Nâng cao hiệu quả dạy học bài phân bón hóa học

PHẦN MỞ ĐẦU
1.

Lý do chọn đề tài:

Trên thế giới trong những năm gần đây, nền kinh tế mới đang được hình thành
và phát triển với nhiều tên gọi khác nhau như “ Nền kinh tế học tập”, “Nền kinh tế
tri thức”… “ Nền kinh tế học tập” coi động lực chủ yếu của nền kinh tế là sự học tập
suốt đời của tất cả mọi người. Nền kinh tế tri thức coi tri thức là lực lượng sản xuất,
trực tiếp sản xuất ra các sản phẩ
Cùng với sự hình thành nền nền kinh tế mới là
sự hình thành quan điểm mới về giáo dục đào tạo. Đó là triết lý giáo dục thế kỷ 21:
học suốt đời, xây dựng xã hội học tập…
m mang hàm lượng trí tuệ cao.
Để học tập thường xuyên, học suốt đời thì phải biết cách học. Quan điểm về
việc dạy và việc học đã thay đổi. Người dạy phải rất am hiểu sự học, là chuyên gia
của việc học, là thầy học, dạy cách học. Người học phải biết cách học, học không chỉ
nắm lấy tri thức mà cả phương pháp giành lấy tri thức.
Ở trường phổ thông, trong hệ thống phương pháp dạy học truyền thống có một
số phương pháp dạy học tích cực đó là dạy học nêu vấn đề (dạy học đặt ra và giải
quyết vấn đề), vấn đáp tìm tòi, dạy học hợp tác trong nhóm nhỏ (thảo luận, xemina).
Trong số các phương pháp dạy học tích cực thì dạy học nêu vấn đề và dạy học liên hệ
với thực tế là phương pháp tích cực có giá trị trí – đức dục to lớn.
Trong xã hội đang phát triển nhanh theo cơ chế thị trường vấn đề về phát triển
kinh tế một cách bền vững là vấn đề được Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm. Vì
vậy, cho học sinh biết được vấn đề này có một vai trò quan trọng như thế nào đối với
cuộc sống của con người.
Từ nhiệm vụ giảng dạy Hóa học ở trường Phổ thong, từ yêu cầu thực tiễn của
thời đại, tôi đã chọn đề tài : Nâng cao hiệu quả dạy học bài “Phân bón hóa học” sách
giáo khoa 11 nâng cao.
2. Mục đích nghiên cứu:

Góp phần nâng cao tính tích cực tư duy của học sinh, gắn liền hai mặt kiến
thức và tư duy, đồng thời hình thành ở học sinh nhân cách có khả năng sáng tạo thực
sự, góp phần rèn luyện trí thông minh cho học sinh, có ý thức trong việc bảo vệ môi
trường sống, thực hiện việc vệ sinh an toàn thực phẩm, ...
Giúp học sinh tích cực vận dụng các kiến thức hóa học đã học và các môn học
khác để góp phần giải quyết các vấn đề thực tiễn có liên quan.
1


Có ý thức tuyên truyền giáo dục để người khác cùng biết cách sử dụng phân
bón hóa học, có hành động cụ thể, thiết thực để bảo vệ môi trường sống, thực hiện vệ
sinh an toàn thực phẩm.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu:
Tìm hiểu các biện pháp phát triển tư duy của học sinh trong dạy học Hóa học.
Xem xét tình hình học Hóa học của học sinh ở trường Phổ thông thông qua việc
nghiên cứu kết quả thực tế.
Đề xuất ý kiến và minh họa bằng các ví dụ cụ thể.
4. Phương pháp nghiên cứu:
Nghiên cứu lý luận về phát triển tư duy của học sinh, giáo trình dạy Hóa học ở
trường Phổ thông.
Điều tra quan sát thực tế trong và ngoài giờ lên lớp.
Trò chuyện với giáo viên và học sinh.
5. Đối tượng nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu:
Là các biện pháp phát triển tư duy, ý thức học tập bảo vệ môi trường sống, tiết
kiệm năng lượng, nhiên liệu, sử dụng hiệu quả nguyên vật liệu của học sinh và vai
trò của môi trường trong việc hoàn thành nhiệm vụ bộ môn thông qua phần kiến thức
quan trọng: hóa học và vấn đề phát triển kinh tế
Học sinh lớp 11A2, 11A3, 11A6, 11A7 trường trung học THPT Nông Cống I.

PHẦN NỘI DUNG

1. Cơ sở lý luận:
Giáo dục thế hệ trẻ mà tất cả các quốc gia trên thế giới đều coi là nhiệm vụ
chiến lược của dân tộc mình.
Trong điều kiện hiện nay khi khoa học của nhân loại đang phát triển như vũ
bão, nền kinh tế tri thức có tính toàn cầu thì nhiệm vụ của nghành giáo dục vô cùng
to lớn. Giáo dục không chỉ truyền đạt kiến thức cho học sinh mà còn giúp cho học
sinh vận dụng kiến thức khoa học vào cuộc sống, vừa mang tính giáo dục vừa mang
tính giáo dưỡng nhưng cao hơn là giáo dưỡng hướng thiện khoa học.
2. Cơ sở thực tiễn:
Môn hóa học trong trường trung học phổ thông giữ một vai trò quan trọng
2


trong việc hình thành và phát triển trí dục của học sinh, mục đích của môn học muốn
học sinh hiểu đúng hoàn chỉnh, nâng cao tri thức hiểu biết về thế giới, con người
thông qua các bài học hoá học.
Việt Nam là một đất nước nông nghiệp, với hơn 80% dân số sống bằng nghề
nông thì việc mỗi người dân và đặc biệt là mỗi học sinh – tương lai của đất nước, biết
phân biệt và sử dụng các loại phân bón hóa học là rất cần thiết, từ đó có ý thức bảo
vệ môi trường và thực hiện việc vệ sinh an toàn thực phẩm.
Hóa học là một nghành khoa học có mối quan hệ trực tiếp với môi trường,
trong quá trình giảng dạy khi đặt câu hỏi với học sinh : “em có biết mối quan hệ giữa
hoá học và môi trường”, hay “em có biết việc thực hiện vệ sinh an toàn thực phẩm”
phần đông các em không biết những chất nào trong hoá học có ảnh hưởng trực tiếp
đến môi trường, những tác hại của các chất hoá học đối với môi trường và những
thành tựu to lớn mà hoá học mang lại trong việc cải tạo môi trường, giảm thiểu ô
nhiễm môi trường, những chất có hại đối với sức khỏe con người.
Để đạt được mục đích của hoá học trong trường phổ thong thì giáo viên dạy
hoá là nhân tố tham gia quyết định chất lượng. Do vậy ngoài những hiểu biết về hoá
học người giáo viên còn phải có phương pháp truyền đạt thu hút, gây hứng thú khi

lĩnh hội kiến thức của học sinh.
Trong sáng kiến kinh nghiệm này tôi có đề cập đến : Nâng cao hiệu quả dạy
học bài “Phân bón hóa học” sách giáo khoa 11 nâng cao với mục đích góp phần giúp
học sinh dễ hiểu, gần gũi với môi trường, có ý thức tốt hơn trong việc thực hiện vệ
sinh an toàn thực phẩm.
Trong giới hạn của đề tài tôi không có tham vọng giải quyết mọi vấn đề giữa
hoá học và phân bón hóa học mà chỉ nêu lên một vài suy nghĩ đề xuất của cá nhân
coi đó là kinh nghiệm qua một số vấn đề với mong muốn tạo ra và phát triển phương
pháp dạy hoá học hiểu quả cao hơn qua các bài giảng hoá học.
3- Các giải pháp thực hiện:
1/ Nâng cao hiệu quả dạy học bài “Phân bón hóa học” sách giáo khoa 11 nâng
cao cho học sinh biết được các nguyên tố dinh dưỡng chính cần thiết cho cây trồng,
thành phần một số loại phân bón hóa học thông dụng.
2/ Nâng cao hiệu quả dạy học bài “Phân bón hóa học” sách giáo khoa 11 nâng
cao cho học sinh biết cách bảo quản và sử dụng một số loại phân bón hóa học.
3/ Nâng cao hiệu quả dạy học bài “Phân bón hóa học” sách giáo khoa 11 nâng
cao cho học sinh có khả năng phân biệt một số loại phân bón hóa học; có khả năng
đánh giá chất lượng của từng loại phân bón.
3


4/ Nâng cao hiệu quả dạy học bài “Phân bón hóa học” sách giáo khoa 11 nâng
cao cho học sinh có ý thức bảo vệ môi trường và thực hiện việc vệ sinh an toàn thực
phẩm.
4- Nội dung đề tài:

Nhu cầu chất dinh dưỡng của thực vật

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG GHI BẢNG

GV: Em hãy quan sát hình ảnh và
nhận xét sự sinh trưởng của cây
trong 2 trường hợp sau:
HS: Sau khi sử dụng phân bón cây tốt
hơn
GV: Cây sinh trưởng phát triển tốt
hơn khi cây được bón đầy đủ phân
bón.
Vậy phân bón hóa học là gì? Có
những loại nào? Tác dụng, cách điều
chế và cách sử dụng mỗi loại thế nào
chúng ta cùng tìm hiểu bài hôm nay
INCLUDEPICTURE
Hoạt động 1 : Tìm hiểu về phân
" />bón hóa học.
long/Image/Tram Bao ve TV/Thuc vat.jpg" \*
4


MERGEFORMATINET
INCLUDEPICTURE
" />long/Image/Tram Bao ve TV/Thuc vat.jpg" \*
MERGEFORMATINET
GV : Phân bón hóa học là gì ?
HS : Phân bón hóa học là những hóa
chất có chứa các nguyên tố dinh
dưỡng, được bón cho cây nhằm nâng
cao năng suất mùa màng.
GV : Hãy kể tên một số phân bón hóa
học bà con nông dân thường sử

dụng ?
HS: Có 5 loại phân hóa học thường
dùng là phân đạm, phân lân, phân
kali, phân hỗn hợp, phức hợp (phổ
biến là phân NPK) và phân vi lượng

Mối quan hệ giữa phân bón và năng suất cây trồng

* Định nghĩa phân bón hóa học:
Phân bón hóa học: chứa các nguyên tố dinh dưỡng
như N, P, K,…Mn, Fe, Zn,…
GV yêu cầu đại diện nhóm 1 lên
bảng trình bày phần chuẩn bị ở nhà
của HS bằng sơ đồ tư duy.
GV cho các nhóm khác nhận xét, bổ
sung, chỉnh sửa và đặt câu hỏi
GV đặt thêm các câu hỏi cho các
nhóm.
GV : Tại sao lại có thể coi urê là
đạm amoni ?
HS : Vì (NH2)2CO +2H2O 
(NH4)2CO3
GV : Hãy tính độ dinh dưỡng của
đạm urê nguyên chất ?
HS : %m N =

INCLUDEPICTURE
" />2012/03/05_phanhuucovavochinh2.jpg" \*
MERGEFORMATINET
INCLUDEPICTURE

" />2012/03/05_phanhuucovavochinh2.jpg" \*
MERGEFORMATINET

2.14
.100 = 46,67%
60
5


GV : Tại sao supephotphat (super
lân) chia thành supephotphat đơn
và supephotphat kép ?
HS : * Supephotphat đơn được điều
chế qua 1 giai đoạn:
Ca3(PO4)2+2H2SO4Ca(H2PO4)2+2Ca
SO4
* Supephotphat kép được điều chế
qua 2 giai đoạn:
Ca3(PO4)2+3H2SO4  2H3PO4 +
3CaSO4
Ca3(PO4)2 +4H3PO4  3Ca(H2PO4)2
GV: Tại sao phân lân nung chảy
không tan trong nước nhưng vẫn
được sử dụng làm phân bón cho
cây?
HS: Vì phân lân nung chảy tan được
trong axit xitric 2% có trong
đấtPhân lân nung chảy thích hợp
cho đất chua phèn

Nội dung bài theo sơ đồ bài học

GV: Cho HS quan sát 4 loại mẫu vật
phân bón do giáo viên đã chuẩn bị
trước : Urê, đạm amoni sunfat, phân
lân nung chảy và kaliclorua
GV:Yêu cầu học sinh nhận biết các
loại phân hóa học trên bằng màu
sắc và thí nghiệm thật? (GV chuẩn
bị trước dụng cụ, nước và hóa chất
HCL)
HS lên bảng trả lời và tự bố trí thí
nghiệm:
Kết quả :
- KCl màu hồng
6


- Phân lân nung chảy màu xám
- Hai chất còn lại hòa vào nước sau
đó lấy ở mỗi loại 2ml cho vào 2 ml
dung dịch HCl loãng đã chuẩn bị
sẵn. Ống nghiệm nào có khí bay lên
là urê, còn lại là amoni sunfat.
(NH2)2CO +2H2O  (NH4)2CO3
(NH4)2CO3+2HCl 2NH4Cl+CO2+
H2O
Hoạt động 2: Tìm hiểu cách bón
phân hợp lý.
GV : Theo tổ chức FAO, ở nước ta,

cho đến năm 1990, trung bình phân
bón làm tăng 35% tổng sản lượng,
bón 1 tấn chất dinh dưỡng nguyên
chất thu được 13 tấn hạt ngũ cốc. Vậy
chúng ta cần bón phân hóa học như
thế nào cho hợp lý và hiệu quả?
GV: Yêu cầu đại diện nhóm 2 lên
trình bày phần chuẩn bị của nhóm.
HS : Trình bày như sơ đồ bên
Cụ thể :
+ Phân Đạm : Cần nhiều cho cây ăn
lá và các loại rau, thường được bón
sớm lúc cây còn non.
INCLUDEPICTURE
" />Nam 2012/Thang 12/cham20lua.jpg" \*
MERGEFORMATINET
INCLUDEPICTURE
" />Nam 2012/Thang 12/cham20lua.jpg" \*
MERGEFORMATINET

7


+ Phân Lân: Cần nhiều cho cây lấy
thân, củ, hoa: cây họ đậu, mía…,
dùng khi bón lót.

+ Phân Kali: Bón cho cây ăn quả, lấy
củ như: Bưởi, xoài, dưa chuột, khoai
tây, cam, quýt….Bón vào lúc cây có

quả làm cho quả ngọt hơn và có màu
sắc đẹp.

GV cho các nhóm khác nhận xét,
bổ sung và chỉnh sửa
GV nhận xét, bổ sung và đặt thêm
câu hỏi cho các nhóm:
GV: Trong thực tế loại đạm nào
được sử dụng rộng rãi nhất? Tại
sao?
HS: - Đạm urê được sử dụng rộng rãi
do hàm lượng N cao (46%), tan nhiều
8


trong nước, cây dễ hấp thụ và có MT
trung tính phù hợp với nhiều vùng
đất
GV: Có nên bón đạm amoni hoặc
urê cho đất có môi trường kiềm
không ? Tại sao ?
HS : - Không, vì:
NH4+ + OH-  NH3 + H2O
GV: Vậy có thể bón đạm amoni và
urê cùng với vôi bột được không?
HS: - Không, vì:
NH4+ + OH-  NH3 + H2O
GV:Tại sao trời rét đậm không nên
bón Ure?
HS: Trời rét đậm không nên bón

phân Ure cho cây vì phân Ure khi tan
trong nước thu nhiệt làm nhiệt độ hạ,
cây không hấp thụ được, có trường
hợp cây còn bị ngộ độc và chết.
GV: Khi trời rét bà con thường
bón tro cho cây, tại sao ?
HS: Vì trong tro có K2CO3 cung cấp
K+ cho cây, tăng sức chống chịu rét
GV: Giải thích câu thành ngữ sau:
Lúa chiêm lấp ló đầu bờ
Hễ nghe tiếng sấm, phất cờ mà lên.
Tại sao sau mưa giông lúa (cây
cối )lại xanh tốt?
HS: Dưới tác dụng của nhiệt độ cao,
N2 trong không khí bị biến đổi thành
đạm dưới dạng ( NO3-, và NH4+ )cung
cấp cho cây.

Hoạt động 3: Tìm hiểu về dư lượng
phân bón ảnh hưởng đến cây trồng
9


con người và môi trường.
- Việc lam dụng bón quá nhiều
phân bón, cây không hấp thu
hết gây ảnh hưởng đến cây
trồng, con người và môi
trường.
GV: Yêu cầu HS nhóm 3 lên trình

bày.
HS: Nhóm 3 lên bảng trình bày phần
chuẩn bị của nhóm.
GV: Cho các nhóm khác nhận xét, bổ
sung và kết luận.
GV: Đặt câu hỏi cho các nhóm.
GV: Bón quá nhiều phân cây có thể
bị chết vì sao?
HS:Bón quá nhiều phân bón tạo môi
trường ưu trương nên cây không hút
được nước.
GV: Khắc phục bằng cách nào?
HS: Bón phân hóa học vừa đủ, phù
hợp nhu cầu cây trồng.
GV có thể bổ sung thêm
-Trồng cây xen canh ví dụ trồng cây
họ đậu để cải tạo đất tăng lượng đạm
cho đất một cách tự nhiên.
- Cần sử dụng các loại phân bón dạng
chậm tan để cây trồng sử dụng một
cách từ từ tăng hiệu suất sử dụng chất
dinh dưỡng, giảm chi phí, giảm ô
nhiễm môi trường.
- Tăng cường bón phân hữu cơ có tác
dụng làm tăng hàm lượng mùn trong
đất, do đó tăng khả năng giữ phân.
GV: Thông báo: Theo ông Đinh Vũ
Thanh, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học
công nghệ và Môi trường (Bộ
10

NN&PTNT), do nông dân thiếu hiểu
biết, sử dụng phân bón bừa bãi, mỗi
năm có tới 60-65% lượng phân đạm
bị cây trồng "chê" (tương đương 1,77
triệu tấn), gần 60% lượng lân
(khoảng 2,1 triệu tấn) và kali (344
nghìn tấn) được bón nhưng cây trồng
không hấp thụ. Lượng đó sẽ tồn sư
lại trong môi trường đất.
- Các dạng phân hóa học đều là các
muối của acid (hoặc là muối kép
hoặc là muối đơn) nên khi hòa tan
thường gây chua cho môi trường đất
- Sự tích lũy cao các hóa chất dạng
phân bón cũng gây hại cho môi
trường sinh thái đất về mặt cơ lí tính.
Đất nén chặt, đất trở nên chai cứng,
tính thông khí kém đi, vi sinh vật ít đi
vì hóa chất hủy diệt vi sinh vật.
- Nếu trong sản phẩm có chứa nhiều
đạm, nhất là không cân đối thì đạm
sẽ chuyển từ NH4+ sang NO3-, khi
vào cơ thể người NO3- sẽ chuyển
sang dạng NO2-, gây hại cho tim,
phổi và gan.
VD: Dư lượng Nitrat gây ra hội
chứng
trẻ

xanh
(Methemoglobinemia), ung thư dạ
dày. Đặc biệt, dư lượng Nitrat biểu
hiện rõ nhất ở trẻ em.
GV: Tại sao một số ngư dân vẫn
dùng phân đạm urê để bảo quản
hải sản? Có ảnh hưởng đến sức
khoẻ người tiêu dùng không? Theo
em cách khắc phục thế nào?
HS: Vì:

INCLUDEPICTURE
" />nghiepnongthon/huong-dan-ky-thuat/ngodoc-cap-tinh.jpg" \* MERGEFORMATINET
INCLUDEPICTURE
" />nghiepnongthon/huong-dan-ky-thuat/ngodoc-cap-tinh.jpg" \* MERGEFORMATINET

11


+ Khi urê hòa tan trong nước thì
thu một lượng nhiệt khá lớn, giúp hải
sản giữ được lạnh và ức chế vi khuẩn
gây thối do vậy hải sản không bị ươn,
hỏng, làm cho hải sản tươi lâu.
+ Giá rẻ
- Khi ăn phải các loại rau hoặc hải
sản có chứa dư lượng phân urê cao
thì người ăn có thể bị ngộ độc cấp
Ngộ độc cấp tính
tính với các triệu chứng đau bụng,

buồn nôn, tiêu chảy và tử vong. Nếu
ăn rau hoặc hải sản có hàm lượng urê
INCLUDEPICTURE
ít nhưng trong một thời gian dài sẽ bị
ngộ độc mãn tính, thường xuyên đau " />nghiepnongthon/huong-dan-ky-thuat/hoiđầu không rõ nguyên nhân, giảm trí
chung-tre-xanh-o-nguoi-lon.jpg" \*
nhớ và mất ngủ. Khi hàm lượng N
MERGEFORMATINET
vượt quá ngưỡng cho phép, có thể
INCLUDEPICTURE
dẫn đến suy giảm hô hấp của tế bào,
làm tăng sự phát triển của các khối u " />nghiepnongthon/huong-dan-ky-thuat/hoivà là tiền đề gây ra bệnh ung thư.
chung-tre-xanh-o-nguoi-lon.jpg" \*
Cách khắc phục:
- Dùng đá lẫn muối, để trong thùng
kín, sạch duy trì ở 00C (ngăn cấp
đông).
Hoạt động 4 : Tìm hiểu về hoạt
động sản xuất phân bón, ảnh
hưởng của nó đến môi trường?
Nhu cầu về phân bón rất lớn, các nhà
máy phân bón trong nước phần nào
đã đáp ứng được nhu cầu của nông
dân tuy nhiên do hoạt động sản xuất
này cũng đã ảnh hưởng không nhỏ
đến môi trường.
GV : Yêu cầu nhóm 4 lên trình bày.
HS

MERGEFORMATINET

INCLUDEPICTURE
" />nghiepnongthon/huong-dan-ky-thuat/hoichung-tre-xanh-o-tre-em.jpg" \*
MERGEFORMATINET
INCLUDEPICTURE
" />12


- Một số công ty sản xuất phân bón
hóa học ở nước ta

nghiepnongthon/huong-dan-ky-thuat/hoichung-tre-xanh-o-tre-em.jpg" \*
MERGEFORMATINET

- Một số nhà máy sản xuất phân
đạm, lân như : nhà máy đạm Phú
Mỹ, đạm Hà bắc, nhà máy phân lân
Ninh Bình, Văn Điển, Lâm Thao…
- Quá trình sản xuất phân bón đã thải
Hội chứng trẻ xanh biểu hiện ở người lớn và
ra một số hóa chất độc hại như SO2,
trẻ em.
SO3, H2S, NO2, phốt pho… tích tụ,
ngấm vào đất vào nước qua nhiều
năm khiến môi trường ở khu vực
INCLUDEPICTURE
xung quanh bị ô nhiễm nặng gây nên
" />một số bệnh nguy hiểm.
e/extras/4818/uop ca bang muoi va nuoc
GV: Cho các nhóm nhận xét, bổ
da.jpg" \* MERGEFORMATINET

sung.
INCLUDEPICTURE
GV: Kết luận, đánh giá
" />GV: Thông báo: Theo thống kê của
e/extras/4818/uop ca bang muoi va nuoc
Sở Y tế tỉnh Phú Thọ, tính từ năm
da.jpg" \* MERGEFORMATINET
1991 đến cuối năm 2005, tại xã
Thạch Sơn có 304 người chết thì đã
có tới 106 người (chiếm 34,86%)
chết do mắc bệnh ung thư.
Theo báo cáo của đoàn khảo sát của
Cục Bảo vệ môi trường và Viện Công
nghệ môi trường thì không khí khu
vực Thạch Sơn bị ô nhiễm rất
nghiêm trọng bởi các chất khí sulfur
oxide (SO2, SO3), chì (Pb), sulfur
hydro (H2S), amoniac (NH3), acid
hydro (HCl), hydro florua (HF),
13


nitrite kim loại (NO2). Hàm lượng
các thông số trên đều vượt quá tiêu
chuẩn môi trường VN cho phép.
Các chất ô nhiễm tập trung chủ yếu
xung quanh khu vực Công ty
supephôtphat và hóa chất Lâm Thao
và Công ty cổ phần pin ăcqui Vĩnh
Phú.

Hậu quả của ô nhiễm môi trường là
vô cùng nguy hiểm, có ảnh hưởng
không chỉ tới sức khỏe của con người
đang sống mà ngay cả các thế hệ
tương lai cũng có thể phải gánh chịu.

GV: Vậy mỗi chúng ta cần phải có
biện pháp gì để làm không khí
xung quanh trong sạch hơn ?
HS : Trồng rừng, trồng cây, bảo vệ
môi trường sống xung quanh, tuyên
truyền ...
GV bổ sung : Trong gia đình có thể
trồng một số loại cây trồng như là
những chiếc máy lọc không khí tự
nhiên, hiệu quả là cây nhện, cây lan
ý, cây cọ cảnh, cây kim tiền…

Hoạt động 5: Tìm hiểu thực trạng
bón phân cho rau tại xã Tân Lập
em. Từ đó đề xuất quy trình bón

Ướp cá bằng muối và nước đá giúp bảo
quản cá được lâu

INCLUDEPICTURE
" />6/15/canh_cong_ty.jpg" \*
MERGEFORMATINET
INCLUDEPICTURE
" />6/15/canh_cong_ty.jpg" \*

14


phân hợp lý?
GV: Yêu cầu nhóm 5 lên trình bày.
GV: Cho các nhóm khác bổ sung
GV: Nhận xét và bổ sung.
Yêu cầu HS nêu được
- Loại đất : Đất thịt nhẹ, đất hơi chua.
- Các loại rau hay trồng: Su hào, các
loại rau cải, các loại rau thơm...
-Đa số sử dụng phân bón hóa học.
-Một số sử dụng phân chuồng hữu cơ
đã hoai mục, nước giải để bón cho
cây.
GV cho học sinh theo dõi một đoạn
phim.

MERGEFORMATINET

Giải pháp cụ thể :
Lượng phân và cách bón cho bắp cải
theo tiêu chuẩn sản xuất rau an toàn:
- Lượng phân bón cho 1ha: 20 - 25
tấn phân chuồng hoai mục, 350 - 400
kg super lân, 300 kg đạm urê, 200 kg
phân kali.
- Bón lót: Toàn bộ phân chuồng, phân
lân. Rạch hai hàng trên mặt luống
bón phân, sau đó lấp đất hoặc bón

theo hốc trồng cây.
- Bón thúc lần 1: Thời kỳ hồi xanh,
sau trồng 7 - 10 ngày, bón 70 kg urê
và 60 kg kali sunfat hoà tưới vào gốc
kết hợp xới vun làm cỏ vét rãnh.
- Bón thúc lần 2: Thời kỳ trải lá bàng,
sau trồng 20 - 25 ngày, bón 150 kg
urê và 80 kg kali sunfat, bón cách
gốc 20 cm kết hợp xới xáo làm cỏ lấp

INCLUDEPICTURE
" />intuc/nha_may_tien_nong(1).jpg" \*
MERGEFORMATINET
INCLUDEPICTURE
" />intuc/nha_may_tien_nong(1).jpg" \*
MERGEFORMATINET

15


phân.
- Bón thúc lần 3: Thời kỳ cuốn bắp,
sau trồng 30 - 35 ngày, bón nốt lượng
phân còn lại, có thể bón vào gốc hoặc
hòa nước tưới.

Nhà máy Supe photphot và Hóa chất Lâm
Thao hằng ngày vẫn nhả đầy khói mang mùi
khó chịu
INCLUDEPICTURE

" />014/Thang_5/Ngay_12/may loc khi tu nhien
1_moitruog.com.vn.jpg" \*
MERGEFORMATINET
INCLUDEPICTURE
" />014/Thang_5/Ngay_12/may loc khi tu nhien
1_moitruog.com.vn.jpg" \*
MERGEFORMATINET
16


Cây lan ý

INCLUDEPICTURE
" />014/Thang_5/Ngay_12/may loc khi tu nhien
2_moitruog.com.vn.jpg" \*
MERGEFORMATINET
INCLUDEPICTURE
" />014/Thang_5/Ngay_12/may loc khi tu nhien
2_moitruog.com.vn.jpg" \*
MERGEFORMATINET

17


Lá cây nhện

INCLUDEPICTURE
" />014/Thang_5/Ngay_12/may loc khi tu nhien
5_moitruog.com.vn.jpg" \*
MERGEFORMATINET

INCLUDEPICTURE
" />014/Thang_5/Ngay_12/may loc khi tu nhien
5_moitruog.com.vn.jpg" \*
MERGEFORMATINET

Cây cọ cảnh

GV thông báo : Phân bón hóa học rất cần thiết cho cây trồng nhưng có thể phá
hủy hệ sinh thái và chuỗi thức ăn của vi sinh vật. Đất cần vi khuẩn để phân hủy các
chất hữu cơ. Phân hóa học làm tăng lượng nitơ trong đất tạo môi trường quá ưu
trương nên rễ cây; giun, vi khuẩn… không thể sống trên đó, đất trở thành đất chết!
Tệ hại hơn,việc phun bón thừa phân hóa học gây lắng đọng nitrat, ô nhiễm nguồn
nước ngầm và môi trường xung quanh, dẫn đến bệnh chậm phát triển ở trẻ em và ung
18


thư dạ dày, vòm họng ở người lớn. Do vậy khi bón phân hóa học cần chú ý:
- Bón vừa đủ, phù hợp nhu cầu cây trồng;
- Áp dụng qui tắc 4 đúng: đúng loại, đúng liều, đúng lúc, đúng cách;
- Cải tạo đất và môi trường sau khi bón phân.
Các em cần lưu ý hướng sử dụng phân bón, hạn chế sử dụng phân bón hoá học
và tăng cường sử dụng phân bón hữu cơ và phân vi sinh.
Vì thế hệ hôm nay và mai sau, vì sức khỏe và phồn vinh của loài người. Trong sản
xuất chúng ta phải nâng cao tinh thần trách nhiệm của người sản xuất đối với người
tiêu dùng. Không nên vì lợi ích trước mắt mà làm cho thiên nhiên nghèo đi, ảnh
hưởng đến môi trường sống của cả cộng đồng. Sau khi nghiên cứu bài học này các
em hãy tuyên truyền để giúp cho những người khác hiểu về ưu và nhược điểm của
phân bón hóa học để sử dụng một cách hợp li khoa học là bảo vệ chính cuộc sống
tương la của chúng ta.
IV. Củng cố

Câu 1: Đạm urê có thành phần chính là
A. (NH4)2CO3
B. (NH2)2CO
C. NH4Cl D. Ca(H2PO4)2
Đáp án:B
Câu 2: Khi bón đạm amoni cho cây, không bón cùng
A. phân hỗn hợp
B. phân kali
C. phân lân
D. Vôi
Đáp án: D
Câu 3: Phân lân nung chảy phù hợp nhất với đất có môi trường
A. Axit
B. Bazơ
C. Trung tính
D. Cả A, B, C
Đáp án: A
Câu 4: Sau khi bón đạm cho rau có thể thu hoạch rau thời gian nào tốt nhất để sản
phẩm an toàn với người sử dụng và đem lại hiệu quả kinh tế cao cho người nông
dân? Giải thích?
A. A. 1-3 ngày sau khi bón.
B. 5-9 ngày sau khi bón.
C. 10-15 ngày sau khi bón.
D. 16-20 ngày sau khi bón .
Đáp án: C
Đáp án C vì lượng nitrat trong rau thấp an toàn cho sức khỏe con người.
Câu 5: Cây trồng có thể hấp thu nguyên tố Nitơ, Photpho, Kali dưới dạng.
A. NH3, P2O5, K2O
B. NO3-, P, K+
C. NH4+, H2PO4-, K+

D. N2, PO43-, K+.
Đáp án B
19


Câu 6: Một loại phân Lân nung chảy có chứa 30% Ca(PO4)2. Độ dinh dưỡng của
phân Lân là:
A. 30%
B. 13,74%
C. 16,03%
D. 18,4%
Đáp án : B
Câu 7: Loại phân bón có tác dụng làm tăng sức chống bệnh, chống rét, chịu hạn,
giúp cây hấp thụ đạm tốt hơn.
A. Phân Đạm.
B. Phân Lân.
C. Phân Kali
Đáp án : C
Câu 8: Cách điều chế ”HNO3 + muối cacbonat” là của loại phân bón nào sau đây:
A. Đạm Nitrat.
B. Đạm.
C. Supe photphat đơn
D. Phân Kali.
Đáp án: A
Câu 9: Loại phân bón hóa học nào dùng để bón cho cây trồng đạng trong thời kì sinh
trưởng mạnh có tác dụng làm cành lá cứng khỏe, hạt chắc, củ, quả to
A. Phân Đạm
B. Phân Lân
Phân Kali
Đáp án : B

Câu 10: Theo tiêu chuẩn sản xuất rau an toàn: Lượng phân bón cho 1ha là 20 - 25
tấn phân chuồng hoai mục, 350 - 400 kg super lân, 300 kg đạm urê, 200 kg phân kali.
Vậy muốn trồng rau bắp cải trong vườn nhà có diện tích 40 m2 em cần lượng phân
bón mỗi loại là bao nhiêu.
Đáp số: 80-100 kg phân chuồng hoai mục, 1,4 – 1,6 kg supe Lân, 1,2 kg đạm
ure, 0,8 kg Kali.
V. Bài tập về nhà.
- Dự án nghiên cứu tiếp theo dành cho học sinh các nhóm về nhà hoàn thành:
Em hãy chọn một đối tượng cây trồng và hãy đề xuất một công thức bón phân hợp lí
để sản xuất an toàn và đạt hiệu quả kinh tế cao.
- Giáo viên in sẵn phần sản xuất rau an toàn cho học sinh về nhà nghiên cứu
thêm (theo phụ lục 03)
- Học bài và ôn tập kiến thức của cả chương nitơ - photpho.
- Làm các bài tập SGK và bài tập phần luyện tập.
III. TỔ CHỨC TRIỂN KHAI THỰC HIỆN:
Việc nhìn được thực trạng của học sinh nơi tôi công tác nên tôi đã viết sáng
kiến. Tôi quyết tâm triển khai nội dung như sau:
+ Đầu tiên nêu tên đề tài nội dung nghiên cứu trước tổ nhận xét, góp ý.
+ Tiếp theo đưa đề tài đến học sinh thông qua các bài giảng, bài tập có liên quan
20


đến nội dung trong đề tài.
+ Lồng ghép các bài tập trong các bài kiểm tra.
+ Thu nhập tất cả các ý kiến phản hồi tổng hợp rút kinh nghiệm.
IV. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ :
1. Kết luận:
Muốn nâng cao hiệu quả dạy học môn Hóa học thì người giáo viên phải luôn
xác định rõ vai trò của mình trong một tiết dạy đó là giáo viên đóng vai trò là người
hướng dẫn, học sinh là trung tâm của quá trình lĩnh hội kiến thức.

Mặt khác, Hóa học là môn học thực nghiệm, gắn liền lí thuyết với thực tiễn. Do
đó, qua bài học học sinh phải thấy được sợi dây liên kết gần gũi giữa thực tiễn và
những kiến thức trong bài học để lí thuyết không trở nên khô khan và xa dời thực tế.
Đặc biệt ngày nay, khi mà lượng kiến thức của thế giới sau mỗi ngày, mỗi tháng, mỗi
năm luôn được tăng lên với một tốc độ chóng mặt thì học sinh không thể xa với lúc
nào cũng chỉ là lí thuyết xuông được.
Sáng kiến này với hi vọng là tiền đề cho những đổi mới tương tự trong việc dạy
học hóa học nói riêng và các môn học trong nhà trường phổ thông nói chung trở nên
hấp dẫn và lôi cuốn học sinh để “Mỗi ngày đến lớp là một ngày vui”.
* Kết quả thực nghiệm.
- Đối tượng thực nghiệm:Học sinh trường THPT Nông Cống I.
- Cách thức thực hiện: Tiến hành dạy phương pháp trên cho các lớp 11A 2 và 11A6,
còn hai lớp 11A 3 và 11A7 không dạy. Sau đó cho học sinh các lớp trên làm cùng một
bài kiểm tra trắc nghiệm kết quả như sau:

Lớp

Sĩ
số

Điểm dưới 5

Điểm từ 5 đến
dưới 6,5

Điểm từ 6,5
đến dưới 8

Điểm trên 8

11A2

50

SL
3

%
6

SL
7

%
14

SL
15

%
30

SL
25

%
50

11A6

50

2

4

8

16

10

20

30

60

11A3

50

10

20

30

60

8

16

2

4

Ghi
chú

12A7 51
8
15,69
32
62,75
8
15,69
3
5,87
Thông qua kết quả thực nghiệm đã bước đầu khẳng định được tính đúng đắn mà
sáng kiến đưa ra.
21


2. Kiến nghị:
Qua nghiên cứu và áp dụng cho học sinh Trường THPT Nông Cống I tôi thu
được hiệu quả nhất định, để học tập môn hóa học của các em có kết quả cao hơn và
kiến thức vững hơn. Tôi kiến nghị đồng nghiệp và hội đồng khoa học của trường
Nông Cống I cũng như hội đồng khoa học của Sở Giáo Dục và Đào Tạo Tỉnh Thanh

Hóa góp ý kiến thêm để đề tài của tôi hoàn thiện hơn.
Trong khi chờ sự xem xét, nghiên cứu đánh giá của Hội đồng khoa học các cấp
tôi xin chân thành cảm ơn nhiều. Chúc hội đồng khoa học các cấp sức khỏe, hạnh
phúc, thành đạt.

XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG
ĐƠN VỊ

Thanh hóa, ngày 20 tháng 6 năm 2020
Tôi xin cam đoan đây là SKKN
của mình viết, không sao chép nội dung
của người khác
Người viết

BÙI THỊ LOAN

TÀI LIỆU THAM KHẢO
22


1. Bộ sách giáo khoa hóa học 11
NXB Giáo dục.
2. Sách giáo viên 11
NXB Giáo dục.
3. Tài liệu giáo khoa chuyên hóa học 11
NXB Giáo dục.
4. Hướng dẫn bảo đảm an toàn thực phẩm cho cơ sở kinh doanh thực phẩm nhỏ lẻ
Bộ Công Thương.
5. Thực phẩm bẩn – Tác hại và những cách phát hiện, phòng tránh
Thành Nam – NXB Lao Động.

6. Sổ tay quản lý an toàn thực phẩm
Hữu Đại – NXB Lao Động.
7. Kỹ thuật bón phân cho rau xanh
Ks Thái Hà – Đặng Mai.

23