Công nghệ sinh học trong nông nghiệp

6. CNSH trong sản xuất kít chuẩn đoán,
thuốc điều trị bệnh và thức ăn cho vật
nuôi
Việc sản xuất ra các kít chuẩn đoán,
thuốc điều trị bệnh và thức ăn cho vật
nuôi bằng con đường CNSH thực chất là
sự sử dụng các tế bào sống đã được cải
biến bằng cách lai hoặc thay đổi bộ máy
di truyền để sản xuất ra các sản phẩm đặc
hiệu có giá trị cao và công suất lớn
Phạm Thị Ngọc An
MSSV: DNN0815

6.1. Công nghệ sản xuất kháng thể đơn dòng
a. kháng thể: Kháng thể là các protein được cơ thể
người hoặc động vật có xương sống sản sinh ra để
chống lại các kháng nguyên tương ứng.

b. Kháng thể đơn dòng: Là tập hợp
của các phân tử kháng thể đồng nhất
về cấu trúc và tính chất. Chúng được
tạo ra bởi dòng tế bào lai giữa tế bào
ung thư myeloma và tế bào lympho
của hệ miễn dịch của động vật hoặc
con người.

 Quy trình sản xuất kháng thể đơn dòng
Một tiến bộ to lớn đã đạt được cuối những năm 1970
bởi Cesar Milstein và Georges Köhler với kỹ thuật
hybrydoma (tế bào lai giữa 1 lympho B có khả năng

sản xuất kháng thể với 1 tế bào ung thư myeloma có
đời sống khá dài).

 Quy trình sản xuất kháng thể đơn dòng
Tế bào lai có 2 đặc điểm:
 Phân chia liên tục do
mang đặc tính của tế bào ung
thư.
 Có đặc tính sản sinh kháng
thể.
 Sử dụng biện pháp pha
loãng để thu được từng tế
bào lai riêng lẻ.

 Quy trình sản xuất kháng thể đơn dòng
Tạo các tế bào
sinh kháng thể
Tạo các tế bào
sinh kháng thể
Tạo các tế bào lai
Tạo các tế bào lai
Nuôi cấy và
chọn lọc các tế bào lai
Nuôi cấy và
chọn lọc các tế bào lai
Tách dòng tế bào lai
Tách dòng tế bào lai

 Quy trình sản xuất kháng thể đơn dòng
Tạo các tế bào sinh kháng thể: Người ta tiêm kháng

nguyên vào chuột để gây phản ứng miễn dịch trong cơ
thể chuột. Các kháng nguyên này sẽ kích thích tế bào
tụy chuột sản xuất kháng thể.
Tạo các tế bào sinh kháng thể: Người ta tiêm kháng
nguyên vào chuột để gây phản ứng miễn dịch trong cơ
thể chuột. Các kháng nguyên này sẽ kích thích tế bào
tụy chuột sản xuất kháng thể.

 Quy trình sản xuất kháng thể đơn dòng
Tạo các tế bào lai: Tách tế bào tụy chuột có khả năng sinh kháng
thể và có đặc tính kháng được hỗn hợp HAT
(Hypoxanthine,Aminopterin,Thymidine). Trộn chúng với các
tế bào u tủy (myeloma) không kháng được HAT. Bổ sung
polyetylen glycol vào dịch huyền phù chứa hỗn hợp 2 loại tế
bào trên để dung hợp tế bào, tạo tế bào lai.
Tạo các tế bào lai: Tách tế bào tụy chuột có khả năng sinh kháng
thể và có đặc tính kháng được hỗn hợp HAT
(Hypoxanthine,Aminopterin,Thymidine). Trộn chúng với các
tế bào u tủy (myeloma) không kháng được HAT. Bổ sung
polyetylen glycol vào dịch huyền phù chứa hỗn hợp 2 loại tế
bào trên để dung hợp tế bào, tạo tế bào lai.

 Quy trình sản xuất kháng thể đơn dòng
Nuôi cấy và chọn lọc các tế bào lai: Nuôi cấy hỗn
hợp tế bào trên môi trường chứa HAT.
Nuôi cấy và chọn lọc các tế bào lai: Nuôi cấy hỗn
hợp tế bào trên môi trường chứa HAT.

 Quy trình sản xuất kháng thể đơn dòng
Tách dòng tế bào lai: Nuôi cấy riêng từng tế bào lai,

chọn lọc tế bào có khả năng sinh kháng thể đặc hiệu
với kháng nguyên đã đưa vào chuột và nhân dòng tế
bào này để sản xuất kháng thể đơn dòng.
Tách dòng tế bào lai: Nuôi cấy riêng từng tế bào lai,
chọn lọc tế bào có khả năng sinh kháng thể đặc hiệu
với kháng nguyên đã đưa vào chuột và nhân dòng tế
bào này để sản xuất kháng thể đơn dòng.

Ưu
điểm
•
Đây là loại kháng thể
tinh khiết và có tính đặc
hiệu cao.
•
Xác định chính xác sự
hiện diện của virus, vi
khuẩn gây bệnh.
•
Có thể phát hiện nhiều
kháng nguyên chưa biết
trên bề mặt tế bào.

Ứng
dụng
•
Ức chế phản ứng thải loại
khi ghép cơ quan.
•
Chuẩn đoán được sự hình

thành khối u
•
Định hướng thuốc tới trực
tiếp nơi cần chữa trị.
•
Sử dụng kháng thể đơn
dòng để tinh sạch protein.

Mô
̣
t sô
́
khang thê
̉
co
́
mă
̣
t trên thi
̣
trươ
̀
ng

6.2. Vacxin tái tổ hợp
Từ trước đến nay, để phòng
chống bệnh cho gia súc, gia cầm
người ta thường sử dụng vacxin
sống nhược độc và vacxin bất
hoạt. Một tiến bộ lớn trong sản

xuất vacxin là nghiên cứu sản
xuất vacxin tái tổ hợp.

a. Thế nào là vacxin tái tổ hợp?
 Vacxin tái tổ hợp không có mặt của
virus mà bản chất của chúng là các
protein kháng nguyên đặc hiệu.

b. Sản xuất vacxin tái tổ hợp
 Có hai loại vacxin tái tổ hợp
 Vacxin tái tổ hợp phân tử: Vacxin
tái tổ hợp phân tử được tạo ra bằng
cách:


Vacxin
tái tổ hợp
phân tử
chống lại các bệnh:
sốt xuất huyết,
vacxin chống viêm
gan B (HBV),
vacxin chống
Bệnh sốt rét,
vacxin chống HIV
Ghép gen
hay nạp gen
Kháng nguyên của
đối tượnggây bệnh
vào virus

hoặc vi khuẩn
Các kháng
nguyên này được
tách chiết, tinh sạch
Virus hay
vi khuẩn này
sinh
sản nhanh tạo ra
nhiều phân tử
kháng nguyên.

 Vacxin tái tổ hợp
gen virus sống là
các virus động vật
đã biến nạp các gen
biểu hiện protein
thích hợp mang tính
miễn dịch từ các cơ
thể bệnh lý khác
nhau.

Vacxin
tái tổ
hợp
gen
virus
sống :

 Vacxin này có những ưu điểm là:
 Cùng một lúc có thể đáp ứng miễn dịch khác nhau

trong cùng một cơ thể.
 Có thể ngăn cản sự kháng thuốc của vi khuẩn và ký
sinh trùng gây bệnh.