SKKN một số giải pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 5 6 tuổi tại trường mầm non thị trấn vạn hà, thiệu hóa, thanh hóa

1. MỞ ĐẦU.
1.1 Lí do chọn đề tài:
Đất nước ta đang bước vào thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Vấn đề
Giáo dục và Đào tạo là yếu tố quan trọng. Vì vậy trong các văn kiện Đại hội Đảng
đều đề cập đến vấn đề Giáo dục và Đào tạo. Muốn tiến hành công nghiệp hoá, hiện
đại hoá thắng lợi phải phát triển mạnh Giáo dục Đào tạo, phát huy nguồn lực con
người - yếu tố cơ bản của sự phát triển nhanh và bền vững. Vì Giáo dục Đào tạo là
sự nghiệp trồng người để có nguồn lực con người thông minh, năng động, trong đó
Giáo dục Mầm non có vai trò quan trọng trong sự nghiệp đào tạo thế hệ trẻ. Đây là
giai đoạn đặt nền móng đầu tiên quan trọng trong việc hình thành nhân cách con
người.
Trường mầm non là nơi chăm sóc giáo dục các cháu từ những bước khởi đầu
trong cuộc đời, vì thế tạo môi trường trong lành cho các cháu vui chơi, học tập là
điều quan trọng, đó là điều kiện tốt để trẻ phát triển cả về thể chất và tinh thần, trong
đó rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ là nhiệm vụ vô cùng quan trọng, ảnh hưởng đến
quá trình hình thành và phát triển nhân cách sau này của các trẻ. Chính vì vậy ngay
từ giai đoạn mầm non, trẻ cần được trang bị kỹ năng sống để định hướng phát triển
cá nhân một cách tốt nhất.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), kỹ năng sống là những kỹ năng tâm lý
xã hội và giao tiếp mà mỗi cá nhân cần có để tương tác với những người khác một
cách hiệu quả hoặc ứng phó với những vấn đề hay những thách thức của cuộc sống
hàng ngày. Theo UNICEFF, kỹ năng sống là tập hợp rất nhiều kỹ năng tâm lý xã
hội và giao tiếp cá nhân giúp cho con người đưa ra những quyết định có cơ sở, giao
tiếp một cách có hiệu quả, phát triển các kỹ năng tự xử lý và quản lý bản thân nhằm
giúp họ có một cuộc sống lành mạnh và có hiệu quả..[1]
Như vậy, kỹ năng sống hướng vào việc giúp con người thay đổi nhận thức
thái độ và giá trị trong những hành động theo xu hướng tích cực và mang tính chất
xây dựng. Chính vì vậy mà ngay từ giai đoạn mầm non, trẻ cần được trang bị kỹ
năng sống để định hướng phát triển một cách tốt nhất.
Ngay từ khi mới sinh ra, con người đã được học kỹ năng sống. Từ lúc biết
nói, cha mẹ đã dạy cho trẻ ngôn ngữ giao tiếp như “chào ông, chào bà, ạ cô, ạ chú,

…”. Đó chính là kỹ năng giao tiếp đầu đời mà các em được rèn luyện. Lớn lên khi
1


trẻ đến trường đến lớp, mối quan hệ xã hội được mở rộng bởi ngoài gia đình các
em còn được làm quen, tiếp xúc với bạn bè, thầy cô.
Đây là giai đoạn mà trẻ cần được rèn luyện các kỹ năng cơ bản để đối phó
với thực tế và môi trường xung quanh. Các em cần được trang bị các kỹ năng cần
thiết khác như rèn luyện và phát triển thể chất, tự nhận thức bản thân, xác định
điểm mạnh, điểm yếu của bản thân để hoàn thiện nhân cách,… hay các kỹ năng xã
hội khác như: giao tiếp, hợp tác, làm việc nhóm,… Do đó, nếu không có sự trang
bị tốt về kỹ năng sống cho trẻ hay có sự định hướng không đúng đắn sẽ ảnh hưởng
không nhỏ đến sự phát triển của các em.
Rèn luyện kỹ năng sống sẽ giúp trẻ nhanh chóng hoà nhập và khẳng định vị
trí của mình trong tập thể, mà xa hơn là một cộng đồng, xã hội.
Chính vì vậy, việc rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ là điều rất cần thiết. Việc
hình thành các kỹ năng cơ bản trong học tập và sinh hoạt là yếu tố quyết định đến
quá trình hình thành và phát triển nhân cách sau này của trẻ. Khi xảy ra vấn đề nào
đó, nếu không được trang bị kỹ năng sống, trẻ sẽ không đủ kiến thức để xử lý các
tình huống bất ngờ. Vì thế, rèn luyện kỹ năng sống sẽ giúp trẻ sớm có ý thức làm
chủ bản thân, sống tích cực và hướng đến những điều lành mạnh cho chính mình
cũng như xã hội.
Hiểu rõ được tầm quan trọng của việc rèn kỹ năng sống cho trẻ, tôi mạnh dạn
chia sẻ này với các bạn đồng nghiệp qua đề tài sáng kiến kinh nghiệm: “Một số giải
pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi tại trường mầm non Thị
trấn Vạn Hà, Thiệu Hóa, Thanh Hóa.”
1.2. Mục đích nghiên cứu:
Để tài nghiên cứu nhằm tìm ra những giải pháp giáo dục kỹ năng sống cho
trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi tại truờng mầm non Thị trấn Vạn Hà, huyện Thiệu Hóa
1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:

Đối tượng: Trẻ lớp mẫu giáo 5 - 6 tuổi trường mầm non Thị trấn Vạn Hà huyện
Thiệu Hóa
Phạm vi: 35/35 Trẻ 5 - 6 tuổi ở lớp mẫu giáo lớn trường mầm non Thị trấn Vạn
Hà huyện Thiệu Hóa
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp thống kê số liệu
- Phương pháp thực hành trải nghiệm
2


- Phương pháp trò chuyện
- Phương pháp dùng trò chơi
- Phương pháp logic học.
- Nghiên cứu qua tài liệu, tập san, mạng intenet.
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm:
Vấn đề bộc lộ kỹ năng sống ở mỗi đứa trẻ là khác nhau tùy theo hoàn cảnh và
độ tuổi. Tuy nhiên, để trẻ phát triển toàn diện cả về thể chất và tinh thần, khi ở độ
tuổi quan trọng như mẫu giáo 5 - 6 tuổi, đặc biệt là giai đoạn chuẩn bị bước vào lớp
1, trẻ cần được trang bị kỹ năng sống. Gia đình và nhà trường cần có sự phối hợp
chặt chẽ để giáo dục kỹ năng sống cơ bản cho trẻ một cách khoa học và có chiến
lược.
Hiện nay, việc tổ chức các hoạt động ngoại khoá luôn được các trường học
quan tâm, chú trọng để rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh. Các buổi hoạt động
ngoại khoá đóng vai trò rất quan trọng trong việc giáo dục trẻ, mang đến cho các em
một môi trường học tập năng động, tích cực. Thông qua các hoạt động ngoại khoá
trẻ em sẽ được phát triển trí tưởng tượng, khả năng sáng tạo, đồng thời phát huy sự
nhanh nhạy, khéo léo. Ngoài ra, hoạt động ngoại khoá còn giúp trẻ sống hoà đồng
gắn bó, đồng thời phát triển tư duy một cách tích cực.
Tham gia các hoạt động thực tế này, trẻ được tận mắt nhìn thấy và trải nghiệm

thực tế, từ đó tạo nên vốn sống, là nền tảng cho sự phát triển nhân cách của
trẻ.Trong thời buổi trẻ tiếp xúc với xã hội sớm như ngày nay giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ thực sự rất cần thiết. Việc hình thành các kỹ năng cơ bản trong chăm sóc giáo dục trẻ không chỉ mang lại lợi ích về mặt sức khoẻ mà còn giúp trẻ sớm có ý
thức để làm chủ bản thân, sống tích cực và hướng đến những điều lành mạnh cho
chính mình cũng như xã hội, giúp các em phát triển một cách tốt nhất.
2.2. Thực trạng:
Năm học 2018 - 2019 tôi được nhà trường phân công phụ trách lớp mẫu giáo
5 - 6 tuổi với tổng số 35 trẻ trong đó: nam 20, nữ 15. Trong quá trình giảng dạy tôi
thấy có những thuận lợi và khó khăn như sau:
* Thuận lợi:

3


Ban giám hiệu nhà trường luôn quan tâm, chỉ đạo, giám sát việc giáo viên tổ
chức hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ.
Nhà trường luôn tạo điều kiện về cơ sở vật chất, đầu tư mua sắm trang thiết
bị, đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho hoạt động học tập và vui chơi của trẻ mang tính
đồng bộ và hiện đại.
Giáo viên được tham gia đầy đủ các lớp tập huấn chuyên đề do Phòng Giáo
dục và nhà trường tổ chức tiếp thu, bồi dưỡng nội dung kế hoạch chuyên đề một
cách đầy đủ, sử dụng nguyên vật liệu sẵn có của địa phương,.
Bản thân luôn nhiệt tình, tâm huyết với nghề, học hỏi nâng cao tình độ về
chuyên môn nghiệp vụ.
Đa số phụ huynh đều ý thức được tầm quan trọng của bậc học mầm non đối
với sự phát triển của trẻ. Vì thế có sự phối hợp giữa gia đình và nhà trường, giữa
giáo viên chủ nhiệm lớp với phụ huynh chặt chẽ, thường xuyên.
* Khó khăn:
Nhiều phụ huynh chưa hiểu và quan tâm đến việc giáo dục rèn luyện kỹ năng
sống cho trẻ.

Phụ huynh còn nuông chiều trẻ thường làm thay cho trẻ những công việc mà
trẻ yêu cầu.
Nhiều phụ huynh chưa có hành vi đúng đắn và lời nói mẫu mực.
Không gian lớp còn chật hẹp chưa đảm bảo cho các hoạt động.
Trẻ bị ảnh hưởng bởi cuộc sống hiện đại như: Internet, tivi, các trò chơi điện
tử...
Một số trẻ được sống trong môi trường quá bao bọc khiến trẻ quen dựa dẫm,
không có tính tự lập, ích kỷ, lãnh cảm với môi trường xung quanh.
c. Khảo sát chất lượng đầu năm (tháng 9)
Ngay từ đầu năm học, tôi tiến hành khảo sát phân loại kỹ năng sống của trẻ
thể hiện qua số liệu sau:
Đạt
Chưa đạt
Số
Tỷ lệ
Số
Tỷ lệ
Mức độ nội dung khảo sát
1. Kỹ năng giao tiếp, chào hỏi
2. Kỹ năng tự lập, tự phục vụ
3. Kỹ năng hợp tác, hoạt động cùng

Lượng

%

16
20
19

45,7%
57,2%
54,3%

Lượng

19
19
16

%

54,3%
42,8%
45,7%
4


nhóm
4. Trẻ mạnh dạn tự tin
15
42,9%
20
57,1%
5. Kỹ năng nhận thức
15
42,9%
20
57,1%
6. Kỹ năng vận động

18
51,4%
17
48,6%
7. Kỹ năng thích nghi
14
40%
21
60%
8. Kỹ năng vệ sinh
16
45,7%
19
54,3%
Từ kết quả điều tra cho thấy đa số trẻ chưa có kỹ năng sống, đối với thực
trạng trên của lớp và được sự giúp đỡ của ban giám hiệu nhà trường và các đồng
nghiệp, tôi mạnh dạn đưa ra một số giải pháp sau đây nhằm giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ:
2.3. Các giải pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi tại
trường mầm non Thị trấn Vạn Hà, huyện Thiệu Hóó́a.
* Giải pháp 1: Giáo viên phải tự tìm tòi nghiên cứu và tham gia các lớp
bồi dưỡng về giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
Xã hội ngày càng phát triển, giáo dục kỹ năng sống là việc hết sức quan
trọng. Giáo dục kỹ năng sống cần bắt đầu ở tuổi mầm non. Ở lứa tuổi này đã hình
thành những hành vi cá nhân, tính cách và nhân cách.
Trước tiên, để giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi giáo viên
phải hiểu về tâm lý lứa tuổi của trẻ. Đây là vấn đề cốt lõi để giáo viên đưa ra
phương pháp giáo dục phù hợp với độ tuổi.
Tuy nhiên, trong thực tế bản thân giáo viên cũng không có đủ kỹ năng giảng
dạy kỹ năng sống để thay đổi nhận thức, hành vi của trẻ theo hướng tích cực.

Do đó, được trang bị kiến thức về kỹ năng sống là điều rất cần thiết đối với
các giáo viên để giáo viên trực tiếp truyền tải đến trẻ nhằm giúp các em có những
hành động tích cực thay vì giải quyết vấn đề trong cuộc sống hằng ngày.
Bồi dưỡng, tự học, tìm hiểu để có kiến thức về kỹ năng sống nhằm giúp giáo
viên phân tích được một số nội dung kỹ năng sống cho trẻ lứa tuổi mầm non; giải
thích được các nguyên tắc dạy học tích cực trong giảng dạy kỹ năng sống; bước đầu
hình thành được các kỹ năng cơ bản để tiến hành giờ dạy kỹ năng sống cho trẻ như
kỹ năng tổ chức trò chơi, kỹ năng tạo động lực, điều khiển nhóm, kỹ năng giao tiếp
thuyết trình, kỹ năng đánh giá và khích lệ học sinh… Người giáo viên cần có kĩ
năng tự học, tự nghiên cứu, kĩ năng sử dụng công nghệ thông tin, kĩ năng hợp tác
trong dạy học…
5


Việc bồi dưỡng được xem là một nhu cầu tự thân của mỗi giáo viên, được
diễn ra thường xuyên liên tục trong suốt cả quá trình công tác của mỗi người.
Bản thân được tham gia các lớp chuyên đề hè hàng năm do Phòng giáo dục và
đào tạo huyện Thiệu Hóa tổ chức, trong đó nội dung giáo dục kỹ năng sống cho trẻ
luôn được ưu tiên hàng đầu. Sau khi tham gia khóa bồi dưỡng, giáo viên sẽ có
những kiến thức cơ bản về nội dung giáo dục kỹ năng sống, các phương pháp giáo
dục kỹ năng sống, phương tiện giáo dục kỹ năng sống, kỹ năng thiết kế bài giảng và
tổ chức hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non.
Ngoài ra, tôi còn nghiên cứu việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua các
tài liệu do Phòng cung cấp, tập báo giáo dục do nhà trường phát, các phương tiện
thông tin đại chúng như mạng internet, học hỏi kinh nghiệm của chị em đồng
nghiệp. Thông qua giải pháp này giúp tôi có thêm kiên thức để giáo dục kỹ năng
sống cho trẻ.
* Giải pháp 2: Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua hoạt động trải
nghiệm.
Hoạt động trải nghiệm là một cách học thông qua thực hành, với quan niệm

việc học là quá trình tạo ra tri thức mới trên cơ sở trải nghiệm thực tế, dựa trên
những đánh giá, phân tích trên những kinh nghiệm, kiến thức sẵn có. Như vậy thông
qua các hoạt động trải nghiệm, trẻ được cung cấp các kiến thức, kĩ năng từ đó hình
thành những năng lực, phẩm chất và kinh nghiệm, góp phần hình thành cho trẻ
không chỉ về kiến thức khoa học, kỹ năng thực hành mà còn tư duy bậc cao. Trong
các hoạt động trải nghiệm, giáo viên mầm non có vai trò định hướng, hỗ trợ, đánh
giá, uốn nắn, sửa sai cho trẻ.
Hoạt động trải nghiệm đối với trẻ mầm non nói chung và lứa tuổi 5 - 6 tuổi nói
riêng là một hoạt động mang nhiều ý nghĩa thiết thực, mỗi nhà trường tổ chức theo
cách khác nhau nhưng đã tạo cho trẻ có 1 sân chơi vui vẻ, thoải mái, trẻ được hóa
thân làm những công việc bắt chước người lớn, được rèn luyện và củng cố những kĩ
năng, năng lực cần thiết khi bước vào trường Tiểu học, giúp trẻ phát triển một cách
toàn diện về các mặt Đức - Trí - Thể - Mĩ.
Hoạt động trải nghiệm là một cách học thông qua thực hành, với quan niệm việc
học là quá trình tạo ra tri thức mới trên cơ sở trải nghiệm thực tế, dựa trên những
đánh giá, phân tích trên những kinh nghiệm, kiến thức sẵn có. Như vậy, thông qua
các hoạt động trải nghiệm, trẻ được cung cấp các kiến thức, kĩ năng từ đó hình thành
6


những năng lực, phẩm chất và kinh nghiệm, góp phần hình thành cho trẻ không chỉ
về kiến thức khoa học, kỹ năng thực hành mà còn tư duy bậc cao. Trong các hoạt
động trải nghiệm, giáo viên mầm non có vai trò định hướng, hỗ trợ, đánh giá, uốn
nắn, sửa sai cho trẻ.
Với Chủ đề "Tết nguyên đán " nhằm cung cấp cho trẻ những hiểu biết ban đầu
về phong tục, tập quán của cha ông về ngày tết cổ truyền của dân tộc, biết được mùa
Xuân là mùa đẹp nhất trong năm, mùa của nhiều lễ hội lớn của quê hương, đất nước.
Trường mầm Thị trấn Vạn Hà đã tổ chức cho trẻ thi hát, múa, hội chợ về Tết và mùa
xuân.
Ví dụ: Hoạt động tham gia tiệc buffet:

Nhà trường tổ chức tiệc buffet: trước khi tham gia hoạt động này giáo viên
phải cung cấp những kiến thức cơ bản và trẻ được trải nghiệm như:
+ Trẻ được ăn những món mình thích.
+ Có ý thức giữ trật tự, nhường và chờ đợi người đến trước lấy xong mới đến
lượt mình.
+ Cầm đĩa thức ăn trên tay, di chuyển chậm và cẩn trọng, không va chạm vào
người khác..
+ Thử trước một ít với món lạ, nếu nếm thử thấy được thì hãy ăn thật, bởi nếu
không hợp khẩu vị sẽ rất lãng phí.
+ Với mỗi món ăn ưa thích cũng không nên lấy nhiều, để ăn được nhiều
món….
Các hoạt động cho trẻ được trải nghiệm dưới nhiều hình thức đa dạng, đáp
ứng nhu cầu của trẻ theo phương châm “chơi mà học, học bằng chơi” cũng được
nhà trường tổ chức dưới nhiều hình thức khác nhau thông qua tổ chức hoạt động
giáo dục cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi dựa vào cộng đồng tại địa phương. Qua hoạt
động mà trẻ được trải nghiệm trẻ đã lĩnh hội được kĩ năng sống cần thiết trong cuộc
sống như: Kĩ năng lao động, kĩ năng tự phục vụ, kĩ năng giao tiếp, kĩ năng hợp tác
trong nhóm bạn bè..., trẻ vui tươi, sảng khoái, phấn khởi với sản phẩm do chính bàn
tay mình tạo ra.
Qua hoạt động được trải nghiệm, trẻ đã lĩnh hội được kĩ năng sống cần thiết
trong cuộc sống như: Kĩ năng lao động, kĩ năng tự phục vụ, kĩ năng giao tiếp kĩ
7


năng hợp tác trong nhóm bạn bè..., trẻ vui tươi, sảng khoái, phấn khởi với sản phẩm
do chính bàn tay mình tạo ra. Đồng thời qua một số hoạt động trải nghiệm còn có sự
tham gia của các bậc phụ huynh cùng làm với trẻ, được chứng kiến sự trưởng thành
của các con, từ đó tạo thêm lòng tin yêu, sự ủng hộ nhiệt tình của phụ huynh đối với
trường mầm non Thị trấn Vạn Hà.
* Giải pháp 3: Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua các giờ học.

Hình thành thói quen là một trong những điều đầu tiên cần chú trọng trong
việc rèn kỹ năng sống cho mẫu giáo 5 - 6 tuổi. Ngay từ đầu năm học, tôi đã tập cho
trẻ ý thức tự cất đồ dùng gọn gàng, ngăn nắp lúc vào lớp cũng như lúc ra về; phân
công bạn nhóm trưởng kiểm tra xem bạn nào thực hiện chưa đạt để cuối ngày đánh
giá, nêu gương, khích lệ động viên cá nhân có cố gắng. Có thể đưa ra hình thức khen
thưởng như cắm cờ, tặng quà, để trẻ thực hiện tốt hơn. Từ đó việc cất đồ dùng không
còn là hành động mà trở thành ý thức, trẻ tự thực hiện không cần phải đợi nhắc nhở
hay kiểm tra.
Thông qua các tiết học tôi đã lồng ghép việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ
dưới hình thức này sẽ giúp trẻ hình thành những thói quen, hành vi có văn hoá là rất
cần thiết. Ngoài ra trẻ vừa được cung cấp kiến thức vừa được giáo dục kỹ năng cần
thiết.
Ví dụ:
* Hoạt động làm quen với toán: “Sắp xếp quy tắc theo quy tắc”.
Giáo viên dạy trẻ kỹ năng s¾p xÕp ®èi tîng theo qui t¾c 1-2-1 và củng cố kỹ
năng suy luận, phán đoán cho trẻ. Qua tiết học tạo cho trẻ sự hứng thú, tích cực
mạnh dạn, tự tin trong giờ học.
* Hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học: “Truyện Tích chu”
Thông qua câu chuyện trẻ biết yêu thương, chăm sóc, bảo vệ người thân của
mình và mọi người xung quanh. Hình thành ở trẻ những kỹ năng xử lý tình huống
khi người thân bị ốm, hình thành cho trẻ những thói quen, hành vi có văn hoá.
* Hoạt động tạo hình: “Xé dán ngôi nhà của bé”
Cô giáo dục trẻ biết yêu quý ngôi nhà của mình ở, biết quét dọn ngôi nhà của
mình sạch sẽ, sắp xếp đồ dùng trong gia đình ngăn nắp.
Với hoạt động này kỹ năng xé dán khéo léo sẽ được hình thành cho trẻ.
* Hoạt động khám phá khoa học:

8

Với hoạt động khám phá khoa học sẽ hình thành ở trẻ những kỹ năng quan
trọng như: Tự bảo vệ bản thân, phán đoán, quan sát, so sánh, phân loại, thử nghiệm
dự đoán, giao tiếp…
* Hoạt động cho trẻ làm quen với chữ cái:
Tôi dạy trẻ phát âm đúng, nói rõ ràng, biết sắp xếp đồ dùng học tập gọn gàng
ngăn nắp.
* Hoạt động giáo dục âm nhạc:
Thông qua bài hát : “ Thật đáng yêu” giáo dục trẻ thói quen đi ngủ và dạy đúng
giờ, tự vệ sinh thân thể sạch sẽ như đánh răng để có hàm răng trắng và khỏe mạnh.
[2]
Bên cạnh đó, ở các giờ “Buổi diễn văn nghệ cuối tuần” tôi đã giáo dục cho trẻ
kỹ năng mạnh dạn, tự tin thể hiện bản thân trước đám đông. Ngoài ra, trong giờ học
này tôi còn cho động viên cho trẻ tập làm MC. Dưới hình thức này sẽ giúp trẻ hình
thành kỹ năng thuyết trình. Như vậy, ta thấy trẻ đã biết cách hoạt động theo nhóm,
có tinh thần hợp tác với nhau và cùng nhau biểu diễn bằng các dụng cụ âm nhạc,
cùng nhau hát lại bài hát. Thông qua hoạt động này, ta thấy trong hoạt động giáo dục
âm nhạc nhưng trẻ vừa được hoạt động nhóm, vừa có được sự mạnh dạn tự tin biểu
diễn hát cùng nhau.
Tóm lại: việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ trong việc lồng ghép ở các tiết
học đòi hỏi mỗi một giáo viên phải suy nghĩ sáng tạo trong việc lựa chọn nội dung,
phương pháp dạy học theo chương trình giáo dục mầm non mới. Đặc biệt, chú trọng
phát triển năng lực cá nhân của trẻ. Lấy trẻ và năng lực cá nhân của trẻ làm trung
tâm.
* Giải pháp 4: Giáo dục kỹ năng sống thông qua các hoạt động vui chơi.
Vui chơi là hoạt động tạo cho trẻ nhiều hứng thú và cũng cho trẻ cơ hội được
vận dụng nhiều kiến thức kĩ năng khác nhau vào giải quyết nhiệm vụ chơi. Trẻ được
thử nghiệm nhiều vai trò khác nhau qua các vai chơi; được phát huy trí tưởng tượng,
sáng tạo; học hỏi và hợp tác với các bạn cùng chơi...
Ví dụ: Với chủ đề “Gia đình” tôi tổ chức cho trẻ chơi: Trò chơi gia đình, trẻ
phải điều hoà các mối quan hệ với 2 vai trò khác nhau: Mối quan hệ với bạn cùng

chơi (quan hệ thật) và quan hệ với các nhân vật trong trò chơi (quan hệ giả). Để trò
chơi phát triển mỗi đứa trẻ đều phải cùng cố gắng hoàn thành tốt vai trò của mình
đồng thời phải biết chia sẻ, hợp tác với các bạn khác.
9


Thông qua xem phim, nghe kể truyện: Nội dung các bộ phim, câu chuyện phù
hợp sẽ là gợi ý cho trẻ về cách cư xử đúng, cách giải quyết vấn đề hiệu quả.
Thông qua hoạt động sáng tạo: Với trò chơi đóng vai, trẻ “nhập vai” và giải
quyết tình huống giả định, giúp trẻ tập các kĩ năng sống một cách nhẹ nhàng, thú vị.
Ví dụ: Đi siêu thị mà bị lạc thì trẻ làm gì?, làm hỏng đồ chơi của bạn trẻ sẽ
làm thế nào?...
Như vậy, việc giáo dục kĩ năng sống cho trẻ ngay từ khi còn nhỏ là việc làm
cần thiết và có ý nghĩa thiết thực. Mỗi đứa trẻ có những yếu tố cá nhân khác nhau và
sự ảnh hưởng của các quan hệ xã hội cũng như hoàn cảnh sống, môi trường trải
nghiệm khác nhau nên nhà giáo dục cần có những hình thức, biện pháp linh hoạt
hợp lý dựa trên quan điểm then chốt của giáo dục mầm non là “Lấy trẻ làm trung
tâm” và tận dụng các điều kiện để tạo ra nhiều cơ hội cho đứa trẻ được tự trải
nghiệm. Với kĩ năng sống phong phú trẻ sẽ biết cách khai thác kiến thức từ cuộc
sống xung quanh, tạo lập các mối quan hệ với tự nhiên và con người để sống an
toàn, hòa bình và phát triển.
* Giải pháp 5: Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua hoạt động chăm
sóc nuôi dưỡng.
Giáo dục mầm non giúp trẻ phát triển toàn diện về thể chất, tinh thần, tình
cảm, trí tuệ, thẩm mỹ. Hình thành những yếu tố đầu tiên về nhân cách, hình thành ở
trẻ những tâm sinh lý, năng lực, phẩm chất, kỹ năng sống phù hợp với lứa tuổi, đặt
nền tảng lâu dài cho việc học tập tiếp theo của trẻ sau này.
Giao viên cân dạy trẻ văn hóa trong ăn uống qua đó dạy trẻ kỹ năng lao động
tự phục vụ, rèn tính tự lập như: Biết tự rửa tay sạch sẽ trước khi ăn, các bé được tập
cách bê bát ăn cơm một cách cẩn thận về chỗ ngồi của mình và sau khi ăn xong các

bé biết tự mang bát bỏ vào chậu, chỉ ăn uống tại bàn ăn, biêt cách sử dụng những đồ
dùng, vật dụng trong ăn uống một cách đúng đắn, ăn uống gọn gàng, không rơi vãi
nhai nhỏ nhẹ không gây tiếng ồn, ngậm miệng khi nhai thức ăn, biết mời trước khi
ăn, cảm ơn sau khi ăn, biết tự dọn, cất đúng chỗ bát, chén, thìa … hoặc biết giúp
người lớn dọn dẹp, ngồi ngay ngắn, ăn hết suất, không làm ảnh hưởng đến người
xung quanh. Sau khi ăn xong trẻ còn biết cách tự rửa mặt theo các bước cô đã hướng
dẫn.

10


Giờ ngủ, cô rèn cho trẻ kỹ năng tự phục vụ bản thân như: Cho trẻ lấy gối theo
ký hiệu riêng của mình, đi ngủ đúng giờ không nói chuyện riêng và làm ồn ào ảnh
hưởng đến các bạn.
Chính những việc làm hàng ngày ở trường mầm non sẽ được trẻ chú ý quan
sát và ghi nhớ để thực hiện lại. Vì vậy, ngoài việc nâng cao tính tự giác, tự lập, trẻ
còn tạo dựng được tinh thần tập thể, biết quan tâm giúp đỡ những người xung
quanh. Đó có thể là những hành động nhỏ trẻ có thể hỗ trợ cô giáo trong giờ ăn, giờ
ngủ. Đối với trẻ mới vào lớp chưa quen kĩ năng tự phục vụ bản thân thì những trẻ đã
được học trước sẽ trở thành người hướng dẫn cho bạn mới. Những lúc như vậy các
cô giáo luôn chú ý khen ngợi, động viên, khuyến khích trẻ và trẻ luôn vui thích và
cố gắng phát huy những kĩ năng tốt này. Các cô luôn tạo điều kiện để trẻ học những
kĩ năng sống vì những trải nghiệm sẽ giúp trẻ thích ứng nhanh với môi trường xung
quanh, phát triển tính nhanh nhẹn, khả năng tư duy, ý thức tự giác và tinh thần tập
thể.
* Giải pháp 6: Tuyên truyền và phối hợp với phụ huynh trong việc rèn kỹ
năng sống cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi.
Ngay từ khi còn nhỏ hãy rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ để trang bị cho con
hành trang tốt nhất bước vào cuộc đời. Cha mẹ nào sinh con ra cũng mong con mình
khỏe mạnh, thông minh và cố gắng tạo điều kiện tốt nhất để con phát triển. Tuy

nhiên bên cạnh việc chăm sóc để con phát triển thể chất, dạy dỗ con để con học hành
giỏi giang, nhiệm vụ giúp con định hướng, xây dựng và phát triển các kỹ năng sống
cơ bản là không thể thiếu được. Chúng ta đã được chứng kiến rất nhiều học sinh
thông minh, sinh viên tốt nghiệp loại giỏi nhưng vì thiếu, yếu các kỹ năng sống, kỹ
năng làm việc nên gặp rất nhiều khó khăn trong học tập và quá trình xin việc, đi làm.
Muốn có được kết quả tốt nhất trong định hướng, rèn luyện, bồi dưỡng kỹ
năng sống cho trẻ phụ huynh phải hiểu rõ về đứa con của mình, hiểu rõ những kiến
thức giáo dục kỹ năng sống cần thiết. Mỗi đứa trẻ đều có sự khác biệt về khả năng
có trẻ sinh ra đã tự tin hơn trẻ khác, có trẻ lại dễ dàng hòa đồng hơn, có trẻ lại rất có
khả năng lãnh đạo…
Bồi dưỡng cho trẻ những kỹ năng sống, những thói quen tốt không phải là
việc một sớm một chiều mà là cả một quá trình và phải chọn đúng thời điểm thích
hợp với độ tuổi của trẻ để bắt đầu mới có kết quả tốt nhất:
11


Giúp trẻ tự tin: Tự tin là một trong những yếu tố quan trọng giúp mang lại
thành công và kết quả tốt nhất trong mọi việc. Tự tin không phải là tất cả nhưng nếu
thiếu điều này, không chỉ trẻ em mà cả người lớn đều khó đạt được những thành
công trong trường học và cuộc sống. Sự tự tin giúp trẻ thể hiện được mình trong các
mối quan hệ xã hội, giúp trẻ không ngần ngại khám phá những điều mới mẻ thú vị
trong cuộc sống, trau dồi và học tập các kiến thức, kỹ năng. Tự tin cũng giúp trẻ
vượt qua được những khó khăn, trở ngại mà bất kỳ ai cũng sẽ phải đối mặt trong
cuộc đời.
Dạy trẻ kỹ năng giao tiếp: Ngay từ khi trẻ chào đời, kỹ năng giao tiếp đã là
một kỹ năng quan trọng giúp trẻ tồn tại và phát triển. Giai đoạn đầu, trẻ giao tiếp qua
cử động tay chân, qua biểu cảm ánh mắt, qua tiếng khóc… Lớn hơn, kỹ năng giao
tiếp của trẻ được hình thành và hoàn thiện dần qua ngôn ngữ, cử chỉ… Có thể khẳng
đinh, giao tiếp là một trông những năng lực cần thiết nhất để trẻ phát triển và sinh
tồn trong cuộc sống.

Phụ huynh đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc giúp trẻ trau dồi kỹ
năng giao tiếp. Tạo môi trường phù hợp cho con, tạo điều kiện cho con hòa đồng với
những người xung quanh, cho con cơ hội, khuyến khích con tương tác, giao tiếp với
bạn bè… là những việc không thể
Kỹ năng làm việc nhóm cho trẻ: Con người sinh ra và lớn lên không có ai chỉ
có một mình. Trong cuộc sống chúng ta có gia đình, có bạn bè, có đồng nghiệp, có
các mối quan hệ xã hội. Trong cuộc sống hiện đại các mối quan hệ xã hội ngày càng
rộng mở và là một xu hướng tất yếu của sự phát triển. Việc biết cách hòa đồng, biết
cách làm việc theo nhóm, tận dụng sức mạnh, ưu thế của tập thể để đạt được kết quả
tốt nhất trong học tập và công việc là một trong những kỹ năng quan trọng.
Đối với trẻ em, bố mẹ nên định hướng và trau dồi cho con những kỹ năng học
nhóm, làm việc nhóm ngay từ nhỏ. Điều này không chỉ giúp cho trẻ hòa đồng hơn
với những người xung quanh mà còn giúp cho trẻ có được kết quả tốt nhất trong học
tập và lao động.
Dạy con giá trị của lao động: Rất nhiều trẻ em đặc biệt là trẻ em sống tại các
thành phố lớn thường được bố mẹ nuông chiều từ nhỏ. Trẻ hầu như không phải làm
bất kỳ việc gì dù là việc nhỏ nhất và hoàn toàn phù hợp với khả năng của lứa tuổi.
Việc duy nhất trẻ phải làm đó là học và chơi, nhiều phụ huynh cũng khá dễ dãi trong
việc chu cấp, đáp ứng mọi đòi hỏi của trẻ mà không hỏi rõ mục đích. Tất cả những
12


điều này dẫn đến việc trẻ ngày càng thiếu tính tự lập, hay đòi hỏi, luôn muốn dựa
dẫm vào người khác, không hiểu được giá trị của lao động.
Trong cuộc sống hiện đại, việc dạy con biết lao động và quý trọng thành quả
lao động, dạy cho con ứng xử như thế nào với tiền bạc là việc rất quan trọng. Giáo
dục con giá trị của lao động giúp con có tính tự lập, không lười biếng, không ỷ lại
vào người khác và có thể thích ứng với nhiều hoàn cảnh khác nhau. Giáo dục con
nhận thức về giá trị của đồng tiền và việc tiết kiệm sẽ giúp con tránh được những
quan niệm sai lầm về tài chính, giúp con trở thành những người trưởng thành có

trách nhiệm với các quyết định tài chính cũng như định hướng nghề nghiệp trong
tương lai.
Dạy con kỹ năng bảo vệ bản thân: Trẻ con vốn luôn hiếu động, hiếu kỳ và
muốn khám phá những điều mới lạ. Trong cuộc sống ngày nay, khi xã hội ngày càng
hiện đại, càng phát triển thì những mối nguy hiểm cho trẻ con ngày càng nhiều.
Những nguy hiểm có thể xảy ra với trẻ tiềm ẩn không chỉ ở gia đình, ở trường học
ngoài đường mà còn ở bất kỳ đâu trong cuộc sống này.
Đa phần các bậc cha mẹ đều ý thức được điều này, nhưng không phải bậc cha
mẹ nào cũng có phương pháp dạy con những kỹ năng bảo vệ bản thân đúng đắn. Sự
lựa chọn thường gặp của phụ huynh đó là tìm cách nghiêm cấm con tiếp xúc với các
rủi ro. Việc chỉ nghiêm cấm mà không giáo dục, trau dồi các kỹ năng bảo vệ bản
thân càng kích thích tính tò mò, muốn khám phá trong trẻ và không mang lại nhiều
tác dụng.
Để trẻ có thể tự bảo vệ bản thân mình trước những nguy hiểm phụ huynh cần
giúp trẻ hình thành thói quen và kỹ năng cần thiết. Ngoài ra cha mẹ cũng cần dạy
cho trẻ biết những mối nguy hiểm và kỹ năng ứng phó với nguy hiểm mà trẻ có thể
gặp phải trong gia đình, ở trường học và ngoài xã hội phù hợp với lứa tuổi của trẻ.
Chuẩn bị hành trang kỹ năng sống cho trẻ sắp bước vào lớp 1: Bước vào lớp 1
được coi là một hành trình lý thú trong cuộc đời của trẻ. Tuy nhiên, không phải trẻ
nào cũng cảm thấy tự tin để bước vào những hành trình như thế. Nếu không vượt
qua được sự khủng hoảng về tâm lý sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến kết quả học tập
của trẻ, tại sao lại vậy?
Chuyển môi trường học tập mới đồng nghĩa với việc trẻ phải làm quen với
nhiều điều mới lạ, trẻ phải đối mặt và làm quen với những quy định mới, những mối
quan hệ mới với thầy cô, bạn bè…Những điều này thường làm trẻ lo lắng, một số trẻ
13


không được chuẩn bị tốt về kỹ năng và tâm lý dễ dẫn đến thái độ co cụm bản thân
không dám thể hiện mình trước mọi người.

Các bậc phụ huynh thường chú trọng cho con học các môn trước khi vào lớp
1 nhưng điều đó có thật sự cần thiết? Theo nhiều chuyên gia giáo dục, điều quan
trọng hơn học chữ, học toán lúc này chính là việc trẻ được trang bị tâm lý, kỹ năng
học tập, sinh hoạt để có thể tự tin bước vào môi trường mới.....[3]
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với
bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.
Sau khi thực hiện các giải pháp tôi đã thu được một số kết quả như sau: (tháng 4)
Đạt
Mức độ nội dung khảo sát
1. Kỹ năng giao tiếp, chào hỏi
2. Kỹ năng tự lập, tự phục vụ
3. Kỹ năng hợp tác, hoạt động cùng
nhóm
4. Trẻ mạnh dạn tự tin
5. Kỹ năng nhận thức
6. Kỹ năng vận động
7. Kỹ năng thích nghi
8. Kỹ năng vệ sinh

Chưa đạt

Số

Tỷ lệ

Số

Tỷ lệ

Lượng

%

Lượng

%

33
35
35

94.3%
100%
100%

2
0
0

5.7
0
0

34
34
35
34
35

97.1%

97.1%
100%
97.1%
100%

1
1
0
1
0

2.9
2.9
0
2.9
0

Qua một thời gian thực hiện và theo dõi, tôi nhận thấy những giải pháp trên
rất có hiệu quả, học sinh lớp tôi có chuyển biến rất rõ rệt, đặc biệt tre tự tin và khéo
léo hơn.
* Đối với trẻ:
Sau khi tiến hành những giải pháp trên tôi thấy trẻ đã có kỹ năng sống cần
thiết phù hợp với độ tuổi. Trẻ tham gia vào các hoạt động một cách tự tin mạnh dạn
giúp cho việc tổ chức các hoạt động giáo dục của cô giáo đạt kết quả tốt.
Trẻ lớp tôi có sự chuyển biến rõ nét về việc hình thành các kỹ năng sống: giao
tiếp, hợp tác làm việc theo nhóm, thể hiện tinh thần đồng đội, biết chia sẻ, cư xử với
nhau một cách thân thiện, biết giải quyết vấn đề, giải quyết xung đột,…Và phát triển
14

những phẩm chất tốt đẹp như: Tính kiên trì, tính trung thực, biết nhường nhịn, biết
cư xử đẹp khi thắng thua. Trẻ tự tin tham gia vào các hoạt động của trường lớp. Điều
này chứng minh rằng việc vui chơi bằng các trò chơi, các hoạt động cho trẻ thực
hành trải nghiệm cùng với các phương thức sử dụng đa dạng, linh hoạt đã giúp trẻ
tiếp nhận kỹ năng sống một cách hiệu quả. Trẻ đã biết chuyển hóa từ hoạt động
thành ý thức, từ ý thức thành kỹ năng. Và những kỹ năng sống đó sẽ phát triển bền
vững và theo trẻ đến suốt cuộc đời.
* Đối với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường:
Từ kết quả đó bản thân tôi nhận thức rõ về tầm quan trọng của việc rèn kĩ năng
sống cho trẻ là một việc làm hết sức quan trọng trong thời đại công nghệ 4.0 như
hiện nay, trang cho các em những kỹ năng cần thiết trong cuộc sống.
Bản thân tôi tự tin, sáng tạo hơn trong việc dạy kỹ năng sống cho trẻ.
Kết hợp chặt chẽ với phụ huynh, tạo uy tín tiềm năng đối với phụ huynh và
với trẻ, được phụ huynh tín nhiệm.
Mạnh dạn dám nghĩ, dám làm, khắc phục mọi khó khăn để giúp trẻ có được
những kỹ năng sống ngay từ khi còn nhỏ.
Trau dồi kiến thức và kinh nghiệm dạy trẻ qua các môn học, các hoạt động
được phụ huynh và các đồng nghiệp quý mến và tin yêu hơn, có sự chuẩn mực hơn
luôn ân cần, nhẹ nhàng, thương yêu và đối xử công bằng với trẻ, luôn xây dựng mối
quan hệ giữa cô giáo với phụ huynh ngày càng tốt đẹp hơn, thường xuyên trao đổi
kiến thức nuôi dạy trẻ theo khoa học với phụ huynh về cách chăm sóc, giáo dục trẻ
thông tin hai chiều đều đặn giữa nhà trường và gia đình.
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận:
Học tập không bao giờ là muộn, tuy nhiên việc cho trẻ học kỹ năng sống thì
không nên chờ hay trì hoãn. Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng từ 3 - 6 tuổi là
giai đoạn “cửa sổ vàng” cho trẻ học tập. Giai đoạn này não bộ của trẻ phát triển rất
mạnh, khả năng ngôn ngữ, sáng tạo, ghi nhớ của trẻ rất cao. Tại thời điểm trẻ đang
tò mò, khao khát tìm hiểu thế giới xung quanh là thời điểm tốt nhất để dạy trẻ biết
cách cư xử đúng mực, tự tin giao tiếp, tư duy sáng tạo, … và hình thành các kỹ năng

sống cơ bản. Các nghiên cứu cũng cho thấy, trẻ trong giai đoạn này, nếu được quan

1
5


tâm, dạy dỗ nghiêm túc, sẽ hình thành những thói quen tốt giúp ích rất nhiều cho trẻ
khi bước vào giai đoạn tiểu học......[3]
Trẻ em không chỉ cần người lớn cho ăn ngon, mặc đẹp. Trong quá trình phát
triển và hình thành nhân cách của trẻ, việc được quan tâm, bồi dưỡng về mặt tinh
thần đôi khi quan trọng hơn nhiều so với vật chất. Ngay cả khi bạn có thể thuê cho
con mình những gia sư, giáo viên tốt nhất, thì việc có bố mẹ quan tâm, chia sẻ, định
hướng là không thể thiếu đối với sự trưởng thành của trẻ. Việc định hướng này sẽ
quyết định 60 - 70% sự thành công và tính cách của trẻ sau này.
Bên cạnh những lời nói khích lệ, nêu gương, khuyến khích những hành vi, lời
nói tốt của trẻ. Các bậc làm cha mẹ, cô giáo, những người lớn cần nhẹ nhàng, khéo
léo khi giáo dục kỹ năng sống cho trẻ, không nên hạ thấp khả năng của trẻ, không
doạ nạt hay bắt trẻ phải làm những việc quá sức của trẻ. Người lớn không nên nuông
chiều, bao bọc trẻ thái quá, không nên nhồi nhét lượng kiến thức quá mức so với khả
năng tiếp nhận từng lứa tuổi của trẻ. Người lớn cần sử dụng lời nói rõ ràng, câu hỏi
gợi mở phối hợp cùng các cử chỉ, điệu bộ phù hợp nhằm khuyến khích trẻ tiếp xúc
với môi trường xung quanh, bộc lộ, chia sẻ những cảm xúc với người khác bằng lời
nói và hành động cụ thể.
Với kết quả đạt được của lớp 5 - 6 tuổi trong trường mầm non đã cho thấy
tính khả thi của đề tài, tính hiệu quả của các giải pháp áp dụng nhằm giáo dục kỹ
năng sống cho trẻ.
Trên đây là những kinh nghiệm rút ra từ bản thân qua việc giáo dục kỹ năng
sống cho trẻ vốn kinh nghiệm ít ỏi của mình xong vì điều kiện thời gian có hạn cho
nên đề tài không tránh khỏi những thiếu xót. Vì vậy tôi rất mong được sự quan tâm
nhiều hơn nữa của Ban giám hiệu cùng bạn bè đồng nghiệp giúp tôi luôn hoàn thành

nhiệm vụ của mình để đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao hơn của Ngành giáo
dục nói chung và giáo dục mầm non nói riêng.
3.2. Kiến nghị
Để giúp cho việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ có chất lượng tôi đề nghị:
* Đối với Phòng Giáo dục:
Phòng Giáo dục và Đào tạo tổ chức các lớp tập huấn hướng dẫn tích hợp nội
dung hình thành kỹ năng sống vào những hoạt động học và chơi hàng ngày của trẻ.
Tổ chức các hoạt động lồng ghép giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.

16


Tham mưu với UBND huyện quan tâm đầu tư thêm trang thiết bị, cơ sở vật
chất cho nhà trường.
* Đối với nhà trường:
Bổ sung các tài liệu giáo trình giảng dạy về kỹ năng sống cho trẻ mầm non
đến giáo viên.
Tổ chức cho giáo viên được tham gia nhiều buổi kiến tập.
Xây dựng các chuyên đề tích hợp nội dung hình thành kỹ năng sống vào
những hoạt động học và chơi của trẻ.
Trang bị thêm cho lớp học các phương tiện hiện đại để cho cô và trẻ được
tham gia và khám phá những trò chơi mới, đưa ứng dụng công nghệ thông tin vào
hoạt động nhiều hơn.
* Đối với phụ huynh:
Cần tham gia đầy đủ các buổi họp phụ huynh do nhà trường tổ chức để trực
tiếp nắm được tình hình cũng như công việc của nhà trường, của lớp và tình hình
học tập của con em mình.
Làm tốt công tác phối kết hợp với nhà trường, với giáo viên trong việc dạy
trẻ trên lớp cũng như ở nhà.
Trên đây là một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5 - 6 tuổi trong

trường mầm non của tôi đã triển khai thực hiện. Tôi đã áp dụng thành công ở lớp A2
mẫu giáo 5 - 6 tuổi trong trường mầm non và thu được kết quả tốt. Rất mong nhận
được sự đóng góp ý kiến của các cấp lãnh đạo, chị em đồng nghiệp để đề tài này
ngày một hoàn thiện hơn, thực hiện tốt hơn trong năm học tiếp theo.
Tôi xin chân thành cảm ơn !
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Thanh Hóa, ngày 26 tháng 03 năm 2019

.....................................................................................................

Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình,

...................................................................................................

không sao chép nội dung của người khác.

Người viết sáng kiến

...................................................................................................
...................................................................................................

Ngô Thị Trang

...................................................................................................
...................................................................................................

17

……………………………………………………………………..

TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]
[2] Tham khảo SKKN “Một số giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5 - 6 tuổi trong
trường mầm non” - biện pháp 2 của giáo viên Lê Thị Hải Yến.
[3] Thạc sĩ Nguyễn Trọng Tiến

18


19