Nghiên cứu sự tham gia của người dân địa phương trong việc phát triển du lịch dựa vào cộng đồng tại làng bích họa tam thanh – thành phố tam kỳ tỉnh quảng nam
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.22 MB, 109 trang )
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: PGS.TS. Trần Hữu Tuấn
Trên thực tế không có sự thành công nào mà
không gắn liền với những sự hỗ trợ, giúp đỡ dù
ít hay nhiều, dù trực tiếp hay gián tiếp của người
khác. Trong suốt thời gian từ khi bắt đầu học tập
ở giảng đường đại học đến nay, em đã nhận được
rất nhiều sự quan tâm, giúp đỡ của quý thầy cô,
gia đình và bạn bè. Với lòng biết ơn sâu sắc nhất,
em xin gửi đến quý thầy cô ở Khoa Du Lòch – Đại
Học Huế với tri thức và tâm huyết của mình để
truyền đạt vốn kiến thức quý báu cho chúng em
trong suốt thời gian học tập tại trường. Và đặc
biệt, trong học kỳ này, khoa đã tổ chức cho chúng
em được tiếp cận với môn học mà theo em là rất
hữu ích đối với sinh viên chuyên ngành khoa Quản
lý lữ hành cũng như tất cả các sinh viên thuộc
các chuyên ngành khoa Du Lòch khác.
Em xin chân thành cảm ơn PGS. TS Trần Hữu Tuấn
đã tận tâm hướng dẫn chúng em trong quá trình
làm khóa luận. Nếu không có những lời hướng
dẫn, dạy bảo của thầy thì em nghó bài thu hoạch
này của em rất khó có thể hoàn thiện được. Một
lần nữa, em xin chân thành cảm ơn thầy
Em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến ban lãnh
đạo, cô chú, các anh chò làm việc tại UBND xã Tam
Thanh và cộng đồng dân cư làng Bích họa đã tận
tình chỉ bảo, tạo điều kiện cho em điều tra, thu
thập số liệu, tài liệu nghiên cứu cho đề tài làm
khóa luận.
Do năng lực bản thân và thời gian hạn chế vì
vậy khóa luận hoàn thành không tránh khỏi nhữn
thiếu sót. Rất mong nhận sự đóng góp của quý
thầy cô và các bạn.
Sau cùng, em xin kính chúc quý thầy cô trong
khoa Du Lòch thật dồi dào sức khỏe, niềm tin để
SVTH: Huỳnh Thị Diễm Thúy
1
Lớp: K50-QLLH2
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: PGS.TS. Trần Hữu Tuấn
tiếp tục thực hiện sứ mệnh cao đẹp của mình là
truyền đạt kiến thức cho thế hệ mai sau.
Trân trọng!
Huế, tháng 06 năm 2020
Sinh viên thực hiện
Huỳnh Thò Diễm Thúy
SVTH: Huỳnh Thị Diễm Thúy
2
Lớp: K50-QLLH2
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: PGS.TS. Trần Hữu Tuấn
LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan rằng đề tài này là do chính tôi thực hiện, các số liệu thu thập
và kết quả phân tích trong đề tài là trung thực, đề tài không trùng với bất kì đề tài
nghiên cứu khoa học nào.
Huế, tháng 06 năm 2020
Sinh viên thực hiện
Huỳnh Thị Diễm Thúy
SVTH: Huỳnh Thị Diễm Thúy
Lớp: K50-QLLH2
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: PGS.TS. Trần Hữu Tuấn
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN.......................................................................................................i
LỜI CAM ĐOAN................................................................................................ii
MỤC LỤC..........................................................................................................iii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT.................................................................viii
DANH MỤC BẢNG...........................................................................................ix
DANH MỤC BIỂU ĐỒ.......................................................................................x
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ......................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài...........................................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu......................................................................................2
2.1. Mục tiêu chung........................................................................................2
2.2. Mục tiêu cụ thể........................................................................................2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu..................................................................3
3.1. Đối tượng nghiên cứu..............................................................................3
3.2. Phạm vi nghiên cứu.................................................................................3
4. Phương pháp nghiên cứu...............................................................................3
4.1. Phương pháp khảo sát thực tế..................................................................3
4.2. Phương pháp thu thập số liệu...................................................................3
4.3. Phương pháp phân tích và xử lý số liệu...................................................3
5. Bố cục của đề tài............................................................................................5
PHẦN II. NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU.....................................6
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ DU LỊCH CỘNG
ĐỒNG VÀ SỰ THAM GIA CỦA NGƯỜI DÂN ĐỊA PHƯƠNG VÀO
PHÁT TRIỂN DU LỊCH CỘNG ĐỒNG...........................................................6
1.1. Cơ sở lý luận về du lịch cộng đồng và sự tham gia của người dân vào
du lịch cộng đồng...............................................................................................6
1.1.1. Du lịch cộng đồng.................................................................................6
SVTH: Huỳnh Thị Diễm Thúy
Lớp: K50-QLLH2
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: PGS.TS. Trần Hữu Tuấn
1.1.1.1. Khái niệm.......................................................................................6
1.1.1.2. Các nguyên tắc phát triển của du lịch cộng đồng...........................7
1.1.1.3. Điều kiện phát triển du lịch cộng đồng tại một địa phương............7
1.1.1.4. Vai trò các bên tham gia trong phát triển du lịch cộng đồng...........8
1.1.1.5. Các mô hình phát triển du lịch cộng đồng......................................9
1.1.2. Sự tham gia của người dân vào du lịch cộng đồng...............................9
1.1.2.1. Khái niệm sự tham gia....................................................................9
1.1.2.2. Các hình thức tham gia vào du lịch cộng đồng của người dân
..................................................................................................................11
1.1.2.3. Phân chia lợi ích trong phát triển du lịch cộng đồng.....................11
1.2. Cơ sở thực tiễn..........................................................................................12
1.2.1. Tổng quan các nghiên cứu có liên quan đến đề tài..............................12
1.2.1.1. Các nghiên cứu liên quan đến việc xác định những khó khăn
đối với sự tham gia của cộng đồng............................................................12
1.2.1.2. Các nghiên cứu liên quan đến việc xác định những mong muốn về sự
hỗ trợ của chính quyền địa phương và các ban ngành liên quan........................13
1.2.1.3. Các nghiên cứu liên quan đến việc xác định mong muốn của
cộng đồng về tham gia vào các hoạt động du lịch.....................................14
1.3. Đề xuất các tiêu chí đánh giá và thang đo.................................................15
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG THAM GIA CỦA NGƯỜI DÂN ĐỊA
PHƯƠNG VÀO PHÁT TRIỂN DU LỊCH DỰA VÀO CỘNG ĐỒNG
TẠI LÀNG BÍCH HỌA TAM THANH, THÀNH PHỐ TAM KỲ................17
2.1. Giới thiệu tổng quan về xã Tam Thanh, thành phố Tam Kỳ......................17
2.1.1. Vị trí địa lí:.........................................................................................17
2.1.2. Lịch sử hình thành làng bích họa Tam Thanh.....................................17
2.1.3. Điều kiện kinh tế – văn hóa – xã hội...................................................19
2.1.3.1 Đặc điểm về kinh tế.......................................................................19
SVTH: Huỳnh Thị Diễm Thúy
Lớp: K50-QLLH2
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: PGS.TS. Trần Hữu Tuấn
2.1.3.2. Về Dân cư.....................................................................................20
2.1.3.3. Cơ sở hạ tầng................................................................................21
2.1.4. Các hình thức trãi nghiệm du lịch dựa vào cộng đồng tại làng bích
họa Tam Thanh.............................................................................................22
2.1.4.1. Trãi nghiệm kéo lưới trên biển Tam Thanh...................................22
2.1.4.2. Trãi nghiệm dịch vụ thuyền thúng trên sông Trường Giang.........22
2.1.4.3. Trãi nghiệm làng nghề nước mắm Tam Thanh.............................22
2.1.4.4. Trãi nghiệm nghề làm mì Quảng..................................................23
2.2 Quá trình hình thành và phát triển Hợp tác xã du lịch cộng đồng Tam
Thanh............................................................................................................... 23
2.2.1 Lý do thành lập HTX...........................................................................23
2.2.2. Tên gọi................................................................................................24
2.2.3. Tầm nhìn, sứ mệnh và mục tiêu của HTX..........................................25
2.3. Thực trạng phát triển du lịch cộng đồng và sự tham gia của người dân
vào phát triển du lịch cộng đồng tại làng bích họa xã Tam Thanh...................26
2.3.1. Thực trạng phát triển du lịch cộng đồng tại làng Bích họa xã Tam Thanh:
...................................................................................................................... 26
2.3.1.1. Số lượng khách du lịch đến làng bích họa giai đoạn 2017- 2019............26
2.3.1.2. Doanh thu từ khách du lịch tại làng bích họa Tam Thanh.............27
2.3.1.3. Tình hình phát triển du lịch cộng đồng du lịch cộng đồng tại
làng bích họa Tam Thanh..........................................................................28
2.3.1.4. Các hạng mục đầu tư....................................................................31
2.3.2. Thực trạng tham gia của người dân địa phương vào phát triển hoạt
động du lịch cộng đồng tại làng Bích họa Tam Thanh:.................................33
2.3.2.1. Dịch vụ homestay:........................................................................33
2.3.2.2. Trải nghiệm thuyền thúng:............................................................33
2.3.2.3. Xe đạp:.........................................................................................33
SVTH: Huỳnh Thị Diễm Thúy
Lớp: K50-QLLH2
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: PGS.TS. Trần Hữu Tuấn
2.3.2.4. Vẽ trên vải:...................................................................................33
2.3.2.5. Ẩm thực:.......................................................................................34
2.3.3. Phân tích SWOT về phát triển du lịch cộng đồng tại làng bích họa
Tam Thanh....................................................................................................34
2.4. Đánh giá của người dân về tham gia vào phát triển du lịch cộng đồng
tại làng Bích họa Tam Thanh:..........................................................................37
2.4.1. Thông tin chung về mẫu khẩu sát.......................................................37
2.4.2. Đánh giá của những người dân có tham gia vào hoạt động du lịch
cộng đồng tại làng Bích họa Tam Thanh......................................................40
2.4.2.1. Kiểm định độ tin cậy của thang đo bằng hệ số cronbach’ alpha
về đánh giá của nguời dân có tham gia hoạt động du lịch tại làng Bích
họa Tam Thanh..........................................................................................42
2.4.2.2. Đánh giá những khó khăn gặp phải khi tham gia hoạt động du
lịch cộng đồng tại làng Bích họa Tam Thanh............................................43
2.4.2.3. Kiểm định sự khác biệt giữa các nhóm người dân về những
khó khăn gặp phải khi tham gia hoạt động du lịch cộng đồng tại làng
Bích họa....................................................................................................45
2.4.2.4. Thu nhập bình quân hằng tháng từ hoạt động du lịch của
người dân.................................................................................................48
2.4.3. Đánh giá của những người dân không tham gia vào hoạt động du
lịch cộng đồng tại làng Bích họa Tam Thanh................................................49
2.4.3.1. Kiểm định độ tin cậy của thang đo bằng hệ số cronbach’ alpha
về đánh giá của người dân không tham gia hoạt động du lịch cộng
đồng tại làng Bích họa Tam Thanh............................................................50
2.4.3.2. Đánh giá mong muốn được tạo điều kiện để tham gia hoạt
động du lịch tại làng Bích họa Tam Thanh của người dân.........................51
SVTH: Huỳnh Thị Diễm Thúy
Lớp: K50-QLLH2
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: PGS.TS. Trần Hữu Tuấn
2.4.3.3. Kiểm định sự khác biệt giữa các nhóm người dân về mong
muốn được tạo điều kiện để tham gia hoạt động du lịch tại làng Bích
họa Tam Thanh của người dân..................................................................53
CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG SỰ THAM GIA CỦA
NGƯỜI DÂN ĐỊA PHƯƠNG VÀO PHÁT TRIỂN DU LỊCH CỘNG
ĐỒNG TẠI LÀNG BÍCH HỌA TAM THANH, THÀNH PHỐ TAM
KỲ, TỈNH QUẢNG NAM................................................................................62
3.1. Phương hướng, mục tiêu phát triển du lịch cộng đồng làng Bích họa
Tam Thanh.......................................................................................................62
3.2. Giải pháp nhằm tăng cường sự tham gia của người dân địa phương
vào hoạt động phát triển du lịch cộng đồng tại làng Bích họa..........................63
3.2.1. Tăng cường sự tham gia của người dân địa phương vào hoạt động
phát triển sản phẩm du lịch đặc trưng:..........................................................63
3.2.2. Tăng cường sự tham gia của người dân địa phương vào hoạt động
cơ sở hạ tầng vật chất kỹ thuật......................................................................64
3.2.3 Tăng cường sự tham gia của người dân địa phương vào hệ thông
kết cấu hạ tầng kỹ thuật:...............................................................................65
3.2.4. Tăng cường sự tham gia của người dân địa phương vào công tác tổ
chức quản lý và cơ chế chính sách................................................................66
3.2.5. Tăng cường sự tham gia của người dân địa phương trong việc huy
động vốn đầu tư và hỗ trợ vốn......................................................................67
3.2.6. Tăng cường sự tham gia của người dân địa phương vào hoạt động
xúc tiến và quảng bá hình ảnh du lịch của địa phương.................................68
PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ........................................................69
1. Kết luận........................................................................................................69
2. Kiến nghị.....................................................................................................70
TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................73
SVTH: Huỳnh Thị Diễm Thúy
Lớp: K50-QLLH2
Khóa luận tốt nghiệp
SVTH: Huỳnh Thị Diễm Thúy
GVHD: PGS.TS. Trần Hữu Tuấn
Lớp: K50-QLLH2
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: PGS.TS. Trần Hữu Tuấn
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
DLCĐ
Du lịch cộng đồng
DLSTCD
Du lịch sinh thái cộng đồng
CĐĐP
Cộng đồng địa phương
UBND
Ủy ban nhân dân
HTX
Hợp tác xã
TMDV
Thương mại dịch vụ
CLB
Câu lạc bộ
SVTH: Huỳnh Thị Diễm Thúy
Lớp: K50-QLLH2
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: PGS.TS. Trần Hữu Tuấn
DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1: Lượng khách du lịch đến làng bích họa Tam Thanh từ năm 2017 –
2019.................................................................................................26
Bảng 2.2: So sánh lượng khách du lịch đến với làng Bích họa giữa các năm
2017-2018 và 2018-2019.................................................................26
Bảng 2.3: Doanh thu từ du lịch của làng bích họa Tam Thanh năm 2019...........27
Bảng 2.4: Đặc điểm nhân khẩu học của mẫu khẩu sát.........................................37
Bảng 2.5: Kiểm định độ tin cậy thang đo về đánh giá của người dân có tham
gia hoạt động du lịch cộng đồng tại làng Bích họa Tam Thanh........42
Bảng 2.6: Kiểm định sự khác biệt giữa các nhóm người dân về những khó
khăn gặp phải khi tham gia hoạt động du lịch cộng đồng tại làng
Bích họa...........................................................................................45
Bảng 2.7: Kiểm định độ tin cậy thang đo về đánh giá của người dân không
tham gia hoạt động du lịch cộng đồng tại làng Bích họa Tam
Thanh...............................................................................................50
Bảng 2.8: Kiểm định sự khách biệt giữa các nhóm người dân về mong muốn
được tạo điều kiện để tham gia hoạt động du lịch tại làng Bích
họa Tam Thanh................................................................................53
SVTH: Huỳnh Thị Diễm Thúy
Lớp: K50-QLLH2
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: PGS.TS. Trần Hữu Tuấn
DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1: Tỷ lệ người dân tham gia làm du lịch cộng đồng tại Làng Bích họa
Tam Thanh.....................................................................................39
Biểu đồ 2.2: Mục đích tham gia hoạt động du lịch của người dân......................40
Biểu đồ 2.3: Khoảng thời gian tham gia hoạt động du lịch của người dân..........41
Biểu đồ 2.4: Khó khăn mà người dân gặp phải khi tham gia hoạt động du lịch. .43
Biểu đồ 2.5: Thu nhập bình quân hằng tháng từ hoạt động du lịch của người dân....48
Biểu đồ 2.6: Lý do không muốn tham gia hoạt động du lịch của người dân.......49
Biểu đồ 2.7: Đánh giá mong muốn được tạo điều kiện để tham gia hoạt động du
lịch tại làng Bích họa Tam Thanh..................................................51
Biểu đồ 2.8: Mức độ sẵn sàng của người dân khi tham gia hoạt động du lịch tại
làng Bích họa Tam Thanh..............................................................59
Biểu đồ 2.9: Đánh giá của người dân về hoạt động du lịch sẽ tham gia..............60
SVTH: Huỳnh Thị Diễm Thúy
Lớp: K50-QLLH2
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: PGS.TS. Trần Hữu Tuấn
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài
Thành phố Tam Kỳ nằm ở vùng đồng bằng ven biển phía đông tỉnh Quảng
Nam, có diện tích tự nhiên 100,26 km2, có vị trí địa lý - kinh tế đặc biệt quan
trọng của tỉnh Quảng Nam và là vùng kinh tế trọng điểm Miền Trung. Với lợi thế
là tỉnh lị của tỉnh Quảng Nam, nằm gần thành phố Đà Nẵng và thành phố Hội An,
là vùng giao thoa của các hoạt động kinh tế, thương mại và du lịch tầm cỡ quốc
gia, quốc tế thông qua hệ thống giao thông thuận lợi, hệ thống làng nghề phát
triển và hai di sản văn hoá thế giới là Hội An và Mỹ Sơn. Với những lợi thế chiến
lược trên, trong thời gian qua Tam Kỳ đang và sẽ là điểm đến quan trọng và là
khu vực hấp dẫn đối với lĩnh vực về đầu tư du lịch, công nghiệp và dịch vụ của
tỉnh Quảng Nam.
Trong những năm qua, cùng với sự chỉ đạo, tạo điều kiện của tỉnh Quảng
Nam, thành phố Tam Kỳ đã tập trung đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng, phát triển
du lịch tạo điều kiện tốt để thu hút và phát triển du lịch. Cùng với đó, Tam Kỳ đã
tập trung đẩy mạnh và khuyến khích phát triển nhiều loại hình du lịch như: du
lịch biển, du lịch tham quan,... Đặc biệt, có một loại hình du lịch mới cũng đang
phát triển đó là du lịch cộng đồng (DLCĐ). Đây là loại hình du lịch bền vững,
không chỉ góp phần phát triển kinh tế địa phương, khuyến khích bảo tồn tài
nguyên thiên nhiên và các giá trị văn hóa truyền thống, mà còn mang lại cho du
khách những sản phẩm du lịch hấp dẫn có trách nhiệm với môi trường và xã hội.
Làng Bích họa Tam Thanh, thành phố Tam Kỳ là một làng chài bên biển
Tam Thanh, là điểm nối với các điểm tham quan Tượng đài Mẹ Việt Nam Anh
Hùng Nguyễn Thị Thứ và Di tích lịch sử Địa đạo Kỳ Anh. Đến làng Bích họa
Tam Thanh, ngoài việc tận hưởng không gian yên bình của biển cả, những bức
tranh sống động đầy màu sắc, du khách còn được tham gia trải nghiệm làng nghề
làm nước mắm, nấu mì Quảng....Với những điều kiện đó, nơi đây có đủ điều kiện
để phát triển loại hình du lịch cộng đồng.
SVTH: Huỳnh Thị Diễm Thúy
1
Lớp: K50-QLLH2
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: PGS.TS. Trần Hữu Tuấn
Tuy nhiên, những kết quả đạt được vẫn chưa tương xứng với tiềm năng và
lợi thế của thành phố, tốc độ phát triển du lịch còn chậm so với các địa phương
lân cận, hoạt động du lịch của người dân còn mang tính chất tự phát, sản phẩm
du lịch còn nghèo nàn, chất lượng chưa cao, trình độ nhân lực còn hạn chế và
chưa chuyên nghiệp. Các dự án đầu tư du lịch triển khai chậm chưa thu hút được
nhiều khách du lịch; các làng nghề dần bị mai một, sản xuất gặp khó khăn trong
việc tìm thị trường tiêu thụ sản phẩm…
Xuất phát từ thực trạng trên, tôi quyết định chọn đề tài: “ Nghiên cứu
sự tham gia của người dân địa phương trong việc phát triển du lịch dựa
vào cộng đồng tại làng bích họa Tam Thanh – thành phố Tam Kỳ - tỉnh
Quảng Nam” làm khóa luận tốt nghiệp đại học của mình với mong muốn
vận dụng những kiến thức đã học để góp phần vào việc đẩy mạnh phát triển du
lịch cộng đồng tại địa phương mình.
2. Mục tiêu nghiên cứu
2.1. Mục tiêu chung
Đánh giá được tiềm năng phát triển du lịch dựa vào cộng đồng tại Làng
Bích họa thông qua việc nghiên cứu sự tham gia của người dân địa phương vào
các hoạt động du lịch tại đây. Từ đó đưa ra một số giải pháp để thu hút người dân
tham gia vào hoạt động du lịch địa phương nhằm mục đích phát triển du lịch ở
Làng Bích họa xã Tam Thanh theo hướng bền vững.
2.2. Mục tiêu cụ thể
Hệ thống hóa cơ sở lý luận về du lịch cộng đồng và sự tham gia của
người dân địa phương vào phát triển du lịch cộng đồng.
Nghiên cứu thực trạng tham gia của người dân địa phương vào hoạt
động du lịch dựa vào cộng đồng tại làng bích họa xã Tam Thanh, tp Tam Kỳ
Đề xuất các giải pháp nhằm thúc đẩy sự tham gia của người dân vào
phát triển du lịch dựa vào cộng đồng tại làng Bích họa xã Tam Thanh, thành
phố Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam.
SVTH: Huỳnh Thị Diễm Thúy
2
Lớp: K50-QLLH2
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: PGS.TS. Trần Hữu Tuấn
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu vào sự tham gia của người dân địa phương và
tiềm năng phát triển du lịch cộng đồng tại làng Bích họa xã Tam Thanh thông
qua việc phát bảng hỏi cho người dân địa phương.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
Về không gian: xã Tam Thanh, thành phố Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam.
Về thời gian:
Thu thập số liệu thứ cấp từ năm 2017 đến năm 2019 về tình hình phát
triển du lịch tại làng Bích họa.
Thu thập số liệu sơ cấp từ 4/2020 đến 5/2020
4. Phương pháp nghiên cứu
4.1. Phương pháp khảo sát thực tế
Dùng để kiểm tra lại sự chính xác của tư liệu nghiên cứu, từ đó tăng tính
chính xác và thuyết phục của các kết quả nghiên cứu. Cần đi khảo sát thực tế
nhiều lần cũng như tiếp xúc với người dân và chính quyền địa phương nhằm tìm
hiểu thêm thông tin về tình hình hoạt động du lịch tại nơi đây.
4.2. Phương pháp thu thập số liệu
Thứ cấp: thu thập số liệu có liên quan thông qua các báo cáo, tài liệu
của các cơ quan có liên quan như: Sở Văn hóa – Thể thao – Du lịch tỉnh
Quảng Nam, Phòng Thông tin Du lịch Thành phố Tam Kỳ, UBND xã Tam
Thanh, HTX du lịch Tam Thanh,.…
Sơ cấp: thu thập số liệu sơ cấp thông qua việc điều tra bảng hỏi đối
với người dân địa phương tại làng du lịch xã Tam Thanh. Điều tra phỏng vấn
chuyên sâu đại diện chính quyền địa phương và ban quản lý du lịch về những
vấn đề liên quan đến đề tài nghiên cứu.
4.3. Phương pháp phân tích và xử lý số liệu
Phương pháp chọn mẫu: Phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên.
SVTH: Huỳnh Thị Diễm Thúy
3
Lớp: K50-QLLH2
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: PGS.TS. Trần Hữu Tuấn
Xác định quy mô mẫu cho người dân
Cơ sở xác định cỡ mẫu: Làng Bích họa Tam Thanh, thành phố Tam Kỳ có
tổng cộng 70 hộ dân, tác giả tiến hành nghiên cứu 70 hộ và thêm 10 hộ nằm ven
làng Bích họa hiện đang nằm trong khu vực sáp nhập vào làng Bích họa theo đề
xuất của UBND xã Tam Thanh. Đồng thời, dựa trên sự tham khảo các đề tài
nghiên cứu, kinh nghiệm nghiên cứu của các tác giả, dự kiến khảo sát 80 hộ dân.
Tuy nhiên, để đảm bảo thu về đủ số lượng thì số phiếu phát ra là 95 phiếu cho
người dân tại làng Bích họa.
Số liệu thu thập sẽ được xử lý trên phần mềm SPSS 22.0 sử dụng thang đo
Likerk với 5 mức độ:
1 - Rất không đồng ý; 2 – Không đồng ý; 3 – Bình thường; 4 – Đồng ý; 5 –
Rất đồng ý.
Thống kê mô tả: Tần suất (Frequencies), phần trăm (Precent), giá trị
trung bình (Mean) với ý nghĩa của từng giá trị trung bình đối với thang đo
khoảng cách. Quy mô khoảng cách như sau:
Giá trị khoảng cách = (Maximum - Minimum) / n = (5 -1) / 5 = 0.8
Giá trị trung
Ý nghĩa
bình
1.00 - 1.80
1.81 - 2.60
2.61 - 3.40
3.41 - 4.20
4.21 - 5.00
Rất không đồng ý
Không đồng ý
Bình thường
Đồng ý
Rất đồng ý
Phân tích phương sai 1 yếu tố (Oneway ANOVA) và và kiểm định
Independent Sample T-Test: Sử dụng ANOVA để phân tích sự khác biệt ý kiến
đánh giá giữa các nhóm khách theo các nhân tố: độ tuổi, nghề nghiệp. Sử dụng
Independent Sample T-Test để so sánh giá trị trung bình của hai nhóm.
SVTH: Huỳnh Thị Diễm Thúy
4
Lớp: K50-QLLH2
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: PGS.TS. Trần Hữu Tuấn
Chú thích:
+ Sig. (P- value) > 0,1 (Ns): Không có sự khác biệt mang ý nghĩa thống kê
+ 0,05 < Sig. (P- value) <= 0,1 (*): Có sự khác biệt mang ý nghĩa thống kê
thấp.
+ 0,01 < Sig. (P- value) <= 0,05 (**): Có sự khác biệt mang ý nghĩa thống kê
trung bình.
+ Sig. (P- value) <=0,01 (***): Có sự khác biệt mang ý nghĩa thống kê cao.
+ Ns: P > 0.1 (-): Không có sự khác biệt mang ý nghĩa thống kê.
Kiểm định độ tin cậy của thang đo: Hệ số Cronbach’s Alpha khi:
0.8 <= Cronbach’s Alpha <= 1: Thang đo lường tốt
0.7 <= Cronbach’s Alpha < =0.8: Thang đo có thể sử dụng được
0.6 < =Cronbach’s Alpha <= 0.7: Có thể sử dụng được trong trường hợp khái
niệm đang nghiên cứu là mới hoặc mới đối với người trả lời trong bối cảnh
nghiên cứu.
5. Bố cục của đề tài
Ngoài phần Mở đầu và Kết luận, nội dung đề tài gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về du lịch cộng đồng và sự tham gia của
người dân địa phương vào phát triển du lịch cộng đồng
Chương 2: Thực trạng tham gia của người dân địa phương vào phát triển du
lịch dựa vào cộng đồng tại làng Bích họa Tam Thanh, Thành phố Tam Kỳ, tỉnh
Quảng Nam
Chương 3: Giải pháp nhằm tăng cường sự tham gia của người dân địa
phương vào phát triển du lịch đồng tại làng Bích họa Tam Thanh, thành phố Tam
Kỳ, tỉnh Quảng Nam.
SVTH: Huỳnh Thị Diễm Thúy
5
Lớp: K50-QLLH2
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: PGS.TS. Trần Hữu Tuấn
PHẦN II. NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ DU LỊCH
CỘNG ĐỒNG VÀ SỰ THAM GIA CỦA NGƯỜI DÂN ĐỊA
PHƯƠNG VÀO PHÁT TRIỂN DU LỊCH CỘNG ĐỒNG
1.1. Cơ sở lý luận về du lịch cộng đồng và sự tham gia của người dân
vào du lịch cộng đồng
1.1.1. Du lịch cộng đồng
1.1.1.1. Khái niệm
Theo báo cáo của APEC về du lịch cộng đồng: “Du lịch cộng đồng là một
loại hình du lịch bền vững thúc đẩy các chiến lược vì người nghèo trong môi
trường cộng đồng. Các sáng kiến DLCĐ nhằm vào mục tiêu thu hút sự tham
gia của người dân địa phương vào việc vận hành và quản lý các dự án du lịch
nhỏ như một phương tiện giảm nghèo và mang lại thu nhập thay thế cho cộng
đồng. Các sáng kiến DLCĐ còn khuyến khích tôn trọng các truyền thống và văn
hóa địa phương cũng như các di sản thiên nhiên.” (Báo cáo của APEC về đặc
điểm của du lịch cộng đồng (2006), Cẩm nang về du lịch cộng đồng, Du lịch sinh
thái có trách nhiệm – REST).
Tác giả Trần Thị Mai cũng đã đưa ra khái niệm về du lịch cộng đồng: “Du
lịch cộng đồng là hoạt động tương hỗ giữa các đối tác có liên quan, nhằm mang
lại lợi ích về kinh tế cho cộng đồng địa phương, bảo vệ được môi trường và
mang đến cho du khách kinh nghiệm mới, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển
kinh tế - xã hội của địa phương có dự án” (Trần Thị Mai, 2005)
Như vậy, tùy theo góc độ và thời gian tiếp cận mà mỗi nhà nghiên cứu sẽ có
những cách hiểu khác nhau về du lịch cộng đồng. Các khái niệm này tương đối
đa dạng, tuy nhiên chúng có thể được hiểu trên những phương diện sau:
Du lịch cộng đồng là loại hình du lịch do cộng đồng địa phương tổ
chức và thực hiện các hoạt động cung cấp sản phẩm du lịch.
Đem lại lợi ích cho chính cộng đồng địa phương, tạo thêm việc làm,
SVTH: Huỳnh Thị Diễm Thúy
6
Lớp: K50-QLLH2
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: PGS.TS. Trần Hữu Tuấn
tăng thu nhập, góp phần xóa đói giảm nghèo.
Có sự gắn kết giữa cộng đồng địa phương với khách du lịch nhằm
mang lại lợi ích kinh tế cho địa phương, bảo vệ môi trường đồng thời mang
đến cho khách du lịch những trải nghiệm mới.
1.1.1.2. Các nguyên tắc phát triển của du lịch cộng đồng
Các đối tác tham gia trong DLCĐ: chính quyền địa phương, cơ quan
quản lý du lịch, các cơ quan bảo tồn, các công ty du lịch, hãng lữ hành, các tổ
chức phi chính phủ, cộng đồng địa phương và khách du lịch.
Cộng đồng địa phương tham gia hoặc chịu trách nhiệm ra quyết định
thực thi và điều hành dự án.
Cộng đồng dân cư, các đối tác liên quan, du khách có trách nhiệm
bảo vệ tài nguyên văn hóa và thiên nhiên địa phương.
Các thành viên của cộng đồng được chia sẻ lợi ích từ hoạt động du
lịch.
Quy mô hoạt động nhỏ, thị trường khách khá hẹp về đối tượng và ít về
số lượng.
Các sản phẩm, dịch vụ - du lịch được phát triển phù hợp với điều
kiện tự nhiên, văn hóa địa phương.
1.1.1.3. Điều kiện phát triển du lịch cộng đồng tại một địa phương
Để đảm bảo lựa chọn đúng địa điểm để triển khai dự án du lịch cộng đồng,
việc phân tích đánh giá các điều kiện phát triển DLCĐ tại một địa phương là rất
quan trọng. Các điều kiện đó được chia thành 4 nhóm chính sau:
Tiện nghi và các điểm hấp dẫn của cộng đồng
Để có được một dự án DLCĐ thành công, cộng đồng đó phải có điểm du
lịch thu hút khách và có đủ tiện nghi để thu hút khách đến thăm cộng đồng và hỗ
trợ các hoạt động du lịch cộng đồng. Tiện nghi và các điểm thu hút bao gồm:
các tài nguyên văn hóa; tài nguyên môi trường; lưu trú; đường tiếp cận và
phương tiện đi lại; thông tin/dịch vụ cho du khách tại vùng du lịch; sức khỏe và
SVTH: Huỳnh Thị Diễm Thúy
7
Lớp: K50-QLLH2
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: PGS.TS. Trần Hữu Tuấn
an toàn trong vùng du lịch và phụ cận; nguồn nhân lực; nơi mua sắm; các dịch
vụ đi lại; cấp nước, năng lượng và hệ thống nước thải; nguồn tài chính.
Tính năng động của cộng đồng
Sự thành công của những người hỗ trợ cộng đồng phụ thuộc rất lớn vào sự hiểu
biết về tính năng động của cộng đồng và thái độ của họ khi làm việc với người dân.
Tiềm năng thị trường
Du khách là nhân tố quyết định cho sự thành công của DLCĐ. Việc hiểu rõ
nhu cầu, mối quan tâm và động cơ của du khách rất cần thiết cho dự án DLCĐ.
Điều này giúp cho cộng đồng xác định được đúng thị trường mục tiêu, các loại
du khách có thể đến tham quan cộng đồng, từ đó có kế hoạch phát triển sao cho
đáp ứng tốt nhu cầu khách hàng.
Các chính sách quốc gia và thái độ của chính quyền địa phương
Việc phân tích các chính sách liên quan của Chính Phủ là rất quan trọng để
xác định được các khả năng mà các cơ quan có thể hỗ trợ, giúp đỡ thực hiện các
dự án DLCĐ. Các tổ chức, cơ quan như Tổng cục du lịch Việt Nam, Sở Văn hóa
Thể thao và Du lịch các tỉnh thành hay ban quản lý du lịch xã dựa vào các chính
sách đó để xác định việc phân bổ các nguồn lực và cung cấp các điều kiện hỗ trợ
phù hợp.
1.1.1.4. Vai trò các bên tham gia trong phát triển du lịch cộng đồng
DLCĐ là sự kết hợp của 4 nhóm nhân tố: khách du lịch, cộng đồng dân cư
địa phương, chính quyền địa phương và công ty lữ hành. Bốn nhân tố này tác
động qua lại với nhau tạo nên chuỗi cung ứng dịch vụ, với mỗi nhân tố sẽ đảm
nhận một vai trò khác nhau. Đồng thời, sự liên kết giữa các nhân tố sẽ tạo điều
kiện cho mô hình du lịch cộng đồng tại địa phương phát triển theo đúng định
hướng.
Chính quyền địa phương
Hình thành khung pháp lý về phát triển du lịch, bảo tồn, quản lý môi
trường, sử dụng lao động,…
Lập quy hoạch, ban hành chính sách khuyến khích phát triển
SVTH: Huỳnh Thị Diễm Thúy
8
Lớp: K50-QLLH2
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: PGS.TS. Trần Hữu Tuấn
Hỗ trợ vốn cho cộng đồng dân cư
Cung cấp dịch vụ tư vấn, tiếp thị, đào tạo nhân lực
Các công ty lữ hành
Thiết kế tour tuyến để đưa khách du lịch đến với điểm DLCĐ
Sử dụng người dân địa phương vào các hoạt động du lịch
Tham gia vào quá trình nghiên cứu tiềm năng du lịch
Liên kết với người dân để khai thác nguồn tài nguyên
Khách du lịch
Là người có mong muốn được tìm hiểu mô hình DLCĐ tại địa phương
Hiểu và tôn trọng môi trường tự nhiên và nền văn hóa của địa phương
Tuân thủ các quy định và quy tắc ứng xử địa phương
Có trách nhiệm trong việc sử dụng các sản phẩm du lịch địa phương
1.1.1.5. Các mô hình phát triển du lịch cộng đồng
Việc lựa chọn mô hình nào để phát triển du lịch cộng đồng tùy thuộc vào
quyết định của cộng đồng, dựa trên các điều kiện và khả năng hiện tại của cộng
đồng. Có 3 mô hình được đưa ra:
Cộng đồng địa phương tự tổ chức toàn bộ các khâu cung ứng các sản
phẩm du lịch.
Các hãng lữ hành tổ chức bán tour và ký kết hợp đồng với các nhóm
cộng đồng cung cấp các dịch vụ du lịch.
Cộng đồng địa phương liên kết với các công ty du lịch để tổ chức,
thực hiện các chương trình du lịch.
1.1.2. Sự tham gia của người dân vào du lịch cộng đồng
1.1.2.1. Khái niệm sự tham gia
Tham gia - participation được dịch thành 2 từ tham dự và tham gia. Theo
GS Tô Duy Hợp thì tham dự là tham gia ở mức thấp còn tham gia là tham dự ở
mức cao. Và phương pháp luận tham gia là phương pháp luận đi từ dưới lên tức
là đi từ người dân và trở thành khoa học.
SVTH: Huỳnh Thị Diễm Thúy
9
Lớp: K50-QLLH2
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: PGS.TS. Trần Hữu Tuấn
Sự tham gia của cộng đồng vào hoạt động du lịch được quy định rõ trong
Luật Du Lịch, 2005 như sau:
Điều 7. Sự tham gia của cộng đồng dân cư trong phát triển du lịch
1. Cộng đồng dân cư có quyền tham gia và hưởng lợi ích hợp pháp từ hoạt
động du lịch; có trách nhiệm bảo vệ tài nguyên du lịch, bản sắc văn hoá địa
phương; giữ gìn an ninh, trật tự, an toàn xã hội, vệ sinh môi trường để tạo sự
hấp dẫn du lịch.
2. Cộng đồng dân cư được tạo điều kiện để đầu tư phát triển du lịch, khôi
phục và phát huy các loại hình văn hoá, nghệ thuật dân gian, ngành, nghề thủ
công truyền thống; sản xuất hàng hoá của địa phương phục vụ khách du lịch,
góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân địa phương.
(Luật DL, 2005)
Một trong những yếu tố thu hút cộng đồng tham gia vào hoạt động du lịch
đó chính là mong muốn nhận được những lợi ích thỏa đáng từ hoạt động du lịch,
giúp cải thiện đời sống của chính bản thân và gia đình họ. Ban đầu họ tiếp cận
với du lịch và tham gia vào hoạt động du lịch từ khía cạnh lợi ích nhưng dần dần,
cộng đồng tham gia vào hoạt động du lịch sẽ ý thức hơn về vai trò của họ trong
hoạt động phát triển du lịch. Bởi chính họ là một thành tố quan trọng tạo nên nét
hấp dẫn, sự lôi cuốn cho hoạt động du lịch tại địa phương với các giá trị về tinh
thần, văn hóa truyền thống đặc sắc. Ngoài ra, họ cũng sẽ được nâng cao nhận
thức cũng như vai trò của bản thân trong việc quy hoạch, tổ chức, quản lý hoạt
động du lịch và quan trọng hơn nữa đó chính là việc chủ động thể hiện vai trò
tham gia bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống của cộng đồng, môi trường
thiên nhiên xung quanh.
Đối với loại hình DLSTCĐ, sự tham gia của CĐĐP là điều hết sức quan
trọng bởi lẽ nó chính là một phần của loại hình du lịch này. Du khách mong
muốn cảm nhận được nét văn hóa của người dân bản địa bên cạnh việc thăm thú
các điểm du lịch sinh thái trong các khu vực đó. Còn đối với CĐĐP họ tham gia
vào hoạt động du lịch là để thu được lợi ích về kinh tế-xã hội, đồng thời là cơ
SVTH: Huỳnh Thị Diễm Thúy
10
Lớp: K50-QLLH2
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: PGS.TS. Trần Hữu Tuấn
hội để họ giới thiếu những nét văn hóa truyền thống quý báu của địa phương đến
với khách du lịch, kêu gị bảo vệ môi trường, tài nguyên thiên nhiên.
SVTH: Huỳnh Thị Diễm Thúy
11
Lớp: K50-QLLH2
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: PGS.TS. Trần Hữu Tuấn
1.1.2.2. Các hình thức tham gia vào du lịch cộng đồng của người dân
Việc tham gia vào Du lịch cộng đồng ở địa phương mang tính tự nguyện
dựa trên sự trao đổi và thống nhất giữa ban quản lý Du lịch cộng đồng địa
phương với các hộ gia đình. Dù tham gia hay không tham gia, dù tham gia nhiều
hay ít thì các hộ gia đình có trách nhiệm chung trong việc xây dựng những hình
ảnh tốt đẹp nhất về Du lịch cộng đồng tại địa phương mình.
1.1.2.3. Phân chia lợi ích trong phát triển du lịch cộng đồng
Nhằm tránh những kỳ vọng không thực tế, cũng phải thừa nhận rằng thu
nhập từ du lịch có thể sẽ không được chia sẻ một cách bình đẳng trong cộng
đồng. Một trong những mục tiêu chính của Du lịch cộng đồng là cùng nhau tạo
thu nhập và phân chia công bằng. Thu nhập chung có thể được sử dụng cho đầu
tư sản xuất trong cộng đồng (ví dụ như giếng nước, năng lượng mặt trời, cung
cấp nước, y tế hoặc các chương trình giáo dục) hoặc cho các hộ gia đình nghèo
nhất của làng.
Việc cho khách du lịch biết được hệ thống phân chia thu nhập cộng đồng,
quỹ cộng đồng và mục tiêu của họ là hoàn toàn cần thiết. Sự minh bạch về vấn đề
này có thể giúp khách du lịch trong quyết định lựa chọn tour du lịch của mình.
Thông tin về phân phối thu nhập không chỉ nên được cung cấp trong tờ rơi và các
công cụ tiếp thị khác của Du lịch cộng đồng mà còn nên được nhắc lại nhiều lần
vào những thời điểm thích hợp trong suốt chuyến đi.
Các phương pháp phân chia lợi nhuận cho các thành viên cá nhân trong
cộng đồng cần chú ý cẩn thận. Để đạt được điều này, cần thành lập một ban quản
lý du lịch cộng đồng như một cơ quan đại diện. Lãnh đạo, chính quyền địa
phương, cũng như các tổ chức cộng đồng (ví dụ như hội phụ nữ và hội thanh
niên, nhóm thủ công mỹ nghệ) phải có đại diện trong ban quản lý này. Ban quản
lý phải quản lý tài chính thu nhập từ Du lịch cộng đồng và các vấn đề quản lý
khác như đại diện cho cộng đồng trong các cuộc họp và thảo luận với các bên
liên quan, giám sát phát triển du lịch để đảm bảo rằng nó đáp ứng các mục tiêu
chính sách trong chương trình hoạt động…
SVTH: Huỳnh Thị Diễm Thúy
12
Lớp: K50-QLLH2
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: PGS.TS. Trần Hữu Tuấn
Một hệ thống lưu giữ hồ sơ tài chính tốt sẽ cung cấp thông tin quan trọng
để quản lý tài chính hiệu quả. Đồng thời cũng giúp đỡ để tạo ra sự minh bạch
giữa các thành viên cộng đồng và, do đó, tránh được sự mất lòng tin khi xảy ra
những vấn đề liên quan đến doanh thu du lịch cộng đồng. Các mục chủ yếu cần
thiết cho việc lưu trữ hồ sơ tốt bao gồm:
Hồ sơ gốc (ví dụ như phiếu bán hàng, biên lai, hoá đơn ...)
Nhật ký ghi chép (ghi lại các chi tiết của mỗi giao dịch theo trình tự hợp
lý, ví dụ như sổ quỹ)
Sổ cái (tập hợp thông tin từ các sổ nhật ký)
Báo cáo tài chính
Báo cáo thu nhập
Bảng cân đối kế toán (Theo, Tài liệu hướng dẫn du lịch cộng
đồng, 2012)
1.2. Cơ sở thực tiễn
1.2.1. Tổng quan các nghiên cứu có liên quan đến đề tài
1.2.1.1. Các nghiên cứu liên quan đến việc xác định những khó khăn đối
với sự tham gia của cộng đồng
Đã có nhiều nghiên cứu xem xét sự tham gia của cộng đồng và chỉ ra một
loạt những khó khăn làm ảnh hưởng đến sự tham gia của cộng đồng địa phương
vào hoạt động du lịch. Kết quả chung cho thấy những khó khăn này thường làm
giảm sự nhiệt tình của người dân đối với ngành du lịch dịch vụ dẫn đến ngày
càng ít lợi ích được phân bổ đến người dân và cộng đồng địa phương (Manyara
và Jones, 2007).
Tác giả Tosun (2000) đã chỉ ra một số khó khăn đối với sự tham gia của
cộng đồng người dân trong bối cảnh các nước đang phát triển bao gồm: sự thiếu
phối hợp giữa các bên liên quan và thiếu cung cấp thông tin cho người dân địa
phương tại các điểm đến du lịch dẫn đến thông tin không đầy đủ và sự phổ biến
thông tin thấp. Trong trường hợp này, do người dân không nhận được thông tin
SVTH: Huỳnh Thị Diễm Thúy
13
Lớp: K50-QLLH2
