SKKN gây hứng thú học tập cho học sinh bằng cách lồng ghép phát triển trò chơi dân gian và chơi trò chơi dân gian bằng bộ gõ cơ thể theo tiết tấu trong tiết âm nhac

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỈM SƠN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

GÂY HỨNG THÚ HỌC TẬP CHO HỌC SINH BẰNG CÁCH
LỒNG GHÉP, PHÁT TRIỂN TRÒ CHƠI DÂN GIAN VÀ
CHƠI TRÒ CHƠI DÂN GIAN BẰNG BỘ GÕ CƠ THỂ
THEO TIẾT TẤU TRONG TIẾT HỌC ÂM NHẠC CHO
HỌC SINH TRƯỜNG TIỂU HỌC ĐÔNG SƠN - THỊ XÃ
BỈM SƠN

Người thực hiện: Nguyễn Thị Thanh
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Đông Sơn
SKKN thuộc lĩnh vực: Âm nhạc


MỤC LỤC
TT
I
1
2
3
4
II
1
2
2.1
2.2

2.3
3
3.1

3.2

3.3

3.4
3.5

3.6
4
III
1
2

NỘI DUNG
MỞ ĐẦU
Lí do chọn đề tài
Mục đích nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu
NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm
Thực trạng vấn đề trước khi ấp dụng sáng kiến kinh nghiệm
Thực trạng chung
Nguyên nhân
Kết quả thực trạng chung
Các giải pháp sử dụng giải quyết vấn đề

Đề nghị với Ban giám hiệu nhà trường chuẩn bị tốt các trang
thiết bị phục vụ cho minh họa nội dung: lồng ghép, phát triển
các trò chơi dân gian và chơi trò chơi dân gian bằng bộ gõ cơ
thể theo tiết tấu trong tiết học Âm nhạc
Tìm hiểu và sưu tầm các trò chơi dân gian phù hợp để phát
triển và dùng bộ gõ cơ thể chơi tiết tấu lồng ghép vào các tiết
học âm nhạc
Hướng dẫn học sinh tìm hiểu lồng ghép, phát triển các trò
chơi dân gian và chơi trò chơi dân gian bằng bộ gõ cơ thể
theo tiết tấu
Quan tâm đến công tác chuẩn bị trước khi tổ chức cho học
sinh tham gia các trò chơi dân gian và sáng tạo phát triển trò
chơi dùng bộ gõ cơ thể chơi tiết tấu trong tiết học Âm nhạc
Thường xuyên củng cố và phát triển trò chơi gian dân và
dùng bộ gõ cơ thể chơi tiết tấu để gây hứng thú học sinh
Tăng cường các hoạt động âm nhạc trong lớp, trong trường để
học sinh được xem, được nghe, đựơc thể hiện và bình luận và
tăng cường lồng ghép phát triển các trò trơi dân gian dùng bộ
gõ cơ thể chơi tiết tấu vào trong các hoạt động ngoài giờ lên lớp
Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo
dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT
Kết luận
Kiến nghị

Trang
1
1
1
2

2
2
2
3
3
3
4
5
5

5

6

7
14

15
17
17
17
18


I. MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Chúng ta đều biết rằng: “Âm nhạc là nghệ thuật biểu hiện động của con
người”. Hoạt động trực tiếp ấy vừa mang tính tái tạo, vừa mang tính sáng tạo.
Hoạt động âm nhạc dành cho lứa tuổi thiếu nhi là một bộ phận nhỏ trong toàn bộ
hoạt động âm nhạc, song lại có tầm quan trọng đặc biệt bởi sức ảnh hưởng tới

đời sống tinh thần của thế hệ tương lai.
Ở khía cạnh nhịp điệu của âm nhạc với nhịp điệu của những động tác, cử chỉ
của con người cũng có mối tương quan. Nhịp điệu dồn dập trong nhiều trường hợp
biểu hiện sự lo lắng, kích động, nhịp điệu ngắt quãng và đảo ngược biểu hiện sự
xao xuyến, bối rối, nhịp điệu đều đặn và khoan thai biểu hiện sự vững vàng và điềm
tĩnh. Cùng với âm điệu tiếng nói âm nhạc còn bắt nguồn từ nhịp điệu lao động, là
cơ sở để tạo ra tiết tấu trong âm nhạc. Ban đầu chỉ là những tiếng hò dô để thống
nhất động tác làm việc của nhiều người, sau dần trở thành nhịp điệu tiết tấu của một
làn điệu âm nhạc. Nhịp sinh lý của con người như hơi thở, nhịp tim đập, bước đi
cũng có ảnh hưởng không nhỏ tới sự hình thành tiết tấu trong âm nhạc, nhất là khi
được thể hiện vào các động tác nhảy múa. Cấu trúc tiết nhạc, câu nhạc cũng phải
dựa vào quy luật hơi thở của con người.
Việc dạy học âm nhạc ở Tiểu học mặc dù không nhằm đào tạo các em
thành những người hoạt động nghệ thuật chuyên nghiệp mà chủ yếu là giáo dục
văn hóa âm nhạc, làm cho các em yêu thích nghệ thuật âm nhạc, hình thành ở
học sinh một tâm hồn trong sáng, một thị hiếu âm nhạc lành mạnh, cách tư duy
sắc sảo, lòng khát khao sáng tạo giàu tình cảm, nhanh nhẹn hoạt bát và sống vui
tươi… Âm nhạc phát triển tối đa những tố chất sinh lý, những phẩm chất tâm lý
của lứa tuổi, tạo điều kiện để các em điều chỉnh và cân đối về tâm hồn, trí tuệ và
thể chất, làm phong phú tình cảm của lứa tuổi học trò.
Dạy học âm nhạc ở Tiểu học còn có mục tiêu phát hiện, bồi dưỡng những
mầm non nghệ thuật cho tương lai đất nước. Đây là môn học được coi như bắt
buộc trong chương trình học phổ thông. Không giống những môn học khác, môn
học Âm nhạc được tích hợp từ rất nhiều môn như Lịch sử, Địa lý, Văn học, Toán
học,… có thể nói đây là môn học mang tính nghệ thuật cao, học sinh học theo
phương châm “học mà chơi - chơi mà học”. Mỗi bài học ở Tiểu học đều có 1 - 2
nội dung của các phân môn theo hướng tích hợp; vì vậy tạo cho các em sự say
mê, hứng thú trong học tập là rất cần thiết; việc kết hợp trò chơi để gây hứng thú
học tập cho học sinh trong một tiết dạy âm nhạc là một trong những hoạt động
quan trọng giữa dạy và học mà đặc biệt là lồng ghép các trò chơi dân gian trong

tiết học Âm nhạc.
Là một giáo viên Âm nhạc, tôi luôn trăn trở và mạnh dạn đưa ra một số
kinh nghiệm đề tài: “Gây hứng thú học tập cho học sinh bằng cách lồng ghép,
phát triển các trò chơi dân gian và chơi trò chơi dân gian bằng bộ gõ cơ thể
theo tiết tấu trong tiết học Âm nhạc cho học sinh trường Tiểu học Đông Sơn”.
2. Mục đích nghiên cứu
Trước sự phát triển của xã hội, phát triển kinh tế thị trường, sự xâm nhập
mạnh mẽ của công nghệ thông tin vào cuộc sống, kéo theo là những trò chơi giải
trí hiện đại đang xâm nhập vào tầng lớp thanh thiếu nhi nói chung và là lứa tuổi
1


học sinh nói riêng. Đặc biệt mặt trái của các trò chơi game online đang gây ra
những bức xúc nhất định cho xã hội. Vậy nên chọn trò chơi để phù hợp với tiết dạy
Âm nhạc cũng là vấn đề quan trọng cần quan tâm. Trò chơi dân gian cho trẻ em ra
đời và gắn liền cùng môi trường sống vốn rất gần gũi với thiên nhiên và con người
Việt Nam, tác động không nhỏ đến sự phát triển cả về thể chất, tâm hồn và trí tuệ
của các em. Cuộc sống đối với trẻ em không thể thiếu những trò chơi. Trò chơi dân
gian không đơn thuần là một trò chơi của trẻ mà nó chứa đựng cả một nền văn hóa
dân tộc độc đáo và giàu bản sắc. Trò chơi dân gian không chỉ nâng cánh cho tâm
hồn trẻ, giúp trẻ phát triển khả năng tư duy, sáng tạo, sự khéo léo mà còn giúp các
em hiểu về tình bạn, tình yêu gia đình, quê hương, đất nước.
Việc lồng ghép, phát triển các trò chơi dân gian và chơi trò chơi dân gian
bằng bộ gõ cơ thể theo tiết tấu trong tiết học Âm nhạc cho học sinh nhằm nâng
cao chất lượng giáo dục bộ môn và cùng với các hoạt động giáo dục khác trong
trường để hưởng ứng phong trào: “Xây dựng trường học thân thiện - Học sinh
tích cực” của Bộ Giáo dục và Đào tạo phát động.
3. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài này là học sinh tiểu học nói chung và học
sinh trường Tiểu học Đông Sơn nói riêng. Tổ chức hướng dẫn, thực hiện các

hoạt động dạy học nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh bằng cách lồng
ghép, phát triển các trò chơi dân gian và chơi trò chơi dân gian bằng bộ gõ cơ
thể theo tiết tấu trong tiết học Âm nhạc.
4. Phương pháp nghiên cứu
* Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý luận
Nhóm phương pháp này nhằm thu thập các thông tin lý luận để xây dựng
cơ sở lý luận của đề tài. Thuộc nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận có các
phương pháp nghiên cứu cụ thể sau đây:
- Phương pháp phân tích - tổng hợp tài liệu.
- Phương pháp khái quát hóa các nhận định độc lập.
* Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Nhóm phương pháp này nhằm thu thập các thông tin thực tiễn để xây
dựng cơ sở thực tiễn của đề tài. Thuộc nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
có các phương pháp nghiên cứu cụ thể sau đây:
- Phương pháp quan sát;
- Phương pháp điều tra;
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục;
- Phương pháp nghiên cứu các sản phẩm hoạt động;
- Phương pháp khảo nghiệm, thử nghiệm.
* Phương pháp thống kê toán học: làm cơ sở dữ liệu cho nghiên cứu đề tài

II. NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm
Qua việc nghiên cứu các tài liệu khoa học, nhiều tài liệu khẳng định rằng
việc tổ chức trò chơi trong một tiết dạy là phương pháp dạy học được khuyến
khích trong nhà trường nói chung, đặc biệt với môn Âm nhạc trong trường Tiểu
học nói riêng.
2

Theo Orff-Schulwerk là: phương pháp dạy học âm nhạc được sáng tạo bởi
hai nhà sư phạm âm nhạc người Đức thì “âm nhạc tồn tại đa thành phần mà
không riêng rẽ. Nghĩa là âm nhạc phải gắn kết với động tác, vận động, vũ điệu,
và nói - xướng theo vần điệu. Vì vậy, trẻ em học âm nhạc không phải chỉ nghe,
đọc, xướng mà phải được tham gia, trải nghiệm âm nhạc qua vận động và chơi
đùa. Trong đó âm nhạc được xây dựng theo dạng “khối đa tầng” gồm giai điệu,
tiết tấu, hòa âm, hình thức, kết cấu, âm sắc và sắc thái. Còn vận động âm nhạc
gồm các vận động tại chỗ và vận động chuyển dịch. Các vận động âm nhạc
được thể hiện trong không gian, thời gian, và các mức độ sử dụng năng lượng cơ
thể, được thiết kế theo những mẫu hoặc cấu trúc âm nhạc đặc trưng”.
Việc lồng ghép, phát triển các trò chơi dân gian và chơi trò chơi dân gian
bằng bộ gõ cơ thể theo tiết tấu trong tiết học Âm nhạc thì 4 âm thanh cơ bản
được tạo ra bởi tiếng vỗ tay, búng tay, vỗ trên đùi, và dậm chân là những âm
thanh chính của bộ nhạc cụ gõ cơ thể. Trẻ học các động tác này trong các cấu
trúc âm nhạc đơn giản. Có thể nối kết với nhau theo bè, theo mẫu âm xen đều
nhau, chơi độc lập hoặc đệm cho bài hát, hay kết hợp với các nhạc cụ khác như
một bè đệm.
Thông qua trò chơi, giáo viên có thể đánh giá được nhu cầu âm nhạc, quan
điểm thẩm mỹ của học sinh, qua đó đem lại cho học sinh hứng thú học tập. Bên
cạnh đó, các trò chơi dân gian cũng là môi trường rèn luyện kỹ năng sống cho
học sinh. Chỉ khi chơi các trò chơi tập thể, tinh thần đoàn kết của các em mới
được phát huy và giúp các em biết cách yêu thương, sẻ chia.
Như vậy, trò chơi dân gian có khả năng giúp trẻ em phát triển toàn diện cả
về thể chất lẫn tâm hồn, trong học tập cũng như trong cuộc sống. Có được
khoảng thời gian vui chơi thoải mái sẽ giúp các em học tập thêm sôi nổi, hào
hứng. Sân chơi lành mạnh còn có vai trò phát huy những năng khiếu tự nhiên
hay những phẩm tốt ở trẻ và hạn chế được những tính cách không tốt.
2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Thực trạng chung
Từ thực tế cho thấy không ít trường học còn gặp nhiều lúng túng trong

việc đưa trò chơi dân gian vào nhà trường do những khó khăn như: cơ sở vật
chất chưa được đầu tư đúng mức, thời gian tổ chức các trò chơi ít, cách thức tổ
chức các trò chơi, chơi như thế nào để vừa vui tươi lành mạnh vừa đảm bảo an
toàn cho học sinh. Trong khi nhiều học sinh hiện nay, nhất là ở các trường vùng
thành phố, việc tiếp cận với các trò chơi dân gian, bản thân nhiều giáo viên còn
bỡ ngỡ trước các trò chơi dân gian. Vì vậy, việc tổ chức các trò chơi dân gian
cho học sinh còn mang tính hình thức, đối phó, chưa có chất lượng còn hời hợt,
chưa có sự đổi mới dẫn đến chất lượng giáo dục đạt kết quả chưa cao.
2.2. Nguyên nhân
Thực trạng công tác tổ chức học tập cho học sinh bằng cách lồng ghép, phát
triển các trò chơi dân gian và chơi trò chơi dân gian bằng bộ gõ cơ thể theo tiết tấu
trong tiết học Âm nhạc cho học sinh trường Tiểu học Đông Sơn hiện nay.
Công tác tổ chức học tập cho học sinh bằng cách lồng ghép, phát triển các
trò chơi dân gian và chơi trò chơi dân gian bằng bộ gõ cơ thể theo tiết tấu trong
tiết học Âm nhạc cho học sinh trường Tiểu học Đông Sơn cũng như thực trạng
3


chung là nó đã được quan tâm nhưng chưa đúng mức. Bên cạnh đó cơ sở vật
chất phục vụ cho việc tổ chức các hoạt động giáo dục còn thiếu nhiều như: thiết
bị tổ chức, kinh phí tổ chức…
* Về phía học sinh:
Đa số học sinh rất thích chơi trò chơi, thích được tham gia trò chơi vào
giờ Âm nhạc hay những tiết hoạt động ngoài giờ lên lớp, các buổi ngoại khóa và
sinh hoạt tập thể. Rất nhiều học sinh còn bị cuốn hút vào những đồ chơi bằng
nhựa tái sinh, màu sắc độc hại không rõ nguồn gốc, hoặc những đồ chơi nguy
hiểm, bạo lực không an toàn như: súng, kiếm, hạt nở hóa chất... Các em còn
thiếu hiểu biết và chưa tham gia nhiều vào các trò chơi dân gian, hiểu biết trò
chơi dân gian còn hạn chế.
Đa số các em còn rụt rè, thiếu tự tin, kĩ năng làm việc theo nhóm còn hạn

chế, khả năng ứng xử trước các tình huống không linh hoạt.
Thực tế hiện nay, do áp lực học tập, nhiều học sinh phải thay đổi nếp sinh
hoạt gây ảnh hưởng đến sức khoẻ của các em.
* Về phía cha mẹ học sinh:
Nhiều bậc cha mẹ học sinh quan niệm trò chơi dân gian không mang lại
lợi ích gì cho con họ, chỉ làm các em mệt mỏi, không muốn học văn hóa. Họ có
tâm lý muốn con học hành đỗ đạt cao mà không quan tâm đến việc cho các em
các trò chơi dân gian để giúp tăng cường sức khỏe, thể chất, phát triển trí tuệ của
trẻ em, phát huy sáng kiến, năng khiếu thẩm mỹ… cần thiết cho hiện tại và cả
tương lai sau này.
* Về cơ sở vật chất của nhà trường:
Nhìn chung cở sở vật chất của nhà trường hiện nay tương đối đầy đủ, khuôn
viên nhà trường thoáng mát, vệ sinh sạch sẽ. Có một số phòng học chức năng,
phòng hiệu bộ, phòng y tế học đường được trang bị tủ thuốc,… Tuy nhiên, do kinh
phí hạn hẹp nên các trang thiết bị phục vụ cho việc dạy và học... còn thiếu nên việc
tổ chức một tiết học lồng ghép trò chơi cho môn học này còn hạn chế.
* Về phía giáo viên:
- Giáo viên chưa được đào tạo chuyên sâu cho nên chủ yếu chỉ tổ chức
theo kinh nghiệm là chính: cho học sinh chơi các trò chơi tự do là chủ yếu, các
trò chơi thường khô khan, gò ép, lặp đi lặp lại nhiều lần, không theo chủ đề,…
nên dễ gây nhàm chán.
- Giáo viên chưa thật sự tạo môi trường nhằm kích thích học sinh hứng
thú vui chơi, chưa nắm được nội dung các trò chơi dân gian.
2.3. Kết quả thực trạng chung
Do thói quen của giáo viên dạy âm nhạc là: làm thế nào để chuyển tải tới
học sinh những kiến thức cơ bản và cần thiết nhất, làm sao cho tất cả học sinh
nắm được yêu cầu về khả năng hát, đọc nhạc và hiểu được phần nhạc lí cơ bản,
dạy theo một phương pháp nào hay nhất mà được gọi là tối ưu, làm sao cho học
sinh hiểu bài, hát hay và trình bày bài hát tốt, chứ chưa nghiên cứu sâu vào đặc
điểm tâm sinh lý, lứa tuổi học sinh các khối khác nhau, nên các em học sinh

thường chưa đủ tự tin, luôn cảm thấy mình không đủ khả năng thể hiện trước
các thầy cô và các anh, chị lớp trên, do vậy chất lượng bộ môn của học sinh đầu
cấp ở trường tôi trong những năm qua còn thấp. Kết quả cuối năm có khối chỉ
4


đạt được trên 90%, số còn lại phải qua kiểm tra thi lại mới đạt kết quả. Kết quả đó
được thống kê như sau.

Khối
1
2
3
4
5

Tỷ lệ %
Đạt
184
151
109
144
101

Chưa đạt
04
02
01
03
01

Từ thực trạng trên, kết quả đạt được còn thấp trong những năm qua.Với
kinh nghiệm giảng dạy nhiều năm, tôi nhận thấy rằng việc tạo cho học sinh
hứng thú bằng ngay từ đầu cấp là điều hết sức cần thiết. Từ đó tôi vận dụng biện
pháp giảng dạy mới của mình và đã đạt được kết quả khá khả quan trong năm
học vừa qua. Vậy tôi mạnh dạn đưa ra những kinh nghiệm của mình để các thầy,
cô và các bạn đồng nghiệp tham khảo.
Xuất phát từ thực tế hiện nay đang đổi mới phương pháp dạy học, học
sinh tự chủ động chiếm lĩnh kiến thức, giáo viên là người hướng dẫn điều khiển,
việc tạo hứng thú học tập cho các em có vai trò rất quan trọng trong việc nâng
cao hiệu quả chất lượng dạy học.
3. Các giải pháp sử dụng giải quyết vấn đề
3.1. Đề nghị với Ban giám hiệu nhà trường chuẩn bị tốt các trang thiết bị
phục vụ cho minh họa nội dung: lồng ghép, phát triển các trò chơi dân gian và
chơi trò chơi dân gian bằng bộ gõ cơ thể theo tiết tấu trong tiết học Âm nhạc
- Đề nghị với Ban giám hiệu nhà trường chuẩn bị đầy đủ các đồ dùng dạy
học như: Đàn oócgan, USB; Loa máy. Máy chiếu, kĩ năng trình chiếu, kĩ năng
soạn bằng chương trình Word. Ứng dụng công nghệ thông tin, sử dụng phần
mềm soạn giảng PowerPoint để trình chiếu các Slide minh họa nội dung kiến
thức từng phần cần truyền đạt cho học sinh.
- Xây dựng phong trào luyện tập phát triển trò chơi dân gian bằng bộ gõ
cơ thể cho học sinh không chỉ trong tiết học Âm nhạc mà còn trong các hoạt
động ngoài giờ lên lớp của nhà trường.
- Tăng cường tổ chức cho học sinh hoạt động nhiều hình thức khác nhau,
tăng cường giao tiếp thầy - trò kết hợp mở rộng giao tiếp trò - trò.
- Tổ chức các trò chơi: Giáo viên gợi ý các trò chơi dân gian rồi cho học
sinh tư duy phát triển trò chơi dân gian đó và dùng bộ gõ cơ thể, thể hiện. Từ đó
chọn ra những em xuất sắc để tuyên dương, khen thưởng và nêu gương cho học
sinh học tập và thêm yêu thích.
3.2. Tìm hiểu và sưu tầm các trò chơi dân gian phù hợp để phát triển

và dùng bộ gõ cơ thể chơi tiết tấu lồng ghép vào các tiết học âm nhạc
Các trò chơi dân gian của Việt Nam vô cùng phong phú và đa dạng nhưng
không phải trò chơi nào cũng phù hợp với các em học sinh. Vì thế để tìm hiểu và
sưu tầm các trò chơi giân gian tôi đã tìm qua sách báo, tài liệu, các kênh truyền
5


hình, hệ thống Internet, thu thập các trò chơi từ thực tế qua ông cha để lại, có ghi
chép cẩn thận để làm tài liệu khi cần sử dụng… tôi đã lựa chọn một số trò chơi
có luật chơi và cách chơi đơn giản, dễ nhớ, dễ hiểu. Từ đó học sinh chơi và phát
triển trò chơi dùng bộ gõ cơ thể hiển hiện tốt hơn, phong phú hơn.
- Các trò chơi có thể áp dụng trong tiết dạy âm nhạc như sau:
+ Thi thơ (Đặt lời ca mới với mọi chủ đề), tập tầm vông, oản tù tì, hò dô
ta, nu na nu nống, dung giăng dung giẻ, đi tàu hỏa, chi chi chành chành, đúc cây
dừa, chừa cây móng, thi thơ, kéo cưa lừa xẻ, đếm sao, cáo và thỏ, tù tì, múa hình
tượng, tìm tên bài hát, điệu nhảy khó quên, thời trang ánh lửa, ban nhạc hòa tấu,
đối đáp, hát đếm số...
3.3. Hướng dẫn học sinh tìm hiểu lồng ghép, phát triển các trò chơi
dân gian và chơi trò chơi dân gian bằng bộ gõ cơ thể theo tiết tấu
Chúng ta biết rằng bất kỳ việc gì, nếu có hứng thú thực hiện thì khả năng
thành công trong công việc sẽ cao hơn nhiều, đặc biệt là đối với học sinh. Do
đặc điểm tâm lý của lứa tuổi các em, nếu thích thú thì các em làm rất hăng say
và làm tốt, các em sẽ trở nên hào hứng, thoải mái, dễ chịu khi được hoạt động,
nhận thức dựa trên cơ sở của sự hứng thú. Sự hứng thú trong học tập sẽ giúp
nâng cao chất lượng giáo dục, nuôi dưỡng các em lòng ham muốn chính đáng
trong việc không ngừng vươn tới những đỉnh cao của việc nắm bắt những kiến
thức. Từ đó các em sẽ luôn tìm tòi học tập cái mới, tích cực sáng tạo cái đã học
và hoạt động thực tiễn. Môn học nào cũng có khả năng gây hứng thú cho học
sinh, nhưng riêng môn âm nhạc thì bản thân nó cũng đã là nguồn cảm hứng cho
nhiều người. Việc tạo cho các em sự hứng thú trong học tập môn Âm nhạc

không chỉ nâng cao hiệu quả dạy học mà còn làm cho các em vui tươi, phấn
khởi, thoải mái hơn về tinh thần. Để có được giờ học âm nhạc theo mong muốn
của mình, việc đầu tiên là chúng ta lựa chọn các phương pháp phù hợp với từng
phân môn và tính đến khả năng của bản thân, điều kiện của trường, sau đó là làm
thế nào để phối hợp một cách hợp lý các phương pháp và các trang thiết bị đó
cho phù hợp với từng tiết dạy. Việc dạy âm nhạc kết hợp lồng ghép, phát triển
các trò chơi dân gian và chơi trò chơi dân gian bằng bộ gõ cơ thể thực hiện
ở phân môn học hát, nhạc lý, tập đọc nhạc.
Trước hết giáo viên phải cho học sinh thuộc lời ca, hát đúng giai điệu (cao
độ, trường độ), hòa giọng và tập hát diễn cảm. Dạy cho học sinh một số kỹ năng
đơn giản để các em có thể tham gia trò chơi một cách thoải mái và hiệu quả,
thích thú, vui vẻ nhưng vẫn đảm bảo một giờ học bổ ích và nghiêm túc dưới sự
điều khiển của người giáo viên.
- Đẩy mạnh việc cải tiến phương pháp tổ chức phù hợp với đặc điểm tâm,
sinh lý học sinh.
- Tăng cường nghiên cứu, trao đổi, thảo luận trong nhóm và vận dụng giải
quyết từng vấn đề theo yêu cầu của nội dung trò chơi cần triển khai giáo dục.
- Khi tổ chức một trò chơi giáo viên phải phổ biến đến học sinh là trò chơi
được diễn ra ở đâu, dịp nào và chơi như thế nào…
* Ví dụ: Trò chơi: Ban nhạc hòa tấu
- Thời gian: Tổ chức trong tiết học.
- Địa điểm: Tại phòng học.
6


- Số lượng người chơi: 12 em.
- Trò chơi được thực hiện chia thành 4 nhóm:
Nhóm 1: Thực hiện tiếng trống “Thùng thình”.
Nhóm 2: Thực hiện tiếng mõ “Tóc tóc”.
Nhóm 3: Thực hiện tiếng thanh la “Tùng tùng”.

Nhóm 4: Thực hiện tiếng xênh “Keng keng”.
- Giáo viên đưa tay về phía nhóm nào thì nhóm đó sẽ reo vang loại nhạc
cụ và hát câu hát mà mình được phân công.
- Để trò chơi thêm hững thú, giáo viên có thể điều khiển một lúc hai tay
và khi đưa tay lên thì đồng loạt 4 nhạc cụ đều vang lên và ngân dài nhạc cụ của
mình, giáo viên chỉ tay dưới đất thì tất cả đều phát ra tiếng “Hùm hùm...” và trò
chơi được tiếp tục.
3.4. Quan tâm đến công tác chuẩn bị trước khi tổ chức cho học sinh
tham gia các trò chơi dân gian và sáng tạo phát triển trò chơi dùng bộ gõ cơ
thể chơi tiết tấu trong tiết học Âm nhạc
a. Chuẩn bị địa điểm để tổ chức trò chơi
Mỗi trò chơi dân gian có một cách chơi và luật chơi và không gian chơi
khác nhau. Có những trò chơi vận động mang tính tập thể rất cao, thường có số
lượng người tham gia chơi lớn và đòi hỏi cần phải có không gian nên việc giáo
viên sắp xếp bàn ghế phải khoa học phù hợp với cách thức tổ chức tiết dạy và tổ
chức trò chơi như: Trò chơi “Chiếm vị trí”,”Ban nhạc hòa tấu”, “Đi tàu
hỏa,”....
Nhưng lại cũng có những trò chơi tĩnh, học sinh có thể chơi tại chỗ
như: “Tập tầm vông”, “Oản tù tỳ”...
Chính vì vậy, giáo viên cần nắm vững cách chơi, luật chơi, đặc điểm của
từng trò chơi để từ đó lựa chọn địa điểm cho phù hợp trước khi tổ chức cho trẻ
chơi.
b. Kỹ năng tổ chức trò chơi của giáo viên. Hướng dẫn học sinh cách
chơi các trò chơi dân gian dùng bọ gõ cơ thể thể hiện trong từng phân môn
Âm nhạc
Trước hết giáo viên phải cho học sinh thuộc lời ca, hát đúng giai điệu (cao
độ, trường độ), hòa giọng và tập hát diễn cảm. Dạy cho học sinh một số kỹ năng
đơn giản để các em có thể tham gia trò chơi một cách thoải mái và hiệu quả,
thích thú, vui vẻ nhưng vẫn đảm bảo một giờ học bổ ích và nghiêm túc dưới sự
điều khiển của người giáo viên.

Giáo viên thường tổ chức những trò chơi nhẹ nhàng và tự nhiên thông qua
một vài hoạt động đơn giản. Ví dụ: dùng cơ thể như một loại nhạc cụ chơi tiết
tấu. Ở lớp 1, học sinh nên bắt đầu luyện tập 3 động tác là: giậm chân, vỗ đùi, vỗ
tay. Đến lớp 3 có thể tập thêm động tác búng ngón tay,... Giáo viên hướng dẫn
học sinh sử dụng phương pháp này để đệm cho bài hát, với thời gian khoảng 5 6 phút và nên thực hiện như một trò chơi. Giáo viên không sử dụng kiến thức lí
thuyết âm nhạc để phân tích về các mẫu tiết tấu.
Để trò chơi không ảnh hưởng đến thời gian học tập và đem lại những hiệu
quả tốt cho việc dạy học, những điều cần lưu ý là:
+ Tìm hiểu sở thích, hứng thú của học sinh.
7


+ Xác định mục tiêu của trò chơi.
+ Trò chơi phải tạo nên sự hấp dẫn, kịch tính.
+ Chọn thời điểm tổ chức.
+ Dự tính thời gian thực hiện.
+ Giáo viên hướng dẫn luật chơi rõ ràng, cụ thể.
+ Giáo viên giữ ổn định trật tự của lớp.
+ Đánh giá kết quả của học sinh tham gia trò chơi.
Các trò chơi gắn với âm nhạc rất đa dạng và phong phú. Sau đây là minh
họa cách tổ chức một số trò chơi:
* Trò chơi: Dàn nhạc giao hưởng
+ Mục tiêu: Tạo không khí học tập vui tươi, sôi nổi.
+ Thời gian tổ chức: Đầu tiết học, giữa tiết hoặc cuối tiết học.
+ Số lượng người chơi: cả lớp. Chia thành 4 đội chơi
+ Luật chơi: Giáo viên mời bạn quản ca lên hát một bài hát mà cả lớp
thuộc, sau đó đặt tên các đội theo từng nốt nhạc (đồ - rê - mi - fa, hoặc giáo viên
đặt tên phù hợp với nội dung bài học đang tổ chức trò chơi...). Tất cả hát chung
bài hát, khi quản ca chỉ tay vào đội nào thì đội đó không được hát bằng lời mà
chỉ được hát bằng vần giáo viên đã đặt của đội mình (còn tất cả im lặng), vừa

hát vừa chơi tiết tấu bằng bộ gõ cơ thể.
Yêu cầu: Âm điệu bài hát phải được liên tục, chơi tiết tấu bằng bộ gõ cơ
thể đều nhau, đội nào khi có tay của quản ca chỉ vào mà hát sai, hát trật nhạc thì
phải chịu phạt.
* Trò chơi: Đi tàu hỏa
+ Mục tiêu: Tạo không khí học tập vui tươi, sôi nổi.
+ Thời gian tổ chức: Đầu tiết học, giữa tiết hoặc cuối tiết học.
+ Số lượng người chơi: Giáo viên chia thành các đội chơi, mỗi đội 5 em. 2
đội chơi với nhau.
+ Cách chơi: Giáo viên điều khiển trò chơi. Giáo viên chia lớp thành các
đội, mỗi đội 5 em học sinh. Hai đội chơi với nhau và lần lượt cho đến hết các
đội giáo viên chia. Hai đội đứng thành hàng dọc cách nhau một khủy tay. Giáo
viên mở bài hát, phần dạo nhạc người dẫn đầu vừa chạy vừa hô lệnh “Tàu lên
dốc” hoặc “Tàu xuống dốc”. Khi nghe lệnh “Tàu lên dốc” tất cả chạy chậm bàn
chân nhón lên, chạy bằng mũi bàn chân. Khi nghe lệnh “Tàu xuống dốc” tất cả
chạy chầm chậm bằng gót chân. Khi thực hiện trò chơi cả 2 đội đều hát và tay
chơi tiết tấu đơn giản của bài hát.
+ Luật chơi: Cả đoàn tàu đều chạy theo lệnh của đầu tàu vừa hát bài hát
mà giáo viên chỉ định. Nếu ai hát nhỏ hoặc không làm đúng động tác chạy và tay
chơi tiết tấu đơn giản của bài hát bị sai thì cả tàu sẽ bị phạt (hình thức phạt nhẹ
hay nặng là do cả đoàn tàu chọn.
* Trò chơi: Tập tầm vông
+ Mục tiêu: Rèn luyện khả năng phán đoán cho học sinh lớp 1, 2, tạo
không khí học tập vui tươi, sôi nổi.
+ Thời gian tổ chức: Có thể tổ chức vào đầu tiết, giữa tiết hay cuối
tiết học.
+ Số lượng người chơi: Trò chơi này cần 2 người hoặc, 4 người chơi.
8

+ Luật chơi: Phát triển trò chơi dân gian “Tập tầm vông” và chơi tiết tấu
bằng bộ gõ cơ thể theo cặp. Giáo viên điều khiển trò chơi. Nếu người chơi bị
đoán trúng tay nắm vật nhỏ hoặc những người chơi còn lại không đoán được tay
nào nắm vật nhỏ thì tùy vào quy định của cuộc chơi có thể bị phạt khác nhau.
+ Cách chơi: Hai người đứng đối diện nhau, hoặc các cặp đứng đối diện
nhau. Một người nắm một đồ vật nhỏ trong một bàn tay, trái hoặc phải hát và kết
hợp chơi tiết tấu bằng bộ gõ cơ thể:
“Tập tầm vông
Tay không tay có.
Tập tầm vó
Tay có tay không?”
Nào các bạn
Đoán sao cho chúng,
Tập tầm vó tay nào có
Đố tay nào không?
Có, có không không?
Và nắm chặt lòng bàn tay và đưa hai tay ra. Những người còn lại sẽ đoán
xem tay nào có đồ vật nhỏ.
c. Một số ví dụ áp dụng vào bài giảng cụ thể.
Ví dụ 1: Âm nhạc khối 4: Tiết 23: Học hát bài “Chim
sáo” Dân ca Khơ - me (Nam Bộ)
Tên trò chơi: Thi thơ (Đặt lời ca mới với mọi chủ đề)
+ Mục tiêu: Trò chơi phát huy tính sáng tạo của học sinh, tạo không khí
học tập vui tươi, sôi nổi, nhẹ nhàng.
+ Thời gian tổ chức: Cuối tiết học.
+ Số lượng người chơi: cả lớp chơi. Chia thành 3 đội chơi.
+ Luật chơi:
- Cuối giờ học hát giáo viên chia lớp thành 3 nhóm, các nhóm thảo luận
và đặt một lời ca mới hay nhất đã chuẩn bị để trình bày.
- Giáo viên cử 3 trọng tài cho điểm bằng thẻ (thang điểm từ 8 đến 10).

Nếu các nhóm không chọn được lời ca, nhóm ấy sẽ bị phạt (hình thức phạt là do
nhóm chọn).
Giáo viên điều khiển trò chơi. Sau khi dạy hoàn chỉnh bài hát “Chim sáo”,
giáo viên hướng dẫn học sinh đặt lời mới cho bài hát. Sau khi hướng dẫn đặt lời
mới cho học sinh song giáo viên ra luật chơi. Giáo viên đưa ra câu hỏi: Các đội
hãy đặt lời mới cho bài hát “Chim sáo” theo chủ đề về mùa xuân.
+ Cách chơi: Các đội thảo luận, sáng tạo và đặt lời ca mới cho bài hát.
Mỗi đội lần lượt cử một đại diện lên bục giảng (đứng trước đội mình) rồi đọc
diễn cảm phần lời ca mới của đội mình. Sau đó cả đội lên đọc lời ca mới và giáo
viên gõ tiết tấu, học sinh lắng nghe và thực hiện cho đúngv vừa đọc học sinh
vừa vỗ tay. Đội nào đặt được lời ca mới hay, đúng chủ đề, đúng nội dung, dùng
tay chơi tiết tấu đơn giản đều, đội đó sẽ thắng.
- Cụ thể như: Khi học bài hát “Chim Sáo” (Dân ca Khơ - me), tôi hướng
dẫn các em đặt lời mới với yêu cầu nội dung tích cực viết về mùa xuân trên quê
9


hương em, và đã tổ chức thành công trò chơi dân gian “Thi thơ” này. Từ đó các
em đã đặt được những lời mới hấp dẫn như:
- Lời 1: Ta cùng ca vang đón mừng xuân sang, với ngàn bông hoa khoe
màu sắc hương. Cùng sắc xuân sang, ta lớn lên rồi, ta càng vui tươi.
- Lời 2: Em càng quyết tâm gắng học chăm ngoan, chăm làm giúp ba
giúp mẹ thật ngoan. Vì mùa xuân nay, em lớn khôn rồi, em càng chăm ngoan.
Học sinh đọc theo tiết tấu giáo viên gõ và tỗ thay theo tiết tấu.
- Trò chơi dân gian này cũng có thể tổ chức chơi ở các phân môn TĐN,
nhạc lý. Mục tiêu, cách chơi, luật chơi như trên chỉ có nội dung trò chơi giáo
viên đưa ra là khác.
Trong tiết học Tập đọc nhạc, sau khi học sinh đã đọc tốt giai điệu bài tập
đọc nhạc thì giáo viên yêu cầu các em tự ghép lời ca, đặt lời mới cho bài Tập
đọc nhạc để các em có được niềm vui trước sản phẩm tinh thần của chính mình

kèm theo lời khen ngợi của giáo viên.
Cụ thể: Trong Tiết 11: Tập đọc nhạc: TĐN số 3 (Âm nhạc 5) sau khi gợi ý
và hướng dẫn các em đặt được lời ca mới cho bài TĐN số 3, học sinh đã đặt
được lời ca có nội dung và ý nghĩa, ca từ rất hay như:
Xuân ơi xuân, mau đến đây với tôi. Cùng ngàn hoa thắm, nở tươi xóm
làng, mau lên nào!
Khi học nhạc lí tránh sự khô khan, uể oải (trong tiết 1, tiết 3, tiết 4 âm
nhạc khối 4. Tiết 22, tiết 23, tiết 24, tiết 28, tiết 29, tiết 31, tiết 33 âm nhạc khối
3). Đặc biệt là tiết 29 âm nhạc khối 3 “Tập nhận biết các nốt nhạc trên khuông
nhạc”, các em sẽ thấy mệt mỏi khi các em phải học thuộc và nhớ vị trí của các
nốt nhạc một cách khó khăn, nhiều em không nhớ nổi nên mỗi khi học các bài
Tập đọc nhạc các em thường phải dùng bút điền chữ nốt nhạc xuống dưới mỗi
nốt tương ứng để đối phó khi được kiểm tra các em sẽ đọc theo chữ nốt, mà thực
ra không biết gì. Đây cũng có thể được coi là một vi phạm qui chế trong học tập
và kiểm tra thi cử, là một hình thức học “vẹt” mà suốt đời các em không hiểu gì
về kiến thức âm nhạc cần nhớ. Vì vậy giáo viên nên tổ chức trò chơi dân gian
“Thi thơ”. Giáo viên chia tổ và cho các tổ thi nhau sáng tác một đoạn thơ có
liên quan đến tên nốt nhạc, rồi cho từng tổ đọc, giáo viên nhận xét để cho các em
khắc họa về nội dung kiến thức nhạc lý tốt hơn. Sau đó cho các em nghe một
“Bài thơ nốt nhạc” do giáo viên viết các em thích thú đọc thuộc trong giây lát
và nhớ rất lâu.
Anh Son nằm ở dòng 2.
Bước thêm bước nữa khe 2 đây
rồi. Là chỗ anh La đang ngồi.
Dòng 3 kế tiếp đúng rồi chị
Xi. Anh Đô khe 3 lạ gì.
Chị Rê dòng 4 chẳng khi nào
nhầm. Dưới Son bác Pha thì thầm.
Còn tôi đây nữa đừng nhầm đó
nghe. Ông Mi dòng một “He he”.

Tiếng vang như sấm ai nghe cũng cười.
10


Chỉ cần đọc đến đây là cả lớp đã cười vang, thật là “Ai nghe cũng cười”,
các em rất thích thú và thi nhau học thuộc lòng. Giáo viên cho học sinh chơi trò
chơi dân gian “Thi thơ” và hướng dẫn học sinh đọc tên nốt nhạc theo ký hiệu
bàn tay (đọc nốt nhạc được ký hiệu bằng những tư thế khác nhau của bàn tay).
Ví dụ 2: Phát triển trò chơi dân gian “Ban nhạc hòa tấu” và “Dàn nhạc
giao hưởng” và chơi tiết tấu bằng bộ gõ cơ thể vào các tiết học Tiết 6: Học hát:
Con chim hay hót. Tiết 10: Giới thiệu một số nhạc cụ nước ngoài. Âm nhạc lớp
5. Tiết 6: Giới thiệu một vài nhạc cụ dân tộc. Âm nhạc lớp 4. Tiết 11: Học hát
bài: “Cộc cách tùng cheng”. Âm nhạc lớp 2 Học hát bài “Con chim hay hót” Âm
nhạc lớp 5...
Cụ thể: Tiết 11: Học hát bài: Cộc cách tùng cheng. Âm nhạc lớp 2.
Tên trò chơi: Ban nhạc hòa tấu
- Trò chơi được thực hiện chia thành 4 nhóm.
Nhóm 1: thực hiện theo tiếng sênh: “Cách cách”.
Nhóm 2: thực hiện theo tiếng bộ gõ thanh la: “cheng cheng”.
Nhóm 3: thực hiện theo tiếng bộ mõ: “cọc cộc”.
Nhóm 4: thực hiện theo tiếng của bộ trống: “Tùng tùng”.
+ Mục tiêu: Rèn luyện trí nhớ và phản xạ nhanh cho học sinh, tạo không
khí học tập vui tươi, sôi nổi, nhẹ nhàng.
+ Thời gian tổ chức: Cuối tiết học (Sau khi học hát xong gv tổ chức trò chơi).

+ Số lượng người chơi: 20 học sinh chơi. Chia thành 4 đội chơi.
+ Luật chơi:
- Giáo viên phân công các nhóm ứng với từng loại nhạc cụ. Khi đến câu
hát của nhóm nào thì nhóm ấy hát giai điệu câu hát bằng âm thanh nhạc cụ đã
phân và tay chơi tiết tấu theo cách chơi các loại nhạc cụ đã được quy định. Nếu

nhóm nào reo sai và chơi tiết tấu sai nhóm đó sẽ thua.
+ Cách chơi:
- Giáo viên điều khiển trò chơi, giáo viên bắt nhịp bài hát. Các nhóm
không hát lời hát mà hát giai điệu bằng loại nhạc cụ đã được quy định. Và gõ
tiết tấu bài hát bằng điệu bộ của nhạc công chơi “sênh” “thanh la” “trống”,
“mõ”... đưa tay về phía nhóm nào thì nhóm đó sẽ reo vang loại nhạc cụ mà mình
được phân công. Giáo viên hướng dẫn động tác chơi của từng loại nhạc cụ cho
các nhóm. Đến câu hát “Nghe sênh thanh la mõ trống cùng kêu lên vang vang,
cùng kêu lên vang vang” thì cả 4 nhóm cùng hòa tấu nhạc cụ của nhóm mình và
biểu diễn chơi tiết tấu theo phong cách nhạc cụ của nhóm.
- Để trò chơi thêm hững thú, giáo viên có thể cho các nhóm sáng tạo các
động tác chơi tiết tấu bài hát cho phong phú và sôi nổi.
Ví dụ: Chơi tiết tấu đệm cho bài Hát mừng (Dân ca H rê – Tây)
Đặt lời: Lê Toàn Hùng

11


Chơi tiết tấu đệm cho bài Em vẫn nhớ trường xưa (Nhạc và lời: Thanh Sơn):

Trường làng em có hàng tre xanh
Tình quê hương gắn liền yêu thương
Cây rợp bóng mát yêu đời yên lành Bao
mùa mưa nắng em vẫn đến trường

Nhịp cầu tre lối về nhà em
Thầy cô em đã dạy cho em

Qua dãy nương xanh thấy vui êm đềm
Yêu nước yêu quê và yêu gia đình

Trò chơi này giáo viên tổ chức chơi trong tiết học ó phần giới thiệu
nhạc cụ dân tộc, nhạc cụ nước ngoài...
Ví dụ 3: Phát triển trò chơi dân gian “Tập tầm vông” và “Oản tù tì” và
chơi tiết tấu bằng bộ gõ cơ thể theo cặp vào các tiết học: Học hát bài “Tập tầm
vông, Bầu trời xanh, đàn gà con”... Âm nhạc lớp 1...
Ví dụ cụ thể:
Tên trò chơi: Oẳn tù tì. Tiết 8: Học hát bài: Lý cây
xanh Dân ca Nam Bộ
- Trò chơi được thực hiện chia thành các nhóm nhỏ. Mỗi nhóm 2 bạn,
chơi theo cặp.
+ Mục tiêu: Rèn luyện trí nhớ, phản xạ nhanh cho học sinh, tạo không khí
học tập vui tươi, sôi nổi, nhẹ nhàng.
+ Thời gian tổ chức: Cuối tiết học (Sau khi học hát xong gv tổ chức trò chơi).

+ Số lượng người chơi: 10 học sinh chơi. Chia thành 5 đội chơi.
+ Cách chơi: Giáo viên mời từng cặp 2 học sinh đứng đối diện nhau. Giáo
viên hướng dẫn động tác chơi tiết tấu bằng bộ gõ cơ thể theo cặp. Các cặp chơi
không đọc bài đồng giao của trò chơi mà vừa chơi vừa hát lời bài hát. Hát đến
câu hát nào thì chơi tiết tấu bằng bộ gõ cơ thể theo câu hát ấy.
1
Tay
phải vỗ
vào tay
phải
của bạn
(Vỗ vắt
chéo)

2
Tay trái

vỗ vào
tay trái
của bạn
(Vỗ vắt
chéo)

3
Hai tay
mở
vòng
lên đầu

4
Búng
tay phải

5
Búng
tay trái

6
7
Hai bàn
Xòe
tay xòe bàn tay
và rung trái, xòe
ngón
bàn tay
tay
phải

8
Hai tay
vỗ vào
nhau.

12


+ Luật chơi: Nếu học sinh nào hát sai và chơi tiết tấu bằng bộ gõ cơ thể
sai thì học sinh đó sẽ thua. Ai thua sẽ tự chọn hình thức phạt.
Trò chơi này áp dụng được vào các tiết học hát như: Múa vui, Chú Ếnh
con, Tiếng hát bạn bè mình, Ước mơ...
Ví dụ 4: Tên trò chơi: Cuộc thi thử tài hiểu biết Âm nhạc.
+ Mục tiêu: Tăng vốn hiểu biết và suy đoán nhanh cho học sinh, tạo
không khí học tập vui tươi, sôi nổi, nhẹ nhàng.
+ Thời gian tổ chức: Có thể đầu tiết, giữa tiết hoặc cuối tiết học.
+ Số lượng người chơi: 20 học sinh chơi, chia thành 2 đội chơi.
- Giáo viên chuẩn bị:
* Giấy A4 cắt làm 2 và ghi 1 câu hát, 1 câu TĐN bất kỳ (trong chương
trình học của từng khối lớp). để người điều khiển trò chơi tổ chức.
* Chuẩn bị đáp án vào bộ nhớ đàn phím điện tử hoặc vào USB.
* Chuẩn bị bảng chấm điểm và giấy A4 tính điểm cho 2 đội thi.
+ Cách chơi: Giáo viên cho bạn quản ca lên điều khiển trò chơi. Quản ca
hát câu đầu hoặc câu cuối của 1 câu hát hoặc TĐN đã được giáo viên chuẩn bị
trong giấy A4, sau 5 giây 2 đội xung phong trả lời và hát lại bài hát. Đội nào trả
lời nhanh, đúng (tên bài hát - tên tác giả - hát lại bài hát đó) thì được 4 điểm, sai
phần nào trừ điểm phần đó. Cuối cuộc thi cộng điểm các đội, đội nào có nhiều
điểm thì đội đó thắng.
Ví dụ 5: Tiết 23: Giới thiệu một số hình nốt nhạc. Âm nhạc lớp 3

Phát triển trò chơi dân gian: Hò dô ta.
Trò chơi này có thể chơi trong các tiết daỵ nhạc lý, TĐN.
Dạy các tiết âm nhạc phân môn nhạc lý hoặc TĐN thường khô khan, dễ
gây nhàm chán cho học sinh. Bởi vậy việc tạo không khí gây hứng thú học tập
cho học sinh ngay từ đầu tiết học là rất cần thiết. Sau khi kiểm tra bài cũ, trước
khi vào học bài mới giáo viên cho học sinh chơi trò chơi dân gian này chắc chắn
học sinh sẽ cười lên vui vẻ, không khí lớp học đã được vui lên sau những phút
kiểm tra bài căng thẳng.
+ Mục tiêu: Tạo không khí học tập vui tươi, sôi nổi, nhẹ nhàng.
+ Thời gian tổ chức: Đầu tiết học.
+ Số lượng người chơi: Cả lớp chơi.
+ Cách chơi: Giáo viên cho học bạn quản ca lên điều khiển trò chơi.
Quản ca hò: “Đèo cao”.
Cả lớp: “Dô tà”.
Quản ca: “Thì mặc đèo cao”.
Cả lớp: “Dô tà”.
Quản ca hò: “Nhưng đèo cao quá, thì ta cố lên nào”.
Cả lớp: “Dô tà là hò dô ta”.
* Lưu ý: Trong quá trình chơi, giáo viên có thể cho học sinh hò theo văn
sau: “Bài khó thì mặc bài khó, nếu bài khó quá thì ta hỏi thầy” hoặc “Đường xa
thì đường xa, nếu mà xa quá thì ta đi vòng”...
Sau khi chơi trò chơi, tiết học vui hẳn lên. Từ đó các em hăng say hào
hứng học bài, hát to, hát khỏe có vẻ như vô cùng thích thú, em nào cũng muốn

13


được khoe giọng hát của mình. Khi cô cho kết hợp các trò chơi vào tiết dạy thì
các em tỏ ra rất thoải mái, nên tiết học rất vui và đạt hiệu quả cao.
Ví dụ 6: Phát triển trò chơi dân gian “Đi tàu hỏa” và “Dung dăng dung

dẻ”... và chơi tiết tấu sử dụng các động tác gõ cơ thể theo lời của bài hát vào các
tiết học.
Ví dụ cụ thể: Phát triển trò chơi Dung dăng dung dẻ và kết hợp chơi tiết
tấu sử dụng các động tác gõ cơ thể theo lời bài hát vào:
Tiết 10: Ôn tập bài hát:
Những bông hoa những bài ca
Giới thiệu một số nhạc cụ nước ngoài
- Trò chơi được thực hiện chia thành các nhóm. Mỗi nhóm 6 bạn chơi.
+ Mục tiêu: Rèn luyện trí nhớ, phản xạ nhanh, đoàn kết cho học sinh, tạo
không khí học tập vui tươi, sôi nổi, nhẹ nhàng.
+ Thời gian tổ chức: Đầu tiết học hoặc cuối tiết học. (Sau khi học hát
xong Giáo viên tổ chức trò chơi hoặc phần ôn tập bài hát).
+ Số lượng người chơi: 12 học sinh chơi, chia thành 2 đội chơi
+ Cách chơi: Giáo viên chia lớp thành 2 nhóm chơi, mỗi nhóm 6 học sinh.
Giáo viên hướng dẫn động tác chơi tiết tấu bằng bộ gõ cơ thể theo lời bài hát.
Các nhóm chơi không đọc bài đồng giao của trò chơi mà vừa chơi vừa hát lời
bài hát. Hát đến câu hát nào thì chơi tiết tấu bằng bộ gõ cơ thể theo câu hát ấy.
Hai nhóm xếp thành hàng ngang. Giáo viên mở nhạc, phần nhạc dạo đầu học
sinh các nhóm cầm tay nhau, đung đưa theo tiết tấu dạo đầu. Vào lời hát, cả 2
nhóm chơi cùng hát.
1
Vỗ hai
tay

2
Tay trái
đặt vào
ngực

3

Vỗ hai
tay vào
nhau

4
5
6
7
Tay
Tay trái Tay phải Hai tay
phải đặt vỗ đùi, vỗ đùi, vỗ lên
vào
chân trái chân
đùi
ngực nhấc lên
phải
nhấc lên

8
Hai tay
giơ lên
cao và
rung
bàn tay

Câu thứ 1, câu thứ 2, câu thứ 3 học sinh chơi tiết tấu bằng bộ gõ cơ thể
như trên.
Câu 5, câu 6, thực hành chơi tiết tấu bằng bộ gõ cơ thể như sau:

1

Hai tay
vỗ vào
nhau

2
Hai tay
vỗ vào
nhau

3
Búng
tay phải

4
Búng
tay trái

5
Tay
phải vỗ
xuống
đùi

6
7
8
Tay trái Hai tay Hai tay
vỗ
đưa vào đưa vào
xuống

ngực
ngực
đùi

+ Luật chơi: Hai nhóm thi đua với nhau. Nếu nhóm nào hát sai và chơi tiết
tấu bằng bộ gõ cơ thể sai thì nhóm đó sẽ thua. Nhóm nào thua sẽ tự chọn hình
thức phạt.
Trò chơi này áp dụng được vào các tiết học hát như: Hãy giữ cho em bầu
trời xanh, Reo vang bình minh, Em yêu hòa bình,...

14


3.5. Thường xuyên củng cố và phát triển trò chơi gian dân và dùng bộ
gõ cơ thể chơi tiết tấu để gây hứng thú học sinh
Việc gây hứng thú cho học sinh trong giờ học bằng cách lồng ghép, phát
triển các trò chơi dân gian không chỉ một lần mà phải rèn luyện thường xuyên từ
phút đầu đến phút cuối giờ học. Hơn nữa phải làm cho mức độ hứng thú ngày
càng tăng đến nổi các em không để ý thời gian trôi đi nhanh chóng và đến khi
giờ học kết thúc học sinh còn cảm thấy luyến tiếc.
3.6. Tăng cường các hoạt động âm nhạc trong lớp, trong trường để học
sinh được xem, được nghe, đựơc thể hiện và bình luận và tăng cường lồng
ghép phát triển các trò trơi dân gian dùng bộ gõ cơ thể chơi tiết tấu vào trong
các hoạt động ngoài giờ lên lớp
Bằng hình thức tổ chức các Hội thi văn nghệ về các chủ đề, các buổi
ngoại khoá âm nhạc với chủ đề: “Chúng em hát về đoàn”, “Hát về anh bộ đội Cụ
Hồ”, “Khúc hát dâng thầy cô”; “Giai điệu tuổi hồng”… giúp cho học sinh có
niềm say mê hứng thú hơn trong giờ học tập chính khóa, cũng là hình thức phát
hiện năng khiếu bồi dưỡng cho các em phát huy khả năng âm nhạc.
a. Chất lượng các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp được nâng cao sẽ

giúp học sinh:
- Mở rộng, củng cố kiến thức, tạo cơ sở để nhớ lâu và biết vận dụng vào
cuộc sống.
- Giáo dục đạo đức, tác phong, tình cảm, ý thức tổ chức kỷ luật, rèn kĩ
năng sống.
- Rèn luyện, nâng cao thể lực.
- Xây dựng và phát triển năng lực cảm thụ thẩm mỹ, mong muốn đưa cái
đẹp vào cuộc sống.
- Xây dựng ý thức, thói quen lao động tốt.
Vì vậy Giáo cần viên tích cực đổi mới phương pháp tổ chức các hoạt
động, tập trung vào các phương pháp phát huy tính tích cực, tự giác luyện tập
của học sinh, phù hợp với sức khoẻ của học sinh và đảm bảo an toàn góp phần
vào thực hiện giáo dục toàn diện học sinh.
b. Lồng ghép trò chơi dân gian vào hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
theo quy định 4 tiết/ tháng Theo Quyết định số 16/2006/QĐ-BGD ĐT ngày
05/5/2006 của Bộ trưởng Bộ giáo dục và đào tạo.
- Các tiết học giáo dục ngoài giờ lên lớp trên mỗi lớp là hình thức tổ chức
cơ bản, bắt buộc đối với mọi học sinh giúp các em nắm được kỹ năng, kỹ xảo
của các hoạt động nói chung và các hoạt động trò chơi nói riêng. Qua nội dung
chơi giúp các em cường tráng về thể chất, phong phú về tinh thần.
- Nâng cao chất lượng và hiệu quả dạy nội dung các trò chơi dân gian vào
các tháng theo từng chủ điểm.
* Một số hình ảnh minh họa tổ chức trò chơi.

15


Học sinh chơi trò chơi

Giáo viên đang hướng dẫn chơi trò chơi

Cả lớp đứng lên chơi trò chơi

16


Học sinh chơi trò chơi theo nhóm

4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục,
với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường
Việc áp dụng phương pháp dạy học âm nhạc kết hợp với phát triển trò
chơi dân gian dùng bộ gõ cơ thể thể hiện sẽ giúp học sinh tìm hiểu về âm nhạc
sâu sơn, giúp các em nhớ kiến thức lâu hơn, có hứng thú hơn trong tiết học.
Đồng thời phát triển năng khiếu, khuyến khích động viên tính sáng tạo của các
em. Như thế tiết học sẽ đạt chất lượng cao, học sinh vừa nắm bắt được kiến thức
cơ bản của âm nhạc vừa được thư giãn tinh thần. Đồng thời tiết giảng cũng đã
đáp ứng nguyên tắc chung là chú trọng việc kiểm tra thực hành để đánh giá kết
quả học tập và khả năng nhận biết, thông hiểu của các em.
Sau khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm của mình vào giờ học âm nhạc
trong năm học 2018 - 2019, tôi đã khảo sát và lấy ý kiến của học sinh về việc
yêu thích môn Âm nhạc đối với các khối 1, khối 2, khối 3, khối 4, khối 5 và thu
được kết quả như sau:
Năm học 2018 - 2019:
Khối

Sĩ số học sinh

Học sinh yêu thích

Tỷ lệ

1

184

184

100%

2

151

151

100%

3

109

109

100%

4

144

144

100%

5

101

101

100%

Qua việc áp dụng phương pháp dạy học âm nhạc kết hợp phát triển trò
chơi dân gian dùng bộ gõ cơ thể thể hiện, tôi nhận thấy học sinh tiếp thu bài
nhanh hơn, các em nhớ kiến thức lâu hơn, lớp học sôi động hơn, tạo không khí

17


thoải mái, hào hứng và ý thức học tập ở nhà của các em tốt hơn. Tuy nhiên nếu
sự quản lý, phổ biến và tổ chức trò chơi của giáo viên không dứt khoát thì sẽ gây
nên hiện tượng lớp học mất trật tự. Vì thế, để tiết dạy âm nhạc kết hợp chơi trò
chơi đạt hiệu quả cao thì giáo viên cần đảm bảo yêu cầu sau:
- Giáo viên cần hướng dẫn giao nhiệm vụ chuẩn bị bài cho học sinh thật
cụ thể.
- Giáo viên phải nắm vững nội dung kiến thức và chuẩn bị chu đáo cho
tiết dạy.
- Giáo viên phải luôn sáng tạo các hình thức tổ chức chơi trò chơi.
III. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT
1. Kết luận
Qua thực tế giảng dạy bộ môn âm nhạc ở trường Tiểu học, từ những kinh

nghiệm thực tế với những kiến thức đã học và những ý kiến đóng góp của đồng
nghiệp bản thân tôi đã tìm ra những biện pháp để dạy tốt môn âm nhạc trong
điều kiện trang thiết bị còn hạn chế. Tôi đã tránh được tình trạng dạy chay ở các
tiết dạy học âm nhạc, thu hút các em tham gia hoạt động tích cực, giúp các em
mạnh dạn hơn, tự tin hơn, có kỹ năng cảm thụ âm nhạc tốt hơn. Tuy nhiên đây
mới chỉ là cách nhìn chủ quan của tôi trên một đối tượng học sinh nhất định,
chắc chắn vẫn còn nhiều thiếu sót, hạn chế cần được góp ý, bổ sung, khắc phục.
Rất mong nhận được sự đóng góp của thầy cô giáo, đồng nghiệp để giúp cho
kinh nghiệm này được hoàn thiện hơn.
2. Kiến nghị
Trên đây là biện pháp của cá nhân tôi đã áp dụng trong đơn vị trong năm
học vừa qua, tuy đã thu được kết quả khả quan trong việc nâng cao chất lượng
bộ môn cho học sinh, nhưng để nó trở thành phương pháp hay trong quá trình
dạy học, thì bản thân tôi có những kiến nghị như sau;
- Để tiết học gây hứng thú, tạo niềm đam mê trong cả quá trình học tập của
học sinh, giáo viên không thể không tạo ra tiếng cười vui sảng khoái cho cả lớp, do
vậy chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến các lớp học bên cạnh, bởi tiết học nhạc là “Học
mà vui”, nên việc tạo cho giáo viên Âm nhạc có một phòng dạy riêng biệt.
- Để tạo cho các em có thêm niềm đam mê trong môn học, nhà trường nên
duy trì tổ chức các buổi giao lưu văn nghệ cho học sinh được tham gia nhiều
hoạt động vào các ngày lễ, ngày hội.
- Giáo viên chủ nhiệm các lớp cần tạo cho học sinh lớp mình một không
khí thi đua giữa các tổ, nhóm với nhau qua các tiết mục văn nghệ trong mỗi buổi
sinh hoạt cuối tuần và sinh hoạt 15 phút đầu giờ tạo không khí cho tiết sinh hoạt
thêm vui vẻ, và cố khả năng tư duy và thể hiện năng khiếu Âm nhạc của các em.
Để làm tốt công tác dạy và học bộ môn Âm nhạc cũng như làm tốt các
chương trình văn nghệ qua các ngày chủ đề, xin cấp trên cần tạo điều kiện cấp
cho các nhà trường loại đàn Oocr gan có nhiều tính năng hơn, vì loại đàn cũ đã
được cấp từ quá lâu, lạc hậu và hầu như đã hỏng gần hết ở các trường.
Thanh Hóa, ngày 10 tháng 04 năm 2019

18


XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG
ĐƠN VỊ

Dương Thị Liễu

Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, không sao chép nội dung của
người khác
Người viết sáng kiến

Nguyễn Thị Thanh

19


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Tài liệu tập huấn giáo viên dạy học âm nhạc ở tiểu học theo định hướng phát
triển năng lực.
2. Sách giáo Thiết kế bài giảng Âm nhạc khối 1, 2, 3, 4, 5.
3. Sách giáo khoa Âm nhạc 1, 2, 3, 4, 5.
4. Sách kho tàng trò chơi dân gian

20


DANH MỤC
CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG

ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT VÀ CÁC
CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Nguyễn Thị Thanh
Chức vụ và đơn vị công tác: Giáo viên Trường Tiểu học Đông Sơn

TT

Tên đề tài SKKN

1

SKKN lĩnh vực Âm nhạc

2

Một số kỹ năng ca hát
dành cho học sinh THCS

3

Gây hứng thú học tập cho
học sinh bằng cách lồng
ghép trò chơi dân gian
trong tiết học âm nhạc ở
trường THCS

Cấp đánh giá
Kết quả
xếp loại
đánh giá

(Phòng, Sở,
xếp loại (A,
Tỉnh...)
B, hoặc C)
Phòng GD&ĐT
C

Năm học

2008-2009

Phòng GD&ĐT

A

2009-2010

Sở GD&ĐT

C

2009-2010

Phòng GD&ĐT

B

2016-2017

đánh giá

xếp loại

21