Biến đổi khí hậu tác động tới các hệ sinh thái đất ngập nước

Mdi trueng va phat trilii bin vfltog

yBien floi khi hau tacflongtoi
cac he sinh thai flat ngSp mrofc
O NGUYEN THj HA
Van phdng Bang uj? - Bp Tdi Nguyen vd Mpi tnidng

dt ngdp nUdc Id nhifng
vung ddt hay nhDfng he
sinh thdi vd cdng da dang,
phong phd, tdn tai d khap trdn the
gidi ndi ehung va Viet Nam ndi
rieng, va cd tdc dyng nhieu mdt
ddi vdi tu nhidn vd ddi sdng ei^a
cac cdng ddng dan cu. Dat ngdp
nudc la noi sinh sdng eda mot so
lupng ldn cdc lodi ddng vat va thyc
vat, trong dd cd nhieu lodi quy
hiem. Ddng thdi, ddt ngdp nude
eung ddng mdt vai trd vd eung
quan trpng trong vide giam nhe va
thfch dng vdi BDKH. Tuy nhidn,
trong thdi gian qua, do nhdng
nguyen nhan khac nhau, ede he
sinh thai dat ngdp nudc b Viet
Nam cung nhu tren the gidi dang
bi giam dien tfch va suy thodi d
mde dp nghiem trgng, dde bidt Id

D

44

eae he sinh thdi dd't ngdp nude d
vung ven bien, anh hudng tdi ddi
sdng cda cdng ddng dja phuong.
Dudi tdc ddng cda bidn ddi khf
hau, eac hd sinh thai dat ngdp
nudc chju nhdng hit ro ndng ne
nhat, so vdi ede he sinh thai tren
can vd bien, vi vdy can diy manh
hon nda edng tac quan ly, bao tdn
dat ngdp nude nham thfch dng vd
giam nhe tdc ddng cda BDKH.
trong dieu kien hien nay theo cae
ITnh vye, cde vdng, trong khudn
khd cda cae vdn ban phdp ludt ve
dng phd vdi BDKH vd phdng
chdng, giam nhettiientai.
Bien dli khf hdu ngay cang
trd ndn rd net va ed nhiimg tdc
ddng khdng nhd len khdng chi
cdng ddng, ma edn tae ddng
manh me len cac he sinh thdi dat

Tdi nguy§n vQ Mdi tnidng | Kyi-Tiiang 12/2015

ngap nudc. DUdi tdc~ddng cua
BDKH, ede he sinh thai dd't ngap
nude ndi ehung, dat ngdp nUdc
vdng Ddng Thap Mudi ndi rieng

chiu rdi ro ndng ne nhat so vdi c^c
he sinh thdl tren can vd biln do s;;
thay ddi ve nhiet dp, lupng mifa
va dde bidt Id tan suat va cUdng
dp cda nhdng tran Id vd han hdn.
Cac hien tupng thdl tiet cyc doan
nhu bao, lu, ret hai, nang ndng,
hda hoan va nhdng thay dli dieu
kien sinh thai khae se ddn den
eae tham hpa khdn ludng eho con
ngudi.
Ddng Thap Mudi la mdt viJng
trung, nam trgn ven trong ^a b6n
ha luu sdng Cdu Long, Id noi cudi
cdng edn tdn tai he sinh ttidi diln
hinh rdng lau, sdy ngdp nudc, mot
trong sd cac he sinh ttidi cd difin


tich ngdp nude kha ldn d Viet Nam.
Cung nhu cac vung dat ngdp nudc
khac trong dieu kien phdt trien kinh
te ddi mdi dd't nudc, ddn sd gia
tdng, viec khai pha Dong Thdp
Mudi dem lai hidu qua ve kinh td
khien vung phai ddi mdt vdi nhtmg
ttideh ttidc khdng nho ve ONMT,
bao ve hd da dang sinh thai, dde
bidt la su BDKH.
Td mpt vung dd't chet, noi md

cac chuyen gia nude ngodi tdng
lae dau vd khang djnh: Khdng t h i
khai phd, hodc mudn khai thac
trdng Ida phai xd ly 1 ha tdn ca
trieu USD... Nhung hidn khu vye
Ddng Thdp Mudi da trd thdnh mdt
trong nhiifng vua lua ldn cua ca
nUdc, cudc sdng cda ngudi dan
ngay cdng sung tde hdn. Tuy
nhien, di lam dupe nhiifng dieu
dd, Dong Thdp MUdi da va dang
phai ddnh ddi nhieu thd, mdi
trudng sinh thdi eua vung dat
ngdp nudc nay dang phai ddi mdt
vdi nhieu ap luc to ldn, hoat ddng
san xuat cdng nghiep, phdt triln
du lich, nude biln dang, BDKH.
Hien nay BDKH anh hudng
den vung Ddng Thap Mudi ngdy
edng rd net vd nguy eo eda anh
hudng do BOKH ngay edng gay
bat lpi eho vung nay. K l td sau
ndm 1996, lu dau ngudn ddng
bang sdng Cdu Long cd khuynh
hudng dinh lu xud't hidn sdm,
cudng sud't lu gia tdng vd thdi gian
duy tri lu ngan. Ba nam lien 20002002 d ddng bang sdng Cdu Long
deu bj lu ldn (dinh lu ndm Idn hon
4,5m). Dinh lu ljch sdtai Tdn Chdu
(dau ngudn sdng Tien) dat 5,06 m

(ndm 2000) vd 1,91 m (ndm 2002)
tai My Thudn. Tai Chdu Doc (dau
ngudn sdng Hau) dat 4,9 m (ndm
2000) vd 1,95 m tai Can Tho (ndm
2002). TU ndm 2003 den ndm
2010 lien tuc la nhiifng ndm lu nho
(dinh lu nhd hon 4,5 m) eung gay

nhieu khd khan eho san xuat eay
Ida d vung Ddng Thap MUdi. Mua
lu ndm 2011 dinh lu tai Tan Chau
dat 4,87 m, eao thd 7 trong chuii
do 85 ndm qua. Cac so lieu hai
vdn cho biet trung binh myc nUdc
cda Bien Ddng cd tdng len khoang
td 5 - 10 em trong vdng 40 ndm
gan ddy. Hidn nay van de trieu
cudng bat thudng cd anh hudng
den san xud't va ddi sdng d Ddng
bang sdng CCfu Long va TP. Hd
Chi Minh.
Bidn dli khf hau tac ddng tdi
dat ngdp nude vung Ddng Thdp
Mudi gay ra cde he luy nhu: Bien
dp nhiet tdng eao, nhiet dp vdo
buoi tnta cd kha ndng rat cao.
Dieu nay lam thd't thodt lupng
nudc do bde hon nhieu hdn, nhiet
dp cao ed anh hudng den ndng
sud't cay trdng, nhat Id rau mau vd

cay lua; thdi tiet thd't thudng, dan
xen giua han hdn va mua gidng.
Thdi tiet bat Igi anh hudng dd'n
ndng suat vd pham ehd't cdy
trdng; mda lu that thudng, ed
nhieu nguy eo gida lu nhd vd lu
ldn; trieu cudng cudi ndm lam eho
tde do lu rut chdm hOn; trieu
eUdng vao mua khd khu vye phfa
Ddng va phfa Nam Ddng Thdp
Mudi cd nguy co nhiem mdn vao
mua khd.

Qude ve BDKH trong dilu kien
hidn nay nhu:
Tich eye triln khai cac giai
phdp thfch dng vdi BOKH lien
quan tdi dd't ngdp nudc trong
Chuong trinh muc tieu qudc gia
ung phd vdi BDKH, Ke hoach thyc
hien Chien lupc qudc gia phdng
ehdng vd giam nhe .thien tai, cdc
ke hoaeh hdnh ddng cda eac bd,
ngdnh va dja phUdng, theo cac
finh vuc lien quan: Ndng nghiep,
thdy san, y te vd sdc khoe, bao tdn
DDSH, vung ven biln.
Thuc hien cd hidu qua Chuong
trinh trdng rdng ngap mdn ven bien
dng phd vdi BDKH.

Nang cao nhdn thdc cda cae
nhdm dd'i tupng can bd quan ly va
hoach dinh chfnh sach trong he
thd'ng nhd trudng vd edng ddng ve
BVMT, bao ton dat ngdp nudc,
bao tdn tai nguydn, dng phd vdi
BDKH va phat trien ben vdng.
Rieng ddi vdi vung dat ngap
nudc Ddng Thdp Mudi, de dng
phd vd thfch nghi vdi BDKH can
thyc hien mdt sd giai phdp nhU:
Tdng eudng gia cd nin cac
dudng giao thdng, de bao chdng
lu tuyet ddi, nen nhd d cda dan vd
cac cdng trinh cdng edng tren
mdc lu lich sd (nam 2000);

Gia cd vd hodn thien he
Cd the ndi, BDKH tac ddng tdi thd'ng de bao lung de chd ddng
edc he sinh thai dat ngdp nudc bom nudc ra cuoi mua lu va ngdn
theo nhieu each khdc nhau. Bao chdn lu vd sdm di bao ve an toan
tdn vd sd dyng khdn kheo dd't san xud't 2 vu lua. Hoan thien he
ngdp nUde se khdng thi dat kdt thdng dy bdo thdi ttet, thdy vdn,
qua cao neu khdng tinh tdi sy anh xdm nhdp mdn d l ngudi ndng dan
hudng cda yeu td bidn doi khi hdu. nam bat thdng ttn kjp thdi.
Nham han che sy tac dpng cda
Tuydn truyen eho ngudi ddn y
BDKH tdi tdi nguyen ddt ngdp thde han ehe khf thai CO2 ra mdi
nude ndi chung, chdng ta can phai trudng nhu dien khf hda trong dun
ddy manh cdng tde bao tdn va sd ndu, bom nude, khdng ddt ddng,

dyng khdn kheo dat ngap nudc xd dung mdy mde hpp ly... Ngudi
theo ttnh than eda Cdng ude dan trong vung ngap lu phai chd
Ramsar, Cdng Ude DDSH vd dpng khai thde the manh cda lu
Cdng Ude Khung eda Lien Hpp va sdng thfch nghi vdi lu.a
Tgi nguyen yg Moi trudng | Ky 1-Thang 12/2015

45