khoi nghia lam son

Giáo án hội giảng
Năm học 2009- 2010.
BÀI 19: CUỘC KHỞI NGHĨA LAM SƠN.( 1418-1427 )
TIẾT 39: III. CUỘC KHỞI NGHĨA LAM SƠN TOÀN THẮNG.
( CUỐI 1426 - CUỐI 1427)
I/.Mục tiêu bài học:
1/ Kiến thức.
Những sự kiện tiêu biểu của giai đoạn cuối. Chiến thắng Tốt Động – Chúc Động ; Chi Lăng
– Xương Giang; Ý nghĩa của những chiến thắng đó đối với việc kết thúc thắng lợi cuộc khởi
nghĩa Lam Sơn.
2/ Tư tưởng.
Giáo dục HS lòng u nước, niềm tự hào dân tộc và lòng biết ơn tổ tiên đã kiên cường, mưu
trí bảo vệ chủ quyền đất nước.
3/ Kỹ năng.
Sử dụng lược đồ học diễn biến trận đánh.
Đánh giá các sự kiện có ý nghĩa quyết định của một cuộc chiến tranh.
II/ Đồ dùng dạy học:
- Lược đồ trận Tốt Động – Chúc Động; Chi Lăng – Xương Giang., tranh ảnh có liên
quan đến tiết dạy.
III/ Hoạt động dạy học:
1/ Kiểm tra bài cũ.
? Dùa vµo lỵc ®å h·y tr×nh bµy kÕ ho¹ch tiÕn qu©n ra B¾c cđa Lª Lỵi?
- §¹o 1: TiÕn qu©n ra gi¶i phãng miỊn T©y B¾c, ng¨n chỈn viƯn binh ®Þch tõ V©n Nam
sang.
- §¹o 2: Gi¶i phãng vïng h¹ lu s«ng NhÞ, chỈn ®êng rót qu©n cđa giỈc tõ NghƯ An vỊ
§«ng Quan, ng¨n chỈn viªn binh tõ Qu¶ng T©y sang.
- §¹o 3: TiÕn th¼ng ra §«ng Quan.
- Hs lên bảng trình bày.
- Gọi một học sinh khác nhận xét phần trả lời của bạn; giáo viên nhận xét cho điểm.
2/ Giới thiệu bài mới.

Cc khëi nghÜa Lam S¬n do Lª Lỵi l·nh ®¹o b¾t ®Çu dùng cê khëi nghÜa ë vïng ®Êt Lam
S¬n – Thanh Ho¸. Nh÷ng ngµy ®Çu nghÜa qu©n gỈp mu«n vµn khã kh¨n, gian khỉ vµ c¶
nh÷ng hi sinh mÊt m¸t. Qu©n Minh ba lÇn tÊn c«ng th× c¶ ba lÇn nghÜa qu©n ph¶i rót qu©n
lªn nói ChÝ Linh. Sau ®ã theo ®Ị nghÞ cđa Ngun ChÝch, nghÜa qu©n Lam S¬n ®· rót qu©n
vµo NghƯ An. Còng tõ ®©y nghÜa qu©n liªn tiÕp giµnh ®ỵc nh÷ng chiÕn th¾ng vµ ®i ®Õn th¾ng
lỵi ci cïng. TiÕt häc h«m nay thÊy trß ta cïng t×m hiĨu phÇn tiÕp theo: Khëi nghÜa Lam
S¬n toµn th¾ng.
3/ Dạy – học bài mới
Hoạt động cđa thÇy. Hoạt động của trß. Nội dung chÝnh.
GV: Mét trong nh÷ng th¾ng
lỵi gißn gi· , cã ý nghÜa
chiÕn lỵc cđa nghÜa qu©n
Lam S¬n vµo ci n¨m
1426 ®· lµm chÊn ®éng ®Õn
kinh thµnh nhµ Minh , ®ã
1
chính là trận Tốt Động-
Trúc Động. Thầy trò chúng
ta cùng đi tìm hiểu phần thứ
nhất1. Trn Tt ng
Chỳc ng( mỏy chiu)
GV: Vậy nguyên nhân nào
dẫn tới trận đánh này,
chúng ta cùng đi tim hiểu
mục a) Hon cnh:( máy
chiếu)
? Cỏc em quan sỏt vo SGK
v cho thy bit t cui nm
1426, quõn ch cú õm mu
và hành động gỡ?

GV: Khi năm vạn viện binh
của giặc vào Đông Quan đã
nâng tổng số quân giặc ở
đây lên tới 10 vạn quân. S
hiu thng ca ch, s
chun b tớch ca ngha quõn
Lam Sn báo hiệu mt trn
chin cam go v quyt lit.
Chỳng ta cựng sang phn
tip theo: b- Din bin.
Gv Đa ra lợc đồ trận Tốt
Động Chúc Động( mời
các em cùng quan sát lợc
đồ) và giới thiệu, giải thích
hệ thống các kí hiệu ,hớng
tiến quân của ta và địch ,
trận địa mai phục của ta...và
tờng thuật những diễn biến
chính.
- Sau khi để mất vùng Nghệ
An, Tân Bình, Thuận Hoá,
quân địch rút về cố thủ
trong thành Đông Quan,
đồng thời mở cuộc hành
quân nhằm quét sạch lực l-
ợng quân ta ở vùng ngoại ô
Đông Quan, giành lại thế
chủ động trên chiến trờng.
Quân địch tập trung ở Cổ
Sở( Hoài Đức Hà Tây)

- Thỏng 10/ 1426 Vng
Thụng em 5 vn quõn vo
ng Quan.
- Vơng Thông quyết định
đánh vào Cao B để giành
thế chủ động.
HS quan sỏt lc , xỏc
nh v trớ ca T C
1. Trn Tt ng Chỳc
ng( mỏy chiu)
a) Hon cnh:
- Thỏng 10/ 1426 Vng
Thụng em 5 vn quõn vo
ng Quan.
- Vơng Thông quyết định
đánh vào Cao B để giành thế
chủ động.
b- Din bin:
2
rồi chia hai cánh quân tiến
đánh Cao Bộ( Hoài Đức- Hà
Tây); một cánh quân nhỏ sẽ
đi vòng về phía sau quân ta
( theo đờng số 6) rồi rẽ
xuống Cao Bộ. Từ Cổ Sở về
Cao Bộ , địch phải qua Tốt
Động và Chúc Động.
Nắm đợc kế hoạch hành
quân của địch, nghĩa quân
quyết định tơng kế , tựu

kế. Từ Cao Bộ nghĩa quân
đã chọn địa hình bố trí hai
trận địa phục kích ở Tốt
Động và Chúc Động để tiêu
diệt quân địch. Tốt Động là
một vùng đồng chiêm trũng,
lầy lội. Giữa đồng nổi lên
những gò đất cao , thuận lợi
cho việc phục binh. Chúc
Động có địa bàn nhỏ hẹp
hơn, với ruộng thấp xen kẽ
có những ngọn núi không
cao lắm nhng cây cối rậm
rạp , thuận lợi cho quân mai
phục. Tại đây có thể đánh
vào hậu quân của cả hai
cánh quân địch và chặn đ-
ờng rút lui của chúng về
Đông Quan.
Mờ sáng ngày 7-11-
1426, Vơng Thông ra lệnh
tiến quân về hớng Cao Bộ ,
khi cách quân chủ lực tiến
gần đến Tốt Động thì quân
ta nổ pháo ở nơi yếu trại
để đánh lừa địch , quân địch
nghe tiếng pháo đều đổ xô
đến để chiếm lấy thuận lợi.
Trong khi đó quân mai phục
của ta đợc lệnh nghe tiếng

súng thì nằm im bất động.
chờ khi quân địch đã lọt hẳn
vào trận địa mai phục ở Tốt
Động, quân ta mới nhất tề
xông ra đánh mạnh, dồn
chúng xuống cánh đồng lầy
lội để tiêu diệt. Bị tấn công
bất ngờ đội hình địch rối
loạn , tranh nhau chạy thoát
thân, địch giẫm đạp lên
3
nhau mà chạy và bị tiêu diệt
rất nhiều. Số sống sót vội vã
tháo chạy về Đông Quan,
cách quân đi sau nghe tin
thất bại cũng vội vã tìm đ-
ờng rút chạy. Nhng khi vừa
đến Trúc Động lại bị quân
ta mai phục tại đậy chặn
đánh. Tổng binh Vơng
Thông bị thơng cùng Mã Kì
, Sơn Thọ vội vàng bỏ chạy
thục mạng về Đông Quan .
Hơn năm vạn quân bị giết
chết , bắt sống trên một vạn
tên. Nhận xét về trận đánh
oanh liệt này, trong tác
phẩm bất hủ Bình ngô Đại
cáo Nguyễn Trãi có viết:
Ninh Kiều máu chảy

thành sông, tanh trôi vạn
dặm,
Tốt Động thây chất đầy nội,
nhơ để ngàn năm.
? Qua phần thầy vừa từơng
thuật, em hãy tóm tắt những
diễn biến chính của trận Tốt
Động Trúc Động?
? Em có nhận xét gì về cách
đánh và tinh thần chiến đấu
của quân ta?
GV: Đây là cách đánh mai
phục thể hiện nghệ thuật
quân sự độc đáo và cái tài
cầm quân của ngời chỉ huy.
? Em hãy cho biết kết quả
của trận đánh này?
- Tháng11/1426, Vơng
Thông cho xuất quân hớng
về phía Cao Bộ.
- Quân ta từ Tốt Động
Trúc Động đổ ra đánh quyết
liệt.
- Quân ta đã chọn địa hình
hiểm yếu , Tốt Động là cánh
đồng lầy lội, Trúc Động là
khu vực ven chân núi. Quân
ta đã chiến đấu với tinh thần
dũng cảm nhất tề xông thẳng
vào quân giặc.

-
Tiêu diệt 5 vạn quân giặc
- 1 vạn tên bị bắt sống, Vơng
- Tháng11/1426, Vơng Thông
cho xuất quân hớng về phía
Cao Bộ.
- Quân ta từ Tốt Động
Trúc Động đổ ra đánh quyết
liệt.
c) Kết quả, ý nghĩa:
- Tiêu diệt 5 vạn quân giặc
- 1 vạn tên bị bắt sống, Vơng
Thông bị thơng chạy về Đông
4
? Vỡ sao trn thng ny c
coi l trn thng cú ý ngha
chin lc?
GV:Sau khi bị thất bại thảm
hại tại trận Tốt Động- Trúc
Động, Vơng Thông một mặt
giả vờ xin hoà, mặt khác bí
mật cho ngời về nớc cầu
cứu viện binh, không từ bỏ
mu đồ xâm lợc nớc ta, liệu
chúng có thực hiện đợc
tham vọng hay lại chuốc
thêm những thất bại? Thầy
trò chúng ta cùng chuyển
sang phần tiếp theo( máy
chiếu mục 2: Trận Chi Lăng

Xơng Giang)
GV: Sau khi thất bại ở Tốt
Động- Trúc Động, Vơng
Thông chạy về Đông Quan
cầu cứu viện. Vậy viện binh
của giặc đã tiến vào nớc ta
nh thế nào?
GV đa lợc đồ chỉ các hớng
tiến quân của địch vào nớc
ta.
- Mũi thứ nhất do Liễu
Thăng chỉ huy gồm 10 vạn
quân tiến vào nớc ta theo h-
ớng Lạng Sơn.
- Mũi thứ hai gồm 5 vạn
quân do Mộc Thạnh chỉ huy
tiến vào lối Cao Bằng.
? Trớc tình hình đó Bộ chỉ
huy nghĩa quân của ta đã
có quyết định gì?
GV: Trên tuyến hành quân
của Liễu Thăng , nghĩa
quân Lam Sơn thực hiện hai
nhiệm vụ lớn. Một là dốc
Thông bị thơng chạy về
Đông Quan.
- Vỡ nú lm thay i tng
quan lc lng gia ta v
ch lm cho ý phn cụng
ca ch b tht bi.

Địch: Tháng 10/1427 ,15
vạn viện binh địch chia 2 h-
ớng tiến vào nớc ta.
Ta: Tập trung lực lợng tiêu
diệt viện binh của Liễu
Thăng trớc
Quan.
- Đập tan ý đồ tấn công giành
thế chủ động của giặc.

2. Trn Chi Lng Xng
Giang:
a) Ho n cảnh:
Địch: Tháng 10/1427 ,15 vạn
viện binh địch chia 2 hớng tiến
vào nớc ta.
Ta: Tập trung lực lợng tiêu
diệt viện binh của Liễu Thăng
trớc
5