THĂM dò CHỨC NĂNG nội TIẾT và SINH sản

THĂM DÒ CHỨC NĂNG
NỘI TIẾT VÀ SINH SẢN
• Định lượng hormon
• Đánh giá hiệu quả tác dụng của hormon
• Một số thăm dò chức năng sinh dục-sinh sản


ĐỊNH LƯỢNG HORMON

1. Phân tích được cơ sở sinh lý học của việc định lượng.
2. Trình bày được nguyên tắc của các kỹ thuật định lượng.
3. Xác định được phương pháp định lượng tĩnh và động.
4. Biện luận được kết quả định lượng.


1. CƠ SỞ SINH LÝ HỌC

Nồng độ
thấp

Phương
pháp định
lượng

Receptor

Định
lượng mở
rộng

Tự do

Tính tan

Dạng lưu
hành và
chuyển hóa

Chất định
lượng

Total (T)
Bound (B)
Free (F)
BG

Chất định
lượng và
bệnh phẩm


• Định lượng tĩnh
• Định lượng động
• Test kích thích
• Test ức chế

Điều hòa hoạt động hệ nội tiết
•Feedback
•Tác nhân kích thích
•Nhịp sinh học

•Trục hạ đồi-tuyến yêntuyến nội tiết


2. PHƯƠNG PHÁP ĐỊNH LƯỢNG
• Phương pháp miễn dịch phóng xạ (RIA)
• Phương pháp miễn dịch enzym (EIA)


Phương pháp miễn dịch phóng xạ (RIA)
• RIA (Radio immuno assay): định lượng miễn dịch
phóng xạ cạnh tranh
• IRMA (IRMA: Immunoradiometric assay): định lượng
miễn dịch phóng xạ không cạnh tranh


• RIA: Hormon BN  kháng nguyên
Hormon đánh dấu phóng xạ  kháng nguyên
(B: bound  KN-KT)


• IRMA

+


+

KT1–KN

X


KT2 X

KT1–KN–KT2X

Đồng vị phóng xạ  IRMA: Immuno Radiometric Assay
Enzym
 ELISA: Enzyme Linked Immunosorbent Assay
Chất huỳnh quang  FIA: Fluorescence Immuno Assay


Phương pháp miễn dịch enzym (EIA=ELISA)

• Kỹ thuật Sandwich


3. ĐỊNH LƯỢNG HORMON CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT

•
•
•
•
•
•

Định lượng hormon tuyến yên
Định lượng hormon tuyến giáp
Định lượng hormon tuyến cận giáp
Định lượng hormon tuyến tụy

Định lượng hormon tuyến thượng thận
Định lượng hormon sinh dục


3.1. Định lượng hormon tuyến yên


Hormon GH
• Định lượng tĩnh

Theo giờ
Theo tuổi

Theo giới

Theo ngày và đêm


Hormon GH
• Định lượng động

Sơ đồ bài tiết GH


Hormon TSH
• Định lượng tĩnh
• Định lượng động
Test kích thích bằng TRH

Hormon ACTH

• Định lượng tĩnh

12 giờ
giờ

18 giờ

24 giờ

6 giờ

12 giờ

18 giờ

Nhịp bài tiết ACTH

24


Hormon ACTH

• Định lượng động
– Test kích thích:
• Ức chế tổng hợp cortisol
• CRH
• Hạ đường huyết

– Test ức chế:
• Dexamethason


Hormon FSH và LH

• Định lượng tĩnh

Theo vòng đời

Theo chu kỳ kinh nguyệt


Hormon FSH và LH

• Định lượng động
Test kích thích bằng GnRH


Hormon prolactin

• Định lượng tĩnh


Hormon prolactin

• Định lượng động


Hormon thùy sau tuyến yên

• Oxytocin: chưa phát hiện bệnh lý liên quan
• ADH: nồng độ rất thấp


Hormon ADH

• Định lượng tĩnh
– Nước tiểu 24h

• Định lượng
động
– Nhịn uống
– Tăng gánh nặng
nước


Tóm lại


3.2. Định lượng hormon tuyến giáp

T3-T4

Calcitonin