phẩm chất nổi bật nhất của người anh hùng trong sử thi homer

Nhóm 11 – Văn học phương Tây

PHẨM CHẤT NỔI BẬT NHẤT CỦA NGƯỜI ANH HÙNG
TRONG SỬ THI HOMER

1


Nhóm 11 – Văn học phương Tây
MỤC LỤC
Tóm tắt sử thi Homer...............................................................................................1
Khái quát các phẩm chất của người anh hùng trong sử thi Homer........................2
Sức mạnh thể chất..............................................................................................3
Phẩm chất anh hùng tập thể...............................................................................3
Lòng dũng cảm, ý chí nghị lực phi thường.......................................................4
Trí tuệ cao cả.....................................................................................................4
Vị tướng tài năng...............................................................................................4
Các phẩm chất đạo đức khác.............................................................................5
Phẩm chất nổi bật nhất của người anh hùng trong sử thi Homer..........................6

2


Nhóm 11 – Văn học phương Tây

I.

Tóm tắt sử thi Homer
Cả hai sử thi Iliad và Odyssey đều bắt nguồn từ cuộc chiến tranh thành
Troy - đô thành nổi tiếng và giàu có bậc nhất thời bấy giờ. Nguyên nhân của
cuộc chiến này xuất phát từ truyền thuyết về “quả táo bất hòa”. Trong cuộc

thi hoa hậu thế giới đầu tiên trên đỉnh Olimpus giữa ba nữ thấn Atena,
Aphrodite và Hera. Giám khảo cuộc thi này là Pariss – người đàn ông đẹp
nhất trần gian. Pariss đã trao quả táo vàng mang dòng chữ “tặng người đẹp
nhất” cho nữ thần sắc đẹp Aphrodite. Ngay sau đó nữ thần đã thực hiện lời
hứa của mình với Pariss đó là trao Helen, người đàn bà đẹp nhất trần gian cho
anh ta. Nhưng lúc này Helen đã có chồng và Pariss dưới sự giúp đã của nữ
thần Aphrodite đã tìm đến và chiếm được trái tim người đẹp. Cuộc chiến
tranh thành Troy được châm ngòi.
1. Tóm tắt sử thi Iliad
Iliad là bộ thơ anh hùng ca cổ Hy Lạp của Homer, bao gồm 24 khúc ca
với 15693 câu thơ kể về các sự kiện năm thứ mười của cuộc chiến thành Troy
trước khi nó sụp đổ. Tuy nhiên sử thi không đề cập đến sự sụp đổ của thành
mà toàn bộ sử thi xoay quanh câu chuyện về việc trả thù của người anh hùng
Achilles. Do lòng tham, viên chủ tướng đã giành lấy phần thưởng mà
Achilles phải được hưởng do công lao của anh ta. Achilles tức giận vì sự
tham lam vô sỉ đó, đã quyết định không tham gia chiến đấu và ra lệnh cho bộ
lạc Miecmidon của mình từ bỏ việc liên minh các bộ lạc Hy Lạp.
Quân Troy thừa thế đã liên tiếp tấn công, gây cho quân Hi Lạp nhiều
tổn thất. Dũng tướng Hector - người chỉ huy quân đội Troy, trong một trận
chiến đấu dũng cảm, đã giết chết Patrocle, bạn thân thiết nhất của Achilles.
Đau đớn vì mất bạn, Achilles quyết định trở lại chiến trường. Sự xuất hiện
của Achilles đã khiến quân Troy siêu hồn bạt vía, thất bại liên tiếp. Achilles
đã giết chết Hector, trả thù cho người bạn của mình. Sử thi Iliad kết thúc
bằng cảnh tang lễ trọng thể của nhân dân thành Troy, an táng người anh hùng
Hector của thành bang mình.
2. Tóm tắt sử thi Odyssey
Odyssey là bộ sử thi nổi của người Hi Lạp là bài ca về chàng Ulisses, gồm
12110 câu thơ được chia thành 24 khúc ca, nối tiếp câu chuyện trong Iliad.
Sau chiến thắng thành Troy, trên đường trở về quê hương, Ulisses bị nữ thần
3

Nhóm 11 – Văn học phương Tây

Calipso cầm giữ. Chàng cầu xin thần Zeus và rồi nữ thần Calipso buộc phải
để chàng đi. Nhưng rồi bị bão đánh chìm bè trôi dạt đến xứ xở của vua
Alcinous. Tại đây chàng được nhà vua và công chúa tiếp đãi tử tế. Chàng kể
lại hành trình phiêu lưu mạo hiểm trong suốt 10 năm qua các miền đất lạ cho
nhà vua. Được vua Alcinous giúp đỡ chàng trở về quê hương sau 20 năm xa
cách.Về tới nhà, Ulisses phải đối mặt với bọn cầu hôn xảo quyệt, hung hãn.
Chàng cùng con trai, gia nhân trung thành lập mưu trừng trị bọn chúng và
bọn gia nhân phản bội. Chàng vượt qua thử thách của vợ về bí mật chiếc
giường. Kết thúc thiên sử thi là việc nữ thần Athena đứng ra hoà giải tất cả
những mâu thuẫn và xung đột. Gia đình đoàn tụ, cuộc sống mới bắt đầu trên
quê hương yêu dấu của chàng.

4


Nhóm 11 – Văn học phương Tây

II.

Khái quát các phẩm chất của người anh hùng trong sử thi Homer

Sử thi là loại hình văn học kể chuyện bằng thơ, là bài ca lịch sử, ca ngợi
những người anh hùng. Đó có thể là người anh hùng chiến trận trong Iliad,
hay người anh hùng trên biển trong Odyssey… Các nhân vật anh hùng
Achilles, Hector, Ulisses ấy gần như mang vẻ đẹp hoàn mỹ của thời cổ đại.
Những phẩm chất cao đẹp, xứng danh anh hùng, đó là:

1. Sức mạnh thể chất
- Achilles trong Iliad là đứa con ưu tú nhất về sức mạnh thể chất, sức
mạnh cơ bắp, là niềm tự hào của người Hi Lạp và là nỗi khiếp sợ cho
người Troy:
+ Achilles mang vẻ đẹp của một vị bán thần “hoàn hảo mạnh vô
song”, “vô khuyết”: chạy “nhanh như gió”, “như con chim ưng nhanh
nhất loài chim”...
+ Trong chiến trận được miêu tả, so sánh với các loài khỏe mạnh và
nguy hiểm bậc nhất: “con quỷ dữ”, “sư tử hung hăng, tàn bạo”, “con
cá kình hung bạo”...
- Không xuất hiện lung linh như vị bán thần Achilles, Hector hiện lên với
vẻ đẹp trần thế nhưng cũng đủ khiến quân Akeen “kinh hồn và lòng
dũng cảm tiêu tan” và là niềm tự hào về sức mạnh ưu tú của người dân
Troy.
+ Hector “kiêu hãnh về sức khỏe”, được ví như “con lợn rừng hay con
sư tử hiên ngang”
+ Luôn đi đầu, xông pha trong mọi cuộc chiến để cứu vãn tình hình
hoặc khích lệ tinh thần quân sĩ: “như con chó cắn xé con lợn rừng hay
con sư tử”
2. Phẩm chất anh hùng tập thể:
- Lí tưởng lập công vì tập thể:
+ Trong Iliad người anh hùng luôn chiến đấu vì quyền lợi bộ lạc. Say
mê, khao khát lập công, sẵn sàng hi sinh, luôn hăng hái đi đầu không nề
hà hiểm nguy, không chùn bước trước kẻ địch mạnh và cái chết đang
cận kề để bảo vệ cuộc sống thanh bình của thành bang, của cộng đồng,
để lưu danh thiên cổ và cũng là để khẳng định giá trị bản thân của
người anh hùng.
5

Nhóm 11 – Văn học phương Tây

-

3.
-

-

-

+ Trong Odysse là khát khao khám phá, đi tới những miền đất mới,
chinh phục tự nhiên của người anh hùng Ulisses. Đây cũng là thời kì
con người trở thành chủ nhân đích thực của thế giới
Không chỉ chiến đấu hết mình họ còn sẵn sàng hi sinh cá nhân vì lợi ích
chung của cộng đồng, dân tộc.
Trọng danh dự của bản thân và cộng đồng:
+ Achilles nổi giận không tham chiến sau khi bị chủ tướng
Agamemnong vi phạm quy ước cộng đồng, không tặng thưởng cho
chàng như đã hứa ban đầu.
+ Hector không hèn nhát, lẩn tránh khi bị Achilles đuổi giết mà kiên
quyết chiến đấu
“Ta không nên van xin hắn, hắn sẽ không thương xót ta mà cũng chẳng
kính nể gì ta.
Nếu ta rời bỏ khí giới thì hắn sẽ giết ta như một kẻ đàn bà”.
(Iliad, khúc ca XXII, câu thơ 121-122)
Lòng dũng cảm, ý chí, nghị lực phi thường
Người anh hùng trong sử thi Homer thể hiện sự dũng cảm cùng ý chí,
nghị lực phi thường trong các cuộc chiến đấu.
+ Trong bài ca chiến trận Iliad, Achilles, Hector đều là những dũng

tướng xông pha trận mạc, dũng cảm quên mình vì lợi ích tập thể.
+ Còn Ulisses trong hành trình gian nan trở về quê hương, chàng luôn
dũng cảm đương đầu với mọi khó khăn, thử thách vô cùng gay go, ác
liệt.
Những cuộc giao tranh của những người anh hùng luôn được miêu tả ác
liệt như các cuộc săn mồi của muông thú. Trong cuộc giao tranh ấy kẻ
mạnh, kẻ dũng cảm hơn sẽ chiến thắng giành được vinh quang.
Thái độ bình thản đón nhận cái chết

3. Trí tuệ cao cả
- Theo “Từ điển tiếng Việt”: “trí tuệ là khả năng nhận biết lí tính đạt đến
độ nhất định”. Cùng góp phần tạo nên một chỉnh thể sức mạnh Hi Lạp,
biểu tượng cho con người Hi Lạp, nếu Achilles là hình ảnh tiêu biểu
cho sức mạnh thể xác thì Ulisses là biểu tượng cho sức mạnh trí tuệ, là
phẩm chất trí tuệ Hi Lạp.

6


Nhóm 11 – Văn học phương Tây

- Trí tuệ của Ulisses được thể hiện qua những suy nghĩ, lời nói, hành
động, và cách chàng ứng xử với mọi người, nhất là rất biết cách chiều
lòng các vị thần.
- Ngay từ cuối thi phẩm Iliad đầu Odyssey, trí tuệ của Ulisses đã được
bộc lộ qua việc dùng mưu con ngựa gỗ và chiếm được thành Troy. Và
sau đó là những thử thách liên tiếp buộc Ulisses phải sử dụng sự tinh
nhuệ của mình.
- Ulisses là người kế tục Achilles và là người có phẩm chất trí tuệ cao cả
mà ngay cả trong Iliad được miêu tả “sánh ngang thần Zeus”. Sự thông

minh lanh lợi này được Homer miêu tả trên nhiều phương diện như
những kế sách mà chàng nghĩ ra, những cách ứng xử khôn ngoan hay
đơn giản chỉ là những hành động, những việc làm khó khăn nhưng
Ulisses lại giải quyết rất chỉn chu.
5. Vị tướng tài năng
- Trong sử thi Iliad Achilles, Hector đều là những vị tướng tài giỏi trên
chiến trường:
+ Achilles là dũng tướng bách chiến bách thắng, sự xuất hiện của chàng
luôn khiến đối thủ “khinh hồn bạt vía”. Chàng là nỗi khiếp sợ của quân
đội thành Troy.
+ Hector cũng là một vị tướng tài giỏi như Achilles. Khi không có
Achilles, Hector đã khiến quân đội Hi Lạp phải bao phen khốn khổ đến
mức không thể chống đỡ nổi.
- Trong sử thi Odysses, Ulisses xuất hiện trong tư cách một vị tướng tài
năng linh hoạt trong chỉ huy, điều hành chiến trận và đặc biệt rất giỏi
khi “đánh” về mặt tâm lí.
+ Chàng từng dùng những lời lẽ thuyết phục kịp thời ngăn được quân
Akeen xuống thuyền bỏ về nước mà tiếp tục ở lại chiến đấu khi mà
Agamenong ra lệnh bãi binh để thử lòng quân sĩ :
“Nhưng trước tiên hãy thử họ đôi lời .
Như các vị Thần linh cho phép
Ta khuyên họ trốn đi trên thuyền nhiều mái đẹp
Nhưng phía các ngươi thì dùng lời khuyên họ nên chớ đi ”.
(Iliad, khúc ca II, câu thơ 91 -95)

7


Nhóm 11 – Văn học phương Tây

+ Ulisses đã diễn thuyết ở quảng trường trước hàng vạn quân lính và
chiến thuyền để động viên và cổ vũ tinh thần chiến đấu bằng những lời
lẽ đi vào lòng người.

6. Các phẩm chất đạo đức khác:.
a. Thủy chung
- Hector trước trận chiến quyết tử với Achilles chàng không nghĩ tới
hiểm nguy của bản thân mà luôn hướng về người vợ thân yêu với một
niềm lo lắng đã “chấm dứt những tháng ngày đẹp đẽ của nàng”.
- Ulisses dù trải qua bao gian nan trên đền đường về, dù có nhiều người
cũng như nữ thần yêu chàng nhưng chàng đã khôn khéo từ chối, một
lòng chung thủy với vợ của mình.
b. Trách nhiệm bạn hữu
- Achilles chiến đấu để trả thù cho bạn. Chàng khóc vì người bạn bằng
một tình cảm rất cảm động
“Lòng Achilles phủ nặng lớp mây đau
Chàng vốc đầy tay tro bếp dội lên đầu
Làm nét mặt tươi xinh của chàng hoen ố
Chàng lăn ra vừa rút tung vừa xéo bẩn mái tóc chàng
Achilles rên rỉ khóc than kinh khủng”
(Iliad, khúc ca XVIII, câu thơ 26- 40)
c. Trung thực
- Achilles không thể chấp nhận sự dối trá vi phạm quy ước cộng đồng
của Agamemnon nên chàng từ chối tham chiến
- Ulisses trước sự phản bội của bọn đầy tớ đã thẳng tay trừng trị chúng
III.

Phẩm chất nổi bật nhất của người anh hùng trong sử thi Homer là
gì?
Qua phần khái quát ở trên có thể thấy hình tượng người anh hùng

trong sử thi Homer đã kết tinh toàn bộ những vẻ đẹp phẩm chất của
cộng đồng trở thành những hình mẫu lí tưởng, niềm tự hào bất diệt của
8


Nhóm 11 – Văn học phương Tây

cộng đồng ấy. Vậy trong số những phẩm chất ấy đâu là phẩm chất nổi
bật nhất của hình tượng người anh hùng trong sử thi Homer? Về vấn
đề này chắc hẳn sẽ có rất nhiều quan điểm được đưa ra, ở đây nhóm
chúng tôi lựa chọn quan điểm cho rằng lòng dũng cảm, ý chí nghị lực
phi thường là những phẩm chất nổi bật nhất của người anh hùng trong
sử thi Homer. Lí giải lựa chọn này chúng tôi có các luận cứ sau:
- Thứ nhất, lòng dũng cảm, ý chí nghị lực phi thường là những phẩm
chất có tính tuyệt đối ở người anh hùng trong sử thi Homer
+ Trước hết những phẩm chất này đều là dấu hiệu đầu tiên để xác lập
nên vị thế của một người anh hùng trong cộng đồng. Người anh hùng
bao giờ cũng phải xuất hiện cùng lòng dũng cảm, ý chí nghị lực phi
thường. Achilles, Hector hay Ulisses đều mang trong mình phẩm chất
này và đều được Homer đẩy đến mức phi thường để lập nên những
chiến công hiển hách.
+ Sử thi Homer là sử thi của thời đại con người mang trong mình nhiều
gánh nặng của những cuộc đấu tranh, chiến đấu với con người (Iliad)
với tự nhiên (Odysses). Trong hoàn cảnh ấy lòng dũng cảm ý chí nghị
lực phi thường càng trở nên nổi bật và quan trọng ở hình tượng người
anh hùng. Dưới ngòi bút của Homer những phẩm chất này ở người anh
hùng được biểu hiện rõ nét trong hành động trên chiến trường gắn với
các tình huống giao đấu tay đôi với không gian chiến trận, ở thái độ sẵn
sàng đương đầu với khó khăn, thách thức gian nan .
Trong Iliad - bản sử thi chiến trận hào hùng, lòng dũng cảm, ý chí

nghị lực phi thường ở người anh hùng bộc lộ rõ nét ở hành động quyết
liệt trên chiến trường. Ở khúc ca XI giữa vòng vây khít chặt của quân
Troy, Ulisses vẫn chiến đấu hết mình với uy lực khiến bất cứ quân sĩ
Troy nào cũng khiếp sợ:
“Người đầu tiên là Đêlopite vô khuyết
Bị chàng nhảy lên với ngọn giáo sắc dài
Đâm trúng liền một phát giữa xương vai
Rồi đến lượt hai người Tôlông và Ênêmôx
Đoạn sau khi Secxiđamax nhảy từ trên xe xuống đất
Ngọn giáo của chàng nằm giữa rốn xuyên ngang”
9


Nhóm 11 – Văn học phương Tây

(Iliad, khúc ca XI, câu thơ 545-550)
Dù bị mũi giáo của Xôcôx đâm xuyên vào bên hông ý chí quyết
không bỏ chạy của Ulisses vẫn không thay đổi:
“Cũng như thế chàng Ulisses tinh khôn, nhũn nhặn
Bị ép bốn bề bởi quân Tơroa đông và dũng cảm
Nhưng người anh hùng đã cầm thương mãnh liệt xông lên
Và đã gạt phăng ngày tàn nhẫn xa mình”
(Iliad, khúc ca XXI, câu thơ 635- 638)
Sang đến Odysses, suốt hành trình trở về quê hương trước những
khó khăn, thách thức: phong ba bão táp mà thần biển Pôdêdiong tạo ra,
hang ổ bọn khổng lồ ăn thịt người Lextoriong, bàn tay phù thủy
Xiêcxê, hai con quái vật Karip và Skila,...... nhờ có lòng dũng cảm, ý
chí nghị lực phi thường một con người trần thế nhỏ bé như Ulisses đã
vượt qua tất cả. Ulisses cũng bình thản đón nhận những tai ương đó khi
được tiên nữ Calipxô báo trước:

“Dù phải chọn muôn vàn đau khổ nữa
Do một vị thần dội xuống giữa trùng dương
Cũng xin vâng bởi trái tim ta đau khổ đã từng
Ta đã chịu nhiều và trải nhiều vất vả
Trong cuộc chiến tranh giữa làn sóng cả
Sau những nỗi qua rồi, nếu phải chịu thêm
Một nỗi xót xa ta sẽ chịu cam lòng”
(Odysses, khúc ca V, câu thơ 264 -265)
Một điểm khá đặc biệt trong sử thi Homer đó là các cuộc giao
tranh của những người anh hùng bao giờ cũng được miêu tả gay go,
quyết liệt như những cuộc rượt đuổi, săn mồi của muông thú. Bên
mạnh là con thú mạnh, bên yếu là con thú yếu ớt. Cách miêu tả như vậy
nhằm làm nổi bật lòng dũng cảm, ý chí nghị lực phi thường của người
anh hùng. Chẳng hạn cuộc giao tranh giữa Mênêlax và Pariss, trong khi
bên mạnh (Mênêlax) “giống hệt một vị thần” , “chẳng khác gì con sư
tử thấy xác con mồi” thì Pariss lại “hoảng sợ như người đi thấy rắn”
(khúc ca III, câu thơ 38 -42). Hay trong trận chiến ác liệt giữa hai đội
quân Hi Lạp và Troy nếu Achilles được miêu tả “như con cá kình hung

10


Nhóm 11 – Văn học phương Tây

bạo” thì quân đội Troy lại giống “lũ cá kinh hãi nương thân” (khúc ca
XXI, câu thơ 29-32)
Lòng dũng cảm, ý chí nghị lực phi thường còn được biểu hiện qua
thái độ thanh thản đón nhận cái chết dù biết chắc đó là cái chết dã man.
Người anh hùng Hector luôn tự nhủ:
“Dù sao ta đừng chết thiếu vinh quang, thiếu dũng cảm anh hùng

Mà phải chết với một chiến công lưu truyền hậu thế”
(Iliad, khúc ca XXII, câu thơ 391- 392)
Chính vì vậy khi đi về thế giới của thần Hadex chàng không than khóc
vì thể xác bị hành hạ mà than khóc số phận mình ngắn ngủi, lí tưởng
còn đang dang dở.
- Thứ hai, những phẩm chất này là cơ sở để người anh hùng phát huy
mọi sức mạnh khác.
+ Chúng là yếu tố tiên quyết giúp người anh hùng thực hiện lí tưởng
tập thể, dám vượt qua khó khăn thử thách, thậm chí hi sinh quên mình.
Sức mạnh thể chất, lí tưởng tập thể của Achilles, Hector hay trí tuệ của
Ulisses đều được hun đúc từ cội nguồn của lòng dũng cảm và ý chí
nghị lực phi thường.
+ Trước sức mạnh của Achilles, Hector đã có lúc do dự, sợ hãi nhưng
lòng dũng cảm đã giúp chàng chế ngự nó để có thể đứng hiên ngang
dưới chân thành Troy, sẵn sàng chấp nhận cuộc giao tranh quyết tử.
+ Trước bão táp phong ba, gian lao trên suốt hành trình trở về quê
hương của Ulisses chính lòng dũng cảm, ý chí sắt thép, sức chịu đựng
phi thường đã giúp chàng phát huy được trí tuệ “sánh tựa thần linh”
của mình để thoát khỏi hiểm nguy.
- Thứ ba, từ Iliad đến Odysses là hành trình thoát khỏi vòng tay che chở,
uy hiếp của thần linh để bước sang thời kì làm chủ thế giới của lòai
người. Bởi thế con người cần chiến đấu, cần đương đầu với khó khăn
thách thức lớn hơn. Trong những hoàn cảnh như vậy lòng dũng cảm, ý
chí nghị lực phi thường càng bộc lộ rõ ràng hơn.
+ Trong Iliad, Achilles mang trong mình sức mạnh của một vị bán thần,
chiến đấu trong chiến trận giành vinh quang cho thành bang, trong trận
chiến ấy vẫn còn sự phù trợ, giúp đỡ của thần linh.
11

Nhóm 11 – Văn học phương Tây

+ Nhưng sang đến Odysses hình tượng Ulisses là con người trần thế đã
thoát khỏi vòng tay che chở thần linh chiến đấu để khẳng định bản
thân. Cuộc chiến lúc này gay go hơn đôi khi phải chiến đấu với cả thần
thánh, quái vật, phù thủy,.... nếu không có lòng dũng cảm, ý chí nghị
lực phi thường sao dám chiến đấu và chiến thắng.
Như vậy với những luận cứ trên nhóm chúng tôi đi đến kết luận rằng lòng
dũng cảm, ý chí nghị lực phi thường chính là những phẩm chất nổi bật nhất
của hình tượng người anh hùng trong sử thi Homer.

12


Nhóm 11 – Văn học phương Tây

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1) Lê Huy Bắc – Lê Nguyên Cẩn – Nguyễn Linh Chi, Giáo trình văn
học phương Tây, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam.
2) Nguyễn Văn Khỏa, Thần thoại Hi Lạp, Nhà xuất bản văn học
3) Homer, Iliad, Nhà xuất bản Thế giới
4) Homer, Odysses, Nhà xuất bản thế giới
5) />ewstab/268/Default.aspx
6) Mai Thị Điệp, Hình tượng Ulisses trong sử thi Odysses, Khóa luận
tốt nghiệp, Trường ĐHSP Hà Nội

13