Luận văn thạc sĩ khoa học máy tính: Xây dựng hệ thống eOffice phục vụ quản lý theo tiêu chuẩn ISO

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

HỒ PHAN HIẾU

XÂY DỰNG HỆ THỐNG E-OFFICE PHỤC VỤ
QUẢN LÝ THEO TIÊU CHUẨN ISO

LUẬN VĂN THẠC SĨ KỸ THUẬT

Đà Nẵng - Năm 2009


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

HỒ PHAN HIẾU

XÂY DỰNG HỆ THỐNG E-OFFICE PHỤC VỤ
QUẢN LÝ THEO TIÊU CHUẨN ISO

Chuyên ngành: KHOA HỌC MÁY TÍNH
Mã số:
60.48.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC MÁY TÍNH

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Phan Huy Khánh

Đà Nẵng - Năm 2009

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi.
Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai
công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Tác giả

Hồ Phan Hiếu


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN...........................................................................................iii
MỤC LỤC.......................................................................................................iv
DANH MỤC BẢNG.........................................................................................i
...........................................................................................................................ii
DANH MỤC HÌNH........................................................................................iii
THỐNG KÊ TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................v
MỞ ĐẦU.........................................................................................................vi
1.Lý do chọn đề tài...............................................................................................vi
2.Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu...................................................................viii
3.Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...................................................................viii
4.Phương pháp nghiên cứu...................................................................................ix
5.Kết quả dự kiến..................................................................................................x
6.Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn.......................................................x
7.Đặt tên đề tài.....................................................................................................xi
8.Bố cục luận văn.................................................................................................xi

CHƯƠNG 1: NGHIÊN CỨU TỔNG QUAN................................................1
1.1. PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH THIẾT KẾ HỆ THỐNG...............................1

1.1.1. Hệ thống..................................................................................................1
1.1.2. Phân tích thiết kế hệ thống......................................................................2
1.1.2.1. Thế nào là phân tích thiết kế hệ thống................................................2
1.1.2.2. Các phương pháp phân tích thiết kế hệ thống.....................................2
1.1.2.3. Lựa chọn phương pháp phân tích thiết kế hệ thống............................4
1.1.3. Ngôn ngữ UML.......................................................................................4
1.1.3.1. Phân tích và thiết kế hệ thống theo UML...........................................5
1.1.3.2. Các phần tử mô hình trong UML.......................................................5
1.1.3.3. Biểu đồ (Diagram)............................................................................6
1.1.3.4. Phần mềm Rational Rose..................................................................6


1.2. HỆ THỐNG EOFFICE..................................................................................7
1.2.1. Giới thiệu về eOffice...............................................................................7
1.2.2. Ứng dụng các chức năng của eOffice vào hệ thống................................7
1.3. HỆ THỐNG QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG ISO...............................................9
1.3.1. Khái niệm về ISO....................................................................................9
1.3.2. Tiêu chuẩn ISO 9001:2000....................................................................10
1.3.3. Trường ĐHBK triển khai hệ thống ISO................................................10
1.4. CƠ SỞ LÝ THUYẾT LIÊN QUAN.............................................................12
1.4.1. Mô hình client/server............................................................................12
1.4.2. Công nghệ dotNET...............................................................................13
1.4.2.1. Giới thiệu Microsoft .NET...............................................................13
1.4.2.2. Ngôn ngữ lập trình C#.Net..............................................................14
1.4.2.3. Visual Studio.Net.............................................................................15
1.4.2.4. Visual C# 2008................................................................................16
1.4.3. Mô hình ADO.NET...............................................................................16
1.4.4. Hệ quản trị cơ sở dữ liệu SQL Server 2005...........................................18

CHƯƠNG 2: VẤN ĐỀ MÃ HÓA TRONG HỆ THỐNG...........................19

2.1. ĐẶT VẤN ĐỀ..............................................................................................19
2.2. MÃ HÓA DỮ LIỆU.....................................................................................19
2.2.1. Khái niệm..............................................................................................19
2.2.2. Kỹ thuật mã hóa khóa bí mật.................................................................20
2.2.3. Kỹ thuật mã hóa khóa công khai...........................................................21
2.2.4. Chữ ký điện tử.......................................................................................23
2.3. THUẬT TOÁN BĂM MD5.........................................................................23
2.4. THUẬT TOÁN MÃ HÓA RSA...................................................................24
2.5. ỨNG DỤNG MÃ HÓA MẬT KHẨU..........................................................25
2.5.1. Giải pháp...............................................................................................25
2.5.2. Vận dụng vào hệ thống..........................................................................26
2.6. ỨNG DỤNG CHỮ KÝ ĐIỆN TỬ...............................................................26
2.6.1. Giải pháp...............................................................................................27
2.6.2. Vận dụng vào hệ thống..........................................................................28
2.7. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ................................................................................29

CHƯƠNG 3: PHÂN TÍCH VÀ THIẾT KẾ HỆ THỐNG.........................29


3.1. KHẢO SÁT HIỆN TRẠNG.........................................................................30
3.1.1. Hệ thống tổ chức đào tạo.......................................................................30
3.1.2. Hệ thống cơ sở hạ tầng mạng................................................................31
3.1.3. Công tác quản lý lưu trữ hồ sơ theo ISO...............................................31
3.1.4. Thực trạng công tác quản lý hồ sơ.........................................................33
3.1.5. Tóm tắt kết quả khảo sát hiện trạng.......................................................34
3.1.6. Giải pháp xây dựng hệ thống................................................................34
3.2. PHÂN TÍCH VÀ NHẬN ĐỊNH VỀ HỆ THỐNG EOFFICE.......................35
3.2.1. Nhận định về hệ thống..........................................................................35
3.2.2. Một số bất cập của hệ thống hiện tại.....................................................36
3.2.3. Yêu cầu của hệ thống............................................................................36

3.2.4. Yêu cầu khi triển khai hệ thống.............................................................37
3.2.5. Chức năng của hệ thống........................................................................38
3.3. PHÂN TÍCH VÀ THIẾT KẾ HỆ THỐNG THÔNG TIN............................39
3.3.1. Xác định các tác nhân và ca sử dụng.....................................................39
3.3.1.1. Xác định các tác nhân.....................................................................39
3.3.1.2. Xác định các ca sử dụng..................................................................44
3.3.2. Sơ đồ ca sử dụng...................................................................................47
3.3.2.1. Gói quản lý công văn......................................................................49
3.3.2.2. Gói quản lý thông tin sinh viên........................................................49
3.3.2.3. Gói quản lý thông tin cán bộ............................................................50
3.3.2.4. Gói quản lý lịch thực hành..............................................................50
3.3.2.5. Gói quản lý lịch trình giảng dạy......................................................51
3.3.2.6. Gói quản lý thiết bị..........................................................................51
3.3.3. Mô tả các ca sử dụng.............................................................................52
3.3.3.1. Gửi công văn...................................................................................52
3.3.3.2. Nhận công văn................................................................................52
3.3.3.3. Cập nhật công văn đi......................................................................53
3.3.3.4. Nhập thông tin sinh viên..................................................................54
3.3.3.5. Sửa thông tin sinh viên....................................................................55
3.3.3.6. Xóa sinh viên...................................................................................55


3.3.3.7. In lịch báo giảng cho từng giảng viên..............................................56
3.3.4. Biểu đồ tuần tự......................................................................................56
3.3.4.1. Gửi công văn...................................................................................56
3.3.4.2. Nhận công văn................................................................................57
3.3.4.3. Nhập công văn đi............................................................................58
3.3.4.4. Sửa công văn...................................................................................58
3.3.4.5. Xóa công văn đi..............................................................................59
3.3.4.6. Đăng nhập......................................................................................59

3.3.4.7. In báo cáo.......................................................................................60
3.3.5. Biểu đồ hoạt động.................................................................................60
3.3.5.1. Gửi công văn...................................................................................61
3.3.5.2. Nhận công văn................................................................................61
3.3.5.3. Nhập thời khóa biểu........................................................................62
3.3.6. Biểu đồ lớp............................................................................................62
3.3.6.1. Gói quản lý công văn......................................................................63
3.3.6.2. Gói quản lý thông tin sinh viên........................................................63
3.3.6.3. Gói quản lý thông tin cán bộ............................................................64
3.3.6.4. Gói quản lý lịch trình giảng dạy......................................................65
3.3.6.5. Gói quản lý lịch thực hành..............................................................66
3.3.6.6. Gói quản lý thiết bị..........................................................................66
3.3.7. Thiết kế cơ sở dữ liệu............................................................................67

CHƯƠNG 4: CÀI ĐẶT VÀ KẾT QUẢ MINH HỌA................................76
4.1. CÀI ĐẶT CHƯƠNG TRÌNH.......................................................................76
4.2. KẾT QUẢ MINH HỌA...............................................................................76
4.2.1. Chương trình chạy trên Server..............................................................77
4.2.2. Hệ thống người dùng.............................................................................77

KẾT LUẬN....................................................................................................82
1.ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ....................................................................................83
2.PHẠM VI ỨNG DỤNG...................................................................................84


3.HƯỚNG PHÁT TRIỂN...................................................................................85

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................86

i

DANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1. So sánh các phương pháp phân tích thiết kế hệ thống................4
Bảng 1.1. Khái niệm và kí hiệu mã hóa dữ liệu..........................................20
Bảng 1.1. Yêu cầu thiết bị và phần mềm của hệ thống..............................35
Bảng 1.1. Xác định các tác nhân..................................................................40
Bảng 1.1. Danh mục công văn......................................................................67
Bảng 1.2. Danh mục công văn đến...............................................................67
Bảng 1.3. Danh mục công văn đi..................................................................67
Bảng 1.4. Danh mục hồ sơ lưu trữ...............................................................67
Bảng 1.5. Danh mục cấp độ..........................................................................68
Bảng 1.6. Danh mục bộ phận........................................................................68
Bảng 1.7. Danh mục thông báo công văn....................................................68
Bảng 1.8. Danh mục loại công văn...............................................................68
Bảng 1.9. Danh mục môn học.......................................................................69
Bảng 1.10. Danh mục môn học theo hệ đào tạo..........................................69
Bảng 1.11. Danh mục lớp..............................................................................69
Bảng 1.12. Danh mục phòng.........................................................................69
Bảng 1.13. Danh mục hệ đào tạo..................................................................69
Bảng 1.14. Danh mục học kỳ........................................................................69
Bảng 1.15. Danh mục thời khóa biểu...........................................................70
Bảng 1.16. Danh mục lịch thi........................................................................70
Bảng 1.17. Danh mục bộ môn.......................................................................70
Bảng 1.18. Danh mục quốc tịch....................................................................70
Bảng 1.19. Danh mục dân tộc.......................................................................71
Bảng 1.20. Danh mục tôn giáo......................................................................71
Bảng 1.21. Danh mục đối tượng...................................................................71
Bảng 1.22. Danh mục ngạch lương..............................................................71
Bảng 1.23. Danh mục quan hệ gia đình.......................................................71

ii

Bảng 1.24. Danh mục cán bộ........................................................................71
Bảng 1.25. Danh mục quan hệ......................................................................72
Bảng 1.26. Danh mục giảng viên..................................................................72
Bảng 1.27. Danh mục sinh viên....................................................................72
Bảng 1.28. Danh mục lịch thực hành...........................................................73
Bảng 1.29. Danh mục loại thiết bị................................................................73
Bảng 1.30. Danh mục thiết bị.......................................................................74
Bảng 1.31. Danh mục thiết bị trong từng phòng........................................74
Bảng 1.32. Danh mục thanh lý thiết bị........................................................74
Bảng 1.33. Danh mục quyết định liên quan đến sinh viên.........................74
Bảng 1.34. Danh mục học bổng....................................................................75
Bảng 1.35. Danh mục thông báo nhận và trả công văn.............................75
Bảng 1.36. Danh mục quyền người dùng....................................................75
Bảng 1.37. Danh mục module hệ thống.......................................................75
Bảng 1.38. Danh mục tài khoản người dùng...............................................75


iii

DANH MỤC HÌNH
Hình 1.1. Quy trình mã hóa dữ liệu.............................................................19
Hình 1.1. Mô tả quy trình mã hóa khóa công khai.....................................22
Hình 1.1. Minh họa hàm băm.......................................................................23
Hình 1.1. Sơ đồ biểu diễn thuật toán mã hóa RSA.....................................25
Hình 1.1. Sơ đồ mô tả quá trình ký và gửi file văn bản.............................27
Hình 1.2. Sơ đồ mô tả quá trình nhận file văn bản....................................28

Hình 1.1. Các chức năng chính của hệ thống..............................................39
Hình 1.1. Sơ đồ Use case tổng quan của hệ thống......................................48
Hình 1.1. Sơ đồ Use case quản lý công văn.................................................49
Hình 2.1. Sơ đồ Use case quản lý thông tin sinh viên.................................49
Hình 3.1. Sơ đồ Use case quản lý thông tin cán bộ.....................................50
Hình 4.1. Sơ đồ Use case quản lý lịch thực hành........................................50
Hình 5.1. Sơ đồ Use case quản lý lịch trình giảng dạy...............................51
Hình 6.1. Sơ đồ Use case quản lý thiết bị....................................................51
Hình 1.1. Biểu đồ tuần tự quá trình gửi công văn......................................57
Hình 2.1. Biểu đồ tuần tự quá trình nhận công văn...................................58
Hình 3.1. Biểu đồ tuần tự quá trình nhập công văn...................................58
Hình 4.1. Biểu đồ tuần tự quá trình sửa công văn......................................59
Hình 5.1. Biểu đồ tuần tự quá trình xóa công văn......................................59
Hình 6.1. Biểu đồ tuần tự quá trình đăng nhập hệ thống..........................60
Hình 7.1. Biểu đồ tuần tự quá trình in báo cáo..........................................60
Hình 1.1. Biểu đồ hoạt động của quá trình gửi công văn...........................61
Hình 2.1. Biểu đồ hoạt động của quá trình nhận công văn.......................62
Hình 3.1. Biểu đồ hoạt động của quá trình nhập thời khóa biểu..............62
Hình 1.1. Biểu đồ lớp gói quản lý công văn.................................................63
Hình 2.1. Biểu đồ lớp gói quản lý thông tin sinh viên................................64
Hình 3.1. Biểu đồ lớp gói quản lý thông tin cán bộ....................................64


iv

Hình 4.1. Biểu đồ lớp gói quản lý lịch trình giảng dạy..............................65
Hình 5.1. Biểu đồ lớp gói quản lý lịch thực hành.......................................66
Hình 6.1. Biểu đồ lớp gói quản lý thiết bị....................................................66
Hình 1.1. Khởi động Server..........................................................................77
Hình 1.1. Đăng nhập hệ thống......................................................................77

Hình 1.2. Tổ chức lưu trữ hồ sơ công văn theo ISO...................................78
Hình 1.3. Cập nhật thông tin cán bộ............................................................79
Hình 1.4. Tìm kiếm thông tin cán bộ...........................................................79
Hình 1.5. Chức năng gửi công văn...............................................................80
Hình 1.6. Chức năng nhận công văn............................................................80
Hình 1.7. Thống kế danh sách công văn đi..................................................81
Hình 1.8. In chi tiết thông tin cán bộ...........................................................81
Hình 1.9. Thống kê danh mục hồ sơ............................................................82


v

THỐNG KÊ TÀI LIỆU THAM KHẢO
Số thứ tự tài liệu tham khảo

Được trích dẫn tại trang

[1]

7, 8, 9

[2]

45, ứng dụng PTTKHT

[3]

11, 12, ứng dụng PTTKHT

[4]

25, 29

[5]

ứng dụng cho lập trình

[6]

ứng dụng cho lập trình

[7]

ứng dụng cho lập trình

[8]

27, 28

[9]

29, 30, 31

[10]

30

[11]

26

[12]

15, 16, 17

[13]

14

[14]

ứng dụng cho lập trình

[15]

tìm kiếm tài liệu


vi

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trước đây công tác quản lý của hầu hết các cơ quan, đơn vị, xí nghiệp trường
học ở nước ta chủ yếu là phương pháp thủ công vì thế mọi công tác quản lý lưu trữ
hồ sơ đều sử dụng các giấy tờ, văn bản. Điều này gây ra nhiều khó khăn trong việc
lưu trữ như dễ bị thất lạc hay hư hỏng qua thời gian, việc tìm kiếm tốn nhiều thời
gian, công sức và đòi hỏi nhiều nguồn nhân lực… do vậy hiệu quả của công tác
chưa cao.
Ngày nay, cùng với sự phát triển của khoa học kỹ thuật, nhu cầu học tập,
nghiên cứu khoa học của con người cũng không ngừng nâng cao. Đặc biệt, trong

những năm gần đây lĩnh vực công nghệ thông tin đã có những bước tiến vượt bậc,
tin học đi sâu vào nhiều lĩnh vực của xã hội và được ứng dụng ngày càng mạnh mẽ.
Trong đó, công tác quản lý là một trong những lĩnh vực được tin học hóa nhanh
nhất. Và hiện nay tất cả các khó khăn trong việc quản lý thủ công dường như đã
được khắc phục một cách triệt để vì sự ra đời của các phần mềm quản lý và đặc biệt
là hệ thống eOffice - Văn phòng điện tử.
eOffice ra đời không chỉ giúp thực hiện lưu trữ dữ liệu trên máy tính gọn gàng
và chính xác mà còn hỗ trợ việc tìm kiếm một cách nhanh chóng. Hiệu quả mà
eOffice mang lại đã nâng cao trình độ ứng dụng và sử dụng các công cụ Công nghệ
Thông tin, tạo tác phong làm việc hiện đại, hiệu quả trong môi trường mạng và sử
dụng thông tin điện tử, tạo sự thay đổi tích cực trong các quy trình quản lý xử lý
thông tin, xử lý công việc của lãnh đạo, cán bộ... Chính vì vậy mà công tác quản lý
hiện nay trở nên đơn giản, thuận tiện và đem lại hiệu quả cao hơn.
Gần đây, phần mềm eOffice do nhóm kỹ sư Trung tâm An ninh mạng của
Trường đại học Bách khoa BKIS thiết kế bởi kiến trúc sư trưởng Nguyễn Tử Quảng


vii

đã được triển khai ở nhiều nơi và có đem lại hiệu quả cho các đơn vị sử dụng;
nhưng chưa được sử dụng trong các trường đại học. Ở đại học Đà Nẵng cũng đang
xúc tiến việc xây dựng hệ thống eOffice hỗ trợ cho việc quản lý công văn nhưng
đến nay vẫn chưa hoàn thành và không biết có triển khai được hay không. Với các
yếu tố trên đòi hỏi tại đơn vị là khoa Công nghệ Thông tin cần có hệ thống phần
mềm hỗ trợ trong công việc.
Khoa Công nghệ Thông tin, trường Đại học Bách Khoa, đại học Đà Nẵng là
nơi đào tạo nguồn nhân lực trong lĩnh vực Công nghệ Thông tin. Hiện đang quản lý
hơn 1500 sinh viên và cán bộ chủ yếu là giảng dạy, không trực tiếp tham gia công
tác quản lý trong khi đòi hỏi phải giải quyết một khối lượng lớn công việc. Do đó
công tác quản lý là rất vất vả, đòi hỏi phải có hệ thống phần mềm hỗ trợ công tác

quản lý tại Khoa có nhiều chức năng cần thiết và đảm bảo tính chính xác, kịp thời,
giảm tải, hỗ trợ việc báo cáo định kỳ tới các cấp chỉ đạo; đặc biệt là công tác văn
thư, giáo vụ. Bản thân tôi đang đảm nhận công tác giáo vụ của khoa nên thấy rất rỏ
những khó khăn bức xúc đòi hỏi phải có phần mềm phục vụ công việc của Khoa.
Và trong năm học 2007 - 2008, trường Đại học Bách khoa, đại học Đà Nẵng
bắt đầu triển khai hệ thống quản lý theo tiêu chuẩn ISO. Tại công văn số 15/ĐHBKĐBCLGD về việc Thống nhất quản lý, lưu trữ hồ sơ của Hiệu trưởng trường đại học
Bách khoa ký ngày 10 tháng 01 năm 2008 gửi tất cả các Khoa để thống nhất việc
phân loại và lập danh mục hồ sơ theo tiêu chuẩn ISO. Chính vì vậy, Khoa cần phải
có phần mềm quản lý với những tính năng theo tiêu chuẩn ISO nhà trường ban
hành.
Bên cạnh đó, vấn đề nan giải trong hệ thống quản lý thông tin dữ liệu là việc
chia sẽ, phân quyền, bảo mật thông tin hệ thống để tránh sự thất lạc, mất mát thông
tin. Vì vậy, muốn xây dựng một hệ thống quản lý cần phải lưu tâm, xem xét đến vấn
đề bảo mật, nghiên cứu các vấn đề về mã hóa thông tin để đảm bảo tính toàn vẹn dữ
liệu trong hệ thống.


viii

Xuất phát từ những lý do trên mà tôi đã chọn đề tài: “Xây dựng hệ thống
eOffice phục vụ quản lý theo tiêu chuẩn ISO”, ứng dụng tại khoa Công nghệ
Thông tin, có các giải pháp và tính năng bảo mật làm đề tài luận văn tốt nghiệp thạc
sĩ của mình. Chương trình được xây dựng và ứng dụng sẽ giúp hoàn thiện hơn kiến
thức được học và có ý nghĩa khoa học, thực tiễn cao.

2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
Những kết quả nghiên cứu nhằm ứng dụng có hiệu quả cho công tác quản lý
tại khoa Công nghệ Thông tin, trường Đại học Bách Khoa, đại học Đà Nẵng. Để
hoàn thành mục đích ý tưởng đề ra cần nghiên cứu các nội dung như sau :
- Phân tích thực trạng tại đơn vị và các quy trình quản lý công văn để đề ra

giải pháp hợp lý trong việc xây dựng và triển khai hệ thống.
- Nghiên cứu công nghệ bảo mật, các thuật toán mã hóa, các giải thuật,…
- Phân tích, đánh giá và đề ra giải pháp ứng dụng vấn đề mã hóa trong việc
truyền và nhận thông tin.
- Nghiên cứu, ứng dụng các công nghệ bảo mật RSA, MD5… trong chữ ký số
hóa.
- Nghiên cứu, ứng dụng công nghệ dotNet, ngôn ngữ C#, SQL Server 2005,…
trong tiến trình xây dựng hệ thống.
- Tìm hiểu, phân tích, đánh giá môi trường hệ thống mạng để xây dựng và
triển khai hệ thống.
- Xây dựng hệ thống eOffice phục vụ quản lý hồ sơ công văn theo tiêu chuẩn
ISO ứng dụng tại khoa Công nghệ Thông tin, trường Đại học Bách Khoa, đại học
Đà Nẵng.
- Cài đặt và triển khai trên môi trường mạng LAN.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
1.

Đối tượng nghiên cứu


ix

- Tìm hiểu công tác quản lý tại khoa Công nghệ Thông tin, trường Đại học
Bách Khoa, đại học Đà Nẵng có những bất cập, thiếu xót để đề ra giải pháp theo
yêu cầu chung của Nhà trường nhằm đem lại hiệu quả cao hơn.
- Phân tích môi trường mạng cục bộ LAN tại đơn vị để đề ra cách thức xây
dựng và triển khai hệ thống.
- Nghiên cứu các vấn đề về mật mã trong việc mã hóa, truyền nhận thông tin,
bảo mật dữ liệu để đề ra giải pháp ứng dụng vào hệ thống eOffice.

- Triển khai xây dựng hệ thống eOffice phục vụ quản lý.
- Đánh giá khả năng bảo mật và ứng dụng của hệ thống.
2.

Phạm vi nghiên cứu

- Các vấn đề bảo mật, ứng dụng chữ ký điện tử sử dụng các thuật toán mã hóa
trong hệ thống eOffice.
- Ứng dụng cho công tác quản lý tại khoa Công nghệ Thông tin, trường Đại
học Bách Khoa, đại học Đà Nẵng.

4. Phương pháp nghiên cứu
Đề tài này sẽ kết hợp hai phương pháp nghiên cứu, đó là:
3.

Phương pháp nghiên cứu lý thuyết

- Nghiên cứu tài liệu, ngôn ngữ và công nghệ liên quan.
- Tổng hợp các tài liệu.
- Phân tích và thiết kế hệ thống thông tin theo quy trình xây dựng ứng dụng
phần mềm.
4.

Phương pháp nghiên cứu thực nghiệm

- Phân tích yêu cầu thực tế của bài toán và xây dựng các bước phân tích hệ
thống để hỗ trợ việc lập trình, xây dựng ứng dụng.


x

- Vận dụng các vấn đề nghiên cứu về mã hóa thông tin trong tiến trình xây
dựng hệ thống.
- Đánh giá kết quả đạt được.

5. Kết quả dự kiến
- Phân tích được quy trình quản lý, lưu trữ hồ sơ theo tiêu chuẩn ISO.
- Phân tích môi trường hệ thống mạng tại đơn vị để xây dựng và triển khai hệ
thống.
- Đề ra giải pháp và ứng dụng các vấn đề về mã hóa thông tin trong việc xây
dựng hệ thống.
- Xây dựng hệ thống eOffice phục vụ quản lý theo tiêu chuẩn ISO ứng dụng
tại khoa Công nghệ Thông tin, trường Đại học Bách Khoa, đại học Đà Nẵng.

6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn
5.

Về mặt lý thuyết

- Tìm hiểu quy trình và cách thức lưu trữ hồ sơ theo tiêu chuẩn ISO 9001 –
2000.
- Tìm hiểu và vận dụng các công cụ, ngôn ngữ và công nghệ liên quan.
- Phân tích mô hình mạng Client/Server và giải pháp triển khai ứng dụng.
- Phân tích và đánh giá được vấn đề mã hóa trong việc bảo mật thông tin để
ứng dụng vào hệ thống eOffice.
- Đề xuất giải pháp ứng dụng chữ ký điện tử trong hệ thống eOffice.
- Ứng dụng quy trình xây dựng phần mềm trong hệ thống quản lý.
6.

Về mặt thực tiễn

- Ứng dụng các công cụ, ngôn ngữ hỗ trợ để xây dựng hệ thống phần mềm.


xi

- Sản phẩm là hệ thống eOffice phục vụ quản lý theo tiêu chuẩn ISO của nhà
trường ứng dụng tại khoa Công nghệ Thông tin và có tăng cường các tính năng bảo
mật.
- Triển khai hệ thống trên môi trường mạng cục bộ.

7. Đặt tên đề tài
“XÂY DỰNG HỆ THỐNG EOFFICE PHỤC VỤ QUẢN LÝ
THEO TIÊU CHUẨN ISO”

8. Bố cục luận văn
Nội dung chính của luận văn được chia thành 4 chương như sau:
7.

Chương 1: Nghiên cứu tổng quan

8.

Chương 2: Vấn đề mã hóa trong hệ thống

9.

Chương 3: Phân tích và thiết kế hệ thống

10.

Chương 4: Cài đặt và kết quả minh họa


-1-

CHƯƠNG 1: NGHIÊN CỨU TỔNG QUAN
1.1.

PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH THIẾT KẾ HỆ THỐNG
1.1.1.

Hệ thống

Thuật ngữ hệ thống là một khái niệm rộng và được định nghĩa theo nhiều cách
khác nhau. Trong cuộc sống hàng ngày, con người tiếp xúc với những hiện tượng,
những sự kiện, những hoạt động… tất cả đều nhắc tới hoặc liên quan tới thuật ngữ
hệ thống.
Nói một cách tổng quát, hệ thống là tập hợp các phần tử hay đối tượng trên đó
thực hiện một hay nhiều quan hệ cho trước với những tính chất nhất định. Hệ thống
có nhiều thành phần bao gồm các phần tử, môi trường của hệ thống, các đầu vào và
đầu ra, trạng thái và hành vi, cấu trúc và mục tiêu của hệ thống.
Hệ thống có rất nhiều loại và có nhiều cách phân chia hệ thống. Ở đây, trong
khuôn khổ của luận văn này tôi chỉ nói đến hệ thống thông tin (HTTT) mà đặc biệt
là hệ thống thông tin quản lý (HTTTQL).
Trong các hệ thống thông tin, HTTTQL là HTTT được biết đến sớm và phổ
biến nhất. Đối tượng phục vụ của HTTTQL thực sự rộng hơn rất nhiều so với ý
nghĩa của chính bản thân tên gọi của nó. Đối tượng của nó không chỉ là các nhà
quản lý, mà còn bao gồm cả những người trong một tổ chức làm việc trên HTTT,
những người làm công tác phân tích và thiết kế HTTT. Chính xác hơn HTTTQL là

hệ thống quản lý thông tin của một tổ chức. HTTTQL trợ giúp các hoạt động quản
lý của tổ chức như lập kế hoạch, kiểm tra thực hiện, tổng hợp và làm các báo cáo,
làm các quyết định quản lý trên cơ sở các quy trình thủ tục cho trước.
Trong bất kỳ một cơ quan tổ chức xã hội nào thì thông tin luôn là một phần
không thể thiếu do đó việc quản lý cũng là một điều tất yếu. Tùy theo nhu cầu và
đặc thù thông tin riêng của từng tổ chức mà mỗi tổ chức có một cách quản lý thông
tin khác nhau. Tuy nhiên để có thể quản lý và tổ chức các thông tin ấy có hiệu quả


-2người quản lý cần phải phân tích toàn bộ hệ thống của tổ chức cũng như HTTT
trong tổ chức để có thể tạo nên một HTTTQL có hiệu quả. Đó là lý do chúng ta cần
phải phân tích và thiết kế hệ thống thông tin.
1.1.2.

Phân tích thiết kế hệ thống
1.1.2.1.

Thế nào là phân tích thiết kế hệ thống

Phân tích hệ thống chính là sự khảo sát một hệ thống hay một vấn đề để cải
tiến hệ thống đang tồn tại hoặc thiết kế và cài đặt hệ thống mới.
Thiết kế hệ thống chính là việc thiết kế các thành phần, các hệ thống con của
hệ thống, tạo dựng các mối liên hệ, liên kết giữa các thành phần và đảm bảo toàn hệ
thống vận hành tốt. Những người thiết kế hệ thống chính là các kiến trúc sư của hệ
thống.
Việc phân tích thiết kế hệ thống gắn liền với việc sử dụng phần cứng và phần
mềm tin học, bao gồm việc nghiên cứu chi tiết vấn đề, thiết kế, xây dựng những
phương pháp tốt để giải quyết, nhằm đạt được mục đích theo những hạn chế và khả
năng có thể.
1.1.2.2.

Các phương pháp phân tích thiết kế hệ thống

Hiện nay có rất nhiều phương pháp phân tích thiết kế hệ thống đã được đề
xuất và áp dụng như: AXIAL, CIAM (Conceptual Information Analysis
Methodology), JSD (Jackson System Development), MERISE (Méthode pour
Rassembler les Idées Sans Effort), SADT (Structured Analysic and Design
Technique), SDM (Structured Design Methods)… Ở đây tôi chỉ giới thiệu sơ lược
ba phương pháp điển hình sau:
11.

Phương pháp SADT

Phương pháp SADT (viết tắt từ cụm từ Structured Analysic and Design
Technique – kỹ thuật phân tích và thiết kế có cấu trúc), do công ty Softech Inc (Mỹ)
phát triển, nhưng được áp dụng tương đối phổ biến ở châu Âu và ở Pháp.


-3Phương pháp này xem hệ thống là tập hợp các chức năng có quan hệ với môi
trường. Nó sử dụng mô hình hóa để xây dựng các đơn thể theo hướng tiếp cận từ
trên xuống và tiến hành phân tích các chức năng của hệ thống để thành lập một mô
hình logic về chức năng của hệ thống mới dưới dạng một biểu đồ luồng dữ liệu.
12.

Phương pháp MERISE

Phương pháp MERISE (viết tắt từ cụm từ Méthode pour Rassembler les Idées
Sans Effort, tạm dịch phương pháp tập hợp những ý tưởng dễ dàng) được đề xuất
bởi CETE (Centre d’Etude Technique de I’Équipement d’Aix-en-Provence), INRIA
(Institut Nationale de Recherche en Informatique et Automatique) và Viện Đại Học

Marseilles III tại Pháp vào năm 1974. Đây là một phương pháp có cơ sở khoa học
vững chắc, được sử dụng nhiều ở Pháp và châu Âu.
Phương pháp này đưa ra cách nhìn tổng quan về HTTT của xí nghiệp hay của
một tổ chức, dựa trên mô hình hệ thống: hệ thống quyết định, hệ thống thông tin và
hệ thống tác nghiệp. Từ quan niệm này, HTTT được kiến trúc theo 3 mức: mức ý
niệm (conceptual level), mức logic hay mức tổ chức (organizational level) và mức
vật lý (technical level).
Những đặc trưng cơ bản của phương pháp MERISE là:
- Tiếp cận theo mức nhằm hình thức hóa hệ thống tương lai.
- Tiếp cận theo giai đoạn nhằm phân cấp các quyết định.
13.

Phương pháp phân tích thiết kế hệ thống hướng đối tượng

Phương pháp này xem hệ thống như các thực thể được tổ chức từ các thành
phần mà các thực thể chỉ được xác định khi nó thừa nhận và có quan hệ với các
thành phần khác. Phân tích dựa trên việc tìm hiểu hệ thống là cái gì và hệ thống làm
gì. Các chức năng của hệ thống được biểu diễn thông qua các đối tượng, nên việc
thay đổi, tiến hóa các chức năng sẽ không ảnh hưởng đến cấu trúc tĩnh của phần
mềm, có khả năng thống nhất cao để xây dựng các thực thể phức tạp từ các thực thể
đơn giản. Phương pháp phân tích thiết kế hệ thống hướng đối tượng thực hiện tìm


-4kiếm, mô tả các đối tượng từ đó thực hiện đặc tả các hành vi, bổ sung chi tiết nếu
cần thiết để cài đặt hệ thống.
1.1.2.3.

Lựa chọn phương pháp phân tích thiết kế hệ thống

Bảng 1.1. So sánh các phương pháp phân tích thiết kế hệ thống

SADT
MERISE
Xem hệ thống là một Xem hệ thống đang xét
tập hợp các chức năng. gồm các hệ thống con:
hệ thống quyết định, hệ
thống thông tin và hệ
thống tác nghiệp.
Hệ thống được biểu Hệ thống được kiến trúc
diễn dưới dạng các biểu theo ba mức: mức ý
đồ phân cấp.
niệm, mức logic và mức
vật lý.
Với phương pháp phân
tích này thì khó có thể
thay đổi theo thời gian
mà theo yêu cầu của
các hệ thống tin học thì
luôn cần sự thay đổi.

Phương pháp này tiếp
cận hệ thống theo mức
và giai đoạn sẽ hình
thức hóa hệ thống tương
lai và phân cấp các
quyết định.

Hướng đối tượng
Xem hệ thống là tập hợp các
thực thể nhỏ liên kết lại với
nhau.

Hệ thống được biểu diễn dưới
dạng nhiều loại biểu đồ và theo
nhiều hướng nhìn khác nhau,
mỗi loại biểu diễn một khía
cạnh của hệ thống.
Có thể giải quyết được đối với
những hệ thống lớn, có độ
phức tạp cao. Dễ thay đổi khi
chức năng của hệ thống thay
đổi.

Từ bảng so sánh trên, tôi nhận thấy rằng phương pháp phân tích thiết kế hệ
thống hướng đối tượng có các đặc điểm nổi trội hơn so với các phương pháp còn
lại. Sử dụng phương pháp phân tích thiết kế hướng đối tượng làm cho việc phân tích
thiết kế rõ ràng hơn, trong sáng hơn, người phân tích có thể nhìn thấy mọi khía cạnh
của vấn đề theo nhiều hướng khác nhau. Đồng thời khi sử dụng phương pháp này
chúng ta dễ thực hiện đối với các hệ thống lớn, cũng như dễ dàng trong việc mở
rộng hệ thống sau này.
1.1.3.

Ngôn ngữ UML


-5Nói đến phân tích thiết kế hướng đối tượng thường nhắc đến UML (Unifiedl
Modeling Language) là một ngôn ngữ bao gồm một bảng từ vựng và các quy tắc để
kết hợp các từ vựng đó phục vụ cho mục đích giao tiếp. Một ngôn ngữ dùng cho
việc lập mô hình là ngôn ngữ mà bảng từ vựng (các ký hiệu) và các quy tắc của nó
tập trung vào việc thể hiện về mặt khái niệm cũng như vật lý của một hệ thống. Mô
hình hóa mang lại sự hiểu biết về một hệ thống. Một mô hình không thể giúp chúng

ta hiểu rõ một hệ thống, thường là phải xây dựng một số mô hình xét từ những góc
độ khác nhau. Các mô hình này có quan hệ với nhau.
1.1.3.1.

Phân tích và thiết kế hệ thống theo UML

Việc phân tích thiết kế hướng đối tượng được hệ thống hóa thông qua ngôn
ngữ UML theo các bước như sau:
14.

Phân tích ca sử dụng: Tìm tác nhân (Actor), tìm ca sử dụng (Use
case), xây dựng biểu đồ Use case.

15.

Tìm lớp: Tìm lớp, tìm gói.

16.

Xây dựng biểu đồ lớp

17.

Xây dựng biểu đồ đối tượng

18.

Phân tích sự tương tác giữa các đối tượng: Kịch bản, xây dựng biểu
đồ tuần tự, xây dựng biểu đồ hợp tác.

19.

Xác định quan hệ giữa các đối tượng

20.

Thêm vào các thuộc tính và phương thức cho các lớp

21.

Xác định ứng xử của đối tượng: Xây dựng biểu đồ chuyển trạng, xây
dựng biểu đồ hoạt động.

22.

Xác định kiến trúc của hệ thống: Xây dựng biểu đồ thành phần, xây
dựng biểu đồ triển khai, kiểm tra lại mô hình.

1.1.3.2.

Các phần tử mô hình trong UML


-6Các khái niệm được sử dụng trong các sơ đồ được gọi là các phần tử mô hình,
ví dụ như lớp, đối tượng, thông điệp, liên kết, phụ thuộc,…Mỗi phần tử mô hình
được định nghĩa với ngữ nghĩa, đó là một định nghĩa về bản chất phần tử, hay là
một xác định ý nghĩa chính xác xem nó sẽ thể hiện điều gì trong những lời khẳng
định rõ ràng. Mỗi một phần tử mô hình còn có một sự miêu tả trực quan, một kí
hiệu hình học được sử dụng để miêu tả phần tử này trong sơ đồ.
1.1.3.3.

Biểu đồ (Diagram)

Biểu đồ là các hình vẽ miêu tả nội dung trong một hướng nhìn. UML có tất cả
9 loại biểu đồ khác nhau được sử dụng trong những sự kết hợp khác nhau để cung
cấp tất cả các hướng nhìn của một hệ thống.
23. Biểu đồ Use case (Use case Diagram)
24. Biểu đồ lớp (Class Diagram)
25. Biểu đồ đối tượng (Object Diagram)
26. Biểu đồ trạng thái (State Diagram)
27. Biểu đồ tuần tự (Sequence Diagram)
28. Biểu đồ cộng tác (Collaboration Diagram)
29. Biểu đồ hoạt động (Activity Diagram)
30. Biểu đồ thành phần (Component Diagram)
31. Biểu đồ triển khai (Deployment Diagram)
1.1.3.4.

Phần mềm Rational Rose

Rational Rose là công cụ phần mềm mạnh, hỗ trợ cho quá trình phân tích, thiết
kế hệ thống hướng đối tượng. Nó giúp cho việc mô hình hóa hệ thống trước khi viết
chương trình, đồng thời có khả năng kiểm tra đảm bảo tính đúng đắn, hợp lý của
kiến trúc hệ thống từ khi khởi đầu dự án.
Một trong số các chức năng của Rational Rose là hỗ trợ để xây dựng các biểu
đồ UML mô hình hóa các lớp, các thành phần và mối quan hệ của chúng trong hệ
thống một cách trực quan và thống nhất.