tiểu luận lý thuyết tài chính tổng quan nghiên cứu ảnh hưởng của lạm phát đến tăng trưởng kinh tế

LỜI MỞ ĐẦU

Hầu hết tất cả các quốc gia trên thế giới đều theo đuổi mục tiêu chung là
tăng trưởng cao, lạm phát thấp, thất nghiệp ít, cán cân thanh toán có số dư.
Trong các mục tiêu này, tăng trưởng cao và lạm phát thấp là hai mục tiêu có
tầm quan trọng, hàng đầu, quan hệ chặt chẽ với nhau “khống chế” lẫn nhau.
Tăng trưởng kinh tế và lạm phát là hai vấn đề cơ bản và lớn trong nền kinh
tế. Sự tác động qua lại của tăng trưởng kinh tế và lạm phát hết sức phức tạp
và không phải lúc nào cũng tuân theo những quy tắc kinh tế. Lạm phát là một
vấn đề không phải xa lạ và là một đặc điểm của nền kinh tế hàng hóa; ở mỗi
thời kì kinh tế với các mức tăng trưởng kinh tế khác nhau sẽ có những mức
lạm phát phù hợp. Do vậy vấn đề lạm phát và ảnh hưởng của lạm phát tới
tăng trưởng kinh tế là một đề tài hấp dẫn, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam
đang trong quá trình hội nhập và phát triển kinh tế hiện nay vấn đề này càng
trở nên cần thiết. Bài viết của bọn em có tham khảo một số thông tin tài liệu
từ các sách báo, truyền thông. Trong quá trình làm không thể tránh được
những thiếu sót, sai lầm. Chúng em mong nhận được những ý kiến đóng góp
từ cô giáo bô môn để có thể hoàn thiện đề tài này trong các công trình nghiên
cứu về sau. Em xin chân thành cảm ơn!
1


1. Tổng quan nghiên cứu, cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên
cứu
1.1. Tổng quan nghiên cứu
Nghiên cứu về ảnh hưởng của lạm phát đến tăng trưởng kinh tế đã có
khá nhiều công trình nghiên cứu trong nước và nước ngoài. Trong đó, trước
hết phải kể đến nghiên cứu của Mallik và Chowdhury (2001), hai nhà nghiên
cứu sử dụng mô hình hiệu chỉnh sai số ECM kiểm tra mối quan hệ giữa lạm
phát và tăng trưởng GDP cho bốn quốc gia Nam Á (Bangladesh, Ấn Độ,
Pakistan và Sri Lanka). So sánh bằng chứng thực nghiệm thu được từ các mô

hình đồng nhất và sửa lỗi sử dụng dữ liệu hàng năm được thu thập từ Thống
kê tài chính quốc tế của IMF. Các tác giả tìm thấy bằng chứng về một mối
quan hệ tích cực lâu dài giữa tốc độ tăng trưởng GDP và lạm phát cho cả bốn
quốc gia. Cũng có những phản hồi đáng kể giữa lạm phát và tăng trưởng kinh
tế. Những kết quả này có ý nghĩa chính sách quan trọng. Lạm phát vừa phải
là hữu ích cho sự tăng trưởng, nhưng tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh hơn lại
trở thành lạm phát. Vì vậy, các quốc gia này đang ở trên một cạnh dao.
Nghiên cứu của Aminu Umaru và Anono Abdulrahman Zubairu (2012)
về sự ảnh hưởng của lạm phát đối với tăng trưởng kinh tế ở Nigeria thông

2


qua mô hình Augmented Dickey-Fuller đã chứng minh GDP đã gây ra lạm
phát chứ không phải lạm phát dẫn đến GDP. Đồng thời, cũng từ kết quả cho
thấy lạm phát có tác động tích cực đến sự tăng trưởng kinh tế qua việc thúc
đẩy năng suất và sản lượng đầu ra. Diễn biến lạc quan của kinh tế tính trên
từng đầu người cũng có thể là một trong những yếu tố góp phần vào tỷ lệ lạm
phát. Vì vậy, cách tốt nhất để giảm lạm phát tới mức nhỏ nhất là tăng GDP.
Nghiên cứu của Vinayagathasan (2013) đã dựa trên số liệu của 32 quốc
gia Châu Á trong giai đoạn từ năm 1980 đến năm 2009 để xem xét ngưỡng
lạm phát để đánh giá mối quan hệ giữa lạm phát và tăng trưởng kinh tế,
phương pháp bình phương tối thiểu có điều kiện được dùng để ước lượng
điểm ngưỡng tiềm năng. Một khi điểm ngưỡng đã được xác định, sự biến
thiên được tính bằng mô hình GMM. Quan sát mối quan hệ phi tuyến tính
giữa lạm phát và tăng trưởng kinh tế, ông nhận ra rằng khi lạm phát vượt quá
ngưỡng (5,43%, trong dài hạn), loại bỏ tác động tích cực và tăng trưởng bị
cản trở, lạm phát không gây bất kỳ ảnh hưởng quan trọng nào đến tăng
trưởng cho đến khi nó đạt 5,43%, nhưng sau điểm đó, nó đã làm chậm tăng
trưởng đáng kể.

Theo tác giả Ayres (2014), thông qua mô hình hồi quy tuyến tính OLS,
trong nhiều thập kỷ qua, nhiều quốc gia đã hướng mục tiêu lạm phát như một
lựa chọn chính sách dành cho sự cân bằng, ổn định trong nền kinh tế. Các
3


nghiên cứu trước đây chỉ ra tiêu chí cải thiện lạm phát là giảm lạm phát mà
không ảnh hưởng đáng kể đến GDP. Nghiên cứu của ông đã tìm ra cách cải
thiện các kết quả này bằng cách xác định sự tác động của thời gian lên chính
sách cũng như tác động của nó đối với các nước đang phát triển trên thế giới.
Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa chính sách quan trọng, chế độ CNTT có
những ảnh hưởng khu vực khác nhau trong việc tác động đến lạm phát và
tăng trưởng sản lượng. Tuy tác động của lạm phát nhắm vào GDP thực tế là
tối thiểu, nhưng GDP thực tế giữa các nước đang phát triển ở một số khu vực,
cụ thể là Châu Âu, Châu Mỹ Latinh và Trung Đông đã tăng đáng kể.
Nghiên cứu của Su Dinh Thanh (2015) đã sử dụng mô hình PSTR và
GMM-IV để nghiên cứu mối quan hệ giữa lạm phát và sự phát triển kinh tế.
Kết quả nghiên cứu ra đã cho thấy mối quan hệ giữa lạm phát và sự phát triển
kinh tế là mối quan hệ phi tuyến tính. Ngưỡng lạm phát tính được cho 5 nước
ASEAN là 7.84% và đều được thống kê ở mức 1% trong cả PSTR và GMMIV. Mức giá trị ngưỡng này cao hơn so với số liệu tính được bởi
Vinayagathasan (2013) - 5.43%. Sự khác biệt này đến từ sự đa dạng về các
mẫu và số liệu nghiên cứu. Bên cạnh đó, nghiên cứu của Su Dinh Thanh cũng
chỉ ra ngân hàng trung ương có thể tác động tích cực đến sự phát triển nền
kinh tế bằng cách giảm lạm phát khi nó gần chạm đến giá trị ngưỡng.
4


Về ảnh hưởng của lạm phát đến tăng trưởng kinh tế ở Việt Nam, cũng
có khá nhiều công tình nghiên cứu. Trong số đó phải kể đến một số nghiên
cứu tiêu biểu như nghiên cứu của Trương Minh Tuấn (2013) đã sử dụng mô

hình VAR và ECM để nghiên cứu mối tương quan giữa lạm phát và tăng
trưởng kinh tế trong ngắn hạn và dài hạn và chỉ ra sự thay đổi trong tăng
trưởng kinh tế chịu tác động nghịch chiều với tỉ lệ lạm phát và cùng chiều với
tốc độ tăng trưởng của cung tiền. Nghiên cứu của Ngô Chí Trung (2015) đưa
ra kết luận lạm phát là một hiện tượng kinh tế có ảnh hưởng lớn có sự ảnh
hưởng đến kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia, tùy theo mức độ và quy mô của
lạm phát. Lạm phát cao và nhiều, lạm phát gây nhiều bất lợi và tác hại
nghiêm trọng cho nền kinh tế. Lạm phát thấp, quy mô nhỏ có thể đem lại
những lợi ích, tuy nhiên, lạm phát quá thấp bên cạnh những lợi ích, song
cũng kèm theo đó là những tác dụng phụ ngoài mong muốn.
Nghiên cứu thực nghiệm của Nguyễn Minh Sáng và Ngô Nữ Diệu Khuê
(2015) được tiến hành nhằm kiểm định mối quan hệ phi tuyến tính giữa lạm
phát và tăng trưởng kinh tế bằng phương pháp tự hồi quy với mẫu nghiên cứu
17 nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam giai đoạn từ năm 2000 đến
2012. Kết quả ước lượng mô hình cho thấy tồn tại một ngưỡng lạm phát mà
khi lạm phát vượt trên ngưỡng này sẽ gây tác động tiêu cực đến tăng trưởng
5


kinh tế. Dựa trên thực tiễn Việt Nam, nhóm nghiên cứu thảo luận nguyên
nhân của sự khác biệt về tăng trưởng giữa Việt Nam so với các nước khác và
đề ra một số gợi ý chính sách nhằm nâng cao năng lực kiểm soát lạm phát ở
mức độ hợp lí và phát huy mặt tác động tích cực mà lạm phát có thể mang lại
cho nền kinh tế Việt Nam.
Nhận diện các yếu tố tác động đến lạm phát, Nguyễn Ngọc Tuyến
(2017) chỉ ra rằng lạm phát được xác định là một trong những chỉ tiêu quan
trọng trong điều hành kinh tế vĩ mô ở Việt Nam từ trước tới nay. Nhận thức
rõ vai trò của lạm phát, trong những năm gần đây, Chính phủ đã xác định
mức cụ thể và coi lạm phát hàng năm là một chỉ tiêu phải được kiểm soát một
cách chặt chẽ bên cạnh các chỉ tiêu kinh tế quan trọng khác. Phân tích diễn

biến chỉ số giá tiêu dùng năm 2016 cũng như nhận diện những yếu tố tác
động, bài viết đưa ra một số dự báo lạm phát trong năm 2017. Bài viết giới
thiệu chỉ số giá tiêu dùng tăng đáng kể trong năm 2016 và một số dự báo về
CPI năm 2017.
Nghiên cứu của Nguyễn Văn Bổn (2018) về ảnh hưởng của lạm phát đối
với mối quan hệ đầu tư - phát triển kinh tế đã sử dụng S-GMM cho bảng dữ
liệu cân bằng cho 52 tỉnh thành trong giai đoạn 2005 - 2014. Kết quả nghiên
cứu cho thấy lạm phát vừa có tác dụng thúc đẩy đầu tư - phát triển kinh tế, lại
vừa cản trở mối quan hệ này. Vì vậy, việc có thể kiểm soát lạm phát ở mức an
6


toàn kết hợp cùng với đầu tư tư nhân, chi tiêu chính phủ và mở cửa thương
mại là những yếu tố ảnh hưởng chủ yếu tới sự phát triển của nền kinh tế.
Gần đây nhất là nghiên cứu của Bùi Thị Điệp và Mai Bình Dương
(2018) về mối quan hệ giữa lạm phát và tăng trưởng kinh tế tại Việt Nam. Dữ
liệu thứ cấp giai đoạn quý I/2000 đến quý IV/2017, được thu thập chủ yếu từ
Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), Kinh tế thương mại (TradingEconomics.com) và
Tổng cục Thống kê. Tác giả sử dụng mô hình VAR và phân tích phản ứng
đẩy để nghiên cứu mối quan hệ này. Kết nghiên cứu cho thấy mối quan hệ
giữa lạm phát và tăng trưởng kinh tế trong ngắn hạn là quan hệ nghịch biến
và trong dài hạn là quan hệ đồng biến. Đây là cơ sở tác giả đề xuất một số
khuyến nghị cho tăng trưởng kinh tế và kiểm soát lạm phát ở Việt Nam hiện
nay.
Nhìn chung, các nghiên cứu hiện tại mới chỉ dừng lại ở việc đánh giá
mối quan hệ giữa lạm phát và tăng trưởng kinh tế theo các khía cạnh khác
nhau. Do vậy, cần phải có sự nghiên cứu mang tính hệ thống, cập nhật đầy
đủ, đánh giá mới nhất và phù hợp với thực tế của Việt Nam cũng như các
nước trên thế giới hiện nay.

7


TÀI LIỆU THAM KHẢO
Aminu Umaru, Anono Abdulrahman Zubairu (2012). Effect of Inflation on
the Growth and Development of the Nigerian Economy. International
Journal of Business and Social Science Vol. 3 No. 10 [Special Issue – May
2012]
/>/19.pdf
8


Ayres, K., Belasen, A. R., & Kutan, A. M.(2014). Does inflation targeting
lower inflation and spur growth? Journal of Policy Modeling, 36(2), 373–
388.
/>Bùi Thị Điệp, Mai Bình Dương (2018). Mối quan hệ giữa lạm phát và tăng
trưởng kinh tế Việt Nam: Nghiên cứu giai đoạn 2001-2017. Tạp chí Tài
chính truy cập ngày 27-9-2018
/>
Girijasankar Mallik and Anis Chowdhury (2001). Inflation and economic
growth: Evidence from four South Asian countries. Asia-Pacific
Development Journal Vol. 8, No. 1, June 2001
/>doi=10.1.1.516.9478&rep=rep1&type=pdf

9


Ngô Trí Trung (2015). Kiểm soát lạm phát ở mức hợp lý và ổn định là điều
kiện tốt cho sự phát triển. Tạp chí Nghiên cứu Khoa học Kiểm toán/ 2015,
Số 87, Tr. 37

Nguyễn Văn Bổn (2018). Inflation and the public investment: Growth
relationship in Vietnam. Journal of Asian Business and Economic Studies,
Vol. 25(S01) , January 2018, Page 50-67
/>Nguyễn Minh Sáng & Ngô Nữ Diệu Khuê (2015). Lạm phát và tăng trưởng
kinh tế: Nghiên cứu thực nghiệm các nước đang phát triển và trường hợp
Việt Nam. Đại học Ngân hàng TP. HCM, TP. HCM (32)
/>Nguyễn Ngọc Tuyến (2017). Lạm phát năm 2017: Nhận diện các yếu tố tác
động. Tạp chí Tài chính/ 2017, Số 652 Kỳ 1 - Tháng 3, Tr. 6 - 8
Su Dinh Thanh (2015). Threshold effects of inflation on growth in the
ASEAN-5 countries: A Panel Smooth Transition Regression approach.
Journal of Economics, Finance and Administrative Science 20 (2015) 41–
48

10


/>Trương Minh Tuấn (2013). Mối quan hệ giữa lạm phát và tăng trưởng kinh
tế: Nghiên cứu thực nghiệm ở Việt Nam. Tạp chí Phát triển kinh tế 278
(12/2013) 02-12
/>Vinayagathasan, T. (2013). Inflation and economic growth: A dynamic panel
threshold analysis for Asian economies. GRIPS Discussion Paper Page 1217
/>
11