Bài giảng An toàn lao động: Chương 4 Kỹ thuật phòng chống cháy nổ

TRƯỜNG CAO ĐẲNG XÂY DỰNG TP. HỒ CHÍ MINH
HO CHI MINH CITY COLLEGE OF CONSTRUCTION

BỘ MÔN THI CÔNG

1

KHOA
XÂY DỰNG

GV. Nguyễn Chí Hùng


TRƯỜNG CAO ĐẲNG XÂY DỰNG TP. HỒ CHÍ MINH
HO CHI MINH CITY COLLEGE OF CONSTRUCTION

BỘ MÔN THI CÔNG

2

KHOA
XÂY DỰNG

GV. Nguyễn Chí Hùng


BÀI 1: KHÁI NiỆM CHUNG VỀ PCCC

I.

KHOA

XÂY DỰNG

Hệ thống phòng cháy chữa cháy.

II. Trách nhiệm, nhiệm vụ đối với công tác phòng
cháy chữa cháy

BỘ MÔN THI CÔNG

3

GV. Nguyễn Chí Hùng


I. HỆ THỐNG PHÒNG CHÁY CHỮA CHÁY

KHOA
XÂY DỰNG

̵ Bộ Công An là cơ quản lý của nhà nước đối với công
tác phòng cháy chữa cháy (viết tắt là PCCC)
̵ UBND các cấp phụ trách việc PCCC của địa phương
dưới sự hướng dẫn của công an và UBND cấp trên
̵ Ở các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung Ương, các Sở,
Ty cảnh sát có cảnh sát PCCC và các đội chữa cháy
khu vực

BỘ MÔN THI CÔNG

4

GV. Nguyễn Chí Hùng


I. HỆ THỐNG PHÒNG CHÁY CHỮA CHÁY

KHOA
XÂY DỰNG

̵ Ở các thị xã, trấn, phường, thôn, cơ quan, xí nghiệp,
công trường, nông trường và các nơi cần thiết khác sẽ
thành lập các đội PCCC có tính chất nghĩa vụ của
nhân dân dưới sự chỉ đạo trực tiếp của công an huyện,
thị xã
̵ Các thành phố, thị xã lớn ngoài các đội PCCC nghĩa
vụ, sẽ thành lập đội chữa cháy chuyên nghiệp dùng
ngân sách địa phương
̵ Ở các xí nghiệp quan trọng, ngoài các đội PCCC nghĩa
vụ có thể thành lập đội chữa cháy chuyên nghiệp, kinh
phí cần thiết do quỹ xí nghiệp đài thọ.
BỘ MÔN THI CÔNG

5

GV. Nguyễn Chí Hùng


II. TRÁCH NHIỆM, NHIỆM VỤ ĐỐI VỚI
PHÒNG CHÁY CHỮA CHÁY

KHOA
XÂY DỰNG

1. Nhiệm vụ:

Điều 1 trong Pháp lệnh có ghi:
•

Việc phòng cháy chữa cháy là nghĩa vụ đối với mỗi
công dân. Mỗi công dân có trách nhiệm đề phòng để
nạn cháy không xảy ra, luôn luôn nâng cao tinh thần
cảnh giác, triệt để tuân theo các quy định về phòng
cháy chữa cháy, chuẩn bị sẵn sàng để khi cần có thể
chữa cháy kịp thời hiệu quả

BỘ MÔN THI CÔNG

6

GV. Nguyễn Chí Hùng


II. TRÁCH NHIỆM, NHIỆM VỤ ĐỒI VỚI
CÔNG TÁC PCCC

KHOA
XÂY DỰNG

1. Nhiệm vụ:

Điều 1 trong Pháp lệnh có ghi:
•

Trong các cơ quan, xí nghiệp, kho tàng, công – nông
trường việc phòng cháy chữa cháy là trách nhiệm của
toàn bộ công nhân viên chức và trước hết là thủ
trưởng các đơn vị ấy.

BỘ MÔN THI CÔNG

7

GV. Nguyễn Chí Hùng


II. TRÁCH NHIỆM, NHIỆM VỤ ĐỒI VỚI
CÔNG TÁC PCCC

KHOA
XÂY DỰNG

2. Trách nhiệm:
Điều 9 trong pháp lệnh có quy định:
•

Người nào vi phạm các quy định về phòng cháy chữa
cháy hoặc gây ra nạn cháy tùy theo trách nhiệm nặng
nhẹ mà bị thi hành kỷ luật hành chính, xử phạt theo
thể lệ quản lý trị an hoặc bị truy tố trước pháp luật.

BỘ MÔN THI CÔNG

8

GV. Nguyễn Chí Hùng


TRƯỜNG CAO ĐẲNG XÂY DỰNG TP. HỒ CHÍ MINH
HO CHI MINH CITY COLLEGE OF CONSTRUCTION

BỘ MÔN THI CÔNG

2

KHOA
XÂY DỰNG

GV. Nguyễn Chí Hùng


BÀI 2: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN
VỀ CHÁY NỔ

KHOA
XÂY DỰNG

I. Khái niệm chung về cháy nổ
II. Điều kiện cháy và hình thức cháy.
III. Đặc trưng nguy hiểm của các chất cháy nổ và
ngành sản xuất.

BỘ MÔN THI CÔNG

2

GV. Nguyễn Chí Hùng


I. KHÁI NiỆM CHUNG VỀ CHÁY NỔ

KHOA
XÂY DỰNG

̵ Cháy: là một phản ứng hóa học giữa chất cháy với
chất oxi hoá kèm theo sự tỏa nhiệt và phát ra ánh
sáng.

BỘ MÔN THI CÔNG

3

GV. Nguyễn Chí Hùng


I. KHÁI NiỆM CHUNG VỀ CHÁY NỔ

KHOA
XÂY DỰNG

̵ Nổ: Căn cứ vào tính chất nổ chia ra:

+ Nổ lý học: là do áp suất trong một thể tích tăng cao
vọt quá giới hạn chịu đựng của thiết bị. Nổ lý học rất
nguy hiểm do áp lực vỡ mảnh vỡ của thiết bị bắn ra.

+ Nổ hóa học: là nổ do cháy với vận tốc rất nhanh,
sự thay đổi áp suất đột ngột. Nổ hóa học có đầy đủ dấu
hiệu phản ứng hóa học, tỏa nhiệt và phát sáng.

BỘ MÔN THI CÔNG

4

GV. Nguyễn Chí Hùng


II. ĐiỀU KiỆN CHÁY VÀ HÌNH THỨC CHÁY

KHOA
XÂY DỰNG

1. Điều kiện cháy:
a. Chất cháy:
+ Chất rắn: gồm các vật liệu thể rắn như gỗ, tre..
+ Chất lỏng: xăng, dầu, cồn…
+ Chất khí: CH4, H2..

b. Chất oxi hóa:
Có thể là không khí, oxi nguyên chất, Clo, Flo, lưu
huỳnh, các hợp chất mang oxi (trong điều kiện nung
nóng sẽ phát ra O2)

BỘ MÔN THI CÔNG

5

GV. Nguyễn Chí Hùng


II. ĐiỀU KiỆN CHÁY VÀ HÌNH THỨC CHÁY

KHOA
XÂY DỰNG

1. Điều kiện cháy:
c. Nguồn nhiệt: ngọn lửa, thuốc lá hút dở, chập điện, ma
sát…
Ví dụ: Nhiệt độ của ngọn lửa diêm là 750-860oC, đèn dầu
hỏa là 780-1030oC, mẩu thuốc lá cháy dở là 700-750OC.

BỘ MÔN THI CÔNG

6

GV. Nguyễn Chí Hùng


II. ĐiỀU KiỆN CHÁY VÀ HÌNH THỨC CHÁY

KHOA
XÂY DỰNG

2. Hình thức cháy:
− Căn cứ vào sản phẩm tạo ra khi cháy có thể phân
thành cháy không hoàn toàn và cháy hoàn toàn:
• Cháy hoàn toàn: đủ lượng oxy trong không khí

• Cháy không hoàn toàn: thiếu không khí

BỘ MÔN THI CÔNG

7

GV. Nguyễn Chí Hùng


II. ĐiỀU KiỆN CHÁY VÀ HÌNH THỨC CHÁY

KHOA
XÂY DỰNG

2. Hình thức cháy:
− Cháy thường: cháy của nến, củi trong bếp
− Cháy nổ: cháy kèm với nổ.

BỘ MÔN THI CÔNG

8

GV. Nguyễn Chí Hùng

III. ĐẶC TRƯNG NGUY HIỂM CỦA CÁC
CHẤT CHÁY NỔ & CÁC NGÀNH SX.

KHOA
XÂY DỰNG

1. Đặc trưng nguy hiểm của các chất cháy nổ:
a. Cháy các hỗn hợp hơi khí với các hỗn hợp khí:
− Đặc trưng nguy hiểm của các chất khí là nhiệt độ bốc
cháy và khoảng cháy, tức là những nồng độ giới hạn
có sự bốc cháy .
− Nhiệt bốc cháy của đa số các chất khí nằm trong
phạm vi từ 200 - 260oC, trừ P2H4 có thể tự cháy trong
không khí

BỘ MÔN THI CÔNG

9

GV. Nguyễn Chí Hùng


III. ĐẶC TRƯNG NGUY HIỂM CỦA CÁC
CHẤT CHÁY NỔ & CÁC NGÀNH SX.

KHOA
XÂY DỰNG

1. Đặc trưng nguy hiểm của các chất chát nổ:

b. Cháy các chất lỏng:
Đặc trưng cháy nguy hiểm của các chất lỏng là nhiệt
độ bốc cháy, khoảng cháy, nhiệt độ bùng cháy và bắt
cháy

c. Cháy các chất rắn:
Đặc trưng nguy hiểm của các chất rắn là nhiệt độ bốc
cháy và bắt cháy những chất rắn có nhiệt độ bốc cháy
>50oC ta gọi là các chất tự cháy
BỘ MÔN THI CÔNG

10

GV. Nguyễn Chí Hùng


III. ĐẶC TRƯNG NGUY HIỂM CỦA CÁC
CHẤT CHÁY NỔ & CÁC NGÀNH SX.

KHOA
XÂY DỰNG

1. Đặc trưng nguy hiểm của các chất chát nổ:

d. Cháy nổ bụi:
Đặc trưng nguy hiểm của bụi là nhiệt độ bốc cháy
và nồng độ giới hạn dưới của sự bốc cháy.

BỘ MÔN THI CÔNG

11

GV. Nguyễn Chí Hùng


III. ĐẶC TRƯNG NGUY HIỂM CỦA CÁC
CHẤT CHÁY NỔ & CÁC NGÀNH SX.

KHOA
XÂY DỰNG

2. Đặc trưng nguy hiểm của các ngành sản xuất:
Theo đặc trưng nguy hiểm về cháy nổ, các ngành sản
xuất được chia làm 6 hạng theo TCVN 2622-1995: A, B,
C, D, E và F.

BỘ MÔN THI CÔNG

12

GV. Nguyễn Chí Hùng


III. ĐẶC TRƯNG NGUY HIỂM CỦA CÁC
CHẤT CHÁY NỔ & CÁC NGÀNH SX.

KHOA
XÂY DỰNG

2. Đặc trưng nguy hiểm của các ngành sản xuất.

a. Hạng sản xuất: A
* Đặc tính của sản xuất: Nguy hiểm cháy nổ
* Tên ngành sản xuất:

• Phân xưởng để chế và sử dụng natri và kali
• Phân xưởng của các nhà máy làm sợi nhân tạo, cao
su nhân tạo, những trạm sản xuất hyđrô
• Phân xưởng hoá chất của nhà máy tơ nhân tạo
• Phân xưởng sản xuất xăng dầu
BỘ MÔN THI CÔNG

13

GV. Nguyễn Chí Hùng


III. ĐẶC TRƯNG NGUY HIỂM CỦA CÁC
CHẤT CHÁY NỔ & CÁC NGÀNH SX.

KHOA
XÂY DỰNG

2. Đặc trưng nguy hiểm của các ngành sản xuất.
a. Hạng sản xuất: A
* Tên ngành sản xuất:
• Phân xưởng hyđrô hoá chưng cất và phân chia khí
• Phân xưởng sản xuất nhiên liệu lỏng nhân tạo, thu
hồi và chưng cất các chất lỏng hoà tan hữu cơ với
nhiệt độ bốc cháy ở thể hơi ≤ 25oC
• Kho chứa bình đựng hơi đốt, những kho xăng

• Trạm bơm chất lỏng có nhiệt độ bốc cháy ở thể hơi
từ 28oC trở xuống
BỘ MÔN THI CÔNG

14

GV. Nguyễn Chí Hùng


III. ĐẶC TRƯNG NGUY HIỂM CỦA CÁC
CHẤT CHÁY NỔ & CÁC NGÀNH SX.

KHOA
XÂY DỰNG

2. Đặc trưng nguy hiểm của các ngành sản xuất.
a. Hạng sản xuất: B
* Tên ngành sản xuất:
• Phân xưởng sản xuất và vận chuyển than cám, mùn
cưa
• Trạm tẩy rửa các thùng dầu ma dút và các chất lỏng
khác có nhiệt độ bốc cháy ở thể hơi từ 28oC - 61oC
• Những gian nghiền và xay các chất rắn

BỘ MÔN THI CÔNG

15

GV. Nguyễn Chí Hùng

III. ĐẶC TRƯNG NGUY HIỂM CỦA CÁC
CHẤT CHÁY NỔ & CÁC NGÀNH SX.

KHOA
XÂY DỰNG

2. Đặc trưng nguy hiểm của các ngành sản xuất.
a. Hạng sản xuất: B
* Tên ngành sản xuất:
• Phân xưởng chế biến cao su nhân tạo
• Phân xưởng sản xuất đường
• Thiết bị nghiền than bùn

• Kho chứa dầu ma dút của các nhà máy điện
• Trạm bơm chất lỏng có nhiệt độ bốc cháy ở thể hơi
từ 28oC đến 61oC.
BỘ MÔN THI CÔNG

16

GV. Nguyễn Chí Hùng


III. ĐẶC TRƯNG NGUY HIỂM CỦA CÁC
CHẤT CHÁY NỔ & CÁC NGÀNH SX.

KHOA
XÂY DỰNG

2. Đặc trưng nguy hiểm của các ngành sản xuất.
a. Hạng sản xuất: C
* Đặc tính của sản xuất: Nguy hiểm cháy
* Tên ngành sản xuất:
• Phân xưởng xẻ gỗ, phân xưởng làm đồ mỹ thuật
bằng gỗ, phân xưởng làm mô hình, phân xưởng
đóng hòm gỗ
• Nhà máy dệt kim và may mặc
• Phân xưởng của công nghiệp dệt và giấy với quá
trình sản xuất khô
BỘ MÔN THI CÔNG

17

GV. Nguyễn Chí Hùng