GIÁO TRÌNH MÔN HỌC: PHẦN ĐIỆN TRONG NHÀ MÁY ĐIỆN VÀ TRẠM BIẾN ÁP

Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp

Chỉång 1

KHẠI NIÃÛM CHUNG VÃƯ NH MẠY ÂIÃÛN
TRẢM BIÃÚN ẠP & HÃÛ THÄÚNG NÀNG LỈÅÜNG
1.1 KHẠI NIÃÛM PHÁN LOẢI NH MẠY ÂIÃÛN V TRẢM BIÃÚN ẠP
1.1.1- Phán loải nh mạy âiãûn ( NMÂ )
Nh mạy âiãûn l mäüt Xê nghiãûp âàûc biãût cọ nhiãûm vủ biãún âäøi cạc dảng
nàng lỉåüng khạc nhau nhỉ nàng lỉåüng ca nhiãn liãûu (than, dáưu, khê âäút, ngun
tỉí v.v. . . ) nàng lỉåüng ca dng nỉåïc, giọ, màût tråìi v.v ... thnh âiãûn nàng âãø
cung cáúp cho cạc häü tiãu thủ.
Càn cỉï vo cạc loải nhiãn liãûu sỉí dủng cho nh mạy âiãûn ngỉåìi ta chia ra:
Nh mạy nhiãût âiãûn , thy âiãûn , phong âiãûn , nh mạy âiãûn ngun tỉí , nh mạy
âiãûn dng nàng lỉåüng màût tråìi v.v...

a- Nh mạy nhiãût âiãûn (NÂ)
Trong nh mạy nhiãût âiãûn ngỉåìi ta dng nhiãn liãûu l than âạ , dáưu hồûc
khê âäút , trong âọ than âạ âỉåüc sỉí dủng räüng ri nháút.
Âãø quay mạy phạt âiãûn, trong nh mạy nhiãût âiãûn dng tuabin håi nỉåïc ,
mạy håi nỉåïc ( lä cä mä bin ), âäüng cå âäút trong v tua bin khê, tuabin håi nỉåïc
cọ kh nàng cho cäng sút cao v váûn hnh kinh tãú nãn âỉåüc sỉí dủng räüng ri
nháút.
Nh mạy nhiãût âiãûn cn âỉåüc chia lm 2 loải: Nhiãût âiãûn ngỉng håi v
nhiãût âiãûn trêch håi:
+ Nh mạy nhiãût âiãûn ngỉng håi ton bäü håi dng sn xút âiãûn nàng.
+ Nh mạy nhiãût âiãûn trêch håi mäüt pháưn nàng lỉåüng ca håi âỉåüc sỉí
dủng vo mủc âêch cäng nghiãûp v sinh hoảt ca nhán dán vng lán cáûn.

b. Nh mạy thy âiãûn : ( TÂ )
Nh mạy thy âiãûn dng nàng lỉåüng ca dng nỉåïc âãø sn xút ra âiãûn

nàng . Âäüng cå så cáúp âãø quay mạy phạt thy âiãûn l cạc tua bin nỉåïc trủc
ngang hay trủc âỉïng .
So våïi nhiãût âiãûn nh mạy thy âiãûn cọ mäüüt säú ỉu âiãøm quan trng sau :
* Giạ thnh âiãûn nàng tháúp chè bàòng 1/5 - 1/10 nhiãût âiãûn .
*Khåíi âäüng nhanh chè cáưn mäüt phụt l cọ thãø khåíi âäüng xong v cho
mang cäng sút , trong khi âọ âãø khåíi âäüng mäüt täø mạy nhiãût âiãûn ( kãø c l v
tuabin ) phi máút hng ngy .
* Cọ kh nàng tỉû âäüng họa cao nãn säú ngỉåìi phủc vủ tênh cho mäüt âån vë
cäng sút chè bàòng 1/10 ÷ 1/15 ca nhiãût âiãûn .
* Kãút håüp cạc váún âãư khạc nhỉ cäng trçnh thy låüi, chäúng l lủt, hản hạn,
giao thäng váûn ti, häư th cạ v.v...
Tuy nhiãn nh mạy TÂ cng cọ mäüt säú nhỉåüc âiãøm âạng chụ :
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng 1


Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp

* Väún âáưu tỉ xáy dỉûng mäüt nh mạy ráút låïn.
* Thåìi gian xáy dỉûng di.
* Cäng sút bë hản chãú båíi lỉu lỉåüng v chiãưu cao cäüt nỉåïc .
* Thỉåìng åí xa häü tiãu thủ nãn phi xáy dỉûng âỉåìng dáy cao ạp ráút täún
kẹm.

c - Nh mạy âiãûn ngun tỉí :
Thỉûc cháút nh mạy âiãûn ngun tỉí l mäüt nh mạy nhiãût âiãûn, trong âọ l
âäút than âỉåüc thay bàòng l phn ỉïng ngun tỉí.
Nh mạy âiãûn ngun tỉí tiãu thủ ngun liãûu ( Torium v Uranium ) ráút
êt, vç nàng lỉåüng 1kg Uranium tỉång âỉång våïi nàng lỉåüng ca 2700 táún than âạ
tiãu chøn. Vç váûy åí nhỉỵng vng nụi khäng thûn tiãûn cho viãûc váûn chuøn
ngun liãûu thç viãûc xáy dỉûng nh mạy âiãûn ngun tỉí cọ nghéa quan trng.

Nàm 1954, Liãn Xä xáy dỉûng nh mạy âiãûn ngun tỉí âáưu tiãn cọ cäng
sút 5.000KW, tiãu thủ ngy âãm khong 30g Uranium, trong khi âọ NÂ cọ
cng cäng sút tiãu thủ khong (100 ÷ 110) táún than xáúu.

d- Nh mạy âiãûn dng sỉïc giọ :
Trong nh mạy âiãûn ny, ngỉåìi ta låüi dủng sỉïc giọ âãø quay mäüt hãû thäúng
cạnh quảt v truưn âäüng âãø quay mạy phạt âiãûn. Khọ khàn ca nh mạy âiãûn
ny l do täúc âäü v hỉåïng giọ ln ln thay âäøi, nãn âiãưu chènh táưn säú v âiãûn
ạp gàûp nhiãưu khọ khàn.

e- Nh mạy âiãûn dng nàng lỉåüng màût tråìi :
Thỉûc cháút cng l nh mạy nhiãût âiãûn, trong âọ l than âỉåüc thay thãú
bàòng hãû thäúng kênh thu nháûn nhiãût nàng ca màût tråìi. Nh mạy âiãûn dng nàng
lỉåüng ca màût tråìi âáưu tiãn trãn thãú giåïi â âỉåüc xáy dỉûng åí Liãn Xä våïi cäng
sút 1.200 KW. Ngoi ra cn cọ nh mạy âiãûn dng sỉïc nỉåïc thy triãưu l mäüt
nh mạy thy âiãûn sỉí dủng nàng lỉåüng thy triãưu.

1.1.2/ Phán loải trảm biãún ạp
a- Trảm tàng ạp :
Trảm tàng ạp thỉåìng âàût åí cạc nh mạy âiãûn cọ nhiãûm vủ tàng âiãûn ạp
tỉì âiãûn ạp mạy phạt âãún âiãûn ạp cao hån âãø truưn ti âãún cạc häü tiãu thủ åí xa.

b- Trảm hả ạp :
Trảm hả ạp âàût åí cạc häü tiãu thủ, âãø biãún âäøi âiãûn ạp tỉì âải lỉåüng
cao hån âãún âải lỉåüng tháúp hån thêch håüp cho cạc häü tiãu thủ âiãûn.
c.Trảm biãún âäøi âiãûn xoay chiãưu thnh mäüt chiãưu v ngỉåüc lải.
d- Trảm phán phäúi âiãûn:
Gäưm mäüt säú âỉåìng dáy cung cáúp v mäüt säú âỉåìng dáy phán phäúi âãún cạc
häü tiãu thủ. Cạc âỉåìng dáy ny cọ cng âiãûn ạp nhỉ nhau, nãn trong trảm phán
phäúi khäng cáưn mạy biãún ạp, åí âáy chè âàût thanh gọp, khê củ âiãûn âọng càõt, âiãưu

khiãøn.
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng 2


Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp

1.2. HÃÛ THÄÚNG NÀNG LỈÅÜNG
Hãû thäúng nàng lỉåüng l táûp håüp nhỉỵng nh mạy âiãûn, trảm biãún ạp, cạc häü
tiãu thủ âiãûn v nhiãût nàng, chụng âỉåüc näúi lải våïi nhau bàòng cạc mảng âiãûn v
nhiãût.
Hãû thäúng âiãûn l mäüt bäü pháûn ca hãû thäúng nàng lỉåüng gäưm cọ cạc mạy
phạt âiãûn, thiãút bë phán phäúi âiãûn, mảng âiãûn v cạc häüi tiãu thủ âiãûn.
Ngỉåìi ta chia hãû thäúng nàng lỉåüng thnh 3 bäü pháûn chênh:
1- Ngưn phạt nàng lỉåüng: Nh mạy âiãûn sn xút nhiãût nàng v âiãûn
nàng.
2- Bäü pháûn truưn ti: Mảng âiãûn v mảng nhiãût.
3- Cạc häü tiãu thủ: Biãún âäøi âiãûn nàng v nhiãût nàng thnh cạc dảng
nàng lỉåüng khạc.
Âàûc âiãøm ca hãû thäúng nàng lỉåüng:
a- Sn xút v tiãu thủ phi âäưng thåìi , cạc sỉû cäú ca báút cỉï bäü pháûn no
lm máút sỉû cán bàòng giỉỵa sn xút v tiãu thủ âãưu cọ thãø dáùn âãún ngỉìng lm viãûc
mäüt pháưn hay ton bäü hãû thäúng .
b- Cạc quạ trçnh quạ âäü trong hãû thäúng nàng lỉåüng xy ra ráút nhanh, nãn
ngỉåìi ta phi sỉí dủng cạc thiãút bë råle tỉû âäüng âãø loải trỉì sỉû cäú nhanh chọng.
c- Sỉû phạt triãøn ca hãû thäúng nàng lỉåüng phủ thüc vo sỉû phạt triãøn ca
nãưn kinh tãú qúc dán v phi âỉåüc phạt triãøn trỉåïc mäüt bỉåïc.
Ỉu âiãøm ca hãû thäúng nàng lỉåüng:
a- Âm bo phán phäúi cäng sút håüp l v kinh tãú nháút , táûn dủng cạc
thiãút bë v ngun liãûu âëa phỉång mäüt cạc håüp l, do âọ gim giạ thnh âiãûn
nàng.

b- Náng cao tênh cháút âm bo cung cáúp âiãûn liãn tủc cho cạc häü tiãu thủ.
c- Gim âỉåüc pháưn tràm cäng sút dỉû trỉỵ v tàng âỉåüc cäng sút âån vë
cạc täø mạy.
Nhỉåüc âiãøm ca hãû thäúng nàng lỉåüng:
Xáy dỉûng hãû thäúng nàng lỉåüng âi hi phi täún thãm väún âáưu tỉ xáy dỉûng
cạc trảm biãún ạp v âỉåìng dáy liãn lảc. Tuy nhiãn nọ s âỉåüc b lải nhanh chọng
bàòng viãûc hả giạ thnh âiãûn nàng v tàng âäü tin cáûy cung cáúp âiãûn v nhiãût.
1.3. ÂÄƯ THË PHỦ TI :

1.3.1/ Âënh nghéa v phán loải :
Âàûc âiãøm ca sn xút âiãûn nàng l sn xút v tiãu thủ phi thỉûc
hiãûn âäưng thåìi. Tải mäùi thåìi âiãøm, häü tiãu thủ (kãø c täøn tháút) tiãu thủ bao nhiãu
âiãûn nàng thç nh mạy âiãûn phi sn xút ra ngáưn áúy âiãûn nàng. Trong thỉûc tãú,
tiãu thủ âiãûn nàng qua mäüt ngy âãm thay âäøi ráút nhiãưu. Âãø váûn hnh kinh tãú v
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng 3


Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp

âm bo, cáưn phi biãút âỉåüc quy lût biãún thiãn ca phủ ti, âãø chøn bë chảy
thãm cạc täø mạy khi phủ ti gim. Qui lût biãún thiãn ca phủ ti âỉåüc biãún diãùn
trãn hçnh v, gi l âäư thë phủ ti. Trãn trủc tung ca âäư thë, biãøu diãùn cäng sút
tạc dủng, phn khạng hay cäng sút ton pháưn bàòng âån vë cọ tãn hay âån vë
tỉång âäúi våïi lỉåüng cå bn l cäng sút cỉûc âải, trãn trủc honh ca âäư thë biãøu
diãùn thåìi gian bàòng giåì hay ngy.
Cọ thãø phán loải âäư thë phủ ti theo nhiãưu cạch:
+ Theo cäng sút : Âäư thë phủ ti tạc dủng, phn khạng, ton pháưn.
+ Theo thåìi gian : Hng ngy, hng nàm, ma.
+ Theo vë trê trong hãû thäúng : Âäư thë phủ ti ca hãû thäúng, ca nh mạy
âiãûn, ca trảm biãún ạp, ca häü tiãu thủ v.v...

1.3.2/ Cạch v âäư thë phủ ti :

a- Âäư thë phủ ti hng ngy :
Âãø v âäư thë phủ ti hng ngy cọ thãø dng watt mẹt tỉû ghi l
chênh xạc nháút.
Cng cọ thãø v theo phỉång
phạp tỉìng âiãøm, nghéa l cỉï sau mäüt
khong thåìi gian nháút âënh ghi lải trë
säú phủ ti räưi biãøu diãùn tỉìng âiãøm trãn
hãû trủc toa âäü. Näúi cạc âiãøm lải s
âỉåìng gy khục biãøu diãùn phủ ti mäüt
cạch gáưn âụng. ( H.1.1) .
Hçnh 1.1
Phỉång phạp v ny tuy khäng chênh xạc, nhỉng trong thủc tãú lải dng ráút
phäø biãún. Âãø cho viãûc tênh täøn tháút âiãûn nàng âỉåüc thûn tiãûn, thỉûc tãú ngỉåìi ta
biãún âỉåìng gy khục thnh âỉåìng báûc thang . Khi biãún âäøi phi âm bo hai
âiãưu kiãûn :
1- Diãûn têch giåïi hản båíi âỉåìng måïi v âỉåìng c våïi trủc ta âäü phi
bàòng nhau.
2- Cạc âiãøm cỉûc âải v cỉûc tiãøu ca âỉåìng c phi nàòm trãn âỉåìng måïi.
Âãø v âäư thë phủ ti ca Nh mạy âiãûn, ngỉåìi ta dng phỉång phạp cäüng
âäư thë. Âäư thë phủ ti hng ngy ca nh mạy âiãûn bàòng täøng cạc âäư thë phủ ti
ca cạc häü tiãu thủ, cäüng våïi täøn tháút qua mạy biãún ạp v tỉû dng.
Täøn tháút trong mạy biãún ạp gäưm hai pháưn :
1- Täøn tháút trong thẹp, khäng phủ thüc vo sỉû biãún thiãn phủ ti v bàòng
1-3% phủ ti cỉûc âải.
2- Täøn tháút âäưng, phủ thüc vo sỉû biãún thiãn phủ ti v bàòng 6-15% phủ
ti qua mạy biãún ạp.
Phủ ti tỉû dng ca nh mạy cng gäưm 2 pháưn :
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng 4

Mọn hoỹc: Phỏửn õióỷn trong nhaỡ maùy õióỷn vaỡ traỷm bióỳn aùp

1- Phỏửn cọỳ õởnh khọng phuỷ thuọỹc vaỡo phuỷ taới nhaỡ maùy vaỡ bũng 40% phuỷ
taới tổỷ duỡng tọứng. (max).
2- Phỏửn thay õọứi theo õọử thở phuỷ taới theo nhaỡ maùy vaỡ bũng khoaớng 60%
phuỷ taới tổỷ duỡng (phuỷ thuọỹc vaỡo cọng suỏỳt phaùt).

S
S td = S td max 0,4 + 0,6 t
S Fdm


Trong õoù :

Stdmax: Phuỷ taới tổỷ duỡng cổỷc õaỷi
St : Cọng suỏỳt phaùt cuớa nhaỡ maùy taỷi thồỡi õióứm t
SFõm : Cọng suỏỳt õởnh mổùc cuớa nhaỡ maùy.

b. ọử thở phuỷ taới haỡng nm:
óứ veợ õọử thở phuỷ taới haỡng nm phaới cn cổù vaỡo õọử thở phuỷ taới haỡng
ngaỡy, thổồỡng ngổồỡi ta lỏỳy mọỹt sọỳ ngaỡy õióứn hỗnh õaỷi dióỷn cho caùc ngaỡy trong
nm.

Hỗnh 1.2
Giaớ thióỳt mọỹt nm coù 2 muỡa, ta choỹn mọỹt õọử thở phuỷ taới haỡng ngaỡy õióứn hỗnh
cho 180 ngaỡy muỡa heỡ ( hỗnh a) vaỡ mọỹt õọử thở õióứn hỗnh cho 180 ngaỡy muỡa õọng
(hỗnh b).
Trón õọử thở phuỷ taới haỡng nm ( hỗnh c ) ta coù:

T1
=
180t1 + 185t'1
T2
=
180t2 + 185t'2
T3
=
180t3 + 185t'3 = 180 x 24 + 185 x 24 = 8760 h
Cỏửn chuù yù rũng õọử thở phuỷ taới haỡng nm veợ nhổ trón khọng cho bióỳt bióỳn
thión phuỷ taới theo thổù tổỷ caùc giồỡ trong nm maỡ chố cho bióỳt tọứng sọỳ giồỡ trong nm
coù phuỷ taới nhỏỳt õởnh laỡ bao nhióu. ọử thở naỡy duỡng õóứ xaùc õởnh chi phờ nhión lióỷu
haỡng nm, hióỷu suỏỳt cuớa nhaỡ maùy, mổùc õọỹ sổớ duỷng maùy phaùt v.v . . .
Ngổồỡi ta coỡn veợ õọử thở phuỷ taới
haỡng nm theo phuỷ taới cổỷc õaỷi haỡng
thaùng. Cn cổù vaỡo õọử thở phuỷ taới naỡy lỏỷp
kóỳ hoaỷch tu sổớa thióỳt bở cho thờch hồỹp.
Vờ duỷ theo õọử thở bón ta coù thóứ tióỳn haỡnh
tu sổớa thióỳt bở vaỡo caùc thaùng 4, 5, 6, laỡ
hồỹp lyù.
Hỗnh 1.3
Nhoùm Nhaỡ maùy õióỷn - Bọỹ mọn Hóỷ thọỳng õióỷn - HBK aỡ Nụng 5


Mọn hoỹc: Phỏửn õióỷn trong nhaỡ maùy õióỷn vaỡ traỷm bióỳn aùp

1.3.3/ Caùc õaỷi lổồỹng õỷc trổng cuớa õọử thở phuỷ taới:
a) Cọng suỏỳt trung bỗnh : Goỹi A laỡ õióỷn nng saớn xuỏỳt ra trong thồỡi gian
T, thỗ cọng suỏỳt trung bỗnh Ptb trong thồỡi gian T xaùc õởnh nhổ sau:
Ptb =

A
T

b) Hóỷ sọỳ õióửn kờn phuỷ taới laỡ tyớ sọỳ:
K dk = =

õỏy :
Khi :

Ptb
P .T
A
= tb
=
Pmax Pmax .T Amax

Pmax laỡ cọng suỏỳt cổỷc õaỷi trong thồỡi gian T.
bióứu thở mổùc õọỹ khọng õọửng õóửu cuớa õọử thở phuỷ taới
Ptb = Pmax thỗ = 1
Thổỷc tóỳ < 1, caỡng lồùn caỡng tọỳt.

c) Hóỷ sọỳ sổớ duỷng cọng suỏỳt õỷt laỡ tố sọỳ:
K sd = n =

Ptb
Pd

õỏy: Põ Tọứng cọng suỏỳt õỷt cuớa tỏỳt caớ caùc tọứ maùy kóứ caớ dổỷ phoỡng, n noùi
lón mổùc õọỹ sổớ duỷng cọng suỏỳt õỷt, n caỡng lồùn chổùng toớ tỏỷn duỷng cọng suỏỳt õỷt

caỡng nhióửu vaỡ nhổ thóỳ laỡ tọỳt.
Do Pmax < Põ n <

d) Thồỡi gian sổớ duỷng cọng suỏỳt cổỷc õaỷi bũng
Tmax =

P .T
A
= tb = .T
Pmax Pmax

Nhổ vỏỷy, nóỳu luùc naỡo phuỷ taới cuợng laỡ Pmax, thỗ chố sau thồỡi gian Tmax, phuỷ
taới õaợ tióu thuỷ õióỷn nng õuùng bũng õióỷn nng tióu thuỷ thổỷc tóỳ vồùi cọng suỏỳt thay
õọứi. ổùng vóử quan õióứm kinh tóỳ Tmax caỡng lồùn caỡng tọỳt.

õ) Thồỡi gian sổớ duỷng cọng suỏỳt õỷt xaùc õởnh nhổ sau:
Td =

A Ptb .T
=
= n.T
Pd
Pd

Cuợng nhổ Tmax, Tõ caỡng lồùn caỡng tọỳt.
1.3.4/ Phỏn phọỳi phuỷ taới haỡng ngaỡy cho caùc NM trong hóỷ thọỳng:
Khi caùc nhaỡ maùy õaợ õổồỹc nọỳi laỷi thaỡnh hóỷ thọỳng thỗ vióỷc phỏn phọỳi õọử thở
phuỷ taới cho caùc nhaỡ maùy coù aớnh hổồớng rỏỳt lồùn õóỳn giaù thaỡnh õióỷn nng. óứ vỏỷn
haỡnh kinh tóỳ, chuùng ta seợ phỏn phọỳi õọử thở phuỷ taới cho caùc nhaỡ maùy trong hóỷ
thọỳng theo caùc nguyón từc sau õỏy:

Nhoùm Nhaỡ maùy õióỷn - Bọỹ mọn Hóỷ thọỳng õióỷn - HBK aỡ Nụng 6


Mọn hoỹc: Phỏửn õióỷn trong nhaỡ maùy õióỷn vaỡ traỷm bióỳn aùp

a) Trổồùc hóỳt ổu tión phỏn phọỳi phuỷ taới cho
caùc nhaỡ maùy coù õọử thở phuỷ taới bừt buọỹc toaỡn
phỏửn hay bừt buọỹc tổỡng phỏửn õaớm nhỏỷn phỏửn
phuỷ taới gọỳc.
Nhaỡ maùy coù õọử thở phuỷ taới bừt buọỹc toaỡn
phỏửn laỡ nhổợng nhaỡ maùy thuớy õióỷn khọng coù họử
chổùa vaỡ laỡm vióỷc trong muỡa mổa luợ.
Nhaỡ maùy coù õọử thở phuỷ taới bừt buọỹc tổỡng phỏửn
laỡ nhổợng nhaỡ maùy nhióỷt õióỷn trờch hồi . ọỳi vồùi
nhổợng nhaỡ maùy naỡy õóứ cho hióỷu suỏỳt cao ổùng
vồùi mọỹt phuỷ taới nhióỷt nhỏỳt õởnh õoỡi hoới phaới coù
Hỗnh 1.4
phuỷ taới õióỷn nhỏỳt õởnh.
Giaớ thióỳt vồùi phuỷ taới nhióỷt õaợ cho õóứ coù hióỷu suỏỳt cao nhỏỳt, thỗ phỏửn õọử thở phuỷ
taới õióỷn cuớa noù nhổ phỏửn NR trón hỗnh 1.4 .
b) Phỏửn coỡn laỷi cuớa õọử thở phuỷ taới, seợ giao cho caùc nhaỡ maùy nhióỷt õióỷn
ngổng hồi, nhổng trổồùc hóỳt ổu tión cho nhổợng nhaỡ maùy ngổng hồi gỏửn nguọửn
nhión lióỷu vaỡ coù õỷc tờnh suỏỳt hao hồi kinh tóỳ nhỏỳt.
c) Phỏửn muợi nhoỹn cuớa õọử thở phuỷ taới seợ giao cho caùc nhaỡ maùy thuớy õióỷn coù
họử chổùa nổồùc, vỗ noù mồớ vaỡ ngổỡng maùy nhanh choùng, ờt tọỳn keùm. Trong hóỷ thọỳng
õióỷn khọng coù nhaỡ maùy thuớy õióỷn thỗ phỏửn muợi nhoỹn seợ giao cho caùc nhaỡ maùy
nhióỷt õióỷn ngổng hồi cuớ keùm kinh tóỳ.
1.3.5/ ióửu chốnh õọử thở phuỷ taới :
óứ nỏng cao tờnh kinh tóỳ cuớa nhaỡ maùy õióỷn phaới tióỳn haỡnh õióửu chốnh õọử

thở phuỷ taới nhũm tng thồỡi gian sổớ duỷng cọng suỏỳt õỷt Tõ, cuợng nhổ thồỡi gian sổớ
duỷng cọng suỏỳt cổỷc õaỷi Tmax laỡm cho õọử thở phuỷ taới bũng phúng hồn sao cho õióỷn
nng cuớa nhaỡ maùy phaùt ra lồùn nhỏỳt. Ngổồỡi ta duỡng caùc bióỷn phaùp õióửu chốnh õọử
thở phuỷ taới chuớ yóỳu sau õỏy:
a) Phaùt trióứn caùc họỹ duỡng õióỷn theo muỡa, mọựi muỡa coù nhióỷm vuỷ khaùc nhau
nhũm tióu thuỷ õióỷn nng caớ nm.
b) Nhổợng họỹ chố duỡng õióỷn vaỡi giồỡ trong mọỹt ngaỡy chố cho pheùp laỡm vióỷc
trong nhổợng giồỡ thỏỳp õióứm.
c) Tng sọỳ ca laỡm vióỷc trong xờ nghióỷp.
d) Bọỳ trờ ngaỡy nghố trong mọỹt tuỏửn cuớa caùc xờ nghióỷp lóỷch nhau.
õ) ióửu chốnh giồỡ bừt õỏửu laỡm vióỷc cuớa caùc tọứ khaùc nhau.

Nhoùm Nhaỡ maùy õióỷn - Bọỹ mọn Hóỷ thọỳng õióỷn - HBK aỡ Nụng 7


Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp

Chỉång 2

CẠC CHÃÚ ÂÄÜ LM VIÃÛC CA ÂIÃØM TRUNG TÊNH
Trong hãû thäúng âiãûn ba pha, âiãøm trung tênh l âiãøm chung ba cün
dáy näúi hçnh sao ca mạy phạt âiãûn hay mạy biãún ạp cọ trong hãû thäúng.
Âiãøm trung tênh ca hãû thäúng âiãûn cọ thãø cạch âiãûn âäúi våïi âáút, näúi âáút qua
cün dáûp häư quang hay näúi âáút trỉûc tiãúp. Tçnh trảng lm viãûc ca âiãøm trung
tênh cọ nh hỉåíng âãún viãûc chn cạc thäng säú ca bo vãû rå le, chn mỉïc
cạch âiãûn cho cạc mạy âiãûn v khê củ âiãûn , chn cạc biãûn phạp näúi âáút
v.v...
2.1/ Mảng âiãûn ba pha trung tênh cạch âiãûn âäúi våïi âáút:

2.1.1/ Tçnh trang lm viãûc bçnh thỉåìng:

a/

b/
Hçnh 2.1
Hçnh 2.1a : Så âäư mảng âiãûn âån gin gäưm mäüt mạy phạt âiãûn,
âỉåìng dáy v phủ ti.
Hçnh 2.1b : Âäư thë vẹctå âiãûn ạp v dng âiãûn:
Mäùi mäüt pha ca mảng âiãûn, âäúi våïi âáút cọ mäüt âiãûn dung no âọ,
phán bäú âãưu dc theo âỉåìng dáy. Âãø âån gin, chụng ta coi ràòng âiãûn dung
ca 3 pha âäúi våïi âáút, âäúi xỉïng v táûp trung åí giỉỵa âỉåìng dáy. Giỉỵa cạc dáy
dáùn cạc pha khạc nhau, cng cọ cạc âiãûn dung, nhỉng âải lỉåüng ca nọ,
khäng cọ nh hỉåíng âãún sỉû phán têch tçnh trảng lm viãûc ca âiãøm trung
tênh, nãn khäng cáưn chụ âãún v khäng biãøu diãøn chụng trãn hçnh v.
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng

8


Mọn hoỹc: Phỏửn õióỷn trong nhaỡ maùy õióỷn vaỡ traỷm bióỳn aùp

Trong tỗnh traỷng laỡm vióỷc bỗnh thổồỡng, õióỷn aùp cuớa 3 pha õọỳi vồùi õỏỳt
Ua, Ub, Uc õọỳi xổùng bũng õióỷn aùp pha cuớa thióỳt bở. Do õoù doỡng õióỷn dung
cuớa caùc pha IC0A, IC0B, IC0C cuợng õọỳi xổùng vồùi nhau vaỡ tọứng cuớa chuùng bũng
khọng, cho nón khọng coù doỡng naỡo chaỷy trong õỏỳt.
*

*

*

I C 0 A + I C 0 B + I C 0C = 0
I C 0 A = I C 0 B = I C 0C = U f . .C

Doỡng õióỷn trong caùc pha cuớa maùy phaùt õióỷn IFA, IFB, IFC bũng:
*

*

*

*

*

*

*

*

*

I FA = I ptA + I C 0 A
I FB = I ptB + I C 0 B
I FC = I ptC + I C 0C

Tổỡ õọử thở Veùctồ thỏỳy rũng doỡng õióỷn dung coù aớnh hổồớng laỡm giaớm goùc
lóỷch pha cuớa doỡng õióỷn trong caùc maùy phaùt, tổùc laỡ noù coù khaớ nng laỡm tng
hóỷ sọ cọng suỏỳt .

2.1.2/ Khi coù mọỹt pha chaỷm õỏỳt:
Giaớ thióỳt rũng pha C cuớa maỷng õióỷn chaỷm õỏỳt trổỷc tióỳp, khi õoù õióỷn aùp
õọỳi vồùi õỏỳt cuớa pha C bũng khọng. ióỷn aùp cuớa pha C bũng khọng coù thóứ coi
nhổ taỷi chọứ chaỷm õỏỳt, õổồỹc õỷt thóm vaỡo mọỹt õióỷn aùp thổù tổỷ khọng bũng -Uc.
Nhổ vỏỷy, õióỷn aùp mồùi cuớa caùc pha õọỳi vồùi õỏỳt U'A , U'B , U'C bũng tọứng hỗnh
hoỹc õióỷn aùp caùc pha õọỳi vồùi õỏỳt trổồùc khi chaỷm õỏỳt vaỡ õióỷn aùp thổù tổỷ khọng.

Hỗnh 2.2

a/

b/
Nhoùm Nhaỡ maùy õióỷn - Bọỹ mọn Hóỷ thọỳng õióỷn - HBK aỡ Nụng

9


Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp
* ,

*

*

* ,

*

*

* ,

*

*

U A = U A−U C
U B = U B −U C
U C = U C −U C = 0

Tỉì âäư thë vẹctå hçnh b dãù dng tênh âỉåüc:
* ,

*

* ,

*

U A = 3U A
U B = 3U B
* ,

UC = 0

Tỉïc l âiãûn ạp ca pha bë chảm âáút bàòng khäng, cn 2 pha kia tàng
lãn 3 láưn ( bàòng âiãûn ạp dáy ). Do âọ, dng âiãûn dung qua âiãûn dung ca
pha bë chảm âáút bàòng khäng, cn dng âiãûn dung qua âiãûn dung ca hai pha
kia tàng lãn 3 láưn so våïi dng âiãûn dung lục bçnh thỉåìng.
I CC = 0;

I CA = 3I C 0 ;

I CB = 3I C 0

Chụng ta quy ỉåïc chiãưu dng âiãûn tênh tỉì dáy dáùn vo âáút, tỉì hçnh v
tênh âỉåüc dng âiãûn chảy trong âáút (cng l dng âiãûn chảy trong pha bë
chảm âáút nhỉ sau).
*

*

*

I C = I CA + I CB = 3I CA = 3I C 0 = I C

Tỉïc l dng âiãûn dung trong pha bë chảm âáút tàng lãn gáúp 3 láưn dng
âiãûn dung bçnh thỉåìng. Âải lỉåüng tuût âäúi ca IC cọ thãø xạc âënh nhỉ sau:
I C = 3I C 0 =

3U f
XC

= 3U f ϖC

Trong âọ Uf l âiãûn ạp thiãút bë .
Tỉì âọ ta tháúy ràòng dng âiãûn âiãûn dung phủ thüc vo âiãûn ạp , táưn
säú v âiãûn dung ca pha âäúi våïi âáút . Âiãûn dung ca pha âäúi våïi âáút lải phủ
thüc vo cáúu tảo v chiãưu di âỉåìng dáy. Våïi táưn säú cäng nghiãûp , dng
âiãûn dung Ic cọ thãø xạc âënh theo cäng thỉïc kinh nghiãûm sau âáy :

Âäúi våïi âỉåìng dáy trãn khäng :
Âäúi våïi âỉåìng dáy cạp:
ÅÍ âáy:

Ud
LΣ

U d .LΣ
[A]
350
U .L
I C = d Σ [A]
10
IC =

:
:

Âiãûn ạp dáy ca thiãút bë [ KV].
Chiãưu di täøng cäüng cạc âỉåìng dáy cọ
näúi âiãûn våïi nhau [Km ] .
Tỉì âäư thë vẹctå ( H.2.2b) ta tháúy ràòng :
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng

10


Mọn hoỹc: Phỏửn õióỷn trong nhaỡ maùy õióỷn vaỡ traỷm bióỳn aùp
* ,

* ,

* ,

*

* ,

* ,

* ,

*

* ,

* ,

* ,

*

U AB = U A U B = U AB
U BC = U B U C = U BC
U CA = U C U A = U CA

Nhổ vỏỷy õióỷn aùp dỏy trổồùc vaỡ sau khi chaỷm õỏỳt mọỹt pha khọng thay õọứi.
Toùm laỷi khi chaỷm õỏỳt trổỷc tióỳp 1 pha, thỗ tỗnh hỗnh maỷng õióỷn coù
nhổợng thay õọứi sau:
a) ióỷn aùp cuớa pha chaỷm õỏỳt bũng khọng, coỡn hai pha kia tng lón

bũng õióỷn aùp dỏy.
b) Doỡng õióỷn õióỷn dung trong pha chaỷm õỏỳt tng lón 3 lỏửn, coỡn hai pha
kia tng ệ3 lỏửn.
c) ióỷn aùp dỏy cuớa thióỳt bở trổồùc vaỡ sau khi chaỷm õỏỳt khọng thay õọứi.
d) ióỷn aùp cuớa õióứm trung tờnh tng tổỡ khọng õóỳn õióỷn aùp pha.
Do doỡng õióỷn dung sau khi chaỷm õỏỳt rỏỳt nhoớ so vồùi doỡng phuỷ taới vaỡ
õióỷn aùp dỏy khọng thay õọứi, nón caùc phuỷ taới vỏựn laỡm vióỷc bỗnh thổồỡng. Tuy
vỏỷy, õọỳi vồùi maỷng õióỷn naỡy ngổồỡi ta cuợng khọng cho pheùp laỡm vióỷc lỏu daỡi
vồùi mọỹt õióứm chaỷm õỏỳt, vỗ nhổợng nguyón nhỏn sau õỏy:
a) Sau khi chaỷm õỏỳt, õióỷn aùp cuớa caùc pha coỡn laỷi tng lón 3 lỏửn so
vồùi õióỷn aùp pha, do õoù nhổợng chọự caùch õióỷn yóỳu seợ bở choỹc thuớng vaỡ gỏy ra
ngừn maỷch giổợa caùc pha. óứ khừc phuỷc phaới thióỳt kóỳ caùch õióỷn chởu õổồỹc
õióứn aùp dỏy dỏựn tồùi tng giaù thaỡnh thióỳt bở.
b) Doỡng õióỷn dung seợ sinh họử quang, coù thóứ õọỳt chaùy caùch õióỷn taỷi chọứ
chaỷm õỏỳt vaỡ dỏựn õóỳn ngừn maỷch giổợa caùc pha. Vồùi mọỹt trở sọỳ nhỏỳt õởnh cuớa
doỡng õióỷn dung, họử quang seợ chaùy chỏỷỹp chồỡn nghộa laỡ chaùy õi từc laỷi mọỹt
caùch chu kyỡ. Vỗ maỷng õióỷn laỡ mọỹt maỷch voỡng dao õọỹng nón hióỷn tổồỹng naỡy
seợ dỏựn õóỳn qua õióỷn aùp, laỡm cho õióỷn aùp caùc pha tng lón õóỳn (2,5 - 3)lỏửn
õióỷn aùp pha õởnh mổùc. Do õoù caùch õióỷn cuớa caùc pha khọng bở chaỷm õỏỳt dóự
daỡng bở choỹc thuớng vaỡ dỏựn õóỳn ngừn maỷch giổợa caùc pha, mỷc duỡ noù õaợ õổồỹc
thióỳt kóỳ bũng caùch õióỷn õióỷn aùp dỏy .
Quy trỗnh kyợ thuỏỷt vỏỷn haỡnh quy õởnh maỷng õióỷn coù thóứ laỡm vióỷc vồùi
trung tờnh caùch õióỷn õọỳi vồùi õỏỳt - nóỳu doỡng õióỷn chaỷm õỏỳt mọỹt pha laỡ:
- Khọng lồùn hồn 20 ữ 30A
ọỳi vồùi maỷng 6 ữ 10KV
- Khọng lồùn hồn 15A
ọỳi vồùi maỷng 15 ữ 20KV
- Khọng lồùn hồn 10A
ọỳi vồùi maỷng 35KV
Vồùi maỷng lồùn hồn 110KV noùi chung khọng laỡm vióỷc vồùi trung tờnh

caùch õióỷn vồùi õỏỳt vỗ trong caùc maỷng nỏửy dổỷ trổợ caùch õióỷn rỏỳt beù.
Trong maỷng trung tờnh caùch õióỷn vồùi õỏỳt nhỏỳt thióỳt phaới coù thióỳt bở
baùo tờn hióỷu chaỷm õỏỳt 1 pha õóứ nhỏn vión vỏỷn haỡnh bióỳt, tỗm caùch sổớa chổợa
hay thỏỷm chờ cừt luọn phỏửn tổớ hổ hoớng.
Nhoùm Nhaỡ maùy õióỷn - Bọỹ mọn Hóỷ thọỳng õióỷn - HBK aỡ Nụng

11


Mọn hoỹc: Phỏửn õióỷn trong nhaỡ maùy õióỷn vaỡ traỷm bióỳn aùp

Cuọỳi cuỡng, cỏửn noùi thóm rũng nóỳu chaỷm õỏỳt 1 pha qua 1 tọứng trồớ trung
gian naỡo õoù, thỗ õióỷn aùp pha bở chaỷm õỏỳt lồùn hồn 0 nhổng nhoớ hồn Uf , coỡn
õióỷn aùp 2 pha kia lồùn hồn Uf nhổng nhoớ hồn Ud vaỡ õióỷn aùp trung tờnh lồùn hồn
0 nhổng nhoớ hồn Uf.
2.2 /Maỷng õióỷn ba pha trung tờnh nọỳi õỏỳt qua cuọỹn dỏỷp họử quang :
Nhổ õaợ noùi ồớ trón, caùc maỷng õióỷn 35KV trồớ laỷi, khi chaỷm õỏỳt 1 pha chố
cho laỡm vióỷc vồùi doỡng õióỷn õióỷn dung nhỏỳt õởnh. Vỗ vỏỷy, trong nhổợng maỷng
õióỷn naỡy khi doỡng õióỷn dung lồùn hồn, trung tờnh cuớa maỷng õióỷn phaới õổồỹc
nọỳi qua cuọỹn dỏỷp họử quang, õóứ giaớm doỡng õióỷn õióỷn dung taỷi chọứ chaỷm õỏỳt.
Cuọỹn dỏy dỏỷp từt họử quang laỡ mọỹt cuọỹn dỏy õióỷn caớm coù loợi theùp õỷt trong 1
thuỡng chổùa õỏửy dỏửu maùy bióỳn aùp. Trọng bóử ngoaỡi rỏỳt giọỳng maùy bióỳn aùp õióỷn
lổỷc 1 pha. ióỷn khaùng cuớa cuọỹn dỏy dỏỷp từt họử quang rỏỳt lồùn, coỡn õióỷn trồớ
cuớa noù khọng õaùng kóứ. ióỷn khaùng coù thóứ thay õọứi õổồỹc bũng caùch thay õọứi
sọỳ voỡng dỏy hoỷc khe hồớ cuớa loợi theùp

Hỗnh 2 - 3
Trong õióửu kióỷn laỡm vióỷc bỗnh thổồỡng, õióỷn aùp õỷt lón cuọỹn dỏỷp họử
quang coi nhổ bũng 0, vỗ õióỷn aùp cuớa õióứm trung tờnh gỏửn bũng 0, do õoù trong
cuọỹn dỏy dỏỷp từt họử quang khọng coù doỡng õióỷn.Khi 1 pha chaỷm õỏỳt trổỷc tióỳp,

õióỷn aùp õióứm trung tờnh tng lón bũng õióỷn aùp pha, do õoù cuọỹn dỏy dỏỷp từt họử
quang õỷt dổồùi õióỷn aùp pha vaỡ trong noù seợ coù doỡng õióỷn õióỷn caớm IL chỏỷm
pha so vồùi õióỷn aùp õióứm trung tờnh 1 goùc 90o. Kóỳt quaớ laỡ taỷi chọứ chaỷm õỏỳt, seợ
coù doỡng õióỷn IL vaỡ Ic ngổồỹc pha nhau. Nóỳu õióửu chốnh IL thờch hồỹp thỗ doỡng
õióỷn taỷi chọứ chaỷm õỏỳt bũng 0, họử quang khọng thóứ xuỏỳt hióỷn.
Trong thổỷc tóỳ vỏỷn haỡnh, phaới õoùng cừt caùc õổồỡng dỏy nón doỡng Ic thay
õọứi do õoù khọng thóứ thổỷc hióỷn õổồỹc IL = Ic . Mỷt khaùc, ngổồỡi ta muọỳn rũng
doỡng õióỷn taỷi chọứ chaỷm õỏỳt sau khi buỡ coỡn coù 1 trở sọỳ naỡo õoù, õóứ cho baớo vóỷ
rồ le taùc õọỹng cho tờn hióỷu baùo cho nhỏn vión trổỷc nhỏỷt bióỳt õóứ kởp thồỡi sổớa
Nhoùm Nhaỡ maùy õióỷn - Bọỹ mọn Hóỷ thọỳng õióỷn - HBK aỡ Nụng

12


Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp

chỉỵa nãn ngỉåìi ta thỉåìng âiãưu chènh IL > Ic tỉïc l ∆I = IL - Ic > 0 . Mảng
âiãûn âỉåüc âiãưu chènh nhỉ váûy gi l mảng quạ b.
Cáưn chụ ràòng trong mảng âiãûn trung tênh näúi âáút qua cün dáy dáûp
tàõt häư quang, cạch âiãûn pha cng phi âỉåüc thiãút kãú bàòng cạch âiãûn dáy.
Mảng âiãûn 3 pha trung tênh cạch âiãûn hay näúi âáút qua cün dáûp häư quang,
gi l mảng cọ dng âiãûn chảm âáút bẹ v cáưn phi cọ thiãút bë kiãøm tra tçnh
trảng cạch âiãûn.
2.3/ Mảng âiãûn ba pha trung tênh trỉûc tiãúp näúi âáút :

a/ Näúi âáút trỉûc tiãúp

b/ Näúi âáút qua âiãûn khạng nh .

Hçnh 2.4

Cạc mảng 110KV v cao hån, âãưu cọ trung tênh trỉûc tiãúp näúi âáút vç
ngun nhán sau âáy.
- Dng âiãûn dung ca cạc mảng ny ráút låïn do âiãûn ạp cao v chiãưu
di âỉåìng dáy låïn.
- D cọ dng cün dáûp häư quang cng khäng gii quút âỉåüc nhỉåüc
âiãøm ca mảng âiãûn cọ dng chảm âáút bẹ l khi chảm âáút 1 pha âiãûn ạp cạc
pha cn lải tàng lãn bàòng âiãûn ạp dáy, trong khi âọ dỉû trỉỵ cạch âiãûn ca cạc
mảng âiãûn ạp låïn hån 110KV ráút bẹ, nãn cạch âiãûn âãø dãù dng bë chc thng
dáùn âãún ngàõn mảch giỉỵa cạc pha, tàng cỉåìng dỉû trỉỵ cạch âiãûn trong cạc
mảng ny ráút täún kẹm.
Ỉu âiãøm cå bn ca mảng âiãûn trung tênh trỉûc tiãúp näúi âáút l lm cho
giạ thnh khê củ âiãûn v cạch âiãûn âỉåìng dáy r hån vç chè cáưn chãú tảo våïi
âiãûn ạp pha. Tuy váûy mảng âiãûn trung tênh näúi âáút cng cọ nhỉåüc âiãøm sau :
- Trung tênh trỉûc tiãúp näúi âáút thç khi chảm âáút 1 pha l ngàõn mảch thiãút
bë bo vãû s càõt mảch âiãûn lm cho viãûc cung cáúp âiãûn bë ngỉng trãû. Tuy
nhiãn, thỉûc tãú váûn hnh chỉïng t ràòng pháưn låïn trỉåìng håüp chảm âáút 1 pha
ca âỉåìng dáy trãn khäng âiãûn ạp låïn hån 1000V chè l tảm thåìi. Nãn åí
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng

13


Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp

mảng ny thỉåìng dng thiãút bë tỉû âäüng âọng lải âãø gim thåìi gian máút âiãûn
ca cạc häü tiãu thủ âãún mỉïc tháúp nháút.
- Do dng âiãûn chảm âáút 1 pha ráút låïn nãn thiãút bë näúi âáút phỉïc tảp v
âàõt tiãưn.
- Dng âiãûn ngàõn mảch 1 pha cọ thãø låïn hån dng âiãûn ngàõn mảch 3
pha. Âãø hản chãú dng âiãûn ngàõn mảch 1 pha phi tàng âiãûn khạng thỉï tỉû

khäng bàòng cạch gim båït säú âiãøm näúi âáút trung tênh trong hãû thäúng âiãûn
hồûc näúi âáút trung tênh qua mäüt âiãûn khạng nh.
Lỉåïi âiãûn trung tênh trỉûc tiãúp näúi âáút hay näúi âáút qua âiãûn khạng nh
(cọ âiãûn ạp låïn hån 1000V ) âãưu gi l lỉåïi âiãûn cọ dng âiãûn chảm âáút låïn
(> 500A ).
Cáưn chụ thãm ràòng âäúi våïi cạc mảng âiãûn bẹ hån 500V âãưu lm viãûc
våïi trung tênh trỉûc tiãúp näúi âáút khäng phi vç ngun nhán tiãút kiãûm cạch
âiãûn m âãø âm bo an ton cho ngỉåìi. Ngoi ra åí mảng âiãûn ny ngỉåìi ta
cn dng dáy trung tênh âãø láúy âiãûn ạp pha.

Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng

14


Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp

Chỉång 3

SÅ ÂÄƯ NÄÚI ÂIÃÛN CA NH MẠY ÂIÃÛN V TRẢM BIÃÚN ẠP
3. 1. Cạc u cáưu cå bn ca så âäư näúi âiãûn trong Nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp.
1. Khại niãûm chung:
Så âäư näúi âiãûn l táûp håüp táút c nhỉỵng thiãút bë âiãûn chênh nhỉ mạy phạt, mạy biãún
ạp, âỉåìng dáy, mạy càõt, thanh gọp, thiãút bë thao tạc, v.v . . . âỉåüc näúi våïi nhau theo mäüt
thỉï tỉû nháút âënh.
Så âäư näúi âiãûn ráút âa dảng nhỉng khi thiãút kãú cáưn tha mn cạc u cáưu cå bn sau:
a. Vai tr, vë trê ca nh mạy âiãûn hay trảm biãún ạp:
Cạc nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp trong hãû thäúng âiãûn cọ vai tr, vë trê khạc nhau
hon ton, vê dủ mäüt säú nh mạy s lm viãûc åí âènh phủ ti, mäüt säú nh mạy lm viãûc
phủ thüc âäư thë phủ ti nhiãût,.... nãn så âäư näúi âiãûn ca cạc nh mạy ny s khạc nhau.

Âäúi våïi trảm biãún ạp cng váûy: Cọ trảm chè cọ mäüt phủ ti, cọ trảm cung cáúp cho mäüt säú
häü tiãu thủ riãng l, hay mäüt củm phủ ti ca mäüt vng räüng låïn v cng cọ khi dng âãø
liãn lảc våïi hãû thäúng cho nãn så âäư näúi âiãûn cng khạc nhau.
b. Âäü tin cáûy cung cáúp âiãûn:
u cáưu âm bo cung cáúp âiãûn ty thüc mỉïc âäü quan trng ca häü tiãu thủ quút
âënh.
- Häü loải I: L táút c nhỉỵng häü m khi ngỉìng cung cáúp âiãûn s gáy nguy hiãøm cho
tênh mảng con ngỉåìi, nh hỉåíng låïn âãún an ninh, tráût tỉû, chênh trë lm hng thiãút bë - sn
pháøm hng loảt gáy thiãût hải låïn cho nãưn kinh tãú qúc dán.
Vç váûy âäúi våïi cạc häü ny u cáưu cung cáúp âiãûn liãn tủc ngay c khi sỉû cäú, thåìi
gian máút âiãûn täúi âa cho phẹp bàòng thåìi gian tỉû âäüng âọng ngưn dỉû phng khong (0,5
÷ 0,7) giáy cho nãn häü loải I phi âỉåüc cung cáúp âiãûn bàòng hai âỉåìng dáy tỉì hai ngưn
âäüc láûp.
- Häüü loải II: L nhỉỵng häü tiãu thủ m khi ngỉìng cung cáúp âiãûn chè lm ngỉng trãû
sn xút, lm cn tråí giao thäng váûn ti, nh hỉåíng sinh hoảt khu dán cỉ låïn, thnh phäú.
Thåìi gian cho phẹp máút âiãûn di hån häü loải I âãø cạc nhán viãn váûn hnh thỉûc hiãûn
thao tạc (sỉía chỉỵa hay) âọng ngưn dỉû phng bàòng tay. Häü loải ny cọ thãø cung cáúp âiãûn
bàòng 1 âỉåìng dáy nhỉng phi cọ ngưn dỉû phng.
- Häü loải III : L táút c nhỉỵng häü cn lải, âáy l nhỉỵng häü kẹm quan trng vi váûy
thåìi gian máút âiãûn cho phẹp di hån nhỉng khäng quạ mäüt ngy âãm.
Cạc så âäư näúi âiãûn phi âm bo tênh tin cáûy khi hỉ hng báút cỉï bäü pháûn no trãn så
âäư thç nhỉỵng bäü pháûn cn lải váùn âm bo cung cáúp âiãûn theo mỉïc âä u cáưu.
- u cáưu âån gin, linh hoảt, thûn tiãûn thao tạc, an ton phủc vủ:
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng

15


Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp

Så âäư näúi âiãûn cng âån gin, cng r rng thç tênh âm bo lm viãûc cng täút v
cng an ton cho ngỉåìi phủc vủ. Så âäư linh hoảt phi cho phẹp váûn hnh nhiãưu tçnh
trảng khạc nhau, do âọ så âäư phi cọ nhiãưu thiãút bë, nhỉng khi âọ xạc xút sỉû cäú s tàng
lãn nghéa l tênh âån gin v tênh linh hoảt thỉåìng máu thøn nhau. Vç váûy cáưn xẹt chênh
xạc tỉìng trỉåìng håüp củ thãø. Tênh an ton quút âënh ch úu båíi cạch bäú trê cạc thiãút bë
trong så âäư.
- Tênh kinh tãú ca så âäư :
Quút âënh ch úu båíi sỉû täưn tải ca cạc thiãút bë v hçnh thỉïc thanh gọp. u cáưu
chi phê váûn hnh hng nàm bẹ nháút : Zmin .
2. Phán loải så âäư näúi âiãûn chênh :
a.Theo säú pha:
- Så âäư 1 såüi (tỉïc 1 pha)
MF

~
MBA

- Så âäư 2 såüi
- Så âäư 3 såüi (ba pha)
MF

~
MBA
Dủng củ âo

Så âäư 3 såüi rỉåìm r nhỉng biãøu diãùn âỉåüc cho c 3 pha, cn så âäư 1 såüi thç âån
gin dng 1 såüi âải diãûn cho c 3 pha v nọ âỉåüc sỉí dủng räüng ri nháút. Tải nhỉỵng nåi
âäúi xỉïng ta dng så âäư 1 såüi, nhỉng nhỉỵng chäù báút âäúi xỉïng ta phi dng så âäư 3 såüi.
b. Theo phỉång phạp sỉí dủng mạy càõt, dao cạch ly:
Ngỉåìi ta chia thnh 2 nhọm :

- Mäùi mảch âỉåüc bo vãû bàòng 1 mạy càõt. (Så âäư mäüt hãû thäúng thanh gọp)
- Mäùi mảch âỉåüc bo vãû bàòng 2 mạy càõt (Så âäư tam giạc). Säú lỉåüng mạy càõt bàòng
(1÷ 2) láưn säú mảch.
C hai loải så âäư thüc nhọm thỉï I hồûc thỉï II cọ thãø cọ hồûc khäng cọ hãû thäúng
thanh gọp.

Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng

16


Mọn hoỹc: Phỏửn õióỷn trong nhaỡ maùy õióỷn vaỡ traỷm bióỳn aùp

3. 2. Sồ õọử cỏỳu truùc
1. Nhaỡ maùy coù mọỹt cỏỳp õióỷn aùp cao:
HT

HT

TBPP UC

TBPP UC

B1

B2

B1

B2

TBPP UH


Std + SUF

F1

Std + SUF





F1

Std + SUF

F2

F2
Sồ õọử bọỹ MF-MBA

Sồ õọử xỏy dổỷng TBPP UF
2. Nhaỡ maùy coù hai cỏỳp õióỷn aùp cao:
HT

HT

TBPP UC

TBPP UT

B1

TBPP UC

B2

TBPP UT

B1

B2

B3

B3

TBPP UH
Std + SUF Std + SUF

Std + SUF

Std + SUF



F1

F3

F2

Std

Sồ õọử xỏy dổỷng TBPP UF







F4

F1

F2


F3

Sồ õọử bọỹ MF-MBA

Nhoùm Nhaỡ maùy õióỷn - Bọỹ mọn Hóỷ thọỳng õióỷn - HBK aỡ Nụng

17

Mọn hoỹc: Phỏửn õióỷn trong nhaỡ maùy õióỷn vaỡ traỷm bióỳn aùp

3.3. Sồ õọử Hóỷ thọỳng mọỹt thanh goùp
1. Sồ õọử Hóỷ thọỳng mọỹt thanh goùp khọng phỏn õoaỷn :
D1

D2

CL12

CL22

MC1

MC2

CL11

D3
CL32
MC3

CL21
CL41

CL31
CL51

MC4

MC5

CL42

CL52
N2

N1

Hỗnh 3-1
a. Mọ taớ sồ õọử: Trong sồ õọử naỡy caùc nguọửn cung cỏỳp vaỡ caùc õổồỡng dỏy õóửu nọỳi
vaỡo thanh goùp qua mọỹt maùy cừt vaỡ hai dao caùch ly.
(Trón mọựi maỷch õóửu cỏửn phaới õỷt mọỹt maùy cừt õióỷn õóứ cừt maỷch õióỷn ồớ chóỳ õọỹ laỡm
vióỷc bỗnh thổồỡng cuợng nhổ sổỷ cọỳ.)
- Dao caùch ly CL11, CL21, CL31, CL41, CL51 ồớ giổợa maùy cừt vaỡ thanh goùp goỹi laỡ dao
caùch ly thanh goùp.
- Dao caùch ly CL12, CL22, CL32, CL42, CL52 ồớ vóử phờa õổồỡng dỏy goỹi laỡ dao caùch ly
õổồỡng dỏy.
(Caùc dao caùch ly naỡy õổồỹc duỡng õóứ taỷo khoaớng caùch an toaỡn trọng thỏỳy khi sổớa
chổợa caùc phỏửn tổớ trong maỷch) .
Nguọửn N1(N2) coù thóứ laỡ maùy phaùt õióỷn, maùy bióỳn aùp hoỷc õổồỡng dỏy taới õióỷn. Nóỳu
nguọửn cung cỏỳp laỡ maùy phaùt õióỷn (hoỷc maùy bióỳn aùp) thỗ khọng cỏửn õỷt dao caùch ly giổợa
maùy phaùt (maùy bióỳn aùp) vaỡ maùy cừt vỗ khi sổớa chổợa maùy cừt thỗ maùy phaùt seợ nghố. Bỗnh
thổồỡng tỏỳt caớ caùc maùy cừt vaỡ dao caùch ly õóửu ồớ vở trờ õoùng, hai nguọửn N1 vaỡ N2 cung cỏỳp
õióỷn cho caùc phuỷ taới.
b. Thao taùc sồ õọử:
Sổớa chổợa maùy cừt: Vờ duỷ sổớa chổợa MC1
- Cừt maùy cừt MC1.
- Cừt caùc dao caùch ly CL12, CL11.
- Thổỷc hióỷn caùc bióỷn phaùp an toaỡn õóứ õổa maùy cừt MC1 ra sổớa chổợa (Nọỳi õỏỳt an

toaỡn, õỷt bióứn baùo, raỡo chừn, ...).
Nhoùm Nhaỡ maùy õióỷn - Bọỹ mọn Hóỷ thọỳng õióỷn - HBK aỡ Nụng

18


Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp

Khi sỉía chỉỵa xong MC1 ta tiãún hnh âọng âiãûn lải cho âỉåìng dáy D1 nhỉ sau:
- Måí näúi âáút an ton.
- Âọng cạc dao cạch ly CL11, CL12.
- Âọng mạy càõt MC1.
Ỉ Nhỉ váûy âỉåìng dáy D1 bë máút âiãûn trong sút quạ trçnh sỉía chỉỵa MC1.
• Khi cáưn sỉía chỉỵa, kiãøm tra âỉåìng dáy: Vê dủ sỉía chỉỵa âỉåìng dáy D2
- Càõt mạy càõt MC2 (Thao tạc bàòng tay)
- Càõt dao cạch ly CL22.
- Thỉûc hiãûn cạc biãûn phạp an ton âãø tiãún hnh sỉía chỉỵa âỉåìng dáy D2.
Sau khi sỉía chỉỵa xong âọng âiãûn lải cho âỉåìng dáy D2 theo trçnh tỉû ngỉåüc lải.
• Khi cọ ngàõn mảch xy ra trãn âỉåìng dáy: Vê dủ ngàõn mảch trãn âỉåìng dáy D2
- Bo vãû råle s âỉa tên hiãûu âãún càõt mạy càõt MC2.
- Càõt dao cạch ly CL22.
- Thỉûc hiãûn cạc biãûn phạp an ton âãø tiãún hnh sỉía chỉỵa âỉåìng dáy D2.
• Thao tạc sỉía chỉỵa thanh gọp:
- Càõt táút c cạc mạy càõt mảch âỉåìng dáy näúi vo thanh gọp theo thỉï tỉû âỉåìng
dáy kẹm quan trng càõt trỉåïc: MC1, MC2, MC3.
- Càõt táút c cạc mạy càõt ngưn näúi vo thanh gọp: MC4, MC5.
- Càõt táút c cạc dao cạch ly thanh gọp: CL11, CL21, CL31, CL41, CL51.
- Thỉûc hiãûn cạc biãûn phạp an ton âãø sỉía chỉỵa thanh gọp: Näúi âáút an ton ...
Ỉ Khi sỉía chỉỵa thanh gọp thç ton bäü så âäư bë máút âiãûn.
• Khi cọ ngàõn mảch trãn thanh gọp:

- Bo vãû råle âỉa tên hiãûu âi càõt cạc mạy càõt ngưn (MC4, MC5) v mạy càõt ca
nhỉỵng âỉåìng dáy cọ ngưn cung cáúp tỉì hai phêa hồûc cọ ngưn dỉû trỉỵ (MC2, MC3).
Ỉ Ton bäü så âäư bë máút âiãûn.
- Càõt táút c cạc mạy càõt m bo vãû råle chỉa âỉa tên hiãûu càõt (MC1).
- Càõt táút c cạc dao cạch ly thanh gọp: CL11, CL21, CL31, CL41, CL51.
- Thỉûc hiãûn cạc biãûn phạp an ton âãø sỉía chỉỵa thanh gọp: Näúi âáút an ton ...
Sau khi sỉía chỉỵa TG xong ta khäi phủc lải sỉû lm viãûc ca så âäư nhỉ sau:
- Måí näúi âáút an ton.
-Âọng táút c cạc dao cạch ly thanh gọp: CL11, CL21, CL31, CL41, CL51.
- Âọng táút c cạc mạy càõt ngưn näúi vo thanh gọp: MC4, MC5.
- Âọng cạc mạy càõt mảch âỉåìng dáy näúi vo thanh gọp theo thỉï tỉû âỉåìng dáy
quan trng âọng trỉåïc : MC3, MC2, MC1.
(Sỉía chỉỵa dao cạch ly TG : sinh viãn tỉû thỉûc hiãûn)
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng

19


Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp

Chụ : Dao cạch ly phi âàût âụng chiãưu nhỉ trong hçnh âãø âm bo sau khi dao
cạch ly càõt ra thç âáưu lỉåỵi khäng cọ âiãûn.
c. Ỉu - nhỉåüc âiãøm v phảm vi sỉí dủng:
* Ỉu âiãøm: - Så âäư âån gin, giạ thnh khäng låïn, DCL chè lm nhiãûm vủ tảo
khong cạch an ton khi sỉía chỉỵa, âọng càõt lục khäng cọ dng âiãûn nghéa l lm âụng
chỉïc nàng ca nọ. Âãø âm bo an ton ngỉåìi ta dng cạc bäü khoạ liãûn âäüng âãø dao cạch
ly chè âỉåüc âọng càõt sau khi MC â càõt.
- Så âäư ny cho phẹp xáy dỉûng cạc thiãút bë phán phäúi trn bäü (KPY) thi cäng làõp
rạp âån gin, nhanh chọng v váûn hnh chàõc chàõn.
* Nhỉåüc âiãøm: Âäü tin cáûy cung cáúp âiãûn tháúp

- Âãø sỉía chỉỵa thanh gọp hồûc dao cạch ly thanh gọp ca báút cỉï mảch no cng âãưu
phi càõt táút c cạc ngưn näúi vo thanh gọp dáùn âãún máút âiãûn ton bäü.
- Khi sỉía chỉỵa mạy càõt ca báút k mảch no thç mảch áúy phi ngỉìng cung cáúp âiãûn
trong sút thåìi gian sỉía chỉỵa (cọ thãø vi ngy).
- Khi ngàõn mảch trãn thanh gọp hay dao cạch ly thanh gọp táút c cạc ngưn âãưu bë
càõt ra v nhỉ váûy ton bäü phủ ti âãưu bë ngỉìng cung cáúp âiãûn .
- Khi ngàõn mảch trãn âỉåìng dáy m mạy càõt trãn mảch áúy khäng càõt, thç ton bäü cạc
mạy càõt ca ngưn s càõt v cng dáùn âãún máút âiãûn ton bäü .
* Phảm vi sỉí dủng: Vç nhỉåüc âiãøm trãn nãn så âäư hãû thäúng mäüt thanh gọp khäng
phán âoản ch úu dng trong cạc thiãút bë âiãûn cäng sút nh, khäng quan trng, cọ mäüt
ngưn cung cáúp v nọ cn dng trong cạc så âäư âiãûn tỉû dng ca nh mạy âiãûn hồûc
trảm biãún ạp, nhỉng trong trỉåìng håüp ny phi dng ngưn dỉû trỉỵ.
2. Så âäư Hãû thäúng mäüt thanh gọp cọ phán âoản :
a. Phán âoản bàònd dao cạch ly:
Thanh gọp âỉåüc phán thnh nhiãưu âoản nh gi l nhỉỵng phán âoản v cạc phán
âoản ny âỉåüc näúi våïi nhau bàòng dao cạch ly phán âoản.
Thỉåìng säú phán âoản bàòng säú ngưn cung cáúp v mäùi mäüt ngưn s âỉåüc
näúi vo mäüt phán âoản, cạc âỉåìng dáy âỉåüc phán bäú âãưu trãn cạc phán âoản.
• Så âäư phán âoản bàòng mäüt dao cạch ly nhỉ hçnh 3-3a.
Bçnh thỉåìng dao cạch ly phán âoản CLpâ cọ thãø âọng hồûc måí, mäùi tçnh trảng váûn
hnh cọ ỉu - nhỉåüc âiãøm riãng.
- Váûn hnh våïi dao cạch ly phán âoản âọng:
+ Ỉu âiãøm: Ngưn v phủ ti phán bäú âãưu, c hai phán âoản lm viãûc song song
âm bo váûn hnh kinh tãú.

Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng

20

Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp

+ Nhỉåüc âiãøm: Khi cọ ngàõn mảch trãn mäüt phán âoản báút k thç táút c cạc mạy
càõt ngưn âãưu càõt ra, ton bäü så âäư bë máút âiãûn. Khi ngàõn mảch trãn cạc âỉåìng dáy thç
dng ngàõn mảch s låïn.
Ỉ Thỉåìng chãú âäü váûn hnh ny âỉåüc ạp dủng åí cạc nh mạy âiãûn.
D2

D1

D3

D4

CL12

CL22

CL32

CL42

MC1

MC2

MC3

MC4

CL11

CL21

CL31

CL41

PÂI

CL51

Clpâ

MC5
CL52

N1

CL61

PÂII

MC6
CL62

Hçnh 3.3a

N2

- Váûn hnh våïi dao cạch ly phán âoản måí:
+ Ỉu âiãøm: Khi cọ ngàõn mảch trãn mäüt phán âoản no thç chi cọ phán âoản âọ bë
máút âiãûn, phán âoản cn lải váùn lm viãûc bçnh thỉåìng. Hån nỉỵa khi ngàõn mảch trãn
âỉåìng dáy thç dng ngàõn mảch s bẹ hån nãn ta cọ thãø chn khê củ âiãûn hảng nhẻ.
+ Nhỉåüc âiãøm: Cạc ngưn v phủ ti lm viãûc riãng r nãn váûn hnh khäng kinh tãú.
Ỉ Thỉåìng chãú âäü váûn hnh ny âỉåüc ạp dủng åí cạc trảm biãún ạp.
Khi phán âoản bàòng mäüt dao cạch ly (hçnh 3-3a) thç ta cọ thãø sỉía chỉỵa tỉìng phán
âoản hay dao cạch ly thanh gọp ca phán âoản m chè cọ phán âoản âọ bë máút âiãûn.
Vê dủ: Sỉía chỉỵa phán âoản I
Gi thiãút dao cạch ly phán âoản âang âọng, khi âọ âãø sỉía chỉỵa phán âoản I thç ta
thỉûc hiãûn cạc bỉåïc thao tạc sau:
-

Càõt táút c cạc mạy càõt mảch âỉåìng dáy v mạy càõt ngưn näúi vo phán âoản I.

-

Càõt cạc dao cạch ly thanh gọp näúi vo phán âoản I.

-

Càõt dao cạch ly phán âoản CLpâ (Càõt lục cọ dng âiãûn khäng ti ráút nh )

-

Thỉûc hiãûn cạc biãûn phạp an ton âãø âỉa phán âoản I vo sỉía chỉỵa.

Ỉ Lục ny chè cọ phán âoản I máút âiãûn cn cạc mảch näúi vo phán âoản II váùn lm
viãûc bçnh thỉåìng.
* Gi sỉí âang váûn hnh våïi dao cạch ly phán âoản âọng thç xút hiãûn ngàõn mảch

trãn thanh gọp, khi âọ bo vãû råle s âỉa tên hiãûu âãún càõt táút c cạc mạy càõt ngưn (MC3
v MC4) Ỉ Ton bäü så âäư bë máút âiãûn. Lục ny nhán viãn váûn hnh phi xỉí l nhỉ sau:
- Càõt táút c mạy càõt ca cạc mảch m bo vãû råle chỉa càõt.
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng

21


Mọn hoỹc: Phỏửn õióỷn trong nhaỡ maùy õióỷn vaỡ traỷm bióỳn aùp

- Cừt tỏỳt caớ caùc dao caùch ly thanh goùp cuớa caùc maỷch õổồỡng dỏy nọỳi vaỡo thanh
goùp.
- Mồớ dao caùch ly phỏn õoaỷn CLpõ.
- Chốnh õởnh thồỡi gian taùc õọỹng cuớa baớo vóỷ rồle cho caùc maùy cừt nguọửn vóử giaù trở
nhoớ nhỏỳt.
- oùng maùy cừt MC1 õóứ xem ngừn maỷch coù phaới trón phỏn õoaỷn I khọng (õuùng).
ặ Khọi phuỷc sổỷ laỡm vióỷc cuớa phỏn õoaỷn II:
- oùng laỷi maùy cừt nguọửn nọỳi vaỡo phỏn õoaỷn II (phaới chốnh õởnh laỷi thọng sọỳ baớo vóỷ
rồle nhổ trổồỡng hồỹp laỡm vióỷc bỗnh thổồỡng)
- oùng laỷi caùc maùy cừt maỷch õổồỡng dỏy theo thổù tổỷ ổu tión.
Chuù yù: Sau khi sổớa chổợa phỏn õoaỷn I xong õóứ khọi phuỷc sổỷ laỡm vióỷc cuớa phỏn õoaỷn
I ta thổồỡng cừt tỏỳt caớ caùc maùy cừt nọỳi vaỡo phỏn õoaỷn II rọửi mồùi õoùng laỷi dao caùch ly phỏn
õoaỷn.
Tuy nhión khi sổớa chổợa dao caùch ly phỏn õoaỷn thỗ toaỡn bọỹ hai phỏn õoaỷn õóửu mỏỳt
õióỷn. óứ khừc phuỷc nhổồỹc õióứm naỡy ta phỏn õoaỷn thanh goùp bũng 2 dao caùch ly (hỗnh 33b). Khi õoù, ta coù thóứ sổớa chổợa tổỡng dao caùch ly phỏn õoaỷn maỡ chố coù mọỹt phỏn õoaỷn mỏỳt
õióỷn. Vờ duỷ muọỳn kióứm tra, sổớa chổợa dao caùch ly phỏn õoaỷn I chuùng ta thổỷc hióỷn caùc
bổồùc thao taùc sau:
-

Cừt tỏỳt caớ caùc maùy cừt nọỳi vaỡo phỏn õoaỷn I (MC1, MC2, MC3).

-

Cừt tỏỳt caớ caùc dao caùch ly thanh goùp nọỳi vaỡo phỏn õoaỷn I (CL11, CL21, CL51)

-

Cừt CLpõ1 (CLpõ1 cừt doỡng khọng taới cuớa phỏn õoaỷn I).

-

Thổỷc hióỷn caùc bióỷn phaùp an toaỡn õóứ sổớa chổợa.
D2

D1

D3

D4

CL12

CL22

CL32

CL42

MC1

MC2

MC3

MC4

CL11

CL21

CL31

CL41

PI

CL51

Clpõ1 Clpõ2

MC5
CL52

N1

CL61

PII

MC6

CL62

Hỗnh 3.3b

N2

Nhoùm Nhaỡ maùy õióỷn - Bọỹ mọn Hóỷ thọỳng õióỷn - HBK aỡ Nụng

22


Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp

Nhỉåüc âiãøm låïn nháút ca viãûc phán âoản bàòng dao cạch ly l cạc dao cạch ly phi
thao tạc cọ âiãûn m åí thanh gọp khäng phán âoản chụng chè lm nhiãûm vủ cạch ly. Hån
nỉỵa trong chãú âäü váûn hnh våïi dao cạch ly phán âoản âọng, nãúu xy ra ngàõn mảch trãn
báút k phán âoản no âãưu xy ra máút âiãûn ton bäü. Âãø khàõc phủc nhỉåüc âiãøm ny ta
phán âoản thanh gọp bàòng mạy càõt phán âoản (hçnh 3-4).
D2

D1

D3

D4

CL12

CL22

CL32

CL42

MC1

MC2

MC3

MC4

CL11

CL21

CL31

CL41

PÂI

CL51

MCpâ

Clpâ1 Clpâ2

MC5
CL52

N1

CL61

PÂII

MC6
CL62

Hçnh 3-4

N2

Mạy càõt phán âoản bçnh thỉåìng cọ thãø âọng hồûc måí, âäúi våïi thiãút bë phán phäúi åí
nh mạy âiãûn thç thỉåìng âọng, cn âäúi våïi trảm gim ạp thç thỉåìng måí. Nãúu mạy càõt
phán âoản thỉåìng måí thç phi trang bë thãm thiãút bë TÂD (tỉû âäüng âọng ngưn dỉû trỉỵ)
âãø tỉû âäüng âọng tråí lải mạy càõt phán âoản MCpâ khi mạy càõt ca mäüt ngưn no âọ bë
måí ra.
Khi ngàõn mảch trãn báút k phán âoản no (gi sỉí phán âoản I) thç mạy càõt phán
âoản v táút c cạc mạy càõt ca ngưn cọ liãn quan trỉûc tiãúp våïi phán âoản bë sỉû cäú s bë
càõt ra (MC5 càõt) Ỉ Phán âoản I bë máút âiãûn, cn phán âoản II váùn lm viãûc bçnh thỉåìng,
cạc häü quan trng âỉåüc cung cáúp bàòng 2 âỉåìng dáy tỉì 2 phán âoản khạc nhau váùn âỉåüc
cung cáúp âiãûn cn nhỉỵng âỉåìng dáy âån näúi vo phán âoản I bë máút âiãûn.
Sau khi sỉía chỉỵa phán âoản I xong, âọng cạc dao cạch ly CLpâ1, CLpâ2, MCpâ, âọng
hai dao cạch ly hai âáưu mạy càõt MC5 räưi âọng mạy càõt MC5. Cúi cng âọng táút c cạc
âỉåìng dáy näúi vo phán âoản I theo thỉï tỉû ỉu tiãn.
Chụ : TCàõt MC5 = Tcàõt MC6 > Tcàõt MCpâ ( khi cọ ngàõn mảch trãn phán âoản I thç bo vãû
råle ca 2 mạy càõt MCpâ v MC6 âãưu khåíi âäüng nhỉng mạy càõt phán âoản càõt trỉåïc nãn
bo vãû råle MC6 ngỉìng khåíi âäüng (chỉa âỉa tên hiãûu âi càõt mạy càõt MC4 vç váûy phán

âoản II khäng bë máút âiãûn)
Sau âáy xẹt mäüt så âäư cung cáúp âiãûn cọ dỉû phng cho cạc häü tiãu thủ quan trng
(hçnh 3-5).

Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng

23


Mọn hoỹc: Phỏửn õióỷn trong nhaỡ maùy õióỷn vaỡ traỷm bióỳn aùp

nhaỡ maùy vaỡ phuỷ taới õóửu duỡng sồ õọử mọỹt hóỷ thọỳng thanh goùp õổồỹc phỏn õoaỷn
bũng maùy cừt . Maùy cừt MCpõ1 thổồỡng õoùng, maùy cừt MCpõ2 thổồỡng mồớ.
- Khi ngừn maỷch taỷi N2 thỗ maùy cừt MC1 vaỡ
MC3 cừt ặ P1 cuớa thanh goùp TG2 bở mỏỳt
MCpõ2

õióỷn hoaỡn toaỡn.

TG2

óứ tng õọỹ tin cỏỷy cung cỏỳp õióỷn ồớ maỷch
MC3

maùy cừt phỏn õoaỷn P2 ngổồỡi ta thổồỡng trang

MC4

bở thóm thióỳt bở tổỷ õọỹng õoùng nguọửn dổỷ trổợ
(TD), luùc naỡy dổồùi taùc duỷng cuớa thióỳt bở

D1

D2
N2

TD maùy cừt phỏn õoaỷn Mcpõ2 õoùng laỷi ặ
P1 õổồỹc cung cỏỳp õióỷn tổỡ õổồỡng dỏy D2.

MC1

- Khi ngừn maỷch taỷi N1 thỗ maùy cừt
MCpõ1 vaỡ caùc maùy cừt coù lión quan õóỳn
phỏn õoaỷn I (PI) cuớa thanh goùp TG1 bở cừt

MCpõ1

TG1

P1

N1

ra, luùc naỡy maùy cừt phỏn õoaỷn hai MCpõ2ỷ tổỷ

P2

Hỗnh 3-5
N1

õọỹng õoùng laỷi.

MC2

N2

Tuy coù nhổợng ổu õióứm trón nhổng sồ õọử hóỷ thọỳng mọỹt thanh goùp phỏn õoaỷn bũng
mọỹt maùy cừt vỏựn coỡn nhổợng nhổồỹc õióứm sau :
- Khi sổớa chổợa mọỹt phỏn õoaỷn naỡo õoù thỗ caùc họỹ tióu thuỷ quan troỹng seợ bở mỏỳt nguọửn
dổỷ trổợ, coỡn caùc họỹ cung cỏỳp bũng 1 õổồỡng dỏy seợ mỏỳt õióỷn hoaỡn toaỡn trong suọỳt thồỡi gian
sổớa chổợa.
- Khi sổớa chổợa 1 phỏn õoaỷn seợ mỏỳt bồùt nguọửn
cung cỏỳp. Coù thóứ khừc phuỷc bũng caùch nọỳi mọỹt
nguọửn cung cỏỳp vaỡo caớ hai phỏn õoaỷn bũng hai maùy
cừt nhổ hỗnh 3-6 , nhổ vỏỷy seợ dỏựn õóỳn thióỳt bở phỏn
phọỳi cọửng kóửnh, õừt tióửn. Trong sồ õọử naỡy khi coù sổỷ
cọỳ trón nguọửn thỗ caớ hai maùy cừt cuớa nguọửn õoù nọỳi
vaỡo 2 phỏn õoaỷn õóửu bở cừt.

Hỗnh 3-6

MCpõ

N1

N2

Khi ngừn maỷch trón 1 phỏn õoaỷn thỗ caùc maùy cừt nọỳi vaỡo phỏn õoaỷn õoù cừt ra
nhổng tỏỳt caớ caùc nguọửn vỏựn coỡn tióỳp tuỷc cung cỏỳp cho phỏn õoaỷn kia. Sồ õọử hỗnh 3-6
õổồỹc sổớ duỷng rọỹng raợi ồớ cỏỳp (6 - 10) KV cuớa caùc traỷm bióỳn aùp cồợ lồùn õổồỡng dỏy nhióửu vaỡ

thióỳt bở phỏn phọỳi ồớ nhaỡ maùy thuớy õióỷn nhoớ.
3. Sồ õọử hóỷ thọỳng mọỹt thanh goùp phỏn õoaỷn nọỳi maỷch voỡng:
Trong thióỳt bở phỏn phọỳi cỏỳp õióỷn aùp maùy phaùt cuớa caùc nhaỡ maùy nhióỷt õióỷn trung tỏm
thổồỡng sổớ duỷng sồ õọử nhổ hỗnh 3-7.
Nhoùm Nhaỡ maùy õióỷn - Bọỹ mọn Hóỷ thọỳng õióỷn - HBK aỡ Nụng

24


Män hc: Pháưn âiãûn trong nh mạy âiãûn v trảm biãún ạp

- Så âäư ny l så âäư 1 hãû thäúng thanh gọp âỉåüc phán âoản bàòng mạy càõt, trong âọ
säú phán âoản bàòng säú ngưn cung cáúp v cạc phán âoản âỉåüc näúi våïi nhau qua khạng
âiãûn phán âoản nhàòm hản chãú dng ngàõn mảch, cn cạc âỉåìng dáy åí cáúp âiãûn ạp mạy
phạt thỉåìng âỉåüc láúy qua khạng âiãûn âỉåìng dáy.
B1

N1

B2

CLK1

PÂI
CL11

Td

%

F1

PÂII
CL12
CL1

PÂIII
CL2

%

Td

F2

CL4

CL3

%

Td

F3
Hçnh 3 - 7

PÂIV

%

Td

F4

- Tạc dủng ca khạng âiãûn âỉåìng dáy: Nhåì cọ khạng âiãûn âỉåìng dáy lm gim
dng ngàõn mảch khi xy ra ngàõn mảch sau khạng m ta cọ thãø chn âỉåüc cạc khê củ âiãûn
hảng nhẻ (Mạy càõt håüp bäü) sau khạng. Âäưng thåìi tảo âiãûn ạp dỉ trãn thanh gọp khi cọ
ngàõn mảch trãn âỉåìng dáy sau mạy càõt håüp bäü.
Âãø âån gin så âäư v tàng cao âäü tin cáûy ngỉåìi ta thỉåìng dng khạng âiãûn nhọm
hay khạng âiãûn kẹp. Ỉu âiãøm ca khạng âiãûn kẹp l cọ thãø cung cáúp cho nhiãưu âỉåìng
dáy m âáưu näúi vo thanh gọp âiãûn ạp mạy phạt chè cọ mäüt .
- Mảch tỉû dng âỉåüc láúy qua biãún ạp tỉû dng (hồûc qua khạng âiãûn nãúu âiãûn ạp tỉû
dng cng cáúp våïi âiãûn ạp mạy phạt Utd = Uf). Khi säú phán âoản bàòng bäún tråí lãn
thỉåìng näúi cạc phán âan thanh gọp thnh mảch vng kên (hçnh 3-7). Tạc dủng ca viãûc
näúi mảch vng:
- Nhåì näúi mảch vng m lm gim sỉû chãnh lãûch âiãûn ạp giỉỵa cạc phán âoản.
Vê dủ khi mạy phạt åí mäüt phán âoản báút k nghè thç phủ ti åí phán âoản âọ s âỉåüc
cung cáúp tỉì hai phêa, do âọ täøn tháút âiãûn ạp qua khạng âiãûn s bẹ v cho phẹp chn
khạng âiãûn phán âan cọ dng âënh mỉïc bẹ hån trỉåìng håüp khäng näúi mảch vng.
- Nhåì näúi mảch vng m khi cọ sỉû cäú trãn báút k phán âoản no thç cạc mạy phạt
näúi vo cạc phán âoản cn lải váùn lm viãûc song song.
Trong så âäư näúi mảch vng dng âënh mỉïc ca khạng âiãn phán âan thỉåìng chn
bàòng (50-60)% dng âënh mỉïc ca mạy phạt, cn âiãûn khạng bàòng (8-12)%.

Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng

25