Hỏi và đáp về khai thác hệ thống động lực diesel tàu thủy , tập 2 GS trần hữu nghịhỏi và đáp về khai thác hệ thống động lực diesel tàu thủy , tập 2 GS trần hữu nghị

GS. TRầN HữU NGHị

hỏi và đáp
về khai thác hệ thống đóng
lực điêden tàu thủy
TậP II
(Tái bản có sửa chữa và bổ sung)

Nhà XUấT BảN GIAO THÔNG VậN TảI
Hà nội 1993


LờI NóI ĐầU
Vận tải biển nớc ta ngày càng phát triền. Số lợng tàu
của cácc công ty vận tải biển trung ơng cũng nh các công
ty vận tải t thủy địa phơng càng ngày càng tăng về số
lợng và chủng loại. Một số lớn các tàu đó mua từ nớc
ngoài, có mức độ hiện đại khác nhau, có trạng thái kỹ thuật
khác nhau. Một lợng tàu không lớn do các nhà máy đóng
tàu của nớc ta chế tạo, chủ yếu phục vụ cho vận tải Bắc Nam và vận tải sông.
Song, dù tàu đợc mua từ nớc ngoài hay tàu đóng ở
trong nớc, các trang thiết bị máy phụ và đặc biệt là ngày
chính đều dùng của các nớc nh : Liên Xô, Séc và
Xlôvakia, Ba Lan,Đức, Nhật, Pháp, Na-uy, Thụy Điển, Đan
Mạch v.v...Cho nên đội tàu của Việt Nam dùng đến hàng
chục chúng loại động cơ khác nhau do các hãng lớn trên
thế giói chế tạo nh BRIANSK, MAN, B & W, SULZER,
SEMT-PIELSTICK..
Đội tàu nớc ta còn non trẻ, với tính phức tạp đa dạng
của hệ thống động lực, trình độ và kinh nghiệm sử dụng còn
hạn chế, cho nên tổ chức khai thác kỹ thuật hệ động lực gặp

không ít khó khăn.
Thực vậy muốn cho con tàu hoạt động thờng xuyên
liên tục, đúng với biểu đồ chạy tàu, theo đúng kế hoạch đã
định trớc, nếu nh các yếu tố - nguồn hàng bốc xếp hai
đầu bến cảng, điều kiện hàng hải v. v... không dồi, thì yếu
tố quyết định là trạng thái kỹ thuật của hệ thống động lực
của con tàu.


Nhng hệ thống động lực có hoạt động tin cậy, liên tục
đợc hay không, lại phụ thuộc vao con ngời đang sử dụng
nó. Chính vì vậy ngoài tinh thần trách nhiệm cao, yêu cầu
ngời sĩ quan máy tàu chằng những phải có kiến thức
chuyên môn về khai thác tốt, am hiểu tờng tận, nắm đợc
bản chất diễn biến quá trình công tác của động cơ của hệ
thống, mà còn biết phán đoán nhng sự cố sắp xảy ra ở
từng khâu dể phòng ngừa, ngăn chặn và khắc phục trớc
hoặc xử lí kịp thời trong thời gian khai thác.
Xuất phát từ tình hình và đặc điểm nêu trên, sách
HỏI Và ĐáP Về KHAI THáC Hệ THốNG ĐộNG LựC
ĐIÊĐEN TàU THủY" ra dời nhằm góp phần nâng cao
trình do khai thác kỹ thuật hệ thống động lực của đội ngũ sĩ
quan máy tàu sông biển, giúp họ làm quen với những
nguyên nhân gây ra sự cố thờng xảy ra trên biển cả. Mặt
khác, sách cũng nhằm cung cấp những kiến thức cơ bản về
khai thác cho thợ chấm dầu, cho sĩ quan máy tàu, tạo điều
kiện cho họ dự các kỳ thi nâng cao, giữ bậc do Cục đờng
biển tổ chức. Sách còn có thể làm tài liệu tham khảo cho
học sinh ngành máy tàu ở các trờng Công nhân Kỹ thuật
đờng biển, đờng sông, trờng Trung cấp Hàng hải, Trung

cấp Thuỷ sản cũng nh sinh viên ngành máy sử dụng của hệ
đại học dài hạn, ngắn hạn của Dại học Hàng hái và Dại
học Thủy sản. Sách còn có thể làm tài liệu tham khảo cho
các cán bộ kỹ thuật ở các công ly vận tải, nhà máy đóng
tàu..
Sách hỏi và đáp về khai thác hệ thống
động lực điêđen tàu thủy gồm ba tập.


Tập I gồm những câu hỏi về khai thác động cơ chính,
từ chuẩn bị khởi động, khởi động, chăm sóc động cơ lúc
làm việc, dừng động cơ các câu hỏi về hệ thống phục vụ
cho động cơ nh hệ thống làm mới, hệ thống bôi trơn cũng
nh dầu, mỡ, nớc. Ngoài ra sách còn đề cập đến những
điều cần quan tâm, lu ý khi tháo, lắp động cơ máy chính,
qui trình sử dụng, bảo quản, bảo dỡng, phát hiện nguyên
nhân h hỏng, sửa chữa và thử nghiệm máy nén khí.
Tập II Hỏi Và đáP tái bản lần này có sửa chữa
và bổ sung các câu hỏi về dầu bôi trơn, tính năng công
dụng, cách chọn dầu bôi trơn trong những động cơ, các hệ
thống bôi trơn trong những điều kiện sử dụng nhiên liệu
khác nhau cũng nh nêu lên một số dầu bôi trơn của các
hãng lớn trên thế giới nh Castrol, Sen, BP v. v... những
chất lỏng đặc biệt nh dầu thủy lực.
Hy vọng rằng, phần dầu bôi trơn và chất lỏng đặc biệt
sẽ giúp cho các bạn đỡ /o lắng nhọc nhằn khi phải chọn
mua, khi sử dụng và góp một phần công sức nhỏ bé của
mình làm cho việc khai thác hệ thống bôi trơn an toàn, tin
cậy và kéo dài tuổi thọ của các chi tiết động cơ
Chính vì phần bổ sung nên trong lần in đầu tiên, tập II

chỉ có 71 câu hỏi thì lần tái bán này các câu hỏi của tập II
lên đến 120 câu.
Tập II Hỏi Và đáP " về khai thác hệ động lực gồm
có những phần sau :
Phần IV- Tua bin.
Phần V Nồi hơi.
Phần VI - Bơm.


Phần V/I - Dầu bôi trơn.
Cuối cùng la phần dành để trả lời những câu hỏi của bạn
đọc đã gửi đến đề nghị giải đáp.
Trong quá trinh biên soạn tập II "HỏI Và đáP " lần
đầu tiên cũng nh lần tái bán này, chúng tôi nhận dợc sự
cộng tác nhiệt tình của các kỹ s máy trởng Trần Kim
Thành, Bùi Hồng Dơng, Lê Hữu Sơn và Trần Thị Mai - kỹ
s hóa, giảng viên bộ môn hóa trờng Đại học Hàng hải đã
biên soạn phần VII về dầu bôi trơn, nhân đây cho phép tác
giả đợc chân thành cảm ơn sự đóng góp quý báu đó.
Với trình độ và kinh nghiệm thực tế còn bị hạn chế và
chắc chắn tập I tái bản dù có đợc sứa chữa và bổ sung
nhng vẫn còn nhiều điều cha thỏa mãn với bạn đọc có
trình độ chuyên môn và kinh nghiệm khai thác khác nhau
Tác giả xin hoan nghênh và biết ơn bạn đọc đóng góp ý
kiến.
TáC GIả


MụC LụC
Trang

Lời nói đầu

3

Phần IV : TUABIN

21

CÂU HỏI 131 : Có bao nhiêu loại tua bin tàu thủy
và chúng đợc sử dụng trong lĩnh vực nào ?

21

CÂU HỏI 132 : So với các loại động cơ nhiệt
khác, tua bin có u và nhợc điểm gì ?

22

CÂU hỏi 133 : Những điểm khác nhau cơ bản
giữa tua bin xung kích và tua bin phản kích ?

24

CÂU HỏI 134 : Sự khác nhau cơ bản giữa tua bin
khí xả xung lợng và tua bin khí xả đẳng áp làm
tua bin tăng áp trên các động cơ diêden tàu thủy?

26

CÂU HỏI 135 : Khi khai thác tua bin hơi, ngời sĩ

quan máy cần quan tâm đến những thông sốnào ?

28

CÂU HỏI 136 : Khi khai thác tua bin khí xả
ngời sĩ quan máy cần quan tâm đến những thông
sốnào, vì sao ?

30

CÂU HỏI 137 : Những hỏng hóc nào thờng xảy
ra với tua bin khi khai thác ?

32

CÂU hỏi 138 : Qui trình đa tua bin hơi vào làm
việc ?

36

CâU HỏI 139 : Khi chuẩn bị đa tua bin khí xả
vào làm việc, cần phải lu ý gì ?

40


CÂU HỏI 140 : Do những nguyên nhân nào,
tua bin hơi không phát huy hết công suất ?

41

CÂu HỏI 141 : Do những nguyên nhân nào
tua bin khí xả không phát huy hết công suất ?

43

CÂU HỏI 142 : Trong điều kiện khai thác nào thì
có khả năng xuất hiện tiếng ho trong cụm tua bin
- máy nén tăng áp của điêden ?

45

CÂU HỏI 143 : Hãy trình bày cách xử lý và chế độ
làm việc của động cơ điêden hãng Sulzer loại RD
khi hỏng tua bin tăng áp ?

50

CÂU HỏI 144 : Hãy trình bày cách xử lý và các
51
chế độ làm việc của động cơ điêden hãng Bútmeister and Wam (B & W) khi hỏng tua bin tăng áp ?
Phần V : NồI Hơi

53

CÂU HỏI 145 : Có bao nhiêu loại nồi hơi đợc sử
dụng trên tàu thủy và công dụng của chúng ?

53

CÂU HỏI 146 : Sự khác nhau cơ bản giữa loại
nồi hơi ống nớc và nồi hơi ống lứa. Trên tàu thủy
thờng sử dụng loại nồi hơi nào ?

55

CÂU HỏI 147 : Những loại nhiên liệu nào đợc
sử dụng để cung cấp năng lợng cho nồi hơi. Xu
hớng của thế giới trong tơng lai sẽ dùng loại
nhiên liệu nào ?

57

CÂU HỏI 148 : Khi nồi hơi làm việc có những tổn
thất nào ? Khả năng và biện pháp hạn chế các tổn

58


thất nhiệt trong quá trình khai thác ?
CÂU HỏI 149 : Vì sao phải xử lý nớc nồi hơi, có
bao nhiêu phơng án xử lý : u và nhợc của mỗi
phơng pháp ấy ?

61

CÂU HỏI 150 : Thế nào gọi là nớc đạt tiêu
chuẩn sử dụng trong nồi hơi ?

64

CÂU HỏI 151 : Những thiết bị tự động nào đợc
đặt trên nồi hơi, nhằm mục đích gì ?

66

CâU HỏI 152 : Những điều gì cần quan tâm khi
đốt lò nồi hơi và quá trình đốt lò ?

68

CÂU HỏI 153 : Những thông số nào của nồi hơi
cần quan tâm khi khai thác ?

70

CÂU HỏI 154 : Nhng h hỏng, sự cố thờng
xảy ra khi khai thác nồi hơi ? Biện pháp ngăn ngừa
và khắc phục ?

72

CÂU hỏi 155 : Những sự cố nào nguy hiểm nhất
xảy ra khi khai thác nồi hơi và cách phòng tránh?

75

CÂU HỏI 156 : Hãy trình bày các phơng pháp
xử lý nớc trớc khi đa nớc vào nồi hơi ?

77

CÂU HỏI 157 : Hãy nêu những phơng pháp xử lí
nớc trong nồi hơi ?

80

CÂU Hỏi 158 : Đặt bộ hâm nớc tiết kiệm trên
nồi hơi nhằm mục đích gì ? Thờng dùng bộ hâm

82

nớc tiết kiệm kiểu gì ? Vì sao ?
CÂU HỏI 159 : Nếu trong quá trình khai thác nồi
hơi không có thiết bị phân tích khói lò, bằng cách

83


nào có thể biết đợc (dù là ớ mức độ tơng đối) sự
cháy hoàn toàn nhiên liệu và nêu những điều kiện
đám bảo sự cháy hoàn toàn ?
CÂU Hỏi 160 : Thế nào là hệ số không khí thừa

, vì sao giá trị

86

của nồi hơi bé hơn của điêden ?

Trong khai thác nồi hơi làm thế nào biết đợc
nằm trong giới hạn thích hợp ?
CÂU Hỏi 161 : Đặt bộ sấy hơi trên nồi hơi nhằm
mục đích gì ? Trong khai thác nồi hơi làm thế nào

88

dédảm bảo an toàn cho bộ sấy hơi ?
CÂU hỏi 162 : Thời gian làm nguội nồi là bao
lâu và phụ thuộc vào những yếu tố nào ?

90

CÂU HỏI 163 : Thời gian nhóm lò của nồi hơi là
bao nhiêu, phụ thuộc vào những yếu tố nào ?

91

CÂU HỏI 164 : Căn cứ vào dâu và dựa vào tiêu
chuẩn nào để đánh giá tình trạng kỹ thuật bên

92

trong của nồi hơi ?
CÂU hỏi 165 : Bản chất của quá trình đóng cáu
cặn trong nồi hơi ?

94

Phần V : BƠM

CÂU HỏI 166 : Có bao nhiêu loại bơm đợc sử
dụng dới tàu thủy ?

97
97

CÂU HỏI 167 : Hãy phân biệt sự khác nhau cơ
bản giữa bơm pittông và bơm li tâm ?

99


CÂU Hỏi 168 : Cần lu ý gì khi khai thác bơm?

100

CÂU HỏI 169 : Những h hỏng thờng gặp với

103

bơm muông, nguyên nhân và cách khắc phục ?
CÂU HỏI 170 : Nêu những h hỏng thờng gặp
trong bơm li tâm, nguyên nhân và cách khắc phục ?

107

CÂU HỏI 171: Do những nguyên nhân nào dẫn
đến hiện tợng lu lợng của bơm không đều khi

111

khai thác ?
CÂU HỏI 172 : Những nguyên nhân làm cho công
suất tiêu thụ của bơm lớn hơn bình thờng (định
mức) ?
Thông qua thông số nào để phát hiện hiện
trạng nêu trên ?

102

CÂU Hỏl 173 : Hãy nêu những nguyên nhân do
chính bản thân của bơm gây hiện tợng "tụt áp

114

suất?
Câu HỏI 174 : Những nguyên nhân nào gây nên
hiện tợng "tụt áp suất " của bơm ? (trừ nguyên
nhân do chính bản thân bơm gây nên)

116

CâU HỏI 175 : Hai bơm li tâm ghép song song
hoạt động trong một hệ thống nh thế nào ?

118

CÂU HỏI 176 : Các bơm pittông hoặc rôto thể

121

tích làm việc song song trong một hệ thống nh thế
nào ? Hãy vẽ sơ đồ và dờng đặc tính của chúng.