Hoàn thiện hệ thống tín dụng nông thôn đáp ứng nhu cầu vốn thát triển nông nghiệp các tỉnh miền núi Tây Nguyên

i

•

"

,

'

'

BQ GIAO Dl)C VA DAO T~O
A
'
A
A
,
D~I·HQC QUOC GIA THANH PHO HO CHI MINH
TRUCJNG D~I HQC KINH TE
-------·---

---------m------D!NG vAN QUANG

"

'

"

"

,

,{

"

HOAN THIEN
HE• THONG TIN DUNG
NONG THON
•
•
DAP l.JNG NHU ciu v6N PilAT TRitN NONG NGHIEP
•
,

~

A

,

"'

"

CAC TINH MIEN NUl TAY NGUYEN·

Chuyen nganh : Tai chinh, Ltiu thong ti~n t~ va Tin dtJ.ng

Ma s6 : 5.02.09
A

T

,(

IW

,(

LUAN
. AN TIEN SI KINH TE

Nglfdi hudng dful khoa hQc :
GS, PTS NGUYEN THANH TUYftN

Thanh phO Hfi Chi Minh -1999


LfJI CAM DOAN

T6i xin cam doan dity hl c6ng trinh nghi~n cdu cua ri~ng t6i. Cac

s6

li~u, ket qua n~u trong lu~n an hl trung th11c va chua tUng du<)c ai c6ng

b6

trong b~t kY c6ng trinh nao khac.

Tac gia

D~ng

Van Quang


Bang ky hi~u, chii'vi@t tit:
- -

- - - - -

- - - - - - - - - - - - - -

1. NHNo & PTNT dQc hl Ngan hang n6ng nghi~p va phat tri~n

n6ng th6n.
2. NHNg dQc Ia Ngan hang phqc Vl1 ngudi ngheo.

3. HTXTD dQc Ia h<;jp tac xa tin dqng.
4. NHTMCPNT dQc Ia Ngan hang thudng m~i c6 phdn n6ng th6n.
5. QTDND dQc Ia

quy tin d11ng nhan dan.


Muc
Inc

•
•
?

Trang

)..

MODAU

1

CHU'dNG 1 : Vai tro ciia h~ th6ng tin dqng nong thon trong
vi~c phat triin nong nghi~p cac tinh mi~n ntii Tay nguyen

5

1.1 Khai quat di~u ki~n 1\f nhien, kinh t~ xa h(_)i cac tlnh Tay nguyen.
1.1.1 V! tri d!a ly, d!a hinh, khi h~u .
1.1.2 Dan s6.
1.1.3. Ti~m nang va th~ m~nh Tay nguyen.
1.1.4 Danh gia v~ l<;Ji th~ va h~n ch~ .
1.2 Vai tro cua h~ thdng tin dl]ng nang than trong vi~c phat tri~n nang nghi~p
cac tlnh Tay nguyen.
1.2.1 S\f cfin thi~t cua h~ th6ng tin dl]llg nang than .
1.2.2 Yeu cfiu cua h~ th6ng tin dvng nang than .
1.2.3 Vai tro cua h~ thdng tin dvng nang than trong vi~c phat tri~n
nang nghi~p cac tinh Tay Nguyen .
1.3 Kinh nghi~m t6 chtic h~ th6ng tin dl]llg nang than d m(_)t s6 mtdc tren
th~ gidi.

1.3.1 Ngan hang nang nghi~p va h<;Jp tac nang nghi~p Thai Ian
(Bank for Agriculture and Agricultural cooperatives-BAAC).
1.3.2 Ngan hang nang nghi~p Indonesia (Bank Rakyat Indonesia-BRI).
1.3 .3 Quy tin dvng Desjardins d Canada .
1.3.4 Ngan hang GRAMEEN- NHNg d Bangladesh.
1.3.5 M(_)t s6 nh~n xet nit ra tU kinh nghi~m ho~t d(_)ng cua cac t6 chtic
tin dvng nang than cac nude .

5
5
7
8
13
14
14
24
29
35
35
41
42
47
50

CHUdNG 2: Thtfc tr~ng ho~t d(}ng ciia h~ th6ng tin dqng nong 53
thon d6i vdi phat triin nong nghi~p cac tinh mi~n ntii Tay nguyen .
2.1 Th\fc tqng phat tri~n nang nghi~p Tay nguyen .
2.1.1 Hinh thanh cac vting san xu~t nang san hang hoa d Tay nguyen .
2.1.2 Tr6ng va baa v~ n':ing .
2.1.3 Cd sd h~ cing nang than Tay nguyen .

2.1.4 Dc5i s6ng c(_)ng d6ng cac dan t(_)c it nguc5i d Tay nguyen .

53
54
57
57
58


2.1.5 Nhu c~u v6n d~u hi d~ phat tri~n nong nghi~p nong thon Tay

59

nguy~n.

-----------1-.2-1'-h\{e-trf.].ng-ho~t-d9ng-cua-h~-th6ng-tin-dvng-n6ng-th6n_d6L¥di_phauri~n ___63__

nong nghi~p cac tinh Tay nguy~n.
2.2.1 Khai quat h~ th6ng tin dgng nong thon tntdc khi co phap 1~nh
63
Ngan hang, H2.2.2 T6 chuc va hof.].t d9ng cua h~ th6ng tin dl,mg nong thon tU khi co phap 75
l~nh Ngan hang, H2.3 Danh gia t6ng quat v~ thl,ic trf.].ng hof.].t d9ng cua h~ th6ng tin dl,lng nong
119
thon 6 Tay nguy~n.

CHlJdNG 3 : Hmin thi~n h~ th6ng tin dqng nong thon dap ti'ng
121
nhu ciu v6n phat triin nong nghi~p cac tinh mi~n ntii Tay nguyen.

3.1 Djnh h11dng phat tri~n nong nghi~p va nong thon Tay nguy~n.
3.2 Hoan thi~n cac t6 chuc tin dl,lllg nong thon theo hlfdng Cong nghi~p hoa,
hi~n df.].i hoa nong nghi~p nong thon Tay nguy~n .
3.2.1 Hoan thi~n t6 chuc Ngan hang nong nghi~p va phat tri~n nong
thon Vi~t nam .
3.2.2 Hoan thi~n t6 chuc Ngan hang phlJc VlJ nglfdi ngheo.
3.2.3 Thanh l~p va hoan thi~n quy tin dl,lllg nhan dan.
3.2.4 Thanh l~p ngan hang thlfdng mf.].i c6 ph~n nong thon.
3.2.5 Khuy~n khich cac t6 hidng tr<;j hof.].t d3.2.6 Sl,i li~n k~t giifa cac t6 chuc tin dl,lllg nong thon.
3.3 M6 r3.3.1 Ding tntdng ngu6n v6n.
3 .3 .2 Md r3.3.3.Ap d1Jng cac hinh thuc cho vay linh hof.].t.
3.3.4 Giai phap h~ ch~ rui ro tin dlJllg.
3.3.5 Thl,ic hi~n chinh sach lai sufrt cho vay phil hnong thon.
3.3.6 Cai ti~n bQ h6 sd cho vay hQ san xufrt.
3.3.7 Md r3.3.8 Hi~n df.].i hoa cong ngh~ Ngan hang
3.3.9 Quy hof.].ch, s~p x~p, dao ~ova tuy~n dl,lllg can b9 Ngan hang cac
tinh Tay nguy~n.
3.4 Cac giai phap h6 tr
121
122
123
129
131
133

135
136
137
137
140
147
152
158
160
160
161
161
162


3.4.1 Hoim thi~n cac van ban phap lu~t di~u chlnh cac ho~t d(?ng Ngan

162

himg.
A 2
,. " . h'ap_"-e_ta.LID;i_nong_nOLJ..L¥p_nong
). , .
,.
tTt-.;a
,..
lh"'on T_ay:
,. ngu___y:en.
" _____ j 67__
-----------------3 ·'"~'·

-MQLso_gla.Lp
K~t lu~n
171
173
Tai li~u tham khao
179
Pht;tlt;tc
?·


1

~

'

M(JDA.U
1. Tinh cip thi@t cda cU tai ngbi@n ctiu:
Mi~n mii Tay nguyen hi m<)t trong bay vting kinh t~ cua ca mtdc, bao gdm 4

tlnh: Gia lai, Kon tum, Daklak va Lam ddng, vdi di~n tich h] nhien hdn 54.000km2
chi~m 16,6% di~n tich ca nude, dan s6 khoang 3,5 tri~u ngl1di chi~m 4,6% dan s6

ca nude. Tay nguyen la vting co nhi~u di~u ki~n h] nhien thu~n l<;Ji va nhi~u ti~m
nang d~ phat tri~n nong nghi~p. d~c bi~t la ti~m nang dfit dai d~ phat tri~n cay cong
nghi~p

dai ngay .
Trong nhiing nam qua, cac tinh Tay nguyen da d~t du<;jc nhiing thilnh h]u

dang k~ trong phat tri~n kinh t~

xa h<)i, nhi~u vting san xufit nong san hang hoa qui

mo ldn nhu cao su, ca phe da hinh thanh, ddi s6ng c<)ng ddng cac dan t<)c d Tay
nguyen ngay cang eM thi~n hdn. Tay nguyen dang ctmg ca nude ti~n hanh cong
CUQC d6i mdi d~ thl]C hi~n cac ffilJC tieu kinh t~ xa h<)i rna Dang va Nha nude da d~t
ra. Tuy nhien Tay nguyen vfin dang la vting kinh t~ kern phat tri~n. dang phai d6i
di~n vdi nhi~u thach thuc kho khan, trong do nhu cAu v6n d~ phat tri~n nong nghi~p

Tay nguyen dang rfit hue thi~t.
H~ th6ng tin dlJllg nong thon trong thdi gian qua, nhfit la tli nam 1991

trd l~i

day da gop phfrn quan trQng trong vi~c di~u ti~t. cung ling v6n cho san xufit nong
nghi~p va phat tri~n kinh t~ nong thon d6i vdi cac tinh Tay nguyen, budc dfru da

gop phfrn khai thac co hi~u qua ti~m nang to ldn cua Tay nguyen. H~ th6ng tin dlJllg
nong thon b~t dfru md r<)ng, ~o di~u ki~n thu~n l<;Ji cho ho~t d<)ng ti~n t~, tin dlJllg
ngan hang d cac dnh Tay nguyen. Tuy nhien ben c~nh thanh qua d~t du<;Jc, so vdi
yeu cfru v~ v6n, tinh thich h<;Jp vdi d~c di~m kinh t~ xa h<)i d cac tinh Tay nguyen
thi h~ th6ng tin dlJllg nong thon vfin con nhieu vudng m~c. Do do vi~c nghien ctiu
nh~m hoan thi~n h~ th6ng tin dlJllg nong thon la d~ gop phfrn quan trQng vao SlJ


phat tri~n nong nghi~p, nong thon Tay nguyen, dap U:ng yeu elm cua SlJ- nghi~p cong
nghi~p hoa, hi~n d~:].i hoa dfit mtdc.

V di nhilng ly do neu tren, chling toi chqn d~ tai lu~n an cua minh Ut: "Hoan

thi~n h~ th6ng tin dqng nong thon dap ti'ng nhu diu v6n phat triin nong
nghi~p cac tinh mi@n nul Tay nguyen "

2.

Ynghia ciia viec nghien ctiu:

- Lu~n an gop phfin ho~m thi~n Cd Sd ly lu~n va thlJ-c ti~n v~ hol:}t d9ng cua h~
th6ng tin dl.]llg nong thon d cac tinh Tay nguyen, thong qua do giup cho cac t6 chuc
tin dgng trong vling md r9ng va nang cao hi~u qua hol:}t d9ng nh~m dap U:ng nhu
cfiu v6n cho phat tri~n nong nghi~p, nong thon theo hudng cong nghi~p hoa, hi~n
d~:].i

hoa.
- Lu~n an la SlJ- t6ng k~t hol:}t d9ng cua h~ th6ng tin dl.]llg nong thon qua cac

th6i ky, d~c bi~t tt'r nam 1991 d~n nay.
- Lu~n an co th~ lam tai li~u d~ tham khao, nghien cUu cho nhilng ai quan
tam d~n hol:}t d9ng cua h~ th6ng tin dl.Jng nong thon d Tay nguyen.
,{.

'

•

•J!\

r.:

3. Dm ttf(jng va phQ,m VI nghten cliu :

- Lu~n an trinh bay, phan tich co h~ th6ng SlJ- cfin thi~t, yeu cfiu va vai tro cua
h~ th6ng tin dl.]llg nong thon, v~ thtJ-c trl:}ng hqat d9ng cua h~ th6ng tin dl.]llg nong

thon trong vi~c cung U:ng v6n cho phat tri~n nong nghi~p cac tinh Tay nguyen, va
d~ ra nhilng giai phap nh~m hoan thi~n h~ th6ng tin dlJllg nong thon

d Tay nguyen.

- Ph~:].m vi nghien CUu cua lu~n an bao gdm hol:}t d9ng cua cac t6 chuc tin
dlJllg nong thon nhu: Ngan hang nong nghi~p va phat tri~n nong thon Vi~t nam,
Ngan hang phl.Jc VlJ ngl16i ngheo

Vi~t

nam, Quy tin dlJllg nhan dan, Ngan hang

thudng m~:].i cd phfin nong thon d Tay nguyen. Trong do lu~n an ~p trung nghien
CUu chu y~u d6i vdi hol:}t d9ng cua Ngan hang nong nghi~p va phat tri~n nong thon
Vi~tnam.


4. Phudng phap nghien cdu :

__________ --~u~n

an dlJa

tr~n cac quan diim cua hqc thuy~t Mac-L~nin, b~ng phuong

phap lu~n cua chu nghta duy v~t ljch

sa, duy v~t bi~n chling, k~t h
phap tcSng hchlic tin dgng nong thon d Tay nguy~n di co s6 li~u tinh hinh thlJc t~ nh~m danh
gia dung thlJc tr~ng ho~t d<)ng di Utm lu~ chling, nh~m de ra cac ghH phap di hoan
thi~n tcS chlic va ho~t d<)ng cua cac tcS chlic tin dlJllg nong thon d Tay nguy~n.

5. Nhiing dong gop cda Iu4,n an :
- Lu~n an lam sang to nhilng lu~n eli khoa hqc ve SlJ cAn thi~t va vai tro cua
h~ th6ng tin d\mg nong thon d6i vdi qua trinh phat triin nong nghi~p, nong thon d
Taynguy~n.

- Lu~n an de c~p thl]c tr~ng phat triin nong nghi~p nong thon va phan tich
thl]c tr~ng ho~t d<)ng cua h~ th6ng tin dqng nong thon Tay nguy~n trong nhilng nam
qua va n~u l~n nhilng h~n ch~ t6n ~i cAn nghi~n CUu giai quy~t.
- De xu~t nhilng ghii phap Cd ban nh~m hoan thi~n cac t6 chlic tin dlJllg
nong thon tr~n cac m~t nhli cd c~u t6 chlic, huy d<)ng v6n, md r<)ng va nang cao
hi~u qua dAu tu tin dlJllg. Ngoai ra lu~n an con de xu~t nhilng giai phap h6 tr<;J d ffim

vt mo di cac t6 chlic tin dlJllg nong thon d Tay nguy~n ho~t d<)ng co hi~u qua.
,
,
.,
,

6. K@t ciu cua lu4n an :

Lu~n an co kh6i lli

lqc va co k~t c~u nhli sau :

•

Md'dftu

•

ChJidng 1: Vai tro cua h~ th6ng tin dqng nong thon trong vi~c phat triin
nong nghi~p cac tinh mien mii Tay nguy~n.


•

Chtidng 2: ThlJc tr~g ho~t d{}ng cua h~ th6ng tin dl]llg nong thon d6i

vdi phat tri~n nong nghi~p cac dnh mi~n mii Tay nguy8n.
•

Chtidng 3: Hoim thi~n h~ th6ng tin dt;~ng nong thon dap ling nhu cfiu v6n

phat tri~n nong nghi~p cac tinh mi~n mii Tay nguy8n.
•

K~t lui)n.

•

Danh mqc tai li~u tham khao va phq lqc.

D~ minh hqa cho d~ mi nghi8n cilil, chting toi da sti dl]llg ngu6n s6 li~u cua

Ngan himg Nha nude Vi~t nam, Ngan hang nong nghi~p va phat tri~n nong thon
Vi~t nam, Ngan himg phl.Jc VlJ ngudi ngheo Vi~t nam, Quy tin dl]llg nhan dan, T6ng

Cl.JC Th6ng k8, cua cac B{}, cac Cd quan thong tin chinh thuc va m{}t s6 ~p chi.


CHU<1NG 1
n-Vai-tr~ibt-b-~-th6ng---tm-dqng nong tlrontrong vi~c----~--­

phat tri@n nong nghi~p cac tinh mi@n nui Tay nguyen
e'

J{

""'

quat cb@u k.J.~m fit nh1en , kinh te xa hq1 cac tJnh Tay nguyen .
1.ha1
1 K
re

r

•A

•A

•

r

A •

.,

A

A

Tay nguy~n bao g6m 4 tinh mi~n mii : Gia lai, Kon tum, Daklak va Lam
d6ng' vdi di~n tich tlJ nhi~n 54.437km chiem 16,6% di~n tich ca nude va dan s6
2

tinh den cu6i n~m 1996 la 3,508 tri~u ngudi chiem 4,6% dan s6 ca nude. M~t d<)
dan s6 trung binh ca vUng Tay nguy~n la 64,4 ngudi/Km

2

•

Tay nguy~n la vung lanh thd n6i li~n giila hai mi~n Nam va B~c nude ta, co
vi tri chien luc;Jc het srlc quan trqng v~ kinh te, chinh tri va an ninh qu6c phong d6i
vdi ca nude.

v di lc;Ji the v~ vi tri dia ly va di~u ki~n tlJ nhi~n,

bao g&m khi h~u,

rifng, dfit do Bazan, ngu6n nude va nhilng di~u ki~n khac, Tay nguy~n co kha n~ng
phat tri€n nong lam nghi~p, d~c bi~t la cac lo~i cay cong nghi~p quan trqng d€
nang cao ddi s6ng nhan dan trong vUng, d6ng thdi ~o n~n kha nmg gfu ket slJ.
phat tri€n kinh te Tay nguy~n vdi cac vUng Duy~n hai Nam trung b<), Dong nam
b<), ca nude va cac nude Ian c~n nhu Lao, Campuchia.

1.1.1 Vj tri 1.1.1.1 Vj tri dja ly

.

Tay nguy~n vdi tinh Kon tum n~m d phia B~c giap cac tinh Quang nam, Da
n~ng. Phia tay Tay nguy~n cung bi~n gidi nude Campuchia va m<)t phAn bi~n gidi

vdi nude Lao ( vdi tinh Kon tum ). Phia dong giap tinh Quang ngai , Binh dinh,
Phu y~n, Khanh hoa, Binh thu~n Ninh thu~n. Phia nam Tay nguy~n la dnh Lam
d6ng, giap cac tlnh thu(}c vUng Dong nam b<).


0

Hiy nguy~n d d(> cao trung binh tlt 400 - 1.000m so vdi m~t mtdc biEn, trong
do tlnh Lam d6ng tlt 800 - 1.000m .
Vi tri Tay nguy~n thu~n l<;Ji thong thudng vdi cac tinh Duy~n hai mi~n trung,
Dong nam b(> va cac tlnh nam Lao va dong b~c Campuchia thong qua m(>t s6
tuy~n duc5ng nhu: 14,24,19,26,27 ....

Lanh thcS Tay nguy~n la dAu ngu6n cua nhi~u h~ th6ng song chay xu6ng
vimg Duy~n hai va hill V1Jc song M~kong, nhu h~ th6ng song Ba, song Sereprok,
Da nhim, song Krongno .

1.1.1.2 Dia hinh.
D~i b(> ph~n lanh thcS Tay nguy~n n~m

d phia tay Truc5ng sdn, co hudng thfip

dAn til B~c xu6ng Nam va tU Dong sang Tay. Dia hinh da d~ng, d6i mii cao
nguy~n

xen ke binh nguy~n, thung lfing kha phtic ~P .
D~c diEm phtic ~p cua dia hinh Tay nguy~n da ~o ra nhiing canh quan

phong phu, da d~g, wa mang tinh chfit d~c thu cua tiEu vimg, wa mang tinh chfit
dan xen va hoa nh~p. Vi v~y vfin d~ d~t ra la khai thac tai nguy~n phu h<;Jp vdi cac
d~ng dia hinh canh quan khac nhau nh~m dam bao tinh hi~u qua va tinh lau b~n cua

moi truc5ng sinh thai .
1.1.1.3 Khi h4n.

Do tinh chfit d~c thu, n~n khi h~u Tay nguy~n chiu S\f chi ph6i cua khi h~u
nhi~t ddi gio mua, vlia mang tinh chfit khi h~u cao nguy~n mat diu. Khi h~u khac

nhau giila cac d~g dia hinh va giam dAn theo d(> cao.Vling dudi 400m quanh nam
nong ' tU 400 - 800m khi h~u nong ffm, tr~n 800m nhi~t d(> trung binh 18 -20° c va
tr~n 1.000m thc5i ti~t quanh nam mat. V di d~c diEm nay, khi h~u Tay nguy~n ncSi l~n

nhu m(>t y~u t6 cho phep b6 tri ~P doan cay tr6ng v~t nuoi phong phu thu~n l<;Ji cho
s\{ da d~ng hoa sinh hQc, d~c bi~t nhiing vimg d(> cao tr~n 800m nhu Lam d6ng co


thi b6 tri diy tr6ng v~t nuoi co ngu6n g6c on ddi, phat triin du l!ch nghl mat va

nghl dudng ly tudng .

1.1.2 Dan sri

.

Dan s6 trung binh n~m 1996 cua Tay nguy~n la 3.422.213 ngttdi, g6m 37
dan t<)c vdi

cd c~u

nhu sau :

Bang sfi 1 : Dan sfi cac tinh Tay nguy~n
s

CHiTIEU

1
2

3

D6ng
1.433.687

864.424

3.422.213

413.913
433.380

715.519
718.168

430.025
434.399

1.691.143
1.731.070

199.752
647.541
864.779
419.425
48,5

266.633
1.167.054
1.471.235
436.535
29,6

333.002
531.422
891.077
210.294
23,6

840.424
2.581.809
3.508.594
1.204.753
34,33

Kontum

Dan s6 TB nim 1226
Tbeo gidi tinh
Nam
Nu

Ngu6i
Ngu6i

276.809

847.293

II

131.686
145.123

Theo thanh thi, n6ng

Ngu6i
41.017
235.792

281.503
138.499
49,2

T
T

II

Lfun

Tily
nguyt!n

DV
tinh

Gialai

Daklak:

tWin
Thanh thj
N6ng th6n
4
5

Dan s6 d~n 31Ll2/96
D§n t~c it nglidi
Ty trQng

II
II

Ngu6i
Ngu6i
%

( Ngu6n: Ni~n giam th6ng k~ n~m 1996 cac tinh Kon tum, Gia lai, Daklak va
Lam d6ng).
Qua bang s6 1 ta th~y dan s6 Tay nguy~n s6ng d vling nang than chi~m
75,42%, d6ng bao dan t<)c it ngudi chi~m 34,33% . C<)ng d6ng cac dan t<)c Tay
nguy~n bao g6m dan cu ban dja, c<)ng d6ng ngttdi kinh d~n trudc va sau 1975 .

- C<)ng d6ng dan cu ban dja chu y~u la cac dan t<)c it ngttdi, nhu X~ D~ng,
Ba· Na, De -Tri~ng, Brau, Giarui, Rdnau, Jarai, Ed~ Mdnong, K'ho, M~ ... Trong do
dan t<)c X~d~ng ~P trung chu y~u

otinh Kon tum ( 26,6% dan s6 tinh), Jarai o

Gialai ( 33% dan s6 tinh) Ed~ d Daklak ( 15,5% ), K'ho d Lam d6ng ( 12,9%) .
D~c diim Cd ban cua nhom dan cu nay la dlfa tr~n n~n tang c<)ng d6ng nang than,

hinh thai t6 chtic cua d6ng bao la plei, buon. Do la t6 chtic xa h<)i duy nh~t, tl1<5ng


d6i d<)c l~p, tach bi~t, khep kin v~ khu Vl.Jc canh tac, khu Vl.Jc eli tni vdi thi~t ch~ xa
h<)i ch~t che. M<)t b<) ph~n d6ng biw dfm t<)c it nglidi da co slj. hoa nh~p vao kinh t~

~-----~-----~

thi tnti:Jng

(san xu~t hang hoa nho) trong khi d~i b<) ph~n dan eli vftn dang trong

qua trinh san xu~t tlj. nhi~n ' trinh d<) dan tri th~p, nhi~u phong tqc ~p quan l~c h~u
dang la can trd ldn cho slj. phat triin kinh t~ xa h<)i cua vting theo hlidng nang cao
trinh d<) san xu~t va muc s6ng cho c<)ng d6ng dan eli ban dia .
- C<)ng d6ng dan eli nglidi kinh d~n cac tinh Tay nguy~n trudc 1975, s6
dong d cac thi xa thi tr~n, dQC cac tl1]C giao thong va cac d6n di~n. Cac Cd Sd san
xu~t va cu tni du<;Jc dftu tu kha v~ c~u tnic h~ clng, hQ da co du kinh nghi~m ti~p c~n

vdi thi tnfdng va trong ho~t d<)ng san xu~t kinh doanh .
- C<)ng d6ng nglidi kinh d~n cac dnh Tay nguy~n tlt 1976 d~n nay 1a llj.c
lli<;Jng d~n tlt nhi~u ngu6n, nhi~u dnh khac nhau. C<)ng d6ng nay da co nhilng dong
gop nh~t dinh v~ phat triin kinh t~ xa h<)i va gill vilng an ninh chinh tq d Tay
nguy~n. Trong do, llj.c lli<;Jng nong c6t la d<)i ngfi can b<) khoa hQC va quan ly kinh

t~. Tuy nhi~n phai th~y r~ng phftn ldn la lao d<)ng phcS thong chua co kha nang va

kinh nghi~m san xu~t hang hoa, chua thich ling vdi quy trinh san xu~t phu h<;Jp vdi
h~ sinh thai Tay nguy~n. D~c bi~t la di dan tlj. do da gay nhi~u kho khan cho cac

tinh v~ kinh t~ xa h<)i va v~ moi tnti:Jng sinh thai. Tti nam 1988 d~n nay dan di eli tlj.
do d~n Tay nguy~n khoang 65 v~n ngui:Ji

1.1.3. Ti@m nang va tb@ IDa)nh Tiy nguy@n .
1.1.3.1 Tai nguy@n dit.
Tay nguy~n co t6ng di~n tich tlj. nhi~n la 5.443.436 ha, chi~m 16,6 % di~n
tich tlj. nhi~n ca nude. Theo di~u tra cua TcSng ClJC dia chinh, cd c~u d~t dai Tay

nguy~n

du<;Jc phan lo~i nhu sau :

. D~t nong nghi~p
. D~t lam nghi~p

830.487 ha, chi~m 15,26% di~n tich vting
3.295.920 ha, chi~m 60,55%


. D~t chuyen dting

91.842 ha, chiem 1,69%

. D~t d

29.819 ha, chiem 0,55%
- - ---------------

. D~t chua sU: dlJllg 1.135.805 ha, chiem 20,86%
51.825 ha, chiem 0,95%

. Song su6i

. Nui da khong co ntng cay 7.999 ha, chiem 0,15%
D~t Tay nguyen mim md, giim ch~t dinh dudng d~ phat tri~n cay tr6ng, d~c

bi~t la cay cong nghi~p dai ngay. Cac vling thung liing va nhi~u khu

VlJC

d~t bfug

co nhi~u song su6i chay qua, thu~n l<;ii cho md r{)ng di~n tich lua nude, tr6ng cay
ltidng thlJc, k~ ca phat tri~n nuoi tr6ng thuy san. D~t dai Tay nguyen co nhi~u nhom
d~t nhung quan trqng nh~t la nhom d~t Bazan vdi 1.587.700 ha, chiem 29% quy d~t

toan vting (trong do Kon tum 297.200 ha, Gia lai 386.500 ha, Daklak 704.000 ha,
<-

Lam d6ng 200.000 ha) r~t thich h<;lp vdi cay cong nghi~p dai ngay va ntng. Nhom
dfit phu sa 175.332 ha chiem 3% quy d~t (trong do Kon tum 11.082 ha, Gia lai
49.250 ha, Daklak 60.000 ha, Lam d6ng 55.000 ha) phan b6 dqc song su6i, la d~t
thich h<;ip vdi cay lua, cay cong nghi~p ng~n ngay
1.1.3 .2 Tai nguyen rung .
D~t lam nghi~p den 1995 co di~n tich 3.295.920 ha, vdi tn1 h.i<;lng g6

289tri~u m3, du<;1c phan b6 qua tUng tinh nhu sau :

Bang s6 2 : Dftt lim nghi@p va tru ltiqng gel d Tily nguy@n :
NQIDUNG
I/ Dit lim nghi~p
Rling tt,i nhien
Rling tr6ng
Dat udm diy gi6ng
II/ Ini' hff1hg gtl

DVtinh

Kontum

Gialai

Daklak

Lamd6ng

Taynguy~n

Ha

672.827

846.331

1.218.762

557.993

3.225.220

667.827 833.159 1.197.321
5.227
13.169
21.433
6
3
5
2_8

5.2
82

541.272
16.721
-

3.239.346
56.560
14

5_0

282

T n~u
'" rn3

( Ngu6n: TcSng ClJC dia chinh va s61i~u th6ng ke nong lam nghi~p thuy san
Vi~t

nam 1985-1995).


.1\1

d Tay nguy~n ~p doim cay rung phong phu, nhi~u lo~i cay co ghi tti kinh
t~ cao. Ngoai trlt ht
tti nhu

may, tr~m huang, duS\f phan b6 cac lo~i cay phl,l thu(>c vao d(> cao cua dja hinh, cho phep khai
thac ffiQt each hnguf>n, cung C~p g6 Va d~c san tU rung, phl,IC Vl,l tham quan du ljch, nghi~n CUu khoa
hQC Va bao tf>n cac }o~i th\fC V~t Va d(}ng V~t quy hi~m.
Di~u dang htu y la Cd c~u rung Tay nguy~n thay d6i theo xu th~ giam rirng

giau va rirng trung binh, tang di~n tich rung ngheo va rirng non.
Rling Daklak, so sanh n~m 1983 va n~m 1993 cho th~y: Rling giau tU
115.500 ha vdi trlt lu3

m • Rling trung binh tU 417.000 ha vdi trlt lu3

ha vdi trlt lu3

rung giam 9,6 v~n ha, trlt lu3

v~n ha. 'Rling giau tU 166 ngan ha vdi trlt lu
vdi 16,9 tri~u m (1992); rung trung binh tU 207 ngan ha, 24,67 m3 xu6ng 131,3
3

ngan ha, 21,7 tri~u m

3

•

d Kon tum trong

10 n~m ( 1983-1993 ) di~n tich co rirng

giam 13 v~n ha, binh quan m6i n~m giam 1,3 v~n ha.
Qua trinh dien bi~n tr~n la xu th~ x~u do khai thac bua bai, c~n thi~t phai
thay d6i bftng each khai thac rung hrung.
1.1.3.3 Tai nguyen nu·dc va thiiy dien.
V di lu
r~t ldn nhling do lutrung VaO cac thang mua mua, gay ng~p ung Cl,IC bQ, h~ th6ng song su6i nho hyp

nhi~u thac gh~nh n~n kha n~ng gilt nude h~n ch~; vi v~y

sa dl,lllg ngu6n nude m~t,


J.J.

phl]C V1.] phat triin kinh te trong mua kho la phB.i xay d\fllg cac cong trinh thuy l<;ji
ket h<;jp vdi thuy di~n, ho~C cong trinh thuy di~n phl]C

Vl]

cho born nude Va sinh

ho~t.

Ngu6n nude ng~m d Tay nguy~n phong phti d~c bi~t la tr~n cao nguy~n
Bazan, day hi ngu6n cung c~p cho dong m~t vao mua kho. Hi~n nay clog nay dang
du<;jc

sa dl}llg ph6 bien cho sinh ho~t, kinh te Vlidn va cac d6n dien ca ph~ nhd cac

gieng dao. Nhlfng ffing nude ng~m d d<) sau 70-90m, mu6n khai thac phB.i d~u tu ldn
va

sa dl]ng

ngu6n n~ng lu<;jng ldn.

Tiem n~ng ve thuy di~n d Tay nguy~n r~t ldn, nhieu cong trinh da va dang
xay d\fllg nhu cong trinh thuy di~n Yaly 720MW, Dry H'linh 12.000KW, Su6i vang
3,1MW, L<)c phat 0,6MW ...
1.1.3 .4 Tai nguyen khming san .
Tay nguy~n co nhieu lo~i khoang san vdi trillu<;jng khac nhau, trong do m<)t
s6 lo~i khoang san da du<;jc xac dinh la :
- Boxit phan b6 d ca 4 tlnh, trii lu<;jng qu~ng nguy~n khai khoang 7,61 cy cin,
trong do phan b6 m<)t s6 khu VlJc dnh kon tum 0,5cy cln, Gia lai 0,21cy cln, Daklak
5,4 cy cin, Lam d6ng 1,5 cy cln vdi ham lu<;jng AL2 03 1ii 35-40% . Be m~t cua no la
ldp dfrt bazan t6t hi~n co rifng ho~c cay cong nghi~p dai ngay, vi~c khai thac phB.i so
sanh hi~u qua t6ng h<;Jp gii'ta Boxit vdi cay cong nghi~p va rifng . Kho kh~n la chua
co dudng giao thong, thieu nude di lam giau qu~g.
- Cac khoang san khac r~t phong phti nhu vang, chi, photpho, thiec, than
bun, da quy, cao lanh, d~t set ... da phat hi~n nhieu vling trong khu VlJc.

Ngu6n nude nong phat hi~n vdi trillu<;jng ldn, da khai thac va sU: dl]llg d Dakto,
Komlong ( Kon tum ); nude khming d Dakmil (Daklak ) kha n~ng khai thac 800 m3I
ngay d~m vdi thdi gian 20-30 n~m.


!

;:;.

\

,/·

A

·''

lJ/\N DO. 111\NI-t CI·IINII T/\ Y NGlJYEN

........
IX.JN
.,

TY U~

1: 2.2!;0.000

... ~-·--·--···----·-------,------------_J

.LJ

1.1.4 Daub ghi y@ lqi tb@ va hl)D cb@ .
1.1.4.1 Nhll'ng lqi th~ .
- Oic tinh Tay nguyen n~m trong vling d~t do Bazan nen co nhi~u l<;Ji th~ dg
phat triin cay cong nghi~p ~p trung quy mo ldn, ti su~t himg hoa cao( Cao su, ca
phe, ... )
Tay nguyen co di~n tich ticng va tnl h.t<;Jng g6 ldn cua ca nude, ~o l<;Ji th~ v~
kinh doanh tcSng h<;Jp ticng va phat triin m~nh cong nghi~p che bi~n lam san.
D~c bi~t tinh Lam d6ng co canh quan thien nhien Icy thu, l~i gAn cac trung

tam kinh t~ va du lich ldn la thanh ph6 H6 chi Minh va Vfulg Tau nen co uu th~ v~
phat triin du lich va nghl duang.
-Tai nguyen khoang san da d~ng, ngu6n nguyen li~u tU nang lam nghi~p
phong phu, co l<;Ji cho cong nghi~p ch~ bi~n nang lam san, khai thac mo nho, phat
triin cong nghi~p va tiiu thu cong nghi~p.
-V di h~ th6ng giao thong dUdng bQ thong su6t n6i li~n cac tinh trong khu
VlJc, cac tinh Duyen hai mi~n trung, D6ng b~ng nam bQ, thanh ph6 H6 chi Minh cac
tinh Nam Lao va dong B~c Campuchia, nen thu~n l<;Ji trong giao luu kinh t~ va vdi
thi trudng trong nude va qu6c t~.
Cac thanh ph6 Da l~t, Buon rna ThuQt, cung vdi
nhfrng trung tam cac tinh, la dAu m6i giao thong, Cd Sd

thi xa Pleiku, Kon tum la

kY

thu~t tUng budc phat

triin, d6ng thdi vdi slJ. hinh thanh h~ th6ng do thi nho, nhi~u nang lam trudng g~n
vdi vling chuyen mon hoa, vdi d9i ngii can bQ va cong nhan nang dan co kinh
nghi~m tr6ng cay cong nghi~p dai ngay, kinh doanh tcSng h<;Jp ticng, san xu~t cong

nghi~p va dich VlJ, ~0 thu~n l<;Ji cho phat triin hang hoa theo cd ch~ thi trudng.

1.1.4.2 Nhifng hQ,n cb@.
- Cac tlnh mi~n mii Tay nguyen dia hinh phuc ~p, cd sd h~ ffing y~u kern va


14

khong d6ng b(? nhu h~ th6ng giao thong, h~ th6ng giil nude va c~p thmit nude trong
muakho ...
- Di€m xu~t phat kinh t~ th~p, nong lam nghi~p vfin chi~m

tY trqng ldn

trong cd c~u kinh t~, chua co tich lily tlt n(?i b(? n~n kinh t~, thi~u v6n nghi~m trqng.
- Trinh d(? dfm trl th~p, ddi s6ng dan cu nong thon va d6ng bao dan t(?c it
nglidi g~p nhi~u kho khtin.
- T 6c d(? dan s6 cao, lu6ng di dan vfin ti~p tl]c, dan cu chua 6n dinh, la
nhiing trd ng~i ldn d6i vdi phat tri€n kinh t~ xa h(?i d Tay nguy~n .

1.2 Vai tro ciia he thOng tin dqng nong thon trong vi~c phat

.;, nong
" ngh""
' t., h T"ay nguyen.
"

•ep cac1n
t r1en
1.2.1 SJf cin thil~t ciia

he tb6ng tin dqng nong thon .

DM nude Vi~t nam tr~ii qua lich

sa phat tri€n hang ngan ntlm vfin la m(?t

nude co n~n nong nghi~p la chu y~u. D~n nay, gAn 80% dan s6 sinh s6ng d vling
nong thon, va hdn 70% lao d(?ng xa h(?i gfu vdi san xu~t nong lam ngli nghi~p. Di~u
nay chting to trong nhiing ntlm tdi, v~n d~ phat tri€n nong nghi~p vfin ti~p tl]c anh
hudng d~n phat tri€n chung cua n~n kinh t~, 6n dinh chinh tq va ti~n b(?

xa h(?i cua

d~t nude. Phat tri€n nong nghi~p se gop phAn ldn vao v~n d~ an toan ludng th\fc, ~o

ra cac m~t himg nong san va cac ngu6n hang khac cho cong nghi~p ch~ bi~n va xuM
khffu, ~o tich lily cho n~n kinh t~. Vi v~y, cAn co giai phap h6 trth6ng tin d\lfig nong thon dong vai tro quan trqng.
1.2.1.1 He th6ng tin diJng nong thon hi y@u t6 quan trqng cho slj nghiep
,.. ngh""
, h""
d . h oa
, nong
,.. ngh""
,.. th"on.
cong

•eP h oa,
•enQ,I
•ep, nong
Xay dlJng n~n kinh t~ phat tri€n hi~n d~i, cit y~u phai ti~n hanh cong nghi~p
hoa, hi~n d~i hoa, la con dudng phu hco di€m xu~t phat tt't n~n kinh t~ nong nghi~p kern phat tri€n. D6i vdi Vi~t nam, v~


15

d~ nang nghi~p va nang than luon du
Dang C<)ng__]an Vi~t nam da kh~ng dinh dudng 16i cong___!}ghl_~Q hoa, hi~n d~i!lo~-­
d~t nude ta, trong do neu ro phai d~c bi~t coi trqng cong nghi~p hoa, hi~n d~i hoa

nang nghi~p, nang than.
Phat tri~n nang nghi~p va nang than theo hudng cong nghi~p hoa, hi~n d~i
hoa la qua trlnh th\fc hi~n nhi~u n<)i dung lien quan, trong do ndi len ba v~n de ldn,
dola:
* Phat tri~n m~nh cac nganh ngh~ ngoai nang nghi~p bao g6m ti~u thu cong
nghi~p, cong nghi~p va djch VlJ

d nang than nh~m chuy~n djch ccJ c~u kinh te va

chuy~n djch ccJ c~u lao d<)ng nang than theo hudng cong nghi~p hoa.

*Tang cudng trang hi Icy thu~t trong nang nghi~p va nang than nh~m xay
dl;{ng n~n nang nghi~p tien tien, co nang su~t cay tr6ng v~t nuoi cao, nang su~t lao
d<)ng nang nghi~p cao, ~0 ra san lucao hcJn.

* Phat tri~n ccJ Sd h~ clng kinh te va xa h<)i d nang than nhu m~ng ludi di~n,
giao thong, buu di~n, vien thong, van hoa, giao dl}C, y te, phuc lNhi'tng n<)i dung tren co lien quan vdi nhau va co chung m<)t yeu cfiu la phai
tang cudng dfiu tl1 cho nang nghi~p va nang than b~ng nhi~u ngu6n v6n thich hKhong CO v6n se khong th~ hoan thanh SlJ. nghi~p cong nghi~p hoa, hi~n d~i hoa.

v 6n la yeu t6 quan trqng, md

dudng, la yeu t6 ~0 llJ.c, la di~u ki~n va ci1ng la cong

clJ cit yeu d~ thl;{c hi~n nhi'tng mlJc tieu da dinh.
Cac ml}c tieu chu yeu den nam 2000, D~i h<)i Dang lfin tha VIII da xac dinh
la d~t t6c d<) tang trl1dng kinh te binh quan hang nam 9-1 0%; den nam 2000, GDP
binh quan dfiu ngl1di tang g~p doi so vdi nam 1990. T 6c d<) tang gia tq san

xuM

nang lam ngl1 nghi~p binh quan hang nam 4,5-5,3%, cong nghi~p 14-15%, dich VlJ
12-13%.


16

Xu~t phat tU y~u cfiu noi tr~n, Chinh phu.da co quy~t dinh s6 656 TTg ngay

13/9/1996 v~ phat tri~n kinh t~ xa h<)i vling Tay nguy~n thdi Icy 1996-2000 va 2010,
BQ k~ ho~ch va dfiu hi da xac dinh cac ffil]C ti~u phat triin kinh t~ chu y~u cua cac
dnh Tay nguy~n thdi Icy 1996-2000 nhtt sau: NhiP d<) tang trltdng kinh t~ binh quan
hang nam cac tlnh trong vling tU 12-14% ( thdi Icy 1991-1995 la 8,2%), dtta GDP
binh quan dfiu ngttdi tU 168 USD ( nam 1995) l~n 240 USD ( nam 2000) tinh theo

gia c6 dinh nam 1989. T6c d<) tang gia tq san xu~t cong nghi~p binh quan hang nam
20-23%, nong lam nghi~p 5-6%, dich VlJ 15-17%. Cd c~u GDP: Cong nghi~p va
xay d\fllg tit 10% nam 1995

l~n

17,3% nam 2000, nong

nghi~p

tit 59% nam 1995

xu6ng 50% nam 2000, dich Vl] tit 31% nam 1995 l~n 32,7% nam 2000.
D~ d~t dlt
giai do~n 1996 -2000 khoang tU 55 - 60

tY USD, ri~ng cho Tay nguy~n gfiu

1cy

USD.
v6n dap ling cho nhu cfiu cong nghi~p hoa, hi~n d~i hoa nong nghi~p va
nong thon dang la V~n d~ Cl.j:C Icy quan trqng Va C~p bach hi~n nay Va nhifug nam sau

d nttdc ta, do v~y cfin phai bi~t each ~o v6n va sli d\lfig v6n co hi~u qmL v6n co thi
huy d<)ng tU trong nttdc va thu hut v6n tU b~n ngoai, trong do v6n trong nttdc co vai
tro chu y~u, v6n ngoai nttdc co vi tri quan trqng nh~m b6 sung v6n trong nttdc. Huy
d<)ng v6n trong nttdc co th~ qua nhi~u ngu6n nhtt ngan sach, doanh nghi~p, ngan
hang, dan Clt... trong do v6n trong dan Clt Va doanh nghi~p la quan trqng nh~t, Vi

day la ndi ~o ra va tich tl] v6n, la ndi ~o ra ngu6n v6n cho ngan sach va h~ th6ng
tin dl]ng. T~p trung v6n chu y~u qua hai ngu6n la ngan sach nha nttdc va h~ th6ng
tin dl]ng, trong do ngan sach mang tinh 6n dinh ch~c chfu, h~ th6ng tin dl]llg co

y

nghla d~c bi~t vi no uy~n chuy~n linh ho~t. Vi~c dfiu hi b~ng phttdng phap ngan
sach nha nttdc va phttdng phap tin dl]llg gop phfin r~t ldn d~n phat tri~n kinh t~ noi
chung va nong nghi~p, nong thon noi ri~ng. Tu day co th~ th~y r~ng, h~ th6ng tin


17

dL;mg dong gop vai tro quan trqng cho slJ. nghi¢p cong nghi¢p hoa, hi¢n d~i hoa dfit
nude.

m tb6ng tin d.Qng chinh tbll'c la ml)t h¢ th6ng bao g6m cac t6 chtic trung
gian tai chinh, thlJ.c hi¢n chtic n~ng di vay di cho vay va cac djch Vl! tai chinh khac
d6i vdi cac chu thi trong n~n kinh t~. H~ th6ng tin d1Jng nong thon la h¢ th6ng tin
dl]llg chfnh thttc rna ho~t dl)ng CUa no chu Y~U d li':nh VlJ.C nong nghi¢p, nong thon Va
nong dan.
Hi¢n nay, h¢ th6ng tin dl]llg nong thon bao g6m cac t6 chac tin dl]llg nhu:
- Ngan hang nong nghi¢p va phat triin nong thon Vi¢t nam
- Ngan hang phlJc Vl! ngliCii ngheo Vi¢t nam
- H<;Jp tac xa tin dl]llg
- Quy tin dl]llg nhan dan
- Ngan hang thudng m~i c6 phful nong thon
Ngoai ra, ml)t s6 Ngan hang thudng m~i Qu6c doanh (Ngan hang cong
thudng Vi¢t nam, Ngan hang ngo~i thudng Vi¢t nam, Ngan hang d~u tu va phat
triinVi¢t nam) va h¢ th6ng Kho b~c Nha nude co tham gia ml)t phful cua h¢ th6ng

tin dl]llg nong thon.

Di h6

tr<} cho nong nghi¢p va nong thon phat triin, theo kinh nghi¢m cua

nhi~u nude, co nhi~u bi¢n phap nhu: nang gia nong san, tr<} gia chi phi cho nong

nghi¢p, d~u tli phat triin cua nha nude vao h~ ~ng cd sd, phat triin khuy~n nong,
xay dlJ.ng h¢ th6ng tin dl]llg nong thon hilu hi¢u ... Trong do h¢ th6ng tin dl]llg nong
thon du<}C xem la Y~U t6 ClJ.C Icy quan trQng di phat triin nong nghi¢p Va cac nganh
ngh~ khac

d nong thon. D~t bi¢t, trong di~u ki¢n Vi¢t nam, h¢ th6ng tin dl]llg nong

thon chinh thac dudng nhi~n la t6n ~i clt y~u, c~n thi~t cho slJ. nghi¢p cong nghi¢p
hoa, hi¢n d~i hoa nong nghi¢p, nong thon.

sv. c~n thi~t cua h¢ th6ng tin dl]llg nong

thon con du<}c thi hi¢n tr~n cac khfa c~nh sau day:


18

A
,
A•
'"•
"

,...
A
A•
,..
1.2.1.2 Nhu can
quan he,... tm
dqng dm
vdi
hQ"' nong
dan
va' von
dm
vdi

't t .,?
~ h ar1en

•

"
th h·"'' san
?
,{t h' h ,
nong
ngh""
•e~eoudng
xuaangoa.

Dih vdi h0 n6ng dan :

H(_) nong dan la t~ bao kinh t~ xa h(_)i, la hinh thuc t6 chuc kinh t~ Cd

Sd cua

nong nghi~p va nong thon t6n ~i tlt lau d cac nude nong nghi~p. Cac thanh vi~n cua
hQ nong dan CO quan h~ hon nhan va huy~t th6ng, CUng chung l<;Ji ich Va IDlJC dich
VUdn tdi CUQC s6ng sung rue, thoat khoi doi ngheo. Chinh vi v~y hQ th6ng nhfit
hanh d(_)ng, trong do vai tro chu h(_) vlia la ngUCJi di~u hanh vlia la ngUCJi tn;cc ti~p san
xufit, va trong phan ph6i thu nh~p thUCJng it phat sinh mau thugn, ho~c n~u co cling
d~ dang giai quy~t.

anude ta, ngoai nhfing d~t di~m noi tr~n h(_) nong dan con la t~ bao cua xa
h(_)i d nong thon, la ddn vi san xufit cd ban da t6n ~i tlt lau dCJi, co quan h~ vdi t(_)c
hQ xom thon, tinh lang nghta xom sau n~ng.
Tuy nhi~n, trai qua cac giai do~n lich

sa, hQ nong dan co nhfing danh gia

khac nhau:

* Th(Ji kY

1954 ""'1959 : khang chi~n ch6ng thlJc dan Phap th~ng l<;Ji, phat

tri~n kinh t~ sau chi~n tranh, Dang ta chu trudng xoa bo phUdng thuc san xufit

phong ki~n l~c h~u, thi~t l~p quy~n sd hiiu ru(_)ng dfit cho h(_) nong dan, khuy~n
khich nong dan lam giau. Qua cai each ru(_)ng dfit, nong dan dU<;Jc chia ru(_)ng cay.
Trong nhfing nam 1955 -1957, h(> nong dan mi~n B~c th~t slJ dong vai tro di~u hanh
san xufit dting nghta la ddn vi kinh t~ 1lJ chu.

* Th(Ji Icy 1960 -1980 : vdi mo hinh quan ly ~p trung rna h<;Jp tac xa la chu
th~ kinh t~

d nong thon. Mo hinh kinh t~ d nong thon dU<;Jc xac l~p, cling c6, md

r(_)ng theo hudng ~p th~ hoa tri~t d~ ru(_)ng dfit, sue lao d(_)ng va tu li~u san xufit;
quan ly ~p trung trong toan b(_) qua trinh san xufit, phan. ph6i, trao d6i ti~u dling;
phan ph6i hi~n v~t binh quan bao cfip.


19

Trong di~u ki~n hie b~y gid, mo hlnh nay da dem l~i k~t qua nh~t djnh : ~p
trung duqc v6n dAu tu cua Nha mtdc, ~P 'th~ va cua nong dan d~ xay dl;fng cd sd_kY~-,____
thu~t ban dAu cho nong nghi~p, nhi~u ti~n bnghi~p, gop phAn 6n dinh chinh tq kinh t~ xa hm~ cho cu<}c khang chi~n ch6ng

My. Tuy nhi~n, xet v~ ban ch~t kinh t~, mo hlnh

nay khong phu hqp vdi trinh d<}, tinh ch~t va d~c di~m cua san xu~t nong nghi~p va

tU do, lam cho hvi~c tU san xu~t d~n phan ph6i d~u do hqp tac xa nong nghi~p di~u hanh. Kinh t~ h
bi hoa tan vao kinh t~ ~p th~.

* Thdi kY

tU 1981 d~n nay: cd ch~ ~p trung quan li~u bao c~p b~t dAu b<]c

1<} ro khuy~t di~m, nhi~U chi ti~U kinh t~ Xa h<}i nhifng nam 1976 -1980 khong thLjC
hi~n duqc. Tr~n cd sd t6ng k~t thLjc ti~n, ngay 13/0111981 Ban bi thu trung lidng

Dang ban hanh chi thj 100 CT/TW v~ cai ti~n cong tac khoan va md r<}ng khoan san
ph~m d~n nhom lao d<}ng va nglidi lao d<}ng. Chi

thi ra ddi duqc nong dan hoan hy

don nh~n va soi n6i th~c hi~n, da khdi d~y sinh khi mdi trong nong nghi~p, nong
thon.
Thang 4/1988, B10 v~ d6i mdi quan ly kinh t~ nong nghi~p va sau do la Nghi quy~t h<]i nghi IAn tha
6 cua Trung udng Dang (khoa VI) da chu tntdng thl:ia nh~n h<} nong dan la ddn vi
kinh t~ ~ chu; nong dan chi con m<}t nghia

Vl}

n<}p thu~; th~c hi~n chinh sach m
gia, va vdi nong dan, chu y~u la gia thoa thu~; thttdng m~i hoa v~t tli; kinh t~ hqp
tac xa co nhi~u hlnh thlrc tU th~p d~n cao, mqi t6 chlrc san xu~t kinh doanh do nglidi
lao d<]ng ~ nguy~n gop v6n, gop sac, duqc quan ly theo nguy~n cic dan chu, khong
phan bi~t qui mo va trinh dTrong chi~n luqc 6n djnh va phat tri~n kinh t~ xa h<]i d nude ta d~n nam 2000
(do D~i h
II

d nong thon, tr~n cd Sd tang Clidng vai tro