Mô hình 5 nguồn lực của Michael Porter

Mô hình 5 nguồn lực của Michael Porter
Đầu những năm 1990, với vai trò là một nhân sự cấp cao tại
trường đại học, tôi có tham gia một khóa học bắt buộc về
Chiến lược doanh nghiệp.

Tôi rất nhớ khóa học này, về vị giáo sư một
cha sứ có giọng nói lôi cuốn mà sau này là
chủ trì đám cưới và đỡ đầu cho con tôi hơn
là về chủ đề của môn học.

Nhưng tôi cũng thích những ý tưởng mà
chúng tôi đã nghiên cứu. Tất nhiên là những
ý tưởng này cũng bao gồm mô hình 5 nguồn lực của Michael
Porter một loạt những bài giảng đã trở thành quan trọng đối với
việc nghiên cứu kinh doanh như những học thuyết của Newton
đối với vật lý học.

Kể từ khi làm việc tại Harvard Business Review tháng trước, tôi
đã được nghe tên Porter vài lần trong ngày: xung quanh mọi
người đều coi những bài viết về chiến lược trong ba thập kỷ của
ông là cẩm nang bí quyết của họ. Vì vậy tôi cố gắng nhớ lại chính
xác những gì đã được học về điều này trước đây.
Trong lớp học chiến lược, tôi nhớ có chép vào trong vở bản vẽ
minh họa với những mũi tên nhỏ đại diện cho những nguồn lực
khác nhau định hình chiến lược của một công ty. Nhưng khi tôi cố
gắng gọi tên 5 yếu tố đó thì tôi lại không nhớ được.
Tôi biết "Nhà cung cấp" là một trong số chúng. Tôi nhớ điều gì đó
về "rào cản đối với sự thâm nhập". Và tôi khá chắc chắn rằng
"Chính phủ" là một yếu tố khác. Nhưng nếu đây là một chương
trình trò chơi truyền hình, ngay lúc này tôi sẽ lựa chọn giải pháp
gọi điện thoại hỗ trợ từ người thân.

Vai trò của chính phủ là một nguồn lực trong việc định hình chiến
lược là điều tôi đã nghĩ đến rất nhiều khi đọc cuốn sách mới của
Daniel Okrent có tựa đề là "Last Call: The Rise and Fall of
Prohibition," phát hành trong tuần này bởi nhà xuất bản Scribner.

Mặc dù về bản chất đó không phải là một cuốn sách kinh doanh
trong 100 trang đầu tôi mới đọc đến đó- nó đưa ra một biên niên
sử sống động về sự phát triển của một ngành công nghiệp: làm
thế nào sự thưởng thức rượu của người Mỹ tạo đường cho sự
ưa thích bia, những người ủ rượu như Adolphus Busch ban đầu
đã tạo ra những mối liên kết dọc như thế nào bằng việc mua
những nhà máy sản xuất ly cốc và những xưởng đá và hỗ trợ cho
việc tạo ra hàng nghìn quán rượu như thế nào, và làm thế nào
một liên minh kỳ cục (người tán thành mở rộng quyền bầu cử,
những nhà đạo đức học, những người chủ nghĩa dân tộc học) lại
tìm ra những đòn bẩy về chính trị để cấm những sản phẩm của
cái mà sau này trở thành ngành công nghiệp lớn thứ 5 cả nước.

Lệnh cấm là một ví dụ rõ rệt về việc làm thế nào một quyết định
của chính phủ có ảnh hưởng đến một ngành công nghiệp một
điều củng cố lại trí nhớ không rõ ràng của tôi về việc "Chính phủ"
là một trong 5 nguồn lực trong mô hình của Porter. Để kiểm tra trí
nhớ đó tôi lần lại và đọc lại bài đăng trên HBR vào năm 1979 của
Porter.

Ít nhất tôi cũng nhớ đúng một phần: "Quyền thương lượng của
nhà cung cấp" là một trong 5 nguồn lực theo mô hình của Porter
và "Mối đe dọa với những người mới vào nghề" cũng vậy (Nếu
đây là một cuộc thi, tôi có thể lập luận rằng "những rào cản đối

với sự thâm nhập" thì cũng gần đúng để được công nhận). Tuy
vậy, Chính phủ rõ rằng không phải là một trong số năm nguồn lực
(động não nhanh một chút: bạn có thể kể tên ba nhân tố còn lại
không?)

Porter liệt kê chính phủ là một "Nhân tố", chứ không phải là một
nguồn lực, cùng với những biến số phụ thuộc khác như tỷ lệ tăng
trưởng của ngành, dịch vụ và sản phẩm bổ sung. "Tốt nhất không
nên hiểu Chính phủ là nguồn lực thứ sáu bởi sự tham gia của
chính phủ vốn không hoàn toàn tốt hay xấu cho lợi ích của
ngành" Porter viết "Cách tốt nhất để hiểu ảnh hưởng của chính
phủ lên cạnh tranh là phân tích xem các chính sách cụ thể của
chính phủ có ảnh hưởng như thế nào đến 5 nguồn lực mang tính
cạnh tranh.

Ví dụ: kiểu dáng công nghiệp tạo rào cản cho việc thâm nhập,
thúc đẩy tiềm năng lợi nhuận của ngành. Ngược lại các chính
sách của chính phủ hỗ trợ các liên hiệp có thể tăng quyền lực của
nhà cung cấp và làm mất đi tiềm năng lợi nhuận... Chính phủ
hoạt động ở nhiều cấp độ khác nhau và thông qua nhiều chính
sách khác nhau, mỗi một trong số những chính sách đó sẽ ảnh
hưởng đến kết cấu theo những cách khác nhau.