Cơ học kết cấu công trình ngầm - Chương 1

1
Chơng 1. Mở đầu

1.1 Khái niệm và định nghĩa
Một công trình ngầm đợc hiểu là một khoảng không gian trống, đợc
thi công xây dựng trong lòng vỏ trái đất (kể cả trong nớc hoặc dới nớc).
Cho đến nay có nhiều loại công trình ngầm, với các mục tiêu hay chức năng sử
dụng khác nhau. Tùy theo mục đích và phạm vi sử dụng có thể phân ra các loại:
Công trình ngầm khai thác khoáng sản,
Công trình ngầm thủy lợi, thủy điện
Công trình ngầm giao thông,
Công trình ngầm công nghiệp,
Công trình ngầm quốc phòng,
Công trình ngầm dân dụng,
Công trình ngầm đặc biệt.
Sau đây, để cho đơn giản, sẽ phân ra hai nhóm lớn là
Công trình ngầm trong các mỏ hầm lò, gọi là công trình ngầm mỏ
(CTNM)
Công trình ngầm dân dụng, quốc phòng và công nghiệp, gọi chung
là công trình ngầm dân dụng và công nghiệp (CTNDD&CN)
Giữa hai nhóm công trình ngầm này có những đặc điểm khác biệt rõ rệt,
thông qua bảng so sánh đơn giản nh trong bảng 1-1.


Bảng 1-1. Một số đặc điểm liên quan với nhóm cong trình ngầm

CTNM
CTNDD&CN
Chức năng sử dụng
Nhóm ngời sử dụng

Thời gian sử dụng
-phục vụ khai thác khoáng sản
-am hiểu về công trình ngầm
-có giới hạn
-các mục tiêu khác nhau
-không hoặc ít am hiểu
-lâu dài

Quá trình hình thành và tồn tại của một công trình ngầm có thể phân ra ba
giai đoạn là:
Chuẩn bị, bao gồm các khâu lập dự án, khảo sát, thiết kế,
Thi công xây dựng
Sử dụng và vận hành
Có thể nói rằng mọi công việc trong ba giai đoạn này luôn đợc phát
triển và đổi mới theo thời gian cùng với sự phát triển của khoa học kỹ thuật,
cùng với các kinh nghiệm thu đợc trong quá trình thi công cũng nh trong
quá trình sử dụng và vận hành.

2
Những kinh nghiệm, nhận thức và các phơng pháp quy hoạch, thiết kế
và thi công khác nhau, tích lũy đợc cho đến nay, thực sự là khổng lồ và trong
thực tế cũng còn có nhiều quan điểm, xu hớng khác nhau. Tuy nhiên các xu
hớng này cũng luôn đợc bổ trợ, hoàn thiện và phát triển. Nhiều quan niệm
cũ, lạc hậu dần ít đợc sử dụng, nhng vẫn còn có giá trị kinh điển, cơ bản; các
phơng pháp mới, hiện đại ngày càng đợc sử dụng rộng rãi

và mang lại hiệu
quả kỹ thuật, kinh tế và xã hội cao. Ngày nay, với các phơng pháp đã có,
hoàn toàn có thể thi công xây dựng đợc các công trình ngầm trong mọi điều
kiện của vỏ trái đất, đơng nhiên có sự khác biệt khi thi công trong khối đất và

khối đá, sau đây gọi chung là khối đất/đá.
Để thi công xây dựng các công trình ngầm đã có nhiều phơng pháp
đợc phát triển, có thể phân ra hai nhóm chính là:
Các phơng pháp thi công ngầm (cũng còn gọi là phơng pháp mỏ)
Các phơng pháp thi công lộ thiên
Thi công ngầm có đặc điểm là mọi công tác tách bóc đất/đá và lắp
dựng kết cấu nhân tạo đều đợc thực hiện trong lòng đất. Theo phơng thức
hay phơng pháp đào, tách bóc đất/đá có thể phân các phơng pháp thi công
ngầm ra hai nhóm, nh trên sơ đồ hình 1-1).

Khái niệm phơng pháp thi công thông thờng và phơng pháp thi
công bằng máy đợc sử dụng chỉ có ý nghĩa tơng đối, không hoàn toàn liên
quan với việc sử dụng các máy thi công. Các phơng pháp thuộc vào nhóm thi
Hình 1-1. Phân nhóm và cách gọi các phơng pháp thi công ngầm
Phơng pháp thi
công thông thờng
khoan-
nổ mìn
máy
đào xúc,
máy xới
máy
đào lò
RH
Phơng pháp thi
công bằng máy
máy khiên
đào SM
đào
toàn
gơng
đào từng
phần
gơng
kích
ép
ống,

đào
hầm
nhỏ
máy khoan
hầm TBM
hở
có
khiên
Các phơng pháp
thi công ngầm

3
công thông thờng là các phơng pháp cho phép tách phá đất/đá tạo nên
khoảng trống ngầm có tiết diện với hình dạng và kích thớc bất kỳ. Các
phơng pháp thi công bằng máy thờng cho phép tạo nên các khoảng trống
ngầm với tiết diện có dạng xác định (chủ yếu là hình tròn), ít biến động trong
quá trình thi công. Trong thực tế cũng còn nhiều cách phân nhóm khác nhau,
tùy theo tiêu chí đợc sử dụng để phân nhóm. Chẳng hạn nếu chú ý chu trình
đào có thể phân thành hai nhóm là thi công theo chu kỳ và thi công liên tục, ví
dụ nh trên hình 1-2.

Các phơng pháp thi công thuộc nhóm thi công lộ thiên có đặc điểm
chung là toàn bộ hay từng đoạn, từng bộ phận của kết cấu nhân tạo đợc thi
công trên mặt đất hay trong các hào thi công, hoặc các hố đào. Các phơng
pháp thi công lộ thiên có thể đợc phân ra ba nhóm, theo phơng thức lắp
dựng các kết cấu nhân tạo nh trên hình 1-3.
Nói chung, dù thi công bằng phơng pháp ngầm hay bằng phơng pháp
lộ thiên, công việc quan trọng là phải tách bóc đợc một phần đất/đá để tạo ra
khoảng trống ngầm (ngoại trừ phơng pháp hạ chìm trong nớc), nghĩa là gây
tác động làm thay đổi trạng thái vật chất của khối đất/đá. Trong trờng hợp
này biến đổi trạng thái vật chất sẽ gây ra các biến đổi trạng thái vật lý/cơ học
ban đầu và do vậy trong khối đất/đá xung quanh khoảng trống ngầm sẽ diễn ra
những quá trình biến đổi cơ học khác nhau. Các kết quả nghiên cứu, phân tích
của cơ học đất/đá đã chứng tỏ rằng hậu quả của các quá trình biến đổi đó sẽ
dẫn đến các dạng biểu hiện khác nhau là:
khối đất/đá có thể vẫn ở trạng thái ổn định hoặc
Phơng pháp đào
Đào theo chu kỳ Đào liên tục
khoan-nổ mìn máy đào xúc máy đào từng phần máy đào toàn gơng
máy khoan hầm
TBM
máy khiên đào
SM
Hình 1-2. Phân nhóm

theo quy trình đào

4
khối đất/đá chuyển sang trạng thái mất ổn định với các mức độ thể hiện
đa dạng.




















Nếu dới các dạng tác động khác nhau, khối đất/đá vẫn ổn định và đáp
ứng các yêu cầu theo chức năng sử dụng của công trình ngầm trong khoảng
thời gian cần sử dụng, khi đó có thể sử dụng khoảng trống mà không cần đến
các biện pháp kỹ thuật nào cả. Ngợc lại, nếu khối đất/đá mất ổn định (nghĩa
là có thể xuất hiện các hiện tợng tróc vỡ, tróc lở, sập lở, trợt lở..., cũng nh

biến dạng, dịch chuyển đủ lớn), cần thiết phải áp dụng các biện pháp kỹ thuật
thích hợp để có thể:
đảm bảo an toàn và ổn định khoảng không gian ngầm cũng nh khối
đất/đá theo các yêu cầu nhất định trong quá trình thi công;
đảm bảo bền vững và ổn định trong quá trình khai thác, vận hành;
bảo vệ đợc các công trình đã và đang đợc xây dựng ở khu vực lân cận.
Các kết cấu nhân tạo cần thiết đợc lắp dựng để có thể sử dụng khoảng
không gian ngầm an toàn và ổn định trong các điều kiện nhất định, đợc gọi
chung với khái niệm kết cấu công trình ngầm hay kết cấu chống. Tuy nhiên,
với những nhận thức hiện nay, khối đất/đá, đặc biệt là khối đá cũng đợc sử
dụng, phát huy để có thể tiếp nhận hoặc tham gia tiếp nhận các tác động cơ
học (tải trọng), cho nên trong nhiều trờng hợp khái niệm kết cấu công trình
ngầm cũng đợc hiểu là tổ hợp bao gồm các kết cấu nhân tạo và khối đất/đá,
nghĩa là toàn bộ hay một bộ phận của khối đất/đá cũng đợc coi là một bộ
Hình 1-3. Các phơng pháp thi công lộ thiên
Phơng pháp thi công lộ thiên
Thi công hở Hạ dần hạ chìm

5
phận của kết cấu công trình ngầm. Cũng vì vậy, thông thờng sẽ sử dụng khái
niệm kết cấu chống, nếu chỉ đề cập riêng đến các kết cấu nhân tạo. Khái niệm
kết cấu công trình ngầm đợc sử dụng mang tính tổng quát hơn. Các loại kết
cấu chống cùng với các phơng pháp lắp dựng cũng đợc hiểu với khái niệm
phơng pháp chống.
Cho đến nay có nhiều dạng kết cấu công trình ngầm đã đợc phát triển
với những đặc thù sử dụng khác nhau. Nói chung các kết cấu đợc hình thành
trớc hết phụ thuộc vào điều kiện ổn định của khối đất/đá vây quanh khoảng
trống, phụ thuộc vào phơng pháp thi công và phụ thuộc vào chức năng của
công trình ngầm.
Với những đặc điểm khác nhau về mục tiêu sử dụng, thời hạn sử dụng,

nên các công trình ngầm trong ngành mỏ và các công trình ngầm trong xây
dựng dân dụng và công nghiệp đợc quy hoạch, thiết kế và thi công xây dựng
với những quan điểm và yêu cầu khác nhau. Do vậy những yêu cầu và đòi hỏi
về loại hình và quy mô các kết cấu công trình ngầm cũng có những đặc thù
riêng.
Cơ học công trình ngầm (chính xác hơn là Cơ học kết cấu công trình
ngầm) đợc coi là một lĩnh vực chuyên môn với các nhiệm vụ:
nghiên cứu và phát triển các loại hình kết cấu công trình ngầm
nghiên cứu và phát triển các phơng pháp tính toán, thiết kế các kết
cấu công trình ngầm.
Nếu nh trong xây dựng thờng nói đến môn kết cấu công trình và cơ
học kết cấu một cách riêng rẽ, thì trong xây dựng công trình ngầm khái niệm
cơ học kết cấu công trình ngầm bao hàm cả kết cấu công trình ngầm và vấn đề
tính toán thiết kế. Tuy nhiên các loại kết cấu chống và vấn đề tính toán các kết
cấu công trình ngầm cũng nh các phơng pháp lựa chọn, thiết kế riêng biệt
đều có những đặc thù riêng, đặc trng bởi những tác động khác nhau của các
khối đất/đá cũng nh các phơng pháp thi công xây dựng và các quan điểm
phân tích đánh giá khác nhau. Ngày nay, tính toán kết cấu công trình ngầm
không chỉ dừng lại theo các nguyên tắc của cơ học kết cấu, mà còn vận dụng
các kiến thức của cơ học vật rắn biến dạng, cũng nh phát triển các mô hình,
phơng pháp tính riêng, liên quan với những đặc điểm đa dạng của các khối
đất/đá.
Tại đây cũng cần lu ý rằng các kết cấu đợc sử dụng để bảo vệ thành
hào, hố đào...trong phơng pháp thi công hở (Hình 1-4) cũng rất đa dạng và
tùy thuộc vào phơng pháp đào, dạng thành hào, hố đào, cũng nh các điều
kiện về khối đất/đá.
Bởi vì các loại kết cấu này không chỉ liên quan với việc thi công xây
dựng các công trình ngầm, mà còn đợc sử dụng rộng rãi trong quá trình xây

6

dựng các công trình xây dựng khác, với các chức năng khác nhau, do vậy việc
tính toán, thiết kế các kết cấu này đợc giới thiệu riêng trong giáo trình Kỹ
thuật nền móng.

Hình 1-4 . Phơng thức đào và bảo vệ hào bằng phơng pháp hở

1.2 Nhiệm vụ và yêu cầu cơ bản đối với kết cấu công trình ngầm
Mục đích chung của việc lắp dựng kết cấu công trình ngầm là để đảm
bảo an toàn, bền vững và ổn định khoảng không gian ngầm, cụ thể nhằm bảo
vệ, đảm bảo an toàn, đảm bảo điều kiện hoạt động bình thờng cho con ngời,
các trang thiết bị, phơng tiện kỹ thuật... trong không gian ngầm. Tuy nhiên
các nhiệm vụ cụ thể của từng loại kết cấu công trình ngầm cũng còn phụ thuộc
cả vào các yêu cầu riêng, mục tiêu sử dụng riêng.
Trong lĩnh vực khai thác mỏ hầm lò, nhiệm vụ chủ yếu của kết cấu công
trình ngầm là:
a) Ngăn chặn đá rơi, sập lở vào ngời lao động, trang thiết bị kỹ thuật;
b) Hạn chế dịch chuyển của khối đá và giữ ổn định khoảng trống đảm bảo các
công tác vận hành, vận chuyển và thông gió.
Bờ dốc đợc
gia cố
Bờ dốc
t
ự nhiên
Tờng có
thể thu hồi
Tờng bảo vệ là bộ phận
của kết cấu côn
g trình

Phơng pháp thi công hở
Để bờ dốc (thành
hào nghiêng)
Thành hào thẳng đứng,

có tờng bảo vệ
Neo, chốt
Các giải pháp gia
cờng, tăng sức
Tờng
cọc-ván
Tờng
cọc cừ
Tờng cọc
khoan nhồi
Tờng hào
nhồi
Khung
chống

7
Ngoài hai nhiệm vụ chính đó các kết cấu công trình ngầm mỏ cũng có thể
phải đảm nhận những nhiệm vụ phụ khác, tuỳ thuộc vào những đòi hỏi, các
yêu cầu xuất phát từ điều kiện thực tế và tự nhiên nh:
Bảo vệ khối đá xung quanh các công trình ngầm trớc các tác động phá
huỷ của các tác nhân phong hoá;
Bảo vệ các đờng lò khỏi bị nớc xâm nhập.
Trong nhiều trờng hợp, các nhiệm vụ phụ này không mang ý nghĩa đặc
biệt, song cũng có những trờng hợp chúng lại trở thành rất quan trọng, chẳng
hạn khi phải đào qua các lớp đất/đá chứa nớc.
Các công trình xây dựng dân dụng, quốc phòng và công nghiệp thờng
có tuổi thọ cao hơn, thậm chí vĩnh cửu, cho nên ngoài nhiệm vụ đáp ứng các
mục tiêu chung đề ra cho các kết cấu công trình ngầm, tùy theo chức năng của
công trình, chúng còn phải thoả mãn những yêu cầu cụ thể khác nhau nh cách
nớc, chống cháy, thẩm mỹ, vật lí khí hậu và đặc biệt là độ bền vững hay ổn

định lâu dài (bền lâu).
Ngày nay các thành tựu nghiên cứu của các lĩnh vực cơ học đất/đá
đã khẳng định rằng khi thi công xây dựng các công trình ngầm cần thiết phải
đảm bảo, gìn giữ đợc độ bền hay khả năng mang tải của khối đất/đá, để có
thể phát huy, sử dụng khối đất/đá thành một bộ phân chịu tải. Vì vậy các biện
pháp chống giữ đợc sử dụng cũng cần đáp ứng yêu cầu là phát huy, hỗ trợ
cũng nh gây ảnh hởng tốt đến khả năng tự mang tải của khối đá. Trong
trờng hợp lý tởng chỉ nên coi kết cấu chống là một dạng gia cố hay gia công
bề mặt cho khối đá. Tuy nhiên, trong thực tế các kết cấu chống cũng thờng
đạt đợc độ cứng vững nhất định, nên có thể tiến hành tính toán thiết kế và
kiểm chứng đợc.
Nói chung, để đảm bảo, giữ gìn đợc khả năng tự mang tải của khối đá,
cũng nh đảm bảo ổn định, bền vững lâu dài cho các công trình ngầm, cần
thiết phải chú ý các điều kiện hay khả năng sau:
Lựa chọn vị trí hợp lý bố trí công trình ngầm;
Lựa chọn đợc hình dạng hợp lý cho công trình ngầm, chú ý đặc biệt
đến điều kiện cụ thể về các tính chất của khối đất/đá;
Lựa chọn các phơng pháp và giải pháp thi công hợp lý;
Lựa chọn phơng pháp chống giữ hợp lý;
Chú ý đến yếu tố thời gian đối với cả khối đá/đất và kết cấu công trình
ngầm;
áp dụng các phơng pháp khai đào không hoặc ít gây tác động xấu
đến khối đất/đá-(có thể gọi là các phơng pháp đào bảo dỡng khối đất/đá)-
tức là ít gây ảnh hởng làm thay đổi độ bền và khả năng biến dạng của khối
đất/đá.

8
Mặc dù các kết cấu công trình ngầm có thể đợc lựa chọn và thiết kế
theo các phơng pháp, quan điểm khác nhau tùy theo các chức năng khác nhau
của các công trình ngầm, song nói chung khi lựa chọn và tính toán các kết cấu

công trình ngầm đều xuất phát từ các yêu cầu chung, mang tính tổng thể là:
1)Yêu cầu kỹ thuật
Kết cấu công trình ngầm phải đảm bảo có độ bền và độ ổn định nhất
định. Kết cấu công trình ngầm phải bền, nghĩa là phải chịu đợc các tác dụng
của ngoại lực cũng nh các trạng thái ứng suất sinh ra trong các cấu kiện của
kết cấu chống trong giới hạn cho phép. Kết cấu công trình ngầm phải ổn định
tức là dới tác dụng của áp lực đất đá, các loại tải trọng và các tác động khác
của môi trờng, vẫn phải giữ đợc kích thớc và hình dạng ban đầu, hoặc kích
thớcvà hình dạng nhất định theo yêu cầu sử dụng cụ thể. Tùy theo yêu cầu sử
dụng cụ thể kết cấu công trình ngầm cần phải bền vững lâu dài.
2)Yêu cầu theo chức năng sử dụng
Nói chung các kết cấu chống không đợc gây ra các trở ngại cho các
quá trình sản xuất, thi công và phải cho phép áp dụng đợc các khả năng cơ
giới hóa trong thi công (tùy theo yêu cầu); chiếm ít không gian, thuận tiện cho
việc sử dụng khoảng không gian ngầm tuỳ theo mục đích cụ thể; đảm bảo khả
năng thông gió, an toàn về cháy; sức cản thủy động nhỏ, trong nhiều trờng
hợp còn phải đảm bảo các yêu cầu về cách nớc, thẩm mỹ.
3)Yêu cầu kinh tế
Kết cấu chống phải phù hợp với thời gian tồn tại của công trình ngầm
do vậy đợc lựa chọn và thiết kế sao cho tổng vốn đầu t ban đầu và giá thành
bảo dỡng, sửa chữa phải là nhỏ nhất.

1.3 Loại hình kết cấu công trình ngầm

Cùng với sự tiến bộ không ngừng của khoa học kỹ thuật, đặc biệt là
những kết quả, hiểu biết mới trong lĩnh vực cơ học đất, cơ học đá và thành tựu
của lĩnh vực khoa học vật liệu, các kết cấu chống đựơc phát triển và sử dụng
trong lĩnh vực xây dựng công trình ngầm ngày càng phong phú và đa dạng. Sự
phát triển đó cũng góp phần phát triển những công nghệ, phơng pháp thi công
mới, ngày càng có hiệu quả hơn. Đồng thời chính những đòi hỏi về chất lợng

ngày càng cao hơn, kinh tế hơn trong thực tế cũng đã tạo cơ sở cho việc phát
triển nhiều loại vật liệu và kết cấu chống mới.
Để có thể hình dung đợc một cách tổng thể về các loại hình kết cấu
chống các công trình ngầm, phục vụ việc phân tích lựa chọn theo những yêu
cầu khác nhaucó thể sơ bộ phân loại các kết cấu chống theo những dấu hiệu
khác nhau.

9
1. Phân loại theo đặc điểm cấu tạo
Dựa theo đặc điểm cấu tạo, các kết cấu chống đợc phân ra ba nhóm chính
là: khung chống, vỏ chống và kết cấu tích hợp hay "hoà nhập" vào khối đá.
Trên bảng 1-3 là ví dụ phân nhóm các dạng kết cấu chống theo đặc điểm
cấu tạo, đồng thời cũng sơ lợc giới thiệu về vật liệu chống cũng nh hình
dạng và tính năng, chức năng của các loại kết cấu chống đó.

Bảng 1-3. Các loại kết cấu chống cơ bản


Kết cấu tích hợp Khung chống Vỏ chống
Khái
niệm
Các thành phần của kết
cấu nhân tạo xâm nhập
vào khối đá hay tích hợp
với khối đá
Lắp ghép từ các cấu kiện
dạng thanh (thẳng hay
cong)
Lắp ghép từ các cấu kiện
dạng khối, dạng tấm hay

đổ, xây tại chỗ, phun tại
chổ
Các
dạng
kết
cấu
cơ
bản
khoan phụt
đóng băng
cọc, ván, ống
neo

khung gỗ
khung kim loại
khung bê tông cốt
thép đúc trớc
khung hỗn hợp hay
khung kết hợp từ các
dạng khung và vật liệu
khác nhau

vỏ xây bằng gạch, đá,
đá bê tông
vỏ lắp ghép từ các cấu
kiện đúc trớc: tấm pa
nen bê tông cốt thép, các
tấm tuyp-bing (gang,
thép, bê tông cốt thép, bê
tông sợi thép)

vỏ bê tông liền khối:
bê tông phun, bê tông
thờng, bê tông cốt thép
vỏ thép
















10

11

Một kết cấu công trình ngầm có thể ở dạng độc lập của các kết cấu cơ
bản dạng khung, dạng vỏ hay dạng tích hợp; có thể hợp thành từ một hay
nhiều loại vật liệu; có thể ở dạng tổ hợp hay hỗn hợp của các dạng kết cấu
khác nhau. Cũng vì vậy đôi chỗ còn sử dụng khái niệm tổ hợp kết cấu chống
hay hệ thống kết cấu chống.
Nói chung một tổ hợp kết cấu công trình ngầm đợc lựa chọn và thiết kế
phụ thuộc chủ yếu vào các yếu tố sau:
mức độ ổn định và các đặc điểm địa chất, địa kỹ thuật của khối đá,
chức năng của công trình ngầm,
phơng pháp thi công xây dựng công trình ngầm.

2. Phân loại theo vật liệu
Nói chung trong xây dựng công trình ngầm, mọi loại vật liệu xây dựng
nh gỗ; thép, kim loại; gạch, đá, bêtông; vật liệu tổng hợp...đều có thể đợc sử
dụng, tùy theo yêu cầu và chức năng của công trình ngầm cũng nh những đòi
hỏi đối với các kết cấu chống. Ngoài các vật liệu xây dựng thông thờng, trong
lĩnh vực xây dựng công trình ngầm cũng phát triển một số vật liệu với tính
năng hay đặc điểm sử dụng riêng, nh các loại thép hình, các ván thép...


Kết cấu tích hợp Khung chống Vỏ chống
Vật
liệu
Cấu kiện cơ bản là neo
từ (gỗ, tre) thép thanh,
cáp, thép ống, thanh

chất dẻo và các chất
dính kết; các loại dung
dịch khoan phụt; ống
thép, cọc thép, ván thép;
vùng đợc đóng băng
Vật liệu chính là gỗ, thép
hình (thép cán định
hình), thép xây dựng, kim
loại, bê tông cốt thép đúc
sẵn dạng thanh, (các tấm
chèn bằng gỗ hay bê tông
đúc sẵn)
Vật liệu cơ bản có thể là
đá, gạch, bê tông phun
hoặc bê tông đổ tại chỗ (có
hoặc không có cốt thép, sợi
thép, lới thép), bê tông cốt
thép, sợi thép đúc sẵn dạng
tấm hay mảng, tấm thép,
gang, kim loại


3. Phân loại theo hình dạng kết cấu
Các kết cấu chống có thể đợc lựa chọn, thiết kế và lắp dựng với nhiều
hình dạng khác nhau, tùy thuộc vào đặc điểm xuất hiện áp lực hay tải trọng lên
kết cấu chống, tùy thuộc vào loại và hình dạng của công trình ngầm, đặc điểm
cấu trúc của khối đá và các yêu cầu kỹ thuật. Nói chung trong thực tế các kết
cấu chống thờng có các dạng dầm đơn, cột đơn, dạng hình thang, hình đa
giác, hình chữ nhật, hình vòm, hình móng ngựa, mõm nhái, tròn, ellíp...; các
kết cấu có thể ở dạng kết cấu kín (bao kín mặt lộ của khối đá) hay kết cấu hở.