Hoàn thiện nội dung phương pháp hạch toán chi phí sản xuất và tính giá

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH

BÙI VĂN DƯƠNG

HOÀN THIỆN NỘI DUNG, PHƯƠNG PHÁP
HẠCH TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH
GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TRONG CÁC
DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT Ở VIỆT NAM
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ
CHUYÊN NGÀNH: Kế toán - tài vụ và phân tích hoạt động kinh tế
MÃ SỐ: 5.02.11

NGƢỜI HƢỚNG DẪN: 1. TS. Nguyễn Thị Mỹ Hạnh
Chuyên viên cao cấp Bộ kế hoạch và Đẩu tư
2.TS. Võ Văn Nhị

Trường Đại Học Kinh tế Thành phố Hổ Chí Minh

TP.HỒ CHÍ MINH – NĂM 2012


Lời cam đoan
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu quá nêu trong
luận án là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Bùi Văn Dƣơng


MỤC LỤC
Trang phụ bìa
Lời cam đoan

Mục lục
Danh mục các bảng biểu và sơ đồ
CHƢƠNG 1
TỔNG QUAN VỀ HẠCH TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ GIÁ THÀNH
SẢN PHẨM ........................................................................................................ 5
1.1. Bản chất của chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm ................................. 5
1.1.1. Bản chất của chi phí sản xuất
5
1.1.2. Bản chất, chức năng của giá thành sản phẩm
9
1.1.3. Sự cần thiết của các thông tin về chi phí sản xuất và giá thành sản
phẩm của các doanh nghiệp trong cơ chế thị trƣờng
12
1.2. Tổ‟ chức hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành
sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất
14
1.2.1. Phân loại chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm
14
1.2.2. Đối tƣợng hạch toán chi phí sản xuất yà đối tƣợng tính giá thành 26
1.2.3. Phƣơng pháp hạch toán các yếu tố- chi phí
28
1.2.4. Phƣơng pháp hạch toán chi phí sản xuất vầ tính giá thành sán phẩm
32
1.2.5. Trình tự hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
43
1.2.6. Xây dựng các sổ kế toán theo yêu cầu quản lý chi phí sản xuất và
tính giá thành sản phẩm
45
1.3. Nội dung, phƣơng pháp hạch toán chi phí sản xuất và tính
giá thành sản phẩm ở một số nƣớc có nền kinh tế thị trƣờng

phát triển trên thế giới
48
1.3.1. Nội dung, phƣơng pháp hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành
sản phẩm thẹo hê thống kế toán Mỹ
48
1.3.2. Nội dung, phƣơng pháp hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành
sản phẩm theo hệ thống kế. toán Pháp
55
Kết luận chƣơng 1
62
CHƢƠNG 2
THỰC TRẠNG CÔNG TÁC HẠCH TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH
GlÁ THÀNH SẢN PHẨM TRONG CÁC DOANH NGHIỆP
SẢN XUẤT Ở VIỆT NAM
63
2.1. Thời kỳ trƣớc khi có Quyết định số 1141TC/QĐ/CĐKT
63
2.1.1. Đặc điểm
63
2.1.2. Nội dung tổ chức cộng tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá
thành sản phẩm ở các doanh nghiệp
64
2.1.3. Đánh giá chung
69


2.2. Thời kỳ từ khi có Quyết định số 1141TC/QĐ/CĐKT
ngày 1 tháng 11 năm 1995 của Bộ trƣởng Bộ Tài chính
70
2.2.1. Đặc điểm

70
2.2.2. Nội dung tổ chức công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá
thành sản phẩm ở các doanh nghiệp
71
2.2.8. Đánh giá chung
79
2.3. Một số quy định khác sau khi có Quyết định sô' 1411TC/QĐ/CĐKT của bộ
tài chính
80
2.3.1. Hạch toán chỉ phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm theo chế độ
kế toán doanh nghiệp vừa và nhỏ
80
„2.3.2. Hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm theo chế độ
kế toán doanh nghiệp xây lắp
84
2.3.3. Đánh giá chung về những quy định khác, sau khi có quyết định số
1141TC/QĐ/CĐKT của Bộ Tài chính
89
2.4. Những hạn chế và khiếm khuyết trong công tác hạch toán chi phí sán xuất,
tính giá thành sản phẩm ở các doanh nghiệp Việt Nam và những nội dung
cần đƣợc hoàn thiện.
91
2.4.1. Những hạn chế và khiếm khuyết
91
2.4.2. Những nội dung cần đƣợc, hoàn thiện
100
2.4.3. Kết luận chƣơng 2

101

CHƢƠNG 3
HOÀN THIỆN NỘI DUNG, PHƢƠNG PHÁP HẠCH TOÁN CHI
PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẲN PHẨM TRONG
CÁC DOANH NGHIỆP SẲN XUẤT Ở VIỆT NAM
103
3.1. Các quan điểm hoàn thiện
103
3.1.1. Hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành-sản phẩm
là một hệ thống
103
3.1.2. Hoàn thiện theo mục tiêu quản trị chi phí của doanh nghiệp
104
3.1.3. Hoàn thiện trên cơ sở tiếp cận các phƣơng pháp hạch toán chi phí
sản xuất và tính giá thành sản phẩm của các nƣớc tiên tiến trên thế
giới
105
3.1.4. Hoàn thiện theo nguyên tắc thích ứng với đặc điểm
sản xuất kinh doanh, trình độ .quản lý của các doanh nghiệp và yêu
cầu quản lý của Nhà nƣớc
106
3.2. Hoàn thiện nội dung, phƣơng pháp hạch toán chi phí sản xuất và tính giá
thành sản phẩm theo yêu cầu của kế toán tài chính và kế toán quản trị 107


3.2.1. Phân định sự khác biệt giữa kế toán tài chính và kế toán quản trị 107
3.2.2. Hoàn thiện một số nội dung liên quan đến lý luận, và quan điểm về
chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm
108
3.2.3. Hoàn thiện phƣơng pháp hạch toán chi phí sản xuất
111

3.2.4. Hoàn thiện phƣơng pháp tính giá thành sản phẩm
112
3.2.5. Hoàn thiện phƣơng pháp đánh giá sản phẩm dở dang
115
3.2.6. Hoàn thiện phƣơng pháp hạch toán chi phí sản xuất kinh doanh phụ
116
3.2.7. Hoàn thiện quan điểm về chứng từ, sổ kế toán và báo cáo kế toán
theo yêu cầu thu thập, xử lý và cung cấp thông tin của kế toán tài
chính và kế toán quản trị
120
3.2.8. Hoàn thiện phƣơng pháp hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành,
sản phẩm theo hệ thống kê khai thƣờng xuyên
122
3.2.9. Hoàn thiện phƣơng pháp hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành
sản phẩm theo hệ thống kiểm kê định kỳ
140
3.2.10. Hoàn thiện phƣơng pháp hạch toán khoản thiệt hại về sản phẩm
hởng trong sản xuất
150
3.3.3. Một số kiến nghị khác
152
3.3.4. Kết luận chƣơng 3
156
Kết luận
157
Công trình khoa học của tác giả đã công bố có liên quan đến luận án
Danh mục tài liệu tham khảo
Phụ lục
159

159


,

•.,

"?

'

~

DANif Ml)C CAC BANG BlED VA SO DO
Bang
1.1.
1.2.
1.3.

1."1.
1.5.
1.6.
1.7.

1.8.
1.9.
1.10.
l.ll.
1.12.
1.13.

2.1.
2.2.

2.3.

2.4.

N
Trang

lVI6i quan h~
giua chi tieu va chi phi tai chinh
M6i quan h~
giua chi phi tai chinh va chi phi kinh daanh
Quan h~
giiJ'a cac khaan illt,IC CEtU t~a
gia thanh taan bQ
CL!Cl san phclm thea phliong phap cu va m0i
Cac di~m
chi phi trang doanh nghi~p
san xua't thea
cluic nang ha~t
d<)ng
Nhu·ng di~m
khac nhau chu y§u giua h~
th6ng thu·ong
xuyen va h~
thong dinh ky

So d6 k§ taan t6ng hqp chi phi san xua't va tinh gia
thanh san ph&m thea h~ th6ng thuong xuyen cua My
So d6 ke' taan t6ng hqp chi ph{ san xua't va tinh gia thanh
si1n phfirn thea h~
th6ng dinh ky cua My
S~1
kh::ic nhau giila 3 h~ th6ng v§ cac khaan mt,Ic chi phi
cau t~lO
gia thanh san xw1t cua san phfirn
S~l
khac nhau v§ chi phi giua k§ taan t6ng hqp va
ke taan phan tich
l\lt6i quan h~
giua cac la~i
chi phi v0i gia phi va gia thanh
l\1[0 hlnh tinh gia thanh san ph&m thea chi phi taan b9
MD hlnh tinh gia thanh san phfrm thea chi phi bie'n doi
l\110 hinh tinh gia thanh san ph&m thea phu'ong pha p
sung dua·ng hqp ly
So c16 ke' taan t6ng hqp chi phi san xw1t va tinh gia thanh
san phdm
So c16 ke' taan t6ng hqp chi phi, tinh gia thanh san phfrm
va ke't qua kinh daanh trang truong Iw·p daanh nghi$p
h~tc
toan hang t6n kha thea phuong phrip ke khai
thu·ong xuyen
So c16 ke' taan t6ng hqp chi phi, tinh gia· thanh san phfrm
va ke't qua kinh daanh trang tru·ong hqp daanh nghi$p
. h~lc
taan hang t6n kha thea phuong phap ki§m ke dinh ky

So c16 ke' taan t6ng hqp chi phi san xw1t va tinh gia thanh
Scln xuf{t th~iC
te cua san phfrm hay dich Vl,l haan thanh
(doanh nghi$p VLia va nh6)

8
8
18
;37

49
50
50
5:~

55·
58
G!J
!>!l
(-)()

68

75

77

83

2.5.
3 .l.
3.2.
3.3.
3.4.
3.5.
3.6.
3.7.
3.8.
~3.9

3.10.

:J.ll.

3.12.
3.13.

:3.15.

So d6 ke to{tn t6ng hqp chi phi san xua't va tinh gia t:1anh
s(1n xw1t th~fc
te san phcfm xay Hip
H0 thong ke khai thu·ang xu yen
H$ thong ki§m ke dinh k.Y
Bang tinh gia thanh san phcfm theo phttong phap tinh
b6 sung
So eM ke toan t6ng hqp chi phi san xuat kinh doanh khac
li$u trtjc tiep theo
So d6 ke toan chi phi nguyen v~t

Lieu chudn
So d6 ke toan chi phi nhan cong trvc tiep theo tieu chwln
So· d6 ke toan chi phi san xuat .chung theo tieu chwin
So· eM ke toan t6ng hqp chi phi san xuat va tinh gia thanh
san ph:lm theo h$ tho~g
chi phi tieu chu:in (cua My)
So d6 ke toan t6ng hqp chi phi san xuat va tinh gia thanh
si1 n phdm theo h0 thong chi phi tieu chwln (kien nghi)
So d6 ke toc1n t6ng hqp chi phi san xuat va tinh gia thanh
s(1n phte ket hqp v6'i gia d~f
toan Ckien nghi)
..
. So· c:t6 ke to{tn tO'ng hqp chi phi san xw1t va tinh gi{t thanh
san phgici h;;tch toan
~
Be:1ng ke so lttqng va gia tri cac lo~i
v~t
li$u xua't dung
So d6 ke toan t6ng hqp nh~p,
xuat nguyen li$u, v~t
li$u (
theo h$ thong ki§m ke dinh ky
1
Su d6 ke toan t6ng hqp chi phi san xuat va tinh gia tha'nh
san phAm theo h$ thong ki§m ke d~nh
k.Y
. So c:l6 ke toan t6ng hqp khoan thi$t h~i
v§ san ph:lm hong

87

114

119
12G

127
127
128.
1:3~

1:38

1:3D
142

148
152


1

1. Tinh ca"p thie"t cua d'e tiii

Trang qua trinh d6i m&i co che' quan ly kinh te' t~i chfnh, cai each 1~
b~mh
chfnh qu6c gia yeu diu cai each h~ th6ng ke' toan Vi~t
Nam trong d6 c6 h~ thong ke'

loan doanh nghi~p
thea htf&ng hoa nh~p
v&i h~ th6ng ke' toan qu6c te' trel1 cos& v~n
dt,mg c6 ch<;>n l<;>c cac chua'n mvc qu6c te' v~ ke' toan va cac thong I~ ph6 bi€11 tren the'
gi&i vao di'eu ki~n
Cl,l th~ cua ViN Nam la mOt yeu c"au ta'"t ye'u khach quan nh~m
lam
choke' toan doanh nghi~p
tht,tc sv la rigu6n cung ca'"p thong tin c"an thie't va hu't1 dt,mJ~
cho nhi'eu d6i tu·qng khac nhau, ben trong cling nhtt ben ngoai doanh nghi¢p, J~c
bi¢t la cac nha quan tr! doanh nghi~p,
cac nha dau tu, cac co quan nha mf(>'c tJw·c
bi¢n cong tftc quan ly doanh nghi¢p.
Tht,fC hi~n
yht C~lU
nay, ngay 1 thang 11 nam 1995 BO Tai ch111h da ra quye'l
d!nh s61141 TC/QD/CDKT v~ vi~c
ban hanh che' d~-ke'
toan doanh nghi~p
m&i, dtiap dl,lng th6ng nha'"t trong ca ntt&c tU' ngay 01.01.1996 thay the' cac van ban v'e h~
th6ng tai khoan, che' dO baa cao ke' toan, che' dO ke' toan san xua'"t kinh doanh ngoai
qu6c doanh; che' dO sd sach, ch(fng tU' ke' toan ban hanh theo ~ac
quye't djnh tru·clay, vUi nh(i"ng lhay cl6i ra't can ban, tri~
d~.
H~ th6ng ke' toan doanh nghi~p
moi ve
co ban da giai quye't du'c_1C nhU'ng doi hoi btl'c xuc cua n'en kinh t€ thj trucmg. Cac (jUi:Hl
di~m

cai each va nguyen t~c thie't ke' h~ th6ng ke' toan m&i da du·qc kh~ng
dinh Ja
dung d~n
va phu hqp v(ii xu htt&ng.phat tri~n
cua n'en kinh te'Vi~
Nam tro11g nhU'ng
nam tie'p theo. Tuy nhien che' d(> ke' toan doanh nghi~p
m&i chu·a c6 st,t phan bi~t
m<)t
each khoa h<;>c cac lo{!i thong tin cung ca'"p cho ben ngoai ma chu ye'u Ia dtc co qu;_m
quan ly cth Nha nuoc d~ pht,tc Vl,l yeu cau quan ly vi 1110 v&i cac lo{!i thong tin cung
dip cho bO may quan ly ben trong doanh d~ nghi~p
lam co s6 cho cac quye't djnh quan
ly. N6i c~h
kha~
Ia chu·a phan bi~t
m(>tcach ro rang giU'a ke' toan tai chinh voi ke toan
quan tri ma tr<;>ng tam lake' toan chi' phi. M~t
khac nhU'ng quy d!nh v~ phu·ong phap
hQch toan chi phi san xua'"t va tfnh gia thanh san pha'm trong di'eu ki¢n doanh nghi¢p
hQch toan hang t6n kho thea phu·ong phap l~e khai thucmg xuy~n
ho~c
theo ph~wng
phap ki~m
ke djnh k ycling con c6 nhU'ng di~m
chu·a dU'qc r6 rang va hqp ly, eel ve ke
lo{ui L6ng hd~

Hi~n

ho~m

nay ban chi d~o
cai each ke' toan trung u·ong v~n
dang tie'p tvr: nghien ctl'u
hi~nt
va d6i m&i h~ th6ng k~ toan doanh nghi~p
v(ii 2 b(> ph~n
hqp thimh Ia


2

ke' toan lai chinh va ke' loan quim tri thea huqng phu hQ'p voi kinh nghi~m
va thc)ng I~
phd bie'n dtt'QC quqc te' thLt'a nh~
nh~m
nang <::ao chat Iu·qng cua c6ng lac ke loan ('j
nhit la cac doanh nghi~p
san xuit - noi t~o ra gia tri san phdm.
cac doanh nghi~p.
m(1i cho xa ·hOi.
Voi rnong muon g6p ph'an vao c6ng CUQC cai each h~ th6ng ke loan doanh
nghi~p
Vi~l
Nam cl~
bi~t
la d6i voi cac doanh nghi~p
san xuit t6i da chQn d'e Uti

nghien cllll "I-loan lhi~n
n<)i dung, phLiOng phap h~c
loan chi phi san Xllfll va linll
gia thanh Scll1 phJm trong cac cac doanh nghi~p
san xuat (J Vi~t
Nam" nh~m
giili.
quye't mOt so vf{n d'e v'e m~t
nh~
th(rc ly lu~n
cung nhtf t6 chCfc lht,f.c hi~n
ctmg l;\c
h~tc
toan chi phi san xuat va tlnh gia thanh san phJm thea yeu c'au ct'ta ke loan lc\i
chinh va ke toan qulm tri.
2.

Y nghia khoa Iwc va thtfc ti~n.

Trong co che kinh ~e moi, cac doanh nghi~p
n6i chung deu la cac don vi kinh le.
dc)c l~p,
d'eu phlti tv quyet djnh ck ho~t
d<)ng san xuit kinh cloanh CLia minh, cho nell
ngoai nlHI'ng thong tin mang tinh ~hit
"vu·a du" cung cip cho cac d6i tu·qng st'f dt,mg
0 ben ngoai doanh nghi~p
nhLf cac co quan· quan ly nha nu·oc, cac cht't nQ', khitdl
hang ... Thi ke' loan con phc\i cung ca'p cho b<) may quan ly doanh nghi~p
nhli'ng thtmg

lin kinh tc' be11 trong mang lfnh chat "n<)i bi)", khong cong bo c<>ng khai, pht't h<,ip ~<-i
yeu call quan ly d~ lam ccJ sd cho vi~c
ra quyet dinl-l'quan ly.
Ca ly lu~n
va lht,t'C ti0n deu xac dji1h h~c
loan chi phi san xuat va tinh giit lhanh
s~m
ph
Ia trQng tam ct'ta toan b<) cong tac h9-ch to~n.
ke toan trong cftc doanh
nghi~p
Sclll xuat cho nen vi~c
hoan thi~n
ni)i dung, phLWng phap h~c
loan chi phi
sim xuf1l v~\ linh gia thanh s~m
phcim nh~m
clap lt'ng yeu c'au quan ly vi m6 ct'ta nl1it
mt'(Jc dong lhoi clap Ling yeu c'au quan ly vi m6 cua doanh nghi~p
la mi)t vin d'e cc) 9
nghla Ion lao trong vi~c
nang cao chat Iu·gng va vai tro cua c6ng tac ke loan trong di'eu
ki~n
phat tri~n
kinh te thi tnfong hi~n
nay. ·

am

3. Ml;IC dich 'nghien cu'u

Cti~n
m6 hinh h~c
loan chi phi san
xual vc\ linh gia thc\nh san phcfm c6 kha nang clap Ling d6ng thai yeu c'au ct'ta l\e loan
lc\i ch!nh va k~ loim quc1n tri, m~t
khac c6 th~ v~n
dt,mg thich hQ'p trong c1ng lac h~1·cl
lo[m ke' toan cua tit ca cac doanh nghi~p
san xuat cua Vi~l
Nam kh6ng phfm hi~l
th2mh phan kinh le' hay linh vvc ho~t
di)ng.
4. D6i tu·gng va ph~m

vi nghien cuu

ca

D'c Lai nghien clfu v'e m~t
ly lt~n
cung nhu· lhVc li~n
nhft'ng van d'e c(J lien
quan cie'n vi~c
t6 chLiC h9-ch .loan chi phi san xuil Va tlnh gia lhanh san ph~m
lrot~
dtc cloanh nghi~p
san xual thui)c cac pganh c6ng nghi~p,
nong nghi~p
va xay lap,

nhhm dchi phi


3
Xllfll Va gia thanh san pbflm; XUC djnh df)i ttf<,1ng h~c
loan chi phf siin Xllfll va dO'i
ltr'loan chi phi san xufit va phu'<1ng phap tlnh gia
toan chi phi s{tll
lhi\nh, phu·ong pbap danh gia sXllftl kinh doanh ph~t.
.. 8Bng thoi lu~n
an ci1ng gop phfin hoan thi9n phtWng pbap h<.tch ·
loan chi phi san xufit va tinh gia thanh san phfim trong hai tnr'(Jng' hcjp: doanh nghi9p
lu.tch loan hang tdn kho the·o phttdng phap ke khai tlntong xuyen va cloanh nghi9p h<.tch
lObno quat cho cac lo~ti
hlnh doanh nghi~p
lhuOc cac nganh san xu ill khac nhau, ncn dd
vit;c nghien ctl'u ~o tinh chfit t~p·
trung, l<).O ra nhl'tng djnh hu'Ong dtn ban cho vi<;c 16
clltl'c tht.fc hi~n
cong ti:'ic lwch toan chi phi sdoanh nghil;p slu~n
an l~p
lrung nghicn ctl'u sail vao nganh cong
nghi<;p- nganl1 sc:ln xufit quan trqng va dttdi each, ho~n

thi9n cac cong C~l quan ly dd ;lang cao hi<;u quii hoc.tl dOng va tang
cu'<'lng kha nang hOi nh?p. Lu~n
an kh6ng nghien ctl'u plm'clng phap IH.Jch to{ln chi phf
si\n xua't Va tfnh gia thanh CUa dich VU. hoan lhanh (1 cac dc1Jl Vj kinh doanh djch Vl.J Va
khong d'c c~p
nhu'ng ky thu~
cila ke' loan quhic'n d(>ng chi phi.

Silll

5. PluMng phap nghicn cu·u:
Dt.ta lren qn~lQ
di0m hQc thuye't Marx- Leninc, (J'ng dt.lllg die phttc1ng phap: duy
v~t bi<;n chtl'ng, duy V~t
ljch stl', philn tici1 h~ th6ng, chqn mflu, so sanh d6i .chie'u ... dG
ncu va giiii quyc't va'n d'C.'>
,
.

D'0 lai cHi du'<;1c tlilrc hi~n
trcn co sd nghicn cau nhiCu tai li¢u v'C kinh tc', tai
Nam tU' tntdc de'n nay, m(Jt s6 !_ai li¢u djch Clia nti'OC ngo~li
cllfnh, kG loan .. cua Vi~t
nlnr My., 'i)hap va cua dt.J' an Euro T?P Vi9t. Ph'an Om hidu v'c lln.J'c ln~g
c<1ng lac b~tch
loan chi phi san XUfll va linh gia lhanh Sltn phfrm lrong cac doanh nghi~p
SYi<;t; Nam, dtt<,1c tie'n hanh tho~g
qua qua_Jt.:lnh lnrong cllln sinh vi en chuyen nganh kC

IOilll, llWc t~p
t6t nghi~p
t<).i cac doanh nghi9p trong nhi'cu nftm va tn,tc tie'p de'n tim
hidu v6 n()i dung, phttdng phap h~c
toan chi phi, si\n xufil va tinh gia thanh s(.,1 cac doanh nghit;p tren dja ban TP. H'O Chi Minli va mOl s6 dja phtl'c1ng.
6. Dong gop moi cua lu~n

an:

v6 ly lu?n: Gop ph'an hoan thi~n
m(H s6 nOi dung c6 lien quan de'n ly lt~n,
quan didm v'C CPSX va gia thanh san pb.tim thco ycu c'au ci'ta KC' toan Tai chinb va KC
loan Quan tri.
an da co s~l' di6u chlnh, b6 sung Vft xay dt,l'ng rndi
plntclng phap lwch toan CPSX va tinh gia thanh S~lt1
pbdm trong cac doanh nghi9p Scln
xua'l t1 Vi~L
Nam, nh~m
dap ll'ng yeu c'au ct."'a ke'loan Uii chinh va ke'loan quiin trj.
V(~

i6 ch(!c tlWc hi0n:

Lu~n

to~in
chi ph! s;ln xua't va tfnh
Vdi nhli'ng d6ng g6p nay se lam cho cong lac h~1c
gia thanh san phfim (J cac doanh nghiQp san xua'l cua Vi9t Nam liuh ho<~t

h'
gfii hcjn v(li cac m!'oc tien tie'n trcn the giOi. M~t
khac, lu~n
an cling dtl'a ra m(H sc1' giiii
phap d'Ong b0, tu· vit;c han hanh chc' c10 kc' t.oan doanh nghil;p, den vi<;c di!o 1c.1o can b(>
k6 loan (j de lru't'fng, vi9n va vi9c v.?n d~mg
chC dO kC' loan doanh nghi<;p trong cong
l:lc tlufc I( ..

-


4

7. l{e"t diu cua lu~n
D~

d~t

tai li~U
plw lvc d~

ffii)C

an

c.tu'\1c mvc dich nghien cU'u ngoai ph~n
m& d~u,

hit lu~n,
h~tp
lt,tc va danh
tham khao, lu~n
an CO kh6i h.iQ'ng 158 trang, Sli dvng 33 bang bi~u,
12
minh lwa va c6 ke't ca'u nht.i sau:

- Chuang 1. T6ng quan v~
- Chu·ong 2. Th~t'c
tr~ng
san pha'm trong cac doanh nghi~p

h~c

toan chi phi san xua't va gia th~m

san ph~m

..

c6ng tac h~c
toan chi phi san xua't va tinh gia thanh
san xua't &Vi~t
Nam.

- Chuang 3. Hoan thi~n
n()i dung, phliang phap h~c
toan chi phi san xuftL v;'1
tinh gia thanh san pha'm trong cac doanh nghi~p

san xua't &Vi~t
Nam.


5

CHu'ONG 1. ,~

,.

~

,

TONG QUAN VE HACH TOAN CHI PHI
SAN XUAT VA GIA THANH SAN PHAM
?

,.,

. '

,

•.

'

?

·~

1.1. Ban chfit cua chi phi san xufit va gia thanh ·san phfi1n
1 ~1.

Bdn chat cua chi phi sdn xuat

Chung ta d~u
bie't ding, xa hQi loai. nguO'i mu6n t6n t~i
va phat tri~n
.
thi phai l{h6ng ngung lao dra nhung san ph§:m hang
h6a, ngay cang phong ~hu,
nh~m
thoa man nhung nhu c~u
v~ v~t
chat
va tinh thfin, ngay cang tang cua minh. Trang ba't ky msan xuat
xa hQi nao, mu6n t~o
ra mQt san ph§'m m6'i cho xa hQi, nguO"i san xuat
cling d~u
phai chi ra md§ mua slim c6ng Cl;l san xuf{t,
nguyen v~ t li~u,
tra ti~n
c6ng cho nguO'i lam thue ... Cac khoan ti~n
chi ra
nay dL(Q'C g9i la chi phi San xua't. Khai ni~m

nay hoan toan phu hQ"p v6'i
khcii ni~m
chi phi san xua't trong kinh te'·h9c vi m6 "Chi phi san xuat cua
mthu·O"ng duqc coila nhung chi phi ti~n
t~ maxi nghi~p
phaj
u·ng ra eM -mua C[lC y6u t6 san xua't dU.:r:tg vao· vi~c
san xua't ra san ph~m"
128, 77]. Cac kl~ai
ni~m
v~
chi phi san xuat nay,hoan toan c6 th6 hieu
du·qc trong qua trinh tai san xwit xa hQi, tuy nhien chua n6i ] en duqc ban
ch§.'t kinlY t§ cua chi phi san xua't cling 'nhu Slf chuy§n dich cua cac y§u tf.l
chi phi san xuat vao san ph§'m san xua't ra va t~o
nen gia tri m6'i cua 1~6 ..
Theo C.Mac "Chi phi san xua't cua san ph§:m bao g6m tat ca nhli'ng
yeu to gia tri cua n6 rna nha tu ban phai b6 ti~n
ra tra hay g6m vc:} t
ngang gia cua nhi1ng yeu to gia tri d6 ma nha tu biin· da nem vao si1 n.
xuat. Muon cho tu ban duy tri mQt each dan gian hay tai san xua't v6'i s6.
J ttqng y nguyen nhu eli thi phai thu l~i
chi phi a'y" [42, 85] hoiflc "phi ton
cua nh~t
tu band§ san xua't ra hang h6a ·va phi ton Clta ban than Sl;l' san
xua't ra hang h6a c16 lu611 lu6n la hai d~i
luqng khac nhau. Phi ton cua ·
nha tu ban do b~ng
chi phi tu ban, phi ton thlfc Slf d§ san xua't hang h6a.

do b~ng
chi phi lao d(>ng. B6'i v;%ty, chi ph,i tu band§ san xua't ra hang boa.
Va gia tri hay thl;l'C ch§.'t chi phi san xu§.'t CUa 110 khac nhau V~ }u·qng".
'

.

Sl;l· kh~c
nhau nay d§ dang nh<%tn tha:'y qua c6ng thU'c ca'u t(;lo gia tri
hang h6a cua C.Mac. Gia tri hang h6a = C + V + m, trong c16:
C: b¢ ph4n ht ban t6n t0i du6'i hinh thuc tu li~u

san xua't (nha xu6'ng,


6
nguyen li~u,
v~t
li~u
... ) ma gia tri cua no
. may m'oc thiet bi, nhien li~u,
du·qc bao toan va chuy§n nguyen v~n
vao san xua't, ttic la gia tri khong
thay d6i v§ hcqng trong qua trinh san xu.lt, cho nen c con gQi la tu· biin
bat bien hay la lao d<)ng v;%tt h6a.
V: b<) ph;%tn tu ban t6n t9-i du6'i hinh th(tc stic lao d<)ng, trong qua trlnh
san xuat se tang len do gia tri sll' d!fng cua hang h6a sti~
lao d9ng c6 d~c
c1i§m. khi du·qc tieu dung thi n6 t9-o ra ;m9t Iuqng gia tri m6'i l6'n hon gia
tri. cua n6 cho nen v con gQi la tli ban kha bien hay la lao d<)ng song.

m: gia tri th~ng
du la ph~n
gia tri doi ra ngoai gia tri hang h6a stic
lao d<)ng do cong nhaJ:?, lam thue t9-0 ra va bi nha tli ban chiem khong.
127, 90, 91]
Du'6'i g6c d<) tai chinh, qua trinh san xua't va tieu th~
san pham CLta
cac doanh nghi~p
du'qc bi§u hi~n
thanh qua trinh tu~n
hoan v'on, b&t dclu
b{tng vi0c, m<)t m(tt Ling tn16'c' von ti§n t~ d§ mua s&m tu li~u
lao d<)ng ve_\
doi tuqng lao c19ng, m(tt khac tach ra m9t b<) ph~n
von ti§n t~ d§ chi tra
ti§n htc>'ng cho cong nhan vien. Giai do9-n hai cua vong tu~n
hoan la giai
tiep san xua't, trong giai do9-n nay; cong nhan se. th~c
hi~n
vi0c
do9-n tr~l'c
tieu cltmg cho san xua't ctoi v6'i tu li0u san xuclt va sang t9-0 ra san pht1m
m6'i. Gia tri sari pham m6'i bao g6m gia· tri tu li$u san xua't lao d9ng vh6a) chuy§n clich va gia tri m6'i sang t~o.
Giai do~n
thti ba cua vong tuc'in
hoan la giai do9-il tieu thlf so san pham rna doanh nghi~p
da san xua't ra
de' c6 c!Ltqc cloanh thu ban hang. So ti§n cloanh nghi~p
thu duqc do vi'~c

tieu th~
san pham phan anh gia tri san pham da th~c
hi~n.
Gia tri nay
khong nhung bu d&p gia trt tli li~u
san xua't tieu hao va tra lu'ong cho
cong nhan vien rna COn bao g{)m ca bQ ph~n
gia tri do· lao d<)ng th(tng dL(
sang t~10
ra va duqc coi la thu nh~
p thi~n
tuy cua xa h9i. Nhu v;%ty' cliJ C()
gi:-i tr~
nhCtng tu li~u
san xu:lt cia tieu hao. vll gia tri do lao d9ng c~n
thif{t
Sra trong qua trinh san xu:lt m6'i duqc xem la chi phi san xwfL
cua doanh nghi~p
va hqp thanh gia thanh san pham cua 'doanh nghi0p.
Tuy nhien trong cong tae th~c
te, de'· quan ly tot gia thanh san ph&m,
Nha nu·&c thu·O'ng quy dinh n<)i dung c~ th§ cac chi phi duqc tinh vao gia
thanh sphcim, g9i la ph9-m vi gia thanh. Nhin l9-i nhung quy dinh ci'm
Nhc\ llllCS'c v§ cac khoan ffi\IC chi phi ca'u t9-0 gia thanh san phclm d cac
doanh ngh0p san xuat tu· tru6'c den nay, c6 th§ th<1y ding, c6 nh[mg
khoan thu<)c v§ thu nh~p
tlu~n
tuy cua xa h9i nhung vlln ctuqc tinh vao

gia thanh san pham nhu': kinh phi cong doan, bao hi§m, bao hi§m y t6


7

du'lu'dng, thue' nha da't, ti~n
thue cd so...
Chi phi san xua't va gia thanh san ph~m
la hai ph~m
tn) khach quan cua qua
trlnh san xua't, hai ph~m
tn) nay chi khac nhau v~ ph~m
vi tinh toan va hlnh
thuc bi~u
hi~n,
con v~ ban cha't thl hoan toan tho'ng nha't vdi nhau. til d6, co
th€ n6i: "Chi phi san xua't cua m()t doanh nghi~p
la to an b() hao phi b~ng
ti~n
V'e lao d()ng v~t
hoa, lao d()ng so'ng (ti~n
lu'dng, cac chi phi trich theo
lu'dng) va cac chi phi khac b~ng
ti~n
phat sinh trong qua trlnh san xua't va
tieu th\} san ph~m
cua doanh nghi~p
tUng thai ky nha't dinh ".
chi phi, du'

Duo.i g6c d() quan tri kinh doanh, khai ni~m
tieu phi b~ng
ti~n
cua m()t doanh nghi~p.
l~i
du'ni~m
chi tieu, chi phi kiJ;lh doanh va chi phi tai chinh, trong d6:
- Chi tieu la IDQi khoan ti~n
da tra cua doanh nghi~p,
dfin de"n s~ giam
xuo'ng cua vo'n b~ng
ti~n,
giam phu'dng ti~n
thanh toan, giam nkhac. ·
- Chi phi kinh doanh la s~ tieu phi (thong thu'ang) gia tri din t3ie"t c6 tfnh
V~
V~t
ph~m
Va dich V\} a€ san xua't san ph~m
CUa doanh
cha't doanh nghi~p
nghi~p
va chi ro ba d~c
tru'ng c6 tinh cha't b~t
bu()c cua chi phi kinh doanh:
(1) Chi phi kinh doanh la s~

(2)

ra va th~c
nghi~p

hao phi v~

'
v~t,phm

va dich
'~.

Y\1.

.

hao phi v'e v~t
ph~m
va dich V\} phai lien' quan dSn ill\}C tieu t~o
hi~n
ke"t qua ho~c
duy trl nang lvc san xua't dln thie't cua doanh
mdi n~m
trong khai ni~m
chi phi kinh doanh.

S1;l'

(3) Nhung hao phi nilm trong hao phi kinh doanh phai du'la phai du'ti~n.

- Chi phi tai chinh bao g'Om nhung hao phi v'e v~t
phftm va dich Y\J tinh
theo gia thvc te' va nhu'fing quy dinh lien quan de'n vi~c
t~o
ra ke"t qua cua.
vdi vi~c
chi ra. Chi phi tai chinh cua m()t thai ky xac djnl1
m()t thai ky, g~n
la sv chi ra g~n
vdi ke't qua cua thai ky d6. N6 la sv hao phi ho~c
tieu. phi
-hgia tri cua m()t thai ky tinh toan nha't dinh ,du'va CO m~t
trong bang tinh lai 16 cu6i nam. (ph\}l\}C so'l)
M6i quan h~ giua cac khai
doanh du'
ni~m

chi ra,

~hi

phi tai chinh va chi phi

ki~h

8

Bang 1.1. MO'i quan h~

giua chi tiCu va chi phi tai chinh

Chi· lieu (Thai ky)
Chi tieu nhu'ng khong Ia
chi phi lai chlnh

Chi lieu= chi phi tai chlnh
Chi phi tai chlnh =chi tieu

Chi phi lai chlnh nhung
khong phai Ia chi lieu

Chi phi (thai ky) = giarn U\i san

Bang 1.2. M6i quan h~

giua chi phi tai chinh va chi phi kinh doanh

T6ng chi phf tili chfnh cua thai ky
Chi phLtai
Chi phf kinh doanh khong
Chi phf tai ~hfn
doanh nghi~p
cua thai ky
chfnh cC1a
trLmg chi phf t~i chfnh

thai ky acac Chi phi t~i chinh doanh
Chi phi tai Chi phftai Chi phf kinh Chi phi kinh
ITnh v~ic
ho~t
chfnh khac chfnh CL1a
doanh bt)
nghi~p
c6 tinh cha't d~c
bi~t
doanh khac
d()ng plw
n
hli:
kha'u
nhli
kha'u
hao
sung
nhli:
thai
ky
=
CP
I< hong
Ngoai ky
ti~n
cong
CLia
hao
TSCO

quan
tri
cl'1a
TSCO
c6
tfnh
blnh tllliang
tfnh toan
cha't quan tri chu DN nh<)
ky
Chi phf Lai chfnh "Trung Lfnh" cua ky

Toan bq chi phf kinh doanh cua ky

Nhu ~y,v
xet rieng v'e ho~t
dOng kinh !doanh chinh cua mOt doanh
nghi~p
san xua:-t thl chi phi tai chinh cua mOt thai ky chinh Ia cac chi phi
du9c tru ra khoi doanh thu du9c huong cua thai ~y do ds tinh ktt qua kinh
doanh thco quy djnh cua Nha nlioc, hi~n
nay, nhftng chi phi nay bao g'om
gia v6n ban hang, chi phi ban h~mg
va chi phi quan ly doanh nghi9p tlnh
cho hang da ban trong ky. Con chi phi kinh doanh thl bao g'om cac chi phi
phat sinh trong qua trlnh s~m
xua:-t va tieu thv san phflm dli9c tinh tm1n thco
muc
dlch ricnab cua doanh nahiep.
.

b
•
dOng cua cac doanh
Du'oi g6c d() ke" toan, tlnh hlnh va ktt qua ho~t
nghi~p
l~i
du'9c phan anh va bao cao theo cac linh vlfc ho~t
d()ng khac nhau
d()ng san xua:-t kinh doanh chinh, ho~t
dOng san xufft kinh doanh plw
la ho~t
va cac ho~t
d()ng khac,. tU d6 cling c6 nhfi'ng khai ni~m
chi phi khac nhau
g~n
li'en vdi cac linh vlfc ho~t
d()ng n6i tren:
- Chi phi san xufft kinh doanh: la nhung chi phi phat sinh c6 lien quan
dtn vi~c
thlfc hi~n
chU'c nang cd ban cua m6i lo~i
hlnh doanh nghi9p .. D<'fi
voi cac doanh nghi~p
san xufft, chi phi nay bao g'Om toan b() cac chi phi
phat sinh trong qua trlnh san xufft va tieu thv cac lo~i
san phflm chinh va
san xufft phv cua doanh nghi~p.


9

-Chi phi ho~t

d()ng khac:

d()ng khac trong doanh nghi~p
v'e nguyen t~c
Chi phi thu()c cac ho~t
phili au'voi chi phi slm xufft kinh doanh va phcH chi
UQng C\} th€ VOi nhfi'ng tlnh chfft khac nhau nhu': chi phi
tie't theo cac ho~t
cua cac ho~t
d()ng tai chinh; cac khoan chi phi bfft thu'ong. Trong d6:
- Chi phi ho~t
d()ng tai chinh: la nhung chi phi c6 lien quan uSn ho~t
d()ng a'au tu' tai chinh nhu' chi phi hay 16 do ban chung khoan, cac chi phi c6
lien quan ac'n vi9c cho vay v6n, hay lien doanh, lien kc't..

bi
thi~

- Chi phi bfft thu'ong: la nhung chi phi ngoai dl,f kie"n nhu' cac khoan ti~n
ph~t
phai bbi thu'ong ,cho ddn vi khac do vi ph~m
h(jp d6ng, cac khoan
Iwi v'e tai san do khong xac dinh du'(jc a6i tu'(jng chiu trach nhi~m
v~t
I

'

x'

c hat...

T6m l~i.
c6 nhi~u
khai ni9m v'e chi phi theo nhi'eu nganh khoa h9c khac
tren c6 th€ rut ra cac ke't lu~n
v'e chi.·
nhau nhu'ng t6ng hphi san xufft kinh doanh nhu' sau:
(1) Chi phi san xufft kinh doanh cua mQt doanh nghi9p la toan b9 h~w.

phi b~ng
ti'en v~ lao d()ng v~t
hoa va lao d(mg ~6ng
(ti'en lu'dng, cac chi phi
ti'en phat sinh trong qua trl~h
san
trich theo lu'dng) va cac chi phi khac b~ng
xufft va ticu th~
san ph§'m cua doanh nghi~p.
',_
(2) Chi phi kinh doanh va chi phi tai chinh la hai
d~i

lu'
(3) Cac chi phi khong lien quan ae'n chuc nang cd ban cua doanh nghi<%p.

- san xufft va tieu thv. san ph§'m - thl khong du'(jc xem la chi phi san xufft
kinh doanh va khong du'1.~

Bluz chat, chile niing cila gia tltiuzh san phii?m.

Xufft phat til m~c
dich cua ho~t
d()ng san xufft kinh doanh, nguyen t~c
quan ly c6 hi9u qua, chi phi san xua't cua cac doanh nghi9p n6i chimg d'eu
nh~m
mv.c dich t~o
ra nhung gia tri sll' dv.ng nhfft dinh cho xa h()i, bi€u hi9n
cac san ph§'m hang hoa C\} th€ rna Xi nghi~p
se du'a ra tieu th~
du'oi d~ng,
r()ng dii tren thi tru'ong d€ thlfc hi~n
gia tri sii' dv.ng cua n6 nh~r
bu d~p
chi
phi da ~ora
va con c6 lai. Nhung san phffrn hang hoa nay chinh la ke't qua
d'au ra cua cac ye'u t6 chi phi d'au vao rna xi nghi~p
da bora trong qua trlnh
ho~t
d()ng san xufft kinh doanh, khi du'l~i
cac chi phi san xufft du'oi hlnh thuc ti'en t<%, d6ng thai cling hoan thanh

10

nghia V~l dO'i voi nha nu'oc va lkh luy. Muc chi phi c'an phai bu aftp gqi la
gia lhanh loan b() hay la gia thanh d'ay au cua s::ln phffm da ban.
Nlnf v~y
gia thanh san phftm, tfnh m()t each d'ay du la bieu hi~n
bhng
da chi ra de san xua't va tieu
ti0n cua tdng sO' cac chi phi rna doanh nghi~p
tlw mOt ddn vi hay mOl kh6i Iu\5ng san phffm nha"l d!nh.
Gia thanl1 day du
ddn vj san pham

=

Chi phf san xuat cua khoi lu·qng san pharn th1,Jc hiGn
Khoi ILiQng san pham thl,l'c hiGn

Ngoai ra, de phl)c VI) yeu c'au danh gia ke't qua cua rieng ho~t
dOng san
xuftt cGng nhu' mU'c dong g6p cua tUng lo~i
san phftm hay cong vi~c
khac
g(>p
nhau, UU\1C thvc hit)n (J cac phan xu'CJng san xua't vao chi tieu lQi nhu~
cua doanh nghi~p
nhi'eu hay H hay nhung yeu diu khac rna ngu'oi ta con
phftm trong m6i quan h~ voi cac chi phi
tinh gia thanh se:ln xua't ddn vi s~h
san xurr:t trong plwm vi phan xu'(Jng san xua't nlnt sau:

Gia thanh san xuat
ddn vj san pllam

=

Chi phf san xuat cua khoi li,LiQng san pham hoan thanh ·
Khoi ILiqng san pharh . ~oan

thanh

Nhu' V~ty'
gia thanh s{m xual CLia s{w phftm la bis6 cac chi phi rna doanh nghit)p da chi ra de sltn xua't m(>t ddn vj hay m()t ·
khO'i lu'san xua't cua s{m phftm c6 the g9i
each khac la gia lhanh phan xu'CJng, We la gia thanh dti<;jc tinh toan tren cd sCJ
cac chi phi ua chi ra as chc' t~o s{m phfim Ci cac phan xu'Cing san xua't.
80 plwc V~l cliO ycu diu qu{m ly cua Nha nu'oc, gia thanh san phftm con
du'<)c ch.ia thanh gia thanh ca bii;t va gia thanh xa hOi. Trong d6 gia thanh
vi tUng doanh nghi9p yoi nhU'ng
ca bii;t va gia lhanh du'ui'eu ki9n qi the khong gi6ng nhau, ne'u dung tren giac. d() loan b() n'cn kinh
san phftm d'cu c6 m(>t gia thanh xa'p xi gia thanh blnh quan,
t0 thl m0i' lo~i
tU'c la muc gia thanh vao lo~i
trung blnh trong di'eu ki9n san xua't hi~n
l~ti.
· Gia thanh nay g9i la gia th~m
xa h(>i hay gia thanh blnh quan to an nganh
cua san' phftm.

Gia thanh san phftm c6 vai tro ra"t quan tr9ng trong qua trlnh tai san
san phftm la ch1 lieu kinh 1.6 t6ug
xufit xa lH)i, bi6u hi9n (j chf> gia th~m


11
hqp phan anh ch~t
lu·qng ho~t
d<)ng cua xi nghi~p
v§ cac m~t
ky thuc~l,
kinh te, t6 chl'tc ... Trang di§u ki~n
c~nh
tranh hi~n
nay,·,cung v6'i ch~t
htqng san phEi'm, gia thanh san pha':m luon la v~n
d§ duqc quan tam hang
d:iu cua cac nha san xu~t.
Ph~n
d~u
h~
th~p
gia thanh san phEi'm va
nang cao ch~t
lu'9'ng san phEi'm la nhan tO' quyet dinh den hi~u
qua san
xu~t
kinh doanh va dam bao sv t6n t::;ti va phat tri§n lau dai cua xi
nghi~p.

Do tinh ch~t
quan tr9ng nhu v~y
nen chi tieu gia thanh san phEi'm
luon c1uQ·c xem la m(>t chi tieu cAn duqc xac dinh m<)t each chinh xac',
trung thvc d§ giup cho cac nha quan tri doanh nghi~p
c6 din cu xem xet,
danh gia ki§m tra va ci§ xu~t
cac bi~n
phap thich ung v6'i ho~t
d<)ng san
xua't kinh doanh tang giai do~n
C\} thK Tinh ch~t
quan tr9ng cua chi tieu'
gia thanh san pha':m con th§ hi~n
(J cac chuc nang vO'n c6 eua n6 dO'i ·v6'1.
ho~t
c1<)ng quan ly, gia thanh san.pha':m c6 cac chuc nang co ban sau dfry:
1

'

.

- Clut:c nang thu6'c do bz), adp chi phi:
'1\t bud~
p chi phi va c6 lai la m<)t trong nhung nguyen t~c
co ban cl'm .
h~c
toe:1n kinh te cho nen vi~c
di tim canl' cu d§ xac dinh mlic bu dclp

nhli'ng hao phi ma mlnh da bo ra d§ t~o
nen san phEi'm va thvc hi~n
gia
tri cua san phEi'm la yeu c:lu khach quan cua ho9-t d<)ng kinh doanh doi
v6'i cac doanh nghi~p.
Gia thanh san pha':m dfty d~ bi§u hi~n
toan b<) cc-it
hao phi v~t
ch~t
ma doanh nghi~p
da bo ra d§ san xuat va tieu thy san
phEi'm chinh la muc chi phi c:ln phai bu d~p
m<)t each d:iy du va kip thO'i
c1§ da1n bao yeu c:lu tai san xu~t.
Doanh ~hu
ban hang se hoan l~i cac chi
phi san xu~t
va tieu th\} san phEi'm rna doanh nghi~p
da chi ra d6ng thO'i
cling nh~m
den vi~c
thoa man nhu c:lu tich lliy.
- CIHI:c nang lqp gia:

Thea kinh te chinh tri h9C, tren t~!
tn(O'ng, gia ca phan anh gia tri
xa h<)i cua hang h6a phu hqp v6'i sue mua cua d6ng tif2n va quan h~ cung
cAu, gia ca th! tru·O'ng bao dam cho nguO'i sanxu~t
kin~
doanh bu dap

du·qc cac chi phi va c6 lai c:ln thiet. Gia thanh d:iy du cua san phEi'm la
cac chi phi cAn ct~q
bu d~p
cho nen no co quan h~ ch~t
che v6'i g~a
ca va
lC:t din cu· d§ xay d\l·ng gia ban san pha':m. Gia ca cua tang lsan phEi'm
hang h6a c6 th§ cao han th~p oc
hsan phEi'm n6i chung khoilg thg thdoanh nghi~p
cung san xukhac qua trinh san


12
xua't la qua trinh t(;lO ra gia tr! san ph&m rna gia thanh lEt m9t phcin cua
hi~n
b&ng ti~n
CUa gia tr~ cho nen giu·a
gia tri c16, con gia Ca la Sy' bi~u
thie't v6'i nhau nhLtng CO
gia thanh, gia ~r Vel gia Ca CO m6i quan. h~ il~t
nhu·ng chCtc nang khac nhau trong qua trlnh tai san xua't xa h9i.
- Cldtc nartg tlut6'c do cheit lur;~ng
d9 qudn ly hinh ~t Clta do.anh nghi~p:

hinh doanh hay nang l~t:c

ua tr'tnh

Chenh l~ch
giU·a doanh thu ban hang v6'i gia thanh dAy du cua nhu·ng
s;:1n pham hang h6a thyc hi~n
trong ky chinh la lgi nhu~
thucin cua
ho~t
d9ng san xua't va tieu thy san ph&m la can cu danh gia ke't qua kinh
doanh cua doanh nghi~p.
Lgi nhu~
cua doanh nghi~p
cao hay tha'p plw.
thu9c tr~(C
tie'p vao chf tieu gia thanh san ph&m. H<;! tha'p gia thanh ·sah .·
ph&m tren co sa cai tie'n t6 chuc san xu~t
va quan ly' hoan thi~n
cong
ngh~
san xua_'t, t6 chuc lao dQng khoa hQC, tie't ki~m
va Stl dyng chi phi
m9t each hQ'p ly nhat d6i v6'i tling lo~i
ho~t
d9ng, tling khoan chi phi c~1
th§ la bi~n
phap co band~
ta'ng cuO'ng doanh lgi, tang tich lliy va tai siii1 ·
xua't m0 r9ng. V6'i chuc nang nay gia thanh san ph&m la chi tieu kinh te
t6ng h<,Jp. dt; cac nha quan tr! doanh nghi~p
xac dinh phu'ong an kinh

doanh vc't chi c1~w
ccmg tac kinh doanh nh&m. d~ t du·gc ke't qua dinh tnt(le.
1.1.3. S~l cdn thief cua cac thong tin v~ chi phi san xudt vii giG thanh san
ph am czla cac doanh nghi¢p trong co' che thf tru'ilng., .
?

,

~,

'

Trong ho~t
d9ng san xua't kinh doa.nh, cac doanh nghi~p
muon t6n
t<;1i lau dai Vel phat tri§n b~n
vung thi d~U
phai tim ffiQi bi~n
phap d§ Scll1
xua't san pham v6'i so luqng nhi~u
nha't, cha't htgng cao nha't, chi phi thap
nhat nh&m tang cu·ang doanh l<,Ji, tang tich lliy va tai san xuat m0 r9ng.
E>§ thy·c hi~n
myc tieu nay cac nha quan ly doanh ngl).i~p
'phai hi§u th<%t t
ro nang lye cua ban than doanh nghi~p
va niim biit dugc nhu cc1u cua thi
tru'CJng trong tung giai do~n
khac nhau' d§ xay dy'ng ke ho~c
san xuat

kinh doanh theo hLi6'ng Slt dyng h§'t nang lye san.xuat CUa doanh nghi~p,
dap ung toi da yeu cciu cua thi tniO'ng v~ san pham, quan ly ch. slt dyng c6 hi~u
qua cac lo(;li tai san, v<%tt tu va von bktng ti~n
cua doailh
nghi~p
g6p phc1n h<;lch toan chinh xac chi ph{ san xuat, quan ly tot gia
thanh san phAm VI-lo(;lt d9ng quan tri doanh nghi~p
thljc chat la qua trlnh chuan bi va
ra cac quyet dinh quan tri tren co sa cac thong tin cc1n thiet 0 ben trong
va ben ngoai doanh nghi~p.
Cac thong tin kinh te ben ngoai doanh
nghi~p
tuc la thong tin v~ thi truO'ng nhu muc cung cciu, gia ca ... c6 th§ c6


13
du·qc tLi' vi~c
thu th?p cac thong tin duqc cong b6 ho?c thong qua cong t::ic
nghi€m c(tu thi tru'c>'ng. Cac thong tin ben trong doanh nghi$p hoan t9an · ·
do doanh nghi$p t~f t6 chU'c thu th~p,
xfr ly, luu tru cling nhu dua vao st:l'
d~;ng
nhLf.thong tin V~ tinh hinh san Xufit san ph§:m trong nQi bQ doanh
nghi$p (muc haci phi ttf li$u san xufit, hao phi lao d<)ng; chi phi c6 dinh;
chi phi bie'n d6i ... ) tinh hinh tieu th~;
san ph§:m tren cac kenh phan phtli, .
thong tin v~ tinh hinh b.ie'n d<)ng tai san ...
' HC;lch toan ke' toan n6i chung va hC;l-Ch toan chi phi san xuat tinh gia

thanh san ph§:ln n6i rieng, v6"i hai chU'c nang chinh la phan anh va giam
d6c tat ca hoC;lt d<)ng kinh te' tai chinh cua doanh nghi$p, hoan toan c6
kha nang cung cfip cac thong tin'c&n thie't ph~;c
v~; cho yeu c&u qwin ly v~
nhi~u
n1?t khac nhau CUa lanh dC;lO doanh nghi$p, giup ch9 bQ may qua1i
ly cloanh nghi$p c6 th~
giam d6c lient~;c
ca trt16"c, trong va sau cac qua
trinh san xuat l~inh
doanh cua doanh nghi$p. T6m l9-i, cac thong tin ccln
thiet ph~;c
v~;
cho ho9-t d<)ng 'quan tri doanh nghi$p c6 th~
thu th~p
tLf
nhi~u
ngu6n khac nhau nhung trong d6 cac thong tin ben trong doanh
nghi$p do b9 ph?n ke' toan cung cap d6ng vai tro rat quan trQng ya
khong th~
thieu dttqc nhat la cac thong ti.~
v~
chi phi san xuat va gia
Lhanh s1

·,

kinh te' nu6"c ta con ho9-t. d<)ng thea co che ke
Tnt6"c clay khi n~

hOC;l-Ch h6a t~p
trung, cac doanh nghi~p
th~c
chat chi la IDQt cap th~c
hi$n k~ hoC;lch, b9 may qw1n ly doanh nghi$p c6 nhi$m v~; chi huy doanh
nghi$p th~c
hi~n
k§ hOC;l-Ch nha nt16'C giao nhat la phai hoan thanh chi
tieu v~ gia tri t6ng san luqng. Vi v~y
nhu c&u thong tin· kinh te' 0 cap
cloanh nghi$p luc d6 chu ye'u chi la thong tin hu'6"ng ngoC;li tuc la cung cap
cac thong tin kinh te' th,eo yeu c&u cua cap trend~
cac ~0 quan ngy ra cac
quye't dinh kinh te' c&n thie't. V6"i d?c 9-igm nay, duke' toan c6 cung cap
kip thai c'ac thong tin v~ tinh hinh hoC;lt d<)ng san xuat kinh doanh CL!a
doanh nghi$p thi nhin chung s6li$u d6 cling chi dung lC;li (J m((c d9 tinh
va thu'Cl'ng dinh ky 3 thang, 6 thang, 1 naln nhung s6 li$';1 d6 m6'i ctu·qc
xem xet nhu'la nhung tai li~u
tham khao cho vi$c l~p
ke' hoC;lch cua ky
sau, con ket qua Hii, IB khong anh huO'ng de'n. s~;· t6n t9-i cua cloanh
nghi$p, dAn den tinh tr9-ng nhi~u
doanh nghi$p khong coi tr9ng cong tac
hC;lch tmin chi phi san xucap thong tin ccln thie't lam co sCi cho c~i'
quyet ctinh kinh doanh.
Trang co che' kinh te' m6'i cac doanh nghi~p

n6i chun:g khong phan

14
theo cac thanh ph:in kinh te' d§u· phai ttj quye't dinh "so ph~n"
c{w
mlnh, phai tl,l' lo lay von, ttj tim hi~u
nhu c:iu thi tniO'ng, ttj can doi giiJ'a
d:iu vao va d:iu ra cua cac ho~t
c10ng· san xuat kinh doanh, ttj tim thj
tru'O'ng tieu thl,l san phrlm d~ bao dam kinh doanh c6 lai va phat triEin
b§n vi::i'ng thl nhu c:iu v§ thong tin ben trong doanh nghi~p
do ke' toan·
cung cap khong the thi§u dl19'C trong tat ca cac quy§t d!nh quan tri doanh
nghi~p
la di§u tat ye'u. 6 cac nu6'c c6 n§n kinh te' thi truO'ng phat trien
nhu My, Phap .. ~. phong ke' toan cua doanh nghi$p san xw1t c6 mOt b~ •
ph~n
ke toan chi phi rieng hay COn g9i la k§ toan quan tri v6'i nhi:i'ng d~lC
.
diem khac v6'i bO ph~n
ke' toan tai chinh: [phlf llfc so 3J BO ph~n
ke' toan
chi phi CO nhi$m Vlf cung cap cac thong tin k§ toan cho bO may quan trt
doanh nghi~p
su d~mg
dg l~p
ke' ho~c,
di§u khien va kiein tra cac ho~t
c10ng cua doanh nghi$p rna khong duqc c6ng bo ra ben ngoai, vl neu cac
doi thu c;~nh
tranh c6 trong tay nhung so li~u

v§ chi phi san xuat kinb
doanh, v§ hi$u qua ho~t
dOng eua doanh nghi$p cling nhll tU'ng bO ph~n
trong cloanh nghi$p thi h9 c6 the c6 nhung bi$n phap can tr0 hoStt dOng
Sbi~t

1.2. T6 chu'c h~c
toan chi phi san xuiit va tinh gia thanh san
phftnl trong cac doanh nghi~p
san .Xuiit
1.2.1.. Phiin lofii chi phi san xuiit vii gid thiinh

sdn phdm

1.2. ·1.1. Pllan loq.i clli pllf san xuat

Phan lo~i
chi phi san xua't la phllong phap din eli' vao cac tieu thL(C
khe:l.c nhau eM phan chi a chi phi san xuat thanh nhi§u lo~i
.khac nhau v6'i
nhu·ng di;ic tinh rieng de ph!fc Vlf cho yeu c:iu quan ly doanh nghi$p, qwin
ly ch.i phi se:l.n xuat va gia thanh san ph§'m du"6'i nhieu mi;it khac nhau.
Phan lo~i.
chi phi san xuat la mOt yeu c:iu tilt yeu khach quan nhilm hieu
]'0 n(>i dung, di;ic diem, c6ng dl,lng va vai tro cua tung lo~i
chi phi phat
sinh trong qua trinh hoStt c10ng cua doanh nghi$p /va anh hu'O'ng cua il6
c1en ke't qua san xua't kinh doanh cua thO'i ky.
phan lo~i

chi phi san xua't, luon luo.n phvthuOc vao hlnh thli'c va
ill!fC tieu cua h$ thong thong tin trong nOi bO doanh nghi$p VEt phai dam
bao cac yeu c:iu sau:
S~t

- Dap ting kip thO'i, d:iy c1u nhung thong tin c:in thiet trong cong
bic quan ly chi phi "san xuat, qwin ly gia thanh, tinh toan hi$u quii cua
c:ic phu'o'ng an kinh doanh.


16
tbi du·qc Xep V~lO
mOt yeu to khong kg chi phi d6 phat sinh 0 dia di~m
nao, dtmg VaO il~IC
dich gi trong kinh doanh va ch!la InOt each s5p x(fp.
l~ti
8 yeu to chi phi pho bien 0 nu'6'c ta trong thai gian tni6'c mlm 19QG.
lVIoi quan h~ gil'i'a each phan chia thanh 8 yeu to v6'i 5 yeu to chi phi c6
th§ trinh bay nhu· sau:

s yeu to

5 yeu

Nguyen v~t
liGu chfnl1
v~t
lieu plw
Nhien liGU
Tiei1 luting

Bao hiern xa.t1¢i

Nguyen lieu,

'

to
v~t

lieu

Nhan cong

Khau hao TSCB

Khau hao TSCD

Nang lu·ong
Cl1i 1<111 khac bang tien

Chi pill djch v~ mua ngoai
Chi pill kl1ac bang tien

Cach phan lo0i chi phi theo nOi dung kinh te cua chi phi la mOt bu·ac
chi tiet h6a ba yeu to co ban cua qua trinh fao dOng san xw1t n6i chung
Ht lao c10ng; doi tLiqng lao dOng vatu li~u
lao dOng. Tung lo0i chi phi san
xua't c1uqc neu ra 0 day khong thg hi~n
duqc qu~n
h~

giua n6 v6'i qua
trinh lao dOng san xua't cling nhu ket q~a
san xuat. Cach phan lo?i chi
phi nay thu'O'ng chi c6 tac dvng d thO'i digm dfiu nam khi· doanh nghi¢p
l<:tp lee ho<;1ch san xuat- ky thu~tai ·Chinh va d thO'i digm cuoi ngiai trinh ket qua san xua't kinh doanh trong nam du'6'i d?ng "bao cao chi
phi san xuat theo yeu to". Thong qua bao cao chi phi san xuat theo yeu
to, nguoi d9c se thay ro muc chi phi v~ lao dOng v~t
h6a va lao dOng s6ng
Lrong LO<l n b(> chi phi Scli1 xuat cua doanh nghi~p.
Di~u
nay cfin thifit cho
VLQC xac c:linh tr9ng di§m quan ly va can d6i giU'a ke hO<;lCh gia thanh vdi
c<:ic ke ho 0 ch khac.
(2) Phan lo?i chi phi san xuat theo cac khoan mvc cau t?O gia thanh

san phTheo quy c1inh hi~n
i1ay, chi phi san·xuat cua doanh nghi~p
se du'<;JC
chia thanh nan1 khoan illVC cau t<;lO gia thanh san pham v6'i nhu·ng tinh
du1t v<1 cong d~mg
khac nhau la: chi phi nguyen Vc~t
li¢u tn}c tiep; chi phf
nhan cong tr~c
tiep; chi phi san xuat chung; chi phi ban hang va chi phi
quan ly doanh i1ghi¢p. Trong d6:


17

- Chi phi nguyen v~t
li~u
trvc tie'p: La nhung chi phi v§ nguyen v<)t
li~u
chinh, v~t
li~u
ph~,
nhien li~u
trvc tiep phat sinh trong qua trinh
che' t0o san phcfm 0 cac phan xuO'ng san xwl't. Cac lo0i nguyen v<)t li~u
nay c6 th§ xw1t tLf kho ra sli d~ng
va cling c6 th§ mua v§ du·a vao sLf d~ng
ngay ho~c
do cloanh nghi~p
tv che' bie'n· r6i dua vao sli cl~ng.
- Chi phi nhan cong tnjc tiep: la: nhi:i"ng chi phi lien quan den b9
ph~n
lao c19ng htjc tie'p san xua't san phlim 6' cac phan xuO'ng san xuat
nhu: ti§n lu'O'ng; ti§n cong; cac khoan trq cap; phl;l cap c6 tinh chat lLfO'rig;
'cac khoan trich v§ bao hi§m xa. h9i; baa hi§m y te'; kinh phi cong dm\n
c1U'9'C tinh VftO chi phi thea quy dinh.
- Chi phi san xua't. chung: la nhung chi phi san xuat con l0i trong
ph0n1 v:i phan xuO'ng san xua't, ngoai chi phi nguyen v~t
li~u
trtjc tiep va
chi phi nhan cong trvc tiep. Day la nhung chi phi c6 lien quan den vi~c
to ch(fc va quan ly ho0t d9ng san xua't (J cac phan xu0ng san xua't va m9t
so chi phi khac c6 th§ phat sinh trong qua trinh che t0o san phcfm nhu·ng
khong du'9'C tinh VclO chi phi nguyen V~t
li~u

trtjc tiep va chi phi nhan
cong tr~·c
tiep. Chi phi san xua't chung la chi phi tong hqp baa g6In nhi§u
ye'u to khac nhau nhung c6 cling tinh cha't ~lt:
nhan vien phan xu·0ng;
chi phi v~t
li~u
va cong c~ d~ng
c~ dung 0 :Rhan xti0ng; khau hao tai san
co dinh dung 0 phan xuO'ng; chi phi dich v~ mua ngoai va chi phi bl:tng
ben khe:'tc dung 0 phan xtiO'ng.
,
- Chi phi ban hang: la cac chi phi c6 lien quan de'n qua trinh tieu tlw
san phclln nhti: chi phi qwing cao; giao hang; giao dich; hoa h6ng ban
hang; baa bi dong g6i; chi phi g~n
li§n v6'i kho bao quan san phlim; chi
phi baa hanh san phcfm ... chi phi ban hang cling la chi phi t6ng hqp baa
gom cac yeu to chi phi giong nhu' chi phi san xua't chung.
- Chi phi qw-in ly doanh nghi~p:
la cac chi phi quan ly kinh doanh,
quan ly hanh chinh va cac chi phi chung khac khong th§ tinh vao chi phi
Sbao hi§m; phi ki§m toan, trq cc'lp thoi. vi~c
cho nguO'i lao d9ng thea ch6
dQ ... chi pl1i quan ly doanh nghi~p
cling la chi phi t6ng hqp bao gom sau.
ye'u to chi phi giong nhti chi phi san xuat chung ngoai ra con c6 cac·chi
phi khac nhu thue'; phi; l~ phi va chi phi d1f phong.
Day la each phan lo0i chi phi ket hqp thea n9i dung kinh te' va theo .
CUa chi phi giup cho Vi~C

quan }y chi phi san xuat du'9'C ch~t
I;
cong d~mg
che ho11 va tinh gia thanh san ph:lm m9t each chinh xac. Trang c16 chi
phi nguyen v<%t li$u trtjctiep, chi phi nh~
cong trtjc tiep va chi phi se:h1
. 'fRU'liNG DAl

~iM;{s

-~orxWN

!iOC~·HI\


18
xullt chung la CO Sd d~ tinh gia thanh san xullt cua san phllrn cho nen ba
khoan n1\lC chi phi nay con duqc g9i chung la chi phi san phclrn, tCtc ]a
nhli'ng chi phi g~n
li§n v6'i gia tri cua cac lo(';li san ph§'rn duqc san xuat ra.
Bay la tai san .cua doanh nghi~p,
khi doanh nghi~p
ban nhli'ng tai san
nay th1 cac chi phi san ph§'rn g~n
li§n y6'i n6 rn6'i duqc tru ra khoi doanh
thu d~ tirih ke't qua kinh doanh cua thai ky du6'i chi tieu "gia v6n hang
ban" hay con g9i la "gia phi hang ban". Chi phi ban hang va chi phi qu~in
ly dom1h nghi~p
duqc xern la chi phi ho(';lt d<)ng cua ky kinh doanh cho
nen con gQi ]a chi phi thai ky. Hai khoan rn\lC chi phi nay khong du'

tinh vao gia th<1nh san xullt cua san phclin rna duqc khiu tru het viw
doanh thu cua ky rna n6
phat sinh d~ tinh ke't qua kinh doanh. Lily gia
I
v6n hang ban c<)ng v6'i chi phi ban hang, chi phi quan ly doanh nghi~p
tinh cho san phllrn ta se tinh duqc gia thanh toan b<) cua san phclm da
ban.
C<:1ch phan lo(';li chi phi ~an
xullt theo cac khoan rn\lC cau t:;w gj{t
thanh san phclrn v6'i each thll'c xli ly chi phi san phclrn va chi phi thai ky
vua neu (J tren ·la phuong phap h(';lch toan gia thanh cua My du'Q'c Ctng
d\lng (J nu6'c ta tu dgia thanh san phclrn theo cac khoan rn\lC cbi phi theo quan di~rn
try§n
'
th6ng (J nu·6'c ta tu nhung narn tru6'c th1 n<)i dung cac khoan rn\lc chi phi
c[{u t(';lO gia thanh dlly du CUa san ph§'rn v§ CO ban. cling khong CO sv thay
d6i dang k~.
Hiing s61.3. Quan h~
giua cac khoan rn\lc cliu t(';lo gia thanh toan b(J
ella se:1n phclm theo phuong phap eli va rn6'i
Khoan m~1c

chi phi cO

Nguyen vc).t li~u
cl1inh dung vao
san xuat
Vc).t li~u
plw dung vao san xuat

Khoan rnwc chi pt1i rnoi
Chi phi nguyen vc).t li~u

-

trl)'c tiift;J

Nl1ien i~u.l
nang tu·ong dung
vao sanxuat
Khau hao may moe tl1ie't bi
Cl1i pt1i quan ly phan xu·ong
Cac khoan thiet hq.i trong
san xuat

Chi phi sin xua't chung

Tien lu'Cing c6ng nllan san xua't
Baa hiern xa hoi d1a cong nhan
san xuat

Chi phi nhan cong trvc tiep

Chi phi tieu th~1

Chi phi ban hang

san pl1~m

Chi pl1i quan ly doanh nghi~p

Chi phi quan ly cloant1 ngl1i~p

-----


19
Tuy nhien v§ phu·o·ng di~n
h9-ch toan gia trt tai san cua doanh nghi~
p
va tinh k§t qua kinh doanh cua tung thai ky thi CO Slj thay df5i l6'n VI theo
quan di§m m6'i gia trt San phllm cha ban chi duQ'C XaC dtnh va baa cao
theo chi tieu gia thanh san xu~t
con chi phi quan ly doanh rghi~p
thi
tinh he't cho san phllm da ban trong ky. Trang khi d6, phuong phap h9-ch
toan gia thanh cu l9-i biit bu()c tinh he'~
chi phi quan ly xi nghi~p
vao chi
tieu gia thanh ~ong
xuang cua san phllm hoan thanh nh~p
kho, khi s:in
phll1n duqc tieu. th1,1 thi chi phi qwin ly xi nghi~p
n&m trong gia thanh
d)ng xL!'ci'rtg ctla s:in phfim da ban m6'i duqc tn)· ra khoi doanh thu de U11 h
ke't qua kinh doanh. Ne'u de'n cu6i ky san ph:im chua ban du·qc thi gia ~r
cua san ph:in1 t6n kho'._ se duQ'C baa cao thea chi tieu gia thanh cong
xu·&ng, trong d6 c6 ni()t ph:in chi phi quan ly doanh nghi~p.
Thea chung toi each phan lo9-i chi phi san xu~t

cua xi nghi~p
thanh
nam khoan m1,1c v6·i hai each ling xli khac nhau c6 tac d1,1ng tich CJ,l'c hem
trong cong tac quan ly chi phi san xwit va gia thanh san ph&m. Quan'
di§m nay chi r6 chi phi chung lien h~ d~n
ho9-t d()ne- san xu:it la m()t b()
ph~n
cua gia thanh san XU~t
san ph§:m, n6 se duQ'C bu diip- khi san phih:n .
dUQ'C ban ra a bllt CU' thai di~m
nao CUa qua t~inh
kinh doanh, con chi phi
chung lien h~ de'n ho9-t d()ng ban hang va ca~'ho9-t
d(>ng chung cua doanh'
nghi~p
thi thu()c v§ chi phi cua ky rna, n6 phat s1:oh tu d6 phai duqc bu
diip b&ng.chinh doanh thu duQ'C huang cua thai ky.
V§ in~t
phuong phap lu~n,
quan di~m
nay cho th:iy vi~c
bu c1iip hao.
phi va XaC cttnh k§t qua kinh doanh phai giinli§n v6'i qua trJ.nh t00 ra V{l
th~i'c
hi~n
gia tri cua cac dllu ra trong tung ky nhllt dinh, quan di§m n<\Y
CO gia trt dam bao Slj chinh xac cua gia thanh san ph§::rp_, tinh dung mu·c ·
hao phi cAn bu diipva kit qua kinh doanh trong tung ky nh:it cttnh.
V§ y nghia thljc ti§n~
quan di~m

nay· t9-o co sa cho vi~c
t6 chuc thea
d6i, ki§m tra, ki§m soat chi phi m()t each ch~t
che'han va_ d§ dang danh
gia hi~u
qua ho9-t d()ng cua tung b() .Ph~n
san xu~t
kinh doanh trong
doanh nghi~p
tren co sa so sanh chi phi da bo ra .v6'i ke't qua da thljc hi~n
duqc cua tung b.Q ph~n.
D6ng thai lam cho cong tac h9-ch toan ke' toan d
san xu:lt tra nen r6. rang, d§ higu va minh b9-ch hO'n,
cac doanh nghi~p
phu hqp hon v6'i cac chufin mljc qu6c te' v§ ke' toan hang t6n kho.
(3) Phan lo9-i chi phi san xu~t

ho0t d()ng san xu:lt kinh doanh.

theo Slf thay d6i cua chi phi v6'i muc c19