Hoàn thiện hệ thống tín dụng nông thôn đáp ứng nhu cầu vốn thát triển nông nghiệp các tỉnh miền núi tây nguyên

i

•

"

,

'

'

BQ GIAO Dl)C VA DAO T~O
A
'
A
A
,
QUOC GIA THANH PHO HO CHI MINH
TRUCJNG D~I
HQC KINH TE
-------·--D~I·HQC

---------m------D!NG vAN QUANG

"

'

"

"

,

,{

"

HOAN THIEN
HE• THONG TIN DUNG
NONG THON
•
•
DAP l.JNG NHU ciu v6N PilAT TRitN NONG NGHIEP
•
,

~

A

,

"'

"

CAC TINH MIEN NUl TAY NGUYEN·

Chuyen nganh : Tai chinh, Ltiu thong ti~n

t~

va Tin dtJ.ng

Ma s6 : 5.02.09
A

LUAN
. AN TIEN SI KINH TE
T

,(

IW

,(

Nglfdi hudng dful khoa hQc :
GS, PTS NGUYEN THANH TUYftN

Thanh phO Hfi Chi Minh -1999


LfJI CAM DOAN

t6i. Cac

s6

an hl trung th11c va chua tUng du<)c ai c6ng

b6

T6i xin cam doan dity hl c6ng trinh nghi~
li~u,

ket qua n~u

trong b~t

trong lu~n

cdu cua ri~ng

kY c6ng trinh nao khac.

D~ng

Tac gia

Van Quang


Bang ky hi~u,

chii'vi@t tit:
- -

- - - - -

1. NHNo & PTNT dQc hl Ngan hang n6ng nghi~p

- - - - - - - - - - - - - -

va phat tri~n

n6ng th6n.
2. NHNg dQc Ia Ngan hang phqc Vl1 ngudi ngheo.

3. HTXTD dQc Ia h<;jp tac xa tin dqng.
4. NHTMCPNT dQc Ia Ngan hang thudng m~i
5. QTDND dQc Ia

quy tin d11ng nhan dan.

c6 phdn n6ng th6n.


Muc
Inc
•
•
?

)..

MODAU

CHU'dNG 1 : Vai tro ciia h~

vi~c
phat triin nong nghi~p

Trang
1

th6ng tin dqng nong thon trong
cac tinh mi~n
ntii Tay nguyen

1.1 Khai quat di~u
ki~n
1\f nhien, kinh t~ xa h(_)i cac tlnh Tay nguyen.
.
1.1.1 V! tri d!a ly, d!a hinh, khi h~u
1.1.2 Dan s6.
nang va th~ m~nh
Tay nguyen.
1.1.3. Ti~m
ch~
.
1.1.4 Danh gia v~ l<;Ji th~ va h~n
1.2 Vai tro cua h~ thdng tin dl]ng nang than trong vi~c
phat tri~n
nang nghi~p
cac tlnh Tay nguyen.
cua h~ th6ng tin dl]llg nang than .
1.2.1 S\f cfin thi~
1.2.2 Yeu cfiu cua h~ th6ng tin dvng nang than .
1.2.3 Vai tro cua h~ thdng tin dvng nang than trong vi~c

phat tri~n
nang nghi~p
cac tinh Tay Nguyen .
1.3 Kinh nghi~m
t6 chtic h~ th6ng tin dl]llg nang than d m(_)t s6 mtdc tren
th~
gidi.
1.3.1 Ngan hang nang nghi~p
va h<;Jp tac nang nghi~p
Thai Ian
(Bank for Agriculture and Agricultural cooperatives-BAAC).
1.3.2 Ngan hang nang nghi~p
Indonesia (Bank Rakyat Indonesia-BRI).
1.3 .3 Quy tin dvng Desjardins d Canada .
1.3.4 Ngan hang GRAMEEN- NHNg d Bangladesh.
1.3.5 M(_)t s6 nh~
xet nit ra tU kinh nghi~m
ho~t
d(_)ng cua cac t6 chtic
tin dvng nang than cac nude .

5

5
5
7
8
13
14
14

24
29
35
35
41
42
47
50

ho~t
d(}ng ciia h~ th6ng tin dqng nong 53
CHUdNG 2: Thtfc tr~ng
thon d6i vdi phat triin nong nghi~p
cac tinh mi~n
ntii Tay nguyen .
2.1 Th\fc tqng phat tri~n
nang nghi~p
Tay nguyen .
2.1.1 Hinh thanh cac vting san xu~t
nang san hang hoa d Tay nguyen .
2.1.2 Tr6ng va baa v~ n':ing .
2.1.3 Cd sd h~ cing nang than Tay nguyen .
2.1.4 Dc5i s6ng c(_)ng d6ng cac dan t(_)c it nguc5i d Tay nguyen .

53
54
57
57
58

2.1.5 Nhu c~u

v6n d~u

hi d~

phat tri~n

nong nghi~p

nong thon Tay

59

nguy~.

-1.2'h\{etrf]ngo~d9cua6iv_L¥p

___63__
nong nghi~p

cac tinh Tay nguy~.
2.2.1 Khai quat h~ th6ng tin dgng nong thon tntdc khi co phap 1~nh
63
Ngan hang, H2.2.2 T6 chuc va hof.].t d9ng cua h~ th6ng tin dl,mg nong thon tU khi co phap 75
l~nh
Ngan hang, Hnay.

2.3 Danh gia t6ng quat v~ thl,ic trf.].ng hof.].t d9ng cua h~ th6ng tin dl,lng nong
119
thon 6 Tay nguy~.

CHlJdNG 3 : Hmin thi~n
h~ th6ng tin dqng nong thon dap ti'ng
121
nhu ciu v6n phat triin nong nghi~p
cac tinh mi~n
ntii Tay nguyen.
3.1 Djnh h11dng phat tri~n
nong nghi~p
va nong thon Tay nguy~.
3.2 Hoan thi~n
cac t6 chuc tin dl,lllg nong thon theo hlfdng Cong nghi~p
hoa,
hi~n
df.].i hoa nong nghi~p
nong thon Tay nguy~
.
3.2.1 Hoan thi~n
t6 chuc Ngan hang nong nghi~p
va phat tri~n
nong
nam .
thon Vi~t
3.2.2 Hoan thi~n
t6 chuc Ngan hang phlJc VlJ nglfdi ngheo.
va hoan thi~n
quy tin dl,lllg nhan dan.

3.2.3 Thanh l~p
3.2.4 Thanh l~p
ngan hang thlfdng mf.].i c6 ph~n
nong thon.
3.2.5 Khuy~n
khich cac t6 hidng tr<;j hof.].t dk~t
giifa cac t6 chuc tin dl,lllg nong thon.
3.2.6 Sl,i li~n
qua tin dl,lllg.
3.3 M6 r3.3.1 Ding tntdng ngu6n v6n.
3 .3 .2 Md rhi .
3.3.3.Ap d1Jng cac hinh thuc cho vay linh hof.].t.
3.3.4 Giai phap h~
ch~
rui ro tin dlJllg.
chinh sach lai sufrt cho vay phil h3.3.5 Thl,ic hi~n
nong thon.
3.3.6 Cai ti~n
bQ h6 sd cho vay hQ san xufrt.
3.3.7 Md rdf.].i hoa cong ngh~
Ngan hang
3.3.8 Hi~n
3.3.9 Quy hof.].ch, s~p
x~p,
dao ~ova

tuy~n
dl,lllg can b9 Ngan hang cac
tinh Tay nguy~.
3.4 Cac giai phap h6 tr
121
122
123
129
131
133
135
136
137
137
140
147
152
158
160
160
161
161
162


3.4.1 Hoim thi~n

cac van ban phap lu~t

di~u

chlnh cac ho~t

d(?ng Ngan

162

himg.
,. " . h'ap_"-e_ta.LID;i_nong_nOLJ..L¥p_nong
). , .
,.
tTt-.;a
,..
lh"'on T_ay:
,. ngu___y:en.
" _____ j 67__
-----------------3 ·'"~ A 2-MQLso_gla.Lp
K~t
lu~n
171
173
Tai li~u
tham khao
179
Pht;tlt;tc
?·


1

'

~

M(JDA.U
1. Tinh cip thi@t cda cU tai ngbi@n ctiu:
Mi~n

mii Tay nguyen hi m<)t trong bay vting kinh t~

tich h] nhien hdn 54.000km2

tlnh: Gia lai, Kon tum, Daklak va Lam ddng, vdi di~n
chi~m

16,6% di~n

tich ca nude, dan s6 khoang 3,5 tri~u

ca nude. Tay nguyen la vting co nhi~u
nang d~

phat tri~n

nghi~p

nong nghi~p.

d~c

di~u

bi~t

ki~n

la ti~m

cua ca mtdc, bao gdm 4

ngl1di chi~m

4,6% dan s6

h] nhien thu~n

l<;Ji va nhi~u

nang dfit dai d~

phat tri~n

ti~m

cay cong

dai ngay .
Trong nhiing nam qua, cac tinh Tay nguyen da d~t
dang k~

trong phat tri~n

xa h<)i, nhi~u

kinh t~

du<;jc nhiing thilnh h]u

vting san xufit nong san hang hoa qui

mo ldn nhu cao su, ca phe da hinh thanh, ddi s6ng c<)ng ddng cac dan t<)c d Tay
nguyen ngay cang eM thi~n
CUQC d6i mdi d~

thl]C hi~n

hdn. Tay nguyen dang ctmg ca nude ti~n
cac ffilJC tieu kinh t~

xa h<)i rna Dang va Nha nude da d~t

ra. Tuy nhien Tay nguyen vfin dang la vting kinh t~
di~n

vdi nhi~u

hanh cong

kern phat tri~n.

thach thuc kho khan, trong do nhu cAu v6n d~

phat tri~n

dang phai d6i
nong nghi~p

Tay nguyen dang rfit hue thi~.
H~

th6ng tin dlJllg nong thon trong thdi gian qua, nhfit la tli nam 1991 trd l~i

day da gop phfrn quan trQng trong vi~c
nghi~p

va phat tri~n

kinh t~

gop phfrn khai thac co hi~u
nong thon b~t

di~u

ti~.

cung ling v6n cho san xufit nong

nong thon d6i vdi cac tinh Tay nguyen, budc dfru da

qua ti~m

dfru md r<)ng, ~o

nang to ldn cua Tay nguyen. H~
ki~n du

thu~n

l<;Ji cho ho~t

ngan hang d cac dnh Tay nguyen. Tuy nhien ben c~nh
yeu cfru v~

nh~m

thi h~

v6n, tinh thich h<;Jp vdi d~c

di~m

kinh t~

thanh qua d~t

h~

th6ng tin dlJllg nong thon la d~

t~,

tin dlJllg

du<;Jc, so vdi

xa h<)i d cac tinh Tay nguyen

th6ng tin dlJllg nong thon vfin con nhieu vudng m~c.
hoan thi~n

d<)ng ti~n

th6ng tin dlJllg

Do do vi~c

nghien ctiu

gop phfrn quan trQng vao SlJ


phat tri~n
nghi~p

nong nghi~p,
hoa, hi~n

nong thon Tay nguyen, dap U:ng yeu elm cua SlJ- nghi~p
d~:].i

hoa dfit mtdc.

V di nhilng ly do neu tren, chling toi chqn d~
thi~n

h~

cong

tai lu~n

an cua minh Ut: "Hoan

th6ng tin dqng nong thon dap ti'ng nhu diu v6n phat triin nong

nghi~p

cac tinh mi@n nul Tay nguyen "
2.

Ynghia ciia viec nghien ctiu:

- Lu~n

an gop phfin ho~m

thi~n

Cd Sd ly lu~n

va thlJ-c ti~n

v~

hol:}t d9ng cua h~

th6ng tin dl.]llg nong thon d cac tinh Tay nguyen, thong qua do giup cho cac t6 chuc
tin dgng trong vling md r9ng va nang cao hi~u
cfiu v6n cho phat tri~n
d~:].i

nong nghi~p,

qua hol:}t d9ng nh~m

dap U:ng nhu

nong thon theo hudng cong nghi~p

hoa, hi~n

hoa.
- Lu~n

an la SlJ- t6ng k~t

th6i ky, d~c

bi~t

tt'r nam 1991 d~n

- Lu~n
tam d~n

hol:}t d9ng cua h~

an co th~

,{.

nay.

lam tai li~u

hol:}t d9ng cua h~

th6ng tin dl.]llg nong thon qua cac

d~

tham khao, nghien cUu cho nhilng ai quan

th6ng tin dl.Jng nong thon d Tay nguyen.
'

•J!\

•

r.:

3. Dm ttf(jng va phQ,m VI nghten cliu :
- Lu~n
h~

an trinh bay, phan tich co h~

th6ng tin dl.]llg nong thon, v~

thon trong vi~c
d~

hoan thi~n

nong nghi~p

vi nghien CUu cua lu~n

h~

Ngan hang phl.Jc VlJ ngl16i ngheo

th6ng tin dl.]llg nong

cac tinh Tay nguyen, va

th6ng tin dlJllg nong thon d Tay nguyen.
an bao gdm hol:}t d9ng cua cac t6 chuc tin

dlJllg nong thon nhu: Ngan hang nong nghi~p

Vi~tnam.

yeu cfiu va vai tro cua

thtJ-c trl:}ng hqat d9ng cua h~

cung U:ng v6n cho phat tri~n

ra nhilng giai phap nh~m
- Ph~:].m

th6ng SlJ- cfin thi~,

Vi~t

va phat tri~n

nong thon Vi~t

nam,

nam, Quy tin dlJllg nhan dan, Ngan hang

thudng m~:].i

cd phfin nong thon d Tay nguyen. Trong do lu~n

CUu chu y~u

d6i vdi hol:}t d9ng cua Ngan hang nong nghi~p

an ~p
va phat tri~n

trung nghien
nong thon


4. Phudng phap nghien cdu :

an dlJa

__________ -~un
phap lu~n

tr~n

cac quan diim cua hqc thuy~

cua chu nghta duy v~t

ljch

phap tcSng h
sa, duy v~t

d6i chi~u

chlic tin dgng nong thon d Tay nguy~
gia dung thlJc tr~ng
thi~n

ho~t

tcS chlic va ho~t

Mac-L~ni,
bi~n

d<)ng di Utm lu~

chling, k~t

di nghi~
di co s6 li~u

b~ng

CUu. Ti~p

hc~n

vdi cac t6

tinh hinh thlJc t~

chling, nh~m

phuong

nh~m

danh

de ra cac ghH phap di hoan

d<)ng cua cac tcS chlic tin dlJllg nong thon d Tay nguy~.

5. Nhiing dong gop cda Iu4,n an :
- Lu~n
h~

an lam sang to nhilng lu~n

eli khoa hqc ve SlJ cAn thi~

va vai tro cua

th6ng tin d\mg nong thon d6i vdi qua trinh phat triin nong nghi~p,

nong thon d

Tayngu~.

- Lu~n

thl]c tr~ng

an de c~p
ho~t

qua va n~u

d<)ng cua h~
l~n

nhilng h~n

- De xu~t

phat triin nong nghi~p

cac m~t

nong thon va phan tich

th6ng tin dqng nong thon Tay nguy~
ch~

t6n ~i

cAn nghi~

nhli cd c~u

qua dAu tu tin dlJllg. Ngoai ra lu~n

trong nhilng nam

CUu giai quy~t.

nhilng ghii phap Cd ban nh~m

nong thon tr~n
hi~u

thl]c tr~ng

hoan thi~n

cac t6 chlic tin dlJllg

t6 chlic, huy d<)ng v6n, md r<)ng va nang cao
an con de xu~t

vt mo di cac t6 chlic tin dlJllg nong thon d Tay nguy~
.,
,
,
,

nhilng giai phap h6 tr<;J d ffim
ho~t

d<)ng co hi~u

qua.

6. K@t ciu cua lu4n an :
Lu~n

lqc va co k~t

an co kh6i llic~u

nhli sau :

•

Md'dftu

•

ChJidng 1: Vai tro cua h~
nong nghi~p

3 Sd d6, 1 bang d6, 6 phq

th6ng tin dqng nong thon trong vi~c

cac tinh mien mii Tay nguy~.

phat triin

Chtidng 2: ThlJc tr~g

•

vdi phat tri~n

phat tri~n

D~

nong nghi~p

Chtidng 3: Hoim thi~n

•

nong nghi~p

•

K~t

•

Danh mqc tai li~u

d{}ng cua h~

h~

cac dnh mi~n

mii Tay nguy8n.

th6ng tin dt;~ng
cac tinh mi~n

th6ng tin dl]llg nong thon d6i

nong thon dap ling nhu cfiu v6n
mii Tay nguy8n.

lui)n.

minh hqa cho d~

Ngan himg Nha nude Vi~t
Vi~t

ho~t

tham khao va phq lqc.

mi nghi8n cilil, chting toi da sti dl]llg ngu6n s6 li~u
nam, Ngan hang nong nghi~p

nam, Ngan himg phl.Jc VlJ ngudi ngheo Vi~t

va phat tri~n

cua

nong thon

nam, Quy tin dl]llg nhan dan, T6ng

Cl.JC Th6ng k8, cua cac B{}, cac Cd quan thong tin chinh thuc va m{}t s6 ~p

chi.


CHU<1NG 1
n-Vaitr~bh6gmdq

nong tlrontrong vi~c-­

phat tri@n nong nghi~p
e'

quat cb@u k.J~m
1.ha1
1 K
re

r

Tay nguy~

•A

cac tinh mi@n nui Tay nguyen
fit nh1en , kinh teJ{ xa""' hq1 cac tJnh Tay nguyen .
•A

bao g6m 4 tinh mi~n

d6ng' vdi di~n

tich tlJ nhi~

tinh den cu6i n~m

1996 la 3,508 tri~u

2

bi~t

ki~n

tlJ nhi~,

nude ta, co

bao g&m khi h~u,

khac, Tay nguy~

la cac lo~i

cay cong nghi~p

vdi cac vUng Duy~n

b<), ca nude va cac nude Ian c~n

Nam va B~c

kinh te, chinh tri va an ninh qu6c phong d6i

nang cao ddi s6ng nhan dan trong vUng, d6ng thdi ~o
phat tri€n kinh te Tay nguy~

d<)

•

giila hai mi~n

rifng, dfit do Bazan, ngu6n nude va nhilng ki~n di~u
d~c

A

tich ca nude va dan s6

la 64,4 ngudi/Km

vi tri dia ly va di~u

phat tri€n nong lam nghi~p,

A

ngudi chiem 4,6% dan s6 ca nude. M~t

la vung lanh thd n6i li~n

v di lc;Ji the v~

.,

mii : Gia lai, Kon tum, Daklak va Lam
2

vi tri chien luc;Jc het srlc quan trqng v~
vdi ca nude.

r

A •

54.437km chiem 16,6% di~n

dan s6 trung binh ca vUng Tay nguy~
Tay nguy~

•

n~

co kha n~g
quan trqng d€

kha nmg gfu ket slJ.

hai Nam trung b<), Dong nam

nhu Lao, Campuchia.

1.1.1 Vj tri 1.1.1.1 Vj tri dja ly
Tay nguy~
n~g.

.

vdi tinh Kon tum n~m

Phia tay Tay nguy~

cung bi~n

d phia B~c

giap cac tinh Quang nam, Da

gidi nude Campuchia va m<)t phAn bi~n

gidi

vdi nude Lao ( vdi tinh Kon tum ). Phia dong giap tinh Quang ngai , Binh dinh,
Phu y~n,

Khanh hoa, Binh thu~n

Ninh thu~n.

d6ng, giap cac tlnh thu(}c vUng Dong nam b<).

Phia nam Tay nguy~

la dnh Lam


0

Hiy nguy~

d d(> cao trung binh tlt 400 - 1.000m so vdi m~t

mtdc biEn, trong

do tlnh Lam d6ng tlt 800 - 1.000m .
Vi tri Tay nguy~

thu~n

l<;Ji thong thudng vdi cac tinh Duy~n

Dong nam b(> va cac tlnh nam Lao va dong b~c
tuy~n

hai mi~n

trung,

Campuchia thong qua m(>t s6

duc5ng nhu: 14,24,19,26,27 ....
Lanh thcS Tay nguy~

vimg Duy~n

la dAu ngu6n cua nhi~u

hai va hill V1Jc song M~kong,

nhu h~

h~

th6ng song chay xu6ng

th6ng song Ba, song Sereprok,

Da nhim, song Krongno .
1.1.1.2 Dia hinh.
D~i

b(> ph~n

dAn til B~c
nguy~

lanh thcS Tay nguy~

thung lfing kha phtic ~P

diEm phtic ~p

phong phu, da d~g,

Vi v~y

vfin d~

d~t

da ~o

ra nhiing canh quan

thu cua tiEu vimg, wa mang tinh chfit

ra la khai thac tai nguy~

dia hinh canh quan khac nhau nh~m

d6i mii cao

.

cua dia hinh Tay nguy~

wa mang tinh chfit d~c

dan xen va hoa nh~p.
d~ng

d phia tay Truc5ng sdn, co hudng thfip

xu6ng Nam va tU Dong sang Tay. Dia hinh da d~ng,

xen ke binh nguy~,
D~c

n~m

dam bao tinh hi~u

phu h<;Jp vdi cac
qua va tinh lau b~n

cua

moi truc5ng sinh thai .
1.1.1.3 Khi h4n.

Do tinh chfit d~c

nhi~t

thu, n~

khi h~u

ddi gio mua, vlia mang tinh chfit khi h~u

nhau giila cac d~g

1.000m thc5i ti~

nhu m(>t y~u
s\{ da d~ng

chiu S\f chi ph6i cua khi h~u
cao nguy~

mat diu. Khi h~u

khac

dia hinh va giam dAn theo d(> cao.Vling dudi 400m quanh nam

nong ' tU 400 - 800m khi h~u
tr~n

Tay nguy~

nong ffm, tr~n

quanh nam mat. V di d~c

t6 cho phep b6 tri ~P
hoa sinh hQc, d~c

bi~t

d(> trung binh 18 -20° c va

800m nhi~t

diEm nay, khi h~u

doan cay tr6ng v~t

Tay nguy~

nuoi phong phu thu~n

nhiing vimg d(> cao tr~n

ncSi l~n
l<;Ji cho

800m nhu Lam d6ng co


thi b6 tri diy tr6ng v~t

nuoi co ngu6n g6c on ddi, phat triin du l!ch nghl mat va

nghl dudng ly tudng .

1.1.2 Dan sri

.

Dan s6 trung binh n~m
dan t<)c vdi

cd c~u

1996 cua Tay nguy~

la 3.422.213 ngttdi, g6m 37

nhu sau :

Bang sfi 1 : Dan sfi cac tinh Tay nguy~
s

CHiTIEU

1
2

3

D6ng

1.433.687

864.424

3.422.213

413.913
433.380

715.519
718.168

430.025
434.399

1.691.143
1.731.070

199.752
647.541
864.779
419.425
48,5

266.633
1.167.054
1.471.235
436.535
29,6

333.002
531.422
891.077
210.294
23,6

840.424
2.581.809
3.508.594
1.204.753
34,33

Kontum

Dan s6 TB nim 1226
Tbeo gidi tinh
Nam
Nu

Ngu6i
Ngu6i

276.809

847.293

II

131.686
145.123

Theo thanh thi, n6ng

Ngu6i
41.017
235.792
281.503
138.499
49,2

T
T

II

Lfun

Tily
nguyt!n

DV
tinh

Gialai

Daklak:

tWin
II

Thanh thj
N6ng th6n
4
5

II

Dan s6 d~n
31Ll2/96
D§n t~c
it nglidi
Ty trQng

Ngu6i
Ngu6i
%

( Ngu6n: Ni~n
giam th6ng k~ n~m
1996 cac tinh Kon tum, Gia lai, Daklak va
Lam d6ng).
Qua bang s6 1 ta th~y
dan s6 Tay nguy~
s6ng d vling nang than chi~m
75,42%, d6ng bao dan t<)c it ngudi chi~m
nguy~

bao g6m dan cu ban dja, c<)ng d6ng ngttdi kinh d~n
- C<)ng d6ng dan cu ban dja chu y~u
Ba· Na, De -Tri~ng,

dan t<)c X~dng

~P

trung chu y~u

trudc va sau 1975 .

la cac dan t<)c it ngttdi, nhu X~

Brau, Giarui, Rdnau, Jarai, Ed~

Gialai ( 33% dan s6 tinh) Ed~
D~c

34,33% . C<)ng d6ng cac dan t<)c Tay

Mdnong, K'ho, M~

D~ng,

... Trong do

otinh Kon tum ( 26,6% dan s6 tinh), Jarai o
d Daklak ( 15,5% ), K'ho d Lam d6ng ( 12,9%) .

diim Cd ban cua nhom dan cu nay la dlfa tr~n

n~

tang c<)ng d6ng nang than,

hinh thai t6 chtic cua d6ng bao la plei, buon. Do la t6 chtic xa h<)i duy nh~t,

tl1<5ng


d6i d<)c l~p,
h<)i ch~t

tach bi~t,

khep kin v~

che. M<)t b<) ph~n

khu Vl.Jc canh tac, khu Vl.Jc eli tni vdi thi~

d6ng biw dfm t<)c it nglidi da co slj. hoa nh~p

ch~

xa

vao kinh t~
~-

thi tnti:Jng

(san xu~t

hang hoa nho) trong khi d~i

qua trinh san xu~t

tlj. nhi~

' trinh d<) dan tri th~p,

dang la can trd ldn cho slj. phat triin kinh t~
trinh d<) san xu~t

dong d cac thi xa thi tr~n,

phong tqc ~p

quan l~c

h~u

xa h<)i cua vting theo hlidng nang cao

vdi thi tnfdng va trong ho~t

c~u

tnic h~

d<)ng san xu~t

- C<)ng d6ng nglidi kinh d~n
lli<;Jng d~n

tlt nhi~u

gop nh~t

dinh v~

cac tinh Tay nguy~

trudc 1975, s6

dQC cac tl1]C giao thong va cac d6n di~n.

va cu tni du<;Jc dftu tu kha v~

nguy~.

nhi~u

dan eli vftn dang trong

va muc s6ng cho c<)ng d6ng dan eli ban dia .

- C<)ng d6ng dan eli nglidi kinh d~n

xu~t

b<) ph~n

ngu6n, nhi~u

Cac Cd Sd san

clng, hQ da co du kinh nghi~m

ti~p

c~n

kinh doanh .
cac dnh Tay nguy~

tlt 1976 d~n

nay 1a llj.c

dnh khac nhau. C<)ng d6ng nay da co nhilng dong

phat triin kinh t~

xa h<)i va gill vilng an ninh chinh tq d Tay

Trong do, llj.c lli<;Jng nong c6t la d<)i ngfi can b<) khoa hQC va quan ly kinh
t~.

Tuy nhi~

phai th~y

kinh nghi~m
h~

san xu~t

r~ng

hang hoa, chua thich ling vdi quy trinh san xu~t

sinh thai Tay nguy~.

tinh v~

kinh t~

do d~n

Tay nguy~

phftn ldn la lao d<)ng phcS thong chua co kha nang va

D~c

xa h<)i va v~

bi~t

la di dan tlj. do da gay nhi~u

kho khan cho cac

moi tnti:Jng sinh thai. Tti nam 1988 d~n

khoang 65 v~n

phu h<;Jp vdi

nay dan di eli tlj.

ngui:Ji

1.1.3. Ti@m nang va tb@ IDa)nh Tiy nguy@n .
1.1.3.1 Tai nguy@n dit.
Tay nguy~

nguy~

tich tlj. nhi~

co t6ng di~n
ca nude. Theo di~u

du<;Jc phan lo~i
. D~t

nong nghi~p

. D~t

lam nghi~p

tich tlj. nhi~

la 5.443.436 ha, chi~m

tra cua TcSng ClJC dia chinh, cd c~u

nhu sau :
830.487 ha, chi~m
3.295.920 ha, chi~m

15,26% di~n
60,55%

tich vting

16,6 % di~n
d~t

dai Tay


. D~t

chuyen dting

91.842 ha, chiem 1,69%

. D~t

d

29.819 ha, chiem 0,55%
- - ---------------

. D~t

chua sU: dlJllg 1.135.805 ha, chiem 20,86%
51.825 ha, chiem 0,95%

. Song su6i

. Nui da khong co ntng cay 7.999 ha, chiem 0,15%
D~t

bi~t

Tay nguyen mim md, giim ch~t

la cay cong nghi~p
co nhi~u

d~t

phat tri~n

dai ngay. Cac vling thung liing va nhi~u

song su6i chay qua, thu~n

ltidng thlJc, k~

dinh dudng d~

ca phat tri~n

l<;ii cho md r{)ng di~n

nuoi tr6ng thuy san. D~t

nhung quan trqng nh~t

la nhom d~t

cay tr6ng, d~c
khu

VlJC

d~t

bfug

tich lua nude, tr6ng cay

dai Tay nguyen co nhi~u

nhom

Bazan vdi 1.587.700 ha, chiem 29% quy d~t

toan vting (trong do Kon tum 297.200 ha, Gia lai 386.500 ha, Daklak 704.000 ha,
<-

Lam d6ng 200.000 ha) r~t

thich h<;lp vdi cay cong nghi~p

dfit phu sa 175.332 ha chiem 3% quy d~t

dai ngay va ntng. Nhom

(trong do Kon tum 11.082 ha, Gia lai

49.250 ha, Daklak 60.000 ha, Lam d6ng 55.000 ha) phan b6 dqc song su6i, la d~t
thich h<;ip vdi cay lua, cay cong nghi~p

ng~

ngay

1.1.3 .2 Tai nguyen rung .
D~t

289tri~u

lam nghi~p

den 1995 co di~n

tich 3.295.920 ha, vdi tn1 h.i<;lng g6

m3, du<;1c phan b6 qua tUng tinh nhu sau :

Bang s6 2 : Dftt lim nghi@p va tru ltiqng gel d Tily nguy@n :
NQIDUNG
I/ Dit lim nghi~p
Rling tt,i nhien
Rling tr6ng
Dat udm diy gi6ng
II/ Ini' hff1hg gtl

DVtinh

Kontum

Gialai

Daklak

Lamd6ng
Tayngu~

Ha

672.827

846.331

1.218.762

557.993

3.225.220

667.827 833.159 1.197.321
5.227
13.169
21.433
6
3
5
2_8
5.2
82

541.272
16.721
-

3.239.346
56.560
14

5_0

282

T n~u '" rn3

( Ngu6n: TcSng ClJC dia chinh va s61i~u
Vi~t

th6ng ke nong lam nghi~p

nam 1985-1995).

thuy san


.1\1

d Tay nguy~
t~

~p

doim cay rung phong phu, nhi~u

cao. Ngoai trlt ht
may, tr~m

huang, du
lam d~c

... va nhi~U

S\f phan b6 cac lo~i

lo~i

g6 Va d~c

hQC Va bao tf>n cac }o~i
Di~u

cay co ghi

tti kinh

san dudi tan rung co gia

tti nhu

muon thu rung .

cay phl,l thu(>c vao d(> cao cua dja hinh, cho phep khai

thac ffiQt each hnguf>n, cung C~p

lo~i

ml,IC ti~U

kinh t~

Xa hQi nhu phong hQ d~U

san tU rung, phl,IC Vl,l tham quan du ljch, nghi~
th\fC V~t

Va d(}ng V~t

dang htu y la Cd c~u

quy hi~m.

rung Tay nguy~

giau va rirng trung binh, tang di~n

thay d6i theo xu th~

1983 va n~m

1993 cho th~y:

m xu6ng con 45.000 ha va trlt lu
3

m • Rling trung binh tU 417.000 ha vdi trlt lu
v~n

3

m • Rling Gia lai, trong 6 n~m

m3 xu6ng con 222.000
(1986-1992) di~n

tich co

3

ha, trlt lu
m , binh quan m6i n~m

ha. 'Rling giau tU 166 ngan ha vdi trlt lu
giam 1,6

m3 xu6ng 68,6 ngan ha

3

vdi 16,9 tri~u

m (1992); rung trung binh tU 207 ngan ha, 24,67 m3 xu6ng 131,3

ngan ha, 21,7 tri~u
giam 13 v~n

Rling giau tU

3

115.500 ha vdi trlt lu
rung giam 9,6 v~n

giam rirng

tich rung ngheo va rirng non.

Rling Daklak, so sanh n~m

ha vdi trlt lu
CUu khoa

m

3

•

d Kon tum trong

ha, binh quan m6i n~m

Qua trinh dien bi~n

10 n~m

( 1983-1993 ) di~n

giam 1,3 v~n

tr~n

la xu th~

tich co rirng

ha.

x~u

do khai thac bua bai, c~n

thay d6i bftng each khai thac rung h
tu b6, cai ~0

thi~

phai

rung va tr6ng

rung.
1.1.3.3 Tai nguyen nu·dc va thiiy dien.

V di lu
r~t

2.80m/n~,

ldn nhling do lu
trung VaO cac thang mua mua, gay ng~p

nhi~u

ngu6n nude m~t

thac gh~n

n~

kha n~g

gilt nude h~n

d Tay nguy~

thuCing khoang 80% lu
ung Cl,IC bQ, h~

ch~;

vi v~y

th6ng song su6i nho hyp

sa dl,lllg ngu6n nude m~t,


J.J.

phl]C V1.] phat triin kinh te trong mua kho la phB.i xay d\fllg cac cong trinh thuy l<;ji
ket h<;jp vdi thuy di~n,

ho~C

cong trinh thuy di~n

phl]C

Vl]

cho born nude Va sinh

ho~t.

Ngu6n nude ng~m

d Tay nguy~

Bazan, day hi ngu6n cung c~p
du<;jc

cho dong m~t

sa dl}llg ph6 bien cho sinh ho~t,

sa dl]ng

ngu6n n~g

Tiem n~g

bi~t

la tr~n

vao mua kho. Hi~n

cao nguy~

nay clog nay dang

kinh te Vlidn va cac d6n dien ca ph~

gieng dao. Nhlfng ffing nude ng~m
va

phong phti d~c

d d<) sau 70-90m, mu6n khai thac phB.i d~u

nhd cac
tu ldn

lu<;jng ldn.
ve thuy di~n

d Tay nguy~

xay d\fllg nhu cong trinh thuy di~n

r~t

ldn, nhieu cong trinh da va dang

Yaly 720MW, Dry H'linh 12.000KW, Su6i vang

3,1MW, L<)c phat 0,6MW ...
1.1.3 .4 Tai nguyen khming san .
Tay nguy~
s6 lo~i

co nhieu lo~i

khoang san vdi trillu<;jng khac nhau, trong do m<)t

khoang san da du<;jc xac dinh la :
- Boxit phan b6 d ca 4 tlnh, trii lu<;jng qu~ng

nguy~

khai khoang 7,61 cy cin,

trong do phan b6 m<)t s6 khu VlJc dnh kon tum 0,5cy cln, Gia lai 0,21cy cln, Daklak
5,4 cy cin, Lam d6ng 1,5 cy cln vdi ham lu<;jng AL2 03 1ii 35-40% . Be m~t
ldp dfrt bazan t6t hi~n
sanh hi~u

co rifng ho~c

cay cong nghi~p

qua t6ng h<;Jp gii'ta Boxit vdi cay cong nghi~p

dai ngay, vi~c

cua no la

khai thac phB.i so

va rifng . Kho kh~n

la chua

co dudng giao thong, thieu nude di lam giau qu~g.
- Cac khoang san khac r~t
bun, da quy, cao lanh, d~t
Ngu6n nude nong phat hi~n

phong phti nhu vang, chi, photpho, thiec, than

set ... da phat hi~n

nhieu vling trong khu VlJc.

vdi trillu<;jng ldn, da khai thac va sU: dl]llg d Dakto,

Komlong ( Kon tum ); nude khming d Dakmil (Daklak ) kha n~g
ngay d~m

vdi thdi gian 20-30 n~m.

khai thac 800 m3I


!

;:;.

\

,/·

A

·''

lJ/\N DO. 111\NI-t CI·IINII T/\ Y NGlJYEN

........
IX.JN

... ~-·,_J

.,

TY U~

1: 2.2!;0.000


.LJ

1.1.4 Daub ghi y@ lqi tb@ va hl)D cb@ .
1.1.4.1 Nhll'ng lqi th~

.

- Oic tinh Tay nguyen n~m
phat triin cay cong nghi~p

~p

trong vling d~t

do Bazan nen co nhi~u

trung quy mo ldn, ti su~t

l<;Ji th~

dg

himg hoa cao( Cao su, ca

phe, ... )
Tay nguyen co di~n

tich ticng va tnl h.t<;Jng g6 ldn cua ca nude, ~o

kinh doanh tcSng h<;Jp ticng va phat triin m~nh
D~c

tam kinh t~

bi~t

cong nghi~p

che bi~n

l<;Ji th~

v~

lam san.

tinh Lam d6ng co canh quan thien nhien Icy thu, l~i

gAn cac trung

va du lich ldn la thanh ph6 H6 chi Minh va Vfulg Tau nen co uu th~

v~

phat triin du lich va nghl duang.
-Tai nguyen khoang san da d~ng,
phong phu, co l<;Ji cho cong ch~ nghi~p
triin cong nghi~p
-V di h~

ngu6n nguyen li~u
bi~n

tU nang lam nghi~p

nang lam san, khai thac mo nho, phat

va tiiu thu cong nghi~p.
th6ng giao thong dUdng bQ thong su6t n6i li~n

VlJc, cac tinh Duyen hai mi~n

trung, D6ng b~ng

tinh Nam Lao va dong B~c

Campuchia, nen thu~n

cac tinh trong khu

nam bQ, thanh ph6 H6 chi Minh cac
l<;Ji trong giao luu kinh t~

va vdi

thi trudng trong nude va qu6c t~.
Cac thanh ph6 Da l~t,

Buon rna ThuQt, cung vdi

nhfrng trung tam cac tinh, la dAu m6i giao thong, Cd Sd
triin, d6ng thdi vdi slJ. hinh thanh h~

th6ng do thi nho, nhi~u

thi xa Pleiku, Kon tum la

kY
thu~

tUng budc phat
nang lam trudng g~n

tr6ng cay cong nghi~p
nghi~p

nghi~m

vdi vling chuyen mon hoa, vdi d9i ngii can bQ va cong nhan nang dan co kinh

va dich VlJ, ~0

thu~n

dai ngay, kinh doanh tcSng h<;Jp ticng, san xu~t
l<;Ji cho phat triin hang hoa theo cd ch~

cong

thi trudng.

1.1.4.2 Nhifng hQ,n cb@.
- Cac tlnh mi~n

mii Tay nguyen dia hinh phuc ~p,

cd sd h~

ffing y~u

kern va


14

khong d6ng b(? nhu h~

th6ng giao thong, h~

th6ng giil nude va c~p

thmit nude trong

muakho ...
- Di€m xu~t
trong cd c~u

kinh t~,

phat kinh t~

nhi~u

nong lam nghi~p

chua co tich lily tlt n(?i b(? n~

- Trinh d(? dfm trl th~p,
nglidi g~p

th~p,

kinh t~,

thi~u

v6n nghi~m

trqng.

ddi s6ng dan cu nong thon va d6ng bao dan t(?c it

kho khtin.

- T 6c d(? dan s6 cao, lu6ng di dan vfin ti~p
nhiing trd ng~i

tY trqng ldn

vfin chi~m

ldn d6i vdi phat tri€n kinh t~

tl]c, dan cu chua 6n dinh, la

xa h(?i d Tay nguy~

.

1.2 Vai tro ciia he thOng tin dqng nong thon trong vi~c

phat

"
.;, nong
" ngh""
' t., h T"ay nguyen.
•ep cac1n
t r1en

1.2.1 SJf cin thil~

ciia

DM nude Vi~t
nude co n~

he tb6ng tin dqng nong thon .

nam tr~i

nong nghi~p

qua lich

la chu y~u.

D~n

sa phat tri€n hang ngan ntlm vfin la m(?t
nay, gAn 80% dan s6 sinh s6ng d vling

nong thon, va hdn 70% lao d(?ng xa h(?i gfu vdi san xu~t
nay chting to trong nhiing ntlm tdi, v~n
hudng d~n
d~t

phat tri€n chung cua n~

nude. Phat tri€n nong nghi~p

ra cac m~t

d~

nong lam ngli nghi~p.

phat tri€n nong nghi~p

kinh t~,

d~

tich lily cho n~

kinh t~.

Vi v~y,

tl]c anh

b(?

xa h(?i cua

an toan ludng th\fc, ~o

himg nong san va cac ngu6n hang khac cho cong nghi~p

khffu, ~o

vfin ti~p

6n dinh chinh tq va ti~n

se gop phAn ldn vao v~n

Di~u

ch~

bi~n

va xuM

cAn co giai phap h6 tr
th6ng tin d\lfig nong thon dong vai tro quan trqng.
1.2.1.1 He th6ng tin diJng nong thon hi y@u t6 quan trqng cho slj nghiep
,.. ngh""
, h""
d . h oa
, nong
,.. ngh""
,.. th"on.
cong
•eP h oa,
•enQ,I
•ep, nong
Xay dlJng n~

hoa, hi~n
co di€m xu~t

d~i

kinh t~

phat tri€n hi~n

d~i,

cit y~u

phai ti~n

hanh cong nghi~p

hoa, la con dudng phu hphat tt't n~

kinh t~

nong nghi~p

kern phat tri€n. D6i vdi Vi~t

la nhiing nude
nam, v~

15

d~

nang nghi~p

va nang than luon du
Dang C<)ng__]an Vi~t
d~t

nam da kh~ng

dinh dudng 16i cong_!}hl~Q

nude ta, trong do neu ro phai d~c

nang nghi~p,

bi~t

h<)i lfin tha VIII
hoa, hi~n

coi trqng cong nghi~p

d~i!lo-­

hoa, hi~n

d~i

hoa

nang than.
Phat tri~n

nang nghi~p

hoa la qua trlnh th\fc hi~n

va nang than theo hudng cong nghi~p
nhi~u

hoa, hi~n

n<)i dung lien quan, trong do ndi len ba v~n

d~i

de ldn,

dola:
* Phat tri~n
nghi~p,

cong nghi~p
chuy~n

djch ccJ c~u

m~nh

cac nganh ngh~

va djch VlJ d nang than nh~m

nang nghi~p

d<)ng nang nghi~p

bao g6m ti~u

chuy~n

djch ccJ c~u

lao d<)ng nang than theo hudng cong nghi~p

*Tang cudng trang hi Icy thu~
dl;{ng n~

ngoai nang nghi~p

kinh te va

hoa.

trong nang nghi~p

tien tien, co nang su~t

thu cong

va nang than nh~m

cay tr6ng v~t

xay

nuoi cao, nang su~t

cao, ~0

ra san lu
hcJn, ch~t

ccJ Sd h~

clng kinh te va xa h<)i d nang than nhu m~ng

lao

lu
cao hcJn.
* Phat tri~n
giao thong, buu di~n,

ludi di~n,

vien thong, van hoa, giao dl}C, y te, phuc l
Nhi'tng n<)i dung tren co lien quan vdi nhau va co chung m<)t yeu cfiu la phai
tang cudng dfiu tl1 cho nang nghi~p
Khong CO v6n se khong th~

va nang than b~ng
hoan thanh SlJ. nghi~p

v 6n la yeu t6 quan trqng, md
clJ cit yeu d~

thl;{c hi~n

dudng, la yeu t6 ~0

ngu6n v6n thich h
cong nghi~p
llJ.c, la di~u

ki~n

hoa, hi~n

d~i

hoa.

va ci1ng la cong

nhi'tng mlJc tieu da dinh.

Cac ml}c tieu chu yeu den nam 2000, D~i
la d~t

nhi~u

h<)i Dang lfin tha VIII da xac dinh

t6c d<) tang trl1dng kinh te binh quan hang nam 9-1 0%; den nam 2000, GDP

binh quan dfiu ngl1di tang g~p
nang lam ngl1 nghi~p
12-13%.

doi so vdi nam 1990. T 6c d<) tang gia tq san

binh quan hang nam 4,5-5,3%, cong nghi~p

xuM

14-15%, dich VlJ


16

Xu~t

phat tU y~u

cfiu noi tr~n,

13/9/1996 v~

phat tri~n

BQ k~

va dfiu hi da xac dinh cac ffil]C ti~u

ho~c

dnh Tay nguy~

kinh t~

Chinh phu.da co quy~t

xa h<)i vling Tay nguy~

dinh s6 656 TTg ngay
thdi Icy 1996-2000 va 2010,

phat triin kinh t~

chu y~u

cua cac

thdi Icy 1996-2000 nhtt sau: NhiP d<) tang trltdng kinh t~

binh quan

hang nam cac tlnh trong vling tU 12-14% ( thdi Icy 1991-1995 la 8,2%), dtta GDP
binh quan dfiu ngttdi tU 168 USD ( nam 1995) l~n

240 USD ( nam 2000) tinh theo

gia c6 dinh nam 1989. T6c d<) tang gia tq san xu~t
20-23%, nong lam nghi~p

cong nghi~p

5-6%, dich VlJ 15-17%. Cd c~u

xay d\fllg tit 10% nam 1995
l~n

17,3% nam 2000, nong

xu6ng 50% nam 2000, dich Vl] tit 31% nam 1995 l~n
D~

d~t

dlt

giai do~n

binh quan hang nam

tr~n

d~n

GDP: Cong nghi~p

va

tit 59% nam 1995
nghi~p

32,7% nam 2000.

nam 2000, ca nttdc cfin s6 v6n dfiu hi cho

1996 -2000 khoang tU 55 - 60

tY USD, ri~ng

cho Tay nguy~

gfiu 1cy

USD.
v6n dap ling cho nhu cfiu cong nghi~p
nong thon dang la V~n

d nttdc ta, do v~y

d~

hoa, hi~n

Cl.j:C Icy quan trqng Va C~p

cfin phai bi~t

each ~o

bach hi~n

qua nhi~u

nay Va nhifug nam sau

ngu6n nhtt ngan sach, doanh nghi~p,

day la ndi ~o

ra va tich tl] v6n, la ndi ~o

tin dl]ng. T~p

trung v6n chu y~u

vi no uy~n

chuy~n

la quan trqng nh~t,

Vi
th6ng

qua hai ngu6n la ngan sach nha nttdc va h~

th6ng

linh ho~t.

Vi~c

sach nha nttdc va phttdng phap tin dl]llg gop phfin r~t
chung va nong nghi~p,

ngan

ra ngu6n v6n cho ngan sach va h~

tin dl]ng, trong do ngan sach mang tinh 6n dinh ch~
bi~t

qmL v6n co thi

b6 sung v6n trong nttdc. Huy

hang, dan Clt... trong do v6n trong dan Clt Va doanh nghi~p

nghla d~c

va

ngoai, trong do v6n trong nttdc co vai

v6n ngoai nttdc co vi tri quan trqng nh~m

d<)ng v6n trong nttdc co th~

hoa nong nghi~p

v6n va sli d\lfig v6n co hi~u

huy d<)ng tU trong nttdc va thu hut v6n tU b~n
tro chu y~u,

d~i

nong thon noi ri~ng.

chfu, h~
dfiu hi b~ng

y

phttdng phap ngan

ldn d~n

Tu day co th~

th6ng tin dl]llg co

th~y

phat tri~n
r~ng,

h~

kinh t~

noi

th6ng tin


17

dL;mg dong gop vai tro quan trqng cho slJ. nghi¢p cong nghi¢p hoa, hi¢n d~i

hoa dfit

nude.

m tb6ng tin d.Qng chinh tbll'c la ml)t h¢ th6ng bao g6m cac t6 chtic trung
gian tai chinh, thlJ.c hi¢n chtic n~g

d6i vdi cac chu thi trong n~
dl]llg chfnh thttc rna ho~t

di vay di cho vay va cac djch Vl! tai chinh khac

kinh t~.

H~

th6ng tin d1Jng nong thon la h¢ th6ng tin

dl)ng CUa no chu Y~U

d li':nh VlJ.C nong nghi¢p, nong thon Va

nong dan.
Hi¢n nay, h¢ th6ng tin dl]llg nong thon bao g6m cac t6 chac tin dl]llg nhu:
- Ngan hang nong nghi¢p va phat triin nong thon Vi¢t nam
- Ngan hang phlJc Vl! ngliCii ngheo Vi¢t nam
- H<;Jp tac xa tin dl]llg
- Quy tin dl]llg nhan dan
- Ngan hang thudng m~i

c6 phful nong thon

Ngoai ra, ml)t s6 Ngan hang thudng m~i

Qu6c doanh (Ngan hang cong

thudng Vi¢t nam, Ngan hang ngo~i

thudng Vi¢t nam, Ngan hang d~u

triinVi¢t nam) va h¢ th6ng Kho b~c

Nha nude co tham gia ml)t phful cua h¢ th6ng

tu va phat

tin dl]llg nong thon.

Di h6
nhi~u

tr<} cho nong nghi¢p va nong thon phat triin, theo kinh nghi¢m cua

nude, co nhi~u

nghi¢p, d~u

bi¢n phap nhu: nang gia nong san, tr<} gia chi phi cho nong

tli phat triin cua nha nude vao h~

~ng

cd

sd, phat triin khuy~n

nong,

xay dlJ.ng h¢ th6ng tin dl]llg nong thon hilu hi¢u ... Trong do h¢ th6ng tin dl]llg nong
thon du<}C xem la Y~U
ngh~

t6 ClJ.C Icy quan trQng di phat triin nong nghi¢p Va cac nganh

khac d nong thon. D~t

thon chinh thac dudng nhi~
hoa, hi¢n d~i

bi¢t, trong di~u
la t6n ~i

ki¢n Vi¢t nam, h¢ th6ng tin dl]llg nong

clt y~u,

hoa nong nghi¢p, nong thon.

thon con du<}c thi hi¢n tr~n

cac khfa c~nh

c~n

sv. c~n

sau day:

thi~

thi~

cho slJ. nghi¢p cong nghi¢p
cua h¢ th6ng tin dl]llg nong


18

,
A•
'"•
"
,...
A
A•
,..
A
1.2.1.2 Nhu can
quan he,... tm
dqng dm
vdi
hQ"' nong
dan
va' von
dm
vdi

~

"
th
't t .,? nong
h ar1en
ngh""
•e~oudng

•

h·"''

?
,{t h' h ,
san
xuaangoa.

Dih vdi h0 n6ng dan :

H(_) nong dan la t~
nong nghi~p

bao kinh t~

va nong thon t6n ~i

hQ nong dan CO quan h~

xa h(_)i, la hinh thuc t6 chuc kinh t~

tlt lau d cac nude nong nghi~p.

hon nhan va huy~t

Cac thanh vi~n

hanh d(_)ng, trong do vai tro chu h(_) vlia la ngUCJi di~u

d~

Sd cua
cua

th6ng, CUng chung l<;Ji ich Va IDlJC dich

VUdn tdi CUQC s6ng sung rue, thoat khoi doi ngheo. Chinh vi v~y

xufit, va trong phan ph6i thu nh~p

Cd

hQ th6ng nhfit

hanh vlia la ngUCJi tn;cc ti~p

thUCJng it phat sinh mau thugn, ho~c

n~u

san

co cling

dang giai quy~t.

anude ta, ngoai nhfing d~t
di~m

noi tr~n

h(_) nong dan con la t~

h(_)i d nong thon, la ddn vi san xufit cd ban da t6n ~i

bao cua xa

tlt lau dCJi, co quan h~

vdi t(_)c

hQ xom thon, tinh lang nghta xom sau n~g.
Tuy nhi~,

trai qua cac giai do~n

lich

sa, hQ nong dan co nhfing danh gia

khac nhau:

* Th(Ji kY
tri~n

kinh t~
phong ki~n

1954 ""'1959 : khang chi~n

sau chi~n
l~c

ch6ng thlJc dan Phap th~ng

l<;Ji, phat

tranh, Dang ta chu trudng xoa bo phUdng thuc san xufit

h~u,

thi~

l~p

quy~n

sd hiiu ru(_)ng dfit cho h(_) nong dan, khuy~n

khich nong dan lam giau. Qua cai each ru(_)ng dfit, nong dan dU<;Jc chia ru(_)ng cay.
Trong nhfing nam 1955 -1957, h(> nong dan mi~n
san xufit dting nghta la ddn vi kinh t~

B~c

kinh t~

d nong thon. Mo hinh kinh t~

r(_)ng theo hudng ~p
quan ly ~p
phan ph6i hi~n

th~

hoa tri~

slJ dong vai tro di~u

d~

trung rna h<;Jp tac xa la chu

d nong thon dU<;Jc xac l~p,

cling c6, md

ru(_)ng dfit, sue lao d(_)ng va tu li~u

trung trong toan b(_) qua trinh san xufit, phan. ph6i, trao d6i ti~u
v~t

hanh

1lJ chu.

* Th(Ji Icy 1960 -1980 : vdi mo hinh quan ly ~p
th~

th~

binh quan bao cfip.

san xufit;
dling;


19

Trong ki~n di~u

hie b~y

gid, mo hlnh nay da dem l~i

trung duqc v6n dAu tu cua Nha mtdc, ~P
thu~

ban dAu cho nong nghi~p,

nghi~p,

'th~

nhi~u

ti~n

b
nay khong phu hqp vdi trinh d<}, tinh ch~t

tU san xu~t

d~n

phan ph6i d~u

bi hoa tan vao kinh t~ ~p

* Thdi kY
1<} ro khuy~t
hi~n

di~m,

xet v~

va d~c

di~m

ban ch~t

duqc. Tr~n

cua san xu~t

d~n

nay: cd ch~

chi ti~U

~p

kinh t~

cd sd t6ng k~t

va soi n6i th~c

nong nghi~p

di~u

va

hanh. Kinh t~

trung quan li~u

h
thLjc ti~n,

hi~n,

bao c~p

b~t

dAu b<]c

Xa h<}i nhifng nam 1976 -1980 khong thLjC
ngay 13/0111981 Ban bi thu trung lidng

cai ti~n

cong tac khoan va md r<}ng khoan san

nhom lao d<}ng va nglidi lao d<}ng. Chi

don nh~

mo hlnh

bi lu md. Toan b
do hqp tac xa nong nghi~p

Dang ban hanh chi thj 100 CT/TW v~
ph~m

kinh t~,

th~.

tU 1981 d~n
nhi~U

xay dl;fng cd sd_kY~-,

duqc ap dlJilg trong nong

tU do, lam cho hvi~c

djnh : ~p

xa h
ch6ng My. Tuy nhi~,

cho cu<}c khang chi~n

qua nh~t

va cua nong dan d~

gop phAn 6n dinh chinh tq kinh t~
m~

k~t

da khdi d~y

thi ra ddi duqc nong dan hoan hy

sinh khi mdi trong nong nghi~p,

nong

thon.
Thang 4/1988, B10 v~

d6i mdi quan ly kinh t~

nong nghi~p

va sau do la Nghi quy~t

6 cua Trung udng Dang (khoa VI) da chu tntdng thl:ia nh~
kinh t~

~

chu; nong dan chi con m<}t nghia

gia, va vdi nong dan, chu y~u
tac xa co nhi~u
lao d<]ng ~
phan bi~t

hlnh thlrc tU th~p
nguy~

d~n

thttdng m~i

th~c

h<} nong dan la ddn vi

n<}p thu~;

cao, mqi t6 chlrc san xu~t

gop v6n, gop sac, duqc quan ly theo nguy~

h<]i nghi IAn tha

hi~n

chinh sach m
hoa v~t

tli; kinh t~

hqp

kinh doanh do nglidi
cic dan chu, khong

qui mo va trinh dTrong chi~n

(do D~i

la gia thoa thu~;

Vl}

s6

luqc 6n djnh va phat tri~n

h
II

kinh t~ xa h<]i d nude ta d~n

d nong thon, tr~n

nam 2000

cd Sd tang Clidng vai tro