THỰC TRẠNG RỦI RO TRONG THANH TOÁN QUỐC TẾ THEO PHƯƠNG THỨC THANH TOÁN TÍN DỤNG CHỨNG TỪ TẠI NGÂN HÀNG EXIMBANK

1
Chuyên đ t t nghi pề ố ệ
THỰC TRẠNG RỦI RO TRONG THANH TOÁN QUỐC TẾ
THEO PHƯƠNG THỨC THANH TOÁN TÍN DỤNG CHỨNG
TỪ TẠI NGÂN HÀNG EXIMBANK
2.1. Phân tích hoạt động thanh toán quốc tế tại ngân hàng Eximbank
2.1.1. Quy trình nghiệp vụ thanh toán L/C nhập khẩu.
Trình tự thực hiện
 Hồ sơ đề nghị mở L/C nhập khẩu gửi Eximbank
01 bản chính giấy đề nghị mở L/C (theo mẫu Eximbank)
01 bản sao chứng thư bảo hiểm (Đối với những L/C mở có giá trị không bao
gồm bảo hiểm nhưng không ký quỹ đủ)
01 bản sao Hợp đồng uỷ thác (Nếu nhập khẩu ủy thác)
Văn bản cho phép nhập khẩu của Bộ Thương Mại hoặc Bộ quản lý
chuyên ngành (Đối với các mặt hàng trong danh mục nhập khẩu có điều kiện)
01 bản sao Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh và đăng ký mã số Xuất
Nhập Khẩu của doanh nghiệp (Nếu khách hàng đến giao dịch lần đầu)
Nếu ký quỹ đủ 100% trị giá L/C hoặc đã có thỏa ước về hạn mức mở L/C
với Eximbank: khách hàng gửi hồ sơ đề nghị mở L/C trực tiếp tại Phòng
Thanh Toán Nhập Khẩu.
Nếu ký quỹ nhỏ hơn 100% trị giá L/C: khách hàng liên hệ trực tiếp với
Phòng Tín Dụng Doanh Nghiệp Eximbank để được hướng dẫn cụ thể về thủ
tục bảo lãnh, vay tín dụng, thế chấp hoặc cầm cố cũng như thỏa thuận mức ký
quỹ và nộp hồ sơ đề nghị mở L/C tại đây để được xét duyệt.
Trường hợp khách hàng có nhu cầu mua ngoại tệ để ký quỹ mở hoặc thanh
toán L/C, có thể liên hệ trực tiếp với Phòng Kinh Doanh Ngoại tệ Eximbank.
Ký hậu vận tải đơn của đơn vị/Phát hành Thư Bảo Lãnh nhận hàng
EXIMBANK thực hiện mở L/C trong vòng 1 ngày làm việc
2
Chuyên đ t t nghi pề ố ệ
 Xử lý chứng từ và thực hiện thanh toán

Sau khi kiểm tra bộ chứng từ do Ngân hàng nước ngoài gởi đến,
Eximbank sẽ thông báo ngay đến khách hàng.
Trên cơ sở khách hàng đã ký quỹ đủ trị giá của bộ chứng từ hoặc có bảo
lãnh của và Phòng Tín Dụng Doanh Nghiệp :
Đối với L/C trả ngay:
Nếu chứng từ phù hợp với L/C: Eximbank sẽ giao chứng từ cho khách
hàng và thực hiện thanh toán cho Ngân hàng nước ngoài theo điều kiện L/C .
Nếu chứng từ không phù hợp với L/C: Eximbank sẽ giao chứng từ cho
khách hàng ngay khi khách hàng ký chấp nhận bất hợp lệ và đồng ý thanh
toán .
Đối với L/C trả chậm:
Nếu chứng từ phù hợp với L/C: Eximbank sẽ giao chứng từ cho khách
hàng ngay khi khách hàng ký xác nhận ngày đáo hạn.
Nếu chứng từ không phù hợp với L/C: Eximbank sẽ giao chứng từ cho khách
hàng ngay khi khách hàng ký chấp nhận bất hợp lệ và đồng ý thanh toán vào
ngày đáo hạn.
Khi đến hạn thanh toán Eximbank sẽ ghi nợ tài khoản khách hàng để thanh
toán cho Ngân hàng nước ngoài.

Ði u ki n m L/C:ề ệ ở
Ðể được mở L/C, Doanh nghiệp phải nộp tại ngân hàng:
- Giấy đăng ký kinh doanh
- Tài khoản ngoại tệ tại Ngân hàng ( muốn mở tài khoản phải đóng ít
nhất 500 USD vào tài khoản chuẩn bị mở cùng với các giấy tờ sau:
+ Quyết định thành lập Công ty
+ Quyết định bổ nhiệm Giám đốc và Kế toán trưởng
Sơ đồ 2.1 :Tổng quan quy trình thực hiện nghiệp vụ L/C
3
Chuyên đ t t nghi pề ố ệ
Mở L/C

THƯ KÝ QUỸ
NHẬN & KIỂM CHỨNG TỪ
Tu chỉnh L/C (nếu có)
HOÀN TRẢ CHỨNG TỪ
HỦY L/C
THANH TOÁN L/C
CHẤP NHẬN HỐI PHIẾU
LƯU HỒ SƠ
Hợp lệ/ Chấp nhận/ Từ chối Bất hợp lệ
Trả ngay/
Trả chậm
Yêu cầu hủy L/C
GIA HẠN THANH TOÁN
(nếu có)
THANH TOÁN L/C
Hợp lệ/ Chấp nhận
Trả ngay
Trả chậm
4
Chuyên đ t t nghi pề ố ệ
Sơ đồ 2.2: Quy trình phát hành L/C
Liệt kê các giao dịch trong ngày
KSV kiểm tra lại và lãnh đạo phòng duyệt mở
P.TDDN bảo lãnh
Đã được phê duyệt
TTV thực hiện nhập hồ sơ vào máy tính
Bản draft điện L/C
KSV kiểm chéo điện L/C sau khi thanh toán viên đã dò lần 1
KSV kiểm tra hồ sơ trên máy tính và trình lãnh đạo phòng duyệt
Chuyển điện ra nước ngoài

In bút ngoại bảng và bút toán hạch toán phí
Ký quỹ đủ
L/C
Khách hàng nhận bản gốc L/C
Ký duyệt
Đơn đề nghị mở L/C và những chứng từ cần thiết liên quan (hợp đồng ngoại, bảo hiểm)
5
Chuyên đ t t nghi pề ố ệ
Bảng2.1 : Phí mở L/C tùy theo mức nhà nhập khẩu thực hiện ký quỹ
Khoản mục phí Mức phí quy định Mức tối thiểu
1.thư tín dụng nhập khẩu
1.1 phát hành thư tín dụng
1.1.1 ký quỹ 100% trị giá 0,075% - 2%/trị giá LC 20USD
1.1.2 ký quỹ dưới 100% trị giá Tối đa 2%/trị giá LC 20 USD
1.1.2.1 số tiền được ký quỹ Tỷ lệ thu tối thiểu 0,075%/ số
tiền ký quỹ
1.1.2.2 Số tiền chưa được ký quỹ Tỷ lệ thu tối thiểu 0,15%/số
tiền chưa ký quỹ
1.2 Hủy thư tín dụng theo yêu cầu 20 USD+Phí Ngân hàng nước
ngoài (nếu có)
1.3 Thanh toán 0,2% - 2%/trị giá LC 30 USD
1.4 Phát hành thư đảm bảo cho từng vận đơn 50 USD
1.5 Ký hậu vận đơn để nhận hàng 2 USD
1.6 Hoàn trả chứng từ theo L/C 20 USD+chi phí thực tế phát
sinh
1.7 Phát hành thư tín dụng sơ bộ 10 USD
1.8 Tu chỉnh thư tín dụng Nếu ngưới bán chịu, thu thêm điện SWIFT theo thực tế
1.8.1 Tu chỉnh tăng trị giá Theo phần 1/1.1
1.8.2 Tu chỉnh khác 10 USD/lần
6

Chuyên đ t t nghi pề ố ệ
2.1.2. Quy trình nghiệp vụ thanh toán L/C xuất khẩu.
 Thông báo thư tín dụng
Ngay sau khi nhận được L/C hoặc tu chỉnh từ Ngân hàng phát hành và đã
kiểm tra tính xác thực, Eximbank sẽ thông báo ngay qua điện thoại cho khách
hàng để cử nhân viên đến Ngân hàng nhận (cán bộ đến nhận L/C và hoặc tu
chỉnh cần mang theo giấy giới thiệu của cơ quan).
Khi nhận L/C hoặc tu chỉnh, khách hàng cần kiểm tra lại nội dung, nếu có
điểm nào không phù hợp với hợp đồng đã ký kết với người mua nước ngoài
hoặc bất lợi cho việc thanh toán, khách hàng cần liên hệ trực tiếp với người
mua để yêu cầu tu chỉnh L/C cho phù hợp.
Trường hợp khách hàng từ chối không nhận L/C hoặc tu chỉnh, cần thông
báo ngay bằng văn bản cho Eximbank để thông báo kịp thời cho Ngân hàng
phát hành.

Chuy n nh ng th tín d ngể ượ ư ụ
Điều kiện để L/C có thể được chuyển nhượng tại VN Eximbank:
- L/C cho phép chuyển nhượng
- Ngân hàng được ủy quyền chuyển nhượng là VN Eximbank
Khi khách hàng có yêu cầu chuyển nhượng L/C, gửi cho Eximbank thư
yêu cầu chuyển nhượng theo mẫu in sẵn của Eximbank kèm bản chính của
L/C cùng các tu chỉnh liên quan (nếu có).

Xu t trình và thanh toán b ch ng t theo tín d ng ch ng tấ ộ ứ ừ ụ ứ ừ
Thủ tục xuất trình bộ chứng từ xuất khẩu để thanh toán theo L/C:
Thư yêu cầu gửi chứng từ đòi tiền có ký tên, đóng dấu và ghi đầy đủ các
chi tiết
Bản chính L/C và các tu chỉnh liên quan (nếu có)
Các chứng từ theo yêu cầu của L/C
Khi nhận được báo có từ Ngân hàng nước ngoài, Eximbank sẽ thực hiện

7
Chuyên đ t t nghi pề ố ệ
ngay việc ghi có theo chỉ thị của khách hàng phù hợp với quy định của Ngân
hàng Nhà nước, sau khi đã trừ các phí phát sinh.
Sơ đồ 2.3: Quy trình thông báo L/C
Soạn in Thư thông báo L/C Tu chỉnh L/C và nhập chương trình (nếu có)
Duyệt thông báo L/C Tu chỉnh L/C
Thực hiện thông báo L/C Tu chỉnh L/C
Thu phí thông báo L/C Tu chỉnh L/C nếu có
Chuyển hồ sơ về P.TTQT
Lưu hồ sơ
Yêu cầu P.TTQT xác nhận tính chân thực của L/C Tu chỉnh L/C ( nếu nhận từ ngân hàng thông
báo thứ nhất)
Tiếp nhận L/C / tu chỉnh L/C
8
Chuyên đ t t nghi pề ố ệ
Bảng 2.2: Phí thông báo L/C
Khoản mục phí Mức phí quy định Mức tối thiểu Mức tối đa
2.Thư tín dụng xuất khẩu
2.1 Thông báo trực tiếp đến khách hàng 15 USD/LC
EIB là ngân hàng thông báo thứ nhất 25 USD/LC
EIB là ngân hàng thông báo thứ hai 15 USD+Phí NH
thông báo thứ nhất
2.2 Thông báo tu chỉnh thư tín dụng
Thông báo trực tiếp đến khách hàng 5USD/tu chỉnh
EIB là ngân hàng thông báo thứ nhất 5USD/tu chỉnh
EIB là ngân hàng thông báo thứ hai 5USD/tu chỉnh+Phí
NH thông báo thứ
nhất
2.3 Chuyển tiếp thư tín dụng và tu chỉnh qua ngân

hàng khác
25USD 30 USD
2.4 Chuyển nhượng và tu chỉnh L/C
2.4.1 Chuyển nhượng trong nước 35USD
2.4.2 Chuyển nhượng ngoài nước 50USD
2.5 Thương lượng bộ chứng từ theo thư tín dụng 0,15%/trị giá 15 USD 150 USD
2.6 Xác nhận thư tín dụng của ngân hàng đại lý
phát hành
0,15%/tháng 50USD
2.7 Hủy thư tín dụng theo yêu cầu 10USD
2.2. Kết quả hoạt động kinh doanh theo phương thức thanh toán tín dụng
chứng từ tại Eximbank
Trong năm 2009, tổng thanh toán xuất nhập khẩu của Eximbank đạt
3.098,19 triệu USD tương đương tăng 5,2%. Trong đó: thanh toán L/C đạt
1.249,43 triệu USD, tăng 30,41 triệu USD tương đương tăng 2,5% so với năm
2008; thanh toán nhờ thu đạt 267,13 triệu USD, tăng 74,09 triệu USD tương
đương tăng 38,45% so với năm 2008; thanh toán TTR đạt 1.581,63 triệu
USD, tăng 48,6 triệu USD, tương đương 3,17% so với năm 2008.
Biểu đồ 2.1: Cơ cấu doanh số thanh toán nhập khẩu 2009
9
Chuyên đ t t nghi pề ố ệ
(Nguồn: báo cáo thường niên Eximbank 2009)
Biểu đồ 2.2: Cơ cấu doanh số thanh toán xuất khẩu 2009
(Nguồn: báo cáo thường niên Eximbank 2009)
Trong năm 2008, tổng thanh toán xuất nhập khẩu của Eximbank đạt
2944,99 triệu USD tương đương tăng 5,46%. Trong đó: thánh toán L/C đạt
10
Chuyên đ t t nghi pề ố ệ
1219,02 triệu USD, tăng 35,14 triệu USD tương đương tăng 2,9% so với năm
2007; thanh toán nhờ thu đạt 192,94 triệu USD, tăng 65,19 triệu USD tương

đương tăng 33,78 % so với năm 2007; thanh toán TTR đạt 1533,03 triệu
USD, tăng 45,7 triệu USD, tương đương tăng 2,98% so với năm 2007.
Trong năm 2006 doanh số thanh toán quốc tế trong năm đạt 2300 triệu
USD, tăng 37% so với năm 2005. Trong đó doanh số thanh toán hàng xuất
khẩu đạt 356,4 triệu USD, tăng 18% so với năm 2005; doanh số thanh toán
nhập khẩu đạt 1415 triệu USD, tăng 66% so với năm 2005; doanh số thanh
toán phi mậu dịch đạt 547 triệu USD, tăng 3% so với năm 2005.
Bảng 2.3: doanh số thanh toán quốc tế các năm
Đơn vị: triệu USD
Doan
h số
thanh
toán
Năm 2005 Năm 2006 Năm 2007 Năm 2008 Năm 2009
Số tiền
Tỷ
trọng
(%)
Số
tiền
Tỷ
trọng
(%)
Số tiền
Tỷ
trọng
(%)
Số tiền
Tỷ
trọng

(%)
Số tiền
Tỷ
trọn
g
(%)
Nhập
khẩu
852,41
63,7
2
1415
60,7
3
1779,3
1
63,7
2
1585,8
7
53,8
5
807 14
Xuất
khẩu
302,03
16,4
5
356,
4

15,4
9
459,35
16,4
5
604,02
20,5
1
1876 32,5
Phi
mậu
dịch
531,07
19,8
3
547
23,7
8
553,73
19,8
3
755,10
25,6
4
3082 53,5
Tổng
1685.5
1
100 2300 100
2792,3

9
100
2944,9
9
100
3098,1
9
100
(nguồn: báo cáo thường niên Eximbank các năm)
11
Chuyên đ t t nghi pề ố ệ
Bảng 2.4: cơ cấu thanh toán quốc tế
Đơn vị: Triệu USD
Cơ
cấu
Năm 2005 Năm 2006 Năm 2007 Năm 2008 Năm 2009
Số tiền
Tỷ
trọng
(%)
Số tiền
Tỷ
trọng
(%)
Số tiền
Tỷ
trọng
(%)
Số tiền
Tỷ

trọng
(%)
Số tiền
Tỷ
trọng
(%)
TTR
812,46 48,21 1147,65 49,91
1480,76 52,14 1533,03 52,06 1581,63 51,05
Nhờ
thu
89,12 5,29 108,38 4,72
127,75 7,23 192,94 6,55 267,13 8,62
Tín
dụng
chứng
từ
783,93 46,51 1043,97 45,39 1183,88 42,25 1219,02 41,39 1249,43 40,33
Tổng
1685,51 100 2300,00 100
2792,39 100 2944,99 100 3098,19 100
(Nguồn: báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh Eximbank các năm)
2.3 Thực trạng rủi ro trong thanh toán theo phương thức tín dụng chứng
từ tại Ngân hàng Eximbank
2.3.1. Ưu nhược điểm của phương thức thanh toán tín dụng chứng từ
a. Ưu điểm:
Phương thức thanh toán tín dụng chứng từ nói chung có nhiều ưu điểm
vượt trội hơn so với các phương thức thanh toán khác, từ việc đảm bảo được
quyền lợi và nghĩa vụ của các bên tham gia cho đến có tính chặt chẽ hơn về
pháp lý để giảm thiểu việc xảy ra tranh chấp phát sinh.

 Đối với người nhập khẩu
+ Giảm bớt được rủi ro đối với việc hàng hóa không đúng quy cách, số
lượng như trong hợp đồng thương mại đã ký sau khi đã thanh toán tiền hàng
do thực hiện việc kiểm tra đối ứng bộ chứng từ nhận được có phù hợp với các
điều kiện và điểu khoản của L/C hay không.
+ Được sự hỗ trợ từ phía ngân hàng trong việc tư vấn và kiểm tra bộ
chứng từ.