Hoàn thiện thủ tục phân tích để vận dụng trong kiểm toán báo cáo tài chính của các công ty kiểm toán tại việt nam

B
TR

GIÁO D C VÀ ÀO T O
NG

I H C KINH T Tp.HCM

------------------------------------

TH MAI TRÂM

HOÀN THI N TH T C PHÂN TÍCH

V N D NG

TRONG KI M TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH C A
CÁC CÔNG TY KI M TOÁN T I VI T NAM
Chuyên ngành: K toán
Mã s :

60.34.30

LU N V N TH C S KINH T

NG

IH

NG D N KHOA H C:

PGS.TS PH M V N D

C

TP.H Chí Minh – N m 2012


1

L IM
1. Gi i thi u v
Ho t

tài và lý do ch n

ng ki m toán

tài

c l p ã hình thành và phát tri n nhanh chóng t i Vi t Nam

trong 20 n m qua t n m 1991
hi n nay, ho t

U

ng ki m toán

n 2011. V i s lư ng hơn 200 công ty ki m toán như
c l p ã t ng lên nhanh chóng và các d ch v cung c p

ngày càng a d ng và chuyên nghi p.
Vai trò c a ki m toán ngày càng th hi n rõ nét hơn cùng v i s ra
ch ng khoán thông qua vi c giúp các nhà
nghi p k p th i s a

i c a th trư ng

u tư hi u và ch p hành úng lu t; giúp doanh

i các sai sót, phòng ng a r i ro; giúp các bên liên quan yên tâm s

d ng thông tin tài chính c a doanh nghi p.
Ho t

ng ki m toán trư c h t là vi c cung c p d ch v

m b o các thông tin trình

bày trên báo cáo tài chính là trung th c và h p lý. Ngư i s d ng k t qu ph i ư c
b o các thông tin h

ư c cung c p là trung th c, h p ký, khách quan và có

ưa ra các quy t

cao

nh. S

m

tin c y

m b o này ch có th th c hi n ư c khi báo cáo tài

chính ư c ki m toán trên cơ s tuân th h th ng chu n m c ki m toán.
Tuy nhiên, ho t

ng ki m toán t i Vi t Nam chưa phát tri n

y

, khuôn kh và

môi tru ng pháp lý v n chưa hoàn thi n. Các k n ng và hư ng d n k thu t chưa ư c
h th ng hóa. Do ó các công ty ki m toán thư ng th c hi n các phương pháp và k
thu t ki m toán áp d ng trên th gi i mà trong ó có th t c phân tích. V i nh ng ưu
i m vư t tr i v! th i gian và chi phí, th t c phân tích ư c xem là k thu t s"c bén và
hi u qu

thu th p b#ng ch ng ki m toán.

Nh n th y t m quan tr ng c a th t c phân tích trong quá trình ki m toán, tôi ch n !
tài “Hoàn thi n th t c phân tích

v n d ng trong ki m toán báo cáo tài chính t i

các công ty ki m toán t i Vi t Nam”. N i dung chính c a lu n v n là nêu th c tr ng áp
d ng th t c phân tích trong quá trình ki m toán t i các công ty Vi t Nam, t

các bi n pháp nâng cao ch t lư ng ki m toán
d ng t i các công ty ki m toán hi n nay.

ó ! xu t

hoàn thi n quy trình ki m toán ư c áp


2

2. M c tiêu nghiên c u
Lu n v n th c hi n v i m c ích ánh giá th c tr ng áp d ng th t c phân tích trong
quá trình ki m toán. Qua ó ! ra phương hư ng và gi i pháp nh#m nâng cao ch t lư ng
ki m toán trong t ng ph n hành c th c$ng như trong t ng giai o n c a quá trình ki m
toán b#ng cách áp d ng k n ng phân tích.
3.
-

i tư ng và ph m vi nghiên c u
Nghiên c u th t c phân tích ư c các ch th ki m toán áp d ng khá ph bi n
trong 3 giai o n c a quá trình ki m toán báo cáo tài chính.

-

Nghiên c u h% sơ và quy trình nghi p v t i các công ty ki m toán
ho t

c l p ang

ng t i Vi t Nam.

4. Phương pháp nghiên c u
Ngư i vi t ã s d ng hai phương pháp ch y u là di&n d ch và quy n p nh#m lý
gi i cơ s lý lu n và s c n thi t c a th t c phân tích trong ki m toán. ' i v i ph n th c
tr ng, lu n v n s d ng thêm phân tích

nh lư ng g%m th ng kê,

i chi u so sánh, phân

tích t ng h p. Các phương pháp trên ư c s d ng trong ph n ki n ngh c th nh#m làm
sáng t( m c ích nghiên c u c a lu n v n.
5. K t c u c a lu n v n
Ngoài ph n m

u, k t thúc và 3 ph l c, lu n v n dài 92 trang ư c chia thành 3

chương như sau:
Chương 1: Cơ s lý lu n v! th t c phân tích
Chương 2: Th c tr ng c a th t c phân tích trong ki m toán báo cáo tài chính c a công ty
ki m toán t i Vi t Nam
Chương 3: Hoàn thi n th t c phân tích
c a các công ty ki m toán t i Vi t Nam

v n d ng trong ki m toán báo cáo tài chính


L I CÁM ƠN
Tôi xin bày t lòng bi t n sâu s c
h

ng, giúp

c ã t n tình

tôi th c hi n t t lu n v n này.

Tôi xin vô cùng bi t n các Th y cô tr
truy n

n PGS.TS Ph m V n D

ng

i h c Kinh t Tp.H Chí Minh ã

t cho tôi nh ng ki n th c quý báu trong th i gian tôi h c t p t i tr

ng.

Tôi xin trân tr ng c m n Khoa K Toán – Ki m Toán, Phòng qu n lý ào t o sau
i h c – Tr

ng

i h c Kinh T Tp. H Chí Minh ã t o i u ki n giúp tôi trong quá

trình nghiên c u và hoàn thành lu n v n.
Cu i cùng, xin g i l i cám n t i gia ình, b n bè và
s và không ng ng

ng nghi p ã h tr , chia

ng viên tôi trong su t th i gian qua.

TH MAI TRÂM


DANH M C CÁC CH

VI T T T

BCKQH KD

: Báo cáo k t qu ho t

ng kinh doanh

BC KT

: B ng cân

BCTC

: Báo cáo tài chính

ISA

: Chu n m c ki m toán qu c t

VSA

: Chu n m c ki m toán Vi t Nsm

IFAC

: Liên oàn k toán qu c t

KTV

: Ki m toán viên

SPS

: S phát sinh

TSC

: Tài s n c

HTK

: Hàng t n kho

GVHB

: Giá v n hàng bán

i k toán

nh


DANH M C CÁC B NG
B ng 1.1:

So sánh các lo i th t c phân tích ............................................................. 8

B ng 1.2:

B ng so sánh tính h u hi u c a các lo i hình phân tích .......................... 15

B ng 2.1:

Kh o sát vi c áp d ng th t c phân tích theo k k toán ......................... 26

B ng 2.2:

Kh o sát vi c áp d ng th t c phân tích trong t ng giai o n ki m toán v

t ng ph n hành ............................................................................................................... 27
B ng 2.3:

Kh o sát vi c áp d ng các lo i th t c phân tích ..................................... 28


M CL C
Danh m c các ch vi t t t
Danh m c các b ng bi u
Danh m c các s

L IM

U ................................................................................................................... 1

CH ƠNG 1: CƠ S

LÝ LU N V TH T C PHÂN TÍCH .................................... 3

1.1 Th t c phân tích và phân lo i th t c phân tích ......................................................... 3
1.1.1 Th t c phân tích.................................................................................................. 3
1.1.2 Phân l ai th t c phân tích ................................................................................... 5
1.1.2.1 Phân tích xu hư ng ....................................................................................... 6
1.1.2.2 Phân tích d báo ........................................................................................... 7
1.1.2.3 Phân tích t su t ............................................................................................ 8
1.1.2.3.1 Các lo i t s thư ng ư c s d ng trong phân tính t su t ................. 9
1.1.2.3.2 Các k thu t phân tích t s tài chính.................................................... 9
1.2 Áp d ng th t c phân tích trong ki m toán báo cáo tài chính .................................... 11
1.2.1 Các giai o n ki m toán báo cáo tài chính ........................................................ 11
1.2.1.1 Giai

an l p k ho ch ki m toán............................................................... 11

1.2.1.2 Giai o n th c hi n ki m toán .................................................................... 12
1.2.1.3 Giai

an hoàn thành ki m toán ................................................................. 13

1.2.2 Trình t th c hi n th t c phân tích ................................................................... 13
1.2.2.1 L a ch n lo i th t c phân tích phù h p v i m c tiêu phân tích ............... 13
1.2.2.2 L a ch n và thu th p d li u cho mô hình phân tích thích h p ................. 13

1.2.2.3 ánh giá m c

tin c y c a thông tin ...................................................... 14

1.2.2.4 Th c hi n vi c phân tích, xác

nh m c chênh l ch và tìm hi u nguyên nhân

................................................................................................................................. 14
1.2.2.5 Rút ra k t lu n v b ng ch ng ki m toán thu th p ư c ............................ 15
1.2.3 Ph m vi áp d ng th t c phân tích ..................................................................... 15
1.3 Chu n m c ki m toán v th t c phân tích ................................................................ 16
1.3.1 Chu n m c ki m toán qu c t ISA 520 “Th t c phân tích” ............................ 16


1.3.2 Chu n m c ki m toán Vi t Nam VSA 520 “Quy trình phân tích”.................... 17
K T LU N CH ƠNG 1 ............................................................................................... 19
CH ƠNG 2: TH C TR NG ÁP D NG TH

T C PHÂN TÍCH TRONG KI M

TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH C A CÁC CÔNG TY KI M TOÁN T I VI T
NAM ................................................................................................................................. 21
2.1 Th c tr ng áp d ng th t c phân tích trong báo cáo ki m toán báo cáo tài chính t i
các công ty ki m toán ....................................................................................................... 21
2.1.1 Thông tin chung v m u kh o sát........................................................................ 21
2.1.1.1 Ph m vi kh o sát .......................................................................................... 21
2.1.1.2 N i dung kh o sát......................................................................................... 22
2.1.2 K t qu kh o sát .................................................................................................. 22
2.1.2.1 Vi c áp d ng th t c phân tích ..................................................................... 22

2.1.2.2 Vi c áp d ng th t c phân tích trong t!ng giai o n ki m toán .................. 23
2.1.2.3 Vi c áp d ng các lo i th t c phân tích ....................................................... 24
2.1.2.4 K t qu kh o sát h s ki m toán ................................................................ 25
2.2

ánh giá vi c áp d ng th t c phân tích trong ki m toán báo cáo tài chính t i các

công ty ki m toán ............................................................................................................. 27
2.2.1 M"t tích c c ..................................................................................................... 27
2.2.2 M"t h n ch ..................................................................................................... 29
2.2.3 Nguyên nhân ................................................................................................... 31
2.2.3.1 Nguyên nhân khách quan ......................................................................... 31
2.2.3.2 Nguyên nhân ch quan ............................................................................. 32
2.3 Các l#i thông thư ng khi áp d ng th t c phân tích .............................................. 32
2.3.1 Chưa xác

nh ư c m c tiêu phân tích .......................................................... 32

2.3.2 Quá ph thu c vào s li u c a

n v ............................................................. 32

2.3.3 N m các m i quan h không rõ ràng .............................................................. 33
2.3.4

n gi n hóa mô hình d

oán ....................................................................... 33

2.3.5 Ph c t p hóa mô hình d

oán ........................................................................ 33

2.3.6 Không ch

ng tìm ki m l i gi i thích cho các chênh l ch phát hi n ư c . 33


2.3.7 Liên t c làm tròn s ......................................................................................... 34
2.3.8 Không v n d ng nh ng hi u bi t v

"c i m ngành ngh kinh doanh c a

khách hàng vào quá trình phân tích.......................................................................... 34
K T LU N CH ƠNG 2 ............................................................................................... 35
CH ƠNG 3: HOÀN THI N TH

T C PHÂN TÍCH V N D NG TRONG KI M

TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH T I CÁC CÔNG TY KI M TOÁN VI T NAM . 36
3.1. M c tiêu hoàn thi n ................................................................................................... 36
3.1.1 Nâng cao hi u qu áp d ng th t c phân tích .................................................... 36
3.1.2 T$ng cư ng tính h u ích c a thông tin trong th t c phân tích ......................... 37
3.2 Các gi i pháp hoàn thi n ............................................................................................ 37
3.2.1 Khuy n khích áp d ng th t c phân tích và h th ng hóa các k thu t phân tích
xây d ng quy trình phân tích chu n............................................................................. 37
3.2.2 Xây d ng t% ch c lưu tr các d li u tài chính và d li u ho t

ng nh m cung

c p thông tin trong quá trình phân tích ............................................................................. 38
3.2.3 Xác l p các th t c phân tích và phư ng pháp trong quá trình ki m toán ........ 39
3.2.4 H n ch nh ng l#i thư ng g"p trong quá trình áp d ng th t c phân tích ........ 59
3.2.5 &ng d ng công ngh thông tin trong quy trình phân tích .................................. 60
3.3 Các ki n ngh .............................................................................................................. 61
3.3.1

i v i t% ch c ngh nghi p – H i ki m toán hành ngh Vi t Nam VACPA . 61

3.3.3

i v i các doanh nghi p ................................................................................. 61

3.3.4

i v i công ty ki m toán.................................................................................. 62

K T LU N CH ƠNG 3 ............................................................................................... 64
K T LU N ..................................................................................................................... 65
TÀI LI U THAM KH O
PH L C



3

CH

NG 1: C

S

LÝ LU N V TH T C PHÂN TÍCH

1.1 Th t c phân tích và phân lo i th t c phân tích
1.1.1 Th t c phân tích
Trong quá trình thu th p các b ng ch ng làm c s cho vi c ưa ra ý ki n v tính
trung th c và h p lý c a báo cáo tài chính, s hi n h u hay tính hi u qu trong ho t
hay ánh giá m c

ch p hành m t quy

phư ng pháp ki m toán khác nhau.

ng

nh nào ó, ki m toán viên ph i s d ng nhi u

có ư c nh ng b ng ch ng

y

và thích h p,

ki m toán viên ph i cân nh c s tư ng quan gi a chi phí thu th p b ng ch ng ki m toán
v i l i ích mà thông tin ó mang l i. V i ưu th vư t tr i v th i gian và chi phí, th t c
phân tích ã tr thành m t phư ng pháp ki m toán hi n
lý và

i, cung c p b ng ch ng v h p

ng b c a s li u k toán.

Chu n m c ki m toán qu c t ISA 500 “B ng ch ng ki m toán” ã nêu rõ: “Ki m
toán viên áp d ng m t ho c nhi u trong s các th t c ki m toán sau

thu th p b ng

ch ng: ki m tra, quan sát, ph ng v n ho c xác nh n, tính toán và th t c phân tích”
Chu n m c ki m toán Vi t Nam VSA 520 “Quy trình phân tích” o n 2 c ng ã
nh n m nh: “Ki m toán viên ph i th c hi n quy trình phân tích khi l p k ho ch và giai
o n soát xét t ng th v cu c ki m toán. Quy trình phân tích c ng ư c th c hi n

các

giai o n khác trong quá trình ki m toán”.
Như v y có th nh n th y th t c phân tích óng vai trò quan tr ng và ư c th c hi n
xuyên su t trong quá trình ki m toán.
*

nh ngh a v th t c phân tích nh sau:

Theo VSA 520: “Quy trình phân tích là vi c phân tích các s li u, thông tin, các t
s quan tr ng, qua ó tìm ra nh ng xu hư ng bi n

ng và tìm ra nh ng m i quan h có

mâu thu n v i các thông tin liên quan khác ho c có s chênh l ch l n so v i giá tr

ãd

ki n. (Ngu n: Chu n m c ki m toán Vi t Nam).
Như v y, có th nói:
Phân tích là cách th c s d ng quá trình tư duy logic
quan h

nghiên c u và so sánh m i

áng tin c y gi a các s li u, các thông tin nh m ánh giá m c

chúng trong báo cáo hay trong ho t

ng c a

nv

h p lý c a

ư c ki m toán. Hay nói cách khác

phân tích là so sánh các thông tin tài chính v i nhau ho!c gi a thông tin tài chính và
thông tin phi tài chính d a trên m i quan h h p lý c a chúng. M i quan h và bi n

ng


4

u ph i ư c tìm hi u và gi i thích nguyên

b t thư ng phát hi n thông qua phân tích

nhân. Như v y, k" thu t phân tích d a trên s h p lý, không d a trên s chính xác.
Th t c phân tích là vi c phân tích s li u, thông tin, t# s quan tr ng, qua ó tìm ra
nh ng xu hư ng, bi n

ng và tìm ra m i quan h có mâu thu$n v i thông tin liên quan

khác ho!c có chênh l ch l n so v i giá tr

ã d ki n. Trong th c t , ki m toán viên

thư ng thi t l p các gi thi t v s liên h các s li u, ư c tính s li u ki m tra và sau ó
so sánh v i s li u c a

nv

phát hi n các sai s hay dao

tra làm rõ nguyên nhân và s d ng các phư ng pháp ki m toán

ng b t thư ng, t% ó i u
b& sung, h& tr trư c

khi ưa ra ý ki n và k t lu n c a mình.
Có th k ra sau ây ba y u t c u thành nên th t c phân tích, ó là:
oán: Ki m toán viên có th d

D

oán s dư m t tài kho n, m t nghi p v ho!c

m t lo i hình nghi p v ho!c m t t# s có liên quan
ho t

ng.

hình thành nên s li u d

n các d li u tài chính và d li u

oán c a mình, ki m toán viên có th c'n c vào

các ngu n thông tin sau:
-

Các thông tin tài chính k( trư c

-

Các s li u d

-

M i quan h gi a các thông tin tài chính cùng k(

-

Các thông tin liên quan

-

M i quan h gi a các thông tin tài chính và các thông tin phi tài chính

oán trư c c a

n v như s li u k ho ch, s li u d toán

n ngành ngh kinh doanh c a khách hàng

So sánh: Ki m toán viên có th so sánh giá tr ư c tính c a mình so v i s li u th c
t , v i s li u theo k ho ch, v i giá tr tư ng ng m t doanh nghi p khác ho!c v i m c
trung bình c a ngành ngh kinh doanh.
S d ng các ánh giá chuyên môn trong i u tra và k t lu n nh ng chênh l ch
phát hi n ư c. Ki m toán viên ph i gi i thích ư c nh ng nguyên nhân d$n
l ch gi a giá trí ư c tính v i s li u th c t . Các nguyên nhân có th d$n

n chênh

n chênh l ch

là:
-

Sai sót trong s& sách c a

-

Ki m toán viên quá

nv

n gi n hóa công th c mà b) qua các d li u quan tr ng


5

-

Ki m toán viên ưa ra các gi

nh không chính xác, m t s gi

nh d ki n

nhưng không x y ra trong khi m t s khác không ư c d ki n l i t n t i trong
th c t .
Như v y th t c phân tích là vi c phân tích các s li u, thông tin, t# s quan tr ng,
qua ó tìm ra các xu hư ng, bi n

ng và nh ng m i quan h có mâu thu$n v i các thông

tin có liên quan khác ho!c có s chênh l ch l n so v i giá tr

ã d ki n. Th t c phân

tích ư c th c hi n như m t th nghi m c b n nh m gi m b t r i phát hi n liên quan
n các c s d$n li u c a báo cáo tài chính, ki m tra toàn b báo cáo tài chính
soát xét cu i cùng c a cu c ki m toán c ng như xác

khâu

nh n i dung, l ch trình và ph m vi

các th t c ki m toán khác.
1.1.2 Phân lo i th t c phân tích
Trong quá trình th c hi n th t c phân tích, ki m toán viên có th s d ng nhi u
phư ng pháp khác nhau t%

n gi n

n ph c t p òi h)i ph i s d ng các k" thu t th ng

kê. Tuy nhiên, ngư i vi t ch* gi i h n th t c phân tích t p trung vào 3 lo i phư ng pháp
phân tích như sau:
Phân tích xu hư ng
Phân tích d báo (phân tích tính h p lý)
Phân tích t# su t
B ng 1.1 : B ng so sánh các lo i th t c phân tích
Th t c phân tích

Mô t

Phân tích xu hư ng S d ng bi n

ng n'm trư c

d

oán giá tr cho n'm hi n

t i.
Ví d : Xem xét doanh thu t%ng tháng trong m t n'm
ưa ra hư ng d
Phân tích d báo

t% ó

oán c a doanh thu

D ki n thông tin tài chính b ng cách s d ng d li u ho t
Ví d :

i chi u s lư ng hàng t n kho

ng

u k(, doanh thu và

hàng t n kho cu i k( v i s lư ng s n xu t, so sánh v i s
lư ng bán
Phân tích t# su t

ki m tra tính

y

, h p lý

Bao g m vi c tìm hi u s h p lý c a m i quan h gi a nhi u

ch* tiêu trên BCTC
Ví d : Phân tích t# su t gi a chi phí bán hàng v i t&ng doanh


6

thu c a m t lo i s n ph m
hi u, tính chính xác và s

1.1.2.1 Phân tích xu h

thu th p các thông tin v tính h u
ánh giá

ng

Là xem xét xu hư ng bi n
b t thư ng (t'ng ho!c gi m

ng c a s li u theo th i gian và phát hi n ra xu hư ng

t bi n) mà không có lý do rõ ràng. Vi c ánh giá xu hư ng

là b t thư ng ư c xem xét trong m i quan h gi a các thông tin có tính chu k(, tính th i
v , tác nhân nh hư ng b t thư ng. Các k" thu t ư c s d ng trong phân tích xu hư ng
th : S li u ư c ưa lên

th có th giúp cho ki m toán viên ánh giá úng

v xu hư ng trong th i gian g n ây. Khi k t h p các thông tin hi n t i và phác

h a trên

th có th cung c p d

tích và so sánh d

oán v xu hư ng phát tri n c a

i tư ng phân

oán này v i th c t .

Các tính toán ơn gi n: Theo xu hư ng trong quá kh , ki m toán viên có th áp
d ng xu hư ng

d

h p không có tác

oán cho hi n t i. K" thu t này áp d ng cho nh ng trư ng

ng l n, áng k

Các tính toán ph c t p:

ư c s d ng trong trư ng h p xu hư ng bi n

ph c t p, vi c ưa ra các phép tính toán ph c t p nh m

ng là

lo i tr% nh hư ng c a

các nhân t ph
C ng c"n lưu ý :
Xu hư ng trư c kia có th không liên quan gì

n xu hư ng hi n t i và trong th c

t khi phân tích xu hư ng có th làm cho ki m toán viên d+ m c sai l m.
Xu hư ng phân tích ch* ư c xem xét khi ư c ánh giá r ng nh ng xu hư ng
phân tích trư c kia th t s có liên quan

n hi n t i.

Nói cách khác, ch* có th phân tích xu hư ng d a trên các s li u có quan h gi a các
k( là ch!t ch,. N u không s bi n
Ví d : D

ng c a chúng s, không có ý ngh-a trong phân tích.

oán lãi g p d a trên xu hư ng c a t&ng h p các lo i s n ph m. Phân tích v

xu hư ng lãi g p hàng tháng không hi u qu tr% khi phân tích lãi g p theo t%ng nhóm s n
ph m. T% ó có th xác
và nh hư ng c a nó

nh ư c m t cách chi ti t s thay &i c a các s n ph m bán ra

n lãi g p.

7

1.1.2.2 Phân tích d báo
Phân tích d báo là quá trình phân tích mà trong ó ki m toán viên xây d ng công
th c

ưa ra ư c tính v s dư m t tài kho n hay s phát sinh m t lo i nghi p v , sau

ó so sánh giá tr ư c tính ó v i s li u th c t c a

nv

ki m tra tính h p lý và gi i

thích các khác bi t b t thư ng.
Ki m toán viên có th ư c tính ư c s dư m t tài kho n hay s phát sinh m t lo i
hình nghi p v theo 1 trong 2 cách sau:
-

. c tính trên c s s li u n'm trư c có i u ch*nh theo nh ng thay &i c a n'm
nay. Ví d : . c tính chi phí lư ng n'm nay d a trên c s chi phí lư ng n'm
trư c k t h p v i nh ng i u ch*nh theo nh ng thay &i v t# l ti n lư ng,
giá ti n lư ng, s nhân viên và s gi lao

-

Xây d ng mô hình d
c a

n

ng.

oán v i các bi n s . Ví d : Có th ư c tính chi phí x'ng

i xe trên c s s lư ng xe,

nh m c tiêu th nhiên li u trung bình trên 1

Km theo thông s k" thu t và s Km th c t xe ch y.
có ư c nh ng ư c tính chính xác c n ph i
-

Ki m toán ph i có nh ng hi u bi t

y

m b o các yêu c u sau:
v m i quan h gi a các tài kho n v i

nhau, gi a các thông tin tài chính trong k(, gi a các thông tin tài chính v i nh ng
thông tin phi tài chính. Ki m toán viên có th d a trên m i quan h b n ch t gi a
các s dư, các kho n m c trên báo cáo tài chính

ánh giá m c

h p lý c a

các s li u.
Ví d : . c tính chi phí lư ng trong k( trên s lư ng công nhân viên, m c lư ng
bình quân, s gi lao

ng bình quân ho!c ư c tính chi phí lãi vay trên c s lãi s

bình quân tháng v i s dư cu i k( c a tài kho n n vay.
-

Khi xây d ng mô hình, ki m toán viên nh t thi t ph i tìm hi u t t c các nhân t
có th tác

ng

n các bi n s

ư c s d ng trong mô hình. Khi m t bi n s c

th nào ó ph i ch u 1 lo t nh ng nh hư ng thì ki m toán viên c n ph i
r ng ã ưa vào mô hình t t c

mb o

nh hư ng này ho!c ít nh t là nh ng nh hư ng

quan tr ng. Vi c b) sót các bi n s quan tr ng

ng ngh-a v i vi c không k t h p

v i m t vài nh hư ng l n s, làm m t i tính chính xác và h p lý c a d báo.

8

-

S li u ư c tính luôn th hi n s k t h p nh ng nh hư ng c a khá nhi u m i liên
h c ng như nh ng s ki n v tài chính và ho t

ng. Th t c phân tích ư c áp

d ng càng chi ti t bao nhiêu thì có kh n'ng cung c p nh ng d

oán chính xác.

1.1.2.3 Phân tích t su t
Phân tích t# su t là quá trình phân tích các lo i t# s ho!c có th k t h p v i phân tích
xu hư ng

phát hi n ra s bi n

ng c a các t# s trong m t kho ng th i gian ho!c so

sánh các lo i t* su t c a các b ph n khác nhau trong cùng m t

n v hay các

nv

trong cùng 1 ngành.

Phân tích t# su t bao g m vi c nghiên c u m i quan h gi a hai hay nhi u bi n

ng

c a các kho n m c trên báo cáo tài chính. Phân tích t# su t r t có hi u qu b i nó ph n
ánh m t cách khái quát nh ng m i quan h gi a nhi u kho n m c trên báo cáo tài chính.
M!t khác, nó giúp KTV so sánh tình hình tài chính c a khách hàng thông qua các t# s v
tình hình tài chính c a m t công ty khác trong cùng l-nh v c, ngành ngh mà công ty này
ho t

ng có hi u qu , ho!c so sánh v i ch* tiêu bình quân ngành

ánh giá nh ng

thu n l i c ng như khó kh'n mà khách hàng ang g!p ph i.
Phân tích t# su t là m t phư ng pháp t'ng cư ng kh n'ng hi u bi t v tình hình kinh
doanh và ánh giá t&ng th v

i u ki n tài chính c ng như l i nhu n c a doanh nghi p.

Nó giúp cho KTV khái quát m t cách nhanh chóng v s thay &i áng k trong ho t
ng kinh doanh c ng như !c i m tài chính c a khách hàng. Vì m c ích ó mà phân
tích t# su t là m t trong nh ng phư ng pháp thông d ng c a th t c phân tích.
Ngoài ra, khuynh hư ng bi n

ng c a t# su t có th

nh hư ng v s ư c tính c a

các KTV v tài kho n !c bi t ho!c lo i hình nghi p v . H n n a, phân tích t# su t s,

giúp cho KTV hi u rõ h n m i tư ng quan gi a các y u t tài chính và phi tài chính. Th
t c này c ng r t có quan tr ng khi so sánh ánh giá v kh n'ng thanh toán, kh n'ng
ho t

ng, kh n'ng sinh l i và kh n'ng t tài tr c a khách hàng v i nh ng doanh

nghi p có cùng quy mô trong i u ki n kinh t hi n th i.
Như ta ã bi t, phân tích t# su t là m t trong nh ng phư ng pháp thông d ng c a th
t c phân tích. Vì v y, trư c khi áp d ng th t c phân tích t# su t c n ph i xem xét
nh ng i u ki n quan tr ng và

m b o r ng:

n


9

a. M i quan h luôn thay

i theo các bi n c u thành nên t su t:

N u trong các bi n có m t y u t tư ng

i ít bi n

ng, c th là lư ng nhân viên

bán hàng, nhân viên qu n lý, thì t# su t gi a các y u t này so v i doanh thu s, thay &i
gi a các n'm, thông thư ng các t# su t này

u t'ng qua các n'm (t# l thu n v i doanh

thu). Tuy nhiên, c n ph i hi u v giá tr tư ng
&i trong m c t# su t d

i c a nh ng y u t này và nh ng thay

oán. K t lu n s, không úng n u ta ch*

n gi n cho r ng, giá

v n hàng bán t# l thu n v i doanh thu.Vì trong th c t , giá v n hàng bán bao g m

nh

phí và bi n phí nên khi kh i lư ng hàng bán t'ng lên thì t# l giá v n hàng bán trên
doanh thu s, ph i gi m xu ng ( i u này nh hư ng b i k t c u c a t%ng m!t hàng).
b. M i quan h này là m i quan h tuy n tính:
Các y u t trên báo cáo tài chính bao gi c ng có m i liên h v i nhau, n u m t y u
t này thay &i thì y u t khác s, bi n &i theo. Vì th gi

nh này là h p lý v i nhi u

chi phí. Ví d như trong k(, chi phí bán hàng t'ng ho!c kho n chi t kh u t'ng thì doanh
thu trong k( s, t'ng. Ho!c hàng t n kho trong k( t'ng s, d$n

n các kho n ph i tr cho

nhà cung c p t'ng.

c. M i quan h này ph i ư c tính toán th ng nh t trên cùng m t th#i i m và ph i
cùng m t phương pháp tính

th a mãn i u ki n so sánh ư c.

Ví d như t# l vòng quay hàng t n kho ch* ư c tính b ng cách s d ng nh t quán ho!c
giá tr hàng t n kho trung bình chung c n'm ho!c giá tr hàng t n kho vào cu i n'm. B i
vì phư ng pháp ánh giá hàng t n kho khác nhau gi a các k( phân tích s, nh hư ng
k t qu phân tích bi n

ng c a t# su t.

1.1.2.3.1 Các lo i t s th
-

n

ng

c s d ng trong phân tính t su t

T# s gi a lo i hình nghi p v v i s dư tài kho n. Ví d : Phân tích t# s gi a chi phí
kh u hao v i t&ng giá tr tài s n c

nh ho!c chi phí s a ch a và b o dư/ng v i giá

tr nhà xư ng, máy móc, thi t b có liên quan.
-

T# s gi a lo i hình doanh nghi p này v i lo i hình doanh nghi p khác. Ví d : Phân

tích t# s l i nhu n ho!c chi t kh u bán hàng v i t&ng doanh thu.


10

T# s s dư tài kho n này so v i s dư tài kho n khác. Ví d : Phân tích t# s gi a

-

kho n d phòng gi m giá hàng t n kho v i t&ng giá tr hàng t n kho.
T# s gi a d li u tài chính v i d li u ho t

-

thu bán hàng trên m t

ng. Ví d : Phân tích t# s gi a doanh

n v di n tích m!t b ng ho!c t# l chi phí ti n lư ng trên 1

công nhân.
Phân tích t# s còn giúp cho ki m toán viên ánh giá tính ho t
v . Vi c xem xét v kh n'ng tài chính c a
ánh giá r i ro c ng như liên h v i các gi

ng liên t c c a

n

n v còn ư c th c hi n trong quá trình

nh ho t

ng liên t c c a

th o báo cáo tài chính. Trong b t c tình hu ng nào c ng ph i c n chú ý

n v khi so n
n nh ng t# s

!c thù c a ngành ngh kinh doanh và nh ng bi u hi n chính c a r i ro mà nhà qu n lý
s d ng

ki m soát

n v c a mình.

Ví d : T# l n dài h n trên t&ng tài s n cao h n m c bình thư ng, t# s l i nhu n trên
t&ng tài s n dư i m c trung bình c a ngành cho th y

nv

h t v tài chính. B ng ch ng này không ch* nh hư ng
ưa ra nh ng nghi ng v kh n'ng ho t

ang trong tình tr ng thi u

n k ho ch ki m toán mà còn

ng liên t c c a

nv.

1.1.2.3.2 Các k thu t phân tích t s tài chính
Vi c phân tích các t# s tài chính nh m
báo cáo nh m ánh giá m c

ho t

o lư ng tình hình tài chính thông qua các

ng tài chính c a doanh nghi p. Có th tóm t t

thành 5 nhóm như sau:
Nhóm 1: Nhóm các t s v kh n$ng thanh toán
Nhóm các t# các v kh n'ng thanh toán ph n ánh kh n'ng thah toán n ng n h n
c a

n v . Các t# s này giúp ki m toán viên phát hi n các bi n

quan

n khâu l p k ho ch và ánh giá kh n'ng ho t

ng b t thư ng liên

ng liên t c, c nh báo nh hư ng

x u v kh n'ng thanh toán.
Nhóm 2: Nhóm các t s v cơ c u tài chính
Nhóm các t# s v c c u tài chính cho bi t c c u n và v n ch s h u trên t&ng

ngu n v n. Các t# s này giúp ki m toán viên ánh giá ban
tính h p lý c a các kho n vay và kh n'ng hoàn tr n .
Nhóm 3: Nhóm các t s v ho t

ng

u v ti m l c kinh t ,


11

Nhóm các t# s v ho t
ho t

ng ph n ánh hi u qu s d ng các ngu n l c ph c v cho

ng s n xu t kinh doanh ư c s d ng trong c a ba giai o n ki m toán mà !c

bi t trong giai o n th c hi n ki m toán n ph i thu và hàng t n kho.
Nhóm 4: Nhóm các t s v kh n$ng sinh l#i
Nhóm các t# s v kh n'ng sinh l i ph n ánh hi u qu s d ng v n và kh n'ng t o
ra l i nhu n. Vi c phân tích các t# s này trong giai o n l p k ho ch giúp ki m toán
viên nh n di n nh ng vùng có r i ro ti m n và

nh hư ng cho vi c xác

nh th i

gian, n i dung và ph m vi các th t c ki m toán cho các kho n m c doanh thu và chi
phí trong giai o n th c hi n ki m toán.

Nhóm 5: Nhóm các t s c phi u thư#ng
Nhóm các t# s v c& phi u thư ng ư c s d ng
m c

sinh l i khi

ánh giá hi u qu ho t

ng và

u tư vào các công ty c& ph n. Các t# s thu c nhóm này c ng

ư c s d ng nhi u trong giai o n l p k ho ch và giai o n soát xét t&ng th cu c
ki m toán.
1.2 Áp d ng th t c phân tích trong ki m toán báo cáo tài chính
1.2.1 Các giai o n ki m toán báo cáo tài chính
1.2.1.1 Giai o n l p k ho ch ki m toán
Trong quá trình l p k ho ch, phân tích ch y u ư c ti n hành
chính. Ngoài vi c bư c

u giúp KTV hi u rõ h n v tình hình ho t

khách hàng, phân tích còn giúp phát hi n nh ng bi n

i v i báo cáo tài
ng kinh doanh c a

ng b t thư ng qua ó giúp d

oán nh ng khu v c có r i ro cao. Theo VSA 520 “ Quy trình phân tích”, KTV nên áp

d ng th t c phân tích trong quá trình l p k ho ch:
KTV ph i áp d ng quy trình phân tích trong quá trình l p k ho ch ki m toán
tìm hi u tình hình kinh doanh c a

n v và xác

Quy trình phân tích giúp cho KTV xác

nh nh ng vùng có th có r i ro.

nh ư c n i dung, l ch trình và ph m vi

c a các th t c ki m toán khác.
Ngoài ra, thông qua phân tích s b tình hình tài chính (nh t là kh n'ng thanh
toán), KTV còn xem xét thêm li u gi
hay không?

ánh giá ban

u v gi

nh ho t

ng liên t c có th b vi ph m

nh này s, là c s

KTV quy t

nh có

th c hi n các th t c xác minh c n thi t hay không d a trên các thông tin tài chính


12

và thông tin phi tài chính (Ví d : M i quan h gi a doanh thu v i s lư ng hàng
bán ho!c s lư ng s n ph m s n xu t v i công su t máy móc, thi t b ...).
1.2.1.2 Giai o n th c hi n ki m toán
Trong giai o n th c hi n ki m toán, nh m gi m b t r i ro phát hi n liên quan

n

c s d$n li u c a báo cáo tài chính, ki m toán viên ph i th c hi n quy trình phân tích
ho!c ki m tra chi ti t ho!c k t h p c hai. Nh m xác

nh th t c ki m toán thích h p cho

m t m c tiêu ki m toán c th , ki m toán viên ph i xét oán hi u qu c a t%ng th t c
ki m toán.
Ki m toán viên ph i th o lu n v i Giám
nv

c, k toán trư ng ho!c ngư i

ư c ki m toán v kh n'ng cung c p thông tin và

i di n c a

tin c y c a các thông tin c n

thi t cho vi c áp d ng quy trình phân tích, k c k t qu phân tích mà
hi n. Ki m toán viên ư c phép s d ng các d li u phân tích c a

nv

ã th c

n v n u tin tư ng

vào các d li u này.
Khi áp d ng quy trình phân tích, ki m toán viên ph i xem xét các y u t sau:
-

M c tiêu c a phân tích và
!c i m c a
áp d ng

-

n v và m c

chi ti t hóa thông tin (Ví d : Quy trình phân tích

i v i thông tin tài chính c a t%ng

ch* áp d ng
-

tin c y c a k t qu thu ư c;

n v thành viên s, hi u qu h n là

i v i thông tin t&ng h p c a các

n v ...);

Kh n'ng s0n có c a các thông tin tài chính và phi tài chính;
tin c y c a các thông tin (Ví d : S

úng

n c a các k ho ch ho!c d

toán...);
-

Tính thích áng c a các thông tin (Ví d : K ho ch ư c thi t l p có tính kh thi
h n là k ho ch ch* là các m c ích ph i

-

Ngu n g c thông tin (Ví d : Thông tin t% bên ngoài thư ng có
thông tin do

-

tin c y cao h n

n v cung c p...);

Kh n'ng so sánh c a thông tin (Ví d : Thông tin do
sánh v i thông tin c a

-

t ư c);

n v cung c p có th so

n v khác trong cùng ngành...);

Nh ng hi u bi t có ư c t% cu c ki m toán các k( trư c cùng v i hi u bi t v tính
hi u qu c a h th ng k toán và h th ng ki m soát n i b và các v n
ã d$n

n các bút toán i u ch*nh trong nh ng k( trư c.

n y sinh


13

1.2.1.3 Giai o n hoàn thành ki m toán
Trong giai o n hoàn thành - soát xét t&ng th cu c ki m toán, ki m toán viên ph i
áp d ng quy trình phân tích

có k t lu n t&ng quát v s phù h p trên các khía c nh

tr ng y u c a báo cáo tài chính v i nh ng hi u bi t c a mình v tình hình kinh doanh c a
n v . Quy trình phân tích giúp ki m toán viên kh1ng

nh l i nh ng k t lu n có ư c

trong su t quá trình ki m tra các tài kho n ho!c các kho n m c trên báo cáo tài chính.
ó giúp ki m toán viên ưa ra k t lu n t&ng quát v tính trung th c, h p lý

Trên c s

c a toàn b báo cáo tài chính. Tuy nhiên, quy trình phân tích c ng ch* ra nh ng i m yêu
c u ki m toán viên ph i th c hi n công vi c ki m toán b& sung.
1.2.2 Trình t th c hi n th t c phân tích
1.2.2.1 L a ch n lo i th t c phân tích phù h p v i m c tiêu phân tích
Nhìn chung, các th t c phân tích áp d ng hi u qu
cáo k t qu ho t

ng kinh doanh h n là các kho n m c trên b ng cân

kho n m c trên báo cáo k t qu kinh doanh d+ d
b ng cân

i v i các kho n m c trên báo
i k toán. Các

oán h n, trong khi các tài kho n trên

i k toán thư ng k t h p nhi u lo i nghi p v ph c t p h n. Khi l a ch n th

t c phân tích, KTV có th xem xét b ng sau ây:
B ng 1.2: B ng so sánh tính h u hi u c a các lo i hình phân tích
it

ng ki m
toán

Kho n m c trên

Lo i hình phân tích
Phân tích d báo

Phân tích t su t

Phân tích xu h

H n ch

H u ích

H n ch

R t h u ích

R t h u ích

H u ích

ng

BC KT
Kho n m c trên
BCKQ H KD

(Ngu n: Giáo trình ki m toán báo cáo tài chính - Trư#ng H kinh t Qu c dân 2008)
1.2.2.2 L a ch n và thu th p d li u cho mô hình phân tích thích h p
D li u thư ng ư c l y t% nh ng ngu n sau ây:
-

Báo cáo tài chính và báo cáo khác có liên quan

-

S li u ki m toán gi a niên

-

S& sách

-

Các k ho ch kinh doanh

nv


14

-

Ch* tiêu m t s doanh nghi p cùng ngành ho!c các

-

Các tài li u khác như:

i th c nh tranh

+ Các thông tin chung như c h i kinh doanh, s t'ng trư ng hay suy thoát c a
n n kinh t th gi i, khu v c hay trong nư c có tác

ng m nh m,

n tình hình

và k t qu kinh doanh c a doanh nghi p
+ Các thông tin !c thù theo ngành và c a doanh nghi p như tính ch t c a s n
ph m c ng như quy trình k" thu t, c c u s n xu t, t c

phát tri n kinh t

1.2.2.3 ánh giá m!c " tin c y c a thông tin
Tính

c l p và tin c y c a các thông tin trong quá trình ng d ng các mô hình phân

tích có nh hư ng tr c ti p
c ng nh hư ng
ánh giá

n

chính xác v các d

oán c a ki m toán viên và vì th

n b ng ch ng ki m toán thu th p ư c t% th t c phân tích. Vì th ,

tin c y c a thông tin, ki m toán viên c n ph i xem xét:

-

Ngu n d li u là bên trong

-

N u là bên trong

n v hay là bên ngoài?

n v thì li u thông tin ó có

nhi m cho k t qu cho ki m toán viên

c l p v i ngư i ch u trách

t ư c thông qua th t c phân tích

không
-

D li u thu th p trong n'm nay và n'm trư c ã ư c ki m tra và i u ch*nh
theo các cu c ki m toán trư c ó chưa

1.2.2.4 Th c hi n vi c phân tích, xác

nh m!c chênh l ch và tìm hi u nguyên

nhân
Sau khi xác

nh ư c ngu n g c và ánh giá ư c

toán viên i vào th c hi n th t c phân tích

tìm ra nh ng chênh l ch b t thư ng gi a

các kho n m c phát hi n s thay &i trong quá trình ho t
nh ng xu hư ng ( t'ng ho!c gi m

tin c y c a các d li u, ki m
ng c a

n v và tìm th y

t ng t) mà không có lý o rõ ràng.

tìm ra nguyên nhân c a nh ng chênh l ch hay xu hư ng trên, trư c h t ki m toán
viên c n ph i xác
li u c a

nh ư c m c chênh l ch b ng cách so sánh ư c tính c a mình v i s

nv.

N u m c chênh l ch nh) h n m c tr ng y u, t c là có th ch p nh n ư c thì ki m
toán viên có th ch p nh n kho n m c ó. Ngư c l i n u m c chênh l ch l n h n m c


15

tr ng y u thì ki m toán viên ph i tìm ư c nguyên nhân d$n
gi a s li u ư c tính và s li u th c t c a

n tình tr ng chênh l ch

nv.

1.2.2.5 Rút ra k t lu n v b#ng ch!ng ki m toán thu th p
ánh giá v m c

c

t ư c: vi c i tìm l i gi i thích cho s chênh l ch

h p lý ã

không ph i lúc nào c ng mang l i m t k t qu là chênh l ch ã ư c i u ch*nh l i và
i v i nh ng tài kho n mà sau khi thu th p ư c

phù h p v i m c sai sót cho phép.

thêm thông tin và có th cho th y r ng nó có s dư h p lý thì xem như ki m toán viên ã
thu th p ư c b ng ch ng ki m toán và th t c phân tích ã

t ư c m c ích c a nó.

Xem xét và ánh giá các khác bi t không gi i thích ư c: không xác

nh ư c

nguyên nhân gây ra chênh l ch (không tìm ư c l i gi i thích phù h p cho s chênh l ch)
ho!c m c chênh l ch sau khi i u ch*nh v$n l n h n m c sai sót cho phép, ki m toán
viên ã không thu th p ư c b ng ch ng ki m toán theo d tính và s, cân nh c li u có
nên tính hành m t s th t c phân tích khác thay th hay không. Ki m toán viên s, nghi
ng v kh n'ng x y ra sai sót, gian l n

kho n m c này và t p trung nhi u h n vào các

th nghi m chi ti t.
1.2.3 Ph m vi áp d ng th t c phân tích
Ki m toán là m t b ph n không th tách trong vi c ki m tra nh m phát hi n, trình
bày k p th i nh ng sai l ch so v i chu n m c ã ư c công nh n và vi ph m nguyên t c
pháp lý, tính hi u qu , tính kinh t c a công tác qu n lý các ngu n l c
bi n pháp úng

n

i v i t%ng trư ng h p c th .

h i, nhi u ch th ki m toán ã ra

t% ó có nh ng

ph c v nhu c u a d ng c a xã

i và ngày càng phát tri n. M2i ch th ki m toán

u

b chi ph i b i các chu n m c, quy ch riêng, áp d ng các phư ng pháp ki m toán khác
nhau trong quá trình hoàn thi n. V i ưu i m vư t tr i v th i gian và chi phí, th t c
phân tích ã ư c các ch th ki m toán áp d ng ph& bi n trong c 3 giai o n c a quy
trình ki m toán. Có th k ra 3 ch th ki m toán là ki m toán nhà nư c, ki m toán n i
b và ki m toán

c l p. Trong ph m vi nghiên c u c a lu n v'n, ngư i vi t ch y u chú

tr ng trong ho t

ng ki m toán

Ki m toán

c l p trong vi c áp d ng th t c phân tích.

c l p là lo i hình ki m toán ư c ti n hành b i các ki m toán viên thu c

nh ng t& ch c ki m toán

c l p. H thư ng th c hi n ki m toán báo cáo tài chính, và

tùy theo yêu c u c a khách hàng, h còn cung c p các d ch v khác như ki m toán ho t
ng, ki m toán tuân th , tư v n thu , k toán, tài chính…

16

Trong n n kinh t th trư ng, báo cáo tài chính ã ư c ki m toán tuy ư c nhi u

i

tư ng s d ng nhưng ngư i s d ng ch y u là các bên th ba, và h ch* thư ng tin c y
k t qu báo cáo tài chính c a ki m toán
th vai trò c a ki m toán

c l p do s

c l p c a các ki m toán viên. Vì

c l p tr nên r t c n thi t và khó có th thay th .

Có th nói ây là ch th ki m toán áp d ng khá r ng rãi th t c phân tích trong quá
trình ki m toán qua các giai o n c a cu c ki m toán, t% giai o n l p

n giai o n th c

hi n và hoàn thành ki m toán.
1.3 Chu$n m c ki m toán v th t c phân tích
1.3.1 Chu$n m c ki m toán qu c t ISA 520 “Th t c phân tích”
Chu n m c ki m toán qu c t ISA 520 “Th t c phân tích” ư c 3y ban th c hành
ki m toán qu c t (IFAC) tr c thu c liên oàn các nhà k toán qu c t (IFAC) biên so n
nh m m c ích thi t l p các nguyên t c, th t c c b n trong vi c th c hi n các th t c
phân tích trong quá trình ki m toán báo cáo tài chính. Ngoài ra, chu n m c còn cho phép

v n d ng trong ki m toán các thông tin tài chính khác và các d ch v có liên quan c a
công ty ki m toán.
Chu n m c ã kh1ng

nh t m quan tr ng c a th t c phân tích thông qua m t

nguyên t c c b n “Ki m toán viên ph i th c hi n th t c phân tích khi l p k ho ch
ki m toán và khi ki m tra tính h p lý c a toàn b báo cáo tài chính”. Ngoài ra, chu n
m c còn g i ý cho vi c th c hi n th t c phân tích

nh ng giai o n khác c a cu c ki m

toán.
Trong ph n n i dung, th t c ki m toán qu c t ISA 520 “Th t c phân tích” ã l n
lư t gi i thi u nh ng ph n c b n sau:
-

N i dung c a th t c phân tích: Chu n m c ã
toán viên có th thu th p
tin có s0n do

ngh m t s thông tin ki m

ph c v cho quá trình phân tích.

ây có th là thông

n v cung c p, do ki m toán viên thu th p t% các ngu n khác ho!c

là nh ng thông tin có ư c t% kinh nghi m ngh nghi p tích l y c a các ki m toán

viên.
-

M c ích áp d ng th t c phân tích: Theo chu n m c, th t c phân tích ư c áp
d ng nh m 3 m c ích và là yêu c u b t bu c trong quá trình thu th p b ng ch ng
ki m toán c a b t k( m t cu c ki m toán nào.


17

-

Ph m vi áp d ng th t c phân tích: Chu n m c cho r ng th t c phân tích ư c
th c hi n xuyên su t m t cu c ki m toán t% khi l p k ho ch ki m toán, th c hi n
ki m toán

n khi hoàn thành ki m toán. 4 m2i giai o n, chu n m c c ng

ngh m t s cách th c

-

ti n hành th t c phân tích

ng th i c ng nh n m nh

m ts

i m c n lưu ý trong quá trình v n d ng nh ng cách th c này.

M c

tin c y c a th t c phân tích là m t trong nh ng n i dung ư c chu n

m c

c p r t nhi u. B ng cách nêu ra các y u t có th

nh hư ng

nm c

tin c y c a th t c phân tích, chu n m c ã ch* ra nh ng h n ch c a th t c phân
tích
-

t% ó hư ng d$n bi n pháp kh c ph c nh ng h n ch này.

Kh o sát các nghi p v b t thư ng là n i dung gi i thi u m t s ch* d$n v cách
cư x trong trư ng h p phát hi n nh ng chênh l ch tr ng y u

C ng như nh ng chu n m c khác, ISA 520 “Th t c phân tích” ch* d%ng l i

vi c

nh hư ng b ng nh ng nguyên t c c b n v nghi p v , còn vi c v n d ng chúng như
th nào vào công vi c c th thì hoàn toàn ph thu c vào kh n'ng ti p thu, kinh nghi m
ngh nghi p c ng như tính sáng t o c a các ki m toán viên.
Nhìn chung, chu n m c ki m toán ISA 520 “Th t c phân tích” ư c so n th o ng n
g n, súc tích gây ư c s chú ý tích c c c a ki m toán viên và công ty ki m toán, giúp

ki m toán viên yên tâm v n d ng kh n'ng phân tích c a mình

th c hi n nhưng tính

toán, suy oán trong quá trình th c hi n.
1.3.2 Chu$n m c ki m toán Vi t Nam VSA 520 “Quy trình phân tích”
Chu n m c ki m toán Vi t Nam s 520 “Quy trình phân tích” ư c ban hành kèm
theo Quy t

nh s 219/2000/Q -BTC ngày 29/12/2000 c a B tài chính. Chu n m c

ư c so n th o trên c s t&ng k t, rút kinh nghi m c a vi c th c hành ki m toán

cl p

trong nh ng n'm v%a qua, nghiên c u chu n m c qu c t v ki m toán, h c t p kinh
nghi m c a các nư c trong khu v c trong khuôn kh& pháp lu t hi n hành, phù h p v i
yêu c u qu n lý và h i nh p qu c t . Cùng v i các chu n m c ki m toán khác, vi c ban
hành chu n m c VSA 520 “Quy trình phân tích” ã góp ph n t o ra hành lang pháp lý
cho vi c qu n lý và phát tri n c a ho t

ng ki m toán

c l p t i Vi t Nam.

Theo chu n m c, th t c phân tích cung c p b ng ch ng có m c
do m c

tin c y không cao

tin c y c a nó còn ph thu c vào nhi u y u t . Do ó vi c áp d ng th t c

phân tích c n ph i chú ý

n các v n

sau: