Giải pháp nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng tại ngân hàng thương mại cổ phần quốc tế việt nam

B
TR

GIÁO D C VÀ ÀO T O
NG

I H C KINH T Tp.HCM
------------------

TÔ TH H NG G M

GI I PHÁP NÂNG CAO CH T L

NG TH M

TÍN D NG T I NGÂN HÀNG TH ƠNG M I C
QU C T VI T NAM

LU N V N TH C S KINH T

Tp. H Chí Minh – N m 2012

NH
PH N


B
TR

GIÁO D C VÀ ÀO T O
NG

I H C KINH T Tp.HCM
------------------

TÔ TH H NG G M

GI I PHÁP NÂNG CAO CH T L

NG TH M

NH TÍN D NG T I NGÂN HÀNG TH ƠNG M I C
PH N QU C T VI T NAM

CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG
MÃ S : 60340201

LU N V N TH C S KINH T
NG

IH

NG D N KHOA H C:

TS. L I TI N D NH


L I C M ƠN

Tác gi xin g i l i c m ơn chân thành

n ngư i th y c a mình là TS L i Ti n

D nh, th y ã hư ng d n, cung c p tài li u, nh n xét,
trong su t th i gian th c hi n

tài.

Xin c m ơn các th y cô giáo trư ng
và giúp

ng viên và khuy n khích tôi

i h c Kinh T TP.HCM, ã gi ng d y

tôi hoàn thành khóa h c.

Xin c m ơn Ban giám hi u trư ng Cao

ng Tài Chính H i Quan, Ban ch

nhi m Khoa Tài chính ã t o i u ki n cho tôi tham d khóa h c này.
Tác gi bày t tình c m c a mình
liên quan ã hư ng d n giúp

i v i nh ng cá nhân, t p th và nh ng ai

, c ng tác và tài tr kinh phí trong quá trình th c

hi n lu n v n

Tp.HCM, Ngày 26 tháng 12 n m 2012
Ngư i th c hi n

Tô Th H ng G m


L I CAM OAN

Tôi xin cam oan r ng s li u và k t qu nghiên c u trong lu n v n này là trung
th c và không trùng l!p v i các
giúp

tài khác. Tôi c"ng xin cam oan r ng m i s

cho vi c th c hi n lu n v n này ã ư c c m ơn và các thông tin trích d n

trong lu n v n ã ư c ch# rõ ngu$n g c.

Tp.HCM, Ngày 26 tháng 12 n m 2012
Ngư i th c hi n

Tô Th H ng G m


M%C L%C
L i c m ơn
L i cam oan
M&c l&c

Danh m&c ký hi u và ch vi t t't

Danh m&c các b ng, bi u
Danh m&c các hình v(, $ th)

PH N M

U

1. Tính c p thi t

tài ................................................................................... 1

2. Tình hình nghiên c u .................................................................................. 2
3. M&c ích và nhi m v& nghiên c u .............................................................. 4
4.

i tư ng và ph m vi nghiên c u ............................................................... 4

5. Phương pháp nghiên c u ............................................................................ 5
6.

óng góp m i c a lu n v n ....................................................................... 5

7. B c&c lu n v n .......................................................................................... 5

N I DUNG
Ch

ng 1: T!ng quan v" ch t l #ng th$m % nh tín d&ng t'i NHTM

1.1 Th*m )nh tín d&ng ................................................................................. 6

1.1.1. Khái ni m v th*m )nh tín d&ng ...................................................... 6
1.1.2. Vai trò c a th*m )nh tín d&ng.......................................................... 7
1.1.3. Ngu$n thông tin

th*m )nh tín d&ng ............................................. 7

1.1.4. N i dung c a th*m )nh tín d&ng ...................................................... 8
1.2 Ch t lư ng th*m )nh tín d&ng t i NHTM ............................................. 12
1.2.1. Quan i m v ch t lư ng th*m )nh tín d&ng.................................. 12
1.2.2. M t s tiêu chí ánh giá ch t lư ng th*m )nh tín d&ng .................. 14
1.2.3. Quan i m v nâng cao ch t lư ng th*m )nh tín d&ng ................... 17


1.2.4. Các nhân t

nh hư+ng ch t lư ng th*m )nh ................................. 18

1.3 Bài h c kinh nghi m t, các ngân hàng thương m i khác ....................... 23
1.3.1. Kinh nghi m t, Ngân hàng TMCP

u tư & Phát tri n Vi t Nam .. 23

1.3.1. Kinh nghi m t, Ngân hàng TMCP Công thương Vi t Nam ............ 24
K t lu n chương 1 ......................................................................................... 27

Ch ng 2: Th(c tr'ng ch t l #ng th$m % nh tín d&ng t'i ngân hàng
th ng m'i c! ph)n Qu*c t+ Vi,t Nam
2.1 Quá trình hình thành và phát tri n c a ngân hàng thương m i c- ph n Qu c
t Vi t Nam ........................................................................................................ 28
2.1.1. Sơ lư c quá trình hình thành và phát tri n ...................................... 28

2.1.2. M ng lư i ho t

ng ...................................................................... 29

2.1.3. Cơ c u t- ch c ................................................................................ 30
2.1.4. Tình hình phát tri n c a VIB qua 15 n m ....................................... 31
2.2 Th c tr ng ch t lư ng th*m )nh tín d&ng t i ngân hàng thương m i cph n Qu c t Vi t Nam ...................................................................................... 33
2.2.1. Th c tr ng ho t ng th*m )nh tín d&ng t i ngân hàng thương m i cph n Qu c t Vi t Nam ...................................................................................... 33
2.2.2. Th c tr ng ch t lư ng th*m )nh tín d&ng t i ngân hàng thương m i cph n Qu c t Vi t Nam ...................................................................................... 43
2.3 K t qu

t ư c và h n ch trong ho t

2.3.1. K t qu

t ư c trong ho t

2.3.2. H n ch trong ho t

ng th*m )nh t i VIB ........... 50

ng th*m )nh t i VIB ...................... 50

ng th*m )nh t i VIB .................................... 53

2.3.3. Nguyên nhân h n ch trong ho t

ng th*m )nh t i VIB ............... 56

K t lu n chương 2 ......................................................................................... 63

th

Ch ng 3: M-t s* gi.i pháp nâng cao ch t l #ng th$m % nh t'i ngân hàng
ng m'i c! ph)n Qu*c t+ Vi,t Nam
3.1 Gi i pháp nâng cao ch t lư ng th*m )nh tín d&ng t i VIB .................. 64
3.1.1. Hoàn thi n quy trình th*m )nh tín d&ng ......................................... 64
3.1.2. Nâng cao n ng l c cán b ph& trách th*m )nh tín d&ng ................. 64
3.1.3. Hoàn thi n mô hình phê duy t tín d&ng t p trung............................ 65


3.1.4. Gi i pháp v t- ch c ....................................................................... 66
3.1.5. Chú tr ng công tác ki m tra giám sát .............................................. 67
3.1.6. Xây d ng h th ng CSDL thông tin tín d&ng ch t lư ng cao .......... 68
3.1.7. T ng cư ng công tác th*m )nh và )nh giá tài s n

m b o........... 70

3.2 M t s ki n ngh) v i các bên liên quan ................................................. 70
3.2.1. Ki n ngh) v i Chính ph ................................................................. 70
3.2.2. Ki n ngh) v i Ngân hàng Nhà nư c ................................................ 71
3.2.3. Ki n ngh) v i Khách hàng vay v n ................................................ 73
K t lu n chương 3 ......................................................................................... 74

PH N K T LU N

Tài li,u tham kh.o
Ph& l&c

Danh m&c các ký hi,u và các ch/ vi+t t0t
BCTC

Báo cáo tài chính

CSDL

Cơ s+ d li u

CIC

Trung tâm thông tin tín d&ng

DN

Doanh nghi p

DVKH

D)ch v& khách hang

VKD

ơn v) kinh doanh

GDTD

Giao d)ch tín d&ng

G

Giám

H TD

H i $ng tín d&ng

H QT

H i $ng qu n tr)

KH

Khách hàng

KHCNKD

Khách hàng cá nhân kinh doanh

KHCNTD

Khách hàng cá nhân tiêu dung

KHDN

Khách hàng doanh nghi p

NHNN

Ngân hàng nhà nư c

NHTM

Ngân hàng thương m i

NHTMCP

Ngân hàng thương m i c- ph n

NQH

N quá h n

TCTD

T- ch c tín d&ng

TTTD

Thông tin tín d&ng

TS B

Tài s n

c

mb o

UBTD

U. ban tín d&ng

VIB

Ngân hàng thương m i c- ph n Qu c t - Vi t Nam

VIBAMC

Công ty TNHH Qu n lý n và khai thác tài s n VIB


Danh m&c các b.ng, bi1u

B ng 2.1. Tình hình ho t

ng c a VIB t, 2009

B ng 2.2. Các ch# tiêu liên quan

n 2011..................................... 33

n nhân s t i VIB ............................................ 45

B ng 2.3. Cơ c u dư n theo nhóm n c a VIB n m 2009 - 2011.......................... 47
B ng 2.4. S t ng trư+ng v dư n theo nhóm n qua các n m.............................. 48
B ng 2.5. T. l n x u c a VIB so v i toàn ngành giai o n 2009 - 2011 ............. 53
B ng 2.6. Cơ c u n x u theo vùng n m 2011 ...................................................... 55

Danh m&c các hình v2, % th

Hình 1.1. Sơ $ m ng lư i thu th p và cung c p TTTD c a NHCT ...................... 26
Hình 2.1. Sơ $ cơ c u t- ch c c a VIB ................................................................ 30
Hình 2.2. Sơ $ quy trình th*m )nh và phê duy t cho vay ................................... 35



-1-

PH N M

U

1. Tính c p thi+t c3a %" tài
Nh ng n m g n ây, m!c dù có r t nhi u d)ch v& m i ư c *y m nh, tri n khai
song ngu$n s ng ch y u c a các ngân hàng v n là ho t

u !t ra

Vì m&c tiêu l i nhu n, m t trong nh ng tiêu chí hàng
tín d&ng (TCTD) là *y m nh ho t

ng tín d&ng truy n th ng.
i v i các t- ch c

ng c p tín d&ng. Trong ó, công tác th*m )nh

cho vay óng m t vai trò !c bi t quan tr ng, có ý ngh a quy t )nh

i v i ch t

lư ng tín d&ng t i các ngân hàng thương m i (NHTM).
Th*m )nh cho vay chính là quá trình ki m tra, ánh giá, rà soát l i toàn b
nh ng v n

có liên quan

n phương án/d án

ưa ra nh ng quy t )nh chính

xác v vi c $ng ý hay t, ch i c p tín d&ng cho khách hàng. Có th nói ây chính là
viên g ch !t n n móng hình thành t t c các m i quan h tín d&ng và là khâu ch
o, óng vai trò then ch t trong ho t

ng cho vay + các ngân hàng.

/ Vi t Nam th i gian qua, công tác th*m )nh t i các NHTM v n còn nhi u h n
ch , báo cáo th*m )nh còn sơ sài và mang n!ng tính hình th c. H u qu là các
quy t )nh c p tín d&ng không chính xác như: cho vay các phương án/d án có hi u
qu th p, không tr

ư c n cho ngân hàng, ngư c l i có trư ng h p l i b qu các

phương án/d án t t... Trong b i c nh th) trư ng v n c a Vi t Nam còn chưa phát
tri n thì ho t

ng tín d&ng còn mang m t ý ngh a !c bi t: là kênh d n v n ch l c

trong huy t m ch c a toàn b n n kinh t qu c dân. Th*m )nh không t t, d n

n

nh ng quy t )nh sai l m trong cho vay s( gây lãng phí $ng v n

u tư c"ng như

chưa s d&ng và phân b- m t cách hi u qu nh t các ngu$n l c

em l i l i ích

kinh t cho xã h i và cho

t nư c. M!t khác, trư c tình hình t. l n x u ang có

xu hư ng gia t ng nhanh chóng như hi n nay, ch t lư ng tín d&ng ang tr+ thành
m tv n

áng lo ng i mà th*m )nh chính là nhân t có nh hư+ng sâu r ng

n

các quy t )nh cho vay và các h qu c a nó. Nâng cao ch t lư ng th*m )nh là yêu
c u, òi h i c p bách !t ra cho t t c các ngân hàng nói chung và VIB nói riêng.
Hơn n a, trong b i c nh h i nh p kinh t qu c t di0n ra ngày càng sâu r ng, các


-2ngân hàng Vi t Nam ang

ng trư c s c nh tranh vô cùng gay g't và kh c li t t,

i th nư c ngoài hơn h n v m i m!t. Nâng cao ch t lư ng th*m )nh là c n

các
thi t

l a ch n ra ư c nh ng phương án/d án vay v n hi u qu nh t, qua ó

t ng cư ng kh n ng c nh tranh c a các NHTM, h i nh p thành công và không b)
lép v ngay trên sân nhà.
T, th c ti0n ánh giá ch t lư ng th*m )nh t i các Chi nhánh trong h th ng
Ngân hàng TMCP Qu c t Vi t Nam (VIB) – v i tư cách là c u chuyên viên c a
VIB và m t gi ng viên gi ng d y tr c ti p môn Th*m )nh tín d&ng ngân hàng, tác
gi nh n th y có khá nhi u b t c p và t$n t i trong công tác này nhưng chưa ư c
nhìn nh n, phân tích m t cách th u áo, khoa h c. Nh n th c ư c t m quan tr ng
c av n

, tác gi

ã l a ch n

tài “Nâng cao ch t lư ng th*m )nh tín d&ng t i

Ngân hàng TMCP Qu c t Vi t Nam ” làm lu n v n t t nghi p c a mình.
2. Tình hình nghiên c4u
Có th nói, tín d&ng luôn là
n l nh v c ho t

ng ngân hàng.

tài ư c bàn lu n sôi n-i nhi u nh t khi
ã có nhi u

tài lu n v n v ch

c p

nâng cao

ch t lư ng tín d&ng t i ngân hàng như: ‘‘Nâng cao ch t lư ng tín d&ng t i Ngân
hàng TMCP Ngo i Thương Vi t Nam chi nhánh Phú Th trong giai o n hi n nay”
c a tác gi Nguy0n Vi t Cư ng, ‘‘Nâng cao ch t lư ng tín d&ng t i NHNo&PTNT
Hà N i ’’ c a tác gi Nguy0n Th) Kim Chi, ‘‘Ch t lư ng tín d&ng c a ngân hàng
i v i các DNVVN ’’ c a tác gi Nguy0n Vân Anh … Trong ó, ch t lư ng th*m
)nh tín d&ng ch# ư c nghiên c u an xen v i tư cách là m t khâu trư c khi cho
vay trong toàn b quy trình tín d&ng c a m t ngân hàng.
Song song v i ch

nâng cao ch t lư ng tín d&ng là di0n àn bàn lu n v cách

th c qu n tr) r i ro tín d&ng cho ngân hàng.

ây c"ng là

tài thu hút ư c nhi u

s quan tâm nghiên c u v i nh ng bài vi t như: ‘‘Bàn thêm v gi i pháp x lý r i
ro tín d&ng c a NHTM’’, tác gi

inh Th) Thu Th o, T p chí Th) trư ng tài chính

ti n t , s 12 ngày 15/06/2010; ‘‘Nâng cao hi u qu qu n tr) r i ro tín d&ng t i
NHTMCP Ngo i thương’’ tác gi Tr n Ti n Chương; ‘‘R i ro và qu n lý r i ro tín


-3d&ng trong ho t

ng ngân hàng ’’ TS. Ngô Minh Châu; cùng r t nhi u lu n v n

th c s nghiên c u v v n

này. Trong ó, các tác gi

i sâu vào phân tích, nghiên

c u, ánh giá r i ro g!p ph i sau khi ã ký k t h p $ng tín d&ng, t c là ã cho vay
và các bi n pháp phòng ng,a c"ng như gi i pháp h n ch

n m c th p nh t t-n

th t cho ngân hàng.
G n ây, xu t hi n m t s nghiên c u chuyên sâu v m ng th*m )nh trong ho t
ng cho vay như: ‘‘Tìm hi u v th*m )nh tín d&ng’’ c a tác gi H ng Nga, www.
Anet.vn ngày 29/06/2010; ‘‘Ch t lư ng th*m )nh d án cho vay v n t i NHTM’’
tác gi Nguy0n Hùng Ti n, T p chí Th) trư ng tài chính ti n t , s
01/05/2010 ; “Nâng cao ch t lư ng th*m )nh ng'n h n

9 ngày

i v i các DNVVN t i

NHNo&PTNT Nam Hà N i ’’ c a tác gi Tào Ti n Ti p,” Nâng cao hi u qu th*m
)nh cho vay DNVVN t i các NHTM trên )a bàn TPHCM” … Nh ng nghiên c u
này bư c

u ã hình thành nên m t chuyên

chưa

và có h th ng.

y

Các bài vi t, nghiên c u v

riêng v th*m )nh tín d&ng nhưng

tài th*m )nh th i gian v,a qua ch y u xem xét

l nh v c th*m )nh các d án trung, dài h n ho!c t p trung quan tâm sâu t i l nh v c
tài chính c a d án trong khi chưa có m t nghiên c u mang tính t-ng quát, h th ng
có tính ch t bao quát chung trong th*m )nh cho c các món vay ng'n h n và trung,
dài h n c"ng như nh ng tiêu chí ánh giá ch t lư ng công tác th*m )nh hi n nay;
các nhân t

nh hư+ng, quy trình c"ng như m t báo cáo th*m )nh có ch t lư ng là

như th nào…
Có th nói

tài “Nâng cao ch t lư ng th*m )nh tín d&ng t i Ngân hàng TMCP

Qu c t Vi t Nam” tác gi l a ch n là m t ch
nêu ra ư c th c tr ng c a ho t

có ý ngh a th c ti0n. M t m!t,

ng th*m )nh nói chung

i v i các phương án

ng'n h n và các d án trung dài h n t i VIB. M!t khác, ưa ra nh ng gi i pháp,
chính sách hi u qu giúp các nhà qu n lý nâng cao ch t lư ng th*m )nh tín d&ng
t i VIB c"ng như các NHTM khác.


-43. M&c %ích và nhi,m v& nghiên c4u
*

M&c ích nghiên c u

Trên cơ s+ phân tích ánh giá th c tr ng công tác th*m )nh tín d&ng hi n nay
t i VIB, qua ó

xu t m t s gi i pháp thích h p nh m nâng cao ch t lư ng th*m

)nh c a ngân hàng.
Các câu h i nghiên c u ư c !t ra:
-

Th c tr ng công tác th*m )nh tín d&ng t i ngân hàng ra sao ?

-

Công tác th*m )nh ã h p lý, khoa h c và hi u qu hay chưa ?

-

Các gi i pháp kh'c ph&c h n ch và nâng cao ch t lư ng công tác th*m )nh

c a ngân hàng ?
*

Nhi m v& nghiên c u

Nh m

t ư c nh ng m&c ích nêu trên, nhi m v& nghiên c u tr ng tâm c a

tài t p trung làm rõ m t s n i dung sau :
- H th ng hóa m t s lý lu n chung v ch t lư ng th*m )nh.
- Phân tích và ánh giá th c tr ng ch t lư ng th*m )nh tín d&ng, làm rõ nh ng
t$n t i trong th i gian qua và tìm hi u nguyên nhân gây ra th c tr ng này.
-

xu t m t s gi i pháp nh m c i thi n ch t lư ng th*m )nh.

4.

*i t #ng và ph'm vi nghiên c4u

*

i tư ng nghiên c u :

Lu n v n t p trung ch y u nghiên c u ho t
*
-

ng th*m )nh tín d&ng t i VIB

Ph m vi nghiên c u
V không gian: Tình hình th*m )nh tín d&ng c a m t s Chi nhánh trong h

th ng VIB bao g$m: VIB Hà

ông, VIB Qu ng Ngãi, VIB

kl k, VIB

$ng Nai,

VIB HCM, VIB qu n 10, VIB Qu n 6, VIB Qu n 11, VIB Qu n 2, VIB Th
VIB Bình Th nh, VIB Nguy0n ình Chi u, VIB C n Thơ.

c,


-5-

V th i gian: d n ch ng s li u cùng các thông tin khác t, n i b VIB t, các

n m 2009
5. Ph

n 2011.
ng pháp nghiên c4u

D a trên phương pháp lu n c a ch ngh a duy v t bi n ch ng k p h p v i vi c
s d&ng phương pháp th ng kê, so sánh, phân tích, nh n xét.
T, th c tr ng c a ngân hàng, tìm hi u thêm m t s tài li u chuyên ngành cùng ý
ki n c a các nhà qu n lý có chuyên môn, nghi p v&

ưa ra nh ng gi i pháp h u

hi u nh t nh m nâng cao ch t lư ng công tác th*m )nh c a ngân hàng.
6.
-

óng góp m5i c3a lu6n v n
H th ng hóa m t s tiêu chí ánh giá ch t lư ng th*m )nh tín d&ng cùng

các kinh nghi m c a m t s NHTM trong nư c trong nghi p v& th*m )nh tín d&ng.
-

ánh giá th c tr ng công tác th*m )nh tín d&ng hi n nay t i VIB.
xu t m t s ki n ngh), gi i pháp mang tính th c ti0n và tính kh thi cao

nh m c i thi n và nâng cao ch t lư ng th*m )nh tín d&ng trong Ngân hàng.

7. B* c&c c3a lu6n v n
Ngoài ph n m+

u, k t lu n và tài li u tham kh o & ph& l&c, lu n v n g$m 3

chương:
Chương 1: T-ng quan v ch t lư ng th*m )nh tín d&ng t i NHTM
Chương 2: Th c tr ng ch t lư ng th*m )nh tín d&ng t i Ngân hàng TMCP
Qu c t Vi t Nam
Chương 3: M t s gi i pháp nh m nâng cao ch t lư ng th*m )nh tín d&ng t i
Ngân hàng TMCP Qu c t Vi t Nam
Do th i gian và kh n ng nghiên c u c a b n thân còn h n ch , lu n v n khó
tránh kh i m t s sai sót nh t )nh. R t mong nh n ư c s
cô, b n bè, $ng th i xin ư c trân tr ng g+i
thành.

óng góp c a quý th y

n quý th y cô l i c m ơn chân


-6-

CH ƠNG 1:
T NG QUAN V7 CH T L

NG TH M

NH TÍN D NG

T I NHTM
1.1.

TH M

NH TÍN D NG

1.1.1. Khái ni,m v" th$m % nh tín d&ng
Khi c p v n cho khách hàng, các ngân hàng

u mong mu n khách hàng s(

hoàn tr g c và lãi theo úng th a thu n sau m t th i gian nh t )nh. Vì v y, quá
trình xem xét, phân tích tín d&ng trư c khi cho vay là c n thi t nh m xác )nh kh
n ng hoàn tr và nh ng r i ro có th

i kèm khi cho vay. Trong quá trình này, ngân

hàng c g'ng thay th nh ng c m nh n ch quan c a mình v ngư i i vay b ng
nh ng lý l( khoa h c d a trên nh ng cơ s+ nghiên c u c*n tr ng các m!t m nh và
y u c a ngư i i vay. Quá trình này còn ư c g i là Th*m )nh tín d&ng.
“Th m

nh tín d ng là quá trình xem xét, phân tích các tài li u, các thông tin

c n thi t v khách hàng có nhu c u tín d ng mà ngân hàng thu th p
làm c n c quy t

nh tr

Quá trình này ư c b't

c,

t

ó

c khi ngân hàng cho khách hàng vay v n.”
u khi khách hàng phát sinh nhu c u vay v n t i ngân

hàng và ti n hành n p h$ sơ xin vay t i ngân hàng. Như v y, th*m )nh tín d&ng
th c ch t là vi c d a trên cơ s+ các quy )nh, quy trình cho vay ã ban hành, ngân
hàng s( t- ch c xem xét m t cách khách quan, toàn di n các v n

liên quan

n

khách hàng và nhu c u xin vay c a khách hàng. T, ó, ngân hàng ưa ra quy t )nh
cho vay hay không, cho vay v i các i u ki n như th nào
và phát huy hi u qu ho t

ng kinh doanh cho doanh nghi p (

m b o v,a sinh l i
i v i khách hàng

doanh nghi p, cá nhân kinh doanh), áp ng nhu c u chi tiêu c a khách hàng (

i

v i khách hàng cá nhân tiêu dùng), v,a an toàn, hi u qu cho ngân hàng v i m c
r i ro th p nh t.


-71.1.2. Vai trò c3a th$m % nh tín d&ng
Tín d&ng là ho t

ng kinh doanh ch y u mang l i l i nhu n cho ngân hàng khi

chi m ít nh t 70% t-ng l i nhu n c a ngân hàng, !c bi t là t i các NHTM Vi t
ng tín d&ng có th mang l i l i nhu n r t cao nhưng c"ng $ng th i là

Nam. Ho t

nguyên nhân chính d n
ng kinh doanh ch a

n s s&p -, phá s n c a m t ngân hàng do ây là ho t
ng nhi u y u t r i ro. Vì v y, vi c th*m )nh cho vay

nh m giúp ngân hàng ưa ra các quy t )nh cho vay úng 'n, úng
hi u qu , v,a an toàn, tránh r i ro, thi t h i cho ngân hàng khi

i tư ng, v,a
u tư v n vào

nh ng khách hàng thi u n ng l c tài chính, phương án không kh thi.
Ngoài ra, do ngu$n v n dùng

cho vay c a m1i ngân hàng là h u h n, trong

khi nhu c u vay v n c a n n kinh t là vô h n v i nh ng nhu c u s d&ng v n vay
và hi u qu kinh doanh khác nhau. Do ó, th*m )nh cho vay còn nh m m&c ích là
t p trung v n

u tư vào nh ng nơi an toàn, h p pháp và hi u qu nh t, phù h p v i

)nh hư ng phát tri n mà NHTM ó ã !t ra.
1.1.3. Ngu n thông tin %1 th$m % nh tín d&ng
Như chúng ta ã bi t th*m )nh tín d&ng là m t quá trình thu th p và x lý thông
ph&c v& cho vi c ra quy t )nh. Do ó v n

tin

khi th c hi n th*m )nh tín d&ng là v n

quan tr ng thi t y u

thu th p thông tin có ch t lư ng. Ch t

lư ng thông tin ưa vào th*m )nh có nh hư+ng r t l n

v i ày

n k t qu th*m )nh, qua

n quy t )nh c p tín d&ng. Ch t lư ng thông tin th hi n + ba thu c

ó nh hư+ng
tính sau: (1)

u tiên

y

, (2) k)p th i, (3) chính xác. Ch# khi nào thông tin thu th p ư c

ba thu c tính này thì m i xem là thông tin có ch t lư ng và là thông tin

h u ích cho cho quá trình th*m )nh.
Cán b th*m )nh có th thu th p ư c các thông tin t, các ngu$n sau:
-

H$ sơ khách hàng: Cung c p cho chúng ta hai lo i thông tin. Th nh t ó là

thông tin do khách hàng t khai như ơn xin vay, gi y gi i thi u, phương án, d án
s d&ng v n…Th hai ó là thông tin ã ư c ch ng nh n b+i m t cơ quan có
th*m quy n như là báo cáo tài chính ã ư c ki m toán (khách hàng doanh nghi p),


-8b ng lương ư c xác nh n b+i công ty khách hàng vay ang làm vi c (khách hàng
cá nhân), CMND, H kh*u…
Như c i m c a ngu$n thông tin này là m c

tin c y không cao vì thông tin

này do chính khách hàng cung c p.
-

Tài li u lưu gi t i ngân hàng: L)ch s vay v n, tài kho n c a khách hàng t i

ngân hàng. Ngu$n thông tin này r t quan tr ng vì nó ã tr i qua ki m ch ng và
áng tin c y. N u khách hàng t,ng vay v n t i ngân hàng thì chúng ta bi t ư c
trư c ây khách hàng có ch p hành t t các i u kho n c a h p $ng tín d&ng hay
không…giúp ngân hàng ti t ki m ư c nhi u th i gian cho vi c th*m )nh ti p theo.
Như c i m c a ngu$n thông tin này là l c h u theo th i gian và không ph i lúc
nào phù h p v i vi c th*m )nh kho n vay hi n t i.
-

Ph ng v n và i u tra th c t : Thông qua ph ng v n, ngân hàng có th lo i
ư c m t s thông tin gây nhi0u

b

t, ó ch't l c thông tin chính xác hơn ph&c

v& cho vi c th*m )nh. Ngoài ra, thông tin qua ph ng v n còn có th b- sung thêm
cho thông tin v khách hàng mà qua h$ sơ vay chưa th thu t p

y

. Vi c i u

tra khách hàng giúp ngân hàng ki m ch ng và c p nh t hóa thông tin.
Các ngu$n khác: T, b n hàng

i tác c a khách hàng, cơ quan qu n lý Nhà

nư c, cơ quan qu n lý doanh nghi p, các phương ti n thông tin, Trung tâm Thông
tin tín d&ng NHNN (CIC)…
1.1.4. N-i dung c3a th$m % nh tín d&ng
Vi c th*m )nh cho vay b't

u khi CBT

ti p nh n h$ sơ vay v n c a khách

hàng. N i dung th*m )nh bao g$m các bư c sau :
1.1.4.1.

ánh giá các ngu n thông tin theo h s

Khi khách hàng g i h$ sơ vay v n cho ngân hàng, CBT
m c

y

s( ti n hành ánh giá

, h p l c"ng như nh ng y u t cơ b n có liên quan

sơ pháp lý, tình hình tài chính, phương án vay v n, tài s n b o
khách hàng b- sung.

n h$ sơ như h$
m

yêu c u

-91.1.4.2.

Thu th6p thông tin liên quan %+n h s vay c3a khách hàng

D a trên h$ sơ vay v n hoàn ch#nh mà khách hàng ã g i, CBT

ti n hành thu

th p, t-ng h p các thông tin c n thi t ph&c v& cho quá trình th*m )nh khách hàng.
Trong trư ng h p h$ sơ vay v n khách hàng chưa th cung c p
c n thi t, CBT có th s d&ng các kênh thông tin sau
-

-

các thông tin

khai thác :

Thông tin t, các nhà cung c p hàng hóa, thi t b), nguyên v t li u

d)ch v&, các nhà tiêu th& s n ph*m c a d án, qua ó có th
trư ng

y

u vào,

u vào,

ánh giá tình hình th)

u ra.

Thông tin t, các phương ti n thông tin

i chúng như báo, m ng, ài.., t, các

cơ quan qu n lý nhà nư c, qu n lý doanh nghi p.
-

Thông tin ư c tìm hi u qua các báo cáo, nghiên c u, h i th o, chuyên

-

Thông tin t, các phương án, d án tương t .
1.1.4.3.

.

Ki1m tra, x8 lý thông tin

Sau khi ã thu th p

y

các thông tin,

vi c th*m )nh chính xác, hi u qu ,

òi h i CBT ph i tr i qua quá trình sàng l c thông tin

m b o các thông tin có

ư c là áng tin c y.
Vi c ki m tra thông tin ư c d a vào các ngu$n sau :
-

H$ sơ vay v n trư c ây (n u có) và hi n t i c a khách hàng t i ngân hàng.

-

Trung tâm thông tin tín d&ng NHNN (CIC).

-

Th m dò,

i chi u v i các b n hàng,

i tác làm n như các nhà cung c p

nguyên v t li u, thi t b), d)ch v& c"ng như các khách hàng tiêu th& s n ph*m

u ra

c a doanh nghi p.
-

Các cơ quan qu n lý tr c ti p khách hàng xin vay như S+ KH& T....
1.1.4.4.

Th$m % nh n ng l(c pháp lý, uy tín c3a khách hàng

N ng l c pháp lý là cơ s+

xem khách hàng có kh n ng tham gia vào quan h

tín d&ng hay không, hay nói cách khác là khách hàng có
hay không.

tiêu chu*n

vay v n


-101.1.4.5.

Th$m % nh n ng l(c tài chính c3a khách hàng

ây là n i dung th*m )nh nh m ánh giá chính xác th c tr ng tài chính, kh
n ng

c l p t ch c a doanh nghi p trong kinh doanh, kh n ng t cân

i các

ngu$n ti n có th s d&ng chi tr khi c n thi t mà !c bi t là kh n ng thanh toán và

ch# tiêu sinh l i. Có kh n ng tài chính
m t trong nh ng i u ki n tiên quy t
1.1.4.6.

m b o tr n trong th i gian cam k t là
xem xét khi cho vay.

Th$m % nh m&c %ích s8 d&ng v*n vay

M&c ích s d&ng v n là phương hư ng s d&ng, s n xu t, kinh doanh không
trái v i các quy )nh c a pháp lu t mà khách hàng trình lên ngân hàng xin c p v n,
khi ngân hàng ch p nh n c p v n thì khách hàng ư c s d&ng nh m

t ư c m&c

ích ó.
1.1.4.7.

Th$m % nh ph

ng án s8 d&ng v*n

Th*m )nh phương án, d án vay v n c a DN

xem xét tính kh thi và hi u

qu c a d án, kh n ng tr n c"ng như nh ng r i ro có th x y ra. Trên cơ s+ ó,
ngân hàng có th quy t )nh nên cho vay hay không và n u cho vay thì s ti n cho
vay, th i gian cho vay, ti n
b o khách hàng ho t

gi i ngân, m c thu n th nào là h p lý, nh m

m

ng có hi u qu , h n ch r i ro cho ngân hàng.

i v i trư ng h p th*m )nh phương án kinh doanh

-

Khi khách hàng có nhu vay v n ng'n h n, CBTD s( xác )nh phương th c cho
vay phù h p (cho vay t,ng l n, cho vay theo h n m c tín d&ng ho!c các phương
th c cho vay ng'n h n khác theo quy

)nh c a NHTM). D a trên k ho ch

SXKD/PA t,ng l n KH ã xây d ng, CBTD th c hi n th*m )nh, ki m tra tính h p
lý và

y

c a các kho n m&c doanh thu, chi phí. Ti n hành xem xét cơ s+ xây

d ng doanh thu, so sánh doanh thu xây d ng trong k ho ch s n xu t c a n m nay
v i th c hi n n m trư c,

i chi u các h p $ng ã ký k t ư c… CBTD xác )nh

m c cho vay c n c vào nhu c u vay v n c a KH, t. l % ư c vay so v i giá tr) tài

s nb o

m ti n vay (N u cho vay có b o

m b ng tài s n), kh n ng hoàn tr n

c a khách hàng, kh n ng ngu$n v n c a NHTM

quy t )nh m c cho vay. Bên


-11c nh ó, CBTD c"ng ki m tra s h p lý gi a các kho n chi phí k c các chi phí có
kh n ng phát sinh mà khách hàng ã xây d ng v i các chi phí trong quá kh , trên
th) trư ng hi n t i và d ki n tương lai.
-

i v i trư ng h p th*m )nh D án

u tư (DA T):

CBTD ti n hành xem xét ánh giá, phân tích các n i dung c& th như sau: Tính
pháp lý c a DA T, S c n thi t ph i
DA T, Phân tích th) trư ng

u tư, Các y u t

u vào

u ra, phương th c tiêu th&, m ng lư i phân ph i,

ánh giá các n i dung v phương di n k2 thu t c a DA T,
tư c a d án,

th c hi n

ánh giá t-ng m c

u

ánh giá hi u qu tài chính c a d án, Phân tích các r i ro liên quan

n vi c th c hi n DA T.
1.1.4.8.
Tài s n

Th$m % nh tài s.n %.m b.o

m b o là bi n pháp cu i cùng

n u r i ro x y ra, vì v y, th*m )nh tài s n

m b o cho quy n l i c a ngân hàng
m b o có vai trò quan tr ng.

N i dung th*m )nh bao g$m :
-

Th*m )nh tính pháp lý gi y t TSB

: ánh giá m c

y

, h p pháp,

h p l c a các lo i gi y t TSB .
-

Tình tr ng s+ h u, tranh ch p, quy ho ch : nh m

m b o khách hàng úng

là ch s+ h u h p pháp c a tài s n và tài s n th ch p hi n không b) tranh ch p, quy
ho ch gi i t a.
-

Tài s n có ư c phép giao d)ch : v i các tài s n chuyên d&ng, c n th*m )nh

xem tài s n ó có b) h n ch hay c m giao d)ch không, ho!c trong trư ng h p giao
d)ch, ph i kèm theo các i u ki n gì.
-

Tài s n ph i mua b o hi m : c n xác )nh rõ TSB

có thu c lo i ph i mua

b o hi m hay không, ph i mua b o hi m lo i gì ( toàn ph n hay m t ph n ).
-

Tính thanh kho n c a TS B : là vi c ánh giá tài s n có d0 thanh lý khi c n,

v i m c giá mà ngân hàng ch p nh n hay không.
-

Giá tr) tài s n : d a trên các quy )nh v nh n TS B c a ngân hàng và vi c

th*m )nh th c t tài s n, CB th*m )nh xác )nh giá tr) tài s n, làm cơ s+
duy t cho vay.

xét


-121.1.4.9.

Ch m %i1m, x+p h'ng tín d&ng khách hàng

H th ng ch m i m tín d&ng và x p h ng khách hàng là quy trình ánh giá kh
n ng th c hi n các ngh a v& tài chính c a khách hàng
và v n vay khi
hàng. M c

n h n, nh m xác )nh r i ro trong ho t

i v i ngân hàng như tr lãi
ng c p tín d&ng c a ngân

r i ro tín d&ng thay -i theo t,ng khách hàng, ư c xác )nh thông

qua quá trình ánh giá b ng thang i m, d a vào các thông tin tài chính và phi tài
chính có s3n c a khách hàng t i th i i m ch m i m tín d&ng và x p h ng khách

hàng.
1.1.4.10. Th$m % nh r3i ro tín d&ng %-c l6p
Là vi c tái th*m )nh kho n vay m t cách

c l p, ư c th c hi n b+i m t b

ph n chuyên trách không thu c các thành viên ã tham gia th*m )nh tín d&ng l n
u. B ph n này có trách nhi m ti n hành rà soát, th*m )nh l i toàn b các công
vi c mà b ph n tín d&ng trư c ó ã th c hi n g$m: th*m )nh khách hàng, th*m
)nh phương án vay v n, th*m )nh tài s n b o
d&ng và x p h ng khách hàng, sau ó,

m, rà soát vi c ch m i m tín

xu t ý ki n

c l p v kho n vay trên

o cho vay xem xét quy t )nh.

lãnh

Do công tác th*m )nh r i ro tín d&ng

c l p làm kéo dài thêm th i gian xem

xét món vay nên tùy theo !c i m, quy )nh c a m1i ngân hàng, mà món vay ó
ph i thông qua th*m )nh r i ro tín d&ng
ư c áp d&ng
-

i v i các trư ng h p sau :

Khách hàng l n

-

c l p hay không, nhưng thông thư ng,

u tiên quan h vay v n.

l n và tính ph c t p c a kho n vay.

-

Các trư ng h p ph i trình qua H i $ng tín d&ng c a Chi nhánh.

-

Ngư i có th*m quy n quy t )nh cho vay yêu c u.

1.2.

CH T L

NG TH M

NH TÍN D NG T I NHTM

1.2.1. Quan %i1m v" ch t l #ng th$m % nh tín d&ng

Thu t ng “ Ch t lư ng” ư c s d&ng t, r t lâu nh m mô t các thu c tính như
4p, t t…Vì th mà ch t lư ng dư ng như là m t khái ni m r t khó hi u và r t khó


-13qu n lý, nó ch)u nhi u nh hư+ng c a các nhân t ch quan và khách quan khác
nhau. Ch t lư ng là m t v n
ph*m có ch t lư ng thì

c a nh n th c riêng, cái mà ngư i này cho là s n

i v i ngư i khác có th

ây không ph i là s n ph*m có

ch t lư ng. M i ngư i có các yêu c u và nhu c u khác nhau v s n ph*m, quy trình
và t- ch c. Ví d&,

i v i nhà s n xu t, h coi ch t lư ng là i u h ph i làm

áp

ng các quy )nh và nhu c u c a khách hàng !t ra và ư c khách hàng ch p nh n.
Còn

i v i ngư i tiêu dùng thì h coi hàng hóa

t ch t lư ng khi mà nó th a mãn

t t nh t nhu c u c a h nhưng i kèm v i chi phí v,a ph i và !t trong so sánh v i
hàng hóa cùng lo i c a nhà s n xu t khác.

Theo t, i n thu t ng kinh t h c thì (NXB T, i n bách khoa Hà n i - 2001)
thì “Ch t lư ng là toàn b các !c tính c a m t hàng hóa hay d)ch v& áp ng ư c
nhu c u c a ngư i mua. V t li u, ki u dáng, và k2 thu t ch bi n… là nh ng !c
tính quan tr ng c a ch t lư ng nh hư+ng

n vi c ngư i tiêu dùng mua s n ph*m

ó”. Còn theo t- ch c qu c t và tiêu chu*n háo ISO, trong d th o DIS 9000:2001
thì “Ch t lư ng là t p h p các !c tính c a m t s n ph*m, m t h th ng hay quá
trình

áp ng các yêu c u c u khách hàng và các bên có liên quan”.

ng trên

quan i m c a ngân hàng thì có th hi u ch t lư ng th*m )nh tín d&ng như sau:
“Ch t l

ng th m

nh tín d ng th hi n m c

tin c y và phù h p trong vi c

l a ch n, áp d ng các ph ơng pháp, quy trình, n i dung và t ch c th c hi n th m
nh, nh m

a ra quy t

nh c p tín d ng m t cách úng

nh t và chi phí th p nh t, v a
h n mà v n

n v i th i gian ng n

m b o kh n ng thu h i n , không phát sinh n quá

m b o l i ích c a khách hàng v i lãi su t phù h p và các chính sách

u ãi thích áng.”
Ch t lư ng th*m )nh còn là s phù h p gi a các k t qu tính toán khi th*m )nh
v i các k t qu th c t

t ư c sau khi tri n khai phương án s d&ng v n. Chính các

y u t này s( t o nên m t k t qu th*m )nh có tính khoa h c và th c ti0n khi n cho
dù

ng dư i góc

khác nhau nhưng ngư i th*m )nh

t nhau v m!t hi u qu phương án s d&ng v n.

u có nh ng k t lu n tương


-141.2.2. M-t s* tiêu chí %ánh giá ch t l #ng th$m % nh tín d&ng
1.2.2.1.

Nhóm tiêu chí liên quan %+n vi,c xây d(ng quy trình,
ph

ng pháp và vi,c th(c hi,n n-i dung quy trình

Tiêu chí này bao g$m:
-

Ngân hàng có hay không quy trình, ph

ng pháp th$m % nh tín d&ng:

Nhu c u th*m )nh cho vay ngày m t nhi u, ph c t p và a d ng, òi h i kh n ng
th*m )nh c a CBTD ph i t t, thông th o, nhanh chóng và có h th ng, v,a

m

b o áp ng nhanh nhu c u vay c a khách hàng, v,a h n ch t i a r i ro x y ra.
Do v y,các ngân hàng c n xây d ng quy trình và phương pháp th*m )nh m t cách
chi ti t, t# m# nh m hư ng d n cho cán b n'm b't ư c các n i dung c n th*m )nh
khi ti p nh n m t h$ sơ vay v n.. Qua ó, CBTD có th h th ng hóa các n i dung
c n th*m )nh, không b sót các v n
!c bi t t t

quan tr ng có liên quan

n h$ sơ vay và

i v i các CBTD m i, giúp h tránh sai sót, b ng trong giai o n

tác nghi p. Ngoài ra, ây c"ng là cơ s+ tài li u

xem xét, ánh giá m c

tuân

th nghi p v& c a CBTD, t, ó, có th ng n ch!n và quy trách nhi m cá nhân
v i nh ng hành
-

ng tiêu c c, làm phương h i

u
i

n l i ích c a ngân hàng.

M4c %- phù h#p quy ch+, các quy % nh v" công tác th$m % nh tín d&ng,

các v n b.n pháp lu6t khác có liên quan c3a Ngân hàng và khách hàng: M1i
ngân hàng d a vào tình hình ho t

ng, nhân s c a mình mà t o nên quy trình,

phương pháp riêng. Tuy nhiên nh ng quy trình , phương pháp ph i ư c xây d ng
d a trên n n t ng là các lu t, quy ch , quy )nh, quy t )nh… liên quan ư c Chính
ph , NHNN, cơ quan ban ngành ban hành.
-

N-i dung c3a th$m % nh có %)y %3 các y+u t* nh9m %ánh giá chính xác

kh. n ng thu h i n# c3a kho.n vay:

ánh giá kh n ng thu h$i n t, khách

hàng, ngân hàng không th ch# d a vào m t nhân t riêng l5 mà ph i bao g$m t-ng
h p t t c các y u t liên quan. Như v y, ngân hàng m i tránh ư c hai r i ro là cho
vay m t khách hàng x u và t, ch i cho vay m t khách hàng t t.