Một số mẹo cài đặt các ứng dụng cho Linux

Một số mẹo cài đặt các ứng dụng cho Linux
Ngu
ồn : quantrimang.com 
James Turne
r
Quản trị mạng - Sớm hay muộn thì rốt cuộc chúng ta cũng phải cài đặt những
phần mềm mới trên các máy tính của mình. Có thể đó chỉ là một phiên bản
Firefox mới hoặc một game thú vị nào đó hay một gói phần mềm video editing thì
đôi khi bạn vẫn muốn làm cho hệ thống của bạn thực hiện hơn những gì nó có
thể thực hiện.
Với hệ điều hành Linux, việc cài đặt các ứng dụng mới thực sự không phải là
một nhiệm vụ khó khă
n, tuy nhiên các cài đặt có thể thực hiện bằng nhiều cách
khác nhau, chính vì vậy bạn nên tìm hiểu những sự khác nhau này và những gì
cần biết để làm cho chúng làm việc.
Quan điểm 1: Sử dụng bộ quản lý gói đính kèm
Cách đơn giản nhất để cài đặt một phần mềm mới vào hệ thống Linux là sử
dụng hệ thống quản lý gói tích hợp có kèm theo trong gói phần mềm. Bạn có thể
sử dụng bộ
quản lý gói để download hàng ngàn gói phần mềm đã được tạo từ
trước và test đối với phiên bản cụ thể của Linux.

Synaptic Package Manager trong Linux
Trong Linux, các gói phần mềm thường tương đương với các ứng dụng, mặc dù
trong thực tế một ứng dụng có thể gồm nhiều phần mềm. Cho ví dụ, một ứng
dụng soạn thảo đồ họa có thể được tạo thành từ một gói phần mềm chương
trình chính và một gói phần mềm tài liệu hướng dẫn và một gói phần mềm chứa
các thư việ
n hệ thống mà ứng dụng cần đến khi chạy.
Một ưu điểm trong việc sử dụng bộ quản lý gói phần tích tích hợp là nó sẽ
download và cài đặt tât cả các gói phần mềm có liên quan mà gói phần mềm của

bạn phụ thuộc. Với kết nối Internet, bạn có thể download mọi thứ cần thiết bằng
cách này.
Một ưu điểm khác trong việc sử dụng cách này là hệ thố
ng sẽ kiểm tra trước về
các nâng cấp cho các gói đã được cài đặt mới, điều đó có nghĩa rằng chúng sẽ
cập nhập (update) các gói mới – mặc dù như đã đề cập từ trước, update là một
khái niệm liên quan đến các gói.
Hệ thống quản lý gói đã sử dụng trong các sản phẩm phân phối Debian (gồm có
Ubuntu
) được gọi là Synaptic Package Manager và tìm thấy trong menu System.
Nếu biết tên của gói muốn cài đặt, bạn có thể cài đặt nó từ tiện ích dòng lệnh
bằng cách đánh
sudo apt-get install packagename
ở đây packagename là tên của gói phần mềm đã được chọn.
Các phân phối Red Hat (gồm có Fedora
) sử dụng một hệ thống có tên gọi
PackageKit. Bạn có thể xem phần front end đồ họa bằng cách vào menu
System, kích vào Administration, sau đó là Add/Remove Program. Từ tiện ích
dòng lệnh, bạn sử dụng:
sudo yum install packagename
Một số phân phối phần mềm Linux thương mại chẳng hạn như Xandros
đã tạo
các bộ quản lý gói tích hợp để tăng tính quảng cáo nhằm bán cho bạn phần
mềm thương mại. Bạn có thể cần phải kéo thanh cuộn xuống một chút để xem
được phần mềm miễn phí trong sản phẩm phân phối đó, nhưng nên tìm nó dưới
dạng thứ tự.
Tuy nhiên điểm bất thuận lợi lớn nhất trong việc sử dụng này là phần mềm mà
bạ
n muốn cài đặt có thể không nằm ở đây. Để một ứng dụng xuất hiện trong
danh sách các tùy chọn có sẵn, một số thành phần có dính dáng đến gói sản

phẩm mà bạn đang chạy cần phải xây dựng và đóng gói theo một biểu mẫu và
phải phù hợp với phiên bản Linux mà bạn đang sử dụng. Nếu bạn sử dụng một
gói sản phẩm không rõ ràng hoặc một phần m
ềm không phổ dụng thì phần mềm
này rất có thể không có sẵn tất cả các thành phần cần thiết đối với bạn.
Vấn đề thứ hai là các phiên bản phần mềm đã đóng gói tìm thấy trong các kho
lưu trữ gói sản phẩm thường bị cũ so với các phiên bản mới nhất. Điều này
chính là vì các gói phải được xây dựng và test thử bởi các nhà bảo trì gói sản
phẩm trước khi được cho phép
đưa vào các kho phần mềm chính thức để cung
cấp. Chính vì vậy bạn có thể gặp phải trường hợp cài đặt một gói phần mềm đã
ra cách đây hai tháng trước đó mà không phải phiên bản hiên hành. Một số gói
cho phép các phiên bản gói mới được bổ sung chỉ khi có một phiên bản mới của
bản thân gói sản phẩm phân phối ra đời, điều này có nghĩa rằng các gói có sẵn
có thể quá lạc hậu như d
ự định.
Quan điểm 2: Sử dụng gói phần mềm của nhóm thứ ba
Một số nhà bảo trì ứng dụng thường cung cấp các file đã được đóng gói từ
trước có chứa các phiên bản mới nhất của sản phẩm trên các site của chính họ.
Điển hình, bạn sẽ thấy các gói RPM (chẳng hạn như Fedora và Red Hat) cũng
như các gói Debian luôn làm việc trên các gói phần mềm Debian. Chính vì vậy,
hầu hết các file “.deb” sẽ làm việc trong Ubuntu.
Việc cài đặt các gói này chính là vấn đề download và kích đúp vào chúng từ một
trình duyệt file. Khi kích đúp vào nó, bạn sẽ thấy xuất hiện một bộ cài đặt gói đi
kèm, thành phần này sẽ dẫn dắt việc cài đặt gói phần mềm mới cho bạn.
Các gói phần mềm được xây dựng kèm bởi các nhóm thứ ba cung cấp một số,
nhưng không phải tất cả lợi ích của gói phầ
n mềm. Chúng có thể tự động
download các gói khác từ kho lưu trữ phần mềm để thu về các file cần thiết, tuy
nhiên không giống như các gói phần mềm ở đây là không hề có một hợp đồng

giao kèo theo ngụ ý để tất cả các gói yêu cầu sẽ có sẵn trong lưu trữ phân phối.
Bạn cần đọc các hướng dẫn cài đặt một cách cẩn thận để xem những gì mà các
gói phần mềm của các hãng thứ
ba có thể cần phải cài đặt và theo một thứ tự
như thế nào.

Cài đặt gói .deb
Phần mềm đóng gói của các hãng thứ ba sẽ không tự động cập nhật bởi cơ chế
nâng cấp của gói sản phẩm. Tuy nhiên, nó sẽ là một phần của cơ sở dữ liệu của
gói đã được cài đặt, điều đó có nghĩa rằng bạn có thể sử d
ụng bộ quản lý tích
hợp để remove nếu cần thiết.
Các gói phần mềm của các hãng thứ ba này cũng thiên về việc xắp đặt các file
theo các cách thức thông thường, điều đó làm cho người dùng trở lên dễ dàng
hơn trong việc tìm các file cấu hình, các thư viện và các công cụ quản trị, các
chương trình người dùng và,…
Quan điểm 3: Sử dụng bộ cài đặt của chính ứng dụng
Tình trạng thứ ba là phần mềm sẽ không có sẵn trong phiên bản được đóng gói
trước như
ng sẽ được cung cấp trong chương trình cài đặt của chính nó. Hay nói
cách khác, thay vì sử dụng các công cụ để cài đặt chương trình, ứng dụng sẽ tự
thực hiện mọi công việc của nó, gồm có cả việc hỏi bạn về nơi bạn muốn cài đặt
phần mềm, yêu cầu bạn đồng ý về các điều khoản đăng ký và,… Các gói phần
mềm thương mại chẳng hạn như b
ộ biên dịch Fortran được thể hiện trong hình
bên dưới là một trường hợp cho vấn đề này.
Phần mềm thường được cung cấp sẵn dưới dạng một file lớn, bạn có thể
download file này ở đâu đó trên desktop của mình. Như một bộ lọc nhằm chống
lại việc các phần mềm độc hại có thể tự động chạy trên hệ thống của bạn, nhiều
file mà b

ạn download thông qua trình duyệt yêu cầu bạn phải thể hiện quan điểm
rõ ràng "it's OK to run this" trước khi chúng được chạy. Bạn thực hiện điều này
bằng cách thiết lập bit thực thi trên file.
Chúng ta hãy giả sử rằng bạn đã download một bộ cài có tên gọi
InstallCoolSoftware.bin vào thư mục chủ.
% chmod a+x InstallCoolSoftware.bin
% sudo ./InstallCoolSoftware.bin
Lệnh đầu tiên sẽ thiết lập một bit thực thi trên file này. Lệnh thứ hai sử dụng
chương trình sudo (đây là một ch
ương trình sẽ lệnh cho Linux chạy chương trình
như một "root" superuser) và chỉ dẫn nó chạy chương trình
InstallCoolSoftware.bin. Bạn cần đặt ./ vào phía trước của tên file vì để bảo mật,
Linux thường không xem xét đến thư mục hiện hành cho các file chương trình.