THẤM NHUẦN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ CÁN BỘ VÀ CÔNG TÁC CÁN BỘ

www.caicachhanhchinh.gov.vn/Vietnam/NationalEstablish/3021200811181443170/a
ttachments/3015_bai%203.doc... –
HỌC TẬP VÀ LÀM THEO TẤM GƯƠNG ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH
THẤM NHUẦN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ CÁN BỘ VÀ CƠNG TÁC CÁN
BỘ
VÕ THANH BÌNH
Trường Chính trị tỉnh Kon Tum

B

ia Văn Miếu dưới thời Lê Thánh Tông có đoạn viết: “Hiền tài là ngun khí
quốc gia, ngun khí thịnh thì đất nước mạnh và càng lớn lao, ngun khí yếu

thì thế nước yếu và càng xuống thấp”. Bởi vậy, các bậc vua tài giỏi ngày xưa chẳng
có đời nào lại không chăm lo nuôi dưỡng và đào tạo nhân tài bồi đắp thêm nguyên
khí. Đối với nước ta hiện nay, điều này càng có ý nghĩa quan trọng vừa có tính cấp
bách, vừa có tính cơ bản lâu dài. Bởi rằng công tác cán bộ là quan trọng nhất, là khâu
then chốt của vấn đề xây dựng Đảng. Muốn làm tốt vấn đề này, chúng ta cần ln
ln qn triệt tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề cán bộ.
Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định, vấn đề cán bộ là một trong những vấn đề có
ý nghĩa quyết định thắng lợi đối với sự nghiệp cách mạng và đối với công tác xây
dựng Đảng. Người cho rằng: “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”, “Muôn việc
thành công hay thất bại, đều do cán bộ tốt hoặc kém”. Vì vậy trong suốt cuộc đời
hoạt động cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh ln quan tâm đến vấn đề đào tạo, huấn
luyện cán bộ. Người chỉ thị: “Các cơ quan cần phải chú ý đến việc huấn luyện cán
bộ”, “Huấn luyện cán bộ là công việc gốc của Đảng”. Trong công tác cán bộ, Chủ
tịch Hồ Chí Minh u cầu Đảng phải có phương thức thực hiện đúng đắn, Đảng “phải
biết rõ cán bộ” để “tìm thấy những nhân tài mới” để “những người hủ hoá cũng lòi
ra”, “phải cất nhắc cán bộ một cách cho đúng” để công việc thành công, “phải khéo
dùng cán bộ” để công việc đạt hiệu quả, “phải phân phối cán bộ cho đúng” để lĩnh

vực nào cũng có người làm việc, có người chịu trách nhiệm trước công việc, trước
nhân dân, “phải giúp cán bộ cho đúng” để họ yên tâm tận tâm, tận lực với cơng việc,
“phải giữ gìn cán bộ” để đội ngũ cán bộ khơng bị hao mịn đi.
Những phương châm, hành động trong công tác cán bộ của Chủ tịch Hồ Chí
Minh ln ln đúng đắn trong mọi giai đoạn cách mạng và có ý nghĩa quan trọng
trong thời kỳ đổi mới đất nước hiện nay. Vì vậy hơn lúc nào hết, thực hiện đúng
phương châm về cán bộ của Chủ tịch Hồ Chí Minh sẽ khơng chỉ quản lý, sử dụng có
hiệu quả lực lượng cán bộ hiện có mà còn làm cho đội ngũ cán bộ ngày càng lớn
mạnh, đáp ứng u cầu cơng nghiệp hố, hiện đại hoá đất nước.
Cùng với việc vạch ra phương châm chỉ đạo chung đối với người cán bộ, Chủ
tịch Hồ Chí Minh còn chỉ ra trách nhiệm và những việc làm cụ thể của người cán bộ
lãnh đạo quản lý để xây dựng và phát huy khả năng của đội ngũ cán bộ, hạn chế
những thiếu sót sai lầm. Bởi khơng phải ai khác mà chính họ là người trực tiếp thực
hiện công tác cán bộ của Đảng. Chủ tịch Hồ Chí Minh cịn vạch rõ cán bộ lãnh đạo
quản lý phải biết “chỉ đạo”, nâng cao năng lực cán bộ, phải biết hết cán bộ, phải khéo
dùng cán bộ, cân nhắc cán bộ, yêu thương cán bộ, phê bình cán bộ. Thực hiện tốt nội
dung yêu cầu đó sẽ làm cho việc sử dụng, bố trí cán bộ hợp lý, có hiệu quả.
Trong cơng cuộc đổi mới đất nước hiện nay, ở một số cấp, ngành trong nhiều
lĩnh vực đang thiếu những cán bộ có khả năng đáp ứng được yêu cầu của nhiệm vụ
mới. Đó là thực tế trong q trình phát triển. Do đó phải dày cơng đào tạo, huấn
luyện mới có thể xây dựng đội ngũ cán bộ trung thành, tận tụy, có đủ phẩm chất,
năng lực ngang tầm nhiệm vụ. Nếu người cán bộ lãnh đạo, quản lý khéo dùng “biết
dùng người đúng chỗ đúng việc” như Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ dẫn thì “tài nhỏ hố
tài to”, góp phần giảm bớt sự thiếu hụt cán bộ. Nhưng nếu cán bộ lãnh đạo, quản lý
mắc các chứng bệnh “ham dùng người bà con, anh em quen biết”, “ham dùng người
nịnh hót mình”... khơng khéo thì “tài to cũng hố ra tài nhỏ” dẫu có trong tay cả một
“mớ cán bộ” thì cũng vẫn cứ thiếu, mở nhiều trường lớp, đào tạo thật nhiều cũng
không đủ. Như vậy sự thiếu, đủ cán bộ không chỉ đơn thuần thể hiện ở số lượng của
đội ngũ cán bộ, mà cịn phụ thuộc vào sự “khéo hay khơng khéo” dùng người của

người lãnh đạo, quản lý và cái tâm, cái tầm ở họ. Vấn đề cán bộ là vấn đề chung của
toàn Đảng, nhưng cũng là vấn đề cụ thể trực tiếp của mỗi cán bộ quản lý, lãnh đạo.
Đội ngũ cán bộ có lớn hay khơng, có đủ sức đảm đương các nhiệm vụ mới hay
không, vừa phụ thuộc vào chủ trương, đường lối chung, vừa phụ thuộc rất nhiều vào
đội ngũ cán bộ quản lý. Vì vậy cùng với việc đổi mới chủ trương, biện pháp, chính
sách đào tạo, sử dụng cán bộ theo tinh thần Hội nghị Trung ương ba khoá VIII của
Đảng, chúng ta phải thường xuyên học tập tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề cán bộ.
Đội ngũ cán bộ hiện nay đang bộc lộ một số mặt yếu kém. Khơng ít cán bộ dao
động, giảm sút niềm tin, nhận thức mơ hồ về chủ nghĩa Mác – Lênin và chủ nghĩa xã
hội. Một bộ phận cán bộ thoái hoá, biến chất về đạo đức, lối sống, lợi dụng chức
quyền để tham nhũng, buôn lậu, làm giàu bất chính, lãng phí của cơng, quan liêu, ức
hiếp dân, gia trưởng độc đoán, tham vọng cá nhân, cục bộ, kèn cựa, địa vị, cơ hội,
kém ý thức tổ chức kỷ luật, gây mất đoàn kết nội bộ... Đội ngũ cán bộ khơng đồng
đều, vẫn cịn tình trạng “vừa thừa, vừa thiếu”, trình độ kiến thức, năng lực của một số
cán bộ lãnh đạo quản lý chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới, chưa ngang tầm với địi
hỏi của thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hố. Những yếu kém về cơng tác
cán bộ thời gian qua đã được Đảng ta chỉ rõ: “việc đánh giá, sử dụng cán bộ nhiều
khi còn chủ quan, chưa thật công tâm, chưa hợp lý, thiếu dân chủ hoặc dân chủ hình
thức... Cơng tác đào tạo, bồi dưỡng chưa gắn với yêu cầu, tiêu chuẩn và quy hoạch sử
dụng cán bộ. Chất lượng và hiệu quả đào tạo còn thấp... Nguyên tắc Đảng thống nhất
lãnh đạo quản lý công tác cán bộ và nguyên tắc tập trung dân chủ chưa được cụ thể
hoá...” (Văn kiện Hội nghị Trung ương ba khố VIII). Từ những khuyết điểm, yếu
kém của cơng tác cán bộ trong thời gian qua, những yêu cầu đặt ra đối với cơng tác
cán bộ trong tình hình hiện nay là rất cấp bách.
Hiện nay toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta đang hưởng ứng cuộc vận động
“Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, một sự kiện lớn trong đời
sống chính trị của đất nước ta. Một trong những vấn đề quan trọng hàng đầu là đẩy
mạnh công tác xây dựng Đảng về chính trị tư tưởng, tổ chức, trong đó có cơng tác

cán bộ. Những tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề cán bộ đã được Đảng ta nghiên cứu


vận dụng sáng tạo và được bổ sung phát triển trong các Nghị quyết, chính sách của
Đảng; những giá trị lý luận và thực tiễn trong các tác phẩm của Người về vấn đề này
đến hơm nay vẫn cịn ngun giá trị. Quan điểm, tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh
về vấn đề cán bộ trở thành kho tàng lý luận vô cùng quý báu đối với việc xây dựng
đội ngũ cán bộ ngang tầm thời đại, đáp ứng nhiệm vụ cách mạng hiện nay, là tài sản
tinh thần to lớn của Đảng và dân tộc ta./.

TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ CƠNG TÁC CÁN BỘ
Ngày 11/7/2003. Cập nhật lúc 12h 50'
PGS, TS Đức Vượng
Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn
luôn quan tâm công tác cán bộ, cán bộ là "cái gốc mọi cơng việc"(1). Bác dày cơng
chăm lo dìu dắt, bồi dưỡng cán bộ. Bác viết nhiều tác phẩm lý luận, nhiều bài báo về
vấn đề cán bộ, trong đó nổi bật nhất là tác phẩm: "Sửa đổi lối làm việc" (năm 1947).
Trong tác phẩm này, Người trình bày một cách hệ thống về công tác cán bộ; về sửa
đổi lối làm việc của Đảng và của cán bộ các cấp; về những kinh nghiệm trong công
tác cán bộ; về tư cách, đạo đức của người cán bộ, đảng viên; về phương pháp lãnh
đạo; về chống những thói hư tật xấu của cán bộ... Tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ
được

thể

hiện

trên

các

vấn

đề

sau:

Người cán bộ phải có bản lĩnh, lập trường tư tưởng vững vàng, trung thành với
Tổ quốc và nhân dân, suốt đời phấn đấu vì độc lập, tự do cho Tổ quốc, hạnh phúc
của nhân dân, kiên trì thực hiện mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã
hội, suốt đời phấn đấu cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc. Chủ tịch Hồ
Chí Minh coi đó là điều chủ chốt nhất. Tư tưởng này được Người thể hiện trong tác
phầm "Sửa đổi lối làm việc", tác phẩm "Đạo đức cách mạng" và một số tác phẩm


khác.
Người cán bộ phải có lý luận, biết vận dụng một cách nhuần nhuyễn lý luận vào thực
tiễn (thực tế), kết hợp chặt chẽ giữa lý luận với thực tiễn. Thông qua thực tế muôn
mầu muôn vẻ của đời sống xã hội mà tổng kết, đúc rút thành lý luận. Khi đã có lý
luận rồi, thì lý luận đó phải được đem áp dụng vào thực tế. Lý luận thường có trong
sách vở, sách vở đó được đúc rút từ thực tế thông qua tư duy trừu tượng rồi khái quát
lên, tổng kết thành những kinh nghiệm của loài người để cải biến thực tế. Cịn thực
tiễn là những gì đang tồn lại, đang diễn ra trong đời sống xã hội, thay đổi và phát
triển xã hội. Vì vậy, Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng, đem thực tế trong lịch sử, trong
kinh nghiệm, trong hoạt động và tranh đấu, xem xét, so sánh, tổng kết thành lý luận.
Rồi lại đem lý luận đó chứng minh trong thực tế. Đó là lý luận chân chính. "Lý luận
như cái kim chỉ nam, nó chỉ phương hướng cho chúng ta trong cơng việc thực tế".
“Lý luận cốt để áp dụng vào công việc thực tế. Lý luận mà không áp dụng vào thực
tế là lý luận suông"(3). Nếu người cán bộ nào đó tách rời lý luận ra khỏi thực tiễn thì
người cán bộ đó chỉ là lý thuyết sng. Nhưng nếu người cán bộ khơng có lý luận,

chỉ có thực tế, thì người cán bộ đó sẽ phải mị mẫm suốt đời và rất khó tránh khỏi
những sai phạm trong cơng tác. Qua kinh nghiệm hoạt động thực tiễn, Người rút ra
kết luận là những cán bộ tinh thông lý luận, nắm chắc thời cuộc, biết vận dụng lý
luận vào thực tiễn, là những cán bộ trong cơng tác ít mắc sai lầm. Vì vậy, Người kêu
gọi mỗi cán bộ, đảng viên phải học tập lý luận, phải đem lý luận áp dụng vào công
việc thực tế. Người yêu cầu: "Phải chữa cái bệnh kém lý luận, khinh lý luận và lý
luận suông"(4). Tư tưởng này đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh trình bày cặn kẽ trong
tác phẩm "Sửa đổi lối làm việc", trong "Báo cáo chính trị" tại Đại hội II của Đảng
(1951)

và

một

số

tác

phẩm

khác.

Người cán bộ phải có quan điểm nhân dân sâu sắc. Chủ tịch Hồ Chí Minh cho
rằng, điều quan trọng của người cán bộ "phải làm cho dân mến, khi sắp tới dân
mong, khi đi dân tiếc, chớ vác mặt làm quan cách mạng cho dân ghét, dân khinh, dân
không ủng hộ"(5). Người cán bộ phải dựa hẳn vào nhân dân để thực luận nhiệm vụ
của mình; gần dân, thân dân, làm cho dân tin, dân phục, dân yêu, đoàn kết với nhân


dân, tuyên truyền nghị quyết, chính sách của Đảng và Nhà nước trong nhân dân; dựa

vào nhân dân, vào tổ chức để tìm nhân tài vì nhân tài nằm ngay trong nhân dân.
Nhân dân phát hiện, tổ chức nghiên cứu, tạo thành hai mặt của một vấn đề trong việc
đào

tạo,

lựa

chọn,

đề

bạt

cán

bộ.

Người cán bộ phải có đạo đức cách mạng trong sáng, có khả năng hồn thành
nhiệm vụ được giao. Đó là phẩm chất và năng lực, đức và tài. Tư tưởng này được
Người trình bày trong tác phẩm "Đạo đức cách mạng", tác phẩm "Nâng cao đạo đức
cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân" và nhiều tác phẩm khác. Phẩm chất và
năng lực, đức và tài là hai đĩa cân thăng bằng trong một bàn cân, không thể xem nhẹ
mặt nào. Phẩm chất và năng lực thể hiện trước hết ở việc hoàn thành tốt nhiệm vụ
được giao. Rề rà, đại khái, làm không dứt điểm, không hiệu quả, kém chất lượng, cẩu
thả, chụp giật, so đo, đố kị, ganh tị, suy bì với đồng nghiệp đều là những thứ xa lạ
với phẩm chất và năng lực người cán bộ. Đạo đức cách mạng của người cán bộ là
trong bất kỳ hồn cảnh khó khăn nào cũng phải tìm mọi cách làm cho bằng được,
làm đúng chính sách và nghị quyết của Đảng và Nhà nước, làm gương mẫu cho mọi
người. Người cán bộ phải nêu cao tinh thần trách nhiệm trong công việc, phải biết rũ

bỏ cái "tôi" cá nhân chủ nghĩa, phải xây dựng cho mình một tác phong cơng tác lành
mạnh

và

khoa

học,

phải

chịu

khó

học

tập

và

rèn

luyện.

Người cán bộ phải biết sử dụng vũ khí tự phê bình và phê bình một cách mạnh dạn,
thẳng thắn, khoa học. Người nhận định rằng, trong bao nhiêu năm hoạt động của
Đảng, mặc dù gặp rất nhiều khó khăn, thử thách, nhưng Đảng và dân tộc ta vẫn giành
được thắng lợi, bởi Đảng ta có chính sách đúng đắn, thống nhất hành động, nhân dân
ủng hộ, cán bộ, đảng viên biết rèn luyện, có ý chí, nêu cao tinh thần tự phê bình và

phê bình. Người nhận xét rằng, do quan điểm nhận thức của người cán bộ còn nhiều
hạn chế, do "dân chủ trong Đảng chưa được thực hiện rộng rãi"(6), vấn đề tự phê
bình và phê bình của người cán bộ chưa trở thành nền nếp thường xuyên và nhiều
khi tự phê bình, phê bình một cách hình thức. Người rất xem trọng tự phê bình vì có
tự phê bình tốt mới có thể phê bình người khác đúng mực. Muốn tự phê bình và phê
bình được tốt, người cán bộ phải có tư cách. Khơng đủ tư cách khơng thể tự phê bình


và phê bình một cách đúng mực được. Người chỉ ra phương pháp tốt nhất trong tự
phê bình và phê bình là dùng cách giải thích, thuyết phục, cảm hóa. Dùng mệnh lệnh
thường dẫn đến căng thẳng trong quan hệ cơng tác và sinh hoạt.
Nâng cao tầm văn hóa của người cán bộ. Người nói: "Cán bộ phải có văn hóa làm
gốc"(7). Người cán bộ dù có được đào tạo hết lớp này đến lớp khác, nhưng nếu
không vươn lên được tầm văn hóa thì cũng khơng thể được xem như một người cán
bộ có phẩm chất và năng lực thật sự. Tầm văn hóa đây khơng chỉ dừng lại trình độ
văn hóa, bằng cấp, mà cịn thể hiện ở lối sống, lẽ sống, cách sống, cách xử thế đối
với công việc và cách giải quyết công việc hằng ngày, ở việc tiếp xúc với con người
trong xã hội. Có người có trình độ văn hóa cao, nhưng lại khơng được xem là cán bộ
có văn hóa, bởi lối sống, lẽ sống, cách sống của người đó thiếu văn hóa. Người cán
bộ có tầm văn hóa bao giờ cũng sống đàng hồng, chững chạc, đối xử tốt với mọi
người, khơng bao giờ sa đà và ngã vào vũng lầy của tiêu cực. Đứng trước một vấn đề
gì, bao giờ người đó cũng bình tĩnh xem xét, phân tích sâu sắc sự vật và hiện tượng,
rồi mới đi đến kết luận và tìm ra những giải pháp hợp lý. Đó là người cán bộ có tầm
văn
Biết

hóa
dùng

cao.

người

đúng

đắn.

Làm cán bộ, nhất là cán bộ lãnh đạo, cán bộ quản lý, một trong những tiêu chuẩn
quan trọng nhất là phải biết dùng người. Người nói: "Dùng người cũng như dùng gỗ.
Người thợ khéo thì gỗ to, nhỏ, thẳng, cong đều tùy chỗ mà dùng được"(8). Người
phân tích rằng, trong thiên hạ, mỗi con người đều có tài riêng, người có tài điều
khiển, người có tài điều hành, thực hành. Nếu đem cái tài điều khiển mà lắp vào tài
điều hành, thực hành và ngược lại, thì chẳng những khơng được việc mà cịn hỏng
việc. Vì vậy, người có tài dùng người bao giờ cũng đem cái tài điều khiển đặt đúng
vào chỗ điều khiển, đem cái tài điều hành, thực hành đặt đúng vào chỗ điều hành,
thực hành. Trong thực tế, có người ở nơi này, cơng việc ở đó bị thất bại, khi chuyển
sang nơi kia, cơng việc ở đó tiến tới. Vấn đề là cũng con người ấy, nhưng dùng khác
nhau. Dùng đúng lúc, đúng chỗ thì người ta phát huy được tài năng, cịn dùng khơng
đúng chỗ, đúng lúc thì người được dùng sẽ thui chột tài năng. Tài của người chỉ huy


qn sự có lúc biến, lúc động, cịn tài của người làm chính trị có lúc cương, lúc nhu,
biết tự kiềm chế... Tâm sáng dùng người đúng. Đó là tư tưởng và phương pháp dùng
người

của

Chủ

tịch

Hồ

Chí

Minh.

Chủ tịch Hồ Chí Minh là bậc minh triết, hiểu rõ phép dùng người, lại thêm tư tưởng,
tình cảm của Người rất trong sáng, cho nên Người đã đạt tới chuẩn mực văn hóa
trong việc dùng người và trong công tác cán bộ. Sự nghiệp đổi mới đất nước, tiến tới
dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh đang đặt ra cho chúng ta
những

yêu

cầu

mới

về

công

tác

cán

bộ.

Kế thừa, vận dụng sáng tạo và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh về cơng tác cán bộ,
nhất định chúng ta sẽ thu được nhiều kết quả trong xây dựng Đảng và đưa sự nghiệp

đổi

mới

đất

(Nguồn:

nước
Báo

phát

triển,

thắng

Nhân

lợi.

dân)

______
12,

Hồ
3,

4

Chí
-

Hồ

Minh:
Chí

Minh:

Tồn
Tồn

tập,
tập

t5,

t5,
tr.233,

tr.269.
234,

235.

5-

Hồ

Chí

Minh:

Tồn

tập,

t4,

tr.101.

6-

Hồ

Chí

Minh:

Tồn

tập,

t6,

tr.168.

7-

Hồ

Chí

Minh:

Tồn

tập,

t8,

tr.224.

8- Hồ Chí Minh: Tồn tập, t5, tr. 72.

/>ĐỔI MỚI CƠNG TÁC CÁN BỘ THEO
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
LÊ THỊ NHUNG
Trường Chính trị tỉnh Thái Bình


C

án bộ được ví như dây chuyền của bộ máy. Nếu dây chuyền khơng tốt, khơng
chạy thì động cơ dù tốt, dù chạy, toàn bộ máy cũng tê liệt. Cán bộ quyết định mọi

công việc. Công việc thành hay bại một phần lớn là do tư tưởng, đạo đức, thái độ và lề
lối làm việc của cán bộ. Chúng ta đều biết, để có được người cán bộ lãnh đạo tốt, cần

phải làm tốt công tác cán bộ. Trong công tác cán bộ cần chú ý trước hết đến ba khâu là:
đánh giá, tuyển chọn; đào tạo, bồi dưỡng; bố trí, sử dụng cán bộ.
Đánh giá, tuyển chọn cán bộ là khâu đầu tiên và được coi là khâu quan trọng
trong công tác cán bộ. Để đánh giá, tuyển chọn cán bộ vào bất cứ một vị trí nào, đặc biệt
là các vị trí lãnh đạo, quản lý, cần quan tâm đến ba yếu tố: nhân cách, năng lực và tính khí.
Nhân cách: được hiểu đơn giản là tư cách đạo đức của mỗi người
Bấy lâu nay, trong tiêu chuẩn tuyển chọn cán bộ lãnh đạo, thường nhấn mạnh đến
tinh thần yêu nước, lòng trung thành với chủ nghĩa xã hội, niềm tin vào sự lãnh đạo của
Đảng, sẵn sàng cống hiến và hy sinh cho sự nghiệp cách mạng... Có nghĩa là tuyển chọn
cán bộ thường nhấn mạnh đến phẩm chất chính trị nhiều hơn là tư cách đạo đức, nhân
cách của họ.
Thực tế cho thấy, hầu hết cán bộ lãnh đạo các cấp đều có phẩm chất chính trị tốt,
nhưng tại sao tham nhũng vẫn trở thành quốc nạn? Tệ nạn bè cánh, cơ hội vẫn xảy ra,
thậm chí có nơi cịn ở mức độ nghiêm trọng? Phải chăng chúng ta ít nhấn mạnh đến khía
cạnh đạo đức của người cán bộ. Thiết nghĩ để hạn chế tình trạng tham nhũng, sự tha hóa
trong cán bộ, đảng viên, rất cần có những tiêu chí đạo đức cụ thể cho cán bộ.
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ ra một loạt căn bệnh mà những người làm
cán bộ rất dễ mắc phải như: bệnh địa phương chủ nghĩa, óc bè phái, óc hẹp hịi, lối làm
việc bàn giấy, tính vơ kỷ luật, ích kỷ, hủ hóa, bệnh tham lam, bệnh lười biếng, bệnh kiêu
ngạo, bệnh hiếu danh… Nếu để cán bộ mắc một trong những căn bệnh này tiếp tục giữ vị
trí lãnh đạo thì kỷ luật Đảng sẽ lỏng lẻo, cơng việc bê trễ, chính sách không thi hành được
triệt để, Đảng xa rời quần chúng. Để cất nhắc cán bộ vào những vị trí lãnh đạo, theo Chủ
tịch Hồ Chí Minh cần chú ý đến những chuẩn mực đạo đức sau:
- Đối với mình: Đừng tự mãn, tự kiêu. Nếu tự mãn, tự kiêu thì khơng tiến bộ. Phải
chịu khó, siêng năng học hỏi.


- Đối với đồng chí phải thân ái, khơng che đậy những điều dở. Không tranh giành
ảnh hưởng của nhau. Không ghen ghét, đố kỵ và coi thường người khác.
- Đối với công việc: phải tận tâm, tận lực, khoa học và có kế hoạch.

- Đối với nhân dân: phải tôn trọng dân, hiểu nguyện vọng của dân, hiểu sự cực khổ
của dân, hiểu tâm lý của dân, học sáng kiến của dân. Phải làm cho dân tin, phải làm gương
cho dân…
- Đối với đoàn thể: phải tuyệt đối phục tùng mệnh lệnh của đoàn thể. Phải tuyệt đối
trung thành với đồn thể. Khi thời bình phải hết sức làm việc. Khi nguy hiểm phải hy sinh
vì đồn thể…
Năng lực: năng lực của một con người bao gồm năng lực chung và năng lực chuyên
môn
Năng lực chung được hiểu là năng lực tư duy phân tích tổng hợp; khả năng diễn
thuyết, thu phục quần chúng; cách làm việc có khoa học, tổ chức cơng việc có hệ thống;
dễ thích ứng với những thay đổi mới của điều kiện làm việc.
Năng lực chuyên môn thường được hiểu là kiến thức chuyên sâu về một lĩnh vực
chuyên môn, nghiệp vụ và được thể hiện ở bằng cấp đào tạo.
Giữa năng lực chung và năng lực chun mơn có mối quan hệ và bổ trợ cho nhau.
Năng lực chung là cơ sở cho năng lực chuyên môn. Năng lực chung tốt sẽ tạo điều kiện
cho năng lực chuyên môn phát triển. Ngược lại, năng lực chuyên môn tốt, trong những
điều kiện nhất định, sẽ có ảnh hưởng tới sự phát triển của năng lực chung. Tuy nhiên, cần
tránh quan niệm sai lầm cho rằng, cứ có năng lực chung tốt là có năng lực chuyên môn
sâu và ngược lại.
Giữa nhân cách và năng lực của một con người, khi lựa chọn vào vị trí lãnh đạo,
cần chú trọng tới mặt nào? Xin trích ý kiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh về nhân cách người
cán bộ Việt Nam là: nhân, nghĩa, trí, dũng, liêm:
- “Nhân là thật thà thương yêu, hết lòng giúp đỡ đồng chí, đồng bào... sẵn lịng chịu
cực khổ trước mọi người, hưởng hạnh phúc sau thiên hạ. Vì thế mà không ham giàu sang,
không e cực khổ, không sợ uy quyền. Những người đã không ham, không e, không sợ gì
thì việc gì là việc phải, họ đều làm đươc.


- Nghĩa là ngay thẳng, khơng có tư tâm, khơng làm việc bậy, khơng có việc gì phải
giấu đồn thể. Ngồi lợi ích của đồn thể, khơng có lợi ích riêng phải lo toan.

- Trí là khơng có việc gì tư túi nó làm cho mù quáng, cho nên đầu óc trong sạch,
sáng suốt. Dễ hiểu lý luận. Dễ tìm phương hướng. Biết xem người, biết xét việc. Vì vậy
mà biết làm việc có lợi, tránh việc có hại cho đồn thể.
- Dũng là dũng cảm, gan góc, gặp việc gì phải có gan làm, thấy khuyết điểm có gan
sửa chữa, cực khổ khó khăn có gan chịu đựng. Có gan chống lại những vinh hoa, phú q
khơng chính đáng. Nếu cần thì có gan hy sinh cả tính mệnh cho đồn thể, cho Tổ quốc,
khơng bao giờ rụt rè, nhút nhát.
- Liêm là không tham địa vị, không tham tiền tài, không tham sung sướng, không
tham người tâng bốc mình”(1).
Tính khí: tính khí của một người cũng là một yếu tố cần được xét tới khi đánh giá
và tuyển chọn cán bộ vào các vị trí lãnh đạo
Người ta đã khái quát tính khí của con người vào bốn dạng "nóng; hoạt; lạnh và
trầm". Mỗi tính khí đều có một ưu và nhược điểm riêng và vì vậy mỗi loại tính khí phù
hợp với một loại cơng việc.
Chúng ta khơng q nhấn mạnh đến tính khí của một con người, để rồi xem nhẹ hai
tiêu chuẩn cơ bản là nhân cách và năng lực. Tuy nhiên, hiểu được tính khí để bố trí vào
cơng việc phù hợp là cơng việc rất quan trọng để phát huy năng lực sở trường của họ.
Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý là việc làm không thể thiếu, kể cả
việc đào tạo chuẩn bị cho bổ nhiệm và đào tạo, bồi dưỡng sau khi bổ nhiệm. Về vấn đề
này, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhiều lần nhắc nhở: phải tích cực đào tạo và sử dụng tốt
cán bộ chuyên môn trong tất cả các ngành, các cấp. Cán bộ chính trị phải chú trọng học
tập kinh tế, kỹ thuật để lãnh đạo sản xuất được tốt. Cán bộ chính trị phải biết kỹ thuật,
khơng biết, chỉ chính trị sng, không lãnh đạo được. Huấn luyện cán bộ là công việc gốc
của Đảng. Ta thiếu nhiều cán bộ quá, phải tích cực đào tạo, huấn luyện cán bộ. Đảng phải
giúp đỡ cho cán bộ đi học. Đảng đã giúp, cán bộ phải chịu khó học. Đồng chí ta nhiều
người kinh nghiệm thực hành khá nhưng về văn hóa thì i tờ. Những đồng chí trí thức đọc


nhiều nhưng khơng có kinh nghiệm cơng tác, chưa quen nền nếp làm việc của Đảng. Vậy
phải nâng cao lý luận cho cán bộ và dạy cho cán bộ trí thức làm công tác quần chúng.

Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ những năm qua đã có nhiều đổi mới cả về nội
dung chương trình, phương pháp đào tạo và đề ra các mức chuẩn trong đào tạo. Tuy
nhiên, các chương trình đào tạo và các tiêu chuẩn đào tạo vẫn bất cập, thể hiện ở một số
nội dung như:
- Các yêu cầu về tiêu chuẩn kiến thức đối với người cán bộ lãnh đạo chưa đáp ứng
được đòi hỏi của thực tiễn, chương trình đào tạo chưa phù hợp.
- Phương pháp đào tạo vẫn khơng có gì đổi mới nhiều, chủ yếu áp dụng phương
pháp truyền thống theo kiểu độc thoại, giảng viên giảng, người học thụ động nghe.
- Một số yêu cầu về tiêu chuẩn hoá cán bộ chưa thật cụ thể để có kế hoạch đào tạo,
bồi dưỡng phù hợp cho từng đối tượng; đặc biệt là các u cầu về trình độ lý luận chính
trị, trình độ ngoại ngữ và khả năng sử dụng cơng cụ tin học trong quản lý.
Bố trí, sử dụng cán bộ khơng phù hợp thì cán bộ khó có điều kiện để bộc lộ năng
lực của mình, kể cả khi được tuyển chọn và đào tạo, bồi dưỡng tốt. Về vấn đề này, Chủ
tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: người đời ai cũng có chỗ hay chỗ dở, ta phải dùng chỗ hay
của người và giúp người chữa chỗ dở. Dùng người cũng như dùng gỗ. Người thợ khéo thì
gỗ to gỗ nhỏ, thẳng, cong đều tùy từng chỗ mà dùng được. “Khi cất nhắc cán bộ, cần phải
xét rõ người đó có gần gũi quần chúng, có được quần chúng tin cậy và mến phục không.
Lại phải xem người ấy hợp với việc gì. Nếu người ấy có tài mà không dùng tài của họ,
cũng không được việc. Nếu cất nhắc không cẩn thận, không khỏi đem người bơ lơ ba la
chỉ nói mà khơng biết làm vào địa vị lãnh đạo, như thế rất có hại"(2). Phải khéo léo kết
hợp các lứa tuổi không coi thường cán bộ trẻ, đồng thời biết phát huy và sử dụng kinh
nghiệm của những cán bộ đi trước. Giải pháp để bố trí đúng và sử dụng có hiệu quả đội
ngũ cán bộ là:
- Có quy hoạch cán bộ cụ thể: khi đã có quy hoạch cán bộ, cùng với những tiêu
chuẩn cụ thể cho từng chức danh lãnh đạo, sẽ dễ dàng bố trí cán bộ đúng vị trí và người
cán bộ cũng dễ dàng phát huy năng lực của mình khi được bổ nhiệm vào cương vị mới.


- Thực hiện luân chuyển cán bộ: qua việc thực hiện luân chuyển cán bộ, sẽ lựa chọn
được những cán bộ tài năng, có năng lực đảm trách vai trị lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành

nhiệm vụ của đơn vị, kể cả trong khu vực sản xuất - kinh doanh.
Ngoài ba khâu nói trên, để có đội ngũ cán bộ giỏi, n tâm làm việc, cịn cần có
chính sách hợp lý đối với cán bộ. Trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí
Minh ln nhắc nhở Đảng ta: “Phong trào giải phóng sơi nổi, nảy nở rất nhiều nhân tài
ngồi Đảng. Chúng ta khơng được bỏ rơi họ, xa cách họ. Chúng ta phải thật thà đoàn kết
với họ, nâng đỡ họ. Phải thân thiết với họ, gần gũi họ, đem tài năng của họ giúp ích vào
công cuộc kháng chiến cứu nước”… “phải luôn tùy theo hồn cảnh mà vẽ cho họ về
phương hướng cơng tác, để cho họ phát huy năng lực và sáng kiến của họ… phải cho họ
điều kiện sinh sống đầy đủ mà làm việc. Khi họ đau ốm, phải có thuốc thang, tùy theo
hoàn cảnh mà giúp họ giải quyết vấn đề gia đình. Đảng ta có hàng triệu người, hàng vạn
cán bộ. Trong đó sĩ, nơng, cơng, thương, binh đều có. Từng lớp xã hội khác nhau, trình độ
văn hóa khác nhau, tính tình cá nhân cũng khơng giống nhau. Sao cho đối đãi đúng với
mọi người? Đó là vấn đề rất trọng yếu”(3). Do vậy, để có một đội ngũ cán bộ vừa hồng,
vừa chuyên như mong muốn của Bác Hồ, Đảng, Nhà nước cần chăm lo cuộc sống cho
bản thân cán bộ và gia đình của họ.
Đổi mới công tác cán bộ, bao gồm các khâu đánh giá, tuyển chọn, đào tạo, bồi
dưỡng và bố trí, sử dụng cán bộ lãnh đạo đang là một đòi hỏi bức xúc, mang tính khách
quan. Điều đó xuất phát từ mục tiêu của công tác cán bộ là lựa chọn cho được một đội ngũ
cán bộ có phẩm chất đạo đức tốt và năng lực quản lý, lãnh đạo thực sự phù hợp với tình
hình mới. Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ X đã khẳng định: cần tiếp tục đổi
mới công tác cán bộ hướng tới “Mục tiêu chung là xây dựng đội ngũ cán bộ có bản lĩnh
chính trị vững vàng, có đạo đức, lối sống lành mạnh, khơng quan liêu, tham nhũng, lãng
phí, kiên quyết đấu tranh chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí; có tư duy đổi mới, sáng
tạo, có kiến thức chun mơn, nghiệp vụ đáp ứng yêu cầu của thời kỳ đẩy mạnh cơng
nghiệp hóa, hiện đại hóa; có tinh thần đồn kết, hợp tác, ý thức tổ chức, kỷ luật cao và
phong cách làm việc khoa học, tôn trọng tập thể, gắn bó với nhân dân, dám nghĩ, dám


làm, dám chịu trách nhiệm. Đội ngũ cán bộ phải đồng bộ, có tính kế thừa và phát triển, có
số lượng và cơ cấu hợp lý.

Nhiệm vụ quan trọng nhất là xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, trước hết là đội ngũ
cán bộ lãnh đạo cấp chiến lược và người đứng đầu tổ chức các cấp, các ngành của hệ
thống chính trị”(4).
Báo cáo của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về cơng tác xây dựng Đảng
tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng đã nêu rõ: “Đổi mới mạnh mẽ, triển
khai đồng bộ các khâu: đánh giá, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, luân chuyển, bố trí, sử
dụng, xây dựng và thực hiện chính sách cán bộ. Đánh giá cán bộ phải cơng khai, minh
bạch, khách quan, tồn diện và cơng tâm, lấy hiệu quả hồn thành nhiệm vụ chính trị làm
thước đo phẩm chất và năng lực cán bộ. Đánh giá cán bộ lãnh đạo phải căn cứ vào hiệu
quả công tác, khả năng đoàn kết, quy tụ, phát huy sức mạnh của tập thể, tạo ra sự tiến bộ
và kết quả cụ thể trong ngành, lĩnh vực, địa phương, đơn vị mình phụ trách; khơng tham
nhũng, lãng phí, quan liêu. Không đề bạt, bổ nhiệm những người không đủ phẩm chất và
năng lực; khoan dung những người thành thật nhận và sửa chữa sai lầm, khuyết điểm.
Tiếp tục cải cách chế độ tiền lương, thực hiện tốt chính sách đối với cán bộ lão thành cách
mạng, cán bộ tiền khởi nghĩa, cán bộ hưu trí”(5).
Chủ trương nói trên thể hiện quyết tâm đổi mới của Đảng ta trong công tác cán bộ.
Với quyết tâm của toàn Đảng, toàn dân, thời gian tới, chúng ta sẽ có đội ngũ cán bộ ngang
tầm với nhiệm vụ cách mạng trong thời kỳ mới: thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện
đại hóa đất nước trên cơ sở phát huy nội lực và hội nhập quốc tế./.
_______________________________________________________________
Ghi chú:
(1), (2), (3) Hồ Chí Minh Tồn tập, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2002, T.5,
tr.253, 254; tr.274, 275; tr.276, 277.
(4), (5) Văn kiện Đại hội Đảng Tồn quốc lần thứ X, Nxb Chính trị Quốc gia,
Hà Nội, 2006, tr.293; tr.295, 296.


Góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, cơng chức ở nước ta
TS.

Nguyễn

Văn

Vinh

Học viện chính trị - qn sự - Bộ Quốc phòng
Cán bộ, nhất là cán bộ lãnh đạo và quản lý có vai trị cực kỳ quan trọng trong sự
nghiệp cách mạng của Đảng ta. Không phải ngẫu nhiên mà đã có câu tổng kết: Cán
bộ nào phong trào ấy. Trong công cuộc đẩy mạnh CNH,HĐH đất nước, phấn đấu
xây dựng đất nước dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, cán
bộ lại càng có vai trị to lớn. Đại hội IX của Đảng đề cập khá nhiều tới vấn đề này.
Để triển khai xây dựng đội ngũ cán bộ đảng viên, nhất là cán bộ về quản lý, tác giả
nêu ra những nhiệm vụ và biện pháp thực hiện để đội ngũ này làm tròn sứ mệnh
lịch sử mà Tổ quốc giao phó.
Trong báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII tại Đại hội
đại biểu tồn quốc lần thứ IX của Đảng có đoạn viết: "Xây dựng đội ngũ cán bộ,
cơng chức trong sạch, có năng lực"(1). Và trong đó cầ chú trọng: "Xây dựng đội ngũ
cán bộ, trước hết là cán bộ lãnh đạo và quản lý ở các cấp vững vàng về chính trị,
gương mẫu về đạo đức, trong sạch về lối sống, có trí tuệ, kiến thức và năng lực hoạt
động thực tiễn, gắn bó với nhân dân. Có cơ chế và chính sách phát hiện, tuyển chọn,
đào tạo, bồi dưỡng cán bộ; trọng dụng những người có đức, có tài"(1).
Xây dựng đội ngũ cán bộ, cơng chức trong sạch, có năng lực là một vấn đề rất cơ
bản, quan trọng được Đảng và Nhà nước ta thường xuyên quan tâm; và vấn đề này
cũng là một trong những nội dung được đề cập trong nhiều văn kiện của Đảng trong
đó có văn kiện Đại hội IX. Sở dĩ vấn đề này được đề cập nhiều vì nó khơng chỉ xuất
phát từ vị trí, vai trị cực kỳ quan trọng của đội ngũ cán bộ, công chức trong xây dựng
và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN, mà nó cịn xuất phát từ những hạn chế, yếu kém
về chất lượng của một bộ phận trong đội ngũ này ở khơng ít địa phương, ngành, cơ
quan, đơn vị ở nước ta hiện nay. Nhìn vào thực trạng chất lượng đội ngũ cán bộ, công

chức các cấp của Đảng và Nhà nước ta hiện có thể thấy rằng, đa số cán bộ, cơng chức
các cấp của Đảng và Nhà nước ta về cơ bản vẫn giữ vững và phát huy tốt vai trị, vị
trí tiền phong, gương mẫu của mình trong lao động, sản xuất, học tập, cơng tác và
hồn thành tốt chức trách, nhiệm vụ được giao trong công cuộc đổi mới đất nước.
Điều đó được thể hiện điển hình ở chỗ: Tuyệt đại đa số cán bộ, công chức được trải
qua rèn luyện, thử thách, phấn đấu trong thực tiễn cách mạng, ln có bản lĩnh chính
trị kiên định, vững vàng, kiên định mục tiêu, con đường cách mạng XHCN mà Đảng,
Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn; tích cực chủ động, năng động sáng tạo, hăng hái
cùng toàn dân thực hiện đường lỗi, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của
Nhà nước, nhiệm vụ của đơn vị. Trình độ văn hóa, khoa học, kỹ thuật cũng như năng
lực quản lý kinh tế, quản lý xã hội, hoạt động thực tiễn của đa số công chức ngày
càng được nâng cao. Số đông cán bộ, công chức vẫn giữ được phẩm chất đạo đức
cách mạng trong sáng; sống trung thực, khiêm tốn, giản dị, lành mạnh và gắn bó mật
thiết với quần chúng lao động. Chính vì vậy, đa số cán bộ công chức đã làm tốt các
nhiệm vu của họ được Đảng, Nhà nước và nhân dân ta giao phó; đã củng cố được
niềm tin hơn đối với quần chúng lao động trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc XHCN,
nhất là trong thời kỳ tiếp tục đổi mới, đẩy mạnh CNH,HĐH đất nước.
Tuy nhiên, với thái độ nghiêm túc và nhìn thẳng vào sự thật thì bên cạnh mặt mạnh là
cơ bản và chủ yếu, đội ngũ cán bộ, công chức các cấp của Đảng và Nhà nước vẫn cịn
những hạn chế và thiếu sót nhất định. Về chính trị, tư tưởng, cịn có cán bộ, cơng
chức thiếu an tâm học tập, rèn luyện và cơng tác; có cán bộ, cơng chức cịn dao động,
suy giảm niềm tin đối với Đảng, với chế độ XHCN, với công cuộc đổi mới của nhân
dân ta hiện nay; một số cán bộ, công chức chưa hiểu thực sự sâu sắc lý luận chủ
nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Về phẩm chất đạo đức và lối sống, cịn có
cán bộ, cơng chức thối hóa, biến chất, lợi dụng chức quyền để tham nhũng, buôn
lậu, làm giàu phi pháp, quan liêu, cửa quyền, sách nhiễu quần chúng, gây ảnh hưởng
tới phẩm chất tốt đẹp của người cán bộ, đảng viên, từ đó làm suy giảm niềm tin của
quần chúng lao động đối với một bộ phận cán bộ,đảng viên của Đảng và Nhà nước ta.

Trình độ chun mơn nghiệp vụ, khoa học, kỹ thuật của một số khơng ít cán bộ, cơng
chức chưa ngang tầm sự nghiệp CNH,HĐH đất nước; do đó dẫn tới chất lượng, hiệu
quả lao động, học tập, công tác của nhiều cán bộ, công chức chưa cao, chưa đáp ứng
yêu cầu, nhiệm vụ của thời kỳ đẩy mạnh công cuộc đổi mới, CNH,HĐH đất nước vì
mục tiêu: Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
Một trong những nguyên nhân cơ bản của những hạn chế, thiếu sót nói trên như Nghị
quyết Trung ương 3 (khóa VIII) đã chỉ ra, chủ yếu là do: "Một mặt, khi đi vào cơ chế
thị trường, mở rộng giao lưu quốc tế, trước sự cám dỗ của tiền tài vật chất, những địn
tiến cơng hiểm độc của các thế lực thù địch, nhiều cán bộ đã lơi lỏng tu dưỡng, rèn
luyện, phấn đấu, né tránh tự phê bình và phê bình nên bị chủ nghĩa cá nhân lấn át.
Mặt khác, công tác cán bộ của nhiều cấp ủy và tổ chức Đảng bị bng lỏng, yếu kém
và có những sai phạm cả về quan điểm và phương pháp"(2) và Nghị quyết Đại hội
Đảng lần thứ IX của Đảng ta cũng đã chỉ ra nguyên nhân của hạn chế này là: "Công
tác tư tưởng, công tác lý luận, công tác tổ chức, cán bộ có những yếu kém, bất cập.
Việc tổng kết thực tiễn và nghiên cứu lý luận không theo kịp yêu cầu. Tổ chức bộ
máy cồng kềnh, chồng chéo, kém hiệu lực và hiệu quả. Một bộ phận không nhỏ cán
bộ, cơng chức thối hóa biến chất, thiếu năng lực"(1).
Tất cả những hạn chế, thiếu sót chủ yếu nói trên, đang gây ra những trở lực nhất định
tới quá trình xây dựng, bồi dưỡng phẩm chất, năng lực, bản lĩnh chính trị cho người
cán bộ, cơng chức, ảnh hưởng khơng nhỏ tới quá trình xây dựng Đảng và quá trình
thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc XHCN. Chính vì vậy,
một trong những vấn đề cấp bách đặt ra hiện nay là phải tiếp tục nâng cao chất lượng
đội ngũ cán bộ, công chức các cấp của Đảng và Nhà nước để đội ngũ này vừa giữ
vững, phát huy được vai trò tiền phong gương mẫu của mình trong cơng tác, vừa giúp
họ cùng với toàn Đảng, toàn dân, toàn quân tiếp tục quán triệt và thực hiện tốt hơn
nữa Nghị quyết Trung ương 6 (lần 2, khóa VIII) về cơng tác xây dựng, chỉnh đốn
Đảng và góp phần thiết thực vào thực hiện thắng lợi nghị quyết Đại hội đại biểu toàn
quốc lần thứ IX Đảng cộng sản Việt Nam.

Hiện nay, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức các cấp của Đảng và Nhà
nước là nâng cao chất lượng một cách toàn diện về mọi mặt. Tuy nhiên, theo chúng
tôi, trước mắt và chủ yếu cần tập trung nâng cao hơn nữa về phẩm chất chính trị, đạo
đức, lối sống cách mạng, phẩm chất trí tuệ và năng lực hoạt động thực tiễn cho cán
bộ, công chức. Dưới đây là những nội dung chủ yếu như sau:
1. Nâng cao phẩm chất chính trị của đội ngũ cán bộ, công chức.
Cần tập trung giáo dục, bồi dưỡng, nâng cao hơn nữa cho đội ngũ cán bộ, công chức
lòng tuyệt đối trung thành với Tổ quốc XHCN, với Đảng và nhân dân Việt Nam, xây
dựng cho họ tinh thần sẵn sàng chiến đấu hy sinh bảo vệ độc lập tự do của Tổ quốc,
chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của đất nước; tin tưởng vào khả năng tất thắng của
CNXH và ra sức bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ XHCN và công cuộc đổi mới của nhân
dân ta hiện nay. Bồi dưỡng, nâng cao hơn nữa cho cán bộ, cơng chức về bản lĩnh
chính trị; giúp họ ln có bản lĩnh và quan điểm chính trị kiên định vững vàng trên cơ
sở lập trường, quan điểm của giai cấp công nhân, không hoang mang, dao động, suy
giảm niềm tin. Giúp họ luôn trung thành tuyệt đối và ra sức bảo vệ, phát triển lý luận
chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối chính trị - quân sự của Đảng;
đặc biệt là giúp cho cán bộ, công chức ngày càng am hiểu sâu sắc và thực hiện tốt
hơn đường lối đổi mới, CNH,HĐH đất nước của Đảng ta hiện nay.
2. Nâng cao phẩm chất đạo đức, lối sống cách mạng của đội ngũ cán bộ, công
chức.
Trước hết cần quan tâm bồi dưỡng, nâng cao cho đội ngũ cán bộ, cơng chức có ý thức
tổ chức kỷ luật, ý thức giữ gìn sự đồn kết nhất trí trong nội bộ Đảng và đơn vị. Bồi
dưỡng và xây dựng cho họ lối sống trung thực, không giả dối, khơng nói sai sự thật,
lời nói đi đơi với việc làm; dám nghĩ, dám làm, dám nhìn thẳng vào sự thật, dám chịu
trách nhiệm; không dấu diếm khuyết điểm. Xây dựng lối sống lành mạnh, sống bằng
sức lao động của chính bản thân mình; đồng thời quan tâm giúp đỡ người khác,

khơng ích kỷ, thực dụng, chạy theo đồng tiền. Khơng tham nhũng, buôn lậu, không
xâm phạm tài sản của Nhà nước và của nhân dân. Ln biết đặt lợi ích của Đảng,
Nhà nước, nhân dân lao động lên trên lợi ích riêng của cá nhân và gia đình mình, hết
lịng, hết sức phục vụ nhân dân. Gương mẫu hoàn thành tốt mọi công việc được
Đảng, Nhà nước, đơn vị và nhân dân giao phó. Bồi dưỡng, nâng cao cho đội ngũ cán
bộ, cơng chức có đức tính ln quan tâm, chăm lo thiết thực đến đời sống của quần
chúng lao động. Làm cho họ thật gần gũi nhân dân, phải sẵn sàng nghe quần chúng
phê bình; hồ mình vào quần chúng. Đây chính là một nội dung quan trọng nhằm
thực hiện chế độ dân chủ thực sự ở đơn vị cơ sở hiện nay.
3. Nâng cao năng lực trí tuệ và năng lực tổ chức hoạt động thực tiễn của đội ngũ
cán bộ, công chức.
Đây là nội dung rất cơ bản và quan trọng trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán
bộ, cơng chức hiện nay. Phẩm chất trí tuệ của đội ngũ cán bộ, công chức được thể
hiện ở sự nhận thức đúng đắn, đây đủ và sâu sắc của họ về những qui luật khách
quan. Có phẩm chất, trí tuệ sẽ giúp cho người cán bộ, cơng chức nâng cao khả năng
khái quát, nắm bắt và xử lý một cách khoa học, sáng tạo, đúng đắn các vấn đề, sự vật,
hiện tượng nảy sinh trong cuộc sống và trong quan hệ xã hội. Phẩm chất trí tuệ của
người cán bộ, công chức hiện nay được thể hiện chủ yếu ở trình độ học vấn, trình độ
làm chủ khoa học, kỹ thuật, ở năng lực hoạt động thực tiễn, ở bản lĩnh chính trị kiên
trì, vững vàng; ở trình độ và khả năng ứng xử, giao tiếp đúng đắn của người cán bộ,
công chức đối với mọi người và đơn vị. Thiếu trí tuệ, hoặc khơng thường xun nâng
cao năng lực trí tuệ thì người cán bộ, cơng chức khơng thể hồn thành được nhiệm vụ
của mình.
Hiện nay, nâng cao năng lực trí tuệ cho đơi ngũ cán bộ, cơng chức là phải nâng cao
tồn diện, đồng bộ, căn bản tất cả các yếu tố tạo nên phẩm chất trí tuệ nói trên, nhưng
trước hết cần tập trung bồi dưỡng, nâng cao cho họ các nội dung cốt lõi của năng lực
trí tuệ ở người cán bộ, cơng chức, đó là: Tính nhạy bén nắm chắc tình hình; khả năng


tư duy nhanh và khoa học; phân tích đúng và kịp thời những vấn đề mới nẩy sinh;

nhanh chóng đề ra các giải pháp tối ưu, giải quyết có chất lượng và hiệu quả mọi vấn
đề đặt ra trong thực tiễn cuộc sống. Thước đo cơ bản và chủ yếu về nâng cao chất
lượng trí tuệ của đội ngũ cán bộ, công chức là phải căn cứ vào chất lượng và hiệu quả
hồn thành cơng việc của người cán bộ, công chức được giao. Do vậy hiện nay, cần
chú trọng nâng cao hơn nữa cho đội ngũ cán bộ, công chức về kiến thức kinh tế thị
truờng, kiến thức về quản lý kinh tế và tổ chức sản xuất kinh doanh.
Đồng thời cùng với việc nâng cao năng lực trí tuệ, cần nâng cao năng lực tổ chức
hoạt động thực tiễn cho đội ngũ cán bộ, cơng chức. Bởi vì, chỉ có thơng qua hoạt
động thực tiễn một cách tích cực, sáng tạo mới có cơ sở, điều kiện để hình thành,
phát triển phẩm chất nhân cách, đạo đức cách mạng, bản lĩnh chính trị và năng lực trí
tuệ của người cán bộ, cơng chức.
Trong tình hình hiện nay, để góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công
chức của Đảng và Nhà nước ta, theo chúng tôi, trước mắt và chủ yếu nên tập trung
thực hiện tốt một số giải pháp chủ yếu sau đây:
Một là, đề cao tinh thần tự phấn đấu vươn lên, bản thân từng cán bộ, công chức
phải ra sức học tập, tu dưỡng, rèn luyện, không ngừng phấn đấu vươn lên, luôn có
chí tiến thủ, cầu thị tiến bộ, ln nêu cao tinh thần cách mạng tiến cơng, chủ động,
tích cực , sáng tạo trong mọi hoạt động thực tiễn, phấn đấu đạt chất lượng, hiệu quả
công tác một cách tốt nhất. Từng cán bộ, công chức thường xuyên nêu cao tinh thần
khắc phục khó khăn gian khổ, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, thường
xuyên bám sát thực tiễn cuộc sống, quan hệ mật thiết với quần chúng lao động để
hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.
Hai là, tổ chức Đảng các cấp và người thủ trưởng các cơ quan, đơn vị phải thường
xuyên có kế hoạch bồi dưỡng, đào tạo và sử dụng đội ngũ cán bộ, công chức một
cách khoa học, kịp thời và có hiệu quả. Coi trọng tất cả các khâu, các bước của quá


trình bồi dưỡng, đào tạo và sử dụng cán bộ, cơng chức một cách đúng đắn, thích hợp,
đáp ứng u cầu của công cuộc đổi mới đất nước, đẩy mạnh CNH-HĐH đất nước.
Ba là, các cấp ủy Đảng và người chỉ huy trong các cơ quan, đơn vị cần tăng cường

tổ chức và nâng cao chất lượng hoạt động thực tiễn cho đội ngũ cán bộ cơng chức.
Chỉ có thơng qua hoạt động thực tiễn, cọ sát với thực tiễn thì phẩm chất, năng lực của
người cán bộ cơng chức mới phát triển. Cũng qua hoạt động thực tiễn sẽ giúp người
cán bộ, cơng chức cơ sở kiểm tra trình độ, kiến thức năng lực của mình, từ đó phát
huy ưu điểm, khắc phục kịp thời nhược điểm, để đề ra giải pháp tối ưu nhằm nâng
cao chất lượng, hiệu quả công tác. Cũng qua hoạt động thực tiễn giúp cán bộ, công
chức khắc phục tệ quan liêu, bệnh chủ quan duy ý chí, thói kinh nghiệm chủ nghĩa
đang cịn tồn tại ở những mức độ khác nhau trong một bộ phận cán bộ, công chức.
Bốn là, các cấp ủy Đảng và người thủ trưởng trong các cơ quan, đơn vị cần thường
xuyên làm tốt công tác quản lý cán bộ, công chức. Thực hiện tốt và coi trọng cả hai
khâu trong quản lý cán bộ, cơng chức đó là tự quản lý của từng cán bộ, công chức và
sự quản lý cán bộ, công chức của tổ chức Đảng và người chỉ huy. Một trong những
biện pháp quản lý cán bộ, công chức tốt là phải đưa họ vào hoạt động thực tiễn và
giao nhiệm vụ cho họ; đồng thời có chính sách như thế nào đó để khuyến khích được
sự tự quản lý của người cán bộ, cơng chức. Thường xuyên khen thưởng kịp thời
những cán bộ, công chức có thành tích tốt trong lao động, cơng tác, đồng thời xử lý
kịp thời, nghiêm minh, đúng pháp luật những cán bộ, công chức vi phạm kỷ luật.
Các biện pháp nêu trên đều quan trọng và có mối liên hệ mật thiết với nhau, tác động
qua lại và bổ sung cho nhau. Cho nên trong quá trình tổ chức thực hiện, tuyệt đối
không được coi nhẹ hoặc hạ thấp một biện pháp nào. Nâng cao chất lượng toàn diện
về phẩm chất, năng lực cho đội ngũ cán bộ, công chức của Đảng và Nhà nước ta hiện
nay, để họ có đủ đức, tài là điều kiện quyết định để góp phần cùng tồn Đảng, tồn
dân, tồn qn tiếp tục sự nghiệp đổi mới, đẩy mạnh CNH,HĐH, xây dựng và bảo vệ


Tổ quốc Việt Nam XHCN, vì dân giầu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn
minh.
Biên tập: Nghiêm Phú Ninh
www.clst.ac.vn/AP/tapchitrongnuoc/hdkh/2002/so04/02.html

-

22k

-

Đã lưu trong bộ nhớ cache - Các trang tương tự

TƯ TƯỞNG CỦA HỒ CHÍ MINH VỀ SỬ DỤNG CÁN BỘ
VÕ ĐÌNH TRÀ
Phó Trưởng ban Tổ chức huyện uỷ Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi

S

inh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định vai trò của cán bộ, "cán bộ quyết
định mọi việc" (1), "muôn việc thành công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hoặc
kém. Đó là chân lý nhất định" (2). Bước vào thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện
đại hóa đất nước, Đảng ta cũng đã khẳng định "cán bộ là nhân tố quyết định sự thành
bại của cách mạng, gắn liền với vận mệnh của Đảng, của đất nước và chế độ, là khâu
then chốt trong công tác xây dựng đảng" (3). Để phát huy vai trị của cán bộ địi hỏi
phải có cách sử dụng cán bộ đúng. Chủ tịch Hồ Chí Minh coi việc sử dụng cán bộ là
nghệ thuật, sự khéo léo trong việc sử dụng con người. Người chỉ rõ: "Phải khéo dùng
cán bộ" (4).
Tại sao phải khéo dùng cán bộ? Vì cán bộ là vấn đề con người, cơng tác bố trí,
sử dụng và cất nhắc cán bộ có liên quan đến tâm lý, lợi ích, danh dự, tình cảm của
con người, rất phức tạp và tế nhị. Trong thực tế khơng ít trường hợp bố trí, sử dụng
cán bộ khơng đúng đã làm mất đồn kết nội bộ, gây sự bè phái với nhau. Hồ Chí
Minh cho rằng, người ở đời ai cũng có chỗ tốt, chỗ xấu, ta phải khéo nâng chỗ tốt,
khéo sửa chữa chỗ xấu cho họ. Vì vậy cấp ủy, tổ chức đảng, người đứng đầu cơ quan,
đơn vị phải khéo dùng người, sửa chữa những khuyết điểm cho họ, giúp đỡ ưu điểm

của họ.
Khi sử dụng cán bộ, Hồ Chí Minh chỉ rõ nhiều cán bộ lãnh đạo có quyền hành
về vấn đề này thường dễ mắc vào những chứng bệnh sau: " Ham dùng người bà
con, anh em quen biết, bầu bạn, cho họ là chắc chắn hơn người ngoài; ham dùng
những kẻ khéo nịnh hót mình, mà chán ghét những người chính trực; ham dùng
những người tính hợp với mình, mà tránh những người tính tình khơng hợp với


mình."; "Ai hẩu với mình thì dù có nói khơng đúng cũng nghe, tài khơng có cũng
dùng. Ai khơng thân với mình thì dù họ có tài cũng tìm cách dìm họ xuống, họ nói
phải mấy cũng khơng nghe."
Từ những chứng bệnh này, mà trong thực tế ở một số cơ quan, đơn vị khi cán
bộ có sai phạm khuyết điểm, "làm bậy", cũng cứ bao dung, che chở, khiến cho cán bộ
ngày càng hư hỏng. Đối với những người tốt, người chính trực lẽ ra phải được cất
nhắc, nhưng do khơng ưng ý với mình thì bới lơng tìm vết để trả thù, hạ uy tín, tìm
cách cơ lập, dèm pha nói xấu...
Vậy, muốn sử dụng cán bộ đúng, đối với người lãnh đạo, người làm công tác tổ
chức cán bộ phải làm gì? Theo Hồ Chí Minh họ phải có những đức tính và trình độ:
phải có lịng độ lượng vĩ đại chí cơng vơ tư, khơng có thành kiến, khiến cho cán bộ
khỏi bị bỏ rơi; phải có tinh thần rộng rãi, mới có thể gần gũi những người mình
khơng ưa; phải có tính chịu khó chỉ bảo, mới có thể nâng đỡ những đồng chí cịn yếu
kém, giúp cho họ tiến bộ; phải sáng suốt, mới khỏi bị bọn vu vơ bao vây, mà cách xa
cán bộ tốt; phải có thái độ vui vẻ, thân mật, các đồng chí mới vui lịng gần gũi mình.
Mục đích của khéo dùng cán bộ theo tư tưởng của Bác Hồ là cốt để thực
hành đầy đủ chính sách của Đảng và của Nhà nước. Nếu cán bộ có ý hoang mang,
sợ hãi, buồn rầu, uất ức hoặc công tác khơng hợp, chắc khơng thể hồn thành cơng
việc được giao.
Để cán bộ hồn thành cơng việc đạt hiệu quả cao, cấp ủy, người đứng đầu phải
làm cho người cán bộ yên tâm công tác, vui vẻ, thỏa mái làm tốt mọi việc, cống hiến
được nhiều nhất cho sự nghiệp cách mạng của Đảng, của nhân dân. Theo Chủ tịch Hồ

Chí Minh cần thực hiện tốt các vấn đề vừa thể hiện cách lãnh đạo khéo, vừa bộc lộ
cái tâm của người lãnh đạo:
Một là, khiến cho cán bộ cả gan nói, cả gan đề ra ý kiến. Người lãnh đạo muốn
biết rõ ưu điểm và khuyết điểm của mình, muốn biết cơng tác của mình tốt hay xấu,
khơng có gì bằng khuyên cán bộ của mình mạnh bạo đề ra ý kiến và phê bình. Như
thế, chẳng những khơng phạm gì đến uy tín của người lãnh đạo mà lại tỏ ra dân chủ
thật thà trong Đảng. Nếu cán bộ khơng nói năng, khơng đề xuất ý kiến, khơng phê
bình, thậm chí lại tâng bốc mình, thế là một hiện tượng rất xấu, điều đó chưa thật sự
phát huy dân chủ trong nội bộ cơ quan, đơn vị.
Hai là, khiến cho cán bộ có gan phụ trách, có gan làm việc. Để hồn thành cơng
việc của tổ chức phân cơng, địi hỏi bản thân người cán bộ phải có đủ năng lực đáp
ứng yêu cầu nhiệm vụ. Năng lực của con người khơng phải hồn tồn do tự nhiên mà
có mà một phần lớn do công tác, do rèn luyện mà có. Cách lãnh đạo đúng hay sai
cũng góp phần vào năng lực của người cán bộ. Cách lãnh đạo đúng có hai điểm cơ


bản. Một là để cho cán bộ các cấp phát huy tài năng, sáng kiến. Hai là tránh lối bao
biện, làm thay. Nếu lãnh đạo khéo tài nhỏ có thể hóa ra to, lãnh đạo khơng khéo, tài
to cũng hóa thành tài nhỏ. Khi giao công tác cho cán bộ cần phải chỉ đạo rõ ràng, sắp
đặt đầy đủ. Vạch rõ những điểm chính, và những khó khăn có thể xảy ra. Những vấn
đề đã quyết định rồi "thì thả cho họ làm, khuyên gắng họ cứ cả gan mà làm". Phải
đào tạo được nhiều cán bộ phụ trách, có gan làm việc, ham làm việc. Theo tinh thần
Nghị quyết Đại hội X của Đảng, đó là những cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám chịu
trách nhiệm, có thế sự nghiệp đổi mới của Đảng mới thành công. Nếu đào tạo nhiều
cán bộ nhát gan, dễ bảo "đập đi, hò đứng", không dám phụ trách. Như thế là một việc
thất bại cho Đảng.
Ba là, không nên tự tôn, tự đại, mà phải nghe, phải hỏi ý kiến từ cấp dưới. Tự
cao tự đại là một căn bệnh trong lãnh đạo, nó khơng chỉ ở chỗ tự đề cao mình, tự tơn
mình lên, mà là ở chỗ tự cho mình cái quyền đã là lãnh đạo là đúng hết, có quyền
này, quyền nọ. Mắc chứng bệnh này thường đánh giá thấp và coi thường người khác.

Khéo dùng cán bộ thì trước hết tự bản thân người lãnh đạo phải tiêu diệt bệnh đó.
Nếu ý kiến của cán bộ cấp dưới đúng ta phải nghe theo, khuyên họ thường đề xuất
thêm ý kiến để nâng cao tinh thần và sáng kiến của họ. Nếu ý kiến của họ không
đúng ta nên dùng thái độ thân thiết, giải thích cho họ hiểu, quyết khơng có thái độ
phùng mang trợn mắt, nóng nảy, quở trách, giễu cợt họ. Nếu họ phê bình ta, ta phải
vui vẻ thừa nhận, khơng nên tỏ vẻ bất bình để lần sau họ khơng dám phê bình nữa.
Nếu có cán bộ khơng n tâm làm việc, mình phải xem xét cơng tác lãnh đạo khơng
đúng của mình, để khắc phục và khun gắng cán bộ. Nếu vì cơng tác khơng hợp với
năng lực, sở trường của họ thì phải tìm cơng việc thích hợp hơn cho họ làm.
Trong tất cả các khâu của công tác cán bộ, việc sử dụng cán bộ là khâu có ý
nghĩa quyết định vì sử dụng cán bộ đúng sẽ phát huy được tài năng, góp phần thực
hiện thắng lợi các nhiệm vụ. Học tập và vận dụng đúng tư tưởng Hồ Chí Minh về sử
dụng đội ngũ cán bộ luôn là những di huấn trong chính sách sử dụng cán bộ mang
bản chất giai cấp công nhân của Đảng ta, là nhân tố quyết định sự thành bại của sự
nghiệp đổi mới dưới sự lãnh đạo của Đảng./.
Ghi chú:
(1) Hồ Chí Minh tồn tập, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2002, tập 6, trang
480.
(2) Hồ Chí Minh tồn tập, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2002, tập 5, trang
240.


(3) Văn kiện Đảng thời kỳ đổi mới (Đại hội VI, VII, VIII, IX) về nâng cao năng
lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, Nxb Chính trị Quốc gia 2005, trang 273.
(4) Hồ Chí Minh tồn tập, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2002, tập 5, trang
279.

Hải Dương nâng cao năng lực lãnh đạo, quản lý
của đội ngũ cán bộ chủ chốt xã, phường, thị trấn
DƯƠNG VĂN GIAO

Phó Giám đốc Sở Nội vụ tỉnh Hải Dương
T
rong những năm qua, thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 (khóa XI) về đổi mới, nâng
cao chất lượng hệ thống chính trị ở cơ sở xã, phường, thị trấn, được sự quan tâm của
lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp đội ngũ cán bộ cơ sở nói chung và
đội ngũ cán bộ chủ chốt xã, phường, thị trấn nói riêng của tỉnh Hải Dương đã được
củng cố, kiện toàn, chất lượng được nâng lên rõ rệt.
Qua khảo sát cho thấy, đội ngũ cán bộ chủ chốt xã, phường, thị trấn trong tỉnh
đã cơ bản đủ về số lượng. Trình độ học vấn, lý luận chính trị, chun môn nghiệp vụ,
năng lực lãnh đạo, điều hành công việc ở cơ sở đã được nâng lên một bước. Phần lớn
được rèn luyện, thử thách trong quá trình đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng
đất nước, lại được quan tâm, đào tạo, bồi dưỡng, có bản lĩnh chính trị vững vàng, giữ
gìn phẩm chất đạo đức, lối sống, có ý thức tổ chức kỷ luật, tinh thần trách nhiệm
trong công tác. Thông qua hoạt động thực tiễn, nhiều cán bộ đã tích lũy được kinh
nghiệm lãnh đạo, quản lý, góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của
hệ thống chính trị ở cơ sở, thể hiện ở phong trào thi đua xây dựng tổ chức cơ sở đảng,
chính quyền trong sạch vững mạnh. Hàng năm có 75% đảng bộ, chính quyền được
cơng nhận trong sạch vững mạnh trong đó có 30% cơ sở được tặng cờ, bằng khen của
Ban thường vụ Tỉnh ủy, UBND tỉnh. Nhiều tổ chức cơ sở Đảng đã phát huy tốt hơn
vai trị hạt nhân chính trị, vai trị lãnh đạo đối với hệ thống chính trị cơ sở. Hoạt động
của HĐND, UBND các xã, phường, thị trấn có chuyển biến, hiệu quả hơn nhất là
trong quản lý, điều hành, cụ thể hóa các nghị quyết của Đại hội Đảng các cấp vào
trong cuộc sống. Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể nhân dân có nhiều cố gắng trong