Chăm sóc khi bé bị bệnh

PHÊÌN MƯÅT

CHÙM SỐC KHI BẾ BÕ BÏÅNH

Bế bõ bïånh - Bẩn cêìn phẫi lâm gò ?

Viïåc àêìu tiïn lâ quan sất Bế k àïí nối cho bấc sơ biïët nhûäng
triïåu chûáng ca bïånh. Vò úã bïn con, nïn cấc bâ mể dïỵ nhêån àûúåc
ngay sûå thay àưíi bêët thûúâng qua nết mùåt, tđnh tònh, sûå hoẩt àưång
ca con. Thđ d bẩn nhêån thêëy da ca Bế bõ mêín àỗ chiïìu qua. Cêìn
phẫi nối àïí bấc sơ biïët, vò sấng nay, khi bấc sơ cố mùåt thò da ca Bế
cố thïí lẩi bònh thûúâng rưìi.

Sau khi bấc sơ vïì, bẩn cêìn phẫi tiïëp tc theo dội sûå chuín biïën
ca bïånh vâ thûåc hiïån nhûäng lúâi chó dêỵn ca bấc sơ àïí chûäa bïånh
cho Bế.

Sûå cố mùåt ca ngûúâi mể bïn con, gốp phêìn khưng nhỗ túái viïåc
trõ bïånh cho Bế vò ngoâi phêìn cho con ëng thëc theo àún ca bấc
sơ, côn cố tiïëng nối, n cûúâi vâ bân tay ca ngûúâi mể, lâm cho Bế
cẫm thêëy n têm.

1. NHÛÄNG DÊËU HIÏÅU CA SÛÁC KHOỄ

A. Khi bế khoễ mẩnh

- Trổng lûúång cên ca Bế bònh thûúâng.

- Nết mùåt tûúi tónh, mùỉt sấng. Khi bïë Bế, bẩn cẫm thêëy mấ Bế
cùng, mất.

- Bế tỗ ra vui vễ, ham chúi, ch túái mổi ngûúâi vâ mổi vêåt
chung quanh.

- Bế ùn cố vễ ngon miïång, ng n giêëc. Phên bònh thûúâng.

B. Khi bế bïånh


- Bế st cên.

- Nết mùåt tấi, mùỉt qìng khưng cố ấnh mùỉt.

- Bế ngêåm ngốn tay khi ng, giêëc ng khưng lêu. Bế khưng ch
gò túái chung quanh.

- Bế ln cûåa qåy, giêåt mònh, dïỵ qëy khốc.

- Bế khố ng.

- Bế khưng chõu ùn hóåc ùn đt. Khưng chõu ëng hóåc àôi ëng
bêët thûúâng (vò cún sưët lâm cú thïí mêët nûúác).

2. KHI NÂO CÊÌN ÀÛA CON TÚÁI BẤC SƠ

Nhiïìu bâ mể ngẩi àûa con túái bấc sơ, mâ chó túái gùåp bấc sơ àïí kïí
bïånh ca con thưi. Vò nhûäng triïåu chûáng bïånh ca trễ cố thïí thay
àưíi tûâng giúâ, nïn viïåc kïí bïånh nhû vêåy chûa à. Tûâ ho túái sûng
phưíi, tûâ ài tûúát túái tònh trẩng cú thïí bõ thiïëu nûúác nhiïìu khi chó cố
mưåt bûúác.

Trễ câng nhỗ, câng cêìn phẫi àûa ngay túái bấc sơ, mưỵi khi chấu
sưët, ho, nưn ối, ài phên lỗng nhiïìu lêìn hay nhiïìu ngây. Kïí cẫ nhûäng
triïåu chûáng nhû bưỵng nhiïn qëy khốc mâ khưng rộ ngun nhên,
hay khưng chõu ëng nûúác.

Àưëi vúái cấc chấu àậ lúán thò cố thïí nhòn vâo tònh trẩng tưíng quất
ca sûác khỗe, xem cố àiïìu gò àùåc biïåt khưng. Sưët cao chûa chùỉc àậ lâ
dêëu hiïåu trêìm trổng. Trấi lẩi, hiïån tûúång àau tûâng cún úã vng
bng, lẩi lâ àiïìu cêìn phẫi ch mâ chó cố bấc sơ múái tòm àûúåc
ngun nhên vâ hûúáng dêỵn chûäa trõ.

Tốm lẩi, nïëu bẩn àõnh àûa chấu túái bấc sơ, hậy chín bõ trûúác
àïí trẫ lúâi mưåt sưë cêu hỗi cố liïn quan túái chấu vïì thên nhiïåt, trẩng
thấi phên vâ cấc nhêån xết khấc ca bẩn vïì chấu bế. Cng nïn nối
vúái bấc sơ rùçng chấu cố tiïëp xc vúái ai cng cố nhûäng triïåu chûáng
nhû chấu khưng àïí bấc sơ suy nghơ vïì mưåt sưë bïånh lêy lan. Trong
lc chúâ àúåi, chûa cố bấc sơ, hậy àïí chấu nghó ngúi, bònh tơnh. Trấnh
nhûäng núi ưìn âo, nhiïìu tiïëng àưång. Khưng nïn cho chấu dng bêët
k mưåt thûá thëc gò nïëu khưng àûúåc bấc sơ hûúáng dêỵn tûâ trûúác.

Nïëu chấu sưët, hậy cho chấu ëng nûúác.

3. NHÛÄNG CÊU HỖI VÏÌ VIÏÅC SÙN SỐC KHI BẾ BÕ BÏÅNH

- Bế àang sưët cố nïn àûa chấu túái bấc sơ khưng

D chấu bế sưët cao, cng vêỵn cố thïí àûa ài àûúåc. Chó úã phông
khấm bïånh, bấc sơ múái cố nhiïìu phûúng tiïån àïí khấm bïånh cho
chấu.

- Cố cêìn choâng chùn (mïìn) cho chấu khưng?

Nïëu chấu àang sưët, khưng nïn àùỉp thïm chùn vò nhû thïë sệ
lâm thên nhiïåt tùng thïm. Giûä nhiïåt àưå phông tûâ 20o - 22oC khưng
àïí giố la, úã àiïìu kiïån nhû vêåy, chấu chó cêìn mùåc mưåt bưå qìn ấo
ng, rưång, thoấng lâ à.

- Cêìn sùn sốc thïë nâo cho bế dïỵ chõu?

Cùn phông cêìn thoấng vâ à êëm. Nïëu lêu khưng múã cûãa sưí,
hậy chuín chấu bế sang phông khấc mưåt lất, trong khi lâm vïå
sinh: quết nhâ, thay vẫi trẫi giûúâng... Sau àố, àống cûãa lẩi nïëu cêìn,
àïí trấnh giố, rưìi lẩi chuín chấu vïì.

Hâng ngây, vêỵn lau mùåt, cưí, rûãa tay, chên cho chấu nhû bònh
thûúâng.

Bẩn cố thïí tùỉm cho chấu nhûng ch pha nûúác úã nhiïåt àưå 37oC
vâ phông tùỉm phẫi kđn, khưng cố giố.

Trong sët thúâi gian bõ ưëm, chấu bế nâo cng mën cố bưë hóåc
mể, ưng, bâ... úã bïn cẩnh. Viïåc nây lâm cho Bế thêëy n têm vâ an
i Bế rêët nhiïìu, mưỵi khi Bế bõ khố chõu. Nïëu ngûúâi lúán khưng cố
àiïìu kiïån úã gêìn Bế, cố thïí cho Bế àưì chúi, sấch cố hònh vệ mâu àïí
Bế giẫi trđ.

Khưng nïn àïí Bế nhêån thêëy nết mùåt lo lùỉng, u sêìu ca ngûúâi
lúán vïì bïånh tònh ca Bế.

- Cêìn lâm gò khi bế ra nhiïìu mưì hưi

Nïëu Bế sưët vâ ngûúâi àưí mưì hưi, thïë lâ tưët. Vò àố lâ phẫn ûáng
ca cú thïì àïí lâm thên nhiïåt hẩ xëng. Nïn lau khư mưì hưi vâ thay
qìn ấo cho Bế.

- Cố cêìn bùỉt chấu nùçm tẩi giûúâng khưng?

Nïëu Bế thêëy ngûúâi mïåt, Bế sệ tûå àưång nùçm nghó. Nhûng nïëu
Bế khưng mën nùçm, thò khưng nïn bùỉt båc. Cûá àïí Bế ngưìi dêåy
hóåc ài lẩi trong phông. Ài têët (vúá) cho chấu.

Àưëi vúái cấc chấu bõ bïånh cêìn phẫi chûäa trõ lêu hóåc àang trong
thúâi gian phc hưìi sûác khỗe, cûá àïí chấu chúi bònh thûúâng. Chó nïn
trấnh nhûäng trô chúi lâm chấu bõ kđch àưång vâ khưng cho chúi vúái
trễ khấc àïí trấnh sûå lêy nhiïỵm.

- Chïë àưå ùn ca trễ bõ bïånh nhû thïë nâo?

Vúái trễ sú sinh, nïëu chấu khưng bõ ài tûúát, cố thïí cho ùn nhû
bònh thûúâng; khưng nïn ếp chấu ùn vâ ch cho chấu ëng nûúác
thïm.

- Nïëu bế bõ ài tûúát, thò ngûng cho b sûäa vâ cho ùn theo chïë àưå
riïng (coi phêìn cấc bïånh trễ em).

- Vúái trễ àậ lúán, cố thïí cho ùn sp, nûúác rau, chëi nghiïìn,
bấnh bđt cưët (bấnh mò nûúáng 2 lêìn), bấnh bđch quy.

Nïëu chấu cố dêëu hiïåu khỗi bïånh, dêìn dêìn trúã lẩi chïë àưå ùn bònh
thûúâng.

Ch : Khưng nïn ếp båc cấc chấu ùn

- Nïëu Bế bõ sưët, hậy cho chấu ëng nhiïìu nûúác ban ngây cng
nhû ban àïm, vò sưët lâm cú thïí cấc chấu thiïëu nûúác. Àïí chấu dïỵ
ëng, ngoâi nûúác trùỉng cố thïí cho Bế ëng nûúác cam, nûúác chanh,
nûúác sp, nûúác rau, nûúác àûúâng v.v...

Thûúâng cấc chấu thđch ëng nûúác mất hún lâ nûúác nống. Hậy
cho cấc chấu ëng nûúác mất - nhêët lâ cấc chấu hay bõ nưn ối. Nïëu
cấc chấu khưng chõu ùn thò cấc loẩi nûúác àûúâng, sp, mêåt ong, nûúác
cúm... cng cố thïí cung cêëp cho cấc chấu mưåt đt calo.

Giúâ giêëc sùn sốc nïn nhû thïë nâo?

Nïn tûå quy àõnh giúâ giêëc, thđ d vâo bíi sấng vâ 5 giúâ chiïìu
bẩn sệ ào nhiïåt àưå cho chấu, lau rûãa mùåt, ngoấy lưỵ mi, cho ëng
thëc hay bưi thëc. Viïåc sùn sốc cố giúâ giêëc nhû vêåy àúä lâm chấu bõ
mïåt hún lâ phẫi àiïìu trõ lan man cẫ ngây.
Sau khi sùn sốc chấu, bẩn nïn ghi thên nhiïåt ào àûúåc lc sấng,
lc chiïìu vâo giêëy cng vúái cấc hiïån tûúång (nïëu cố) nhû: nưn ối, ài
tûúát, ho... àïí chín bõ nối lẩi cho bấc sơ biïët, khi bấc sơ túái thùm,
hóåc nối qua àiïån thoẩi.

Nïëu bấc sơ cho biïët bïånh ca bế thåc loẩi lêy lan

Nïëu Bế mùỉc bïånh cố thïí lêy lan, phẫi cấch ly Bế vúái cấc trễ
khấc, kïí cẫ cấc ngûúâi lúán àang cố mang.

Ch : Khưng àïí thëc trong têìm tay trễ em

Nhiïìu ngûúâi àïí thëc àiïìu trõ bïånh cho cấc chấu úã gêìn chưỵ cấc
chấu nùçm, àïí tiïån sûã dng. Nhû vêåy rêët nguy hiïím, nhêët lâ àưëi vúái
cấc chấu àang trong tíi thêëy cấi gò lẩ cng cho vâo miïång.

Thëc àiïìu trõ cng phẫi ëng àng liïìu lûúång vâ àng lc.

Cấc chấu nhỗ thûúâng dïỵ bõ mâu sùỉc viïn thëc, hóåc võ ngổt
ca thëc hêëp dêỵn.

4. MƯÅT VÂI VÊËN ÀÏÌ CHUN MƯN.

Ào thên nhiïåt úã hêåu mưn nhû thïë nâo?

Lêëy ưëng ào nhiïåt àưå àậ lau rûãa sẩch, vêíy ưëng àïí mûác thy ngên
xëng dûúái 36oC rưìi bưi mưåt đt vadúlin vâo àêìu ưëng.

Àưëi vúái trễ sú sinh, àùåt bế nùçm ngûãa, mưåt tay nùỉm lêëy 2 chên
bế giú lïn, côn tay kia àt tûâ tûâ phêìn àêìu, cố àûång thu ngên bïn
trong vâ àậ àûúåc bưi va-dú-lin vâo hêåu mưn ca Bế, túái gêìn hïët
phêìn nây. Lâm xong àưång tấc nây, tiïëp tc giûä phêìn côn lẩi ca ưëng
ào trong tay.

Àưëi vúái trễ lúán hún, àïí trễ nùçm sêëp rưìi àt ưëng ào nhiïåt àưå tûâ tûâ
vâo hêåu mưn. Trong thúâi gian àïí ưëng ào trong hêåu mưn, nhúá àùỉp
mïìn cho chấu khỗi lẩnh. Cêìn àïí ưëng ào trong hêåu mưn, đt nhêët lâ 2
pht.

Nïëu cấc chấu vûâa chúi àa xong, hậy àïí chấu nghó ngúi đt nhêët
1 tiïëng, rưìi múái tiïën hânh lêëy nhiïåt àưå. Cêìn ch bưi va-dú-lin vâo

àêìu ưëng ào vâ àt tûâ tûâ vâo hêåu mưn chấu bế. Àưång tấc nây, nïëu
lâm mẩnh hóåc vưåi vâng cố thïí lâm xêy sất bïn trong hêåu mưn vâ
chẫy mấu. Àậ cố nhiïìu trûúâng húåp nhû vêåy.

Tẩi nhiïìu nûúác, ngûúâi ta lêëy thên nhiïåt bùçng cấch cho ngêåm
nhiïåt kïë úã miïång, hóåc kểp vâo nấch. Nhûng cấc cấch àố khưng
chđnh xấc bùçng cấch ào úã hêåu mưn.

Bùỉt mẩch úã cưí tay thïë nâo?

Àùåt ngốn trỗ hóåc ngốn trỗ vâ ngốn giûäa lïn cưí tay ca Bế, úã
phêìn gưëc ngốn tay cấi, khi Bế àïí ngûãa bân tay, bẩn sệ thêëy nhõp
àêåp ca mẩch mấu cưí tay. Trễ câng nhỗ, nhõp àêåp câng mau. úã trễ
sú sinh, sưë nhõp àêåp bònh thûúâng trong 1 pht tûâ 120 - 140 àêåp. Trễ
2 tíi: 110 àêåp/pht. Trễ 6 tíi: 60 - 80 àêåp/pht. Sưë nhõp àêåp nây
sệ cao hún bònh thûúâng khi trễ khốc, hay hoẩt àưång mẩnh.

Khi Bế ưëm, sưë nhõp àêåp sệ khưng giưëng bònh thûúâng vò mẩch
àêåp sệ ëu hún.

Khấm hổng thïë nâo?

Àưëi vúái trễ nhỗ, cêìn phẫi cố mưåt ngûúâi thûá 2 gip sûác thò bẩn
múái khấm hổng cho Bế àûúåc. Ngûúâi nây bïë chấu bế trïn lông, cho
mùåt chấu hûúáng vïì phđa ấnh sấng, giûä tay chên chấu, àïí chấu tûåa
ngûúâi vâo mònh rưìi dng 1 tay êën nhể vâo trấn chấu àïí àêìu chấu
ngẫ vïì phđa sau.

Ngûúâi khấm ngưìi phđa trûúác chấu bế, mưåt tay lâm Bế múã miïång
ra, côn tay kia dng cëng 1 chiïëc thòa (mỵng) êën lûúäi chấu bế

xëng vâ bẫo chấu kïu : "a... a...". Nhû vêåy, bẩn sệ nhòn rộ a-my-
àan úã hổng Bế.

5. LÂM GỊ KHI BẾ SƯËT?

Khưng àùỉp hóåc cho trễ mùåc thïm qìn ấo

Chó mùåc mưåt bưå qìn ấo ng cho thoấng. Khưng àùỉp chùn dẩ
hóåc len. Nïëu cêìn, chó àùỉp chùn àún (nhû khùn trẫi giûúâng). Nhiïåt
àưå trong phông khoẫng 20oC lâ vûâa.

Thëc thûúâng dng

Hai thûá thëc thûúâng dng àïí trõ sưët vâ hẩ nhiïåt lâ thëc
aspirine (acide acếtylsalicylique) vâ thëc paracếtamol. Cêìn àïí bấc
sơ chó àõnh liïìu lûúång, nhûng cấch dng chung nhû sau :