Theo dõi con

Theo dõi con
Đập vào mắt mấy tấm hình diễn viên Hàn Quốc khi vừa bước vào
phòng cô con gái 13 tuổi, chị Lưu nhíu mày: “Học không học toàn để ý
những cái vớ vẩn. Hay hớm gì mấy thằng trai không ra trai, gái không
ra gái mà giăng khắp nơi thế kia”.
Nghe thế, cô con gái sa sầm mặt, và chỉ đợi chị Lưu ra khỏi phòng, cô
bé đóng sầm cửa lại.
Trò chuyện với một chuyên gia giáo dục, chị Lưu (Thanh Trì, Hà Nội)
than thở: “Bọn trẻ càng ngày càng khó hiểu. Con bé nhà em hồi nhỏ lúc nào
cũng tíu tít với mẹ, thế mà càng lớn càng lỳ, đi học về là vào phòng, có gặng
thế nào nó cũng chẳng thèm mở mồm nói với mẹ một câu. Nó quan tâm đến
mấy anh diễn viên, ca sĩ còn hơn cả gia đình”.
Nhà giáo Đặng Thị Lệ Thủy, giám đốc Trung tâm bồi dưỡng kỹ năng
sống Smile’s House (Láng Hạ, Hà Nội), cho biết, rất nhiều phụ huynh than
phiền vì con cái bỗng trở nên khép kín trước bố mẹ và chúng như cất giữ rất
nhiều bí mật mà họ không thể nào biết được.
Bà Lệ Thủy cho rằng, thật ra, một trong những lý do khiến bọn trẻ
khó mở lòng với người lớn chính là bởi chúng cảm thấy không được “an
toàn”, khi các phụ huynh không biết tôn trọng những sở thích và sự riêng tư
của con.

Khi được khơi gợi và cảm thấy ‘an toàn’, trẻ sẽ dễ dàng bộc lộ bản
thân.
Theo nhà giáo dục, chính bố mẹ nên xây dựng ý thức về sự riêng tư
cho trẻ từ khi còn nhỏ. Chẳng hạn, trẻ 2-3 tuổi thường rất quan tâm đến đồ
chơi, khi mua đồ chơi cho con, hãy nói rõ cái này là của con, tạo một góc
nhỏ cho bé, hướng dẫn bé cách chơi và ý thức tự cất gọn gàng khi chơi xong.
Nếu bố mẹ muốn mượn đồ của con, cũng hãy ngỏ ý: “Mẹ mượn em gấu của
con một chút nhé”.
Cách này vừa tạo sự tự tôn cho trẻ vừa khiến bé biết tôn trọng sở thích,
sự riêng tư của bố mẹ cũng như những người xung quanh. Chẳng hạn, nếu

bé đòi đồ chơi của bạn, hãy nhẹ nhàng: “Cái ô tô này là của con, còn xe đẩy
là của bạn mà“.
Khi lớn hơn, tầm 9-10 tuổi, trẻ thường thích sưu những thứ phục vụ
cho sở thích cá nhân, chẳng hạn, các bạn trai hay mua tranh ảnh sticker (loại
nhỏ, có thể dán ở bất cứ đâu), đồng xu, tem thư… còn các bé gái lại thích
các loại túi đựng, ví xinh… Và người lớn cần tôn trọng trẻ, coi đó là thế giới
riêng của con bởi mỗi đồ vật đều chứa đựng rất nhiều tưởng tượng của trẻ.
Trẻ lớn, nhất là ở độ tuổi 13-14 thường bắt đầu ý thức rất rõ về sự
riêng tư của mình. Bên cạnh sở thích riêng trẻ còn bắt đầu muốn giữ những
“bí mật” của chúng như bạn bè, bạn trai, nhóm bạn… Trẻ bắt đầu hình thành
lòng tự tôn, dễ phản ứng nếu người lớn xâm phạm đến “vùng cấm địa” của
chúng.
Ở tuổi này, các bạn gái phức tạp hơn, hay tâm sự với bạn bè, viết nhật
ký chứ ít khi kể với bố mẹ về những cảm xúc hay sự việc diễn ra với mình.
Có nhiều em gái ngưỡng mộ các chàng diễn viên và thường sưu tầm ảnh của
họ để cất trong ngăn kéo hay dán đầy phòng. Nhiều em còn thần tượng hóa
các nhân vật trong các ban nhạc.
Những bạn nam tuổi này lại thích những ban nhạc hip hop, thần tượng
bóng đá…
Bởi thế, nếu bố mẹ xâm phạm vào sự riêng tư này như đọc trộm nhật
ký, nghe trộm điện thoại, hay lục ngăn kéo của con, gặng hỏi, tra vấn qua
bạn bè của trẻ… sẽ khiến các em cảm thấy bị tổn thương, xúc phạm, mất
lòng tin ở bố mẹ và càng trở nên khép mình hơn.
Trường hợp của bé Nhi, con gái chị Luyến ở Mỹ Đức, Hà Nội là một
điển hình. Thấy cô con gái lớp 10 dạo này hay để ý làm dáng hơn, lại thường
xuyên cắt dán những tấm bưu thiếp nhiều màu, chị Luyến lo lo. Một tối, khi
Nhi đi dự sinh nhật một cô bạn hàng xóm, chị Luyến vào bàn học của con để
kiểm tra. Chị tìm được một cuốn nhật ký dưới ngăn kéo, trong đó, có rất
nhiều trang kể về tình cảm đặc biệt Nhi dành cho cậu bạn lớp trưởng học
giỏi, đẹp trai. Trong cuốn sổ có bìa màu hồng ấy, chị còn thấy vài tấm bưu

thiếp cô bé tự làm nhưng không gửi.
“Con liệu hồn đấy, tí tuổi mà đã bày đặt yêu đương, học hành không
lo, suốt ngày cứ chúi mũi vào mấy thứ vớ va vớ vẩn”, chị Luyến vừa chỉ vào
mấy tấm bưu thiếp vừa mắng té tát con khi cô bé đi dự sinh nhật về. Nhi
đứng sững rồi lao vào góc học tập, ôm khư khư cuốn nhật ký và mấy tấm
thiệp, khóc nức nở: “Mẹ, sao mẹ lại làm thế. Con ghét mẹ!”. Sau sự việc này,
cô bé trở nên lầm lì, chẳng nói năng gì với mẹ nữa. Sức học của em cũng sút
hẳn đi.
“Điều tối kỵ của phụ huynh là lục lọi đồ của con, đọc trộm nhật ký,
xem trộm điện thoại… và sau đó lại ngang nhiên đem những điều này ra làm
bằng chứng để quát nạt hay chế giễu trẻ. “, chuyên gia giáo dục chia sẻ.
Bà Thủy cho biết, bố mẹ bao giờ cũng lo lắng cho con, sợ con sa ngã,
phát triển lệch hướng hay có những mối quan hệ, quan tâm ảnh hưởng đến
việc học hành. Trong xã hội ngày nay, việc này không thừa, nhưng cần phải
thể hiện làm sao thật khéo léo, tế nhị để không làm tổn thương trẻ. Bạn có
thể quan sát, lắng nghe để tìm hiểu xem thế giới nội tâm của con có tích cực
không. Chẳng hạn, nếu cháu khóa ngăn kéo, viết nhật ký là điều bình thường,
cần tôn trọng, nhưng sử dụng tiền sai mục đích hay lạm dụng điện thoại thì
lại cần nhắc nhở. Ngoài ra, hãy để ý đến trang phục, kết quả học tập, thói
quen sinh hoạt của con để phát hiện ngay những dấu hiệu của sự tiêu cực và
kịp thời giúp trẻ.
“Cách tốt nhất vẫn là gần gũi, chuyện trò với con, làm sao để trẻ thấy
bố mẹ là người bạn lớn thân thiện, đáng tin cậy. Bạn cũng luôn tạo dựng bầu
không khí trong gia đình vui tươi, cởi mở, dân chủ, để trẻ tự nguyện bộc
bạch”, bà nói. “Và khi trẻ đã tin cậy thổ lộ, bố mẹ hãy tỏ ra cảm thông, chia