Đánh giá mức độ thích hợp đất đai phục vụ phát triển nông nghiệp bền vững ở huyện chi lăng, tỉnh lạng sơn

I H C QU C GIA HÀ N I
TR

NG

I H C KHOA H C T

NHIÊN

----------------------------

LÊ M NH D NG

ÁNH GIÁ M C

THÍCH H P

T AI PH C

V PHÁT TRI N NÔNG NGHI P B N V NG
HUY N CHI L NG, T NH L NG S N

LU N V N TH C S KHOA H C

HÀ N I – 2016


I H C QU C GIA HÀ N I
TR

NG

I H C KHOA H C T

NHIÊN

----------------------------

LÊ M NH D NG

ÁNH GIÁ M C

THÍCH H P

T AI PH C

V PHÁT TRI N NÔNG NGHI P B N V NG
HUY N CHI L NG, T NH L NG S N
Chuyên ngành: Qu n lý tài nguyên và môi tr

ng

Mã s :60850101

LU N V N TH C S KHOA H C
CH T CH H I

PGS.TS.

NG

NG

NG V N BÀO

IH

NG D N KHOA H C

PGS.TS. PH M QUANG TU N

HÀ N I - 2016


M CL C
M C L C ..................................................................................................................ii
DANH M C B NG BI U ....................................................................................... v
M

U .................................................................................................................... 1

1. Tính c p thi t ......................................................................................................... 1
2. M c tiêu và nhi m v ............................................................................................ 2
3.

it

ng, ph m vi nghiên c u ............................................................................ 3

4. N i dung nghiên c u ............................................................................................. 3
5. C s d li u th c hi n ......................................................................................... 6

6. C u trúc lu n v n .................................................................................................. 6
CH

NG 1: T NG QUAN V

ÁNH GIÁ M C

THÍCH H P

T AI PH C V PHÁT TRI N NÔNG NGHI P B N V NG ................... 7
1.1. Khái ni m v đ t và đ t đai............................................................................... 7
1.2. Nghiên c u v phân lo i đ t xây d ng b n đ th nh

ng. .......................... 8

1.3. Nghiên c u v đánh giá đ t. ............................................................................ 10
1.4. Nghiên c u v phát tri n nông nghi p b n v ng. ......................................... 13
1.5. Quan đi m ti p c n .......................................................................................... 14
1.5.1. Quan đi m l ch s ........................................................................................... 14
1.5.2. Quan đi m h th ng ........................................................................................ 15
1.5.3. Quan đi m phát tri n b n v ng ....................................................................... 15
1.6. Ph

ng pháp nghiên c u................................................................................. 17

1.6.1. i u tra b sung ch nh lý b n đ th nh

ng ................................................. 17

1.6.2. L y m u đ t phân tích nông hóa ..................................................................... 17

1.6.3. Ph

ng pháp phân tích ch tiêu lý hóa h c đ t. .............................................. 17

1.6.4. Ph

ng pháp đánh giá đ t đai theo y u t h n ch c a FAO. ........................ 18

1.6.5. Ph

ng pháp chuyên gia và k th a tài li u. .................................................. 19

1.6.6. Ph

ng pháp b n đ và GIS ........................................................................... 19

1.7. Các b

c th c hi n .......................................................................................... 19

ii


CH

NG 2:

QUAN

I U KI N T

NHIÊN VÀ KINH T

N PHÂN H NG THÍCH H P

T

XÃ H I LIÊN

AI C A HUY N CHI

L NG ....................................................................................................................... 21
2.1. i u ki n t nhiên và tài nguyên thiên nhiên ................................................ 21
2.1.1. V trí đ a lý ...................................................................................................... 21
2.1.2.

a ch t, đ a m o............................................................................................. 21
2.1.2.1.

c đi m đ a ch t .........................................................................21

2.1.2.2.

c đi m đ a m o .........................................................................23

2.1.3.

c đi m khí h u ............................................................................................ 23

2.1.4.

c đi m thu v n .......................................................................................... 26

2.1.5.

c đi m th m th c v t .................................................................................. 27

2.1.5.

c đi m quá trình hình thành đ t ch y u .................................................... 28

2.1.6. Tài nguyên thiên nhiên .................................................................................... 30
2.1.6.1. Tài nguyên đ t ...............................................................................30
2.1.6.2. Tài nguyên n

c ............................................................................33

2.1.6.3. Tài nguyên r ng ............................................................................34
2.1.6.4. Tài nguyên khoáng s n ..................................................................34
2.2. Th c tr ng kinh t xã h i ................................................................................ 34
2.2.1. S n xu t nông - lâm nghi p, phát tri n nông thôn .......................................... 34
2.2.2. S n xu t công nghi p, th
2.3. Hi n tr ng môi tr

ng m i và d ch v ................................................ 36

ng n m 2014 ................................................................... 37

2.3.1. Môi tr

ng đ t ................................................................................................ 37

2.3.2. Môi tr

ng n

2.3.3. Môi tr

ng không khí ..................................................................................... 39

2.4.

c ............................................................................................. 38

ánh giá chung v đi u ki n t nhiên, kinh t , xã h i và môi tr

ng

tác đ ng đ n phát tri n nông nghi p. .................................................................... 39
2.4.1. Nh ng thu n l i .............................................................................................. 39
2.4.2. Nh ng khó kh n .............................................................................................. 40
CH

NG 3: THÀNH L P B N

NV

T

AI VÀ

ÁNH GIÁ

iii


PHÂN H NG THÍCH H P CÁC

NV

T

AI PH C V

PHÁT

TRI N NÔNG NGHI P HUY N CHI L NG.................................................... 42
3.1.

n v đ t đai ................................................................................................... 42

3.1.1. L a ch n các ch tiêu t o l p đ n v đ t đai ................................................... 42
3.1.2.Nhóm ch tiêu đ c tr ng v đ a hình ................................................................ 43
3.1.3.Nhóm ch tiêu đ c tr ng th nh

ng ............................................................... 44

3.1.4.Nhóm ch tiêu đ c tr ng ch t l

ng đ t ........................................................... 48

3.1.5.Nhóm ch tiêu đ c tr ng v khí h u ................................................................. 55
3.1.6.Ch tiêu t

i tiêu .............................................................................................. 57

3.1.7. Xây d ng b n đ đ n v đ t đai ...................................................................... 57
3.2. Lo i hình s d ng đ t nông nghi p và l a ch n cây tr ng đánh giá .......... 60
3.2.1. ánh giá m t s lo i hình s d ng đ t chính .................................................. 60
3.2.2. L a ch n các cây tr ng c u thành lo i hình s d ng đ t ph c v
đánh giá phát tri n nông nghi p ................................................................................ 64
3.3.

c tr ng sinh thái cây tr ng. ........................................................................ 64

3.4. ánh giá phân h ng thích h p. ....................................................................... 66
3.4.1. C s l a ch n các ch tiêu và đánh giá .......................................................... 66
3.4.2. K t qu đánh giá phân h ng thích nghi sinh thái ........................................... 69
3.5.

xu t đ nh h

ng s d ng đ t nông nghi p b n v ng huy n Chi

L ng. ......................................................................................................................... 78
3.5.1. C s khoa h c, th c ti n và nguyên t c đ xu t đ nh h
3.5.1. K t qu đ xu t đ nh h

ng ........................ 78

ng ............................................................................ 80

K T LU N VÀ KI N NGH ................................................................................ 84
TÀI LI U THAM KH O ...................................................................................... 86

iv


DANH M C VI T T T

DT

Di n tích

G

ánh giá đ t đai

KTN

i u ki n t nhiên

V

n v đ t đai

FAO

T ch c nông l

ng Liên H p Qu c

KTXH

Kinh t xã h i

KTTV

Khí t

LUT

Lo i hình s d ng đ t

SXNN

S n xu t nông nghi p

UNESCO

T ch c Giáo d c, Khoa h c và V n hóa Liên H p Qu c

WRB

C s tham chi u tài nguyên đ t th gi i

YCSD

Yêu c u s d ng đ t

ng th y v n

v


DANH M C B NG BI U
B ng 1: Ch tiêu phân tích và ph

ng pháp phân tích đ t ................................................... 18

B ng 2: Hi n tr ng s d ng đ t huy n Chi L ng đ n ngày 31/12/2014 .............................. 31
B ng 3: Phân c p ch tiêu đ a hình trong vùng đánh giá ..................................................... 43
B ng 4: Phân c p ch tiêu các lo i đ t đánh giá trong vùng đánh giá ................................. 45
B ng 5: Phân c p ch tiêu theo thành ph n c gi i .............................................................. 46
B ng 6: Phân c p ch tiêu theo t ng dày đ t ........................................................................ 47
B ng 7: Di n tích các lo i đ t chuy n đ i sang phân lo i đ nh l

ng FAO-UNESCO t

phân lo i phát sinh trong vùng đánh giá .............................................................................. 52
B ng 8: T ng h p di n tích các lo i đ t theo phân lo i đ nh l

ng FAO-UNESCO trong

vùng đánh giá ....................................................................................................................... 52
B ng 9: Phân c p ch tiêu đ chua th y phân ...................................................................... 53
B ng 10: Phân c p ch tiêu hàm l

ng ch t h u c ............................................................ 54

B ng 11: Phân c p nhóm ch tiêu khí h u ........................................................................... 56
B ng 12: Thu c tính c a m t s đ n v đ t đai ................................................................... 59
B ng 13: Các lo i hình s d ng đ t nông nghi pch y u

huy n Chi L ng...................... 60

B ng 14: Phân c p thích h p cho các ch tiêu đánh giá....................................................... 67
B ng 15: T ng h p k t qu phân h ng thích h p đ i v i các lo i cây tr ng ...................... 70
B ng 16: T ng h p k t qu phân h ng thích h p đ i v i các lo i cây tr ng theo hi n tr ng
s d ng đ t ........................................................................................................................... 70
B ng 17: T ng h p k t qu phân h ng m c đ thích h p đ i v i các lo i cây tr ng theo
y u t h n ch ...................................................................................................................... 72
B ng 18: K t qu đ xu t di n tích phát tri n các lo i hình s d ng đ t............................. 81
B ng 19:

xu t đ nh h

ng s d ng theo đ n v đ t đai huy n Chi L ng....................... 81

vi


DANH M C HÌNH
Hình 1: Th t các b

c đánh giá đ t đai............................................................................ 19

Hình 2: Quy trình các b

c nghiên c u ............................................................................... 20

Hình 3: B n đ nhi t đ trung bình n m huy n Chi L ng ................................................... 25
Hình 4: B n đ l

ng m a trung bình n m huy n Chi L ng .............................................. 25

Hình 5: B n đ m ng l

i th y v n huy n Chi L ng .......................................................... 26

Hình 6: B n đ hi n tr ng s d ng đ t s n xu t nông nghi p huy n Chi L ng .................. 33
Hình 7: B n đ đ d c và đ a hình t

ng đ i trên đ t s n xu t nông nghi p huy n Chi

L ng ..................................................................................................................................... 44
Hình 8: B n đ Th nh

ng theo phân lo i phát sinh trên đ t s n xu t nông nghi p huy n

Chi L ng .............................................................................................................................. 45
Hình 9: B n đ phân b thành ph n c gi i t ng m t trên đ t s n xu t nông nghi p huy n
Chi L ng .............................................................................................................................. 46
Hình 10: B n đ phân b t ng dày đ t s n xu t nông nghi p huy n Chi L ng ................... 47
Hình 11: B n đ phân b đ chua th y phân t ng m t trên đ t s n xu t nông nghi p huy n
Chi L ng .............................................................................................................................. 54
Hình 12: B n đ phân b hàm l

ng ch t h u c t ng m t trên đ t s n xu t nông nghi p

huy n Chi L ng .................................................................................................................... 55
Hình 13: B n đ

n v đ t đai vùng s n xu t nông nghi p huy n Chi L ng .................... 58

Hình 14: Quy trình các b

c đánh giá phân h ng thích h p đ t Chi L ng ......................... 69

Hình 15: B n đ phân h ng thích h p đ t đai v i cây Lúa trên đ t s n xu t nông nghi p
huy n Chi L ng .................................................................................................................... 73
Hình 16: B n đ phân h ng thích h p đ t đai v i cây Ngô trên đ t s n xu t nông nghi p
huy n Chi L ng .................................................................................................................... 74
Hình 17: B n đ phân h ng thích h p đ t đai v i cây Thu c lá trên đ t s n xu t nông
nghi p huy n Chi L ng ........................................................................................................ 75
Hình 18: B n đ phân h ng thích h p đ t đai v i cây Khoai tây trên đ t s n xu t nông
nghi p huy n Chi L ng ........................................................................................................ 76
Hình 19: B n đ phân h ng thích h p đ t đai v i cây Na trên đ t s n xu t nông nghi p
huy n Chi L ng .................................................................................................................... 77

vii


Hình 20: B n đ phân h ng thích h p đ t đai v i cây H ng trên đ t s n xu t nông nghi p
huy n Chi L ng .................................................................................................................... 78
Hình 21: B n đ đ xu t đ nh h

ng s d ng đ t nông nghi p trên c s k t qu đánh giá

m c đ thích h p đ t đai huy n Chi L ng t nh L ng S n ................................................. 83

viii


M

U

1. Tính c p thi t
t là m t trong nh ng tài nguyên thiên nhiên quan tr ng, là t li u c b n
cho s n xu t nông nghi p và lâm nghi p. i u đó cho chúng ta có đ y đ c n c đ
coi l p đ t ph là tài s n qu c gia ch y u[12]. Hi n pháp n
Nam t i ch

c CHXHCN Vi t

c th ng nh t qu n lý đ t đai theo

ng II đi u 18 đã xác đ nh "Nhà n

quy ho ch và pháp lu t, đ m b o s d ng đ t đúng m c đích và có hi u qu . Nhà
n

c giao đ t cho các t ch c và cá nhân s d ng n đ nh lâu dài".
T khi th ng nh t hai mi n, d

Nam, nông nghi p n

c nhà đã đ t đ

i s lãnh đ o c a

c nhi u thành t u quan tr ng, góp ph n

thúc đ y phát tri n kinh t - xã h i c a đ t n
nh ng đ m b o an toàn l

ng C ng S n Vi t

c. S n xu t nông nghi p không

ng th c qu c gia mà còn mang l i ngu n thu cho

n n kinh t v i vi c t ng hàng hóa nông s n xu t kh u. Nông nghi p đang t ng
b

c c b n đã chuy n sang s n xu t hàng hoá.
Tuy nhiên, v m t t ng th , n n nông nghi p n

c ta v n ph i đang đang

đ i m t v i hàng lo t các v n đ nh quy mô s n xu t nh , ru ng đ t manh
mún, công ngh s n xu t l c h u, ch t l

ng hàng hóa th p, chuy n d ch c c u

s n xu t không có tính b n v ng, h p tác liên k t c nh tranh ph c v xu t kh u
y u... Trong đ y n i b t lên là vi c s d ng không h p lý tài nguyên đ t nông
nghi p. Trong khi không gian tài nguyên đ t nông nghi p thì có h nmà d

i

s c ép c a quá trình đô th hóa, công nghi p hóa và s gia t ng dân s thì m c
tiêu hàng đ u đ

c đ t ra là s d ng đ t nông nghi p hi u qu , khai thác h p lý

và mang tính b n v ng.
th c hi n m c tiêu đó thì c s yêu c u là c n ph i có nh ng nghiên
c u, đánh giáxác đ nh đ

cs l

ng, ch t l

ng và phân b c a t ng lo i hình s

d ng đ t nông nghi p theo t ng m c đ thích h p; d a trên nh ng ngu n tài li u c
b n v đi u tra phân lo i, l p b n đ đ t, y u t t nhiên và kinh t xã h i tác đ ng
đ n s n xu t nông nghi p.

1


Chi L ng là m t huy n mi n núi n m
Nh ng n m qua kinh t huy n đã có b

phía Tây Nam c a t nh L ng S n.

c chuy n d ch m nh theo h

ng t ng d n t

tr ng ngành công nghi p, gi m d n t tr ng ngành nông nghi p. Quá trình chuy n
d ch c c u kinh t nông nghi p di n ra
không còn, nhi u mô hình chuy n đ i đ

h u h t các xã, xu h

ng đ c canh cây lúa

c áp d ng mang l i hi u qu kinh t cao.

Tuy nhiên, c ng nh tình tr ng chung c a nhi u n i, s n xu t nông nghi p c p
huy n c ng g p nhi u khó kh n và di n tích đ t nông nghi p đã có nh ng bi n đ ng
l n,nh ng khai thác ch a đ

c hi u qu và không b n v ng, ch t l

ng các quy

ho ch s d ng đ t và quy ho ch nông nghi p ch a cao; đòi h i ph i có c s khoa
h c v ng ch c làm ti n đ đ nh h

ng quy ho ch. Do v y, đây là c s đ h c viên

th c hi n lu n v n th c s khoa h c:“ ánh giá m c đ thích h p đ t đai ph c v
phát tri n nông nghi p b n v ng

huy n Chi L ng, t nh L ng S n”

2. M c tiêu và nhi m v
2.1. M c tiêu:
Xác l p c s khoa h c ph c v đ nh h

ng phát tri n nông nghi p b n v ng

huy n Chi L ng trên c s xác đ nh ti m n ng đ t đai và đánh giá phân h ng thích
h p m t s lo i hình s d ng đ t nông nghi p chính.
2.2. Nhi m v :
Nh m đ t đ

c nh ng m c tiêu trên, lu n v n c n ph i gi i quy t nh ng

nhi m v sau:
-

ánh giá đ

c các đi u ki n t nhiên và kinh t xã h i có liên quan đ n

phân h ng thích h p đ t nông nghi p c a huy n Chi L ng.
- Nghiên c u và phân tích đ

c yêu câu sinh thái c a các cây tr ng chính c u

thành m i lo i hình s d ng đ t s n xu t nông nghi p c a huy n Chi L ng.
- L a ch n đ

c các đ c tr ng v th nh

ng, ch t l

ng đ t và khí h u

ph c v xây d ng b n đ đ n v đ t đai.
- Xác đ nh đ

c m c thích h p các cây tr ng b

c đ u đ xu t đ nh h

ng

s d ng đ t nông nghi p b n v ng.

2


3. Gi i h n và ph m vi nghiên c u
Gi i h n không gian: i u tra đánh giá m c đ thích h p đ t đai đ i v i s n
xu t nông nghi p

huy n Chi L ng đ

c th c hi n trên ph m vi toàn b di n tích

đ t s n xu t nông nghi p theo không gian và s li u ki m kê đ t đai n m 2015 (đ n
31/12/2014), theo đó t ng di n tích đánh giá là 13.855,84 ha, bao g m
tr ng lúa n

t chuyên

c (LUC); đ t tr ng lúa còn l i (LUK); đ t b ng tr ng c y hàng n m

khác (BHK); đ t n

ng r y tr ng cây hàng n m khác (NHK) và đ t tr ng cây lâu

n m (CLN).
Ph m vi nghiên c u trong lu n v n:
- Nghiên c u, phân tích đ c đi m các
sinh thái
-

n v đ t đai t

ng ng v i đi u ki n

Chi L ng.
ánh giá phân h ng m c đ thích h p đ t đai đ i v i các lo i cây tr ng

chính có th m nh c a huy n và có y u t đ m b o an ninh l

ng th c bao g m:

cây lúa, cây ngô, cây thu c lá, cây khoai tây, cây na, cây h ng.
-B

c đ u đ xu t b trí di n tích phát tri n các nhóm cây tr ng trên c s

các m c thích h p c a t ng đ n v đ t đai.
4. N i dung nghiên c u
4.1. i u tra đánh giá đi u ki n t nhiên và hi n tr ng s d ng đ t nông nghi p
C p nh t s li u phân tích.
- Xác đ nh quy lu t phân b , m i t

ng quan gi a các y u t đ a hình, đ a

ch t, th c v t, thu v n…v i đ t và nh ng thay đ i v s phân b không gian gi a
các lo i đ t, v đ dày t ng đ t m n, v s li u phân tích th nh

ng và nông hóa đ

t đó xây d ng khoá chu n ph c v n i suy cho các khu v c khác.
- M u đ t l y theo t ng phát sinh c a ph u di n đ i di n cho các lo i đ t
chính. M u th nh

ng phân tích các ch tiêu: pHKCl, OM%, Dung tích h p thu

(CEC: meq/100 g đ t), Thành ph n c gi i.
Ch nh lý m t s n i dung c a b n đ đ t:

3


- Tên đ n v phân lo i đ t: chuy n đ i theo h th ng phân lo i và ký hi u
đ

c quy đ nh

quy ph m đi u tra l p b n đ đ t n m 1984.

- Liên h chuy n đ i tên đ t theo FAO-UNESCO/WRB.
- Ký hi u v thành ph n c gi i l p đ t m t;

dày t ng đ t m n.

- Các thông tin v t l , m c đ k t von, đá l n trong đ t, đá l đ u đ

cx p

tu n t sau ký hi u v đ dày t ng đ t m n theo đúng ký hi u c a quy ph m 1984.
4.2.Xây d ng các b n đ thành ph n
Ti n hành thành l p b n đ mô hình s đ cao đ xây d ng b n đ đ d c.
Thu th p, xây d ng các b n đ thành ph n: phân vùng khí h u, t

i tiêu, đ d c, đ a

ng đ i, và thành ph n c p h t...

hình t

4.3. ánh giá m c đ thích nghi đ t đai
a). Xây d ng yêu c u s d ng đ t, g m các n i dung sau:
* Nghiên c u c n c khoa h c đ xây d ng yêu c u s d ng đ t (YCSD ), d a
trên các tiêu chí:
c đi m sinh lý, yêu c u sinh thái c a cây tr ng/nhóm cây tr ng thu c các

-

lo i hình s d ng đ t c n đánh giá
c đi m và ch t l

-

ng đ t đai

* L a ch n y u t h n ch và xây d ng ch tiêu. Y u t h n ch đ

cđ a

ra xem xét c n ph i th a mãn nh ng đi u ki n sau đây:
-

Có s phân bi t v m c đ thích h p c a đ c đi m đ t đai đ i v i t ng
lo i s d ng đ t.

-

Ranh gi i các l p thích h p trên có th xác đ nh đ

c trên b n đ .

* Xây d ng yêu c u s d ng đ t và phân c p chúng theo 4 m c: S1: r t
thích h p; S2: thích h p; S3: ít thích h p; N: không thích h p.
b). L a ch n và phân c p các ch tiêu t o l p b n đ đ n v đ t đai, xây d ng
b n đ đ n v đ t đai
* L a ch n và phân c p các ch tiêu t o l p b n đ đ n v đ t đai đ

cc n

c vào:
-

Yêu c u s d ng đ t c a các lo i s d ng đ t đ

c l a ch n đ a vào

4


đánh giá.
-

M c chênh l ch, s sai khác c a các y u t v đ c đi m và ch t l

ng

đ t đai trong ph m vi lãnh th nghiên c u (huy n và t nh).
* Các y u t tham gia t o l p b n đ đ n v đ t đai có th g m m t s trong
nh ng đ c đi m d

i đây:

– M t s đ c tr ng v th i ti t khí h u (Ch s d ng khi có s khác bi t
gi a các vùng trong huy n)
–

c đi m v đ t: Lo i đ t; đ dày t ng đ t m n ; đ a hình (đ a hình t

ng

đ i áp d ng v i đ t b i t và đ t ru ng b c thang; đ d c áp d ng v i
đ i núi); đ c tính lý hoá h c c a đ t,,
–

i u ki n thu l i và thu v n n

c m t, có th g m các y u t sau: Ch

đ ng p (đ sâu ng p và th i gian ng p, t n xu t ng p); Khô h n (th i
đi m h n và th i gian khô h n);

i u ki n t

khó kh n và không đ

i u ki n tiêu thoát (ch đ ng, bán ch

ct

i);

i (ch đ ng, bán ch đ ng,

đ ng, khó kh n và không tiêu thoát).
c). Ch ng x p các lo i b n đ chuyên đ : đ t, (khí h u), thu l i, thu v n
n

c m t... đ xây d ng b n đ đ n v đ t đai.Biên t p b n đ đ n v đ t đai,

k t n p v i CSDL ph c v các n i dung ti p theo.
ánh giá m c đ thích h p c a đ t đai v i các lo i hình s d ng đ tđ

d).

c

l a ch n theo trình t sau:
-

Xây d ng cây quy t đ nh t yêu c u s d ng đ t

-

Phân h ng m c đ thích h p c a đ t đai và t ng h p k t qu :

-

Biên t p b n đ k t qu đánh giá phân h ng đ t đai

-

Ch ng x p b n đ phân h ng v i b n đ hi n tr ng s d ng đ t s n xu t
nông nghiêp cùng t l ,

-

T ng h p di n tích các m c đ thích h p c a đ t đai v i t ng cây tr ng theo

hi n tr ng s d ng và s l

ng, m c đ các y u t h n ch theo huy n, xã.

K t qu đánh giá phân h ng đ t đai này s là m t trong nh ng c n c khoa h c và
s li u đ u vào quan tr ng đ đ xu t b trí cây tr ng

5


5. C s d li u th c hi n
- B n đ th nh

ng huy n Chi L ng biên t p t l 1/50.000, Vi n Quy

ho ch và Thi t k Nông nghi p, th c hi n n m 2010;
- B n đ th nh

ng theo phân lo i đ nh l

ng FAO-UNESCO c a t nh

L ng S n, biên t p t l 1/50.000, Vi n Quy ho ch và Thi t k Nông nghi p;
- L p thu c tính thông tin và không gian v nhi t đ trung bình n m và 12
tháng c a t nh L ng S n, Vi n Khí T

ng th y V n;

- L p thu c tính thông tin và không gian v l
tháng c a t nh L ng S n, Vi n Khí T

ng m a trung bình n m và 12

ng Th y V n;

- S li u phân tích đ t c a 516 m u theo các ch tiêu nông hóa th nh

ng,

Vi n Quy ho ch và Thi t k Nông nghi p, th c hi n n m 2010.
6. C u trúc lu n v n
Lu n v n đ
M
v nđ

c xây d ng theo c u trúc ch

ng m c, ngoài các ph n l n nh

u; K t Lu n và Ki n ngh ; Tài li u tham kh o; Ph l c, thì n i dung c a lu n
c trình bày trong 3 ch
Ch

ng chính sau:

ng 1: T ng quan v đánh giá m c đ thích h p đ t đai ph c v phát

tri n nông nghi p.
Ch

ng 2:

i u ki n t nhiên và kinh t xã h i liên quan đ n đánh giá phân

h ng h p đ t đai c a huy n Chi L ng.
Ch

ng 3: Thành l p b n đ đ t đai và đánh giá phân h ng thích h p các

đ n v đ t đai ph c v phát tri n nông nghi p huy n Chi L ng.

6


CH
T NG QUAN V

NG 1:

ÁNH GIÁ M C

THÍCH H P

T AI PH C

V PHÁT TRI N NÔNG NGHI P B N V NG
1.1. Khái ni m v đ t và đ t đai.
N m 1897, nhà Th nh
đ nh: “

ng h c ng

i Nga V.V. Docutraev l n đ u đã xác

t là t ng m t ho c t ng ngoài c a đá b bi n đ i m t cách t nhiên d

tác d ng t ng h p c a n

i

c, không khí, các sinh v t s ng và ch t khác nhau”. Sau

đó, ông đã b sung thêm cho khái ni m v đ t c a minh. Theo ông “đ t trên b m t
l cđađ

c hình thành do s tác đ ng c c k ph c t p c a khí h u đ a ph

th c v t và đ ng v t, thành ph n và c u t o c a đá m , đ a hình đ a ph

ng,

ng và cu i

cùng là tu i c a m t lãnh th nh t đ nh”[10].
Quan đi m do Docutraev là lu n đi m xu t phát c b n cho khái ni m v s
phát sinh c a đ t theo đó

tđ

c coi m t v t th t nhiên c u t o đ c l p lâu đ i

do k t qu quá trình ho t đ ng t ng h p c a 5 y u t hình thành đ t đó là: sinh v t,
đá m , khí h u, đ a hình và th i gian.
Tuy v y, khái ni m này ch a đ c p đ n kh n ng s d ng và s tác đ ng
c a các y u t khác t n t i trong môi tr
gi khác đã b sung các y u t : n
con ng

ng xung quanh. Do đó, sau này m t s h c

c c a đ t, n

c ng m và đ c bi t là vai trò c a

i đ hoàn ch nh khái ni m v đ t nêu trên.
Trên c s đó, h c gi ng

i Anh V.R.Wiliam đã phát tri n h c thuy t v đ

phì c a đ t. Ông đã xác đ nh đ phì nhiêu c a đ t là kh n ng c a nó th a mãn v i
m t m c đ nh t đ nh yêu c u c a cây v các y u t th nh

ng c a s s ng. Trên

c s đ c đi m quan tr ng này c a đ t, Wiliam đã xác đ nh khái ni m v đ t: “Khi
chúng ta nói v đ t, chúng ta ph i hi u đó là t ng m t t i x p c a l c đ a có kh
n ng t o ra s n ph m cho cây tr ng”. Chính nh có đ phì nhiêu mà đ t có kh
n ng t o ra s n s n ph m c a cây. C ng chính cái đó làm cho đ t tr thành v n c
b n c a s n xu t nông nghi p, là “đi u ki n không th thi u đ
tái sinh c a hàng lo t th h loài ng

c c a s t n t i và

i k ti p nhau”[10].

Mu n ti p t c phát tri n s n xu t sau này v n đ đ c bi t quan tr ng là ph i

7


nghiên c u v đ phì nhiêu đ t. Kinh nghi m cho th y n ng su t cao ch có th đ t
đ

c khi mà d a trên k thu t canh tác đúng, và khi chúng ta n m đ

c u c a cây tr ng và đ c đi m c a đ t.

phì nhiêu c a đ t hi u m t cách v n t t là

kh n ng c a đ t cung c p cho cây, trong th i gian sinh tr
và ch t dinh d
d

ng c n thi t.

ng, m t s l

t nghèo nh t c ng ch a m t s l

ng n

c

ng ch t dinh

ng c n cho cây đ đ t m t n ng su t nh t đ nh[1].
T kinh nghi m và tri th c c a th gi i, các nhà th nh

th m c đ

ng Vi t Nam đã

t là ph n trên m t c a v trái đ t mà

khái quát l i và cho r ng “

“

c nh ng yêu

đó cây c i có

c” và t đ y suy r ng ra thành nh ng quan đi m v đ t đai nh sau:

t đai là m t di n tích c th c a b m t trái đ t bao g m các y u t c u thành

c a môi tr
th nh

ng sinh thái ngay bên trên và d

ng, đ a hình, m t n

cùng v i n

i b m t đó nh : Khí h u th i ti t,

c (h , sông su i…), các d ng tr m tích sát b m t

c ng m và khoáng s n trong lòng đ t, t p đoàn th c v t, tr ng thái

đ nh c c a con ng

i, nh ng k t qu nghiên c u trong quá kh và hi n t i đ

l i”[7].Nh v y, đ t đai là m t kho ng không gian có gi i h n g m: Khí h u, l p
đ t b m t, th m th c v t, đ ng v t, di n tích m t n

c, n

c ng m và khoáng s n

trong lòng đ t. Trên b m t đ t đai là s k t h p gi a các y u t

ng, đ a

th nh

hình, thu v n, th m th c v t cùng v i các thành ph n khác có vai trò quan tr ng và
ý ngh a to l n đ i v i ho t đ ng s n xu t và cu c s ng c a xã h i loài ng

t nông nghi p là đ t đ

i.

c xác đ nh ch y u đ s d ng vào s n xu t

nông nghi p nh đ t tr ng cây hàng n m, đ t tr ng cây lâu n m, đ t r ng s n
xu t, r ng phòng h , r ng đ c d ng, đ t nuôi tr ng thu s n, đ t làm mu i ho c
nghiên c u thí nghi m v nông nghi p.
1.2. Nghiên c u v phân lo i đ t xây d ng b n đ th nh
Theo[16], công tác đi u tra l p b n đ th nh
đ

c ti n hành ngay t tr

ng.

ng (b n đ đ t)

Vi t Nam

c nh ng n m 60 c a th k XX, c th là t n m 1960

đ n 1975 các c quan chuyên môn trong đó có Vi n Quy ho ch và Thi t k Nông
nghi p đã xây d ng các B n đ th nh

ng t l 1/25.000 - 1/50.000 c p huy n, t

l 1/50.000 -1/100.000 c a h u h t các t nh thành phía B c. T i L ng S n, t nh ng

8


n m 1967 – 1969 V Qu n lý ru ng đ t - B Nông nghi p đã cùng v i t nh đi u tra
xây d ng b n đ đ t t nh L ng S n t l 1/100.000.

n n m 1982- 1984, Vi n Quy

ho ch và Thi t k Nông nghi p đã ti n hành b sung, ch nh lý xây d ng b n đ đ t
t ch nh lý này, b n đ đã th hi n đ

t nh L ng S n t l 1/100.000.

c các lo i

đ t chính, ch tiêu đ dày t ng đ t m n 3 c p (X-Y-Z) và đ d c chia thành 5 c p (I:
0-3o, II : 3-8o, III : 8-15o, IV : 15-25o, V : >25o). Trong 3 n m 1992 – 1994, đ ph c
v phát tri n vùng cây n qu và cà phê L ng S n, Vi n QH và TKNN – B NN và
PTNT đã ti n hành kh o sát xây d ng b n đ đ t cho m t s huy n nh huy n V n
Quan, H u L ng, B c S n và Bình Gia song ch y u t p trung

khu v c đ t đ i

núi.
Tuy nhiên, do công ngh th c hi n và tác đ ng c a th i gian trong quá trình
s d ng, b o qu n, đa s b n đ th nh

ng đã không còn ph n ánh đúng th c tr ng

tài nguyên đ t hi n nay, b i nh ng không c p nh t đ

c nh ng thay đ i đáng k v

phân b không gian, quy mô di n tích và th m chí c m t s đ c tính v t lý hóa h c
c a khá nhi u lo i đ t. Vì th , t 2003 - 2005, B Nông nghi p và Phát tri n Nông
thôn đã giao Vi n Quy ho ch và Thi t k Nông nghi p đi u tra b sung, ch nh lý
b n đ đ t 64 t nh/thành thu c ph m vi c n

c (trong đó có t nh L ng S n) theo

m t quy trình và khuôn d ng th ng nh t. M c dù ch t l

ng b n đ đ t đã đ

cc p

nh t và c i thi n đáng k , n i dung th hi n đã theo m t khuôn d ng chung nh ng
v n còn n i c m v n đ mà do nhi u nguyên nhân khách quan, ch a th c p nh t
m t cách đ y đ và chi ti t đ
ch t l

c, đó là: th hi n v đ c tính v t lý hoá h c c a đ t,

ng đ t, c b n m i có

khoanh còn l i h u nh ch đ

m t s khoanh đ i di n cho t ng lo i đ t, các
c n i suy t khoanh đ i di n này, vì th h n ch đ

chính xác c a k t qu phân h ng đ t đai khi c n đánh giá chi ti t cho quy mô c p
huy n hay t ng cây tr ng, kéo theo s thi u tính th c t và khách quan c a k
ho ch chuy n đ i c c u s d ng đ t xây d ng t k t qu đánh giá đ t đai.
B n đ đ t t nh L ng S n t l 1/100.000 c ng có chung th c tr ng này. Còn
v i b n đ đ t c a 11 huy n /th thì h u nh ch a đ
vùng chuyên canh d a L c Bình và h i Cao L c.

c b sung ch nh lý ngo i tr
kh c ph c th c tr ng này, t

9


đ u nh ng n m 90, ph
đ

ng pháp phân lo i đ nh l

c ng d ng vào công tác đi u tra l p b n đ đ t

k thu t nên đ

c áp d ng

nhi u đ a ph

ng theo FAO -UNESCO đã
n

c ta và đ

ng nh m b

c coi là ti n b

c đ u qu c t hoá các

thông tin v đ t, góp ph n vào vi c trao đ i h c thu t qu c t c ng nh

khai thác

có hi u qu đ t đai cho phát tri n kinh t -xã h i trên đ a bàn t nh.
N m 2004, Vi n Quy ho ch và Thi t k Nông nghi p đã ti n hành phúc tra,
ch nh lý, xây d ng b n đ đ t t nh L ng S n t l 1/100.000 theo quan đi m phân
lo i đ nh l

ng FAO-UNESCO, nh ng nghiên c u đ
đ d cd

phân b

c gi i h n trên các lo i đ t

i 25othu c ph m vi hành chính c a 10 huy n và thành ph

L ng S n.
1.3. Nghiên c u v đánh giá đ t.
c tình hình suy thoái đ t di n ra m nh m và ngày m t t ng, t

ng tr

nh ng n m 70, nhi u qu c gia trên th gi i đã c g ng phát tri n h th ng ánh giá
đ t đai c a h nh m có nh ng gi i pháp h p lý trong s d ng đ t trên ph m vi toàn
c u. Th y rõ đ

c t m quan tr ng c a công tác đánh giá và phân h ng đ t, t ch c

FAO v i s tham gia c a các chuyên gia đ u ngành thành l p U ban Qu c t
nghiên c u

ánh giá đ t c a t ch c FAO t i Rome (Ý) và đã phác th o đ c

ng

đánh giá đ t đai l n đ u tiên vào n m 1972. Qua quá trình nghiên c u, các chuyên
gia v đ t đã nh n th y c n có nh ng cu c th o lu n qu c t nh m đ t đ
th ng nh t và tiêu chu n hóa các ph
G

ng pháp. Nh n th c rõ vai trò quan tr ng c a

làm c s cho công tác quy ho ch s d ng đ t đai, FAO đã t ng h p các k t

qu và t ng h p kinh nghi m c a nhi u n
c s Phân lo i Thích h p
ph

cs

c, đ ra ph

ng pháp

G

d a trên

t đai (Land Suitability Classification). C s c a

ng pháp này là so sánh gi a yêu c u s d ng đ t v i ch t l

phân tích các khía c nh v kinh t - xã h i, môi tr
d ng đ t t i u. ó chính là đ c

ng đ t, g n v i

ng đ l a ch n ph

ng đánh giá đ t đai đ

ng án s

c công b n m 1976[23].

Khung đánh giá cho đ t đai (FAO 1976) cho r ng “ ánh giá đ t đai là quá
trình so sánh, đ i chi u nh ng tính ch t v n có c a v t đ t c n đánh giá v i nh ng
tính ch t c a đ t đai mà lo i hình s d ng đ t yêu c u ph i có”[23].Khung nàylà

10

ng pháp c a FAO đ

m t trong nh ng ph

c s d ng lâu dài và r ng rãi trong l nh

v c tài nguyên đ t đai và phát tri n nông nghi p. H n 1/4 th k qua, ph
đánh giá đ t theo FAO đã đ

c tri n khai th c hi n

ng pháp

nhi u qu c gia trên th gi i,

bao g m B ng-la-đét (Brammer et al., 1988), Ha-mai-ca (FAO/UNEP 1994),
Malaysia (Biot et al., 1984), Kenya (Fischer và Antoine 1994), Nigeria (Hill, 1979,
Veldkamp 1979), Sri Lanka (Dent và Ridgway 1986) và Thái Lan (Shrestha et al.,
1995). Các nguyên t c đ t ra trong khung đã đ
d n đánh giá đ t cho các đ i t
nghi p nh n

ng c th đ

c m r ng trong các tài li u h

ng

c công b nh : đánh giá đ t cho nông

c tr i (1983); đánh giá đ t cho n n nông nghi p có t

i (1985);

đánh giá đ t cho m c tiêu phát tri n (1990); đánh giá đ t cho đ ng c (1991); đánh
giá đ t và phân tích h th ng canh tác ph c v quy ho ch s d ng đ t (1992).
Nh v y, công tác đánh giá đ t đai đ

c th c hi n trên nhi u qu c gia và

tr thành m t khâu tr ng y u trong các ho t đ ng đánh giá tài nguyên ph c v quy
ho ch s d ng đ t. Hi n nay có nhi u quan đi m, nhi u tr
khác nhau đ

c hình thành

đánh giá đ t đai theo FAO đ
đi m m nh c a ph

m ts n

ng phái đánh giá đ t

c trên th gi i. Tuy nhiên ph

ng pháp

ng pháp ti n b k t h p đ

c nh ng

c coi là ph

ng pháp G c a Liên Xô (c ) và Hoa K , đ ng th i có s b

sung hoàn ch nh v ph

ng pháp đánh giá đ t đai cho các m c đích s d ng khác

nhau. Vi c đ a ra ph

ng pháp đánh giá mang tính qu c t đã giúp cho các nhà

khoa h c có ti ng nói chung, g t b t nh ng tr ng i trên các ph
thông tin c ng nh ki n th c trong đánh giá s d ng đ t.

ng di n trao đ i

i m n i b t c a ph

ng

pháp đánh giá đ t c a FAO là coi tr ng và quan tâm đ n vi c đánh giá kh n ng
duy trì và b o v tài nguyên đ t đai. Nh m xây d ng m t n n nông nghi p b n v ng
trên ph m vi toàn th gi i c ng nh trong t ng qu c gia riêng r .
Vi t Nam, quá trình nghiên c u đánh giá sinh thái c nh quan đã đ

c

quan tâm và có m i liên h ch t ch v i h sinh thái nông nghi p. Do nhu c u th c
ti n ngày càng cao và đa d ng nên sinh thái c nh quan không d ng l i

vi c nghiên

c u các nhân t sinh thái và c u trúc c nh quan lãnh th mà ti n t i phân tích ch c
n ng, đánh giá chúng ph c v cho s phát tri n kinh t - xã h i nói chung và phát

11


tri n nông, lâm nghi p nói riêng[11]. Vì v y mà n m trong đánh giá c nh quan,
đánh giá đ t c ng d n ti n t i h

ng ph c v phát tri n nông nghi p, g n v i nông

nghi p.
Theo [16],

ánh giá đ t

Vi t Nam đ

c ti n hành t nh ng n m 1970,

kh i đ u là nghiên c u v phân h ng đ t t i huy n

ông H ng, t nh Thái Bình c a

Bùi Quang To n, ti p theo là nghiên c u đánh giá đ t ph c v tính thu nông

nghi p n m 1981-1983 do B NN và PTNT k t h p v i T ng c c Qu n lý ru ng
đ t ch đ o. Nhìn chung, các nghiên c u tr
l

ng. Ph

ng pháp nghiên c u đánh giá đ t theo FAO đ

c áp d ng vào Vi t

áng chú ý là nghiên c u đánh giá đ t cho m t s

Nam t cu i nh ng n m 1980.
cây tr ng

c đây còn n ng v ch quan, thi u đ nh

Tây nguyên (V Cao Thái, 1989), Tr n An Phong, Nguy n V n Nhân

(1991) s d ng ph

ng pháp đánh giá hi u qu s d ng đ t c a FAO nghiên c u

vùng đ t phèn và vùng đ t m n V nh L i

đ ng b ng sông C u Long; Ph m

Quang Khánh (1994) đã nghiên c u đ t và h th ng s d ng đ t nông nghi p vùng
ông Nam B …
T n m 1995 đ n nay, các ch

ng trình đánh giá đ t

các vùng sinh thái

khác nhau t các t nh đ n các huy n tr ng đi m c a m t s t nh đã đ

c th c hi n

và là nh ng t li u, thông tin có giá tr cho các d án quy ho ch s d ng và chuy n
đ i c c u cây tr ng
vùng

c pc s .

ng b ng sông H ng,

áng chú ý là nghiên c u đánh giá đ t lúa

b n

ng b ng sông C u Long, Duyên h i B c Trung B

và Duyên h i Nam Trung B . K t qu nghiên c u đã xác đ nh đ

c di n tích đ t lúa

kém hi u qu ph c v chuy n đ i sang các lo i s d ng đ t khác hi u qu h n.
Nghiên c u “

xu t các gi i pháp t ng th nh m s d ng h p lý và b o v các lo i

đ t phát tri n trên s n ph m phong hóa c a đá bazan Tây Nguyên” th c hi n 20042005 trong đó có n i dung đánh giá kh n ng thích h p c a đ t phát tri n trên s n
ph m phong hóa c a đá bazan Tây Nguyên v i m t s lo i cây tr ng ch l c c a
vùng nh cà phê, cao su, chè, ca cao, đi u, ngô, đ t

ng, lúa làm c n c cho s

d ng h p lý và b o v đ t phát tri n trên s n ph m phong hóa c a đá Bazan.
Trong đi u ki n Vi t Nam hi n nay các đánh giá m c đ thích h p đ t đai

12


trên quy mô c p Huy n t rõ nh ng u th nh t đinh do th c hi n đánh giá thích
h p

c p Huy n không đòi h i ngu n kinh phí, tài li u l n nh c p T nh, c p Vùng

và có ý ngh a th c ti n h n; ngoài ra, so v i c p Xã thì nó phù h p h n do trình đ
cán b qu n lý nhà n
đ nh. Thây đ
đ

c

c p Huy n và c p Xã v n còn m t kho ng cách nh t

c v n đ trên, đã có nhi u công trình nghiên c u đánh giá c p huy n

c th c hi n và mang l i giá tr cao nh :d án “ ánh giá đ t xây d ng vùng nông

thôn m i huy n Nam àn - Ngh An”; d án “ ánh giá đ t huy n ông Tri u, t nh
Qu ng Ninh”; d án “ ánh giá đ t huy n Nam Sách, t nh H i D

ng”. L ng S n,

đ tài “ i u tra xây d ng b n đ đ t và b n đ đ xu t s d ng đ t t nh L ng S n
t l 1/100.000 theo h th ng phân lo i đ t c a FAO – UNESCO” n m 2003, có n i
dung nghiên c u đánh giá kh n ng thích h p c a đ t đai v i m t s cây tr ng
L ng S n. Tuy nhiên, vào th i đi m đó vi c đánh giá ch đ

c ti n hành v i m t s

ít cây tr ng b ng vi c áp d ng các công ngh còn l c h u so v i hi n nay[16].
1.4. Nghiên c u v phát tri n nông nghi p b n v ng.
T nh ng n m 80 c a th k XX, khái ni m v phát tri n nông nghi p đã đ

c

đ c p đ n trong quá trình phát tri n kinh t xã h i nói chung và phát tri n nông nghi p
nói riêng. V y phát tri n nông nghi p b n v ng là nh th nào? ã có nhi u chuyên gia
c a các t ch c đ nh ngh a nh sau:
Theo đ nh ngh a c a TAC/CGIARC (Ban c

v n k

thu t thu c nhóm

chuyên gia qu c t v nghiên c u nông nghi p c a Liên h p qu c): Nông nghi p

b n v ng ph i bao hàm s qu n lý thành công tài nguyên thiên nhiên nh m th a
mãn nhu c u c a con ng
đ

i đ ng th i c i ti n ch t l

ng môi tr

ng và gìn gi

c tài nguyên thiên nhiên.[7]
N m 1991, nhóm ho t đ ng v v n đ l

các t ch c phát tri n Phi chính ph (NGDOs)
ra đ nh ngh a nh sau: Nông nghi p b n v ng đ
c u c a ng

ng th c thu c

y ban H p tác c a

C ng đ ng châu Âu th ng nh t đ a
c thi t l p nh m đáp ng c nhu

i dân c ng nh các m t h n ch v t nhiên và đi u ki n sinh thái

m t vùng xác đ nh.[7]
Theo T ch c v môi tr

ng sinh thái th gi i (WOED) đã đ nh ngh a nông

13


nghi p b n v ng nh sau: Nông nghi p b n v ng là n n nông nghi p th a mãn
đ

c các nhu c u c a th h hi n nay mà không làm gi m kh n ng y đ i v i các

th h mai sau.
T nh ng khái ni m trên, có th th y m c đích c a nó là đ a n ng su t cây
tr ng lên m c cao trên c s b n v ng và lâu dài mà không h y ho i môi tr

ng

s ng.
c tr ng c a nông nghi p b n v ng đ
-

ng n đ nh và hi u qu

m b o t ng tr

- Th a mãn các v n đ xã h i – môi tr
-H

c rút ra nh sau:

ng

ng t i m t n n nông nghi p sinh thái (khai thác s d ng h p lý; b o v

gìn gi ch t l

ng; ng n ch n ô nhi m suy thoái ngu n tài nguyên thiên nhiên)

Vi t Nam, tr

c nh ng bài h c v s phát tri n “nóng” kinh t

đang phát tri n, nghiên c u v phát tri n b n v ng b t đ u đ
càng rõ nét. Th hi n c
17.8.2004 c a Th t
v ng

th nh t là quy t đ nh s

ng chính ph ban hành

Vi t Nam (Ch

nh h

các n

c

c quan tâm ngày

153/2004/Q - TTg ngày

ng chi n l

c phát tri n b n

ng trình ngh s 21 c a Vi t Nam). Trong đó đã đ c p đ n

các n i dung v phát tri n nông nghi p b n v ng

Vi t Nam. Theo đó, Phát tri n

nông nghi p b n v ng (bao g m c lâm nghi p và ng nghi p) là quá trình s d ng
h p lý các ngu n tài nguyên thiên nhiên, gi i quy t t t các v n đ xã h i g n v i
b o v môi tr
ng

ng sinh thái trên c s đ m b o th a mãn các nhu c u c a con

i trong đi u ki n hi n t i, t

ng lai và đ

c xã h i ch p nh n.

1.5. Quan đi m ti p c n
1.5.1. Quan đi m l ch s
Theo quan đi m l ch s , ti n hành đi u tra nghiên c u các đi u ki n phát
tri n các lo i hình s d ng đ t nông nghi p và mô hình s n xu t t quá kh đ n
nay, nh m l a ch n các lo i hình đánh giá có tính b n v ng, phù h p v i đ a
ph

ng đ phát tri n.

14


1.5.2. Quan đi m h th ng
V n d ng s hi u bi t v quy lu t c u trúc h th ng, xem xét các nhân t , ch
tiêu đánh giá và m i quan h gi a chúng nh m t o ra m i s liên h ch t ch gi a
các ch tiêu đó v i s phát tri n c a đ i t

ng đ

c đánh giá.

1.5.3. Quan đi m phát tri n b n v ng
* Quan đi m c a đ a ph

ng trong s d ng đ t nông nghi p và phát tri n

nông nghi p:
Trong Quy ho ch s d ng đ t c a huy n Chi L ng t n m 2011đ n n m
2020, cónêu quan đi m s d ng đ t nông nghi p

huy n Chi L ng v i nh ng nét

chính sau:
- Phát huy l i th so sánh v

tài nguyên đ t đai, khai thác h p lý ngu n tài

nguyên v n có c a huy n đ phát tri n nông nghi p b n v ng, b o v môi tr

ng.

- T ng thu nh p trên m t đ n v di n tích, gi i quy t hài hoà l i ích tr

c

m t và lâu dài, gi l i ích t ng vùng, toàn huy n và l i ích c ng đ ng dân c .
- T ng b

c chuy n d ch c c u cây tr ng, v t nuôi trên c s b o đ m tính

hi u qu , tính n đ nh và b n v ng.
- n đ nh t ng b
tr

c phát tri n s n xu t nông nghi p, đ y nhanh m c đ t ng

ng nh m đ m b o an ninh l

ng th c, cung c p nguyên li u cho công nghi p

ch bi n.
- V đ t cho lâm nghi p: Phát tri n lâm nghi p là nhi m v r t quan tr ng
c a huy n v a đ m b o c nh quan thiên nhiên và phát tri n kinh t ngành lâm
nghi p. Do t m quan tr ng đó, quan đi m s d ng đ t lâm nghi p là: duy trì di n
tích đ t hi n có, khoanh nuôi và tr ng m i t đ t đ i núi ch a s d ng;tu b và b o
v r ng;k t h p nông - lâm nghi p ch t ch .
Theo Quy ho ch phát tri n nông nghi p

L ng S n, trong đó có huy n Chi

L ng thì Phát tri n nông, lâm nghi p toàn di n; chuy n d ch c c u theo h

ng s n

15


xu t hàng hoá; phát tri n kinh t nông thôn theo h

ng công nghi p hoá, hi n đ i

hoá g n v i xây d ng nông thôn m i.
V i m c tiêu phát tri n là Chuy n d ch c c u kinh t nông nghi p theo
h

ng s n xu t hàng hóa, v i s đa d ng và c c u h p lý các s n ph m có ch t

l

ng, ph c v nhu c u trong t nh và m t ph n cho nhu c u trong n

xu t kh u. Trên c s đ m b o an ninh l

c c ng nh

ng th c th c ph m cho t nh, khai thác

hi u qu ti m n ng c a t nh và phát tri n b n v ng, t ng thu nh p cho nông dân.
T đó, quan đi m phát tri n nông nghi p

huy n Chi L ng là:

- S d ng đ t nông nghi p v i m c tiêu nâng cao hi u qu kinh t xã h i trên
c s đ m b o an ninh l
nghi p và h

ng th c, th c ph m, t ng c

ng nguyên li u cho công

ng t i xu t kh u.

- S d ng đ t nông nghi p trong s n xu t trên c s cân nh c các m c tiêu
phát tri n kinh t xã h i, t n d ng t i đa l i th so sánh v đi u ki n sinh thái và
không làm nh h

ng x u đ n môi tr

ng là nh ng nguyên t c c b n và c n thi t

đ đ m b o cho khai thác s d ng b n v ng tài nguyên đ t đai. S d ng đ t nông
nghi p theo nguyên t c “

y đ , h p lý và hi u qu ”[21].

* Quan đi m đánh giá phân h ng thích h p đ t đai ph c v phát tri n nông
nghi p b n v ng:

T nh ng quan đi m trên đã cho th y t quan đi m s d ng đ t nông nghi p
đ n quan đi m phát tri n nông nghi p mà đ

c th hi n qua các chính sách phát

tri n c a Chi L ng (Quy ho ch s d ng đ t, Quy ho ch phát tri n nông nghi p) đ u
nh n m nh vào phát tri n b n v ng. Do v y, công tác đánh giá phân h ng thích h p
đ t đai ph c v phát tri n nông nghi p b n v ng là t t y u và phù h p v i đ nh
h

ng phát tri n kinh t -xã h i c a đ a ph

ng. Theo đó quan đi m đánh giá phân

h ng m c đ thích h p đ t đai c a Chi L ng đ

c th hi n nh sau:

- L a ch n các lo i hình s d ng đ t có tính b n v ng, mang l i hi u qu
kinh t cao, gi i quy t các v n đ xã h i, không gây tác đ ng x u đ n môi tr
-

ng.

xu t b trí cây tr ng theo quan đi m thích nghi sinh thái phù h p v i

các đ c đi m t nhiên đ t đai và yêu c u sinh thái cây tr ng.

16