Vì sao tái cấu trúc thất bại?

Vì sao tái cấu trúc thất bại?









Có doanh nghiệp với doanh số cả ngàn tỉ đồng, quy
mô nhân viên trên ngàn người suốt mấy năm qua đã
“loay hoay” mãi với chuyện tái cấu trúc. Doanh
nghiệp đã không tiếc tiền thuê một công ty tư vấn về
để khởi xướng và dẫn dắt quá trình tái cấu trúc.

Họ bắt đầu bằng việc vẽ lại sơ đồ tổ chức, viết lại
quy chế tổ chức hoạt động của các phòng/ban, viết
các bản mô tả công việc; rồi soạn thảo các quy trình
làm việc và hoàn thành một bộ tài liệu đồ sộ với đầy
đủ các “hướng dẫn”, “quy trình”, “quy phạm”… được
đóng thành tập dày. Bộ tài liệu đã được chuyển giao
cho lãnh đạo doanh nghiệp một cách trang trọng
trong một buổi lễ hoành tráng với sự tham gia của
nhiều quản lý cấp cao và cấp trung.
Tiếp theo đó, chủ doanh nghiệp cũng đã bỏ không ít
tiền cho các công ty “săn đầu người” để chiêu dụ
nhân tài về nhằm thay thế, “nâng cấp” bộ máy nhân
sự cho phù hợp với sơ đồ tổ chức mới, chức năng,
nhiệm vụ mới và những bản mô tả công việc mới.
Toàn bộ quá trình viết lách, soạn thảo, hiệu chỉnh,

hoàn thiện và hướng dẫn sử dụng bộ tài liệu mất cả
năm trời. Công tác tuyển dụng, tái bố trí, thuyên
chuyển, thay thế người… cũng kéo dài suốt năm.
Thế nhưng chỉ sau chưa đầy nửa năm, bộ tài liệu
hầu như đã bị “xếp xó”, không mấy ai quan tâm sử
dụng. Các “nhân tài” mới thì lần lượt ra đi, không
hẹn ngày về, doanh nghiệp lại trở về với những con
người cũ, cách làm cũ, thói quen cũ. Chủ doanh
nghiệp đặt lại vấn đề, và lại tìm kiếm nhà tư vấn
khác…
Không chỉ một doanh nghiệp này, nhiều doanh
nghiệp cũng lâm vào hoàn cảnh tương tự khi thực
hiện tái cấu trúc. Vì sao như vậy?
Thứ nhất, việc giao cho một đơn vị tư vấn làm
nhiệm vụ “khởi xướng” và “dẫn dắt” quá trình tái cấu
trúc doanh nghiệp là một sai lầm. Tái cấu trúc là sứ
mệnh của doanh nghiệp, phải do chính lãnh đạo cao
nhất của doanh nghiệp khởi xướng và dẫn dắt đến
tận cùng. Điều này đồng thời cũng để khẳng định
quyết tâm của lãnh đạo doanh nghiệp. Đơn vị tư vấn
chỉ nên là những người hướng dẫn cách làm, cách
thực hiện và đóng vai trò cố vấn, phản biện cho
doanh nghiệp để cùng doanh nghiệp tìm ra cách
thức tốt nhất.
Không ai hiểu doanh nghiệp bằng chính chủ doanh
nghiệp và những người đang làm việc cho doanh
nghiệp. Ngay cả việc soạn tài liệu cũng phải do
chính người bên trong doanh nghiệp tự soạn thảo
dưới sự hỗ trợ và hướng dẫn của chuyên gia tư
vấn. Có như vậy thì người viết mới xem đó là sản

phẩm của mình, chính mình đặt ra những luật lệ,
quy trình, và chính mình phải tuân thủ chúng, chứ
không phải do người khác viết và áp đặt.
Thứ hai, tái cấu trúc không phải là quá trình chỉ có
“vẽ” và “viết”. Kết quả của tái cấu trúc không chỉ là
một bộ tài liệu đồ sộ được bàn giao theo cách thức
trang trọng, hoành tráng là đủ. Những thứ được
trình bày trên giấy có khi lại là những thứ rất xa lạ
với thực tế vận hành của doanh nghiệp.
Thứ ba, tái cấu trúc, với mục tiêu là “nâng cao thể
trạng” của “hạ tầng cơ sở” doanh nghiệp, bắt buộc
phải dựa trên nền tảng của một “thượng tầng kiến
trúc” hoàn hảo. Nếu “thượng tầng kiến trúc” có quá
nhiều bất cập, sai sót, việc củng cố “hạ tầng cơ sở”
chỉ càng làm cho doanh nghiệp thêm sa lầy.
“Thượng tầng kiến trúc” bao gồm những “hạng mục”
ở “tầng cao” của doanh nghiệp như triết lý kinh
doanh, sứ mệnh, hoài bão, giá trị cốt lõi, các chuẩn
mực đạo đức, hành vi, văn hóa doanh nghiệp, các
mục tiêu, định hướng chiến lược, chiến lược công
ty. Còn hạ tầng cơ sở là những cơ cấu tổ chức,
nguồn nhân lực, cơ chế quản lý, điều hành, các hoạt
động và quá trình, các nguồn lực… Cơ cấu và cơ
chế là để phục vụ cho chiến lược. Nếu chiến lược
sai, thì dù có cơ cấu, cơ chế và nguồn nhân lực
tuyệt hảo, doanh nghiệp cũng sẽ rơi vào thất bại
nhanh chóng. Việc bắt đầu bằng cách “vẽ lại” sơ đồ
tổ chức như trường hợp kể trên chỉ là một cách tiếp
cận “phần ngọn” mà không nhìn thấy phần gốc, vốn
là yếu tố quyết định.

Thứ tư, quá trình tái cấu trúc hay tái lập doanh
nghiệp có bản chất giống như việc chữa bệnh cho
một cơ thể có vấn đề. Không thể chữa dứt căn bệnh
nếu như không biết được chính xác căn bệnh và
nguyên nhân đích thực của nó. Muốn biết chính xác
căn bệnh cũng như nguyên nhân, chúng ta không
thể không khám bệnh một cách tỉ mỉ và làm các xét
nghiệm, kiểm tra chuyên sâu. Không thể bắt tay
ngay vào quá trình tái cấu trúc doanh nghiệp khi