Tải bản đầy đủ (.pdf) (22 trang)

PHÂN BÀO. TỔNG QUAN VỀ PHÂN BÀO –BỘ NHIỄM SẮC THỂ (NST) TRONG TẾ BÀO

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (948.82 KB, 22 trang )

BÀI TẬP CHUYÊN ĐỀ 6: PHÂN BÀO
Bài tập 1 – TỔNG QUAN VỀ PHÂN BÀO –BỘ NHIỄM SẮC THỂ (NST) TRONG TẾ BÀO
a. Gọi tên các hình thức phân bào ở sinh vật nhân thực và cho biết các hình thức phân bào đó xảy ra ở
những loại tế bào nào trong cơ thể.
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
b. Nêu kết quả và giải thích tên gọi của các hình thức phân bào.
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
c. Dựa vào hình ảnh sau về bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội(2n) ở ruồi giấm đực và cái hãy điền vào chỗ
trống nội dung thích hợp để mô tả đặc điểm chung của bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội(2n)
- Các NST luôn tồn tại thành………………
- 1 cặp có thể có hai NST………………..gọi là cặp tương đồng (NST
thường) hoặc hai NST…………………gọi là cặp không tương đồng
(NST giới tính).
- Trong 1 cặp 2 NST có nguồn gốc khác nhau, 1 NST nhận từ……..1
NST nhận từ…………….
 sử dụng 2 màu khác nhau để phân biệt các NST khác nhau về
nguồn gốc.
d. Dựa vào hình ảnh sau về bộ nhiễm sắc thể đơn bội(n) ở ruồi giấm hãy điền vào chổ trống nội dung
thích hợp để mô tả đặc điểm chung của bộ nhiễm sắc thể đơn bội(n)
Số lượng NST giảm đi ………….so với bộ lưỡng bội,mỗi cặp chỉ còn
đại diện…. .NST.
- Loại tế bào nào có bộ NST đơn bội? ………………………………..
……………………………………………………………………….
Bài tập 2 – CHU KỲ TẾ BÀO
Quan sát hình ảnh trên và điền vào chổ trống nội dung


mô tả chu kỳ tế bào:
Chu kỳ tế bào là một chuỗi các sự kiện có trật tự từ khi
………………phân chia tạo thành………………
Gồm hai giai đoạn là …………………và
Chu kỳ tế bào

……………………………………………


Bài tập 3 – KỲ TRUNG GIAN
a. Dựa vào hình trên hãy trình bày diễn biến của kỳ trung gian.
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
b. Vẽ hình mô tả sự thay đổi của nhiễm sắc thể (NST) ở kỳ trung gian xảy ra ở tế bào có 2n = 4NST.
Sử dụng 2 màu khác nhau để phân biệt các NST khác nhau về nguồn gốc.
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
Bài tập 4 – QUÁ TRÌNH NGUYÊN PHÂN
4.1 Phân chia nhân
a. Lựa chọn nội dung diễn biến và hình vẽ phù hợp với các kỳ của quá trình nguyên phân. Xác định số
lượng và trạng thái NST(đơn hay kép) tương ứng với mỗi kỳ.
Diễn biến
1. NST kép đóng xoắn cực đại, tập trung thành 1 hàng trên mặt phẳng

Kỳ


Hình vẽ

Kỳ sau

xích đạo của thoi phân bào.
A
2. Tại hai cực của tế bào, màng nhân xuất hiện, thoi phân bào biến mất.

Kỳ đầu

NST dãn xoắn.
B
3. Hai nhiễm sắc tử(hai chromatit chị em) tách nhau ra ở tâm động và

Kỳ cuối

phân li về hai cực của tế bào
C
4. NST kép bắt đầu đóng xoắn, thoi phân bào hình thành,màng nhân dần

Kỳ giữa

tiêu biến.
D
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
b. Qua các diễn biến của giai đoạn phân chia nhân, theo em thực chất của giai đoạn này là gì?

.......................................................................................................................................................................


4.2. Phân chia tế bào chất
Vẽ hình mô tả sự khác nhau trong quá trình phân chia tế bào chất ở tế bào động vật và thực vật.Vì sao
có sự khác nhau đó.
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
4.3 Ý nghĩa của nguyên phân
Nêu và cho ví dụ để thấy rõ vai trò của nguyên phân đối với sinh vật nhân thực đơn bào và sinh vật
nhân thực đa bào
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
4.4. Hãy cho biết biểu hiện và nguyên nhân cơ bản của bệnh ung thư là gì?
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
Bài tập 5 – QUÁ TRÌNH GIẢM PHÂN
5.1 Kỳ trung gian
So sánh kỳ trung gian của quá trình nguyên phân và quá trình giảm phân
.......................................................................................................................................................................

5.2 Giảm phân I,II
Quan sát hình vẽ, điền vào chổ trống nội dung thích hợp mô tả diễn biến của quá trình giảm phân I,II.


- Các NST kép ………………... tiếp hợp với nhau theo từng
cặp và giữa chúng có thể xảy ra sự ……….. các đoạn NST
- Các cặp NST kép tương đồng …………………... và tập trung
thành ….. hàng trên mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào(2
NST kép trong cùng một cặp tương đồng không cùng nằm trên
1 hàng)
- Mỗi NST …… trong cặp NST kép ………….. phân li về một
cực của tế bào.
- Các NST kép dần ………... Màng nhân và nhân con dần
…………, thoi phân bào …………. Phân chia tế bào chất tạo
thành … tế bào con có số lượng NST …..giảm đi một nửa (….
kép).
Tại mỗi tế bào con tạo thành lần phân bào II của giảm phân
diễn ra các hiện tượng ……….nguyên phân.
Kết quả tạo thành …….tế bào con mang bộ NST ………...(….)

5.3 Hiện tượng tiếp hợp và trao đổi chéo ở kỳ đầu I của giảm phân
Dựa vào hình minh họa, cho biết các nội dung sau là đúng hay sai.
Hiện tượng tiếp hợp vào trao đổi chéo xảy ra giữa các

Đúng/sai

NST kép khác cặp tương đồng.
Là hiện tượng ngẫu nhiên, không xảy ra ở tất cả các cặp

Đúng/sai


NST kép
Tạo ra các loại giao tử khác nhau qua giảm phân

Đúng/sai


5.4 Sự sắp xếp của các NST kép vào kỳ giữa I
Theo em cách sắp xếp của các NST kép vào kỳ giữa I của quá trình giảm phân có nhiều trường hợp
khác nhau hay không?giải thích. Điều này dẫn đến kết quả như thế nào?
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
5.5 So sánh nguyên phân và giảm phân
Nêu những điểm giống nhau và khác nhau giữa nguyên phân và giảm phân
Giống nhau:
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
Khác nhau:
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
5.6 Quá trình biến đổi sau giảm phân: Điền vào chổ trống nội dung thích hợp
- Các tế bào con sẽ biến đổi thành các…………………….
- Ở động vật

+ Quá trình phát sinh giao tử đực: ……..tế bào con  …….tinh trùng
+ Quá trình phát sinh giao tử cái: …..tế bào  …..trứng, ….. tế bào …..thể cực.
- Ở thực vật: các tế bào con phải trải qua 1 số lần …………….để hình thành ……………..hoặc………
5.7 Ý nghĩa giảm phân
a. Biến dị tổ hợp là gì?
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
b. Vì sao nói quá trình giảm phân và thụ tinh ở loài sinh sản hữu tính tạo ra nhiều biến dị tổ hợp?
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................


c. Biến dị tổ hợp có ý nghĩa như thế nào đối với các loài sinh sản hữu tính?
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
d. Chứng minh nguyên phân + giảm phân + thụ tinh góp phần duy trì bộ NST đặc trưng cho loài.
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................

PHẦN GHI CHÉP
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................


.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................



BÀI TẬP CHUYÊN ĐỀ 7: VI SINH VẬT
Bài tập 1 – TỔNG QUAN VỀ VI SINH VẬT
Quan sát hình, đọc đoạn thông tin sau và trả lời các câu hỏi bên dưới

Vi sinh vật đã từng có thời kì trị vì trên Trái Đất, sinh sôi nảy nở khắp mọi ngóc ngách trong
môi trường từ hàng tỉ năm trước khi con người xuất hiện. Một số vùng biển rất ít sinh vật, thoạt trông
giống “sa mạc nước mặn” nhưng khi được nghiên cứu kỹ lại có mật độ các loài vi sinh vật cao đến
ngạc nhiên.
Vi sinh vật đa số là đơn bào, sinh sản nhanh, trực khuẩn đại tràng (Escherichia coli ) trong nồi
lên men với các điều kiện nuôi cấy thích hợp từ 1 tế bào có thể tạo ra sau 24 giờ khoảng 100 000 0001 000 000 000 tế bào. Cấu tạo đơn giản, kích thước nhỏ nên vi sinh vật có tốc độ hấp thụ và chuyển
hóa vật chất nhanh, một vi khuẩn lắctic (Lactobacillus) trong 1 giờ có thể phân giải được một lượng
đường lactose lớn hơn 100-10 000 lần so với khối lượng của chúng, tốc độ tổng hợp protein của nấm
men cao gấp 1000 lần so với đậu tương và gấp 100 000 lần so với trâu bò.
Với số lượng nhiều, tiếp xúc trực tiếp với môi trường sống do đó vi sinh vật rất dễ dàng phát
sinh biến dị. Tần số biến dị thường ở mức 10-5-10-10. Chỉ sau một thời gian ngắn đã có thể tạo ra một
số lượng rất lớn các cá thể biến dị ở các hế hệ sau. Những biến dị có ích sẽ đưa lại hiệu quả rất lớn
trong sản xuất.
Trong quá trình tiến hoá lâu dài vi sinh vật đã tạo cho mình những cơ chế điều hoà trao đổi chất
để thích ứng được với những điều kiện sống rất khác nhau, kể cả những điều kiện hết sức bất lợi mà
các sinh vật khác tgường không thể tồn tại được. Có vi sinh vật sống được ở môi trường nóng đến
1300C, lạnh đến 0-50C, mặn đến nồng độ 32% muối ăn, ngọt đến nồng độ mật ong, pH thấp đến 0,5
hoặc cao đến 10,7, áp suất cao đến trên 1103 at. hay có độ phóng xạ cao đến 750 000 rad. Nhiều vi
sinh vật có thể phát triển tốt trong điều kiện tuyệt đối kỵ khí, có noài nấm sợi có thể phát triển dày đặc
trong bể ngâm tử thi với nộng độ Formol rất cao...
1.1. Gọi tên các dạng vi sinh vật và cho ví dụ.
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
1.2. Vi sinh vật có đặc điểm chung như thế nào ?

.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................


Bài tập 2 – CÁC KIỂU DINH DƯỠNG CỦA VI SINH VẬT
Đọc đoạn thông tin sau và trả lời các câu hỏi bên dưới
Môi trường phải chứa những chất cần thiết để vi khuẩn chuyển hóa, tạo năng lượng cần thiết
cho vi khuẩn tổng hợp chất sống và di động. Ba nguồn năng lượng được vi khuẩn sử dụng là ánh sáng,
chất vô cơ và chất hữu cơ. Năng lượng sẽ được tạo ra qua một trong 3 cơ chế: lên men trong vi khuẩn
kỵ khí, hô hấp trong vi khuẩn hiếu khí và quang hợp trong vi khuẩn quang tổng hợp. Một điểm chung
là năng lượng quang hợp hay năng lượng hóa học đều được biến thành ATP, một chất giàu năng
lượng, sử dụng được bởi tất cả tế bào theo những hệ thống giống như ở sinh vật bậc cao. Các chất
được vi sinh vật dùng cung cấp nguồn cacbon để tạo ATP gồm chất hữu cơ, các acid amin hydrat
carbon, các chất vô cơ như CO2, SO42-...Trên cơ sở đó phân loại dinh dưỡng của vi sinh vật thành các
kiểu sau:

2.1. Gọi tên 2 tiêu chí được sử dụng để phân biệt các kiểu dinh dưỡng của vi sinh vật ?
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
2.2. Để có thể sử dụng nguồn năng lượng ánh sáng vi sinh vật cần có điều kiện gì ?Giải thích.
Chúng được gọi tên chung là gì ?.
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
2.3 Để có thể sử dụng nguồn năng lượng từ các hợp chất hóa học vi sinh vật cần có điều kiện
gì ?Giải thích. Chúng được gọi tên chung là gì ?.

.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
2.4 Vi sinh vật sử dụng nguồn cacbon từ CO2 được gọi tên như thế nào ? Giải thích.
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
2.5 Vi sinh vật sử dụng nguồn cacbon từ chất hữu cơ được gọi tên như thế nào ? Giải thích.
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................


2.6 Gọi tên và cho ví dụ về 4 kiểu dinh dưỡng khác nhau ở vi sinh vật.
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
Bài tập 3 – QUÁ TRÌNH TỔNG HỢP VÀ PHÂN GIẢI CÁC CHẤT Ở VI SINH VẬT
3.1 Nghiên cứu quá trình làm sữa chua, trả lời các câu hỏi bên dưới :
3.1.1. Gọi tên vi sinh vật thực hiện lên men trong sữa chua?Giải thích tên gọi đó.
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
3.1.2 Vì sao chúng ta cần một hũ sữa chua đã lên men ?
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
3.1.3 Vì sao cần sữa đặc hoặc sữa tươi ?
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................

3.1.4 Vì sao sữa chua là 1 thực phẩm bổ dưỡng ?
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
3.1.5 Vì sao chúng ta cần phải ủ với nhiệt độ từ 35 – 40 oC và đậy kín nắp trong thời gian từ 3-5 giờ?
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
3.1.6 Vì sao muốn bảo quản phải để trong ngăn mát tủ lạnh ?
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
3.1.7 Vì sao sữa từ trạng thái lỏng trở nên đặc sệt, từ ngọt trở nên chua ?
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
3.2 Từ kết quả nghiên cứu trên hãy cho biết đặc điểm chung của quá trình tổng hợp và phân giải
các chất ở vi sinh vật.


3.2.1Tổng hợp các chất ở vi sinh vật : ..........................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
 Ứng dụng : ...............................................................................................................................................
3.2.2 Phân giải ngoại bào: .............................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
Ứng dụng : ................................................................................................................................................
3.2.3 Phân giải nội bào : ................................................................................................................................
+ Hô hấp hiếu khí : ........................................................................................................................................
+ Hô hấp kị khí : ...........................................................................................................................................

+ Lên men : ..................................................................................................................................................
Bài tập 4 – SINH TRƯỞNG VÀ SINH SẢN Ở VI SINH VẬT
Quan sát hình sau, tham khảo sách giáo khoa và trả lời các câu hỏi bên dưới.

Sinh trưởng của vi sinh vật

Nuôi cấy không liên tục

Nuôi cấy liên tục

4.1 Sinh trưởng ở vi sinh vật là quá trình như thế nào ?
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
4.2 Nêu và giải thích công thức tính số lượng tế bào vi sinh vật sau thời gian nuôi cấy t.
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
4.3 Phân biệt sinh trưởng của vi sinh vật trong điều kiện nuôi cấy liên tục - nuôi cấy không liên tục
Khái niệm : ....................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................


Đặc điểm sinh trưởng : ..................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
Ví dụ :............................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
4.3 Gọi tên các hình thức sinh sản ở vi sinh vật được mô tả trong hình dưới đây.

........................................

........................................

........................................

Bài tập 5 –YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH TRƯỞNG CỦA VI SINH VẬT VÀ ỨNG DỤNG
5.1 Các chất hóa học ảnh hưởng như thế nào đến sinh trưởng của vi sinh vật và những ứng dụng
trong thực tiễn.
5.1.1 Chất dinh dưỡng : ................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
Ứng dụng : ................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
5.1.2 Chất ức chế : .......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................
 Ứng dụng : ...............................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................


5.1.3 Nhân tố sinh trưởng : ..........................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
 Vi sinh vật khuyết dưỡng và ứng dụng : .................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
5.2 Các yếu tố lý học ảnh hưởng như thế nào đến sinh trưởng của vi sinh vật và những ứng dụng
trong thực tiễn.
5.2.1 Nhiệt độ : .............................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
Ứng dụng...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
5.2.2 Độ ẩm : ................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
Ứng dụng : ................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
5.2.3 pH : .......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
 Ứng dụng :................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
5.2.4 Ánh sáng : ............................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................

Ứng dụng :.................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
5.2.5 Áp suất thẩm thấu : .............................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
Ứng dụng :.................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................


BÀI TẬP CHUYÊN ĐỀ 8: VIRUT - BỆNH TRUYỀN NHIỄM VÀ MIỄN DỊCH
Bài tập 1 – ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ CẤU TẠO CỦA VIRUT
Đọc đoạn thông tin sau về những nghiên cứu phát hiện ra virut và trả lời các câu hỏi bên dưới.
“ Vào thế kỷ 19, khi mà nền công nghiệp thuốc lá ở Nga đang vào thời kỳ đỉnh cao nhất, thì một căn
bệnh trên lá vô cùng nguy hiểm ảnh hưởng nghiêm trọng đến ngành công nghiệp thuốc lá thời bấy giờ,
người ta tạm gọi đó là bệnh khảm thuốc lá. Một nhà bác học trẻ người Nga tên là Dimitri Ivanovski
quyết tâm tìm ra nguyên nhân gây bệnh để giúp cho bà con.
Quan sát hình ảnh mô tả thí nghiệm của Ivanovski như sau:

Nghiền lá

Lọc qua nến lọc vi khuẩn

Không thấy
mầm bệnh
Soi dưới kính hiển vi quang học
Không sống


Cây thuốc lá
bị bệnh khảm

Dịch
chiết

Dịch lọc
Nuối cấy trong phòng thí nghiệm

Lây nhiễm lên cây lành

Cây bị bệnh

Từ thí nghiệm trên ông cho rằng tác nhân gây bệnh có lẽ là vi khuẩn có kích thước nhỏ bé đến mức có
thể đi qua màng lọc, hoặc có thể là độc tố do vi khuẩn tiết ra.
Giả thuyết về độc tố qua màng lọc đã bị bác bỏ vào năm 1898 khi nhà khoa học người Hà Lan
Martinus Beijerinck chứng minh được rằng tác nhân lây nhiễm là chất độc sống. Ông tiến hành phun
dịch ép lá cây bệnh cho qua lọc rồi phun lên cây và khi cây bị bệnh lại lấy dịch ép cho qua lọc để phun
vào các cây khác. Qua nhiều lần phun đều gây được bệnh cho cây. Điều đó chứng tỏ tác nhân gây bệnh
phải nhân lên được vì nếu là độc tố thì năng lực gây bệnh sẽ phải dần mất đi. Ông đặt tên mầm
bệnh mới này là virus.
Năm 1915 nhà vi khuẩn học người Anh Frederick Twort và năm 1917 nhà khoa học người Pháp Felix
d'Hérelle đã phát hiện ra virus của vi khuẩn và đặt tên là Bacteriophage gọi tắt là phage. Năm 1935 nhà
khoa học người Mỹ Wendell Stanley đã kết tinh được các hạt virus gây bệnh đốm thuốc lá (TMV). Rồi
sau đó TMV và nhiều loại virus khác đều có thể quan sát được dưới kính hiển vi điện tử.


1.1 Theo em virut có kích thước như thế nào? Vì sao Ivanovski soi dịch lọc có chứa virut dưới kính
hiển vi quang học lại không thấy mầm bệnh?

.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
1.2 Dựa vào hình ảnh cấu tạo của virut khảm thuốc lá, virut cúm, virut động vật hãy hoàn tất các
nội dung sau về cấu tạo của virut.
- Hai thành phần cấu tạo cơ bản là:
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
- Một số virut có thêm : .................................................................................................................................
- Virut trần là : ...............................................................................................................................................
- Gai glicoprotein : ........................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
1.3 Theo em với cấu tạo trên virut có phải là sinh vật không? Vì sao virut thường được gọi là hạt ?
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................


1.4 Em có đồng ý với ý kiến cho rằng virut là thể vô sinh hay không ?
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
1.5 Theo em có thể nuôi virut trên môi trường nhân tạo như nuôi vi khuẩn được không ?
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
1.6 Từ những kiến thức trên hãy cho biết 3 điểm chung cho thấy sự khác biệt giữa virut với các cơ
thể sống khác.
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................
1.7 Gọi tên và giải thích tên gọi ba loại hình thái cấu trúc khác nhau của virut. Cho ví dụ.
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
Bài tập 2 – CHU TRÌNH NHÂN LÊN CỦA VIRUT TRONG TẾ BÀO CHỦ
2.1 Vì sao không dùng thuật ngữ sinh sản ở virut mà gọi là chu trình nhân lên ?
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
2.2 Dựa vào hình sau mô tả các giai đoạn của chu trình nhân lên của virut.

Chu trình tan: ................................................................................................................................................
+ ....................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
+ ....................................................................................................................................................................


.......................................................................................................................................................................
+ ....................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
+ ....................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
+ ....................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
Chu trình tiềm tan: ........................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
Bài tập 3– VIRUT GÂY BỆNH VÀ ỨNG DỤNG CỦA VIRUT TRONG THỰC TIỄN
3.1 Cho ví dụ về virut kí sinh gây bệnh ở người và động vật.
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
3.2 Phân biệt côn trùng là vật chủ và côn trùng là ổ chứa của virut ?
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
3.3 Virut kí sinh ở thực vật xâm nhiễm, lan truyền theo con đường nào và biện pháp phòng tránh ?
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
3.4 Hãy cho biết tác hại của virut kí sinh ở vi sinh vật ?
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
3.5 Hãy cho biết vai trò của virut trong sản xuất các chế phẩm sinh học.
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................


.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
3.6 Hãy cho biết những điểm ưu việt của thuốc trừ sâu từ virut.
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
Bài tập 4– BỆNH TRUYỀN NHIỄM VÀ MIỄN DỊCH
Đọc đoạn thông tin sau và trả lời các câu hỏi bên dưới.
“ Các căn bệnh truyền nhiễm như cảm cúm, tiêu chảy, sốt xuất huyết, tả, AIDS,… , là bệnh lây truyền
trực tiếp hoặc gián tiếp từ người hoặc động vật sang người do virus, vi khuẩn, nấm, động vật nguyên
sinh… gây ra. 70% các căn bệnh truyền nhiễm là các bệnh mới nổi như dịch cúm, dịch viêm đường hô
hấp Trung Đông, gần đây nhất là dịch ebola… Trong bản thân mỗi con người cũng có cơ chế bảo vệ
trước các căn bệnh truyền nhiễm nhờ vào hệ miễn dịch và ngay cả làn da của con người cũng hoạt
động như một cách tự nhiên chống lại các vi khuẩn gây hại. Sau khi mắc các bệnh truyền nhiễm, cơ
thể người có đáp ứng miễn dịch dịch thể và đáp ứng miễn dịch qua trung gian tế bào. Quá trình đó gọi
là tạo thành miễn dịch. Tuỳ theo bệnh và tuỳ theo cơ thể người mà miễn dịch được hình thành với mức
độ khác nhau, thời gian tồn tại miễn dịch bảo vệ cũng khác nhau. Để đối phó với những dịch bệnh
truyền nhiễm mới xuất hiện phòng bệnh là biện pháp tốt nhất bởi hiện nay nhiều dịch bệnh truyền
nhiễm mới nổi chưa có thuốc chữa. Sau đây là 10 cách bạn cần làm để không mắc các bệnh truyền
nhiễm: Rửa tay thường xuyên, không dùng chung vật dụng cá nhân, che miệng khi ho hoặc hắt hơi,
tiêm vắc xin, thực hành nấu ăn an toàn, đề phòng lây nhiễm bệnh khi du lịch, tình dục an toàn, không
ngoáy mũi (cho tay vào miệng hoặc dụi mắt), tránh xa động vật lạ, theo dõi tin tức.”
4.1 Hãy cho biết tác nhân gây bệnh và đặc điểm chung của các bệnh truyền nhiễm là gì?
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
4.2 Theo em, nếu chúng ta tiếp xúc với tác nhân gây bệnh truyền nhiễm thì chúng ta sẽ mắc bệnh,
đúng hay sai? Giải thích.

.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
4.3 Dựa vào 10 cách để phòng bệnh truyền nhiễm, hãy cho biết các con đường, phương thức lây
truyền của bệnh truyền nhiễm và cho ví dụ.


.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
4.4 Miễn dịch dịch thể và đáp ứng miễn dịch qua trung gian tế bào gọi chung là loại miễn dịch gì?
Điều kiện hình thành và cơ chế hoạt động của loại miễn dịch này?
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
4.5 Da của con người thuộc loại miễn dịch gì?Loại miễn dịch này có đặc điểm như thế nào?Nêu

thêm các ví dụ về loại miễn dịch này.
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
4.6 Trình bày phương pháp chung để phòng tránh và chữa trị các bệnh truyền nhiễm hiện nay.
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................


Bài tập 5– HIV/AIDS
Đọc đoạn thông tin sau và trả lời các câu hỏi bên dưới.
“HIV : human immunodeficiency virus, có nghĩa virus suy giảm miễn dịch ở người, có khả năng gây
hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải, một tình trạng làm hệ miễn dịch của con người bị suy giảm
cấp tiến, tạo điều kiện cho nhữngnhiễm trùng cơ hội và ung thư phát triển mạnh làm đe dọa đến mạng
sống của người bị nhiễm. HIV lây nhiễm vào các tế bào quan trọng trong hệ thống miễn dịch của con
người như lympho bào T có tính bổ trợ (cụ thể là những tế bào T - CD4+),đại thực bào và tế bào
tua Nhiễm HIV làm giảm mạnh số lượng tế bào CD4+. Khi số lượng các tế bào CD4+giảm xuống dưới
một mức giới hạn nào đó, sự miễn dịch qua trung gian tế bào bị vô hiệu và cơ thể dần dần yếu đi tạo
điều kiện cho các nhiễm trùng cơ hội. Thông qua quan sát và nghiên cứu, chúng ta đã biết được đại đa
số người nhiễm HIV bị nhiễm qua một trong hai con đường: tình dục và dùng chung bơm kim tiêm.
Ngoài ra phụ nữ nhiễm HIV có thể sinh con bị nhiễm, và người bị truyền máu nhiễm vi rút cũng bị lây
nhiễm. Giai đoạn phát triển của bệnh có thể kéo dài qua nhiều năm, thời gian đầu thường không có
biểu hiện triệu chứng, giai đoạn cuối của người bị nhiễm HIV gọi là giai đoạn biểu hiện triệu chứng

AIDS khi đó người bệnh mắc rất nhiều bệnh thông thường như tiêu chảy, viêm da, lao, sụt cân, sốt kéo
dài,…và dẫn đến tử vong.”
5.1 HIV có lây truyền qua giao tiếp thông thường hay không? Giải thích.
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
5.2 Nếu chúng ta đạp phải kim tiêm của người nhiễm HIV chúng ta có bị nhiễm HIV hay không?
Giải thích
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
5.3 Vì sao giai đoạn phát triển của bệnh có thể kéo dài qua nhiều năm và có thể không biểu hiện
triệu chứng rõ rệt?
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
5.4 Chúng ta có chết vì HIV hay không? Giải thích.
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................


5.5 Theo em, chúng ta cần thực hiện những biện pháp phòng tránh và giảm thiểu sự lây lan của
đại dịch này như thế nào?

.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................


PHẦN GHI CHÉP
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................



×