Cổ phiếu không cổ tức có kém hấp dẫn?

Cổ phiếu không cổ tức có kém hấp dẫn?
Như chúng ta đã biết cổ tức được xem là nguồn thu nhập duy nhất mang lại cho
nhà đầu tư mà nhà đầu tư không phải bán cổ phiếu đi. Tuy nhiên, trên thị trường
chứng khoán luôn luôn có những doanh nghiệp không thực hiện việc chi trả cổ
tức? Chính sách cổ tức bằng 0 có thể được họ duy trì trong một khoảng thời gian
dài, ít nhất là vài năm. Có phải điều đó đồng nghĩa rằng nhà đầu tư sẽ không có
thu nhập gì khi nắm giữ cổ phiếu của các doanh nghiệp như vậy? Vậy tại sao họ
vẫn chấp nhận mua cổ phiếu không cổ tức? Liệu rằng so với các doanh nghiệp
thực hiện chi trả cổ tức thì cổ phiếu của các công ty này có kém hấp dẫn hơn
chăng?
Nhiều người vẫn lầm tưởng cho rằng cổ tức là thu nhập duy nhất mang lại cho nhà
đầu tư. Thực tế, tổng sinh lợi của việc nắm giữ một cổ phiếu bao gồm hai phần: cổ
tức và phần thặng dư vốn tức chênh lệch giữa giá bán và giá mua.
Từ đây sinh ra hai khái niệm: cổ phần thu nhập và cổ phần tăng trưởng. Với cổ
phần thu nhập thì nhà đầu tư chủ yếu kỳ vọng vào dòng cổ tức sẽ nhận được,
nghĩa là phần lớn thu nhập là thu nhập do cổ tức mang lại. Ngược lại với cổ phần
tăng trưởng, nhà đầu tư nắm giữ cổ phần tăng trưởng chủ yếu kỳ vọng vào phần
chênh lệch giá mua bán. Xét về mức độ rủi ro, thì cổ phần tăng trưởng có phần rủi
ro hơn và do đó nhà đầu tư đầu tư vào cổ phần tăng trưởng cũng sẽ thường đòi hỏi
một tỷ suất sinh lợi cao hơn. Tuỳ theo khẩu vị của mỗi người, mà nhà đầu tư sẽ
chọn đầu tư vào doanh nghiệp nào? Doanh nghiệp thực hiện chi trả cổ tức một
cách thường xuyên, đều đặn hay doanh nghiệp sử dụng tất cả thu nhập tái đầu tư
và không thực hiện chi trả cổ tức?
Có một điều mà nhà đầu tư luôn phải nhớ đó là các doanh nghiệp không hề bị bắt
buộc phải thực hiện việc chi trả cổ tức. Chính sách cổ tức hoàn toàn linh hoạt phụ
thuộc vào quyết định của công ty trong một thời kỳ xác định.
Thông thường các công ty lâu đời và đã “trưởng thành” sẽ thực hiện việc chi trả cổ
tức rất ổn định. Bạn dễ dàng nhận ra điều này qua các cổ phiếu blue chip. Lý do là
các công ty này khi đã tăng trưởng đến một mức nào đó mà ở đó họ đã có thể trở
thành những công ty đầu ngành thì bắt đầu tăng trưởng chậm lại nhưng tỷ lệ tăng
trưởng thu nhập của họ lại vô cùng ổn định.

Chính sách chi trả cổ tức ổn định được thực hiện nhằm mục đích giúp doanh
nghiêp duy trì vị thế của mình trong ngành bằng cách gia tăng hiệu quả hoạt động
và làm hài lòng các cổ đông với khoản cổ tức nhận được hằng năm. Các nhà đầu
tư mua cổ phần của các công ty này bởi vì đây thường là những công ty lớn, ổn
định và có thương hiệu mạnh. Do vậy, đây là những khoản đầu tư có rủi ro thấp.
Hơn thế nữa, các công ty này lại có khuynh hướng duy trì việc chi trả cổ tức đều
đặn. Đây có vẻ là nơi an toàn mà nhà đầu tư tìm kiếm để đa dạng hoá đầu tư vào
thị trường vốn cổ phần mà không có rủi ro cao như khi đầu tư vào các công ty tăng
trưởng.
Hẳn nhiên, mặt tốt nhất của cổ tức (tức cổ tức tiền mặt) đó chính là tính thanh
khoản rất cao, là lợi nhuận có thể nhận thấy được, chứ không phải là lợi nhuận
trên giấy. Tiền mặt trong tay luôn luôn có sự chắc chắn. Ai dám đảm bảo rằng khi
toàn bộ lợi nhuận của doanh nghiệp sẽ được tái đầu tư mà không rơi vào túi của
các nhà quản trị? Vấn đề chi phí đại diện có thể là một điểm cổ vũ cho nhà đầu tư
ưa thích cổ phần được chia cổ tức hơn.
Trong quá khứ, thị trường luôn xem các cổ phần không chi trả cổ tức đến từ các
công ty tăng trưởng bởi vì trong giai đoạn tăng trưởng, chi phí thường xấp xỉ hoặc
là cao hơn thu nhập ròng. Tuy nhiên nhận thức này không hoàn toàn đúng với thị
trường hiện nay: các công ty quyết định không chi trả cổ tức danh nghĩa nhằm
mục tiêu thực hiện các chiến lược tái đầu tư, thông qua đó, giá cổ phần sẽ được
đánh giá cao hơn, sẽ mang lại tỷ suất sinh lợi cao hơn cho nhà đầu tư. Do vậy, nhà
đầu tư mua cổ phần không cổ tức sẽ mong muốn nhìn thấy các doanh nghiệp này
sẽ tái đầu tư thu nhập để mở rộng sản xuất và tài trợ cho các dự án khác có khả
năng tạo ra tỷ suất sinh lợi cao hơn thông qua việc cổ phần tăng giá. Mặc dù các
công ty như thế thường chỉ là các công ty vừa và nhỏ. Dĩ nhiên cũng không ngoại
trừ một số doanh nghiệp lớn vẫn quyết định không chia cổ tức để thực hiện tái đầu
tư.
Ngoài những điều nói trên, là một nhà đầu tư, bạn cũng nên nhớ rằng, khi bạn mua
cổ phiếu của một công ty nào đó, tức bạn đã trở một trong những đồng sở hữu
công ty. Do đó bạn hoàn toàn có quyền đối với tài sản và thu nhập tương lai của

nó, tương ứng với tỷ lệ vốn góp với bạn. Qúa nhiều nhà đầu tư đã quên mất rằng
họ không chỉ mua công cụ tài chính mà họ đang đầu tư vào công ty. Do vậy, là nhà
đầu tư thông minh, bạn hãy tự hỏi chính mình: cách sử dụng tốt nhất thu nhập của
doanh nghiệp hiện nay là gì? Tự bản thân mình có khả năng sử dụng cổ tức để tái
đầu tư mang lại tỷ suất sinh lợi cao hơn so với trường hợp công ty thực hiện tái
đầu tư hết tất cả các thu nhập hay không? Câu trả lời hẳn nhiên là sẽ khác nhau
giữa nhà đầu tư này với nhà đầu tư khác, giữa công ty này với công ty khác.
Cuối cùng thì, thuế có lẽ cũng là yếu tố cổ vũ bạn đầu tư vào cổ phần không cổ
tức. Ở Bắc Mỹ, cổ tức bị đánh thuế 2 lần, có nghĩa là các doanh nghiệp thực hiện
việc chi trả cổ tức từ lợi nhuận sau thuế và sau đó các cổ đông lại một lần nữa phải
nộp thuế trên thu nhập họ nhận được từ cổ tức. Chính vì chính sách thuế như vậy,
nhiều công ty lớn họ lại lựa chọn việc không chi trả cổ tức tiền mặt. Microsoft là
một ví dụ điển hình, mặc dù thừa khả năng chi trả cổ tức tiền mặt, nhưng nó đã
chọn việc mua lại cổ phần và tái đầu tư. Có những khoảng thời gian rất dài
Microsoft không hề thực hiện việc phân phối cổ tức. Mấy năm trở lại đây
Microsoft có thực hiện chi trả cổ tức nhưng không nhiều. Ở Việt Nam, dự thảo
luật thuế thu nhập cá nhân đánh trên thu nhập từ chứng khoán vẫn là đề tài tốn
không ít giấy mực của báo chí và sự quan tâm của dư luận. Chắc chắn sẽ đến một
ngày luật đi vào hoạt động thì rất có thể sẽ có nhiều công ty để bảo vệ lợi ích cho
các cổ đông và tạo sự hấp dấn đối với nhà đầu tư sẽ hạn chế chi trả cổ tức tiền mặt
và chuyển hình thức phân phối thu nhập cho cổ đông dưới hình thức khác.
Thay lời kết
Không ai có thể kết luận rằng: cổ phiếu không cổ tức kém hấp dẫn hơn cổ phiêú
được chia cổ tức. Vấn đề chỉ đơn giản là khẩu vị của từng nhà đầu tư. Việc sở hữu
một cổ phần không cổ tức vẫn có những lợi thế riêng của nó. Hi vọng bài viết này
sẽ cho bạn một cái nhìn tổng quan hơn đối với các doanh nghiệp không chia cổ
tức. Và doanh nghiệp có thể không cần phải lo ngại khi quyết định chính sách cổ
tức bằng 0. Vấn đề là bạn hãy thuyết phục các cổ đông và nhà đầu tư có khẩu vị
thích hợp.