Vận dụng giá trị hợp lý để trình bày thông tin trên báo cáo tài chính của các doanh nghiệp việt nam

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP HCM KHOA KẾ TOÁN –
KIỂM TOÁN 

LÊ THỊ KIM DƯƠNG

VẬN DỤNG GIÁ TRỊ HỢP LÝ ĐỂ TRÌNH BÀY
THÔNG TIN TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA
CÁC DOANH NGHIỆP VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2013


N
TR
K


L IC

MƠN

Tôi xin bày t lòng bi t ơn sâu s c n PGS.TS Võ Văn Nh ã t n tình hư ng d n và
giúp tôi th c hi n t t lu n văn này cũng như hoàn thi n ki n th c chuyên môn c a
mình.

Tôi xin trân tr ng c m ơn t t c th y cô trong chương trình ào t o Th c sĩ c a Khoa
K Toán-Ki m Toán trư ng i h c kinh t TP.HCM ã nhi t tình truy n t cho tôi nh ng ki n
th c quý báu.

Tôi xin c m ơn Khoa K Toán-Ki m Toán, Vi n ào t o sau i h c trư ng i H c
Kinh T TP.HCM ã t o i u ki n giúp tôi trong quá trình nghiên c u và hoàn thành lu n
văn.

Tác gi

Lê Th Kim D

ng


L I CAM OAN
-------------------------------

Tôi xin cam oan lu n văn này là công trình nghiên c u khoa h c c a riêng tôi. Các
phân tích, s li u và k t qu nêu trong lu n văn là hoàn toàn trung th c và có ngu n g c rõ ràng.

Tác gi

Lê Th Kim Dương


DANHM CT VI

TT T

----------------------------------------------

BCTC
FASB

GTHL
IAS
IASB
IFRS
Q
TT
VAS


M

CL C

DANHM CT VI TT T
L IM

CHƯƠNG 1: LÝ LU N CHUNG V GIÁ TR H P LÝ VÀ VI C S
GIÁ TR
CHÍNH. .........................................................................................................................

1.1
1.2

LCHS
GIÁTR H PLÝTRONGCHU NM CK TOÁN
1.2.1. Qu

1.2.2.
1.2.3.
1.3

S H
TIN QUA BÁO CÁO TÀI CHÍNH .......................................................................
1.3.1. Tác d ng và
1.3.2. Các cơ s
thông tin c
1.3.3. S

K t lu n chương 1 ............................................................................................................

CHƯƠNG 2: TÌNH HÌNH GHI NH N VÀ TRÌNH BÀY THÔNG TIN TRÊN
BÁO CÁO TÀI CHÍNH C A CÁC DOANH NGHI P HI N NAY.........................
2.1.

2.2.

GI ITHI UT
ÁP D NG CHO DOANH NGHI P VI T NAM ...
2.1.1. Các quy nh pháp lý v
2.1.2. Nguyên t c và yêu c u l p và trình bày ......................................................
2.1.3. N
KH
CÁC DOANH NGHI P VI T NAM ...................
2.2.1.
2.2.2.
2.2.3.
2.2.4.


2.3.

ÁNH GIÁ VI C L P VÀ TRÌNH BÀY BÁO CÁO TÀI CHÍNH T
I
CÁC DOANH NGHI P VI T NAM............................................................................... 53
2.3.1. Ưu i m............................................................................................................................... 53
2.3.2. H n ch v thông tin cung c p..................................................................................... 53
2.3.3. Nguyên nhân.................................................................................................................... 60
2.3.3.a Phương pháp giá g c không kh c ph c ư
c như c i m trong
n n kinh t
l m phá 60
2.3.3.b Thông tin tin trong n n kinh t v n còn tình tr ng “thông tin b t
cân x ng”
60
2.3.3.c Gi h n v kh n ng hi u bi t v
thông tin trên báo cáo tài
chính trong trư ng h p mu n
ánh giá l i thông tin 60
2.3.3.d S khác bi t gi a h
th ng chu n m c k
toán Vi t Nam và
chu n m c k
toán qu c t 61
2.3.3.e S tác ng chi ph i t n n kinh t vào k toán t
c imca
phương pháp giá g c 61
K t lu n chương hai........................................................................................................................ 64
CHƯƠNG 3: GI I PHÁP V N D NG GIÁ TR H P LÝ
TRÌNH BÀY
THÔNG TIN TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH C A DOANH NGHI P................65

3.1. QUAN I M V N D NG............................................................................................... 65
3.1.1. Giá tr h p lý không th s d ng cùng lúc cho t t c các kho n m c, ph i
có l
trình áp d ng t ng
kho n m c m t phù h p v i tình hình th c t
65
3.1.2. Không th áp d ng cho t t c
các lo i hình doanh nghi p
Vi t Nam,
ch áp d ng cho các DN có quy mô l n, có nhu c u, niêm y t
68
3.2. GI I PHÁP V N D NG...................................................................................................... 70
3.2.1. K t h p Giá tr h p lý và giá g c.................................................................................... 70
3.2.2. T ng bư c ti p c n chu n m c k
toán Vi t Nam theo IAS 40 và IFRS 9
trong vi c l p và trình bày báo cáo tài chính cho doanh nghi p l n và
niêm y t
73
3.2.3. Các i tư ng c n s
d ng giá tr h p lý
nh giá và trình bày thông
tin trên báo cáo tài chính
77
3.2.3.a. Các
i tư ng c n s d ng giá tr h p lý 77
3.2.3.b. Phương pháp
nh giá
78
3.2.3.c. Phương pháp ghi nh n 79
3.3. KI N NGH................................................................................................................................. 80

3.3.1. Nhà Nư c, Qu c h i s
chưa phù h p, xây d ng ch
3.3.1.a.
3.3.1.b. Hoàn thi n h
3.3.1.c.

3.3.1.d. Quy

3.3.1.e. Ban hành quy
3.3.1.f. Xây d
3.3.2.
3.3.3. H i ngh
K t lu n chương 3 .......................................................................................................

K T LU N CHUNG.....................................................................................

PH
Ph
Ph
Ph

L C
l
l
l

c 01: B ng câu h i kh o sát.
c 02: Ví d v cách ghi nh n nh giá theo

c 03: Danh sách các i tư ng kh o sát.


1

L IM

U

Lý do ch n
N n kinh t
h
ng giá làm cho phơ ng pháp k
nó.
Thông tin trên báo cáo tài chính là k t qu cu
d
v

ng báo cáo tài chính ch
tình hình tài chính, k t qu

doanh nghi p. T
v

imc
M

ích c a mình.
t câu h

tranh t ng th , th
pháp k toán theo giá g
không? Có r t nhi u cơ s
Phơ ng pháp giá tr h p lý
s

bi n

chính và k t qu
hi

n t i.

i ph


2

M c tiêu

tài:

Trình bày nh ng tính h u ích mà Báo cáo tài chính có th cung c p cho
ng

is

ng

is

d ng. Thông tin

Trình bày nh
s

d ng phơ ng pháp k

phơ ng pháp ch a
chính.
Trình bày nh
Báo cáo tài chính
toán Vi t Nam nên có nh ng i u ch nh cho phù h
t v trình bày Báo cáo tài chính có s d ng giá tr
i t ng, ph m vi nghiên c u:
i t ng nghiên c u:
-

Báo cáo tài chính theo phơ ng pháp giá g c.

- Chu n m c liên quan n G
cáo tài chính.
- M
sn ut

,

Ph m vi nghiên c u: m t s kho n m c bao g m Hàng t n kho, Tài s n c
nh, b t ng s n u t , u t tài chính trên Báo cáo tài chính c a doanh nghi p niêm y t t i
Vi t Nam.

3

Phơ ng pháp nghiên c u:
S

d

ng p

chi u, so sánh thông qua phân tích các h
h p lý v

cách ghi nh n và trình bày

quy nh trình bày trong VAS.
Phơ ng pháp kh o sát và ph
Ktc

u

tà

Ph n m
CH

NG I: Lý lu n chung v

góp ph n trình bày thông tin trên báo cáo tài chính.

CH

NG II: Tình hình ghi nh n

c a các doanh nghi p Vi t Nam (chu n m c
CH
cáo tài chính c a Doanh nghi p Vi t Nam.
K t lu n.
Tài li u tham kh o.
Ph l c.

NG III: Gi i pháp s


4

V N D NG GIÁ TR H P LÝ

TRÌNH BÀY THÔNG TIN TRÊN

BÁO CÁO TÀI CHÍNH C A CÁC DOANH NGHI P VI T NAM

CHƠ NG1:LÝLU NCHUNGV GIÁTR H PLÝVÀVI CS
GIÁ TR H
CHÍNH.
1.1L CH S PHÁT TRI N C A GIÁ TR H P LÝ:

16 – Chu n m
m

c này giá tr

gi

a các bên có hi u bi t s n lòng mua và s n lòng bán trong m t trao

giá”. Ngoài ra, trong các chu n m
d

ng nh ngh a v giá tr h

m c ghi nh n doanh thu (1982).

IAS 20: Chu n m c k toán cho các kho n tr c p và công b các kho n tr
c p c a chính ph .
IAS 22: Chu n m c k toán cho h p nh t kinh doanh (1983). IAS
25: Chu n m c k toán cho các kho n

ut.

IAS 26: Chu n m c k toán và báo cáo th
chu n m c này không

nh ngh a nh ng s

d ng

nh ngh a v giá tr h p lý.

5

tài chính. Khái ni m giá tr h p lý

c m r ng thêm

it

lý là giá tr c a m t tài s n có th trao i ho c m t kho n n toán gi a
các ch th có hi u bi t liên quan, thi n chí trong s IASB s d ng

ng n ph i tr

ph i tr
trao

c thanh
i ngang giá” -

nh ngh a m i trong:
IAS 32: Công c tài chính : Công b và trình bày.
IAS 36: Gi m giá tr c a tài s n (T n th t tài s n).
IAS 38: Tài s n c
IAS 39: Công c
ban

nh vô hình.
tài chính: ghi nh n ban

u và sau khi ghi nh n

u.
IAS 40: B t

ng s n

ut .

IAS 41: Nông nghi p.

ơ
ơ
vi
ơ
ơ

nh ngh a giá tr


6

h p lý nh sau: “giá tr m t tài s n có th c trao i, m t kho n n ph i tr c thanh toán ho c m
t công c v n c c p có th c trao i gi a các bên có hi u bi t, thi n chí trong m t trao i
ngang giá”. M t s IFRS khác dùng l i nh ngh a tr c mà không s d ng thu t ng công c v
n c c p nh :
IFRS 3: H p nh t kinh doanh.
IFRS 4: H p

ng b o hi m.

IFRS 5: Tài s n dài h n

c gi

bán và ho t

ng không liên

t c.
IFRS 7: Công c tài chính: công b .
Ngoài vi c thay th
bao g m n

ph i tr v

không thay

i trong
Ban

nh ng tình hu
kinh doanh theo phơ ng pháp mua, thay th
có giá g

c (tài s n

sau khi ghi nh n ban
h p lý phát tri n m nh trong k
tài chính, t o thành m
hay theo th

tr

nh ng khái ni m và khuôn kh

áp d ng giá tr h p lý trong k

Tháng 05/2009 IASB ã công b
giá tr h p lý. V

cơ b n các

nh

toán.

d th o chu n m c k

toán qu c t v


7

.
Ngày 12/11/2009 IASB ban hành IFRS 9: “Công c tài chính-Financial
Instruments” nh là b c u trong ti n trình thay th IAS 39. IFRS 9 a ra nh ng yêu c u m
i v ghi nh n và o l ng công c tài chính và s m có hi u l c t 01/01/2013. Tháng 10/2010
IASB ban hành l i IFRS 9 v i các nguyên t c k toán m i cho vi c ghi nh n và phân lo i
c th hơn i v i tài s n tài chính và n tài chính.

-

Tháng 12/2011 IASB hi u ch nh l i IFRS 7 và IFRS 9 và thay có
hi u l c c a chu n m c IFRS 9 t ngày 01/01/2015.

i ngày


8

1.2 GIÁTR H

PLÝTRONGCHU

1.2.1.

NM

CK

TOÁNQU

CT :

:
-

-

ơ

.
1.2.1.a.

1.2.1.b.

1.2.1.c.

:


9

ơ
ơơ

ơ

1.2.2.
N m 2005, m t kh o sát c a nhóm nghiên c
lý c a IASB (International Accounting Standards Board)
m

c k toán qu c t yêu c u áp d

8 chu n m

c yêu c u

13 chu n m

c không
Có nhi u ý ki n tranh lu n v vi c s

(

ánh giá trên báo cáo tài chính) và trong th c t

d

ng giá tr

và cách th

h
c

chúng ta c n tìm hi u k
IASB, IFRSs (International Financial Reporting Standard) và FASB (US Financial
Accounting Standards Board).
1.2.2.a. S d ng giá tr h p lý
nh là giá g c:


10

Giá tr h p lý

xác

c IAS

nh s

tr ng h
s n, n

ph i tr . Và giá tr

ti n thì ph i
giá tr

h p lý c

cho phép s

d

và giá tr

này có th

có th

nh n ban
và n
c quy
IAS 16

IAS 17

IAS 18

nh trong m t s


11

18.9
IAS 20

o

chín
IAS 38

o

tài s

38.4
IAS 39

o

39.4
IAS 41

o

ngh
IFRS 1

o

phá
IFRS 2

o
cp

nh
o

nh n

trên

2.30
IFRS 3

o


12

IFRS 9

Ngu n: David Cairns, 2006, “The use of fair value in IFRS”

v kép:

vi c phân b
3.13 quy

nh: t i ngà

phân b

cho tài s n và n

phân b

cho tài s n và n

công ty m

u t . IAS 22

ph i xác

nh giá tr

ngày phát sinh nghi p v
lý

c xem là l i th

ngày phát sinh nghi p v
Giá tr h p lý còn

công c tài chính ph c t p

c quy

c s d ng làm cơ s phân b cho m t s nh
trong IAS 32, IAS 39, IFRS 9 liên quan

n công c tài chính.
IAS 32

ol

(thà
IFRS 3

ol


13

kho n n ti m tàng c a bên b mua t i ngày phát sinh nghi p v trong h p
nh t kinh doanh (l i th thơ ng m i là ph n d ra) (IFRS 3.36).

Ngu n: David Cairns, 2006, “The use of fair value in IFRS”

tài s n và n

ph

ánh giá l i cho các lo i tài s n b t

không

c p giá tr

(1982) ch nêu quy
btc

giá tr

móc thi t b . 1986 – IAS 25 (k
tr

ánh giá l i là giá th

ho t

ng) ho c giá tr

l
có th

bán

ch nh cho phép các t
cơ s

giá tr

giá tr

h p lý t i th

c
bày trong l

hp

i u ch nh vào th ng d

in


14

h

p

ã có

ánh giá gi m

ghi nh n là thu nh p.

d

do

ánh giá l i thì khi
ánh giá l i và

sn

ut

tr

h

k

và các kho n l t

) cho phép l a ch n gi a giá g

ghi nh n ban
các kho n l

sinh h
giá tr

h

p lý cho m

giá tr

h

p lý cho h u h t tài s n vô hình,

h

tt

tc

n
IAS 16

IAS 27

IAS 38

ph i tr .


15

IAS 39

Mts
giá tr

IAS 40

Sau khi ghi n
giá g

IAS 41

Sau khi ghi n

nghi p thu ho
giá tr
Ngu n: David Cairns, 2006, “The use of fair value in IFRS”
1.2.2.d. S d ng giá tr

h p lý trong vi c ki m tra t n th t c a tài

s n:
Giá tr h p lý óng vai trò quan tr ng trong vi c áp d ng
nguyên t c t
c

nh vô hình b

tr

c khi bán chúng ho c trao

tr

ng h p này

nh p (IAS 36).

(IAS 39).
trong ph n v
quan n vi c xác

và các kho n
xét trên cơ s
u không xem xét


16

h

i

c xác

thay

t

ic

n th

a giá tr

t tài s

xem xét trong IAS 2 (Hàng t
(B t

ng s n
1.2.3.

Các quy

m

ts

lo i tài s n và n

nh c a IAS và IFRS. IAS và IFRS s
h

p lý, cách ti p c n c a IASB

tin khác c

a th

thông tin th
ánh giá. Do
trên th
tr
trao

tr

ng ho c giá niêm y t

h p lý t
i tài s n, trách nhi m gi i quy t, công c

tr , công c
không s n có,
cms

d

IFRS c m s
ph i tr

(ví d

ng giá tr


17

H th

Cp1
ho t
th i

ng cho tài s n ho c n
im

ó.
Cp2

Trích giá

i v i tài s n

trích d n hay tơ ng t
Ho c các tài s n có ngu n g
quan sát
th c

c b ng s
u vào).

C p 3 là c
nghi p.
Giá tr
pháp:

Phơ ng ph
d ch có th

Phơ ng ph
trong tơ ng lai).

Phơ ng ph
s n tơ ng t

).