Bài giảng Điều tiết tuần hoàn

Bài 4

Điều tiết tuần hoàn


1- CƠ CHẾ THẦN KINH
1.1-TRUNG KHU ĐIỀU TIẾT TIM-MẠCH
1.1.1- Ở HÀNH TUỶ.
- TN CỦA OXIANHICỐP (1871):
.CẮT CỦ NÃO SINH TƯ: HA BTHƯỜNG
.CẮT GẦN MỎM BÚT LÔNG, HOẶC
MỨC TUỶ CỔ: HA GIẢM.


- TN của Alexander (1946):
.KT 2/3 trên thể lưới hành não: HA tăng
.KT 1/3 dưới thể lưới hành não: HA giảm.
BT trung khu giảm áp chiếm ưu thế.
Phá Tkhu giảm áp  HA ổn định 200400mmHg


-Từ TK tăng áp  bó thể lưới -tuỷ sống  chất
xám các đốt tuỷ lưng trên.
-Từ trung khu giảm áp:
 ức chế TK tăng áp
 ức chế TK tăng áp ở tuỷ sống
 Dây X


1.1.2- Các trung khu khác.
- Tuỷ sống.

Tuỳ mức tổn thương: trên tuỷ cổ  HA giảm
mạnh, dưới C5  HA giảm ít
-Hypothalamus:
.Nhân lưng sau  tăng áp
.Nhân bụng trước  giảm áp.
- Vỏ não: ảnh hưởng mạnh do cảm xúc và
PXCĐK


1.2- CÁC DÂY TK CHI PHỐI TIM MẠCH
1.2.1- Dây TK giao cảm
- Chi phối tim:Sừng bên
chất xám tuỷ đốt C7 và
các đốt lưng trên  các
Hạch: cổ trên, cổ giữa,
cổ dưới (hạch sao)  3
dây TK tim  Nút
xoang, nút N-T, cơ tâm
thất.


Tác dụng:   Tsố,
trương lực, sức co bóp,
tính HP, tính DT, Ddưỡng
cơ tim.
- Chi phối mạch:
. TK Gcảm chi phối tất
cả các mmáu;  co các
mạch máu nhỏ ngoại vi;
giãn mạch não, vành,

gan, cơ.


Tác dụng qua chất catecholamin
(noradrenalin, adrenalin)
Catecholamin  Thụ thể  và 1, 2
. Nếu gắn  và 1  HP (co mạch)
. Nếu gắn 2  UC (giãn mạch)


1.2.2- TK phó giao cảm.
- Chi phối tim:
. Dây TK X  đám rối
tim  Nút xoang, nút NT, cơ nhĩ, cơ thất, thành
mạch vành.
Td: giảm h/đ tim (Tsố,
trương lực, sức co bóp,
tính HP, tính DT.


Dây TK X

Chuỗi Hạch
G cảm cổ


- Chi phối mạch.

. Mạch các tuyến nước bọt do dây TK VII và
dây IX...

. Mạch vùng hố chậu do các dây phó G cảm từ
đám rối cùng...
. Các mạch còn lại do dây TK X…
- TK phó GC T dụng thông qua chất
acetylcholin.


1.3- CÁC PHẢN XẠ ĐIỀU TIẾT TIM-MẠCH
1.3.1- các PX từ hệ tuần hoàn
Xuất phát từ TCT nằm ở tim và mạch, là
những PX thường xuyên ĐH h/đ hệ T-M.
*- Pxạ từ TCT thể tích (Pxạ tim-tim, Pxạ
Bainbridje)
- Thể tích tâm nhĩ   TCT T/tích, xung
động  theo dây TK X  KT T khu tăng áp 
tăng sức co bóp cơ tim. (Luật Starling).
- Ngược lại, thể tích tâm nhĩ   sức co bóp
cơ tim 


*- Pxạ từ TCT áp lực ở quai ĐM chủ và xoang
ĐM cảnh.

-áp lực máu (HA)   Thụ thể áp lực
xoang ĐM cảnh và quai ĐM chủ, xung động 
Dây Hering và Cyon  hành não: KT Tkhu
giảm áp, UC Tkhu tăng áp   h/đ tim, giãn
mạch  HA giảm về BT.
- Ngược lại, khi áp lực máu   TCT hết bị
KT  Pxạ tăng h/đ tim  HA tăng lên mức

BT.


*- Pxạ từ TCT hoá học ở quai ĐM chủ và
xoang ĐM cảnh.

- Khi O2 , hoặc CO2 , H+   Thụ thể
hoá học ở xoang ĐM cảnh và quai ĐM chủ,
xung động  mượn đường Dây Hering và
Cyon  hành não: KT Tkhu tăng áp, UC Tkhu
giảm áp  tăng h/đ tim, (giãn một số mạch) 
HA tăng, tăng lưu lượng TH.
- Ngược lại, khi CO2, H+  , O2   TCT hết
bị KT  Pxạ giảm h/đ tim  HA giảm.


1.3.2- Các Pxạ từ TCT ngoài hệ Tuần hoàn.

- FX mắt- tim
(aschner- Danini)
chậm nhip tim.


- FX nội tạng:
(f/x Goltz)
Đập mạnh vùng
thượng vị tim
ngừng đập

*- Một số PX khác
- Đau: đau vừa  HA tăng , ngược lại đau
quá  HA  (Shock).
- Nóng  giãn mạch tại chỗ, co mạch chung
 HA tăng.
- PX có ĐK


1.2- Cơ chế thể dịch
1.2.1-ảnh hưởng lên tim.
- Catecholamin của tuỷ thượng thận (giống
của TK giao cảm)
-Acetylcholin
-Thyroxin của tuyến giáp
-Glucagon của tuyến tuỵ NT


- Nồng độ O2 , nồng độ CO2 , H+   tăng
h/đ tim.

-Các chất điện giải:
. K+ tăng  giảm trương lực cơ tim  tim co
bóp yếu, ngừng ở thì tâm trương.
. Ca++ tăng  tăng trương lực cơ tim  tim
tăng co bóp, ngừng ở thì tâm thu.


1.2.2-ảnh hưởng lên mạch.
- Catecholamin, Acetylcholin:…
- Hệ RAA (Renin Angiotensin Aldosteron)

HA

Tế bào cận tiểu cầu

Convertin enzym
Renin
Angitensin II
Angitensinogen
Angitensin I

HA
Khối lượng máu lưu hành

Co mạch

Aldosteron
Tái hấp thu Na+
ở ống thận


-Vasopressin (ADH): co mạch nhẹ
-Một số hormon địa phương:
. Serotonin: co mạch
. Histamin, bradykinin: giãn mạch
. Prostaglandin: phần lớn giãn mạch
-Phân áp khí:
-. O2 giảm, CO2 , H+ tăng: giãn mạch
-Nhiệt độ:…