Bình luận về chất lãng mạn trong bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng

Đề bài: Bình luận về chất lãng mạn trong bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng
Bài làm
Có như  là một thời, hai chữ  lãng mạn thường gợi cho ta về  một cái gì có hại, mang ý 
nghĩa tiêu cực, mềm yếu, không lành mạnh.v.v... Thực ra thì lãng mạn cũng có năm bảy 
đường. Lãng mạn như trong Tây Tiến của Quang Dũng là lãng mạn cách mạng, lãng mạn 
anh hùng. Nó làm cho đất nước thêm tráng lệ, kì vĩ, con người thêm sang trọng, hào hoa.
Có thể  nói, cuộc sống tinh thần của mỗi con người hay cả  một cộng đồng dân tộc sẽ 
nghèo nàn, cằn cỗi và nhàm chán biết bao nếu thiếu đi những ước mơ bay bổng, thiếu đi 
trí tưởng tượng phong phú, diệu kì... Lãng mạn hiểu theo nghĩa đúng đắn, chắp cánh cho 
những  ước mơ, thúc giục con người hướng tới cái đẹp, cái cao cả  và sự  hoàn thiện mà  
hiện thực cuộc sống còn chưa đạt tới. Chất lãng mạn trong bài thơ Tây Tiến chính là cảm  
hứng bay bổng của nhà thơ hướng tới vẻ đẹp hào hùng và hào hoa của thiên nhiên và con 
người Tây Bắc. Vẻ đẹp ấy được cảm nhận từ một hiện thực gian khổ và đầy khốc liệt,  
khó khăn. Chính vì thế, chất lãng mạn của bài thơ  càng đáng trân trọng, nâng niu. Nói 
đúng hơn, chính nhờ chất lãng mạn ấy mà người lính Tây Tiến có thể vượt qua được mọi  
vất vả gian lao, mọi khó khăn thử thách. Chất lãng mạn trong Tây Tiến xuất hiện dường  
như để lấy lại "thăng bằng cho cảnh vật và tâm hồn của con người. Vì thế, bên cạnh một 
thiên nhiên hiểm trở, dữ dằn, những núi đá cheo leo, những cảnh rừng thiêng nước độc...  
ta lại thấy một thiên nhiên thơ  mộng đến say người, một Tây Bắc đẹp như  tranh thuỷ 
mặc. Nỗi nhớ Tây Tiến trong lòng nhà thơ cứ "chơi vơi" giữa hai gam màu ấy. Còn gì dữ 
dội và hiểm trở hơn những cảnh:
"Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm
Heo hút cồn mây, súng ngửi trời..."
Còn gì hoang dại và âm u, rùng rợn hơn tiếng thác gào và tiếng cọp gầm:
"Chiều chiều oai linh thác gầm thét


Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người"
Nhưng liền đó lại là những cành rất đỗi nên hoạ, nên thơ. Đó là chiều sương Mộc Châu, 
là "hòn lau" thấp thoáng "nẻo bến bờ", là dáng người mảnh mai, mềm mại trên chiếc 
thuyền độc mộc:

"Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa"
Rõ ràng thiên nhiên Tây Bắc ở đây được cảm nhận với một vẻ độc đáo: vừa hùng vĩ, dữ 
dội, vừa tươi tắn, thơ mộng. Mà không chỉ  thiên nhiên, chất lãng mạn bay bổng còn thể 
hiện rõ khi tác giả khắc họa chân dung người lính Tây Tiến hiện lên trên cái nền hùng vĩ  
và mỹ  lệ   ấy của núi rừng Tây Bắc. Vẫn là sự  đối chọi để  "cân bằng" giữa một bên là  
hiện thực khắc nghiệt., là cuộc sống đầy gian nan và lắm hy sinh mất mát. với một bên là 
cuộc sống tươi đẹp và đầy chất thơ. Này đây là những vất vả, gian lao của cuộc đời 
người lính Tây Tiến: "Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi", "Anh bạn dãi dầu không bước  
nữa ­ Gục lên súng mũ bỏ  quên đời" Hình  ảnh đoàn quân "không mọc tóc" với nước da 
"xanh màu lá" là kết quả của những trận sốt rét triền miên. Những nấm mồ nằm "rải rác"  
khắp "biên cương" và cảnh người lính ngã xuống không manh chiếu liệm.v.v... đủ nói lên  
tất cả  gian khổ cùng cực của cuộc chiến đấu mà người lính phải gánh chịu. Nhưng nếu 
chỉ có thế, sức mạnh của hiện thực sẽ đè nát ý chí và tâm hồn người chiến sĩ. Chính cảm  
hứng lãng mạn đã truyền niềm tin đến những người lính Tây Tiến khiến các anh sẵn sàng 
hiến dâng tuổi thanh xuân của mình cho Tổ quốc "chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh". 
Trong cái gian khổ khắc nghiệt trên, bỗng thoảng hương của nếp xôi của những cô gái xứ 
Mai Châu. Ta nao nao, say người trong đêm lửa trại giữa "hội đuốc hoa", khi bắt gặp  
trong mơ hình ảnh "nàng e ấp" trong xiêm áo lộng lẫy và tiếng khèn man điệu hoang dại 
của núi rừng. Nhiều khi sự cân bằng, đối chọi giữa hai sắc màu ­ hiện thực và lãng mạn ­  
thể  hiện ngay trong từng câu thơ, từng đoạn thơ. Vừa thấy rợn người, trên độ  cao ngàn  
thước chênh vênh bên bờ vực thẳm "ngàn thước xuống" đã lại thấy lòng thanh thản ngắm  
nhìn qua cơn mưa thanh bình nhà ai đó thấp thoáng ở lưng núi Pha Luông. Vừa thấy hiện  
lên trước mắt hình ảnh: "Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi" rất hiện thực, đã lại chuyển  
sang hình ảnh đầy chất thơ "Mường Lát hoa về trong đêm hơi". Câu thơ lung linh huyền 


ảo với hàng loạt thanh bằng (6/7) đã ảo hóa hiện thực. Người đọc chỉ cảm nhận được có  
một cái gì đó nhẹ nhàng, bâng khuâng, chơi vơi như nỗi nhớ, bảng lảng như sương chiều,  
xua tan đi cái mệt mỏi của đoàn quân. Cũng như thế ở câu trên ta vừa thấy sự uất hận của  
người lính Tây Tiến gửi vào hai chữ"/nổ/ trừng" thì ngay sau đó lại "Đêm mơ  Hà Nội 

dáng kiều thơm" (một câu thơ cũng phần lớn dùng thanh bằng (5/7). Tính chất lãng mạn 
của bài thơ còn thể hiện ở một phương diện khác. Đó là chất bi tráng. Dường như vẫn là  
một cặp đối chọi nhau. Bi mà không lụy, buồn đau mà hùng tráng, mất mát hy sinh mà  
vẫn lạc quan. Không bi sao được trước những gian nan đến ghê người, những cơn sốt rét, 
nước da xanh màu lá và tóc rụng không mọc lại được; không bi sao được trước những 
mất mát hy sinh "Rải rác biên cương mồ viễn xứ". Tuy nhiên bi mà không lụy, bi mà hùng  
trảng, mạnh mẽ, "Quân xanh màu lá mà vẫn "dữ oai hùm”. Ngay trong một dòng thơ, ta đã 
thấy rõ tính chất này: "áo bào thay chiếu anh về đất". Những gian khổ, thiếu thốn đến thế 
là cùng: chết không có chiếu để chôn Nhưng người lính cho dù là cái chết thê thảm nhất  
cũng không thể cướp đi được vẻ  đẹp hào hùng oai phong và sang trọng trong tâm tưởng 
họ, nghĩ mình là những tráng sĩ thời xưa ngã xuống chiến trường trong áo bào đỏ  thắm. 
Một câu thơ lãng mạn hoá cái chết. Một sự ra đi nhẹ nhàng, thanh thản, ung dung. Giọng 
thơ muốn hạ xuống cung bậc thấp nhất, phù hợp với nỗi tiếc thương. Nhưng hạ thấp là 
để  mà cuối cùng vút lên bản nhạc dữ  dội và hùng tráng: "Sông Mã gầm lên khúc độc  
hành". Những mất mát đau thương của con người như dồn nén, tích tụ  trong tiếng gầm  
vang rung chuyển cả núi rừng của dòng sông Mã. Ai bảo lãng mạn như thế là tiêu cực, là 
yếu mềm? Thực chất, chính chất lãng mạn của bài thơ đã nâng được người đọc lên, vực 
dậy những người lính mệt mỏi đang "dãi dầu không bước nữa", xoá tan đi bao nhọc nhằn  
đau khổ, lãng quên đi bao nỗi hiểm nguy và lấy lại cân bằng trong tâm hồn người lính,  
giúp họ vững bước đi lên. . Chất lãng mạn ấy là sức mạnh và vẻ đẹp của người lính Tây 
Tiến.
Chất lãng mạn trong bài thơ Tây Tiến nói riêng và ở Quang Dũng nói chung thực ra cũng 
là chất người, là cá tính của nhà thơ  ­ một thanh niên trí thức rất mực hào hoa và lãng  
mạn. Đã đành đó còn là chuyện của cái tài nữa, phải tài lắm mới có được những câu thơ 
như thế. Nhưng đúng như một nhà phê bình đã nói: "Xét đến cùng cũng chỉ có lòng chân  


thật tuyệt đối với cảnh, chân thật với người và nhất là với chính lòng mình mới có thể 
tạo ra được những câu thơ vừa giản dị, mộc mạc, vừa táo bạo, mới lạ như thế'. Có lẽ cái  
gốc lớn nhất của tài năng Quang Dũng là ở đó chăng? "Chân thật rất mực với lòng mình