Bài 1
THỰC TRẠNG TRỪNG PHẠT THÂN THỂ TRẺ EM
TẠI VIỆT NAM VÀ NGUYÊN NHÂN
Mục tiêu :
Kết thúc bài này học viên có khả năng:
Trình bày được thế nào là trừng phạt thân thể trẻ em?
Phân tích được một số nét cơ bản về thực trạng trừng phạt thân
thể trẻ em ở Việt Nam và nguyên nhân.
Nội dung:
1. Thế nào là trừng phạt thân thể trẻ em?
2. Thực trạng trừng phạt thân thể trẻ em (TPTTTE ) ở Việt Nam.
3. Nguyên nhân thực trạng TPTTTE ở Việt Nam.
Tài liệu và phương tiện:
- Tài liệu “ Đổi mới phương pháp quản lí lớp học bằng các biện pháp
giáo dục tích cực” (NXB Giáo dục - 2008) – Chương 1.
- Các phiếu giấy nhỏ.
- Giấy A0, đủ cho mỗi nhóm 1 tờ.
- Phụ lục 1 : Các trường hợp điển hình về TPTTTE.
Hoạt động cụ thể:
Hoạt động 1: Thế nào là trừng phạt thân thể trẻ em.
Mục tiêu:
Học viên hiểu được thế nào là trừng phạt thân thể trẻ em.
Thời gian: 30 phút.
Các bước thực hiện:
Bước 1:
Giảng viên (GV) nêu câu hỏi động não: “Bạn hiểu như thế nào là trừng phạt
thân thể trẻ em?” (GVgợi ý : nhớ lại hồi còn nhỏ, mỗi khi mắc lỗi, cha mẹ
thầy cô phạt như thế nào?)
Bước 2 :
Học viên (HV) suy nghĩ nhanh và phát biểu ý kiến một cách ngắn gọn về thế
nào là trừng phạt thân thể trẻ em (hoặc ghi ra mảnh giấy nhỏ).
Bước 3:
GV liệt kê các ý kiến của HV lên bảng
Bước 4:
GV hướng dẫn các HV cùng hệ thống hóa lại quan niệm của các HV về
trừng phạt thân thể trẻ em.
Bước 5 :
GV giới thiệu quan niệm về trừng phạt thân thể trẻ em sẽ sử dụng trong tài
liệu
Kết luận:
Có rất nhiều cách hiểu khác nhau về TPTT trẻ em, tuy nhiên trong phạm vi
tài liệu này, chúng ta sẽ sử dụng khái niệm sau:
Trừng phạt thân thể trẻ em là các hành vi, thái độ, lời nói do người lớn hoặc
người có quyền gây ra nhằm giáo dục trẻ nhưng làm tổn thương các em về
thể xác (đánh đập, bắt quỳ gối,…) và tinh thần (chửi mắng, bỏ mặc,…).
Hoạt động 2: Thực trạng trừng phạt thân thể trẻ em tại Việt Nam
(VN).
Mục tiêu:
HV biết được thực trạng về trừng phạt thân thể trẻ em ở Việt Nam.
Thời gian: 50 phút
Các bước thực hiện:
Bước 1:
GV chia HV thành các nhóm, các nhóm thảo luận về thực trạng trừng phạt
thân thể trẻ em mà họ biết:
- Mỗi cá nhân có thể kể một truờng hợp (kể cả chuyện của mình từ thời
mình còn đi học hoặc những gì nghe được từ địa phương, từ báo, đài..)
?
- Nhóm chọn một câu chuyện điển hình nhất về TPTTTE
- Các trường hợp đó xảy ra ở đâu? Xảy ra như thế nào?Trẻ em cảm
thấy thế nào trong trường hợp đó.
- Những hành vi TPTT trẻ em đã để lại những hậu quả như thế nào đối
với trẻ em? (đối với sức khoẻ, tính mạng, tâm lý, học tập, cuộc sống
tương lai… của trẻ)
Bước 2:
Các nhóm HV thảo luận.
Bước 3:
Đại diện các nhóm trình bày kết quả thảo luận về thực trạng TPTT trẻ em ở
mỗi địa phương.
Bước 4:
Thảo luận chung:
- Qua thực trạng trừng phạt trẻ em ở các địa phương chúng ta có thể kết
luận như thế nào về thực trạng trừng phạt trẻ em ở Việt Nam, đặc biệt
là ở trong nhà trường Việt Nam hiện nay? (Có tồn tại không? Xảy ra ở
đâu? Xảy ra như thế nào? Do ai gây ra? Để lại hậu quả như thế nào
đối với trẻ em?).
Bước 5: GV tổng kết các ý kiến và kết luận.
Kết luận:
Ở Việt Nam hiện nay, vẫn còn tồn tại tình trạng trừng phạt thân thể trẻ em.
TPTT xảy ra trong gia đình, ở nhà trường cũng như ngoài xã hội, dưới nhiều
hình thức khác nhau như: đánh, tát, cấu, véo, sỉ vả, bắt quỳ, liếm ghế,...
Những hiện tượng đó đã gây ra những hậu quả nặng nề cho trẻ, ảnh hưởng
đến sức khỏe, tính mạng, danh dự, nhân phẩm , học tập và cuộc sống của các
em, khiến một số trẻ chán học, học sút kém, bỏ học, sa vào các tệ nạn xã hội,
vi phạm pháp luật, thậm chí tự tử,...
Hoạt động 3 : Nguyên nhân của thực trạng TPTT trẻ em ở Việt Nam.
Mục tiêu:
HV phân tích được nguyên nhân cơ bản của việc trừng phạt thân thể
trẻ em nói chung và trừng phạt thân thể trẻ em trong nhà trường nói
riêng.
Thời gian: 55 phút.
Các bước thực hiện:
Bước 1:
GV chia nhóm và giao nhiệm vụ cho mỗi nhóm nghiên cứu về một trường
hợp điển hình và thảo luận theo các câu hỏi sau:
Theo bạn, nguyên nhân về những hiện tượng TPTT trẻ em:
- Nhìn từ phía GV là gì?
- Nhìn từ phía trẻ em là gì?
Bước 2:
Các nhóm thảo luận theo các câu hỏi trên.
Bước 3:
Đại diện từng nhóm trình bày. Trao đổi chung cả lớp về từng trường hợp.
Bước 4:
Thảo luận chung cả lớp:
- Qua phân tích các câu chuyện trên và qua thực tiễn ở địa phương, có
thể khái quát như thế nào về nguyên nhân của thực trạng TPTT trẻ em
ở Việt Nam nói chung và TPTT trẻ em trong các trường học Việt Nam
nói riêng?
Bước 5:
Qua ý kiến phản hồi của HV, GV phân tích, tóm tắt và kết luận
Kết luận:
Thực trạng TPTT trẻ em ở Việt Nam nói chung và TPTT trẻ em trong nhà
trường Việt Nam nói riêng là do nhiều nguyên nhân: do xã hội Việt nam còn
chịu ảnh hưởng của tư tưởng phong kiến, của giáo dục Nho giáo; do nhận
thức còn hạn chế của những người lớn; do GV chưa có phương pháp giáo
dục trẻ phù hợp, đặc biệt là phương pháp giáo dục không sử dụng TPTT đối
với trẻ; do đạo đức GV, do GV bị căng thẳng do phải chịu áp lực, do GV còn
thiếu kinh nghiệm sống, do GV muốn “ra oai” trước HS, do HS có những khó
khăn và rào cản trong học tập, do những khó khăn về xã hội như bị ngược
đãi, bức xúc về gia đình, bị xâm hại tình dục..vv
Phụ lục 1: Các trường hợp điển cứu :
Câu chuyện 1 :
Chuyện xảy ra cách đây khá lâu, lúc đó tôi mới vừa ra trường nhưng tới
giờ tôi vẫn còn nhớ mãi ...
Hôm đó vào giờ kiểm tra toán, cả lớp đang chăm chú làm bài, chợt một
giọng nói vang lên từ cuối lớp - đó là Nam :
- Thưa cô, bạn Mai ăn cắp cây bút của em.
Vốn rất dị ứng với thói xấu này nên không kịp suy nghĩ, tôi gay gắt hỏi
Mai:
- Mai ! Tại sao em lấy bút của bạn ?
- Thưa cô, em không lấy, Mai nói.