Quản lý nhà nước của thành phố hải phòng đối với báo chí thông qua những vụ việc tiêu biểu

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
----------------------------------------------------

NGUYỄN HOÀI THU

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC CỦA THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG
ĐỐI VỚI BÁO CHÍ THÔNG QUA NHỮNG VỤ VIỆC TIÊU BIỂU

LUẬN VĂN THẠC SĨ NGÀNH BÁO CHÍ HỌC

Hà Nội - 2017


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
----------------------------------------------------

NGUYỄN HOÀI THU

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC CỦA THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG
ĐỐI VỚI BÁO CHÍ THÔNG QUA NHỮNG VỤ VIỆC TIÊU BIỂU

Luận văn thạc sỹ chuyên ngành Báo chí học
Mã số: 60320101

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Đinh Văn Hường

Hải Phòng - 2017

LỜI CẢM ƠN
Tôi xin chân thành cảm ơn PGS.TS Đinh Văn Hường – Trưởng Ban Chính
trị và Công tác Học sinh – Sinh viên, Đại học Quốc gia Hà Nội đã tận tình
hướng dẫn, giúp đỡ tôi hoàn thành Luận văn này.
Tôi cũng xin chân thành cảm ơn sự hợp tác của các chuyên gia, nhà quản lý
và lãnh đạo Ban Tuyên giáo Thành ủy, Sở Thông tin và Truyền thông, Báo Hải
Phòng, Báo An ninh Hải Phòng, Đài Phát thanh và Truyền hình Hải Phòng cùng
các Văn phòng đại diện, Phóng viên thường trú các báo Trung ương và tỉnh bạn
đặt tại Hải Phòng đã dành thời gian trao đổi, cung cấp thông tin trong mỗi vụ
việc; các thầy, cô Khoa Báo chí và Truyền thông, Đại học Khoa học Xã hội và
Nhân văn đã chỉ bảo, góp ý và cung cấp tài liệu tham khảo giúp tôi hoàn hành
Luận văn này.
Xin chân thành cảm ơn!
TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Nguyễn Hoài Thu


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn “Quản lý nhà nước của thành phố Hải Phòng
đối với báo chí thông qua các vụ việc tiêu biểu” (khảo sát thông tin từ năm
2012 đến nay) là công trình nghiên cứu của riêng tôi dưới sự hướng dẫn của
PGS.TS Đinh Văn Hường. Các số liệu và thông tin trong Luận văn là hoàn
toàn trung thực và có thật, những kết luận khoa học chưa từng công bố trong
bất cứ công trình khoa học nào.
Tôi xin cam đoan những trích dẫn trong Luận văn này đã được chỉ rõ
nguồn gốc. Tôi xin chịu trách nhiệm với Luận văn của mình.
Hải Phòng, ngày 29 tháng 9 năm 2017
TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Nguyễn Hoài Thu


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU.............................................................................................................. 1
1. Tính cấp thiết và lý do chọn đề tài.................................................................... 1
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài........................................................2
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu........................................................................6
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.....................................................................7
5. Phương pháp nghiên cứu...................................................................................7
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài..............................................................8
7. Kết cấu của Luận văn........................................................................................9
NỘI DUNG........................................................................................................10
CHƢƠNG 1 LÝ LUẬN CHUNG VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ
NƢỚC ĐỐI VỚI BÁO CHÍ VIỆT NAM.......................................................10
1.1
Các khái niệm liên quan............................................................................. 10
1.2
Vai trò của quản lý nhà nước đối với báo chí............................................. 15
1.3
Nội dung quản lý nhà nước đối với báo chí................................................ 16
Tiểu kết Chương 1................................................................................................... 32

CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI BÁO
CHÍ CỦA THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG ĐƢỢC PHẢN ÁNH TRÊN BÁO
CHÍ ĐỊA PHƢƠNG.........................................................................................34
2.1
Khái quát về báo chí Hải phòng................................................................. 34
2.2
Quản lý nhà nước đối với báo chí qua xử lý các vụ việc............................37

2.3
Nguyên nhân thành công, hạn chế của công tác quản lý nhà nước về báo chí
tại Hải Phòng........................................................................................................... 62
2.4
Một số bài học kinh nghiệm....................................................................... 66
Tiểu kết Chương 2................................................................................................... 67

CHƢƠNG 3 GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ
NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI BÁO CHÍ HẢI PHÒNG..........................................68
3.1
Một số vấn đề đặt ra từ việc xử lý vụ việc được báo chí phản ánh trên báo
chí địa phương......................................................................................................... 68
3.2
Một số giải pháp......................................................................................... 83
3.3
Một số khuyến nghị khoa học.................................................................... 96
Tiểu kết Chương 3................................................................................................... 97

KẾT LUẬN........................................................................................................99
TÀI LIỆU THAM KHẢO..............................................................................102
PHỤ LỤC.............................................................................................................1


MỞ ĐẦU
1.

Tính cấp thiết và lý do chọn đề tài

Thành phố Hải Phòng nằm trong vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc thuộc
vùng văn hóa Bắc Bộ, có vị trí quan trọng trong phát triển vùng, liên kết vùng,

có điều kiện phát huy những tiềm năng, lợi thế về địa lý, điều kiện tự nhiên nên
đã thu hút được nhiều sự quan tâm của báo chí. Trên địa bàn Hải Phòng hiện có

40 cơ quan báo chí đăng ký chính thức với Sở Thông tin và Truyền thông,
gồm: 07 cơ quan báo chí của thành phố, 03 cơ quan báo chí của lực lượng vũ
trang, 30 văn phòng đại diện, phóng viên thường trú của các báo trung ương,
các bộ, ngành.
Mặc dù, trong thời gian gần đây, công tác quản lý nhà nước về báo chí
tại thành phố Hải Phòng đã có những điều chỉnh để phù hợp với tình hình
mới: chủ động cung cấp thông tin cho báo chí, tạo điều kiện cho các cơ quan
báo chí hoạt động theo đúng tôn chỉ, mục đích; mở rộng các văn phòng đại
diện, phóng viên thường trú của các báo trung ương, bộ, ngành tại thành phố;
nỗ lực đưa các cơ quan báo chí vào hoạt động chung, tạo thành một cộng
đồng báo chí, xóa khoảng cách giữa báo chí thành phố và các văn phòng đại
diện, phóng viên thường trú... Những kết quả đạt được đã giúp các cơ quan
báo chí và cơ quan quản lý báo chí có cơ sở quan trọng để tiếp tục thực hiện
tốt chức năng, nhiệm vụ của mình, thúc đẩy báo chí không ngừng phát triển,
xứng đáng là vũ khí sắc bén trên mặt trận tư tưởng - văn hóa của Đảng.
Tuy nhiên, những chuyển biến tích cực trong hoạt động báo chí chỉ mới
là bước đầu và chưa thật sự vững chắc. Những nhươc điểm, yếu kém trong
hoạt động này vẫn là mối quan tâm và cũng là bức xúc của toàn xã hội. Có thể
khái quát một số khuyết điểm chính trong hoạt động báo chí qua một số sự
việc cụ thể xảy ra tại thành phố Hải Phòng như: xu hướng giật gân, câu khách;
tình trạng phản ánh thông tin thiếu chính xác, sai sự thật, suy diễn, quy chụp
một cách tùy tiện; vấn đề đạo đức nghề nghiệp báo chí chưa được chú trọng.
Đặc biệt, việc quản lý các văn phòng đại diện, phóng viên thường trú

1

trên địa bàn thành phố còn nhiều bất cập, do đây là đối tượng cần quản lý
nhưng cơ quan chủ quản lại không thuộc phạm vi quản lý của thành phố và
các văn phòng đại diện thường trú tại Hải Phòng chưa được tòa soạn quan tâm
đúng mức, quản lý thiếu chặt chẽ, thiếu chọn lọc trong tuyển dụng, thông tin
thiếu khách quan, gây khó khăn cho các địa phương nơi thường trú. Khi xảy
ra các vụ việc nổi cộm, cơ quan quản lý nhà nước về báo chí chưa phát huy
được hết chức năng tham mưu để ứng phó với sự cố, dẫn đến việc không
thống nhất trong nội dung thông tin, gây ảnh hưởng tới đời sống xã hội.
Từ những lý do kể trên có thể thấy việc nghiên cứu cách xử lý trong
quản lý Nhà nước về báo chí qua những sự việc cụ thể xảy ra tại thành phố
Hải Phòng để rút kinh nghiệm và tăng cường công tác quản lý báo chí trong
giai đoạn truyền thông đa phương tiện như hiện nay là rất cần thiết. Vì vậy,
việc nghiên cứu sâu, có hệ thống để đưa ra những giải pháp chủ yếu nâng cao
hoạt động quản lý nhà nước về báo chí tại địa phương sẽ phù hợp với xu thế
phát triển chung của xã hội, của báo chí và mang lại hiệu quả cao trong hoạt
động báo chí trên địa bàn Hải Phòng là một yêu cầu vừa cơ bản, vừa cấp
bách; vừa có ý nghĩa lý luận vừa mang tính thực tiễn sâu sắc.
Xuất phát từ những lý do kể trên, nên tác giả rất tâm huyết khi chọn đề
tài “Quản lý nhà nước của thành phố Hải Phòng đối với báo chí thông qua
các vụ việc tiêu biểu” nhằm góp phần làm rõ những bất cập tồn tại và đề xuất
những giải pháp chủ yếu để nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động báo chí tại
thành phố Hải Phòng.
2.

Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài

Liên quan đến nội dung đề tài có một số nghiên cứu và tài liệu trước đó
mà tác giả có thể tham khảo và trích dẫn nguồn thông tin như:
Luật Báo chí năm 2016 đã chính thức được ban hành và có hiệu lực thi
hành từ ngày 01/01/2017. Luật Báo chí mới đã khắc phục một số những bất

cập từ thực tiễn hoạt động báo chí hiện nay; tuy nhiên, để quản lý hoạt động
báo chí có hiệu quả, nhất là với một địa phương cụ thể thì vẫn cần những văn
bản dưới Luật có liên quan chặt chẽ, cụ thể hơn nữa.
2


Những nghiên cứu được xuất bản thành sách như:
- Ban Tuyên giáo Trung ương (2007), Tăng cường lãnh đạo, quản lý tạo
điều kiện để báo chí nước ta phát triển mạnh mẽ, vững chắc trong thời gian tới.

-

Hoàng Quốc Bảo chủ biên (2010), Lãnh đạo và quản lý hoạt động báo

chí ở Việt Nam hiện nay.
- Đỗ Quý Doãn (2014), Quản lý và phát triển thông tin báo chí ở Việt
Nam.

-

Nhiều tác giả (2013), Đường lối chính sách của Đảng và pháp luật của

Nhà nước về báo chí, xuất bản, Nhà xuất bản Thông tin và Truyền thông.
-

Đỗ Chí Nghĩa (2012), Vai trò của báo chí trong định hướng dư luận xã

hội, Nhà xuất bản Lý luận chính trị, Hà Nội
- Lê Minh Toàn (2009), Quản lý nhà nước về Thông tin và Truyền
thông.

- Nguyễn Thế Kỷ chủ biên (2012), Công tác lãnh đạo, quản lý báo chí
trong

25 năm tiến hành sự nghiệp đổi mới, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia.
Các bài báo, bài nghiên cứu khoa học được đăng trên các tạp chí chuyên
ngành như:
-

Hồng Vân (21/6/2006), Một số vấn đề đặt ra trong công tác lãnh đạo,

quản lý báo chí trước yêu cầu mới, Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam.
-

Lê Doãn Hợp (18/6/2007), Quản lý báo chí trong sự nghiệp đổi mới đất

nước hiện nay, Báo Nhân dân điện tử
-

Tô Huy Rứa (21/6/2007), Tiếp tục đổi mới và phát triển vững chắc nền

báo chí cách mạng nước ta, Báo Nhân dân
Ở những góc độ khác đã có nhiều công trình nghiên cứu liên quan đến
quản lý Nhà nước về báo chí ở các địa phương khác như:
-

Đặng Đình Huân (2015), Vấn đề quản lý nhà nước về hoạt động báo

chí ở Cần Thơ hiện nay, Luận văn Thạc sỹ báo chí, Trường Đại học Khoa học
Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội). Luận văn trình bày những
khái niệm cơ bản và hệ thống hóa, khái quát hóa một số vấn đề lý luận và thực

tiễn về hoạt động báo chí và công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động báo
chí. Khảo sát thực trạng và từ đó phân tích rõ những ưu điểm, hạn chế và
nguyên nhân trong quản lý nhà nước về hoạt động báo


3


chí ở Cần Thơ thời gian qua. Đề xuất phương hướng và giải pháp cơ bản
nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về hoạt động báo chí ở thành phố
Cần Thơ trong thời gian tới.
-

Phạm Bá Nhiễu (2007), Công tác lãnh đạo, quản lý báo chí ở thành

phố Hồ Chí Minh hiện nay, Luận văn Thạc sỹ báo chí, Học viện Báo chí và
tuyên truyền. Trên cơ sở phân tích lý luận và đánh giá thực trạng công tác
lãnh đạo, quản lý báo chí ở thành phố Hồ Chí Minh và luận văn đã đề xuất
những định hướng và giải pháp tăng cường công tác lãnh đạo, quản lý báo chí
ở thành phố Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay và những năm tiếp theo.
-

Phí Thị Thanh Tâm (2007), Pháp luật về quản lý nhà nước trong lĩnh

vực báo chí ở Việt Nam hiện nay, Luận văn Thạc sỹ Luật, Trường Đại học
Khoa học xã hội và Nhân văn (Đại học quốc gia Hà Nội).
-

Trần Thu Hằng (2015), Quản lý nhà nước cấp tỉnh về báo chí khu vực

Đồng bằng sông Hồng, Luận văn Thạc sỹ báo chí, Học viện Báo chí và Tuyên
truyền. Đề tài đã hệ thống hóa và làm rõ những vấn đề lý luận và vấn đề quản lý
nhà nước cấp tỉnh về báo chí. Khảo sát thực trạng ở một số tỉnh vùng Đồng bằng
sông Hồng và phân tích để tìm kiếm các khuyến nghị khoa học nhằm nâng cao
chất lượng và năng lực quản lý nhà nước cấp tỉnh về báo chí hiện nay.

Hay các học viên trước đó nghiên cứu về báo chí tại Hải Phòng với các
nội dung:
-

Hoàng Thị Anh (2008), Báo chí với việc bảo vệ giá trị văn hóa qua lễ

hội Chọi trâu Đồ Sơn - Hải Phòng, Luận văn Thạc sỹ Báo chí học, Trường
Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học quốc gia Hà Nội).
-

Thái Việt Hương (khóa 40), Nhật báo Hải Phòng trong những năm đổi

mới, Luận văn thạc sỹ, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại
học quốc gia Hà Nội).
-

Trần Thị Hà Giang (2012), Một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản

lý hoạt động báo chí trên địa bàn thành phố Hải Phòng, Luận văn
Thạc sỹ báo chí, Học viện Báo chí và Tuyên truyền. Trên cơ sở nghiên cứu
4


những vấn đề cơ bản về cơ sở lý luận, thực tiễn của quản lý hoạt động báo

chí, đề xuất một số giải pháp chủ yếu nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động
báo chí trên địa bàn thành phố Hải Phòng, góp phần đắc lực vào sự nghiệp
công nghiệp hóa, hiện đại hóa thành phố Hải Phòng.
-

Vũ Anh Thư (2015), Báo chí Hải Phòng với vấn đề phản biện xã hội

đối với quyết sách của thành phố, Luận văn Thạc sỹ báo chí và truyền thông,
Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn (Đại học quốc gia Hà Nội).
Qua khảo sát và nghiên cứu các tài liệu, các công trình nghiên cứu,
chúng tôi nhận thấy các nghiên cứu này tuy đã đề cập đến những vấn đề cơ
bản của quản lý Nhà nước về báo chí nhưng mới chỉ đề cập đến một số khía
cạnh của hoạt động quản lý Nhà nước và theo những chủ đề chuyên sâu khác
nhau, chưa có công trình nào nghiên cứu cụ thể, đánh giá toàn diện các hoạt
động quản lý Nhà nước về báo chí qua từng vụ việc tiêu biểu, đặc biệt là gắn
với điều kiện tại một địa phương có hoạt động báo chí tương đối sôi động như
thành phố Hải Phòng.
Từ năm 2012 đến nay, Sở Thông tin và Truyền thông Hải Phòng đã chú
trọng tham mưu cho Ủy ban nhân dân thành phố ban hành những văn bản quy
phạm pháp luật để nâng cao chất lượng, hiệu quả quản lý nhà nước về báo chí.
Nhưng trên thực tế, hoạt động báo chí trong thời gian gần đây có những vụ
việc và sự kiện “nóng”, thông tin phức tạp mà các văn bản quy phạm pháp
luật của Trung ương và thành phố chưa quán triệt hết. Từ đó, có thể khẳng
định rằng việc đi sâu nghiên cứu để rút ra những bài học kinh nghiệm quý báu
từ những vụ việc tiêu biểu là thực sự cần thiết đối với quản lý hoạt động báo
chí nói chung và đối với thành phố Hải Phòng nói riêng hiện nay.
Vì vậy, đề tài nghiên cứu “Quản lý nhà nước của thành phố Hải
Phòng đối với báo chí thông qua những vụ việc tiêu biểu” sẽ không có sự
trùng lặp với những đề tài và công trình nghiên cứu kể trên, đề tài này lần đầu
tiên được tác giả luận văn triển khai, nghiên cứu ở góc độ tiếp cận chuyên sâu.

5


3.

Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu

3.1 Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở hệ thống hóa lý luận, pháp lý về báo chí, luận văn sẽ khảo sát,
nghiên cứu, đánh giá thực trạng tình hình quản lý Nhà nước của thành phố
Hải Phòng đối với báo chí thông qua xử lý những vụ việc tiêu biểu được đăng
tải trên báo chí Hải Phòng, từ đó đề xuất các giải pháp, các khuyến nghị khoa
học nhằm nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước đối với báo chí của thành phố
Hải Phòng hiện tại và tương lai.
3.2 Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích trên, luận văn sẽ khảo sát các tin, bài, các chuyên
mục, chuyên đề liên quan đến những sự kiện và vụ việc tiêu biểu diễn ra tại
Hải Phòng được đăng trên các báo. Song song với đó sẽ khảo sát những văn
bản quản lý Nhà nước của thành phố Hải Phòng đã được ban hành để chỉ đạo,
định hướng, thực hiện chức năng quản lý Nhà nước về báo chí của thành phố.
Qua thống kê, đánh giá, phân tích, phân loại các bài báo, các văn bản để
làm rõ công tác quản lý Nhà nước về báo chí của thành phố Hải Phòng trong
từng vụ việc có những mặt mạnh, yếu như thế nào; làm rõ quan điểm xử lý vụ
việc, xử lý thông tin của cơ quan quản lý nhà nước về báo chí để có những
giải pháp tối ưu trong những sự kiện, vụ việc có thể diễn ra tiếp theo.
Các nhiệm vụ cụ thể là:
- Hệ thống hóa lý luận và pháp luật về quản lý nhà nước đối với báo
chí.
-

Hệ thống hóa những vụ việc tiêu biểu xảy ra tại Hải Phòng, tham chiếu

với với những vấn đề lý luận liên quan, làm rõ nội dung, phương thức quản lý
nhà nước về báo chí tại địa phương.
-

Phân tích sự cần thiết của công tác quản lý Nhà nước về báo chí và xử

lý đối với từng vụ việc cụ thể
-

Đánh giá thực trạng của báo chí Hải Phòng trong nhiệm vụ thông tin,

tuyên truyền và trong công tác quản lý Nhà nước về báo chí trên địa bàn.

6


-

Đề xuất các giải pháp và khuyến nghị khoa học để nâng cao chất lượng

quản lý Nhà nước từ những sự kiện nhỏ đến những nhiệm vụ thông tin tuyên
truyền lớn tại địa phương.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4.1 Đối tượng nghiên cứu:
Đối tượng nghiên cứu của Luận văn là vấn đề “Quản lý nhà nước của
thành phố Hải Phòng đối với báo chí thông qua những vụ việc tiêu biểu”
4.2 Phạm vi nghiên cứu:

-

Khảo sát các báo trên địa bàn thành phố Hải Phòng bao gồm: 07 cơ

quan báo chí của thành phố: Đài Phát thanh và Truyền hình Hải Phòng, Báo
Hải Phòng và Báo Hải Phòng điện tử, Báo An ninh Hải Phòng và Báo An ninh
Hải Phòng điện tử, Tạp chí Khoa học và Kinh tế, Tạp chí Sinh hoạt chi bộ,
Tạp chí Cửa biển và Tạp chí Khoa học; 03 cơ quan báo chí trung ương đặt trụ
sở chính tại Hải Phòng: Báo Hải quân, Tạp chí Hải quân, Báo Quân khu Ba;
30 văn phòng đại diện, phóng viên thường trú các báo trung ương và tỉnh bạn;
các phóng viên, nhà báo, cộng tác viên hoạt động trên địa bàn thành phố từ
năm 2012 đến nay.
-

Khảo sát trên các văn bản quản lý Nhà nước về báo chí của Trung ương

và thành phố Hải Phòng tham chiếu trên từng vụ việc điển hình.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
5.1 Phương pháp luận
Luận văn thực hiện dựa trên quan điểm, đường lối quản lý về báo chí của
Đảng và quản lý Nhà nước ta từ Trung ương xuống địa phương; chức năng,
nhiệm vụ của báo chí, những lý thuyết về truyền thông, báo chí.
5.2 Phương pháp cụ thể:
-

Phương pháp khảo sát tài liệu: được sử dụng để tiếp cận các giáo trình,

các tài liệu và các công trình nghiên cứu trước đây để rút ra những vấn đề lý
luận cần thiết.
-

Phương pháp tổng hợp: sưu tầm, thống kê, so sánh, phân loại các tác

phẩm báo chí, các văn bản chỉ đạo và xử lý thông tin, các hoạt động liên quan
7


đến phạm vi, đối tượng đề tài nghiên cứu từ đó hệ thống hóa các tài liệu và
các tác phẩm báo chí để đánh giá thông tin và đưa ra nhận xét.
-

Phương pháp nghiên cứu văn bản: cụ thể là đánh giá, phân tích các tác

phẩm và các văn bản quản lý nhà nước về báo chí trong từng vụ việc.
-

Phương pháp phân tích tác phẩm báo chí thuộc các loại hình: báo in, bá

nói, báo hình và báo mạng điện tử.
- Phỏng vấn sâu:
+

Lãnh đạo Sở Thông tin và Truyền thông Hải Phòng về công tác quản

lý Nhà nước về báo chí, lãnh đạo cơ quan báo chí;
+

Lãnh đạo Ban Tuyên giáo về tình hình định hướng thông tin tuyên

truyền trên tất cả các báo tại địa phương;

+

Các phóng viên, nhà báo về việc hoạt động tác nghiệp, những khó

khăn và thuận lợi khi tiếp cận và xử lý thông tin như thế nào.
+

Một số bạn xem truyền hình, bạn đọc để có thể so sánh giữa thông tin

của các cơ quan báo chí thành phố và thông tin từ các cơ quan báo chí trung
ương và tỉnh bạn đặt tại Hải Phòng khác nhau như thế nào; để thăm dò dư
luận lấy phản hồi và thu thập các số liệu, ghi nhận, đánh giá khách quan các
hoạt động báo chí và hoạt động quản lý Nhà nước về báo chí trên địa bàn
thành phố Hải Phòng.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài
Báo chí là cầu nối giữa nhà nước và nhân dân, báo chí hoạt động trên địa
bàn thành phố Hải Phòng cũng nằm trong khuôn khổ đó. Đề tài khi hoàn
thành sẽ là một sản phẩm khoa học, trong đó bao hàm những lý luận quan
trọng nhất trong công tác lãnh đạo của Đảng và sự quản lý của Nhà nước
trong hoạt động báo chí nói chung và hoạt động báo chí tại Hải Phòng nói
riêng; góp phần làm sáng tỏ và cụ thể hơn về phương diện lý luận và thực tế
về vai trò của công tác quản lý nhà nước về báo chí cấp địa phương hiện nay.
Đề tài cũng có khả năng làm rõ hơn cách xử lý với mỗi vụ việc đặc
trưng, cách thức định hướng thông tin, quản lý đối với hoạt động báo chí; chỉ
ra những ưu điểm, thành tựu và quan trọng hơn là chỉ rõ được những yếu kém
8


và khuyết điểm, xác định rõ nguyên nhân và đề xuất phương hướng, giải pháp
nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác lãnh đạo, quản lý hoạt động báo chí và

quản lý thông tin trong từng vụ việc xảy ra tại địa phương.
Về lý luận, luận văn góp phần làm rõ vai trò, tầm quan trọng, chức năng
và cách thức hoạt động của báo chí và hoạt động quản lý Nhà nước về báo chí
tại địa phương. Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể gợi mở cho các cơ
quan báo chí thay đổi về cách thức thông tin về các vấn đề, sự kiện “nóng”
của thành phố; các cơ quan nhà nước đổi mới cách thức quản lý báo chí, cách
thức cung cấp thông tin định hướng tuyên truyền cho mỗi vụ việc.
7.

Kết cấu của Luận văn

Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Tài liệu tham khảo và Phụ lục, Luận văn
có 03 chương như sau:
-

Chương 1: Lý luận chung về công tác quản lý nhà nước đối với báo chí

Việt Nam
-

Chương 2: Thực trạng quản lý nhà nước đối với báo chí của thành phố

Hải Phòng được phản ánh trên địa phương.
-

Chương 3: Giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với

báo chí Hải Phòng.
Nội dung của luận văn sẽ được trình bày theo thứ tự chương mục trên.

9


NỘI DUNG
CHƢƠNG 1
LÝ LUẬN CHUNG VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI
VỚI BÁO CHÍ VIỆT NAM
1.1 Các khái niệm liên quan
1.1.1 Báo chí
- Theo Luật Báo chí năm 1989:
“Báo chí ở nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam là phương tiện
thông tin đại chúng thiết yếu đối với đời sống xã hội; là cơ quan ngôn luận
của các tổ chức của Đảng, cơ quan Nhà nước, tổ chức xã hội; là diễn đàn của
nhân dân”
- Theo Luật Báo chí năm 2016:
Điều 4 nói rõ “Báo chí ở nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là
phương tiện thông tin thiết yếu đối với đời sống xã hội; là cơ quan ngôn luận
của cơ quan Đảng, cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính
trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp; là diễn
đàn của Nhân dân”
Điều 3 giải thích “Báo chí là sản phẩm thông tin về các sự kiện, vấn đề
trong đời sống xã hội thể hiện bằng chữ viết, hình ảnh, âm thanh được sáng
tạo, xuất bản định kỳ và phát hành, truyền dẫn tới đông đảo công chúng thông
qua các loại hình báo in, báo nói, báo hình, báo điện tử” và “Hoạt động báo
chí: là hoạt động sáng tạo tác phẩm báo chí, sản phẩm báo chí, sản phẩm
thông tin có tính chất báo chí; cung cấp thông tin và phản hồi thông tin cho
báo chí; cải chính thông tin trên báo chí; xuất bản, in, phát hành báo in; truyền
dẫn báo điện tử và truyền dẫn, phát sóng báo nói, báo hình”.
- Báo chí là hoạt động thông tin đại chúng:
"Thông tin đại chúng" là bản chất của hoạt động báo chí, bản chất này

quy định tính chất của sản phẩm báo chí và phương thức hoạt động của người
làm báo. "Đại chúng" trong thuật ngữ "thông tin đại chúng" bao gồm những
10


nội dung sau: đối tượng tác động của thông tin là xã hội rộng rãi bao gồm các
tầng lớp, các nhóm xã hội khác nhau; những nhu cầu thông tin của nhân dân
được ưu tiên bảo đảm và là thước đo năng lực hoạt động thông tin báo chí;
mục đích của thông tin là nhằm hình thành đời sống tinh thần lành mạnh của
xã hội, qua đó tác động vào việc giải quyết các nhiệm vụ xây dựng và phát
triển đất nước. Như vậy, từ "đại chúng" ở đây thể hiện tính phổ biến rộng rãi
về nội dung và đối tượng tác động thông tin.
"Thông tin" là thuật ngữ nền tảng của báo chí, thông tin liên quan trực
tiếp đến tính hiệu quả của các phương tiện thông tin đại chúng, đến những đòi
hỏi về phương pháp, hình thức sáng tạo của nhà báo, đến nguyên tắc về sự tác
động qua lại giữa báo chí và công chúng.
- Báo chí là loại hình hoạt động chính trị - xã hội:
Hoạt động báo chí là một trong những loại hình của hoạt động chính trị,
xã hội. Với tính chất là một hoạt động chính trị, xã hội, nội dung quan trọng
nhất của báo chí là thông tin chính trị. Theo nghĩa hẹp, thông tin chính trị chỉ
phản ánh các sự kiện, hiện tượng và vấn đề của lĩnh vực chính trị. Theo nghĩa
rộng, thuật ngữ thông tin chính trị còn hàm chứa cả những tin tức về các lĩnh
vực khác nhau của đời sống kinh tế, xã hội.
Hoạt động báo chí mang tính chất chính trị, xã hội còn bởi vì nó có vai
trò to lớn trong đời sống chính trị, xã hội. Ở nước ta, báo chí cách mạng luôn
giữ vai trò quan trọng. Những năm chiến tranh chống xâm lược, báo chí cách
mạng có những cống hiến to lớn trong giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc và
thống nhất đất nước. Báo chí được sử dụng như một công cụ đắc lực trong
việc giáo dục lòng yêu nước, ý thức chính trị, tập hợp lực lượng cách mạng
tiến tới thành lập Đảng. Đất nước bước vào thời kỳ xây dựng và phát triển,

báo chí là công cụ có hiệu lực, là vũ khí mạnh mẽ chống các hiện tượng tiêu
cực, bảo thủ, truyền bá các kinh nghiệm tiên tiến, động viên, hình thành các
phong trào quần chúng rộng rãi để thực hiện các nhiệm vụ chính trị của công
cuộc xây dựng và phát triển đất nước.

11


1.1.2 Quản lý nhà nước
Quản lý nhà nước xuất hiện cùng với sự ra đời của Nhà nước, đó là quản
lý toàn xã hội. Nhà nước là một tổ chức đặc biệt của quyền lực chính trị, một
bộ máy chuyên làm nhiệm vụ cưỡng chế và thực hiện các chức năng quản lý,
đặc biệt nhằm duy trì trật tự xã hội, thực hiện mục đích bảo vệ địa vị của giai
cấp thống trị. Nội hàm của quản lý nhà nước thay đổi phụ thuộc vào chế độ
chính trị, lịch sử và đặc điểm văn hoá, trình độ phát triển kinh tế - xã hội của
mỗi quốc gia qua các giai đoạn lịch sử.
Trong hệ thống xã hội, có nhiều chủ thể tham gia quản lý xã hội như: tổ
chức chính trị, nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức kinh tế, các đoàn
thể nhân dân, các hiệp hội... So với quản lý của các tổ chức khác, thì quản lý
nhà nước có những điểm khác biệt như sau:
-

Chủ thể quản lý nhà nước là các cơ quan, cá nhân trong bộ máy quản lý

nhà nước được trao quyền, gồm: cơ quan lập pháp, cơ quan hành pháp, cơ
quan tư pháp;
-

Đối tượng quản lý của Nhà nước là tất cả các cá nhân, tổ chức sinh

sống và hoạt động trong phạm vi lãnh thổ quốc gia, công dân làm việc bên
ngoài lãnh thổ quốc gia.
-

Quản lý nhà nước là quản lý toàn diện trên tất cả các lĩnh vực của đời

sống xã hội: chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng, ngoại
giao.
-

Quản lý nhà nước mang tính quyền lực nhà nước, sử dụng công cụ

pháp luật nhà nước, chính sách để quản lý xã hội.
-

Mục tiêu của quản lý nhà nước là phục vụ nhân dân, duy trì sự ổn định

và phát triển của toàn xã hội.
Từ những đặc điểm trên, có thể hiểu quản lý nhà nước là một dạng quản
lý xã hội đặc biệt, mang tính quyền lực nhà nước và sử dụng pháp luật và
chính sách để điều chỉnh hành vi của cá nhân, tổ chức trên tất cả các mặt của
đời sống xã hội do các cơ quan trong bộ máy nhà nước thực hiện, nhằm phục
vụ nhân dân, duy trì sự ổn định và phát triển của xã hội.
12


Quản lý nhà nước là các công việc của nhà nước, được thực hiện bởi tất
cả các cơ quan nhà nước; cũng có khi do nhân dân trực tiếp thực hiện bằng
hình thức bỏ phiếu hoặc do các tổ chức xã hội, các cơ quan xã hội thực hiện
nếu được nhà nước giao quyền thực hiện chức năng nhà nước. Quản lý nhà

nước thực chất là sự quản lý có tính chất nhà nước, do nhà nước thực hiện
thông qua bộ máy nhà nước trên cơ sở quyền lực nhà nước nhằm thực hiện
các nhiệm vụ, chức năng của Chính phủ là hệ thống cơ quan được thành lập
để chuyên thực hiện hoạt động quản lý nhà nước.
1.1.3 Quản lý nhà nước đối với báo chí
Trên thực tế, cơ quan quản lý của Nhà nước ta chủ yếu vẫn nghiên cứu
xu thế phát triển, dự báo sự phát triển để đưa ra những cơ chế, chính sách, yếu
tố, điều kiện cho sự phát triển. Còn trách nhiệm chính vẫn là từ cơ quan báo
chí, từ Ban biên tập và ngay bản thân của các nhà báo đóng góp cho sự phát
triển đó.
Vì vậy, Quản lý nhà nước về báo chí không chỉ bằng hệ thống các văn
bản quy phạm pháp luật… mà còn bằng sức mạnh của cả hệ thống chính trị:
-

Các cấp ủy đảng, chính quyền, trong đó cơ sở đảng của cơ quan báo

chí và cơ quan chủ quản báo chí có vai trò rất quan trọng.
-

Vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội, trong đó vai trò của Hội Nhà

báo Việt Nam, chi hội nhà báo cơ sở cần đươc thể hiện và phát huy. Mỗi tòa
soạn báo chí và chi hội nhà báo có vai trò quan trọng trong việc tuyền truyền,
giáo dục, giúp đỡ thành viên của mình, cũng như kiểm tra, giám sát mọi hoạt
động chấp hành pháp luật và quy ước đạo đức nghề nghiệp của nhà báo.
Vai trò của công chúng như là lực lượng xã hội quan trọng
quyết
định vai trò, vị thế và sức mạnh xã hội của cơ quan báo chí. Công chúng là
người giám sát mọi hoạt động của nhà báo, đánh giá và thẩm định sản phẩm
báo chí.

Điều 7 Luật Báo chí 2016 quy định về “Cơ quan quản lý nhà nước về
báo chí”
1- Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về báo chí.
13


2- Bộ Thông tin và Truyền thông chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực
hiện quản lý nhà nước về báo chí.
3- Các bộ, cơ quan ngang bộ trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của
mình có trách nhiệm phối hợp với Bộ Thông tin và Truyền thông thực hiện
quản lý nhà nước về báo chí.
4- Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của
mình có trách nhiệm quản lý nhà nước về báo chí tại địa phương.
*Quản lý nhà nước về báo chí ở trung ương
Thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được Luật Báo chí quy định,
Bộ Thông tin và truyền thông thực hiện chức năng quản lý nhà nước về báo
chí trên nhiều lĩnh vực, điển hình là các lĩnh vực sau:
-

Xây dựng và chỉ đạo thực hiện chiến lược, quy hoạch, kế hoạch và phát

triển sự nghiệp báo chí
-

Xây dựng, ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp

luật về báo chí
- Thanh tra, kiểm tra hoạt động báo chí
*

Quản lý nhà nước về báo chí ở các bộ, cơ quan ngang bộ

Các bộ, cơ quan ngang bộ - với vai trò là cơ quan chủ quản báo chí – có
nhiệm vụ chỉ đạo, quản lý cơ quan báo chí thuộc quyền trong việc thực hiện
phương hướng, nhiệm vụ, kế hoạch hoạt động; đồng thời tổ chức bộ máy, xây
dựng đội ngũ cán bộ báo chí đảm bảo các tiêu chuẩn về chính trị, nghiệp vụ.
*

Quản lý nhà nước về báo chí ở địa phương

Sở Thông tin và Truyền thông có trách nhiệm quản lý nhà nước về báo
chí ở địa phương; tham mưu cho lãnh đạo tỉnh, thành phố trực thuộc trung
ương về quy hoạch báo chí; soạn thảo mới, cụ thể hóa, hướng dẫn việc thực
hiện các văn bản pháp quy về báo chí trên cơ sở nội dung của Luật Báo chí và
Nghị định 51/2002/NĐ-CP; thực hiện chức năng quản lý hoạt động của các
Văn phòng đại diện và Phóng viên thường trú của báo chí trung ương và địa
phương khác đặt trên địa bàn…
* Công cụ quản lý nhà nước về báo chí.
14


-

Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật của Việt Nam: Hiến pháp, Luật,

Pháp lệnh, Lệnh của Chủ tịch nước,….
- Tổ chức bộ máy, phân cấp phân quyền trong quản lý.
- Đội ngũ cán bộ công chức, viên chức trong bộ máy tổ chức quản lý.
1.2 Vai trò của quản lý nhà nƣớc đối với báo chí
Quản lý nhà nước đối với báo chí mang tính quyền lực Nhà nước, tính tổ

chức cao được điều chỉnh bằng pháp luật và lấy pháp luật làm công cụ chủ
yếu, nhằm đáp ứng kịp thời thông tin phục vụ đời sống cá nhân, xã hội ngày
càng cao, đảm bảo trật tự quản lý và quyền công dân, vừa mang tính phổ biến,
vừa mang tính đặc thù quản lý tư tưởng văn hóa.
Báo chí là hiện tượng xã hội tác động và chi phối ngày càng sâu sắc đến
mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Do đó, quản lý nhà nước về báo chí là đòi
hỏi tất yếu khách quan, là nguyên tắc và phương thức bắt buộc để huy động
tối đa năng lực tác động của báo chí, truyền thông vào mục đích phát triển đất
nước, hạn chế đến mức thấp nhất những hiệu ứng ngoài mong đợi.
Quản lý nhà nước về báo chí phát huy tốt vai trò đồng nghĩa với sức
mạnh của báo chí được phát huy cao nhất, để báo chí tập trung nguồn lực và
mọi cố gắng vào phục vụ mục đích phát triển đất nước dưới sự lãnh đạo của
Đảng; là tạo mọi điều kiên cho báo chí phát triển và phục vụ sự phát triển
kinh tế xã hội của đất nước.
Báo chí gắn liền với vấn đề tự do tư tưởng, tự do ngôn luận, tự do báo
chí, tự do ngôn luận trên báo chí. Quản lý nhà nước về báo chí là nhằm bảo
đảm tự do báo chí và tự do ngôn luận trên báo chí được thực hiện trong khuôn
khổ pháp luật, vì mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng,
văn minh”.
Dư luận báo chí gắn liến với dư luận xã hội. Quản lý nhà nước về báo chí
là nhắm bảo đảm cho báo chí phát huy vai trò định hướng dư luận xã hội
không chỉ trong nước, trong khu vực mà còn trên phạm vi toàn thế giới.
Vì vậy, vai trò của quản lý nhà nước về báo chí cần thực hiện một số yêu
cầu sau:
15


-

Quản lý nhà nước về báo chí phải đảm bảo quyền tự do ngôn luận, tự

do báo chí, có quyền được thông tin của công dân.
-

Quản lý về báo chí phải được đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản

Việt Nam, quản lý của nhà nước và trong khuôn khổ của pháp luật.
-

Phát triển báo chí phải đi đôi với quản lý chặt chẽ, có hiệu quả toàn bộ

hệ thống báo chí cũng như từng cơ quan báo chí.
-

Quản lý nhà nước về báo chí phải bắt kịp trình độ phát triển cao của

phương tiện kỹ thuật, công nghệ truyền thông hiện đại.
-

Quản lý nhà nước và pháp luật về báo chí phải phù hợp với cơ chế vận

hành trong điều kiện kinh tế thị trường. Pháp luật phải điều chỉnh kịp thời
những tác động của thị trường, quy luật cung cầu.
1.3 Nội dung quản lý nhà nƣớc đối với báo chí
Các văn bản quy phạm pháp luật được ban hành đã mang lại hiệu quả
thiết thực hơn trong công tác quản lý báo chí, chấn chỉnh và đưa hoạt động
báo chí đi vào nề nếp. Tuy nhiên, với sự phát triển của công nghệ thông tin và
sự thay đổi nhanh chóng của đời sống thì nhìn chung, các văn bản quy phạm
pháp luật này còn thiếu đồng bộ, việc sửa đổi, bổ sung chậm được tiến hành.
Hải Phòng luôn tích cực triển khai thực hiện các văn bản chỉ đạo của Trung

ương thuộc lĩnh vực báo chí đã góp phần định hướng thông tin báo chí, hạn
chế các hoạt động báo chí thiếu kiểm soát, ảnh hưởng xấu tới dư luận xã hội
tại địa phương.
1.3.1 Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013
Điều 25, Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm
2013 nêu rõ “Công dân có quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tiếp cận
thông tin, hội họp, lập hội, biểu tình. Việc thực hiện các quyền này do pháp
luật quy định”
Các quyền tự do ngôn luận, báo chí đã được khẳng định ngay trong Điều
10, Hiến pháp đầu tiên (năm 1946) của Nhà nước Việt Nam, sau đó được tiếp
tục ghi nhận trong các bản Hiến pháp sau này. Các quyền hiến định đó được
thể chế hóa trong nhiều văn bản quy phạm pháp luật Việt Nam.
16


Cụ thể, Luật Báo chí có ghi rõ các điều khoản về bảo đảm tự do ngôn
luận, tự do báo chí và Nhà nước có trách nhiệm tạo điều kiện thuận lợi cho
công dân thực hiện các quyền tự do báo chí, tự do ngôn luận trên báo chí. Báo
chí và nhà báo hoạt động trong khuôn khổ pháp luật và được Nhà nước bảo
hộ; không một tổ chức và cá nhân nào được hạn chế, cản trở báo chí, nhà báo
hoạt động. Đồng thời, không ai được lạm dụng các quyền tự do báo chí, tự do
ngôn luận trên báo chí để xâm phạm lợi ích Nhà nước, tập thể và công dân.
Công dân có quyền được thông tin qua báo chí về mọi mặt của tình hình
trong nước và thế giới; tiếp xúc, cung cấp thông tin cho các cơ quan báo chí
và nhà báo; gửi tin, bài, ảnh và tác phẩm khác cho báo chí mà không phải
kiểm duyệt; chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung thông tin, phát biểu
ý kiến, góp ý kiến, phê bình, kiến nghị, khiếu nại.
Luật Báo chí cũng quy định trách nhiệm của các cơ quan báo chí trong
việc đăng, phát sóng các tác phẩm, ý kiến của công dân, trả lời hoặc yêu cầu
tổ chức, người có chức vụ trả lời khiếu nại, tố cáo, ý kiến đóng góp…

Tự do báo chí, tự do ngôn luận trên báo chí thuộc các quyền cơ bản của
con người trong một xã hội phát triển. Song thực hiện quyền tự do báo chí,
quyền tự do ngôn luận trên báo chí như thế nào lại là vấn đề cần đề cập một
cách cụ thể, căn cứ vào sự lựa chọn con đường phát triển của mỗi quốc gia và
hệ thống luật pháp của quốc gia ấy, cùng với các tiêu chí của nền văn hóa mà
trực tiếp là đạo đức. Nên dù thực hiện các quyền này, trong khuôn khổ pháp
luật, để phù hợp với truyền thống văn hóa, phục vụ lợi ích của đất nước, của
dân tộc, của cộng đồng, báo chí không thể lợi dụng quyền tự do báo chí,
quyền tự do ngôn luận trên báo chí được quan niệm một cách cực đoan mà
xâm phạm tới quyền và lợi ích của mọi tổ chức, cá nhân, của đất nước. Đó là
những vấn đề tất yếu mà chỉ từ nhận thức đầy đủ, nghiêm túc thì mỗi công
dân, mỗi cơ quan báo chí, mỗi người làm báo mới có thể sử dụng quyền tự do
báo chí và quyền tự do ngôn luận trên báo chí một cách thiết thực, hiệu quả,
có ý nghĩa tích cực với xã hội và con người.

17


1.3.2 Luật báo chí năm 2016
*

Điều 6 Luật báo chí năm 2016 quy định về “Nội dung quản lý nhà

nước về báo chí”
1- Xây dựng, chỉ đạo và tổ chức thực hiện chiến lược, quy hoạch, kế
hoạch phát triển báo chí.
2- Ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật về báo
chí; xây dựng chế độ, chính sách về báo chí.
3- Tổ chức thông tin cho báo chí; quản lý thông tin của báo chí.
4- Đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chính trị, nghiệp vụ, đạo đức

nghề nghiệp cho đội ngũ người làm báo của các cơ quan báo chí và cán bộ
quản lý báo chí.
5- Tổ chức quản lý hoạt động khoa học, công nghệ trong lĩnh vực báo chí.
6- Cấp, thu hồi các loại giấy phép trong hoạt động báo chí và thẻ nhà báo.

7- Quản lý hợp tác quốc tế về báo chí, quản lý hoạt động của cơ quan
báo chí Việt Nam liên quan đến nước ngoài và hoạt động của báo chí nước
ngoài tại Việt Nam.
8- Kiểm tra báo chí lưu chiểu; quản lý hệ thống lưu chiểu báo chí quốc gia.

9- Chỉ đạo, thực hiện chế độ thông tin, báo cáo, thống kê và công tác
khen thưởng, kỷ luật trong hoạt động báo chí.
10- Thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm pháp luật về báo chí.
Các nội dung quản lý Nhà nước về báo chí là yếu tố quan trọng để phát
triển nền tảng cho xã hội thông tin dựa trên nền kinh tế tri thức và phục vụ sự
nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Vì vậy, cụ thể hóa các nội
dung quản lý nhà nước về báo chí là một bảo đảm chắc chắn cho báo chí có
thể phát triển ngày càng lớn mạnh, khắc phục những thiếu sót, ngăn chặn hoạt
động lợi dụng báo chí để phá hoại công cuộc đổi mới phát triển đất nước của
nhân dân ta. Bám sát các nội dung quản lý báo chí là tạo một khuôn khổ pháp
lý cơ bản, tạo môi trường tự do sáng tạo, bình đẳng cho báo chí thành phố Hải
Phòng phát triển, đồng thời là hoạt động bảo đảm định hướng xã hội chủ
nghĩa trong hoạt động báo chí, chống xu hướng thương mại hoá báo chí, bảo
18


tồn, phát triển nền văn hoá dân tộc, ngăn chặn các hoạt động báo chí bất chấp
hậu quả về chính trị, tư tưởng và văn hoá. Lợi nhuận của hoạt động báo chí
không thể tách rời các mục tiêu hàng đầu về chính trị, tư tưởng và văn hoá.
*

Các nội dung cụ thể khác của Luật Báo chí năm 2016 quy định quản

lý nhà nước về báo chí
-

Vấn đề tự do báo chí và tự do ngôn luận trên báo chí: tự do tham gia

vào quá trình hoạt động báo chí, tự do hưởng thụ sản phẩm báo chí.
+ Đối với công dân (Điều 11)
1- Phát biểu ý kiến về tình hình đất nước và thế giới.
2- Tham gia ý kiến xây dựng và thực hiện đường lối, chủ trương, chính
sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước.
3- Góp ý kiến, phê bình, kiến nghị, khiếu nại, tố cáo trên báo chí đối với
các tổ chức của Đảng, cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức
chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp và
các tổ chức, cá nhân khác.
+ Đối với nhà nước (Điều 13)
1- Nhà nước tạo Điều kiện thuận lợi để công dân thực hiện quyền tự do
báo chí, quyền tự do ngôn luận trên báo chí và để báo chí phát huy đúng vai
trò của mình.
2- Báo chí, nhà báo hoạt động trong khuôn khổ pháp luật và được Nhà
nước bảo hộ. Không ai được lạm dụng quyền tự do báo chí, quyền tự do ngôn
luận trên báo chí để xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp
pháp của tổ chức và công dân.
3- Báo chí không bị kiểm duyệt trước khi in, truyền dẫn và phát sóng.
Hiện nay, việc thực hiện quyền tự do ngôn luận và tự do báo chí trên địa
bàn thành phố Hải Phòng còn gặp khó khăn khi nhận thức về pháp luật của
nhân dân thành phố chưa trở thành ý thức thường trực, tự giác, hệ thống
truyền thông tuy phát triển song còn thiếu chuyên nghiệp, dẫn đến một số cá

nhân thiếu thiện chí lợi dụng truyền thông để tác động xấu tới xã hội ... Vấn
đề đặt ra cho Hải Phòng là làm sao để quản lý tốt quyền tự do báo chí và tự do
19