Nâng cao hiệu quả tuyên truyền việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức hồ chí minh trên báo chí tỉnh hưng yên

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
------

TRẦN THỊ THANH GIANG

NÂNG CAO HIỆU QUẢ TUYÊN TRUYỀN
VIỆC “HỌC TẬP VÀ LÀM THEO TẤM
GƢƠNG ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ
MINH„ TRÊN BÁO CHÍ TỈNH HƢNG
YÊN
(KHẢO SÁT BÁO HƢNG YÊN, ĐÀI PTTH HƢNG YÊN
VÀ TẠP CHÍ PHỐ HIẾN TỪ 2/2007 - 6/2014)

LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Báo chí học


HÀ NỘI – 2014


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
-----

TRẦN THỊ THANH GIANG

NÂNG CAO HIỆU QUẢ TUYÊN TRUYỀN
VIỆC “HỌC TẬP VÀ LÀM THEO TẤM
GƢƠNG ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ
MINH„ TRÊN BÁO CHÍ TỈNH HƢNG

YÊN
(KHẢO SÁT BÁO HƢNG YÊN, ĐÀI PTTH HƢNG YÊN
VÀ TẠP CHÍ PHỐ HIẾN TỪ 2/2007 - 6/2014)

Luận văn Thạc sỹ chuyên ngành: Báo chí học
Mã số: 60.32.01.01

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS. TS NGUYỄN THẾ KỶ


HÀ NỘI - 2014


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng
tôi. Các số liệu, kết quả trong Luận văn là trung thực và chưa
từng được công bố trong bất cứ công trình nào khác.

Tác giả luận văn

Trần Thị Thanh Giang


LỜI CẢM ƠN
***
Tôi xin gửi lời cảm ơn trân trọng tới các thầy, cô Khoa
Báo chí và Truyền thông, trường Đại học Khoa học Xã hội và
Nhân văn Hà Nội, những người đã dày công đào tạo tôi trong
suốt quá trình học tập tại trường.
Xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc trước sự quan tâm,

chỉ bảo tận tình của PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ, người thầy đã
hướng dẫn, giúp đỡ tôi hoàn thành Luận văn được trọn vẹn.
Xin gửi lời cảm ơn chân thành tới các nhà báo, phóng
viên, cán bộ của Báo Hưng Yên, Đài PTTH Hưng Yên và Tạp chí
Phố Hiến cùng nhiều bạn bè, đồng nghiệp đã cung cấp tư liệu,
hình ảnh trong quá trình thực hiện đề tài.
Cảm ơn gia đình, bạn bè đã động viên, hỗ trợ tôi rất
nhiều để hoàn thành chương trình học cho đến ngày hôm nay.
Xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, ngày 10 tháng 9 năm 2014
Trần Thị Thanh Giang
K15 Báo chí học
Trường Đại học Khoa học Xã hội & Nhân
văn,
Đại học Quốc gia Hà Nội


MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU
1- Tính cấp thiết của đề tài
2- Tình hình nghiên cứu đề tài
3- Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
4- Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
5- Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu
6- Đóng góp của luận văn
7- Kết cấu của luận văn
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ HIỆU QUẢ TUYÊN
TRUYỀN VIỆC “HỌC TẬP VÀ LÀM THEO TẤM GƢƠNG ĐẠO ĐỨC
HỒ CHÍ MINH” TRÊN BÁO CHÍ
1.1. Những lý luận cơ bản về báo chí

1.1.1. Báo chí và báo chí cách mạng
1.1.2. Tuyên truyền và hiệu quả tuyên truyền của báo chí cách mạng
1.2. Về việc tổ chức, triển khai “Học tập và làm theo tấm gƣơng
đạo đức Hồ Chí Minh”
1.2.1. Nội dung chủ yếu của tƣ tƣởng đạo đức Hồ Chí Minh
1.2.2. Bối cảnh ra đời và mục đích của việc tổ chức “Học tập và làm
theo tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh”
1.2.3. Nội dung “Học tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí
Minh”
1.2.4. Việc thực hiện “Học tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí
Minh” tại tỉnh Hƣng Yên
1.3. Vài nét về báo chí tỉnh Hƣng Yên
1.3.1. Báo Hƣng Yên
1.3.2. Đài Phát thanh - Truyền hình Hƣng Yên
1.3.3. Tạp chí Phố Hiến (Hội Văn học - Nghệ thuật Hƣng Yên)
Tiểu kết chƣơng 1
CHƢƠNG 2: HOẠT ĐỘNG TUYÊN TRUYỀN VIỆC “HỌC TẬP VÀ LÀM
THEO TẤM GƢƠNG ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH” TRÊN BÁO CHÍ TỈNH
HƢNG YÊN
2.1. Thực trạng tuyên truyền việc “Học tập và làm theo tấm gƣơng
đạo đức Hồ Chí Minh” trên báo chí tỉnh Hƣng Yên

-1-


2.1.1. Báo Hƣng Yên
2.1.2. Đài Phát thanh - Truyền hình Hƣng Yên
2.1.3. Tạp chí Phố Hiến
2.2. Hiệu quả tuyên truyền việc “Học tập và làm theo tấm gƣơng
đạo đức Hồ Chí Minh” trên báo chí tỉnh Hƣng Yên

2.2.1. Chuyển biến về mặt nhận thức
2.2.2. Chuyển biến về mặt thực tiễn
2.2.3. Những hạn chế trong công tác tuyên truyền
2.3. Nguyên nhân của những ƣu điểm và hạn chế
2.3.1. Nguyên nhân của ƣu điểm
2.3.2. Nguyên nhân của hạn chế
Tiểu kết chƣơng 2
CHƢƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ TUYÊN
TRUYỀN VIỆC “HỌC TẬP VÀ LÀM THEO TẤM GƢƠNG ĐẠO ĐỨC
HỒ CHÍ MINH” TRÊN BÁO CHÍ TỈNH HƢNG YÊN
3.1. Bối cảnh tình hình; yêu cầu nhiệm vụ tiếp tục đẩy mạnh việc
“Học tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh”
3.1.1. Bối cảnh tình hình
3.1.2. Yêu cầu, nhiệm vụ tiếp tục đẩy mạnh việc “Học tập và làm theo
tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh”
3.2. Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả tuyên truyền việc
“Học tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh” trên báo chí tỉnh
Hƣng Yên
3.2.1. Giải pháp chung
3.2.2. Giải pháp đối với Báo Hƣng Yên
3.2.3. Giải pháp đối với Đài PTTH Hƣng Yên
3.2.4. Giải pháp đối với Tạp chí Phố Hiến
3.3. Một số kiến nghị với lãnh đạo tỉnh Hƣng Yên và Trung ƣơng
3.3.1. Kiến nghị với lãnh đạo tỉnh Hƣng Yên
3.3.2. Kiến nghị với Trung ƣơng, các cơ quan Trung ƣơng
Tiểu kết chƣơng 3
KẾT LUẬN
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

-2-


MỤC LỤC BIỂU ĐỒ MINH HỌA
Biểu đồ 2.1: Tỉ lệ bài viết trên Báo Hƣng Yên (bản giấy) từ tháng 2/2007 6/2014
Biểu đồ 2.2: Số lƣợng tin, bài, ảnh tuyên truyền việc “Học tập và làm theo
tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh” trên báo Hƣng Yên (bản giấy) từ năm 2007
- 2013
Biểu đồ 2.3: Tỉ lệ tin, bài, ảnh tuyên truyền trên Tạp chí Phố Hiến từ tháng
2/2007 - 6/2014

-3-


MỞ ĐẦU
1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Để đƣa đất nƣớc tiếp tục vững bƣớc trên con đƣờng công nghiệp hóa, hiện
đại hóa và hội nhập quốc tế, cùng với các giải pháp về kinh tế và xã hội, Đảng ta đã
và đang ra sức đổi mới, chỉnh đốn, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của
Đảng, củng cố niềm tin của nhân dân với Đảng, Nhà nƣớc và chế độ. Nhận thức
việc học tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh là một nhu cầu tất yếu,
một giải pháp quan trọng nhằm góp phần xây dựng Đảng, xây dựng đạo đức xã hội,
tại Hội nghị lần thứ 12, Ban Chấp hành Trung ƣơng Đảng (khoá IX), Đảng ta đề ra
chủ trƣơng “Học tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh” trong Đảng và
trong xã hội. Ngày 7/11/2006, Bộ Chính trị (khoá X) ra Chỉ thị số 06-CT/TW về tổ
chức Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh”, triển
khai rộng rãi trên phạm vi toàn quốc. Kết thúc nhiệm kỳ Đại hội X của Đảng, Bộ
Chính trị ban hành Chỉ thị số 03-CT/TW ngày 14/5/2011 về “Tiếp tục đẩy mạnh
việc học tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh”.
Sau hơn 7 năm triển khai thực hiện qua hai giai đoạn, Cuộc vận động “Học

tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh” đã đi vào chiều sâu, với yêu cầu
trở thành nhiệm vụ thƣờng xuyên, tự giác đối với mỗi cá nhân, mỗi tập thể. Đây
đƣợc coi là yêu cầu vừa cấp bách, vừa có tính lâu dài trong việc xây dựng nền tảng
tƣ tƣởng, đạo đức, văn hóa trong Đảng và toàn xã hội.
Với tƣ cách là tiếng nói của Đảng, Nhà nƣớc, của các tổ chức chính trị - xã
hội, là diễn đàn của nhân dân, báo chí có vai trò hết sức quan trọng trong việc tuyên
truyền định hƣớng dƣ luận, chỉ đạo và tổ chức hoạt động cách mạng. Vì lẽ đó, báo
chí, trong đó có báo chí địa phƣơng có vai trò tích cực trong việc tuyên truyền, cổ
vũ, vận động “Học tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh”.
Nằm ở tỉnh trung tâm của Đồng bằng sông Hồng, những năm qua, các cơ quan
báo chí Hƣng Yên đã có nhiều cố gắng trong việc tuyên truyền thực hiện các nhiệm vụ
chính trị, trong đó có tuyên truyền về việc “Học tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức Hồ
Chí Minh”. Tuy nhiên, công tác tuyên truyền việc học tập và làm

-4-


theo tấm gƣơng của Bác trên các báo của tỉnh còn tồn tại một số hạn chế, yếu kém cần
khắc phục. Luận văn trên cơ sở khảo sát một số cơ quan báo chí tỉnh Hƣng Yên, chỉ rõ
ƣu điểm cũng nhƣ những hạn chế, yếu kém trong công tác tuyên truyền; xác định
nguyên nhân và đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả tuyên truyền việc “Học
tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh” trên địa bàn tỉnh.

Vì vậy, đề tài: Nâng cao hiệu quả tuyên truyền việc “Học tập và làm theo
tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” trên báo chí tỉnh Hưng Yên (khảo sát Báo
Hưng Yên, Đài PTTH Hưng Yên, Tạp chí Phố Hiến từ tháng 2/2007 - 6/2014) là
hƣớng nghiên cứu cần thiết, không trùng với đề tài nào đã có trƣớc đó.
2. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI
Từ khi Đảng ta triển khai việc “Học tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức Hồ
Chí Minh” năm 2007 đến nay, chƣa có công trình khoa học nào ở Hƣng Yên nghiên

cứu về tính hiệu quả của hoạt động tuyên truyền việc “Học tập và làm theo tấm
gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh” trên báo chí tỉnh. Tuy vậy, xoay quanh vấn đề này, đã
có một số công trình đề cập ở những góc độ khác nhau. Cụ thể là:
-

Một số tác phẩm sách, tài liệu hội thảo, các nghiên cứu về nguồn gốc, vai trò,

nội dung và những giá trị to lớn của tƣ tƣởng, tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh đối
với cách mạng và con ngƣời Việt Nam trong thời đại mới nhƣ: Tư tưởng Hồ Chí Minh
về báo chí cách mạng (Ban Tƣ tƣởng - Văn hóa Trung ƣơng và Hội Nhà báo

Việt Nam, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2004); Học tập và làm theo tấm gương
đạo đức Hồ Chí Minh (Viện Hồ Chí Minh và các lãnh tụ, Nxb Chính trị quốc gia,
Hà Nội, 2007); Đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
(Ban Tƣ tƣởng - Văn hoá Trung ƣơng, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2007); Kỷ
yếu kết quả 4 năm triển khai cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo
đức Hồ Chí Minh” 2007 - 2010 (Ban Tuyên giáo Trung ƣơng, Nxb Chính trị quốc
gia, Hà Nội, 2011)...
-

Một số luận án, luận văn và đề tài nghiên cứu đã tìm hiểu, đánh giá việc

tuyên truyền “Học tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh” tại một số địa
phƣơng, đơn vị nhƣ:

-5-


Luận văn thạc sỹ của Đinh Quang Tuấn về “Nâng cao hiệu quả tuyên truyền
tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh cho đảng viên ở Đảng bộ Hà Nội hiện nay” , Học

viện Báo chí và Tuyên truyền, Hà Nội, 2008: Đánh giá khái quát công tác tuyên
truyền việc học tập và những tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh tại Đảng bộ thành
phố Hà Nội và đề ra những giải pháp nâng cao hiệu quả tuyên truyền những tấm
gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh đối với đảng viên tại Đảng bộ Hà Nội.
Luận văn thạc sỹ của Vũ Thị Sáng về “Báo chí với cuộc vận động làm theo
tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh (khảo sát báo Tuổi trẻ thành phố Hồ Chí Minh và
Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam 2007 - 2009”, Đại học KHXH&NV, Hà Nội,
2010. Luận văn trình bày vai trò của báo chí trong việc vận động học tập và làm
theo tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh, phân tích cụ thể hoạt động tuyên truyền về
cuộc vận động trên hai báo Tuổi trẻ TP Hồ Chí Minh và Báo điện tử Đảng Cộng sản
Việt Nam để tìm ra ƣu điểm, hạn chế và những giải pháp phù hợp với từng cơ quan
báo chí để nâng cao chất lƣợng tuyên truyền cuộc vận động.
Luận văn thạc sỹ của Nguyễn Thị Bình Minh về “Hiệu quả tuyên truyền tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh ở Đảng bộ Tổng công ty xây lắp dầu khí Việt Nam
hiện nay”, Học viện Báo chí và Tuyên truyền, Hà Nội, 2012: Đánh giá khái quát về
công tác tuyên truyền tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh tại Đảng bộ Tổng công ty
xây lắp dầu khí Việt Nam và đề xuất giải pháp tuyên truyền phù hợp với đặc thù của
đơn vị.
Khóa luận tốt nghiệp của Nguyễn Thị Mai Lan về “Báo chí với cuộc vận
động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” (Khảo sát báo Tuyên
Quang và Đài Phát thanh và Truyền hình Tuyên Quang từ tháng 3/2007 đến tháng
3/2010)”, Đại học KHXH&NV, Hà Nội, 2010: Phân tích công tác tuyên truyền việc
học tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh tại hai cơ quan báo chí lớn
của tỉnh Tuyên Quang và làm rõ những ƣu thế cũng nhƣ hạn chế trong việc tuyên
truyền và tìm ra những giải pháp phù hợp với tỉnh để tuyên truyền cuộc vận động
hiệu quả hơn, hấp dẫn công chúng hơn.

-6-

Khóa luận tốt nghiệp của Hoàng Lý Lan về “Báo in với cuộc vận động “40
năm thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh” (Khảo sát trên báo Hà Nội Mới
và Sài Gòn Giải Phóng năm 2009)”, Đại học KHXH&NV, Hà Nội, 2010: Khóa luận
khảo sát hai cơ quan báo chí đại diện cho hai miền Bắc – Nam trong việc thực hiện
tuyên truyền 40 năm thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đánh giá những
mặt tích cực, hạn chế của hai báo cũng nhƣ tìm ra giải pháp cụ thể nhằm tuyên
truyền hiệu quả hơn nữa cuộc vận động...
3. MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
3.1. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở phân tích làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn của việc tuyên truyền
về “Học tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh” trên báo chí nói chung
và báo chí tỉnh Hƣng Yên nói riêng, Luận văn đề xuất những giải pháp nhằm đổi
mới, nâng cao hiệu quả tuyên truyền việc “Học tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức
Hồ Chí Minh” trên báo chí tỉnh Hƣng Yên, góp phần nhỏ đƣa hoạt động này có
bƣớc chuyển biến tích cực hơn trong thời gian tới.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
-

Nghiên cứu, làm rõ cơ sở lý luận của việc nâng cao hiệu quả tuyên truyền

của báo chí về “Học tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh”.
-

Nghiên cứu việc tuyên truyền về “Học tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức

Hồ Chí Minh” trên báo chí tỉnh Hƣng Yên, cụ thể là Báo Hƣng Yên, Đài PTTH
Hƣng Yên và Tạp chí Phố Hiến.
các

Nghiên cứu mối quan hệ của các báo, tạp chí tỉnh Hƣng Yên đối với

nhóm công chúng và nhu cầu tiếp nhận thông tin của các nhóm công chúng này đối
với từng loại hình, nhất là trong việc “Học tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức Hồ
Chí Minh”.
Đánh giá về hiệu quả tuyên truyền việc học tập và làm theo tấm
gƣơng của
Bác trên báo chí tỉnh Hƣng Yên; chỉ ra ƣu điểm, kết quả và những hạn chế, bất cập
từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm góp phần nâng cao chất lƣợng hoạt động tuyên

-7-


truyền việc “Học tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh” của báo chí
tỉnh Hƣng Yên.
4.

ĐỐI TƢỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
4.1. Đối tƣợng nghiên cứu

Đối tƣợng nghiên cứu của đề tài là việc tuyên truyền và hiệu quả tuyên
truyền của báo chí tỉnh Hƣng Yên với việc “Học tập và làm theo tấm gƣơng đạo
đức Hồ Chí Minh”.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
-

Về mặt thời gian: Luận văn khảo sát Báo Hƣng Yên, Đài PTTH Hƣng Yên

và Tạp chí Phố Hiến trong khoảng thời gian từ tháng 2/2007 đến tháng 6/2014.
-

Về mặt nội dung: Nội dung, hình thức tuyên truyền trên Báo Hƣng Yên,

Đài PTTH tỉnh và Tạp chí Phố Hiến về chủ đề “Học tập và làm theo tấm gƣơng đạo
đức Hồ Chí Minh” trên địa bàn tỉnh Hƣng Yên.
5.

CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
5.1. Cơ sở lý luận

-

Quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin; của Đảng Cộng sản Việt Nam, tƣ

tƣởng Hồ Chí Minh về báo chí; về đạo đức; về tƣ tƣởng, đạo đức Hồ Chí Minh; về
việc “Học tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh”.
-

Các chỉ thị, nghị quyết, quy định, hƣớng dẫn của Trung ƣơng, của Tỉnh ủy

Hƣng Yên về việc “Học tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh”.
5.2. Phƣơng pháp nghiên cứu
-

Phƣơng pháp hệ thống: Tiếp cận các giáo trình, tài liệu, sách, báo, các công

trình của các nhà lãnh đạo, quản lý báo chí; các nhà khoa học; nhà báo về chính trị,
văn hóa, báo chí để nghiên cứu những vấn đề cơ bản về đạo đức; đạo đức cách
mạng; về tính hiệu quả trong việc tuyên truyền về “Học tập và làm theo tấm gƣơng
đạo đức Hồ Chí Minh”.
-

Phƣơng pháp thống kê, phân tích, tổng hợp, kết hợp với đối chiếu, so sánh

để thu thập thông tin về nội dung, hình thức tuyên truyền của các báo, tạp chí,

-8-


chƣơng trình phát thanh, truyền hình về “Học tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức
Hồ Chí Minh” trên báo chí tỉnh Hƣng Yên.
-

Phƣơng pháp điều tra bằng bảng hỏi, trên cơ sở đó tổng hợp, phân tích và

so sánh để đi đến những kết luận có liên quan đến đề tài.
6.

ĐÓNG GÓP CỦA LUẬN VĂN
6.1. Về lý luận

Luận văn góp phần cung cấp một số thông tin, tƣ liệu và một số vấn
đề có
tính lý luận về hiệu quả tuyên truyền của báo chí nói chung, báo chí tỉnh Hƣng Yên
nói riêng về việc “Học tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh”.
-

Luận văn giúp các cơ quan báo chí và ngƣời làm báo của tỉnh có cái nhìn

đầy đủ, hệ thống về tuyên truyền việc “Học tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức Hồ
Chí Minh” trên báo chí tỉnh Hƣng Yên những năm qua.

6.2. Về thực tiễn
-

Luận văn cung cấp một số cứ liệu khoa học tin cậy để làm cơ sở đánh giá

việc tuyên truyền về “Học tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh” của
báo chí tỉnh Hƣng Yên.
Những giải pháp luận văn đề xuất có thể giúp cơ quan báo chí và
nhà báo
của tỉnh Hƣng Yên vận dụng để nâng cao tính hiệu quả và hấp dẫn công chúng
trong việc tuyên truyền “Học tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh”.
7. KẾT CẤU CỦA LUẬN VĂN
Ngoài các phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo và Phụ lục,
Luận văn có 3 chƣơng:
-

Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về hiệu quả tuyên truyền việc “Học

tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh” trên báo chí.
-

Chƣơng 2: Hoạt động tuyên truyền việc “Học tập và làm theo tấm gƣơng

đạo đức Hồ Chí Minh” trên báo chí tỉnh Hƣng Yên.
-

Chƣơng 3: Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả tuyên truyền việc

“Học tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh” trên báo chí tỉnh Hƣng
Yên.

-9-


CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ
HIỆU QUẢ TUYÊN TRUYỀN VIỆC “HỌC TẬP VÀ LÀM THEO
TẤM GƢƠNG ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH” TRÊN BÁO CHÍ
1.1. Những lý luận cơ bản về báo chí
1.1.1. Báo chí và báo chí cách mạng
1.1.1.1. Khái niệm về báo chí
Báo, hay gọi đầy đủ là báo chí (xuất phát từ 2 từ “báo” - thông báo - và “chí”
- giấy), là những xuất bản phẩm định kỳ, nhƣ nhật báo hay tạp chí và các loại hình
truyền thông nhƣ: đài phát thanh, đài truyền hình, báo mạng điện tử.
Báo chí là một lĩnh vực hoạt động của truyền thông đại chúng và là lĩnh vực
chủ yếu nhất. Tác giả Nguyễn Văn Dững trong sách “Cơ sở lý luận báo chí” [33, tr.61]
đã đề cập tới khái niệm báo chí tiếp cận từ quan điểm hệ thống, đƣợc coi là: “hoạt động
thông tin - giao tiếp xã hội trên quy mô rộng lớn nhất, là công cụ và phƣơng thức kết
nối xã hội hữu hiệu nhất, là công cụ và phƣơng thức can thiệp xã hội hiệu quả nhất
trong mối quan hệ với công chúng và dƣ luận xã hội, với nhân dân và với các nhóm lợi
ích, với các nƣớc trong khu vực và quốc tế...”. Trong khi đó,

nhóm tác giả Dƣơng Xuân Sơn, Đinh Văn Hƣờng, Trần Quang trong sách “Cơ sở
lý luận báo chí truyền thông” [53, tr.51] định nghĩa: “Báo chí là loại hình hoạt động
thông tin chính trị - xã hội”. Nhìn chung, dù tiếp cận ở góc độ nào, các tác giả cũng
đều khẳng định tính chất xã hội của báo chí, là hoạt động thông tin có mục đích, lấy
hiện thực khách quan làm đối tƣợng phản ánh, cung cấp thông tin, kiến thức cho
nhân dân để tạo lập, định hƣớng dƣ luận và góp phần quản lý, điều hành xã hội.
Điều 1, Chƣơng I, Luật Báo chí của nƣớc ta quy định: “Báo chí ở nước

Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam là phương tiện thông tin đại chúng thiết
yếu đối với đời sống xã hội; là cơ quan ngôn luận của các tổ chức của Đảng, cơ
quan Nhà nước, tổ chức xã hội; là diễn đàn của nhân dân”.
Báo chí nƣớc ta hiện nay bao gồm 4 loại hình chủ yếu: báo chí in (báo, tạp
chí); báo nói (đài phát thanh); báo hình (đài truyền hình) và báo mạng điện tử.

-10-


Cụ thể, báo in (báo, tạp chí) là loại hình báo chí chuyển tải thông tin thời sự
bằng ấn phẩm định kỳ và đƣợc phát hành rộng rãi trong xã hội.
Báo nói (đài phát thanh) là loại hình chuyển tải thông tin qua âm thanh (lời
nói, tiếng động, âm nhạc). Ƣu điểm của loại hình này là khả năng truyền đạt thông
tin nhanh nhạy; phƣơng tiện thiết bị thu phát tín hiệu gọn nhẹ rẻ tiền; có phạm vi
thông tin rộng rãi đến đông đảo công chúng ở nhiều vùng, nhiều đất nƣớc khác
nhau.
Báo hình (đài truyền hình) là loại hình chuyển tải thông tin bằng âm thanh và
hình ảnh động. Nó tổng hợp tất cả các loại hình thông tin có trong báo viết, báo nói,
phim ảnh, do vậy, tác động cả bằng thị giác, thính giác của công chúng, tạo sức hấp
dẫn lớn; thông tin đƣợc truyền đi nhanh chóng, trực tiếp; cho phép ngƣời xem tiếp
cận đƣợc thông tin bất kể hạn chế về ngôn ngữ, thậm chí cả về thính giác.
Báo mạng điện tử chuyển tải thông tin qua mạng lƣới internet toàn cầu và kết
hợp tất cả các loại hình báo chí kể trên. Thông tin đƣợc cập nhật nhanh nhạy từng giờ,
từng phút, với khả năng lƣu trữ lâu dài, chế độ tìm kiếm đơn giản, thông tin đƣợc phản
hồi ngay lập tức, tạo sự tƣơng tác cao độ giữa tòa soạn với công chúng.

1.1.1.2. Báo chí cách mạng Việt Nam và quan điểm của Đảng, của Chủ tịch
Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng
C.Mác - Ph.Ăng ghen và V.I.Lênin đều cho rằng, đối với mỗi Đảng vô sản
thì việc lập ra tờ báo hàng ngày là mốc quan trọng đầu tiên để tiến lên phía trƣớc.

Lịch sử báo chí cách mạng Việt Nam gắn liền với lịch sử chống áp bức, nô
dịch và đói nghèo của dân tộc. Cột mốc đánh dấu sự ra đời của báo chí cách mạng
nƣớc ta là khi tờ Thanh niên do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập ra số đầu tiên, ngày
21/6/1925. Nhiệm vụ của Báo lúc bấy giờ đơn giản là: tuyên truyền cho giai cấp và
dân tộc biết mục đích của cách mạng, để đấu tranh giải phóng dân tộc khỏi ách áp
bức, bóc lột của chủ nghĩa thực dân tàn bạo.
Ngay từ khi ra đời, báo chí cách mạng Việt Nam đã gắn liền với ý chí,
nguyện vọng của giai cấp, của dân tộc. Kế thừa và phát triển quan điểm của chủ
nghĩa Mác - Lênin về báo chí vô sản, Hồ Chí Minh luôn coi báo chí là một bộ phận

-11-


của sự nghiệp cách mạng. Ngƣời chỉ rõ: “Báo chí của ta thì cần phải phục vụ nhân
dân lao động, phục vụ chủ nghĩa xã hội, phục vụ cho đấu tranh thực hiện thống nhất
nƣớc nhà, cho hòa bình thế giới”, “Báo chí của ta không phải để cho một số ít
ngƣời xem, mà để phục vụ nhân dân, để tuyên truyền giải thích đƣờng lối, chính
sách của Đảng và Chính phủ, cho nên phải có tính chất quần chúng và tinh thần
chiến đấu” [44, tr.422, 423]. Tính chiến đấu không chỉ nhằm tiến công vào kẻ thù
của cách mạng, mà còn biểu dƣơng những tấm gƣơng tiêu biểu trong chiến đấu và
lao động để cổ vũ mọi ngƣời hăng hái tham gia cách mạng.
Trải qua thực tiễn cách mạng, Hồ Chí Minh hiểu rằng một trong những
nguyên nhân khiến dân ta bị mất nƣớc, phải chịu cảnh lầm than, nô lệ ấy là vì trình
độ dân trí thấp kém, thông tin thiếu thốn, lạc hậu, Ngƣời đã tìm đến báo chí và nỗ
lực đấu tranh cho quyền tự do báo chí nhƣ một trong những quyền cơ bản của con
ngƣời.
Hồ Chí Minh quan niệm báo chí phải phục vụ sự nghiệp đánh giặc, cứu
nƣớc, giành độc lập, tự do cho đất nƣớc mang lại tự do, hạnh phúc cho nhân dân.
Thứ hai, báo chí phải kiên quyết chống lại mọi kẻ thù của nhân dân, làm thất bại
mọi âm mƣu của chúng. Thứ ba, báo chí phải phục vụ nhu cầu thông tin, chính trị,

văn hoá, nâng cao dân trí, giải trí của ngƣời dân. Thứ tƣ, báo chí phải giới thiệu,
nhân rộng các điển hình nhân tố mới, các kinh nghiệm sản xuất và chiến đấu của
nhân dân. Thứ năm, báo chí phải dễ đọc, dễ hiểu, dễ làm theo, có sức hấp dẫn với
ngƣời đọc.
Đảng ta coi báo chí là công cụ quan trọng hàng đầu trên mặt trận tƣ tƣởng
và văn hóa với ba chức năng, nhiệm vụ cơ bản là: tuyên truyền, cổ động; huấn
luyện, giáo dục; tổ chức và lãnh đạo. Nghị quyết Trung ƣơng 5 (khóa X) về “Công
tác tƣ tƣởng, lý luận, báo chí trƣớc yêu cầu mới”, khẳng định: “Báo chí là tiếng nói
của Đảng, Nhà nƣớc, của tổ chức chính trị, xã hội và là diễn đàn của nhân dân, đặt
dƣới sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng, sự quản lý của Nhà nƣớc, hoạt động trong
khuôn khổ pháp luật, đảm bảo tính tƣ tƣởng, tính chân thật, tính nhân dân, tính
chiến đấu và tính đa dạng”.

-12-


Trải qua 88 năm trƣởng thành và phát triển, báo chí cách mạng Việt Nam đã
phát triển nhanh cả về số lƣợng và chất lƣợng; đã hình thành hệ thống thông tấn,
báo chí, phát thanh, truyền hình rộng khắp cả nƣớc; nội dung thông tin ngày càng
phong phú, hiệu quả và hấp dẫn. Báo chí đã đi sâu vào thực tiễn đời sống, phát hiện
và cổ vũ nhiều mô hình kinh tế mới, nhân tố mới, ngƣời tốt, việc tốt; thể hiện rõ
quan điểm bảo vệ và phát huy bản sắc, truyền thống văn hóa dân tộc, tuyên truyền
cổ vũ phát huy có chọn lọc nền văn hóa tiên tiến của các nƣớc trên thế giới; góp
phần nâng cao dân trí, khơi dậy và biến nhiều hoạt động trở thành phong trào trong
toàn xã hội; đồng thời kiên quyết chống lại âm mƣu chống phá của các thế lực thù
địch, duy trì môi trƣờng thông tin an toàn, lành mạnh trong nhân dân…
Trong phạm vi của luận văn, chúng tôi chỉ đề cập tới chức năng tuyên truyền
của báo chí mà trong đó, đi sâu làm rõ hiệu quả tuyên truyền của báo chí trong việc
tuyên truyền, cổ vũ việc “Học tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh”,
trở thành việc làm thƣờng xuyên, thiết thực trong toàn Đảng và toàn xã hội.

1.1.2. Tuyên truyền và hiệu quả tuyên truyền của báo chí cách mạng
Với đặc trƣng của mình, báo chí có năng lực to lớn trong việc phản ánh sự
vận động của đời sống hiện thực, tác động vào nhận thức của đông đảo quần chúng
nhân dân và hình thành dƣ luận xã hội và hành vi xã hội. Trong quá trình tham gia
vào sự hình thành ý thức xã hội, báo chí tiến hành các hoạt động, tuyên truyền, cổ
động và tổ chức tập thể.
Sách “Từ điển Tiếng Việt” của Viện Ngôn ngữ học do Hoàng Phê chủ biên
[48, tr.1031] nêu rõ: “tuyên truyền” là “giải thích rộng rãi để thuyết phục mọi ngƣời
tán thành, ủng hộ, làm theo”. “Từ điển Hán - Việt” của Phan Văn Các [31, tr.394]
giải thích: “Tuyên truyền là làm ngƣời khác hiểu và hành động theo”. Theo Hồ Chủ
tịch, khái niệm và mục đích của hoạt động tuyên truyền đơn giản là: “Tuyên truyền
là đem một việc gì nói cho dân hiểu, dân nhớ, dân theo, dân làm. Nếu không đạt
đƣợc mục đích đó, là tuyên truyền thất bại”.
Cuốn “Bùng nổ truyền thông” của Philipe Breton, Serge Rroulx [30, tr.315]
cho rằng: “Tuyên truyền là cách giới thiệu và phổ biến một thông tin chính trị theo

-13-


cách nào đó để ngƣời tiếp nhận vừa đồng ý vừa thấy mình không còn khả năng lựa
chọn thứ khác”. Sách “Nguyên lý công tác tƣ tƣởng” của Lƣơng Khắc Hiếu [36,
tr.15] cho rằng: “Tuyên truyền là một hình thái của công tác tƣ tƣởng, nhằm truyền
bá hệ tƣ tƣởng và đƣờng lối, chiến lƣợc, sách lƣợc của giai cấp trong quần chúng,
xây dựng cho quần chúng thế giới quan phù hợp với lợi ích của chủ hệ tƣ tƣởng,
bồi dƣỡng tình cảm, củng cố niềm tin và tập hợp, cổ vũ quần chúng hành động theo
thế giới quan và niềm tin đó”. Các định nghĩa này đều khẳng định tuyên truyền là
hoạt động mang mục đích chính trị.
Nhƣ vậy, dƣới góc độ của báo chí, tuyên truyền đƣợc coi là một dạng truyền
thông có hệ thống, nhằm tác động đến cảm xúc, thái độ, hành vi của một nhóm
ngƣời, để đạt đƣợc mục đích thông qua các thông điệp trên các phƣơng tiện truyền

thông. Tuyên truyền là nhằm mục đích thu phục công chúng với mục tiêu đã định
trƣớc. Thông qua quá trình tuyên truyền, những quan điểm, tƣ tƣởng của giai cấp
lãnh đạo đƣợc chuyển hóa thành tƣ duy, nhận thức của quần chúng nhân dân, xác
lập một hệ tƣ tƣởng chung thống nhất trong toàn xã hội. Tuyên truyền hình thành
trên cơ sở vấn đề cấp bách, quan trọng của xã hội và nó có mối quan hệ gắn bó với
hoạt động cổ động.
Về khái niệm hiệu quả, “Từ điển Tiếng Việt” [48, tr.424], định nghĩa là “kết
quả nhƣ yêu cầu của việc làm mang lại”. Sách “Cơ sở lý luận báo chí truyền thông”
của nhóm tác giả Dƣơng Xuân Sơn, Đinh Văn Hƣờng, Trần Quang khẳng định
“hiệu quả” là: “Năng suất hay kết quả cuối cùng của một hoạt động nào đó trong đời
sống xã hội”. Hiệu quả của báo chí là “Việc vận dụng các quy luật, nguyên tắc, hình
thức, phƣơng thức hoạt động báo chí giúp cho nó thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ
của mình nhằm đạt mục đích” [53, tr.169,170]. Những chuyển biến về nhận thức,
thái độ và hành vi của công chúng phù hợp với mục đích, yêu cầu, tác động của báo
chí là kết quả và hiệu ứng xã hội cụ thể biểu hiện hiệu quả tác động của báo chí.
Hiệu quả tuyên truyền của báo chí đƣợc đánh giá dựa trên mức độ báo chí
thực hiện các nhiệm vụ, chức năng của mình nhƣ thế nào. Tuy nhiên, mỗi loại hình

-14-


báo chí lại có những đặc trƣng riêng và đối tƣợng hƣớng tới khác nhau. Tựu chung
lại, hiệu quả tuyên truyền trên báo chí đƣợc đánh giá thông qua mức độ tiếp nhận
thông tin của công chúng; hiệu ứng xã hội do sự tác động của thông tin trên báo chí
(dƣ luận xã hội) và hiệu quả thực tế của xã hội dƣới tác động của báo chí.
Hiệu quả của báo chí thể hiện qua các yêu cầu cụ thể sau:
-

Về mặt nội dung: Báo chí phải tiến hành thông tin hai chiều từ Đảng, Nhà

nƣớc, các tổ chức chính trị - xã hội tới ngƣời dân và từ nhân dân tới các cấp lãnh
đạo. Từ đó, góp phần thực hiện công tác thông tin, tƣ tƣởng theo định hƣớng của
Đảng, Nhà nƣớc.
Thông tin của báo chí phải cần thiết, có chọn lọc, có khả năng định hƣớng
dƣ luận xã hội, thúc đẩy nhân dân tích cực thực hiện những yêu cầu, nhiệm vụ nêu
ra hoặc phê phán những hiện tƣợng sai trái trong xã hội; đáp ứng yêu cầu của công
tác tƣ tƣởng trong từng thời kỳ.
Báo chí phải tích cực đẩy lùi hạn chế, tiêu cực và những tệ nạn trong xã hội;
phải kiên quyết đấu tranh bảo vệ Đảng, Nhà nƣớc trƣớc sự đe dọa của các thế lực
thù địch trong và ngoài nƣớc.
Báo chí cần phải giúp tăng cƣờng sự giao lƣu, kết nối giữa nhân dân các địa
phƣơng, các vùng miền với nhau; giữa nhân dân trong nƣớc và thế giới, góp phần
thúc đẩy quá trình hợp tác quốc tế vì hòa bình, ổn định và phát triển bền vững.
-

Về mặt hình thức: Báo chí phải sinh động, hấp dẫn, đáp ứng nhu cầu thẩm

mỹ ngày càng cao của công chúng; phải có sức tác động tới tình cảm và tâm lý của
nhân dân. Cụ thể: khuôn khổ báo, tạp chí; thời lƣợng phát sóng của phát thanh,
truyền hình phải có tính ổn định tƣơng đối. Tùy điều kiện và đặc trƣng của từng cơ
quan báo chí mà mỗi báo, tạp chí sẽ có những hình thức cụ thể, đặc sắc riêng khu
biệt với các báo, tạp chí khác.
Hình thức trình bày, kết cấu của báo, tạp chí cũng nhƣ âm thanh, hình ảnh
trong các chƣơng trình phát thanh, truyền hình phải sinh động, hấp dẫn, có sự chọn
lọc trên cơ sở phù hợp với nội dung thông tin. Trong đó, kết hợp các yếu tố minh

-15-


họa bằng tranh, ảnh, bảng, biểu… hoặc phối cảnh, dựng cảnh, lồng tiếng… để tăng

tính hấp dẫn và thuyết phục công chúng.
Các thể loại báo chí cần đƣợc sử dụng đa dạng, phong phú, thiết thực và phù
hợp với nhiệm vụ chính trị của mỗi cơ quan báo, tạp chí.
Các báo, tạp chí cần áp dụng những tiến bộ khoa học kỹ thuật công nghệ,
đảm bảo chất lƣợng ngày càng hiện đại, nhanh chóng, kịp thời và đúng đối tƣợng.
1.2. Về việc tổ chức, triển khai “Học tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức
Hồ Chí Minh”
1.2.1. Nội dung chủ yếu về tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
1.2.1.1. Tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về đạo đức
Tƣ tƣởng và đạo đức Hồ Chí Minh là di sản tinh thần vô giá của Đảng và dân
tộc ta; là kết tinh giá trị nhân văn và văn hóa của nhân loại cũng nhƣ của đất nƣớc, con
ngƣời Việt Nam. Trong hệ thống tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, Ngƣời đặc biệt coi trọng đạo
đức cách mạng. Ngƣời coi đạo đức là nền tảng, là cái gốc của ngƣời cách mạng.
Những bài học về đạo đức và chính tấm gƣơng đạo đức sáng ngời của Chủ tịch Hồ Chí
Minh là mẫu mực để mỗi ngƣời dân Việt Nam noi theo học tập.

Tƣ tƣởng đạo đức Hồ Chí Minh là một hệ thống các quan điểm cơ bản và
toàn diện về đạo đức, bao gồm: vị trí, vai trò, nội dung của đạo đức; những phẩm
chất đạo đức cơ bản và những nguyên tắc xây dựng nền đạo đức mới; yêu cầu rèn
luyện đạo đức với mỗi ngƣời cách mạng.
Tƣ tƣởng đạo đức Hồ Chí Minh đƣợc thể hiện qua các bài nói, bài viết và
trong chính hoạt động thực tiễn của Ngƣời. Quan điểm xuyên suốt, thống nhất trong
con ngƣời Hồ Chủ tịch, đó là: đạo đức là gốc của con ngƣời cách mạng. Trong tác
phẩm “Đƣờng Cách mệnh”, Ngƣời đã nêu lên 23 điểm thuộc “Tƣ cách ngƣời cách
mạng”, trong đó chủ yếu là các tiêu chuẩn về đạo đức, thể hiện trong ba mối quan
hệ: với mình, với ngƣời và với việc. Ngƣời viết: “Làm cách mạng để cải tạo xã hội
cũ thành xã hội mới là một sự nghiệp rất vẻ vang, nhƣng nó cũng là một nhiệm vụ
rất nặng nề, một cuộc đấu tranh rất phức tạp, lâu dài, gian khổ. Sức có mạnh mới

-16-

gánh đƣợc nặng và đi đƣợc xa. Ngƣời cách mạng phải có đạo đức cách mạng làm
nền tảng, mới hoàn thành đƣợc nhiệm vụ cách mạng vẻ vang” [44, tr.289].
Theo Hồ Chí Minh, đạo đức cách mạng giúp cho con ngƣời vững vàng trong
mọi thử thách. Ngƣời nêu ra năm điểm đạo đức mà ngƣời đảng viên phải giữ gìn
cho đúng, đó là: (1) Tuyệt đối trung thành với Đảng, với nhân dân. (2) Ra sức phấn
đấu để thực hiện mục tiêu của Đảng. (3) Vô luận trong hoàn cảnh nào cũng quyết
tâm chống mọi kẻ địch, luôn luôn cảnh giác, sẵn sàng chiến đấu, quyết không chịu
khuất phục, không chịu cúi đầu. (4) Vô luận trong hoàn cảnh nào cũng phải đặt lợi
ích của Đảng lên trên hết. (5) Hòa mình với quần chúng thành một khối, tin quần
chúng, hiểu quần chúng, lắng nghe ý kiến của quần chúng. Đối với Đảng, Hồ Chủ
tịch yêu cầu phải xây dựng Đảng ta thật trong sạch, Đảng phải “là đạo đức, là văn
minh”. Ngƣời thƣờng nhắc lại ý của V. I. Lênin: “Đảng Cộng sản phải tiêu biểu cho
trí tuệ, danh dự, lƣơng tâm của dân tộc và thời đại”.
1.2.1.2- Những phẩm chất đạo đức cơ bản của con người Việt Nam trong
thời đại mới theo tư tưởng Hồ Chí Minh
-

Trung với nƣớc, hiếu với dân

Tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về trung với nƣớc, hiếu với dân thể hiện quan điểm
của Ngƣời về mối quan hệ và nghĩa vụ của mỗi cá nhân với cộng đồng, đất nƣớc.
Trung với nƣớc là trung thành vô hạn với sự nghiệp dựng nƣớc, giữ nƣớc, phát
triển đất nƣớc, làm cho đất nƣớc “sánh vai với cƣờng quốc năm châu”. Hiếu với
dân nghĩa là cán bộ đảng, cán bộ nhà nƣớc “phải xứng đáng là ngƣời lãnh đạo, là
ngƣời đầy tớ thật trung thành của nhân dân” [45, tr.516]. Nói cách khác, trung với
nƣớc, hiếu với dân là phải gắn bó với dân, gần dân, dựa vào dân, lấy dân làm gốc.
Phải nắm vững dân tình, hiểu rõ dân tâm, quan tâm cải thiện dân sinh, nâng cao dân
trí, làm cho dân hiểu rõ nghĩa vụ và quyền lợi của ngƣời làm chủ đất nƣớc.

-

Yêu thƣơng con ngƣời, sống có nghĩa, có tình

Yêu thƣơng con ngƣời thể hiện mối quan hệ giữa cá nhân với cá nhân trong
quan hệ xã hội. Tình yêu thƣơng con ngƣời thể hiện trƣớc hết là tình thƣơng yêu với

-17-


đại đa số nhân dân, những ngƣời lao động bình thƣờng trong xã hội, những ngƣời
nghèo khổ, bị áp bức, bóc lột.
Thƣơng yêu con ngƣời phải tin vào con ngƣời. Với mình thì chặt chẽ,
nghiêm khắc; với ngƣời thì khoan dung, độ lƣợng, rộng rãi, kể cả với những ngƣời
lầm đƣờng, lạc lối, mắc sai lầm, khuyết điểm. Vì vậy, phải thực hiện phê bình, tự
phê bình chân thành, giúp nhau sửa chữa khuyết điểm, phát huy ƣu điểm để không
ngừng tiến bộ.
-

Cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tƣ

Cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tƣ là phẩm chất trung tâm của đạo đức
cách mạng trong tƣ tƣởng đạo đức của Hồ Chí Minh, là mối quan hệ với “tự mình”.

Cần là lao động cần cù, siêng năng; lao động có kế hoạch, sáng tạo, có năng
suất cao; không lƣời biếng, không ỷ lại, không dựa dẫm. Kiệm là tiết kiệm sức lao
động, thì giờ, tiết kiệm tiền của dân, của nƣớc, của bản thân mình, không xa xỉ,
không hoang phí, không phô trƣơng, hình thức... Cần, kiệm là phẩm chất của mọi
ngƣời lao động trong đời sống, trong công tác.
Liêm là trong sạch, luôn tôn trọng, giữ gìn của công và của dân: “không xâm

phạm một đồng xu, hạt thóc của Nhà nƣớc, của nhân dân”; “không tham địa vị,
không tham tiền tài..., không tham tâng bốc mình...”. Chính là ngay thẳng, đúng
đắn, chính trực. Đối với mình không tự cao, tự đại; đối với ngƣời không nịnh trên,
khinh dƣới, không dối trá, lừa lọc, luôn giữ thái độ chân thành, khiêm tốn, đoàn kết.
Đối với việc thì để việc công lên trên, lên trƣớc việc tƣ, việc nhà. Đƣợc giao nhiệm
vụ gì quyết làm cho kỳ đƣợc. Liêm, chính là phẩm chất của ngƣời cán bộ khi thi
hành công vụ.
Chí công là rất mực công bằng, công tâm; vô tƣ là không đƣợc có lòng
riêng, thiên tƣ, thiên vị, đem lòng chí công, vô tƣ đối với ngƣời, với việc. Đây là
chuẩn mực của ngƣời lãnh đạo, không đƣợc vì lòng riêng mà chà đạp lên pháp luật.
-

Tinh thần quốc tế trong sáng

Tinh thần quốc tế là tình hữu ái đối với ngƣời lao động và giai cấp vô sản
các nƣớc, là tình đoàn kết với những ngƣời yêu nƣớc ở các nƣớc thuộc địa, những

-18-