TỔNG QUAN VỀ CƠ CHẾ MỘT CỬA

TỔNG QUAN VỀ CƠ CHẾ MỘT CỬA
1.1.Định nghĩa cơ chế “một cửa”.
Cơ chế “một cửa” là cơ chế thuộc lĩnh vực hành chính công nhằm cung cấp
cho các tổ chức và công dân các dịch vụ hành chính thông qua TTMC một cách
có hiệu quả, mình bạch và dễ tiếp cận. Khái niệm cơ bản là việc nhận và trả hồ
sơ ch các dịch vụ hành chính (như đăng ký kinh doanh, công chứng và thực
chứng, quản lý đất đai…) trước kia được cung cấp tại các cơ quan chức năng
riêng biệt, thì nay được tập trung vào một nơi. Nhờ có cơ chế “một cửa”, quy
trình xử lý chuyển từ mô hình “nhiều cửa cho một dịch vụ” sang “một cửa cho
nhiều dịch vụ”.
Trong hệ thống TTMC, khách hàng được biết về danh mục các dịch vụ
được cung cấp tại TTMC địa phương, và các mức phí, thời gian cần thiết giải
quyết các loại yêu cầu, và điều kiện để hoàn thành công việc.
Chương trình triển khai cơ chế “một cửa” là một phần của Chương trình
CCHC ở Việt Nam và là một nội dung Chương trình Tổng thể về CCHC.
Chương trình Tổng thể đặt ra mục tiêu đến 2010 sẽ cải cách toàn bộ hệ thống
hành chính ở Việt Nam. Các lĩnh vực trong diện cải cách là: thể chế, cơ chế tổ
chức, quản lý nguồn nhân lực, và quản lý tài chính công.
1.2. Mục đích, yêu cầu của việc thực hiện cơ chế “một cửa”.
Căn cứ vào chỉ đạo của Chính phủ, UBND thành phố Hà Nội đã ban hành
Quyết định Số 156/2003/QĐ-UB ngày 11/11/2003 quy định về việc thực hiện
quy chế “một cửa” trong cơ quan hành chính của thành phố Hà Nội; Quyết định
số 171/QĐ-UB ngày 22/11/2004, quy định cụ thể việc thực hiện quy chế “một
cửa” tại UBND các xã, phường, thị trấn trên địa bàn. Việc thực hiện quy chế
“một cửa” phải nhằm mục đích:
Một là, giảm bớt phiền hà cho công dân, tổ chức. Mọi sáng kiến hay
phương án đưa ra lựa chọn khi thực hiện quy chế “một cửa” đều phải lắng nghe
ý kiến phản ánh của nhân dân, lấy mục tiêu giảm phiền hà, tạo thuận lợi cho
công dân, tổ chức làm thước đo.
Hai là, khi có yêu cầu về TTHC, công dân, tổ chức chỉ phải đến một địa
điểm, gặp một công chức có thẩm quyền tiếp nhận và trả kết quả giải quyết

TTHC; chỉ phải đi lại không quá 2 lần (1 lần nộp hồ sơ, 1 lần nhận kết quả sau
khi đã được cơ quan hành chính giải quyết hoặc từ chối giải quyết). Việc phối
hợp giữa các bộ phận có liên quan để giải quyết TTHC là trách nhiệm của cơ
quan hành chính nhà nước.
Ba là, khi đến nộp HSHC, công dân, tổ chức được cán bộ tiếp nhận HSHC
kiểm tra HSHC. Nếu đã đầy đủ theo quy định thì cán bộ tiếp nhận HSHC phải
viết phiếu tiếp nhận và hẹn ngày trả kết quả.
1.3. Phạm vi và quy trình thực hiện cơ chế “một cửa”.
Tại Quyết định 181/2003/QĐ-TTg. Chính phủ yêu cầu UBND các tỉnh,
thành phố trực thuộc trung ương thực hiện quy chế “một cửa” đối với 6 loại
TTHC: Phê duyệt các dự án đầu tư trong nước, nước Ngoài . xét duyệt cấp vốn
đầu tư xây dựng cơ bản; cấp giấy chứng nhận kinh doanh cho các doanh nghiệp;
cấp phép xây dựng; cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu (QSH) nhà, quyền sử
dụng(QSD) đất, cho thuê đất; các chính sách xã hội. UBND quận, huyện, thị xã,
thành phố trực thuộc tỉnh thực hiện quy chế này đối với 7 loại TTHC: Cấp giấy
chứng nhận đăng kí kinh doanh cho các hộ kinh doanh cá thể; cấp giấy chứng
nhận QSH nhà, QSD đất; đăng kí hộ khẩu; công chứng, chứng thực; các chính
sách xã hội. UBND các xã, phường, thị trấn áp dụng quy chế này đối với 4 loại
TTHC: xin phép xây dựng nhà ở; đất đai; hộ tịch; chứng thực.
Qua thực tế trong quản lý nhà nước trên địa bàn, UBND thành phố Hà Nội
nhận thấy phần lớn thủ tục hành chính liên quan đến môi trường đầu tư phát
triển là thủ tục hành chính mang tính liên ngành, liên thông. Chính vì vậy,
UBND thành phố Hà Nội chỉ đạo thực hiện quy chế “một cửa” đồng bộ ở các
sở, UBND các quận, huyện, UBND các xã, phường, thị trấn; toàn diện với tất cả
các TTHC thuộc quyền sở hữu của cơ quan hành chính. Đối với các TTHC chưa
có điều kiện thực hiện, cơ quan hành chính phải xin ý kiến của cơ quan hành
chính cấp trên và thông báo cho công dân, tổ chức biết. Quy trình tiếp nhận, giải
quyết bao gồm ba bước cơ bản như sau:
Bước 1: Cán bộ, công chức (CBCC) tại bộ phận tiếp nhận hồ sơ yêu
cầu giả quyết TTHC của công dân, tổ chức. Nếu hồ sơ đã đầy đủ theo quy định

thì viết giấy biên nhận đã nhận hồ sơ, hẹn ngày trả kết quả. Nếu hồ sơ chưa đầy
đủ thì phải hướng dẫn cụ thể để tổ chức, công dân bổ sung, hoàn chỉnh.
Trường hợp yêu cầu của tổ chức, công dân không thuộc phạm vi giải quyết
thì hướng dẫn tổ chức, công dân đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải
quyết.
Đối với những TTHC có yếu tố chuyên môn kinh tế – kỹ thuật phức tạp cần
phải giải trình trước cơ quan có thẩm quyền giải quyết. Cơ q uan có thẩm
quyền giải quyết phải thông báo bằng văn bản cho công dân, tổ chức biết nội
dung, thời gian, địa điểm giải trình những vấn đề đó. Thời gian gửi thông báo
phải đủ để công dân, tổ chức nhận được và chuẩn bị giải trình.
Bước 2: CBCC Bộ phận tiếp nhận HSHC chuyển hồ sơ TTHC đến
các phòng chuyên môn để giải quyết. Các phòng chuyên môn sau khi nghiên
cứu hồ sơ, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt, sau đó chuyển về Bộ phận tiếp
nhận HSHC để trả kết quả theo đúng thời gian quy định.
Bước 3: Bộ phận tiếp nhận HSHC lưu trữ kết quả giải quyết, thu phí,
lệ phí theo quy định, trả kết quả cho tổ chức, công dân theo đúng thời hạn đã
hẹn.
Trường hợp giải quyết hồ sơ không đíng thời gian như đã hẹn thì Bộ phận
tiếp nhận HSHC có trách nhiệm thông báo cho tổ chức, công dân biết lý do và
hẹn thời gian trả kết quả.
Chú ý: Đối với những thủ tục hành chính đơn giản, có thể giải quyết ngay thì
không nhất thiết phải thực hiện máy móc quy trình trên đây mà có thể rút gọn
quy trình. Ví dụ, hiện nay ở xã, phường, thị trấn có khoảng trên 20 TTHC đơn
giản có thể giải quyết ngay.Những thủ tục hành chính này có thể giao cho
CBCC Bộ phận tiếp nhận HSHC tiếp nhận, xử lý, trình lãnh đạo kí duyệt sau đó
trả kết quả cho công dân, tổ chức.
Ta có sơ đồ kháI quát cơ chế “ một cửa” tại UBND cấp huyện như sau:
Một là, đối với những công việc thuộc thẩm quyền giải quyết của
UBND cấp huyện.

1.4. Cơ sở lịch sử cử cơ chế “một cửa” ở Việt Nam.
Triển khai từ năm 2003, đến nay cơ chế "một cửa" đã qua 3 năm hoạt động. Đây
là một nội dung quan trọng trong thực hiện Chương trình tổng thể Cải cách