SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO VĨNH PHÚC
TRƯỜNG THPT TRẦN HƯNG ĐẠO
=====***=====
BÁO CÁO KẾT QUẢ
NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
Tên sáng kiến:
“Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác
tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho học sinh
Trường Trung học phổ thông Trần Hưng Đạo – Huyện
Tam Dương – Tỉnh Vĩnh Phúc”
Tác giả: Đinh Thị Thanh Minh
Mã SKKN: 09.53.01
Tam Dương, tháng 2 năm 2020
BÁO CÁO KẾT QUẢ
NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
1. Lời giới thiệu
Công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật cho học sinh THPT có
vai trò rất quan trọng, góp phần nâng cao ý thức pháp luật và văn hóa pháp lý của
công dân từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường, từ đó nâng cao hiệu lực, hiệu quả
quản lý nhà nước, quản lý xã hội. Trước yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo
dục theo tinh thần của Nghị quyết số 29/NQTW thì giáo dục pháp luật với vị trí là
một bộ phận của giáo dục đào tạo cần phải được đổi mới nội dung, chương trình
phù hợp để thực hiện được mục tiêu làm cho giáo dục Việt Nam phát triển toàn
diện.
Thực hiện Quyết định số 705/QĐTTg ngày 25/5/2017 của Thủ tướng Chính
phủ ban hành Chương trình phổ biến, giáo dục pháp luật giai đoạn 20172021, tiếp
tục triển khai Quyết định số 1928/QĐTTg ngày 20/11/2009 của Thủ tướng Chính
phủ phê duyệt Đề án “Nâng cao chất lượng công tác phổ biến, giáo dục pháp luật
trong nhà trường” và Quyết định 409/QĐTTg ngày 09/4/2012 của Thủ tướng
Chính phủ ban hành Chương trình hành động thực hiện Kết luận số 04KL/TW
ngày 19/4/2011 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa IX) đến năm 2021 nhằm
tạo chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức và ý thức tuân thủ, chấp hành, tự giác
học tập, tìm hiểu pháp luật, xây dựng lối sống và làm việc theo pháp luật của cán
bộ, công chức, viên chức, nhà giáo, người lao động, người học trong nhà trường.
Đưa công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường phát triển ổn định,
bền vững, đi vào chiều sâu, thiết thực, hiệu quả, góp phần bảo đảm thực hiện
đầy đủ quyền được thông tin về pháp luật của công dân.
Mặc dù công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường đến nay đã
đạt được nhiều chuyển biến xong vẫn chưa đồng bộ, đôi khi còn làm theo kiểu
chống đối nên kết quả chưa cao. Thậm chí hiện nay, hiện tượng học sinh vi phạm
pháp luật có chiều hướng gia tăng.
Xuất phát từ những vấn đề nêu trên, với mong muốn nâng cao hiệu quả của
việc tuyên truyền và phổ biến pháp luật cho học sinh, từ đó góp phần nâng cao
chất lượng và hiệu quả giáo dục, tôi lựa chọn nội dung: “Một số giải pháp
nhằm nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật
cho học sinh Trường Trung học phổ thông Trần Hưng Đạo – Huyện Tam
Dương – Tỉnh Vĩnh Phúc” làm đề tài sáng kiến kinh nghiệm của mình.
2. Tên sáng kiến: Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác tuyên
truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho học sinh Trường Trung học phổ
thông Trần Hưng Đạo – Huyện Tam Dương – Tỉnh Vĩnh Phúc.
3. Tác giả sáng kiến:
Họ và tên: Đinh Thị Thanh Minh
Địa chỉ: Trường THPT Trần Hưng Đạo – Tam Dương – Vĩnh Phúc.
Số điện thoại: 0977587585
Email:
4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Đinh Thị Thanh Minh
5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến:
Môn GDCD
Trong phạm vi đề tài này, tôi thực hiện nghiên cứu đưa ra giải pháp nhằm nâng
cao hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho học sinh
Trường Trung học phổ thông Trần Hưng Đạo – Huyện Tam Dương – Tỉnh
Vĩnh Phúc.
6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu:
Ngày 23 tháng 9 năm 2017
7. Mô tả sáng kiến:
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Để xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam, Hiến
pháp năm 2013 đã khẳng định:“Nhà nước quản lý xã hội bằng Hiến pháp và pháp
luật”. Nhiệm vụ đầu tiên là phải ban hành pháp luật, tiếp đến là tổ chức thực hiện
pháp luật, trong đó, nhiệm vụ tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật được
xem là cầu nối giữa đưa các chủ trương, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến
với các tầng lớp nhân dân. Mục đích của nhiệm vụ tuyên truyền, phổ biến, giáo
dục pháp luật là nhằm xây dựng ý thức pháp luật, làm cho nhân dân, cán bộ, công
chức, học sinh, sinh viên có lòng tin vào pháp luật, có thói quen, động cơ tích cực
trong thực hiện pháp luật.
Sinh thời, V.I.Lênin từng chỉ rõ:“Tuyên truyền là cần thiết và chúng ta
không nên sợ phải lặp đi lặp lại… Và nếu chúng ta nghĩ rằng chúng ta đã quá chú
ý nhiều đến việc tuyên truyền, thì cần nói rằng chúng ta còn phải làm việc đó
nhiều hơn gấp trăm lần nữa”. Điều đó có nghĩa là, hoạt động tuyên truyền, phổ
biến, giáo dục pháp luật cần phải thực hiện thường xuyên, liên tục, thực hiện
càng nhiều nội dung, phong phú về hình thức, không chỉ bằng lời nói mà bằng hình
ảnh minh họa, thực hiện càng nhiều càng tốt, khi nào hoạt động tuyên truyền đến
với đối tượng được tuyên truyền biến thành hành động trong thực tế thì hoạt động
tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật mới thực sự có hiệu quả.
Ở Việt Nam, Đảng Cộng sản Việt Nam cũng đã đặc biệt coi trọng công tác
giáo dục pháp luật, ngay từ Đại hội VI Đảng ta đã nhấn mạnh: “phải coi trọng
công tác giáo dục, tuyên truyền, giải thích pháp luật. Đưa việc giáo dục pháp luật
vào hệ thống các trường của Đảng, của Nhà nước (kể cả các trường phổ thông,
đại học), của các đoàn thể nhân dân. Cán bộ quản lý các cấp từ trung ương đến
đơn vị cơ sở phải có kiến thức về quản lý hành chính và hiểu biết pháp luật”.
Mục tiêu giáo dục toàn diện của chúng ta hiện nay là:“Đào tạo con người
Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khoẻ, thẩm mỹ và nghề
nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành
và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu
của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”. Để thực hiện đào tạo phát triển toàn
diện con người Việt Nam mới, tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật là một
nội dung không thể thiếu trong chương trình giáo dục ở các cấp học trong các nhà
trường phổ thông và trình độ đào tạo của hệ thống giáo dục quốc dân hiện nay.
Xuất phát từ mục tiêu giáo dục và đào tạo toàn diện của các nhà trường, từ
yêu cầu tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa, ngay từ đầu những năm 80, Đảng
và Nhà nước ta đã chủ trương đưa giáo dục pháp luật vào nhà trường. Các Nghị
quyết quan trọng của Đảng từ Nghị quyết số 14/TƯ ngày 11/01/1979 về cải cách
giáo dục đến các nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ V, VI, VII đều đã
thể hiện nhất quán chủ trương đó và nhấn mạnh vai trò của phổ biến giáo dục
pháp luật trong quá trình xây dựng con người Việt Nam mới xã hội chủ nghĩa. Đại
hội Đại biểu toàn quốc lần thứ V, khẳng định: “ Các cấp uỷ Đảng, các cơ quan
Nhà nước và các đoàn thể phải thường xuyên giải thích pháp luật trong các tầng
lớp nhân dân, đưa việc giáo dục pháp luật vào các trường học, các cấp học, xây
dựng ý thức sống có pháp luật và tôn trọng pháp luật”.
Văn kiện Đại hội Đại biểu Đảng toàn quốc lần thứ VII nhấn mạnh : “ Coi
trọng công tác giáo dục tuyên truyền, giải thích pháp luật, đưa việc dạy pháp luật
vào hệ thống các trường của đảng, của Nhà nước (kể cả các trường phổ thông,
đại học) của các đoàn thể nhân dân. Cán bộ quản lý các cấp từ trung ương đến
đơn vị cơ sở phải có kiến thức về quản lý hành chính và hiểu biết về pháp luật,
cần sử dụng nhiều hình thức và biện pháp để giáo dục, nâng cao ý thức pháp luật
và làm tư vấn pháp luật cho nhân dân”.
“ Điều quan trọng để phát huy dân chủ là xây dựng và hoàn chỉnh hệ thống
pháp luật, tăng cường pháp chế XHCN, nâng cao trình độ dân trí, hiểu biết pháp
luật và ý thức tuân thủ pháp luật của nhân dân. Thường xuyên giáo dục pháp luật,
xây dựng ý thức sống và làm việc theo pháp luật trong nhân dân.” (Văn kiện Đại
hội Đại biểu Đảng toàn quốc lần thứ VII, nhà xuất bản Sự thật Hà nội 1991)
Quyết định số 705/QĐTTg, (ngày 25/5/2017) về việc Ban hành chương
trình phổ biến pháp luật giai đoạn 2017 – 2021 đề ra mục tiêu cụ thể để “Phấn
đấu 100% các nhà trường đều triển khai phổ biến, giáo dục pháp luật theo
chương trình giáo dục chính khóa và hoạt động ngoại khóa, có giáo viên, giảng
viên dạy môn giáo dục công dân và môn pháp luật theo quy định”
Hoạt động tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, đặc biệt là giáo dục
pháp luật cho học sinh trong các nhà trường phổ thông hiện nay là giáo dục đạo
đức, lối sống, giáo dục ý thức chấp hành qui định của pháp luật, ý thức công dân, ý
thức làm người... Nhà nước ta đã ban hành nhiều văn bản pháp luật thể chế hoá
các Nghị quyết của Đảng, khẳng định vai trò chiến lược của công tác giáo dục
pháp luật trong nhà trường, tạo cơ sở pháp lý cho việc triển khai thực hiện phổ
biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường.
Là một giáo viên trẻ, đang trực tiếp giảng dạy môn Giáo dục công dân trong
nhà trường suốt hơn mười năm qua, tôi nhận thấy đạo đức, lối sống của một bộ
phận giới trẻ hiện nay đã và đang đặt ra cho xã hội nhiều vấn đề bức thiết đáng
quan tâm. Đó là, lối sống buông thả, ăn chơi, đua đòi, lún sâu vào tệ nạn xã hội,
sống ảo, sống không có lí tưởng, sống chưa thực sự hữu ích... Điều đó cho thấy,
đã đến lúc chúng ta cần thiết phải tăng cường và đẩy mạnh hơn nữa công tác
tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật đối với nhóm đối tượng này.
Với ý nghĩa to lớn đó, tôi tập trung nghiên cứu và đưa ra sáng kiến kinh
nghiệm về “Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền,
phổ biến, giáo dục pháp luật cho học sinh Trường Trung học phổ thông Trần
Hưng Đạo – Huyện Tam Dương – Tỉnh Vĩnh Phúc”, để nâng cao hiểu biết, và ý
thức chấp hành pháp luật cho các em học sinh của trường THPT Trần Hưng Đạo –
Huyện Tam Dương – Tỉnh Vĩnh Phúc, trang bị cho các em những kiến thức có thể
tự bảo vệ mình đồng thời không xâm phạm tới quyền và lợi ích của người khác và
của xã hội.
2. Mục đích nghiên cứu của đề tài.
Qua đề tài này, tôi muốn đưa ra những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả
công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật cho học sinh. Tìm hiểu, nghiên
cứu cách thức tuyên truyền tốt nhất để học sinh nắm được vai trò của pháp luật
trong cuộc sống, đồng thời nắm được trách nhiệm pháp lí mà các em phải gánh
chịu từ những hành vi vi phạm pháp luật gây ra. Thay đổi phương pháp tuyên
truyền, góp phần nâng cao hứng thú và năng lực tư duy, năng lực điều chỉnh hành
vi của học sinh, góp phần hướng các em sống, làm việc theo Hiến pháp và pháp
luật. Bản thân mỗi học sinh trở thành những tuyên truyền viên đối với gia đình và
những người xung quanh. Xây dựng môi học tập, làm việc, phát triển tuân thủ
Hiến pháp, pháp luật.
3. Đối tượng, khách thể nghiên cứu:
Đối tượng nghiên cứu: giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác tuyên
truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho học sinh Trường Trung học phổ thông
Trần Hưng Đạo – Huyện Tam Dương – Tỉnh Vĩnh Phúc.
Khách thể nghiên cứu: học sinh trường Trung học phổ thông Trần Hưng
Đạo – Huyện Tam Dương – Tỉnh Vĩnh Phúc.
4. Phương pháp nghiên cứu:
Để thực hiện đề tài này, tôi sử dụng phương pháp biện chứng, đặc biệt là
quan điểm khách quan, toàn diện, phát triển, lịch sử cụ thể, thống nhất giữa lí
luận và thực tiễn, lịch sử và lôgic cùng những tư liệu từ các văn kiện Đại hội
Đảng, các văn bản quy phạm pháp luật của nhà nước. Những tư liệu này giúp cho
tác giả có cái nhìn tổng quát về đối tượng nghiên cứu, từ đó có kế hoạch và định
hướng cho việc nghiên cứu đề tài sáng kiến.
5. Phạm vi nghiên cứu:
Về không gian: Trường THPT Trần Hưng Đạo – Huyện Tam Dương –
Tỉnh Vĩnh Phúc
Về thời gian nghiên cứu: năm học 2017 – 2019.
Về khách thể nghiên cứu: nghiên cứu thực nghiệm trên 623 học sinh của
trường Trần Hưng Đạo – Huyện Tam Dương – Tỉnh Vĩnh Phúc.
Về nội dung: Có rất nhiều phương pháp để tuyên truyền, phổ biến giáo dục
pháp luật cho học sinh để đạt hiệu quả. Tuy nhiên trong đề tài sáng kiến kinh
nghiệm của mình bản thân tôi chỉ đi vào nghiên cứu một số giải pháp nhằm nâng
cao hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho đối tượng
học sinh Trường Trung học phổ thông Trần Hưng Đạo – Huyện Tam Dương –
Tỉnh Vĩnh Phúc.
6. Điểm mới của đề tài
Tìm hiểu, nghiên cứu, đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả
công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho đối tượng học sinh
Trường Trung học phổ thông Trần Hưng Đạo – Huyện Tam Dương – Tỉnh Vĩnh
Phúc.
Tìm hiểu, nghiên cứu và áp dụng trong công tác giảng dạy, tuyên truyền và
phổ biến pháp luật cho đối tượng học sinh để xây dựng một môi trường học
đường với nhứng học sinh hiểu biết, tôn trọng và chấp hành pháp luật, góp phần
nâng cao hiệu quả giáo dục cả về tri thức, đạo đức, tình cảm, thẩm mĩ của nhà
trường.
7. Cấu trúc của đề tài
Ngoài ph ần M ở đầ u, phần K ết lu ận; Ph ần n ội dung c ủa sáng kiế n đượ c
cấu t ạo thành 3 ch ươ ng :
Chương 1. Cơ sở lí luận và thực tiễn của việc tuyên truyền, phổ biến
pháp luật trong trường phổ thông Trần Hưng Đạo – Huyện Tam Dương –
Tỉnh Vĩnh Phúc.
Chương 2. Thực trạng công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp
luật trong Trường THPT Trần Hưng Đạo – Huyện Tam Dương – Tỉnh Vĩnh
Phúc.
Chương 3: Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác tuyên
truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho học sinh Trường THPT Trần
Hưng Đạo – Huyện Tam Dương – Tỉnh Vĩnh Phúc.
NỘI DUNG
Chương 1
Cơ sở lí luận và thực tiến của việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật
trong trường THPT Trần Hưng Đạo – Huyện Tam Dương – Tỉnh Vĩnh
Phúc.
1. Cơ sở lí luận của việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật trong trường
THPT
1.1. Một số khái niệm cơ bản về tuyên truyền, phổ biến pháp luật.
1.1.1. Khái niệm tuyên truyền, phổ biến pháp luật
Tuyên truyền là việc đưa ra các thông tin (vấn đề) với mục đích đẩy thái độ,
suy nghĩ, tâm lý và ý kiến của quần chúng theo chiều hướng nào đấy mà người nêu
thông tin mong muốn. Tuyên truyền là một trong 3 hình thái của công tác tư tưởng.
Khái niệm tuyên truyền là phổ biến, giải thích một học thuyết, một tư tưởng, một
quan điểm nào đó nhằm hình thành hoặc củng cố ở đối tượng tuyên truyền truyền
một thế giới quan, nhân sinh quan, một lý tưởng, một lối sống, thông qua đó mà
ảnh hưởng tới thái độ, tính tích cực của con người trong thực tiễn xã hội.
Người tuyên truyền được gọi là tuyên truyền viên. Tuyên truyền viên có thể
chia làm hai loại: Tuyên truyền viên chính trị (tuyên truyền viên) và tuyên truyền
viên pháp luật.
Tuyên truyền viên là tên gọi chỉ chung về một chức danh, công việc ở Việt
Nam về những người chuyên thực hiện các hoạt động tuyên truyền các chủ
trương, chính sách của Đảng Cộng sản Việt Nam và Nhà nước Việt Nam, pháp
luật của Nhà nước Việt Nam đến các đối tượng nhân dân. Trong phạm vi của
nghiên cứu này tôi tìm hiểu tuyên truyền viên với nghĩa người giáo viên làm công
tác tuyên truyền pháp luật cho học sinh.
Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: “Tuyên truyền là đem một việc gì nói cho dân
hiểu, dân nhớ, dân theo, dân làm. Nếu không đạt được mục tiêu đó thì tuyên truyền
thất bại”.
Theo từ điển Tiếng Việt (NXB Đà Nẵng năm 1997) hay Từ và ngữ Hán Việt
(NXB Từ điển Bách Khoa 2002) thì "Phổ biến là làm cho đông đảo mọi người
biết đến một vấn đề, một tri thức bằng cách truyền đạt trực tiếp hay thông quan
hình thức nào đó" hoặc làm cho mọi người đề biết đến".
So với phổ biến thì tuyên truyền cũng nhằm nâng cao nhận thức, tình cảm
song nội dung rộng hơn, phương thức tiến hành chặt chẽ hơn, đối tượng xác định
hơn, mục đích lớn hơn. Xét dưới góc độ nhất định thì phổ biến chính là các
phương thức giáo dục cụ thể.
Phổ biến theo từ điển Tiếng Việt (NXB Đà Nẵng năm 1997) là làm cho đông
đảo mọi người biết đến một vấn đề, một tri thức bằng cách truyền đạt trực tiếp
hay thông qua hình thức nào đó
Giáo dục pháp luật theo Từ điển Từ và ngữ Hán – Việt "Giáo dục là quá trình
hoạt động có ý thức, có mục đích, có kế hoạch, có tổ chức nhằm bồi dưỡng cho
con người những phẩm chất đạo đức và những tri thức cần thiết để người ta có
khả năng tham gia mọi mặt của đời sống xã hội".
So với phổ biến thì giáo dục cũng nhằm nâng cao nhận thức, tình cảm song
nội dung rộng hơn, phương thức tiến hành chặt chẽ hơn, đối tượng xác định hơn,
mục đích lớn hơn. Xét dưới góc độ nhất định thì phổ biến chính là các phương
thức giáo dục cụ thể.
Trong các tài liệu khoa học về pháp luật ở nước ta hiện nay, các tác giả đã
khá thống nhất với khái niệm giáo dục pháp luật: Giáo dục pháp luật là hoạt động
có định hướng, có tổ chức, có chủ định của chủ thể giáo dục tác động lên đối
tượng giáo dục một cách có hệ thống và thường xuyên nhằm mục đích hình thành
ở họ tri thức pháp luật, tình cảm pháp lý và hành vi phù hợp với các đòi hỏi của
pháp luật hiện hành.
Pháp luật là hệ thống những quy tắc xử sự chung, do nhà nước ban hành và
được đảm bảo thực hiện bằng quyền lực của nhà nước.
Tuyên truyền pháp luật là quá trình đưa thông tin pháp luật đến với người
dân. Phổ biến pháp luật vừa mang ý nghĩa xã hội, vừa mang ý nghĩa nhân văn, pháp
luật ban hành phải được phổ biến công khai đến tất cả các đối tượng mới đem lại
hiệu quả cao. Giáo dục pháp luật là định hướng, trang bị những kiến thức phù hợp
với đối tượng cần giáo dục. Ngoài ra, phổ biến pháp luật còn mang tính tác
nghiệp, truyền đạt nội dung pháp luật cho những đối tượng cụ thể để hiểu rõ các
quy định của pháp luật, từ đó thực hiện đúng pháp luật. Trong thực tiễn, thông qua
các buổi tọa đàm, tập huấn, các cuộc hội thảo có lồng ghếp phổ biến pháp luật.
1.1.2. Vị trí, vai trò của việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật trong trường
THPT Trần Hưng Đạo – Huyện Tam Dương – Tỉnh Vĩnh Phúc.
Tuyên truyền, phổ biến pháp luật có vai trò vô cùng quan trọng trong việc
giáo dục đạo đức, lối sống, rèn luyện nề nếp, xây dựng nhân cách cho học sinh
tại trường THPT Trần Hưng Đạo. Nhằm tạo ra một lớp công dân sống và làm
việc theo hiến pháp và pháp luật.
Việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật được thực hiện lồng ghép thông qua
các môn học hay những tiết ngoại khóa đầu năm của nhà trường, các cuộc thi, vẽ
tranh cổ động, thi tìm hiểu pháp luật, đóng kịch…. Tuyên truyền, phổ biến pháp
luật trong nhà trường giữ vai trò vô cùng quan trọng trong việc hình thành lối
sống, nhân cách sống cho học sinh tại trường Trần Hưng Đạo, để các em có được
vốn hiểu biết pháp luật cơ bản trước khi bước chân vào cuộc sống. Giúp các em
hiểu biết pháp luật, hình thành nên thói quen pháp luật và sử dụng pháp luật để
bảo vệ các quyền và lợi ích cơ bản của bản thân. Tạo điều kiện cho việc học
tập, làm việc và phát triển bản thân.
Trường học là môi trường lí tưởng để tuyên truyền và phổ biến pháp luật,
bởi học sinh trường THPT Trần Hưng Đạo là đối tượng rất nhanh nhạy và có khả
năng nắm bắt và lan tỏa rất nhanh. Khi các em nắm được luật thì bản thân các em
sẽ là một tuyên truyền viên đến gia đình, người thân, làng xóm, bạn bè một cách
nhanh chóng, tích cực nhất giúp cho quá trình phổ biến giáo dục đối với nhân dân
trở nên đơn giản hơn. Học sinh chỉ có ý thức pháp luật khi đã nắm vững kiến thức
pháp luật, nên việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật là một yếu tố quan trọng
giúp học sinh chấp hành, tuân thủ pháp luật, có những hành vi phù hợp với qui
định pháp luật.
1.1.3. Mục đích của việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật
Từng bước hình thành tri thức pháp luật cho học sinh.
Trang bị kiến thức pháp luật cơ bản cho học sinh thông qua việc tuyên
truyền, giúp học sinh nắm được nội dung, ý nghĩa, vai trò của pháp luật trong cuộc
sống. Học sinh tự hình hành thành tình cảm pháp luật, biết tự đánh giá hành vi
pháp luật, có thái độ phê phán, đấu tranh trước những hành vi vi phạm pháp luật,
hình thành nên thói quen đạo đức cho học sinh.
Hình thành niềm tin đối với pháp luật.
Học sinh chỉ thực hiện và tuân thủ tốt pháp luật khi các em tin tưởng vào nó.
Việc hình thành niềm tin pháp luật dựa vào những qui định cụ thể về những điều
được làm, những điều không được làm và trách nhiệm pháp lí cũng như việc công
dân phảo được bình đẳng trước pháp luật là rất quan trọng. Thông qua việc tuyên
truyền, phổ biến pháp luật giúp cho học sinh có ý thức tuân thủ pháp luật tốt hơn.
Giáo dục, răn đe đối với những tư tưởng, lối sống, hành vi thiếu lành mạnh
Việc trang bị cho học sinh một khối lượng kiến thức pháp luật không đơn
giản chỉ là cung cấp kiến thức cho các em mà nó còn là công cụ hữu hiệu để các
em không vi phạm pháp luật khi mù pháp luật. Hầu hết các vụ vi phạm pháp luật
tuổi thành niên chủ yếu là do thiếu hiểu biết pháp luật và không hiểu được những
trách nhiệm bản thân phải gánh chịu khi vi phạm pháp luật nên rất nhiều những vi
phạm đáng tiếc sảy ra.
1.2. Cơ sở của việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho học sinh
trường THPT Trần Hưng Đạo – Huyện Tam Dương – Tỉnh Vĩnh Phúc.
Nhà nước luôn quan tâm tới việc tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật
cho mọi tầng lớp nhân dân nhất là tầng lớp học sinh, nhằm đưa những quy định
của pháp luật đi vào thực tiễn đời sống xã hội, trở thành hành vi hợp pháp cá nhân,
tổ chức nói chung và của học sinh nói riêng.
Để công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật đạt hiệu quả cao và
thiết thực, hiện nay, các trường học trên địa bản tỉnh đều quan tâm, chú trọng đến
công tác tuyên truyền, thường xuyên tổ chức phổ biến pháp luật dưới nhiều hình
thức khác nhau để đảm bảo mọi chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của
Nhà nước đều được phổ biến kịp thời, đầy đủ đến giáo viên và học sinh trong nhà
trường.
Xuất phát từ mục tiêu giáo dục và đào tạo toàn diện của các nhà trường,
ngay từ đầu những năm 80, Đảng và Nhà nước ta đã chủ trương đưa giáo dục pháp
luật vào nhà trường. Các Nghị quyết quan trọng của Đảng từ Nghị quyết số 14/TU
ngày 11/01/1979 về cải cách giáo dục đến các nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc
lần thứ V,VI,VII đều đã thể hiện nhất quán chủ trương đó và nhấn mạnh vai trò
của phổ biến giáo dục pháp luật trong quá trình xây dựng con người mới xã hội
chủ nghĩa Việt Nam. Trong Đại hội Đại biểu Đảng toàn quốc lần thứ V, khẳng
định Đảng ta tiếp tục khẳng định: “ Các cấp uỷ Đảng, các cơ quan Nhà nước và
các đoàn thể phải thường xuyên giải thích pháp luật trong các tầng lớp nhân dân,
đưa việc giáo dục pháp luật vào các trường học, các cấp học, xây dựng ý thức
sống có pháp luật và tôn trọng pháp luật”.
Văn kiện Đại hội Đại biểu Đảng toàn quốc lần thứ VII nhấn mạnh : “ Coi
trọng công tác giáo dục tuyên truyền, giải thích pháp luật, đưa việc dạy pháp luật
vào hệ thống các trường của đảng, của Nhà nước (kể cả các trường phổ thông,
đại học) của các đoàn thể nhân dân. Cán bộ quản lý các cấp từ trung ương đến
đơn vị cơ sở phải có kiến thức về quản lý hành chính và hiểu biết về pháp luật,
cần sử dụng nhiều hình thức và biện pháp để giáo dục, nâng cao ý thức pháp luật
và làm tư vấn pháp luật cho nhân dân”.
“ Điều quan trọng để phát huy dân chủ là xây đựng và hoàn chỉnh hệ thống
pháp luật, tăng cường pháp chế XHCN, nâng cao trình độ dân trí, hiểu biết pháp
luật và ý thức tuân thủ pháp luật của nhân dân. Thường xuyên giáo dục pháp luật,
xây dựng ý thức sống và làm việc theo pháp luật trong nhân dân.” (Văn kiện Đại
hội Đại biểu Đảng toàn quốc lần thứ VII, nhà xuất bản Sự thật Hà nội 1991)
Nghị quyết Hội nghị Trung ương lần thứ hai (khoá VIII) về “về định hướng
chiến lược phát triển giáo dục đào tạo trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại
hoá và nhiệm vụ đến năm 2000” đã xác định mục tiêu của giáo dục trong giai đoạn
hiện nay là “xây dựng những con người và thế hệ thiết tha gắn bó với lý tưởng
độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, có đạo đức trong sáng, có ý chí kiên cường
xây dựng và bảo vệ tổ quốc”; “coi trọng giáo dục chính trị, tư tưởng, nhân cách,
khả nǎng tư duy sáng tạo và nǎng lực thực hành”. Để thực hiện mục tiêu này, một
trong những giải pháp được Nghị quyết Hội nghị Trung ương lần thứ hai (khoá
VIII) đề ra là: “Tǎng cường giáo dục công dân, giáo dục tư tưởng đạo đức, lòng
yêu nước, chủ nghĩa MácLênin, đưa việc giảng dạy tư tưởng Hồ Chí Minh vào
nhà trường phù hợp với lứa tuổi và với từng bậc học”.
Với quan niệm phổ biến, giáo dục pháp luật, đặc biệt là giáo dục pháp luật
cho học sinh trong các nhà trường là giáo dục đạo đức, lối sống, giáo dục ý thức
công dân, ý thức làm người, Nhà nước ta đã ban hành nhiều văn bản pháp luật thể
chế hoá các Nghị quyết của Đảng, khẳng định vai trò chiến lược của công tác giáo
dục pháp luật trong nhà trường, tạo cơ sở pháp lý cho việc triển khai thực hiện
phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường.
Trên tinh thần quán triệt nghị quyết Trung ương II về “tăng cường giáo dục
công dân, giáo dục tư tưởng, đạo đức, lòng yêu nước, chủ nghĩa MácLê nin, đưa
việc giảng dạy tư tưởng Hồ Chí Minh vào nhà trường, phù hợp với lứa tuổi và với
từng bậc học”, ngày 07/01/1998 Thủ tướng Chính phủ ra Chỉ thị số 02/1998/CT
TTg về việc tăng cường công tác phổ biến giáo dục pháp luật trong giai đoạn hiện
nay, nhấn mạnh tầm quan trọng của môn học pháp luật trong việc góp phần hình
thành và xây dựng nhân cách cho học sinh, sinh viên thế hệ tương lai của đất
nước, của dân tộc. Chỉ thị có đoạn
Nhận thức được vai trò của Pháp luật đối với sự phát triển chung của cộng
đồng xã hội. Ban giám hiệu trường THPT Trần Hưng Đạo – Huyện Tam Dương –
Tỉnh Vĩnh Phúc luôn quan tâm và sát sao đến việc tuyên truyền, phổ biến giáo dục
Pháp luật đến với học sinh nhằm tạo ra môi trường học tập, giáo dục lành mạnh.
Xây dựng ý thức trách nhiệm cộng đồng đối từng công dân tương lai của đất
nước.
2. Cơ sở thực tiễn của việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật trong
trường THPT Trần Hưng Đạo – Huyện Tam Dương – Tỉnh Vĩnh Phúc.
Công tác tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật luôn có vị trí và vai trò
vô cùng quan trọng trong quá trình xây dựng Nhà nước pháp quyền Xã hội chủ
nghĩa hiện nay, là một bộ phận của công tác giáo dục, là trách nhiệm của toàn bộ
hệ thống chính trị, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và sự điều
phối, tổ chức thực hiện của các cơ quan nhà nước và các tổ chức, đoàn thể; là
khâu then chốt, quan trọng để chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của nhà
nước thực sự đi vào cuộc sống xã hội, đi vào ý thức, hành động của từng chủ thể
trong xã hội. Đối với tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, công tác
giáo dục pháp luật cho đoàn viên, thanh niên là một trong những nội dung quan
trọng không thể thiếu trong việc bồi dưỡng, phát triển thanh, thiếu nhi Việt Nam;
góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục “đào tạo con người Việt Nam phát triển
toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành
với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã
Việc thiếu hiểu biết về pháp luật, vốn sống, nhận thức về các vấn đề xã
hội còn hạn chế cộng với tâm lý hiếu thắng, bốc đồng và bối cảnh sống có nhiều
cám dỗ khiến nhiều bạn trẻ dễ bị chi phối dẫn tới hành động sai trái, vi phạm
pháp luật. Không ít bạn trẻ có tâm lý đắc thắng, cảm thấy mình dũng cảm khi dám
vi phạm luật. Các bạn ngang nhiên vượt đèn đỏ mà không ý thức được việc làm
này có thể dẫn tới tai nạn giao thông và các bạn sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự
nếu xảy ra chết người hoặc thương tích nặng. Nhiều bạn trẻ chọn cách giải
quyết mâu thuẫn bằng bạo lực mà không biết rằng hành động đó có thể dẫn mình
tới phiên tòa và nhà giam… Thiếu hiểu biết về pháp luật trong thanh, thiếu niên có
thể coi là một nguyên nhân quan trọng dẫn tới xu hướng người phạm tội ngày
càng trẻ hóa hiện nay
Mặc dù đã được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, sự tham gia nhiệt tình
của các tổ chức, đoàn thể trong xã hội, nhưng công tác tuyên truyền, phổ biến giáo
dục pháp luật vẫn chưa thật sự đạt hiệu quả như mong muốn.
Nhiều ngành, nhiều cấp đã tổ chức nghiên cứu để tìm ra các hình thức, biện pháp
để nâng cao hiệu quả hoạt động của công tác này, nhưng đây là một hoạt động mà
kết quả của công tác không thể xác định hay định lượng được, mà là một quá trình
bền bỉ và lâu dài để từng bước nâng cao nhận thức, ý thức pháp luật cho các tầng
lớp nhân dân, nhất là đối với các dân tộc ít người.
Để cụ thể hóa các quan điểm chỉ đạo của Đảng về công tác tuyên truyền,
phổ biến giáo dục pháp luật, cụ thể hóa trách nhiệm của các cơ quan của nhà
nước và các tổ chức, đoàn thể cũng như của nhân dân trong công tác này, nhà nước
đang khển trương tiến hành xây dựng dự án Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật để
trình Quốc hội ban hành.
Đến nay, trong lĩnh vực thông tin và truyền thông, lĩnh vực có ảnh hưởng rất
lớn đến mọi tầng lớp trong xã hội vẫn chưa có một đề tài nào nghiên cứu về vấn
đề này; Do vậy, để đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả của công tác tuyên truyền,
phổ biến giáo dục pháp luật trong lĩnh vực Thông tin và Truyền thông thì cần phải
nghiên cứu về các hoạt động liên quan đến công tác này, để từ đó đề xuất các biện
pháp tăng cường và nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục
pháp luật trong lĩnh vực thông tin và truyền thông.
Đối tượng học sinh nói chung và học sinh tại trường Trần Hưng nói riêng là
lứa tuổi thanh niên cũng thể hiện tính chất phức tạp và nhiều mặt của hiện
tượng, nó được giới hạn ở hai mặt: sinh lí và tâm lý. Đây là vấn đề khó khăn và
phức tạp vì không phải lúc nào nhịp điệu và các giai đoạn của sự phát triển tâm
sinh lý cũng trùng hợp với các thời kỳ trưởng thành về mặt xã hội. Có nghĩa là sự
trưởng thành về mặt thể chất, nhân cách trí tuệ, năng lực lao động sẽ không trùng
hợp với thời gian phát triển của lứa tuổi. Đây là lứa tuổi dễ nảy sinh những mâu
thuẫn tâm lí và dễ gây ra những hành động nông nổi, bột phát. Nên việc giáo dục
pháp luật cho các em là vô cùng cần thiết.
Về đối tượng giáo dục pháp luật, lứa tuổi học sinh trung học phổ thông là
thời kỳ chuyển tiếp giữa trẻ con (học sinh trung học cơ sở) với người l ớn (sinh
viên). Các em có khả năng tư duy, sáng tạo, tích cực, nhạy bén và năng động trong
học tập cũng như các hoạt động giao tiếp nhưng cũng là độ tuổi phức tạp, nhạy
cảm, dễ bị tổn thương và dễ bị tác động bởi điều kiện xã hội. Đây là thời kỳ tràn
đầy hứa hẹn và hy vọng nhất của cuộc đời các em cũng như của gia đình và xã
hội. Nếu được giáo dục tốt đó sẽ là bệ phóng sản sinh những công dân đầy tự tin,
có ý thức công dân đầy đủ, có tinh thần trách nhiệm cao. Ngược lại, nếu các em
mắc sai lầm trong thời kỳ này sẽ bị tổn thương lớn về tâm hồn, lệch lạc về nhận
thức và hành vi. Do vậy, muốn đạt được chất lượng giáo dục pháp luật cao, chủ
thể giáo dục pháp luật phải nghiên cứu và nắm chắc đối tượng giáo dục của mình,
phải thiết kế và thực hiện những tác động sư phạm phu h
̀ ợp, xây dựng nội dung
và lựa chọn hình thức, phương pháp giáo dục khoa học.
Chương 2: Thực trạng công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp
luật trong Trường THPT Trần Hưng Đạo – Huyện Tam Dương – Tỉnh Vĩnh
Phúc.
1. Những thuận lợi và khó khăn trong công tác tuyên truyền, phổ biến,
giáo dục pháp luật cho học sinh Trường THPT Trần Hưng Đạo – Huyện
Tam Dương – Tỉnh Vĩnh Phúc.
1. 1. Đặc điểm tình hình về công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục
pháp luật của Trường THPT Trần Hưng Đạo – Huyện Tam Dương – Tỉnh
Vĩnh Phúc; những thuận lợi và khó khăn của công tác tuyên truyền, phổ biến,
giáo dục pháp luật cho học sinh.
Trường THPT Trần Hưng Đạo là một trường đi lên từ trường bán công cũ,
nên chất lượng học sinh cũng như ý thức tổ chức kỉ luật đầu vào của các em chưa
cao.
Đối tượng học sinh trường THPT Trần Hưng Đạo là con em đồng bào dân
tộc thuộc 13 xã và thị trấn trên toàn huyện, đa phần các em đều đều là con em
nông thôn, chăm chỉ, chịu khó, có ý thức song cũng không ít em còn ham chơi,
nghịch ngợm, chưa chú ý học tập.
Về công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho học sinh ở nhà
trường trong những năm gần đây được lãnh đạo nhà trường luôn quan tâm, vì
trường học là nơi quản lý trực tiếp học sinh đồng thời cũng là nơi giáo dục toàn
diện cho người học về đạo đức, lối sống và nhân cách. Dưới sự lãnh chỉ đạo đúng
đắn của Chi bộ, Ban giám hiệu nhà trường và sự quan tâm thích đáng của các tổ
chức Công đoàn, Đoàn thanh niên của các thầy giáo, cô giáo về công tác tuyên
truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho học sinh, chắc chắn đem lại hiệu quả.
Thực tế cho thấy, làm tốt công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật trong
trường học sẽ tạo ra một sân chơi lành mạnh mang tính giáo dục cao, thu hút được
đông đảo học sinh tham gia. Trên cơ sở đó, Nhà trường đã xây dựng kế hoạch, chỉ
đạo trực tiếp đến tổ chuyên môn, Đoàn thanh niên, giáo viên bộ môn, giáo viên chủ
nhiệm tổ chức tích hợp, lồng ghép công tuyên truyền, tác phổ biến, giáo dục pháp
luật qua các môn học chính khóa, qua hoạt động ngoài giờ lên lớp, hoạt động
ngoại khóa nên đã đem lại nhiều chuyển biến tích cực. Tuy nhiên công tác tuyên
truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật chưa được tổ chức thường xuyên, hình thức
tổ chức chưa được đa dạng, phong phú…. Một số giáo viên chưa quan tâm nhiều
công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho các em. Vì vậy, nhà trường
cần phải đa dạng hóa các phương pháp, đa dạng về hình thức tổ chức, nội dung
phong phú phù hợp với thực tiễn cho học sinh hiện nay của nhà trường.
1.2. Thuận lợi
Luôn được lãnh đạo nhà trường quan tâm về công tác tuyên truyền, phổ biến,
giáo dục pháp luật cho học sinh và xác định đây là một nhiệm vụ giáo dục quan
trọng góp phần vào giáo dục toàn diện học sinh trong nhà trường.
Là trường có điều kiện cơ sở vật chất khá đầy đủ và phục vụ tốt cho tổ chức
hoạt động tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật như: tivi, máy chiếu, âm ly,
loa, đài, sân khấu …
Đội ngũ giáo viên trẻ, luôn nhiệt tình và tích cực tham gia các hoạt động tuyên
truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho học sinh.
Đoàn thanh niên luôn năng nổ, nhiệt tình, giúp đỡ trong quá trình thực hiện các
buổi ngoại khóa, tuyên truyền phổ biến pháp luật.
Học sinh ham học hỏi và có ý thức trau dồi kiến thức, ngoan ngoãn, luôn phát
huy vai trò tự học tự sáng tạo.
Nhà trường luôn tích cực tham gia các cuộc thi tìm hiểu về pháp luật do sở
giáo dục đào tạo tổ chức.
Thư viện nhà trường có đầy đủ các loại sách về pháp luật.
Các giáo viên được giao nhiệm vụ tuyên truyền, phổ biến giáo dục được đi
tập huấn bài bản và thường xuyên trau dồi kiến thức, nâng cao trình độ pháp luật,
có những hình thức tuyên truyền phù hợp, tạo hứng thú trong học sinh.
Các buổi tuyên truyền được tổ chức dưới dạng các cuộc thi viết bài, rung
chuông vàng, đóng kịch, vẽ tranh, xem tư liệu nên không có sự nhàm chán.
Phụ huynh luôn quan tâm, tin tưởng, ủng hộ đối với các hoạt động tuyên
truyền, phổ biến pháp luật của nhà trường.
1.3. Khó khăn
Trong công tác chủ nhiệm, giáo viên chủ nhiệm còn coi nhẹ công tác tuyên
truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho học sinh.
Học sinh còn ngại khi tham gia hoạt động ngoại khóa, tâm lý e dè trong giao
tiếp và phản hồi. Chưa chủ động trong tìm hiểu và tham gia các hoạt động ngoại
khóa, tuyên truyền.
Một số gia đình các em có hoàn cảnh khó khăn do đó bố mẹ phải đi làm ăn xa,
nên hầu như không quan tâm được đến đời sống hàng ngày cũng như việc thực hiện
nền nếp của con em mình ở trường và phó mặc cho nhà trường.
Đội ngũ tuyên truyền viên về công tác phổ biến, giáo dục pháp luật là làm
công tác kiêm nhiệm nên kiến thức pháp luật, khả năng và kỹ năng tuyên truyền còn
hạn chế, nội dung còn chưa có trọng tâm trọng điểm, chưa sát thực với học sinh nên
chưa thực sự quấn hút được học sinh tham gia.
2. Thực trạng về công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật
cho học sinh Trường THPT Trần Hưng Đạo – Huyện Tam Dương – Tỉnh
Vĩnh Phúc.
Trong những năm qua, mặc dù nhà trường đã chú ý cải tiến về nội dung và
hình thức tổ chức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho các em nhằm
nâng cao hiệu qủa của hoạt động giáo dục pháp luật và thu hút sự tham gia của
học sinh. Song những cải tiến đó chỉ mang nặng tính hình thức, lý thuyết chưa sát
thực với hoạt động thực tiễn. Nội dung hoạt động ít thay đổi, hình thức hoạt động
thiếu tính đa dạng. Vì vậy dễ gây sự nhàm chán, tạo bầu không khí uể oải trong
hoạt động tổ chức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho học sinh.
Không chỉ học sinh Trường THPT Trần Hưng Đạo, mà các trường phổ
thông trên phạm vi toàn quốc do học sinh thiếu hiểu biết về pháp luật, nên các em
có những hành vi lệch chuẩn đạo đức, lối sống vi phạm đạo đức có chiều hướng
gia tăng, với những biểu hiện rất đa dạng khiến người lớn không khỏi giật mình
như: gặp người lớn không chào hỏi, có lời lẽ xúc phạm thầy cô giáo, xúc phạm
đến danh dự, nhân phẩm của các bạn; đánh nhau với bạn bè, quan hệ bạn khác
giới đi qua giới hạn.... Một bộ phận giới trẻ tự thành lập cho mình những nhóm
bạn mang tính chất côn đồ, xã hội đen….
Trên 90% học sinh nhà trường là con em nông thôn, cha mẹ chủ yếu làm
thuê tự do hay đi làm công nhân trong các nhà máy. Chính vì vậy, mọi công việc
của các em hầu như không được gia đình quan tâm chỉ bảo đến nơi đến chốn, do
đó các em thích làm gì thì làm gì thì làm.
Trong học tập, cũng như thực hiện nề nếp nội quy nhà trường, hay trong
cuộc sống hàng ngày tại nhà trường các em chưa biết cách tổ chức học tập sao cho
hiệu quả; chưa thực hiện đúng những yêu cầu về nội quy trường lớp và thời gian
biểu của nhà trường theo quy định, vẫn có hiện tượng trong quan hệ bạn bè cư xử
cục cằn, thô lỗ để xảy ra mâu thuẫn, mất đoàn kết …
Để hạn chế tình trạng vi phạm pháp luật ở lứa tuổi học sinh, thì thầy cô
giáo đang đứng trên bục giảng, đặc biệt là giáo viên trực tiếp giảng dạy bộ môn
Giáo dục công dân trong nhà trường, bên cạnh những kiến thức học đường, cần
nắm bắt, hiểu biết và vận dụng được kiến thức về pháp luật để hiểu được phần
nào được tâm tư, nguyện vọng, sự phát triền tâm sinh lý của mỗi cá nhân học sinh.
Từ đó mới có thể giúp học sinh hiểu được ở lứa tuổi mình, những điều mình nên
làm, những điều mình không nên làm. Nắm bắt kịp thời những biểu hiện bất
thường của các em, để nhà trường và gia đình thông tin cho nhau biết, có biện pháp
ngăn chặn những hành vi nông nổi của các em. Lứa tuổi học trò, nhất là lứa tuổi vị
thành niên thì nhà trường, gia đình cần phải hiểu rằng các em đang ở lứa tuổi
muốn khẳng định mình những suy nghĩ, biểu hiện và hành động chưa thực sự đúng
đắn và không làm chủ được bản thân. Do đó các thầy cô giáo, gia đình cần nắm
vững đặc điểm tâm lý này để có biện pháp giáo dục phù hợp. Chúng ta cần giáo
dục cho các em và trang bị cho các em hiểu biết về pháp luật, những quy định của
pháp luật, những biểu hiện, hành vi vi phạm pháp luật mà các em không được làm
có như vậy các em mới thực sự trở thành con ngoan, trò giỏi, thành người có ích
cho xã hội.
* Nguyên nhân thực trạng:
Việc xây dựng kế hoạch tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật chưa
cụ thể, chưa phù hợp với đặc điểm tình hình nhà trường; nội dung các hoạt động
giáo dục pháp luật thực hiện ở mức độ trung bình; các phương pháp giáo dục
pháp luật chưa được tốt, cán bộ và học sinh chưa thấy được tác dụng hiệu quả
của các phương pháp trong việc rèn luyện bản thân; vai trò các lực lượng giáo dục
chưa có sự phối hợp nhịp nhàng, thống nhất và đồng bộ; việc kiểm tra đánh giá
nhiều lúc còn chiếu lệ, qua loa, chưa mang tính động viên, khuyến khích, răn đe
kịp thời; chưa xây dựng được kế hoạch cụ thể hàng tuần phù hợp với đặc thù
riêng của trường, ít quan tâm và đầu tư công sức vào công tác giáo dục pháp luật;
ý thức thực hiện pháp luật của cán bộ và của học sinh chưa cao.
Đội ngũ tuyên truyền viên pháp luật của nhà trường làm công tác kiêm
nhiệm nên đôi lúc việc nghiên cứu, biên soạn tài liệu tuyên truyền cũng như việc
tham gia các buổi, đợt triển khai công tác phổ biến, giáo dục pháp luật còn hạn
chế, thiếu đồng bộ dẫn đến hiệu quả chưa cao.
Việc triển khai, quán triệt các văn bản luật mới ban hành cho cán bộ, giáo
viên, nhân viên và học sinh trong nhà trường đôi khi còn chậm.
Việc tổ chức tập huấn các lớp về tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp
luật cho cán bộ, giáo viên, nhân viên tham gia học tập qua các đợt triển khai hội
nghị phổ biến, giáo dục pháp luật tại huyện và các địa phương tổ chức chưa
được thường xuyên.
Công tác phối hợp với các ngành như: Công an huyện Tam Dương, Công an
Thị trấn Hợp Hòa, Công an các xã trên địa bàn huyện Tam Dương và Phòng Tư
pháp huyện Tam Dương chưa thực sự phối hợp chặt chẽ trong công tác tuyên
truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật.
Tủ sách pháp luật nhà trường đã được xây dựng nhưng hiệu quả khai thác
và sử dụng còn thấp, số lượng cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh tham gia
mượn đọc, nghiên cứu sách báo pháp luật còn quá ít.
Kinh phí đầu tư cho công tác phổ biến, giáo dục pháp luật còn quá hạn chế.
Chương 3: Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác tuyên
truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho học sinh Trường THPT Trần Hưng
Đạo – Huyện Tam Dương – Tỉnh Vĩnh Phúc.
Để công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho học sinh Trường
THPT Trần Hưng Đạo thực hiện có hiệu quả, giúp các em nắm được những kiến
thức pháp luật mà Nhà nước quy định, những qui định của ngành Giáo dục, cũng
như những biểu hiện, hành vi học sinh không được làm... để góp phần nâng cao
chất lượng Giáo dục và Đào tạo đối với Trường THPT Trần Hưng Đạo, đòi hỏi
phải tiến hành bằng nhiều nội dung giải pháp, từ nhận thức, lãnh đạo, chỉ đạo,
thay đổi tư duy, phương pháp giáo dục...
Trong phạm vi của sáng kiến kinh nghiệm, tôi xin trình bày một số giải pháp
cơ bản để đem lại hiệu quả trong công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp
luật cho học sinh nhà trường.
Giải pháp 1: Xác định rõ vai trò và tầm quan trọng của công tác tuyên
truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường để nâng cao nhận thức
và ý thức chấp hành nghiêm những quy định của pháp luật đối với cán bộ, giáo
viên, nhân viên và học sinh.
Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác phổ biến, giáo dục pháp
luật, tiếp tục quán triệt Chỉ thị 32 CT/TW (ngày 09 tháng 12 năm 2013) của Ban
Bí thư về Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác phổ biến giáo dục
pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật cho cán bộ, nhân dân và Nghị quyết
số 40/2000/QH X (ngày 09 tháng 12 năm 2000) của Quốc hội về đổi mới chương
trình giáo dục phổ thông, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Chương
trình giáo dục phổ thông kèm theo Quyết định số 16/2006/QĐ BGDĐT (ngày
05/5/2006), trong đó có Chương trình môn Giáo dục công dân được xây dựng liên
hoàn từ lớp 1 đến lớp 12. Triển khai đến cán bộ, giáo viên, học sinh các văn bản
chỉ đạo của Đảng về công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao
nhận thức về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của công tác tuyên truyền, phổ biến,
giáo dục pháp luật trong nhà trường. Tăng cường chỉ đạo bồi dưỡng đội ngũ báo
cáo viên pháp luật là giáo viện của nhà trường.
Xác định rõ cùng với tuyên truyền, phổ biến pháp luật, giáo dục pháp luật là
một giai đoạn của quá trình xây dựng, hoàn thiện và thực thi pháp luật, là một mắt
xích quan trọng trong tiến trình xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa,
là cầu nối để chuyển tải và đưa pháp luật vào cuộc sống, qua đó đưa cuộc sống
vào pháp luật. Giáo dục pháp luật có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng, vừa là một
bộ phận của công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, vừa là một bộ
phận của công tác giáo dục và đào tạo. Nhận thức được ý nghĩa, vai trò quan trọng
của giáo dục pháp luật, ngay từ đầu những năm 80, Đảng và Nhà nước ta đã chủ
trương đưa giáo dục pháp luật vào nhà trường, được thể chế bằng nhiều văn bản
quy phạm pháp luật. Bám sát chủ trương, định hướng của Đảng, pháp luật của
Nhà nước, giáo dục pháp luật chính thức được đưa vào nhà trường từ năm học
1987 1988. Đến nay, công tác này đã đạt được những kết quả nhất định, trở
thành nội dung giáo dục văn hóa không thể thiếu trong việc đào tạo, giáo dục toàn
diện cho học sinh chiếm một vị trí đặc biệt quan trọng trong việc bảo đảm thực
hiện mục tiêu đổi mới căn bản và toàn diện Giáo dục và Đào tạo; đóng vai trò then
chốt trong giáo dục phẩm chất đạo đức nhân văn, ý thức thượng tôn Hiến pháp và
pháp luật, tạo lập, nâng cao trình độ văn hóa pháp luật của thế hệ trẻ thế hệ
tương lại của đất nước.
Giải pháp 2: Đổi mới về hình thức, phương pháp trong công tác tuyên
truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường.
Lâu nay công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật ở Trường THPT
Trần hưng Đạo chủ yếu là mở các hội nghị, lớp tập huấn, thông qua các cuộc họp
cơ quan, các buổi hoạt động ngoại khóa về tuyên truyền, phổ biến pháp luật….
Nhưng nội dung, hình thức và phương pháp phổ biến giáo dục chưa đa dạng,
phong phú, chưa thực sự thu hút học sinh nên còn tạo sự nhàm chán cho các em
tham gia. Nhận thức được vấn đầ đó nhà trường đã phối hợp chặt chẽ giữa với:
Phòng Tư pháp Tam Dương, Công an huyện Tam Dương, phòng Văn hoá, Đài phát
thanh truyền hình huyện Tam Dương để xây dựng thành những chuyên mục về
hỏi đáp, tư vấn pháp luật: nhằm mục đích chuyển tải kịp thời những nội dung
chuyên đề về pháp luật, lồng ghép việc phổ biến giáo dục pháp luật trong các hội
thảo, hội nghị, cuộc họp, bài nói chuyện, các buổi sinh hoạt ngoại khóa ….cho
mọi đối tượng, cụ thể là cán bộ, giáo viên và học sinh.
Biên tập những nội dung cơ bản của các văn bản pháp luật về của Luật Tố
tụng Hình sự; Luật Tố tụng Dân sự; Luật hình sự; Luật giáo dục; Luật bảo vệ,
chăm sóc và giáo dục trẻ em; Luật hôn nhân và gia đình; Luật giao thông đường
bộ; Luật phòng chống bạo lực gia đình; Pháp luật về phòng chống ma túy; phòng
chống HIV/AIDS thật ngắn gọn dễ hiểu để cung cấp thông tin cho cán bộ và học
sinh. Các hình thức tổ chức được đa dạng hóa như: Nói chuyện pháp luật, thi tìm
hiểu pháp luật, viết báo tường, sinh hoạt theo chủ đề pháp luật, thi kể chuyện về
pháp luật, đóng kịch đã thu hút học sinh tham gia trong nhà trường.
Hình ảnh: Học sinh tham gia dóng kịch trong buổi ngoại khóa tuyên truyền pháp luật về
an toàn giao thông.
Giải pháp 3: Thiết kế các chủ đề giáo dục về công tác tuyên truyền, phổ
biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường.
Thiết kế các chủ đề giáo dục về công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục
pháp luật trong nhà trường về bản chất là dạy học các chủ đề pháp luật trong
chương trình môn giáo dục công dân chính khóa, đồng thời tích hợp nội dung giáo
dục pháp luật vào nội dung của các môn học, của hoạt động giáo dục ngoại khóa,
hoạt động ngoài giờ lên lớp cho học sinh trong nhà trường.
Luôn làm mới các hình thức thực hiện từng chủ đề của hoạt động giáo dục
của công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật; đa dạng hóa các loại hình
hoạt động, các hình thức tổ chức hoạt động để thu hút học sinh tích cực tham gia
hoạt động giáo dục pháp luật. Sự mới lạ bao giờ cũng có sức hấp dẫn đối với học
sinh trong các trường phổ thông, khiến các em say mê khám phá, nếu các hoạt
động nội dung đơn điệu, hình thức không phong phú học sinh dễ chán nản hoặc
thờ ơ. Các hoạt động được thiết kế phải bao gồm các dạng hoạt động phù hợp
với lứa tuổi học sinh phổ thông như: hoạt động sân khấu hóa, thi tìm hiểu về pháp
luật, đóng kịch, thi tuyên truyền viên giỏi trong công tác phổ biến, giáo dục pháp
luật….
Hình ảnh: Học sinh tham gia dóng kịch trong buổi ngoại khóa tuyên truyền pháp luật về
an toàn giao thông.
Việc thiết kế các chủ đề giáo dục về công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo
dục pháp luật phù hợp với đặc điểm lứa tuổi học sinh của nhà trường được thực
hiện qua các bước sau: