Bệnh xốp xương: “Đột kích trong im lặng”

Bệnh xốp xương: “Đột kích
trong im lặng”

Bệnh xốp xương hay loãng xương thường âm thầm tiến triển, gây ra
những hậu quả khó lường nhưng những lý do dẫn đến nó có thể làm bạn phải
ngạc nhiên về căn bệnh này.
Xương luôn luôn phát triển chứ không chỉ là hình ảnh tĩnh như bạn đã từng
nhìn thấy trong sách vở, hay mô hình trên lớp. Các tế bào xương thay đổi trong suốt
cuộc đời, khi có những tế bào bị phân huỷ thì lại có những tế bào xương mới được
hình thành. Trong cuộc đời, tế bào xương luôn luân chuyển và thay thế hầu hết các tế
bào của khung xương.
Tuy nhiên đối với những người mắc bệnh xốp xương - loãng xương thì tế bào
xương bị mất đi nhanh hơn là được tái tạo lại và xương trở nên xốp, giòn, dễ rạn nứt
hoặc dễ gãy. Nếu chiếu tia X - quang ở hông của một người bình thường, bạn sẽ thấy
mật độ xương dầy đặc còn ở người bị xốp xương thì phần lớn là rỗng.
Lý do nào dẫn đến bệnh này?
Mật độ xương nhiều nhất khi bạn đang ở trước tuổi 20. Nhưng khi mỗi năm
một tuổi thì các tế bào xương dần mất đi do nhiều nhân tố khác nhau. Bệnh xốp xương
cũng sớm có những dấu hiệu báo trước do sự mất cân bằng trong quá trình cấu tạo
xương gây nên.
Có thể bạn biết rằng để xương chắc khoẻ thì cần nhiều canxi, nhưng chế độ ăn
kiêng ít canxi không phải là thủ phạm duy nhất. Đó có thể là do:

1. Hocmôn Estrogen ở phái nữ thấp
Theo Paul Mystkowski, BS Nội tiết của TT Virginia Mason Medical (Seattle,
Mỹ), cho biết: Lý do chung nhất gây nên bệnh xốp xương là do sự thiếu hụt hóc môn
Estrogen ở nữ. Khi về già, hormone Estrogen giảm nhanh chóng, nhất là phụ nữ sau
thời kỳ mãn kinh khiến tế bào xương bị mất nhanh gây nên xốp xương. Qua thời gian,
nguy cơ xốp xương ngày càng tăng, gây rạn nứt hoặc gẫy xương ở phụ nữ cao tuổi.
Theo một báo cáo về bệnh xốp xương tại Mỹ, ở phụ nữ trẻ, hiện tượng mất kinh
hay gầy còm, biếng ăn đều gây tổn hại đến mật độ xương trong cơ thể.

Đối với người bị mổ hai bên buồng trứng được gọi là thủ thuật cắt buồng trứng
cũng là nguyên nhân gây nên xốp xương, làm giảm mật độ xương.

2. Hocmôn Testosterone ở nam giới thấp
Cả hai hormone Testosterone và Estrogen đều cần cho sự chắc khỏe của khung
xương nam giới. Theo Mystkowski, bạn cần phải ước lượng được sự thiếu hụt
Testosterone, tránh không bị xốp xương.

3. Thiếu cân bằng các hormone khác
Một vài hormone khác cũng có vai trò điều chỉnh mật độ xương bao gồm
hormone tuyến cận giáp và hormone phát triển. Chúng giúp điều phối canxi, hình
thành tế bào xương làm cho xương chắc khỏe nhất. Nhưng quá nhiều hormone tuyến
cận giáp được gọi là hyperparathyroidism cũng là nguyên nhân làm mất canxi trong
nước tiểu. Thiếu canxi làm xương yếu đi và khi có tuổi thì hormone phát triển cũng
giảm, hormone này rất cần để tạo cho xương chắc khoẻ.

4. Thiếu canxi
Khi thiếu canxi, bạn không thể tái tạo các tế bào xương mới trong quá trình tổ
chức xương. Xương dự trữ hai chất khoáng là canxi và phốt pho còn cơ thể luôn cần
một lượng canxi “chung thuỷ” trong máu để “phục vụ” cho các tổ chức tế bào đặc biệt
là tim, cơ bắp và dây thần kinh. Khi các cơ quan này cần canxi, chúng sẽ huy động từ
chất khoáng dự trữ trong xương, sau một thời gian chất khoáng dữ trữ bị lấy hết thì
xương trở nên dòn, dễ gẫy.

5. Thiếu vitamin D
Quá ít vitamin D có thể dẫn đến xương bị yếu và làm mất tế bào xương nhanh.
Sự vận hành của vitamin D còn được gọi là calcitriol có tác dụng như một hormone
chứ không đơn thuần chỉ là vitamin. Nó giúp cơ thể hấp thu và sử dụng canxi.

6. Lối sống ít vận động

Xương rất dễ bị yếu nếu chúng không được hoạt động. Đối với những người
thường xuyên ngồi một chỗ, ít vận động, hoặc bị chứng liệt cơ bắp, loạn đường huyết
thì mất tế bào xương rất nhanh.

7. Tình trạng tuyến giáp
Hormone tuyến giáp ở mức cao cũng là nguyên nhân gây mất tế bào xương.
Nếu bạn thường dùng một lượng thuốc cho tuyến giáp ở mức cao thì sẽ làm giảm mật
độ xương xuống.
Tuy nhiên hầu hết các bác sĩ cho rằng: bất kỳ người nào dùng liều lượng cao
vẫn có đủ canxi và vitamin nhờ luyện tập thể dục đều đặn hàng ngày.
8. Hút thuốc
Những người hút thuốc có mật độ xương thấp và nguy cơ bị gẫy xương cao hơn
so với những người không hút thuốc. Theo một nghiên cứu liên quan giữa sức khỏe
của xương và thuốc lá thì độc tố nicotin sẽ ảnh hưởng đến tế bào xương gây cản trở
khả năng hấp thu Estrogen, canxi và vitamin D.

9. Dược phẩm
Có những loại thuốc chữa bệnh lại gây loãng xương, làm xương dòn dễ gẫy như
hầu hết loại thuốc có chứa corticosteroid (cortisone, hydrocortisone, glucocortisoids và
prednisone). Thuốc được sử dụng để điều trị bệnh hen suyễn, bệnh thấp khớp, bệnh
vẩy nến, bệnh viêm ruột kết và một số bệnh khác.

10. Mắc các bệnh nội khoa