Phân tích nhân vật Huấn Cao trong Chữ người tử tù

Bài văn mẫu lớp 11

Phân tích nhân vật Huấn Cao trong Chữ người tù

Bài văn mẫu lớp 11
Phân tích nhân vật Huấn Cao trong Chữ người tử tù

Dàn ý phân tích nhân vật Huấn Cao
I. Mở bài
– “Vang bóng một thời” gồm mười một truyện viết về một thời đã xa, nay chỉ
còn vang bóng. Qua tập truyện, Nguyễn Tuân đã bày tỏ sự bất hòa sâu sắc đối
với xã hội buổi giao thời cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX ở nước ta và ca ngợi
những nhà nho tài hoa không chịu vứt bỏ lương tâm, chạy theo danh lợi, vẫn giữ
thiên lương cao đẹp.
– Một trong những nhân vật tiêu biểu là Huấn Cao trong truyện ngắn “Chữ
người tử tù”.
II. Thân bài
1. Con người mang nét đẹp của tư thế, khí phách
Bằng một thứ văn xuôi điêu luyện gợi được không khí cổ kính của một thời đã
qua, Nguyễn Tuân đã khắc họa thành công những nét tính cách nhân vật.
a. Một con người tự trọng, sống hiên ngang bất khuất.
– Tự trọng, không ham quyền và hám lợi: “Ta nhất sinh không vì vàng ngọc hay
quyền thế mà ép mình viết câu đối bao giờ”.
– Hiên ngang bất khuất: “… những người chọc trời quấy nước, đến trên đầu
người tu, người ta cũng còn chẳng biết ai nữa…”
b. Chí lớn không thành, coi thường gian khổ, kể cả cái chết

Tổng hợp Download.vn

1

Bài văn mẫu lớp 11

Phân tích nhân vật Huấn Cao trong Chữ người tù

– Chống lại triều đình, bị bắt giam tử ngục, vẫn coi thường: “Đến cái cảnh chết
chém, ông cũng chẳng sợ nữa …”
– Có những suy nghĩ, hành vi thật phóng khoáng: Ông Huấn Cao vẫn thản nhiên
nhận rượu thịt của viên quản ngục, coi như đó là một việc vẫn làm trong cái
hứng sinh bình, dù đang bị giam cầm.
c. Khinh bỉ những kẻ đại diện cho quyền lực thống trị.
– Dưới mắt ông, chúng chỉ là là tiểu nhân thị oai, nên ông luôn tỏ ra khinh bỉ
chúng, dù ở giữa cảnh tàn nhẫn, lừa lọc, giữa một dõng cặn bã.
– Thái độ và ngôn ngữ nhân vật cực kì khinh bạc. Sau khi viên quản ngục khép
nép hỏi Huấn Cao có cần gì nữa không, ông đã trả lời rất thản nhiên: “Ngươi
hỏi ta muốn gì? Ta chỉ cần có một điều. Là nhà ngươi đừng đặt chân vào đây”.
Khí phách đó, tư thế đó luôn luôn hiên ngang lồng lộng giữa cái nền xám xịt
của ngục tù.
2. Con người mang nét đẹp của tâm hồn, tài hoa
a. Tâm hồn cao quý
Huấn Cao ca ngợi thiên lương, tức là cái bản chất tốt đẹp của con người: “Tôi
bảo thực đấy, thầy Quản nên tìm về nhà quê mà ở đã… Ở đây, khó giữ thiên
lương cho lành vững và rồi cũng nhem nhuốc mất cả đời lương thiện đi”. Lời
khuyên bảo cuối cùng đối với viên quản ngục thể hiện cái tâm của nhân vật
Huấn Cao vậy.
b. Yêu cái đẹp và cảm thông với người yêu quý cái đẹp.
Huấn Cao kiêu bạc là thế, nhưng khi hiểu được tấm lòng chân thành của ngục
quan, ông vui vẻ nhận cho chữ, mà còn tỏ ra cảm động: “Thiếu chút nữa, ta đã
phụ mất một tấm lòng trong thiên hạ”.

Tổng hợp Download.vn

2


Bài văn mẫu lớp 11

Phân tích nhân vật Huấn Cao trong Chữ người tù

c. Rất mực tài hoa
– Thư pháp (phép viết chữ, nghệ thuật viết chữ Hán) vốn là một thú tao nhã của
người xưa, bên cạnh cầm, kỳ, thi, họa. Ông Huấn có tài viết chữ đẹp, “vùng tỉnh
Sơn ta vẫn khen cái tài viết chữ rất nhanh và rất đẹp”. Chữ ông Huấn Cao đẹp
lắm, vuông lắm.
– Cái tài hoa ấy chỉ dành riêng cho người tri kỷ: “Đời ta cũng mới viết có hai bộ
tứ bình và một bức trung đường cho ba người bạn thân của ta thôi”. Và lần này
như một ngoại lệ, ông cho chữ viên quản ngục, vì “Ta cảm cái tấm lòng biệt
nhỡn liên tài của các người”.
– Con người ấy đã thực hiện lời hứa với viên quản ngục, thể hiện cái tài hoa
tuyệt thế của mình trong một khung cảnh đầy xúc động. Bằng hiện pháp đối lập,
Nguyễn Tuân đã làm toát lên chủ đề của truyện trong đoạn cuối truyện.
– Cái cao đẹp (viết chữ vốn là một việc thanh cao, long trọng, với lụa tràng,
mực thắm, nét chữ vuông tươi tắn) đối lập với cái dơ bẩn (cảnh buồng nhà ngục
tối, chật hẹp, ẩm ướt, tường đầy mạng nhện, đất bừa bãi phân chuột, phân gián).
– Hình ảnh kì vĩ của người tù cổ đeo gông, chân vướng xiềng đang đậm tô nét
chữ đối lập với hình ảnh co ro của thầy thơ lại run run bưng chậu mực và của
viên quản ngục khúm núm cất những đồng tiền kẽm đánh dấu ô chữ… chắp tay
vái người tù một vái.
=> Tất cả thể hiện ý nghĩa sâu sắc: cái đẹp có thể sản sinh từ nơi tội ác ngự trị,
giữa mảnh đất chết (nhà ngục), bởi một con người sắp chết (tử tội Huấn Cao).

Còn lời Huấn Cao khuyên viên quản ngục lại mang ý nghĩa bổ sung: cái đẹp
không thể cũng sống chung với tội ác.
3. Đánh giá về hình tượng Huấn Cao

Tổng hợp Download.vn

3


Bài văn mẫu lớp 11

Phân tích nhân vật Huấn Cao trong Chữ người tù

- Hình tượng nhân vật Huấn Cao trong Chữ người tử tù tượng trưng cho cái đẹp
của khí phách, của tài hoa hòa hợp cái đẹp của thiên lương.
- Nhân vật Huấn Cao, cũng như nhiều nhân vật chính diện khác trong Vang
bóng một thời, nhất thiết phải là một con người tài hoa. Song ở Huấn Cao, bên
cạnh cái tài hoa, còn có vẻ đẹp khí phách của một con người có trách nhiệm đối
với thời cuộc và cái đẹp của thiên lương. Đó cũng là nét độc đáo của hình tượng
nhân vật Huấn Cao, so với các nhân vật khác trong Vang bóng một thời.
III. Kết bài
- Nghệ thuật miêu tả của Nguyễn Tuân trong “Chữ người tử tù” mang tính cổ
kính qua hệ thống ngôn ngữ, lối suy nghĩ, cung cách đối xử… toát lên không
khí của một thời mà nay đã thành vang bóng. Nghệ thuật ấy cũng mang tính
hiện đại với nhưng đoạn phân tích ý nghĩa sâu kín, diễn biến tâm lí nhân vật một
cách tinh tế.
- Nhân vật Huấn Cao, con người có trách nhiệm đối với đất nước, hiện lên trong
truyện với một thái độ tôn sùng của Nguyễn Tuân. Đây cũng là sự giãi bày kín
đáo niềm “… khát khao theo đuổi một lý tưởng cao cả của người thanh niên
Nguyễn Tuân khi mới bước chân vào đời”. (Trường Chinh).

Phân tích nhân vật Huấn Cao - Mẫu 1
Nguyễn Tuân là một nhà văn nổi tiếng của nền văn học Việt Nam. Ông có
những sáng tác xoay quanh những nhân vật lí tưởng về tài năng xuất chúng, về
cái đẹp tinh thần như “Chiếc ấm đất”, “Chén trà sương”… và một lần nữa,
chúng ta lại bắt gặp chân dung tài hoa trong thiên hạ, đó là nhân vật Huấn Cao
trong tác phẩm “Chữ người tử tù”.
Nhà văn Nguyễn Tuân đã lấy nguyên mẫu hình tượng Cao Bá Quát làm nguồn
cảm hứng sáng tạo nhân vật Huấn Cao. Họ Cao là một lãnh tụ nông dân chống
Tổng hợp Download.vn

4


Bài văn mẫu lớp 11

Phân tích nhân vật Huấn Cao trong Chữ người tù

triều Nguyễn năm 1854. Huấn Cao được lấy từ hình tượng này với tài năng,
nhân cách sáng ngời và rất đỗi tài hoa.
Huấn Cao là một con người đại diện cho cái đẹp, từ cái tài viết chữ của một Nho
sĩ đến cốt cách ngạo nghễ phi thường của một bậc trượng phu, tấm lòng trong
sáng của một người biết quý trọng cái tài, cái đẹp. Huấn Cao trước hết là một
người có tài viết thư pháp. Chữ viết không chỉ là kí hiệu ngôn ngữ mà còn thể
hiện tính cách con người. Cái tài viết chữ của ông được thể hiện qua đoạn đối
thoại giữa viên quản ngục và thầy thơ lại. Tài năng của Huấn Cao còn được
miêu tả qua lời người dẫn truyện và trong suy nghĩ nhân vật. Chữ của Huấn Cao
“đẹp lắm, vuông lắm”, nét chữ còn thể hiện khí phách hiên ngang, tung hoành
bốn bể. Chữ Huấn Cao đẹp và quý đến nỗi viên quản ngục ao ước suốt đời. Viên
quản ngục đến “mất ăn mất ngủ”; không nề hà tính mạng của mình để có được

chữ của Huấn Cao - coi nó “một vật báu ở trên đời”. Chữ là “vật báu trên đời”
thì chắc chắn chủ nhân của nó phải là một người tài năng xuất chúng, phi
thường có một không hai, là kết tinh mọi tinh hoa, khí thiêng của trời đất hun
đúc lại mà thành. Chữ của Huấn Cao đẹp đến như vậy thì nhân cách của Huấn
Cao cũng chẳng kém gì. Ông là con người tài tâm vẹn toàn.
Huấn Cao có cốt cách ngạo nghễ, phi thường của một bậc trượng phu. Ông theo
học đạo nho thì đáng lẽ phải thể hiện lòng trung quân một cách mù quáng.
Nhưng ông đã không trung quân mà còn chống lại triều đình để giờ đây khép
vào tội “đại nghịch” và phải chịu án tử hình. Bởi vì Huấn Cao có tấm lòng nhân
ái bao la; ông thương cho nhân dân vô tội nghèo khổ, làm than bị áp bức bóc lột
bởi giai cấp thống trị tàn bạo thối nát. Huấn Cao rất căm ghét bọn thống trị và
thấu hiểu nỗi thống khổ của người dân “thấp cổ bé họng”. Nếu như Huấn Cao
phục tùng bọn phong kiến kia thì ông sẽ được hưởng vinh hoa phú quý. Nhưng
không, ông Huấn đã lựa chọn con đường khác: con đường đấu tranh giành
quyền sống cho người dân vô tội. Cuộc đấu tranh không thành công ông bị bọn

Tổng hợp Download.vn

5


Bài văn mẫu lớp 11

Phân tích nhân vật Huấn Cao trong Chữ người tù

chúng bắt. Giờ đây phải sống trong cảnh ngục tối chờ ngày xử chém. Trước khi
bị bắt vào ngục, viên quản ngục đã nghe tiếng đồn Huấn Cao có tài “bẻ khóa,
vượt ngục” - điều đó chứng tỏ Huấn Cao là một người văn võ toàn tài, quả là
một con người hiến có trên đời.
Tác giả miêu tả sâu sắc trạng thái tâm lý của Huấn Cao trong những ngày chờ

thi hành án. Trong lúc này đây, khi mà người anh hùng “sa cơ lỡ vận” nhưng
Huấn Cao vẫn giữ được khí phách hiên ngang, kiên cường. Tuy bị giam cầm về
thể xác nhưng ông Huấn vẫn hoàn toàn tự do, bằng hành động “dỡ cái gông
nặng tám tạ xuống nền đá tảng đánh thuỳnh một cái” và “lãnh đạm” không thèm
chấp sự đe dọa của tên lính áp giải. Dưới mắt ông, bọn kia chỉ là “một lũ tiểu
nhân thị oai”. Cho nên, mặc dù chịu sự giam giữ của bọn chúng nhưng ông vẫn
tỏ ra “khinh bạc”. Người anh hùng ấy dù cho thất thế nhưng vẫn giữ được thế
lực, uy quyền của mình. Thật đáng khâm phục! Mặc dù ở trong tù, ông vẫn thản
nhiên “ăn thịt, uống rượu như một việc vẫn làm trong hứng bình sinh”. Huấn
Cao hoàn toàn tự do về tinh thần. Khi viên cai ngục hỏi Huấn Cao cần gì thì ông
trả lời: “Ngươi hỏi ta muốn gì? Ta chỉ muốn có một điều. Là nhà ngươi đừng đặt
chân vào đây”. Cách trả lời ngang tàng, ngạo mạn đầy trịch thượng như vậy là
bởi vì Huấn Cao vốn hiên ngang, kiên cường; “đến cái chết chém cũng còn
chẳng sợ …”. Ông không thèm đếm xỉa đến sự trả thù của kẻ đã bị mình xúc
phạm. Huấn Cao rất có ý thức được vị trí của mình trong xã hội, ông biết đặt vị
trí của mình lên trên những loại dơ bẩn “cặn bã” của xã hội - “Bần tiện bất năng
di, uy vũ bất năng khuất”.
Huấn Cao còn là người có “thiên lương” trong sáng, cao đẹp. Theo ông, chỉ có
“thiên lương”, bản chất tốt đẹp của con người mới là đáng quý. Thế nhưng khi
biết được nỗi lòng của viên quản ngục, Huấn những vui vẻ nhận lời cho chữ mà
còn thốt rằng: “Ta cảm tấm lòng biệt nhỡn liên tài của các ngươi. Ta biết đâu
một người như thầy quản đây mà lại có sở thích cao quý đến như vậy. Thiếu

Tổng hợp Download.vn

6


Bài văn mẫu lớp 11

Phân tích nhân vật Huấn Cao trong Chữ người tù

chút nữa, ta đã phụ một tấm lòng trong thiên hạ”. Huấn Cao cho chữ là một việc
rất hiếm bởi vì “tính ông vốn khoảnh. Ta không vì vàng bạc hay uy quyền mà ép
cho chữ bao giờ”. Hành động cho chữ viên quản ngục chứng tỏ Huấn Cao là
một con người biết quý trọng cái tài, cái đẹp, biết nâng niu những kẻ tầm
thường lên ngang hàng với mình.
Cảnh “cho chữ” diễn ra thật lạ, quả là cảnh tượng “xưa nay chưa từng có”. Kẻ
tử tù “cổ đeo gông, chân vướng xiềng” đang “đậm tô từng nét chữ trên vuông
lụa bạch trắng tinh” với tư thế ung dung tự tại. Huấn Cao đang dồn hết tinh hoa
vào từng nét chữ. Những nét chữ chứa chan tấm lòng của Huấn Cao và thấm
đẫm nước mắt thương cảm của người đọc. Qua đó, Nguyễn Tuân cũng gián tiếp
lên án xã hội đương thời đã vùi dập tài hoa con người. Và người tù kia bỗng trở
nên có quyền uy trước những người đang chịu trách nhiệm giam giữ mình. Ông
Huấn đã khuyên viên quản ngục như một người cha khuyên bảo con: “Ở đây lẫn
lộn. Ta khuyên thầy Quản nên thay chốn ở đi. Chỗ này không phải là nơi để treo
một bức lụa trắng với những nét chữ vuông tươi tắn, nó nói lên những cái hoài
bão tung hoành của một đời người… Ở đây, khó giữ thiên lương cho lành vững
và rồi cũng đến nhem nhuốc mất cái đời lương thiện đi”.
Theo Huấn Cao, cái đẹp không thể nào ở chung với cái xấu được. Con người
chỉ thưởng thức cái đẹp khi có bản chất trong sáng, nhân cách cao thượng mà
thôi. Những nét chữ cuối cùng đã cho rồi, những lời nói cuối cùng đã nói rồi.
Huấn Cao, người anh hùng tài hoa kia dù đã ra đi mãi mãi nhưng để lại ấn
tượng sâu sắc cho những ai đã thấy, đã nghe, đã từng được thưởng thức nét chữ
của ông. Sống trên cõi đời này, Huấn Cao đã đứng lên đấu tranh vì lẽ phải; đã
xóa tan bóng tối hắc ám của cuộc đời này. Chính vì vậy, hình tượng Huấn Cao
đã trở nên bất tử.

Tổng hợp Download.vn

7


Bài văn mẫu lớp 11

Phân tích nhân vật Huấn Cao trong Chữ người tù

Ở nhân vật Huấn Cao ánh lên vẻ đẹp của cái “tài” và cái “tâm”. Trong cái “tài”
có cái “tâm” và cái “tâm” ở đây chính là nhân cách cao thượng sáng ngời của
một con người tài hoa. Cái đẹp luôn song song “tâm” và “tài” thì cái đẹp đó mới
trở nên có ý nghĩa thực sự. Xây dựng hình tượng Huấn Cao, nhà văn Nguyễn
Tuân đã thành công trong việc xây dựng nên chân dung nghệ thuật điển hình lí
tưởng trong văn học thẩm mỹ.

Phân tích nhân vật Huấn Cao - Mẫu 2
Là nhà văn suốt đời đi tìm cái đẹp, Nguyễn Tuân đã dành trọn đời mình để viết
nên những trang văn mà ở đó có một nguồn mỹ cảm dạt dào dành cho tất thảy
những gì đẹp nhất trên đời. Viết rất hay về những thú chơi đẹp, Nguyễn Tuân
cũng không bỏ quên cái đẹp ngời ngời như ngọc sáng trong nhân cách con
người. Có người nói sự nghiệp Nguyễn Tuân sẽ không thể toàn vẹn nếu thiếu đi
“Vang bóng một thời” và “Vang bóng một thời” cũng sẽ khiếm khuyết nếu
không có sự góp mặt của thiên truyện “Chữ người tử tù”. Huấn Cao trong tác
phẩm là một nhân cách sáng và đẹp mà Nguyễn Tuân đã sáng tạo nên bằng cả
niềm trân trọng và tài năng của mình, gửi vào đó nhân sinh quan về cái đẹp một
cách sâu sắc.
Huấn Cao được nhớ đến trước hết là bởi vẻ đẹp của một tài năng siêu việt, toàn
diện cả văn võ. Bằng một cách rất tinh tế, nhà văn đã không để nhân vật của
mình xuất hiện trực diện mà qua cuộc trò chuyện của viên quản ngục và thầy
thơ lại. Nhưng dẫu là nhìn qua nhãn quan của những kẻ đối nghịch, tài năng của
Huấn Cao vẫn không thể bóp méo. Như người xưa nói, “văn kỳ thanh bất kiến

kỳ hình”, Huấn Cao đã bước vào trang văn Nguyễn Tuân như một hình tượng
tuyệt mỹ.

Tổng hợp Download.vn

8


Bài văn mẫu lớp 11

Phân tích nhân vật Huấn Cao trong Chữ người tù

Cái tài của ông Huấn là tài nghệ thư pháp. Là một người “viết chữ rất nhanh và
rất đẹp”, danh tiếng của ông Huấn đã lan ra khắp một vùng tỉnh Sơn, đến tai cả
những người như quản ngục và thơ lại, khiến họ cũng phải trầm trồ và dè dặt.
Quả thực, tiếng lành đồn xa, tài viết chữ của Huấn Cao vốn đã thành danh bất
hư truyền. Thú chơi chữ mà Huấn Cao say mê là một trong những nhã thú thanh
cao của cổ nhân, là biểu trưng cho văn hóa cổ truyền dân tộc. Những con chữ
tượng hình nói lên nhân cách phẩm giá và chí khí của con người. Chính quản
ngục cũng phải cảm khái: “Chữ ông Huấn đẹp lắm, vuông lắm, có được chữ ông
treo trong nhà là một vật báu ở đời.” Trong một xã hội mà Đông Tây bát nháo,
ối a bông phèng, cái cũ thì chưa suy hẳn mà cái mới thì chưa kịp thay thế hết,
Nguyễn Tuân là một nhà nho mang tâm thế bất hòa, bất mãn, bất lực với thực
tại, xây dựng nhân vật với một tài năng siêu việt về thú chơi cổ truyền như một
cách để nhà văn bày tỏ những tiếc nuối về một quá khứ vàng son đã qua nay chỉ
còn vang bóng.
Khi Huấn Cao diện kiến trực tiếp với bạn đọc, thì người quân tử ấy còn được
biết đến như một trang anh hùng nghĩa liệt với khí phách hiên ngang. Vốn là
một người song toàn văn võ, bên cạnh tài thư pháp còn có tài “bẻ khóa và vượt
ngục”, Huấn Cao là cái tên khiến những người trong ngục tù phải dè chừng.

Trong mắt triều thần, ông là một người cầm đầu bọn phản nghịch, nhưng thực
chất đó là một anh hùng đứng lên vì chính nghĩa, dám chống lại triều đình vì
bảo vệ lẽ phải. Ông là hiện thân của một con người kinh bang tế thế, anh hùng
cái thế.
Khi được đặt vào hoàn cảnh lao tù, hình ảnh Huấn Cao càng nổi bật lên với
những vẻ đẹp khí phách hiên ngang lẫm liệt. Điềm nhiên bước vào nhà lao,
hành động đầu tiên của Huấn Cao là dỗ gông, không mảy may đếm xỉa đến
vương quyền trên đầu: “Huấn Cao khom mình, chúc mũi gông nặng, thúc mạnh
vào đầu thang gông xuống thềm đá tảng đánh thuỳnh một cái”. Đó là hình ảnh

Tổng hợp Download.vn

9


Bài văn mẫu lớp 11

Phân tích nhân vật Huấn Cao trong Chữ người tù

của một người anh hùng ngang tàng, một nam tử Hán đại trượng phu “Đỉnh
thiên lập địa” không cam chịu cảnh tù đày áp bức, muốn bứt phá gông cùm
xiềng xích để thoát khỏi vòng nô lệ.
Những ngày bị giam thân nơi chốn ngục tù, Huấn Cao không một chút khiếp sợ.
Người xưa thường nói “Nhất nhật tại tù thiên thu tại ngoại” (Một ngày ở trong
tù bằng nghìn thu ở ngoài). Thay vì buồn rầu, chán nản “gậm một mối căm hờn
trong cũi sắt” thì ông lại thản nhiên nhận rượu thịt như việc vẫn làm trong cái
hứng sinh bình lúc chưa bị giam cầm. Câu nói của Huấn Cao với quản ngục
cũng thể hiện một khí phách ngang tàng trước cường quyền bạo lực: “Ngươi hỏi
ta muốn gì? Ta chỉ muốn có một điều. Là nhà ngươi đừng bao giờ đặt chân vào
đây”. Lời tuyên bố dõng dạc đủ để thấy Huấn Cao đã bỏ ngoài hết thảy những

sợ hãi và lo âu, không để tâm người mình đang đối đầu là kẻ đang nắm quyền,
đang nắm giữ sự sống. Trong con người của kẻ tử tù ấy thể hiện đúng tinh thần
“uy vũ bất năng khuất”. Uy quyền trên đầu không thể ràng ép, bạo lực chực chờ
không thể đánh gục. Dẫu ngày mai là ngày bị giải ra pháp trường và đón nhận
lấy cái chết thì khí chất người anh hùng vẫn thế, luôn vững vàng.
Sáng lên hơn cả trong nhân cách người tử tù là một thiên lương trong sáng,
vững lành, có sức mạnh cứu rỗi những tâm hồn đang dần bị bôi đen. Đó là nhân
cách của bậc đại trí, đại dũng, không bao giờ bị lung chuyển trước uy quyền phi
nghĩa và đồng tiền phàm tục: “Ta nhất sinh không vì vàng bạc hay quyền quý
mà ép mình phải viết chữ bao giờ”. Một con người ý thức sâu sắc được thiên
chức và phẩm giá của nghệ thuật. Một con người không bao giờ thị tài.
Đáng quý hơn, Huấn Cao không chỉ trọng thiên lương của mình mà còn trọng
thiên lương của kẻ khác. Điều này được thể hiện trong cách ứng xử chân tình
mà ông dành cho quản ngục. Khi chưa hiểu được tấm lòng quản ngục, ông
khinh bỉ, coi thường y như coi thường một kẻ cầm tay đao suốt đời chỉ sống

Tổng hợp Download.vn

10


Bài văn mẫu lớp 11

Phân tích nhân vật Huấn Cao trong Chữ người tù

trong nhơ bẩn, sống vì phi nghĩa. Còn khi đã hiểu ra cái “sở nguyện cao đẹp”
của y, ông hết sức cảm mến và trân trọng: “Nào ta có biết, người như thầy quản
đây lại có sở nguyện cao đẹp như thế. Thiếu chút nữa ta đã phụ một tấm lòng
trong thiên hạ.” Cũng chính sự thấu hiểu này đã đưa hai con người từ đối đầu
thành tri âm tri kỷ.

Nhưng có lẽ tài năng khí phách và nhân cách cao đẹp của ông Huấn thể hiện rõ
nhất, tập trung nhất, hài hòa nhất ở cảnh cho chữ – cảnh mà Nguyễn Tuân gọi là
“một cảnh tượng xưa nay chưa từng có”.
Đêm đã khuya, chỉ sáng mai thôi là người tử tù phải vào kinh chịu án chém,
nhưng ông Huấn vẫn trút hết tài năng sáng tạo vào ngòi bút và viết ra những con
chữ vuông tươi tắn nói lên cái “chí khí tung hoành của đời một con người”. Ánh
sáng đỏ rực của bó đuốc tẩm dầu, mùi mực thơm, màu trắng của tấm lụa bạch
như xua tan đi bóng tối ngục thất đầy màng nhện, tổ rệp, phân gián, phân chuột.
Ánh sáng đỏ rực của bó đuốc hay ánh sáng thiên lương làm cho hình ảnh tử tù
Huấn Cao thêm ngạo nghễ, uy nghi. Cổ đeo gông, chân vướng xiềng, cái chết
kề bên, ông Huấn vẫn “dậm tô nét chữ” trong tư thế của người nghệ sĩ chân
chính đang làm chủ lao tù. Sự thăng hoa của tài năng và bản lĩnh phi thường của
ý chí đã đồng hiện và sáng lên trong cảnh cho chữ ấy.
Huấn Cao còn hiện lên thật đẹp ở khoảnh khắc ấy trong vai trò của người hướng
thiện, hướng đạo cho kẻ mê muội. Lời khuyên chân thành dành cho kẻ tri âm đã
làm sáng lên vẻ đẹp ấy: “Ở đây lẫn lộn ta khuyên thầy Quản nên thay chốn ở đi.
Chỗ này không phải là nơi để treo một bức lụa với những nét chữ vuông tươi
tắn nói lên cái hoài bão tung hoành của một đời con người”. Lời khuyên của
Huấn Cao đã khẳng định rằng: cái đẹp, cái thiên lương không bao giờ và không
khi nào lại có thể chung sống với cái xấu, cái ác: “Ở đây khó giữ thiên lương
cho lành vững được và rồi cũng nhen nhuốm mất cả cái đời lương thiện đi”.

Tổng hợp Download.vn

11


Bài văn mẫu lớp 11

Phân tích nhân vật Huấn Cao trong Chữ người tù

Một lời khuyên thật thiện tâm, thiện ý, làm cho viên quản ngục cảm động: “vái
người tù một vái, chắp tay nói một câu mà dòng nước mắt rỉ vào kẽ miệng làm
cho nghẹn ngào: Kẻ mê muội này xin bái lĩnh”. Cái đẹp của nghệ thuật đã xóa
nhòa mọi khoảng cách và ranh giới đưa con người đến với nhau trong vẻ đẹp
chân, thiện, mỹ.
Vẫn cái chất Nguyễn Tuân ở đó, uyên bác và tài hoa, trong cả tư tưởng và cách
biểu hiện. Nhà văn đã thật thành công khi xây dựng được một tình huống truyện
độc đáo. Hai kẻ lúc đầu là đối lập, sau lại thống nhất hài hòa, cùng tỏa sáng hào
quang. Nghệ thuật kể chuyện, cấu trúc tình tiết, lời thoại và độc thoại, khắc họa
tính cách nhân vật đặc sắc. Nguyễn Tuân đã sử dụng một loạt từ Hán Việt rất đắt
(pháp trường, tử tù, tử hình, nhất sinh, bộ tứ bình, bức trung đường, lạc khoản,
thiên hạ, thiên lương, lương thiện…) tạo nên màu sắc lịch sử, cổ kính, bi tráng.
Đúng Nguyễn Tuân là bậc thầy về ngôn ngữ, rất lịch lãm uyên bác về lịch sử, về
xã hội. Đúng như lời Vũ Ngọc Phan đã nói: “… văn Nguyễn Tuân không phải
thứ văn để người nông nổi thưởng thức”.

Phân tích nhân vật Huấn Cao - Mẫu 3
Nguyễn Tuân là cây bút tài hoa của nền văn học Việt Nam. Sự nghiệp sáng tác
của ông chia thành hai giai đoạn trước và sau cách mạng tháng Tám. Trước cách
mạng. Ngòi bút của ông thiên về phương châm “vang bóng một thời - ăn chơi
trụy lạc - chủ nghĩa xê dịch”. Truyện ngắn “Chữ người tử tù” là tác phẩm kiệt
xuất trước cách mạng đã khắc họa thành công hình tượng Huấn Cao - một kẻ sĩ
tài hoa, có tấm lòng thẳng thắn.
Huấn Cao là một kẻ sĩ xả thân vì đại nghĩa, lên án và tố cáo sự trắng trợn của
triều đình, ông bất chấp tất cả để chống lại triều đình mục nát, thối rữa. Huấn
Cao trong mắt của bọn lính là một kẻ “ngạo ngược và nguy hiểm nhất”, nên đề
phòng. Đối với thầy thơ thì ông “văn võ đều có tài cả” còn đối với người quản
Tổng hợp Download.vn

12


Bài văn mẫu lớp 11

Phân tích nhân vật Huấn Cao trong Chữ người tù

ngục thì Huấn Cao là người “chọc trời quấy nước”, coi thường tiền bạc và bạo
lực. Với những cách nhìn ấy, Huấn Cao là một người tài ba trong mắt của mọi
người, là một kẻ tù nhưng lại có tấm lòng kiên trung, toát lên sự thanh cao giữa
chốn xiềng xích nhơ bẩn.
Bằng ngòi bút tài hoa của mình, Nguyễn Tuân đã vẽ lên hình ảnh Huấn Cao bộc
trực, đầy hào khí, từng đường nét đều rất thoát phàm, rất độc đáo. Là một kẻ tù
nhưng Huấn Cao dường như chẳng sợ trời, chẳng sợ đất, ông có thể thét lên với
bất cứ ai. Không cần hành động nhưng khí phách của ông lại khiến cho mọi
người nể phục.
Huấn Cao giữa chốn lao tù này còn được biết đến là kẻ sĩ tài hoa, người đời mến
mộ bằng cái tên “cái người mà vùng tỉnh Sơn đã khen cái tài viết chữ rất nhanh
và rất đẹp”. Những kẻ sĩ có chữ đẹp luôn được sùng bái và ngưỡng mộ như vậy.
Chữ của ông như “một báu vật trên đời”, ai có diễm phúc sở hữu chữ của ông
chính là sở hữu một vật báu trong thiên hạ. Huấn Cao không biết ông quản ngục
luôn có một ước mong được sở hữu chữa Huấn Cao, được treo chữ của ông viết
ở trong nhà, chữ ông Huấn Cao đẹp và vuông lắm. Một con người tài đức vẹn
toàn, một con người không chỉ tài hoa mà còn có cái tâm rất trong sáng và ngay
thẳng. Kỳ thực ông viết chữ đẹp nhưng chưa bao giờ “ép mình viết bao giờ”.
Đây là cốt cách thực sự đáng quý. Ông chỉ viết cho những người thực sự xứng
đáng, những người có thể khiến ông ngưỡng mộ và khâm phục nhất.
Nguyễn Tuân thực sự rất tài, tài đến nối đọc từng câu từng chữ của ông người ta
cứ ngỡ như ông đang vẽ nên một bức họa thật sinh động giữa chốn nhân gian về
một kẻ sĩ đáng trọng như Huấn Cao.

Huấn Cao còn là một người trân trọng tấm lòng thiên lương trong sáng trong
thiên hạ. Qua lời kể của viên thơ lại, ông đã biết được tấm lòng của viên quản
ngục và ngưỡng mộ trước tấm chân tình cũng như sự yêu mến và khát khao có
Tổng hợp Download.vn

13


Bài văn mẫu lớp 11

Phân tích nhân vật Huấn Cao trong Chữ người tù

được chữ của ông. Ông xúc động nhận ra được con người có thú vui thanh tao
giữa chốn gông cùm nhơ bẩn này: “Ta cảm cái tấm lòng biệt nhỡn liên tài của
các ngươi. Nào ta biết đâu một người như thầy quản mà lại có những sở thích
cao quý như vậy. Thiếu chút nữa, ta đã phụ mất một tấm lòng trong thiên hạ”.
Chỉ một cụm từ “phụ một tấm lòng trong thiên hạ”, Huấn Cao đã khiến cho
người đọc không thể nén được cảm xúc. Một con người biết trân trọng cái đẹp,
hướng về cái đẹp, đó là một lối sống hướng đến vẻ đẹp chân, thiện, mỹ.
Khung cảnh cho chữ hiện lên ở cuối dường như là cảnh tượng khó quên nhất
trong tác phẩm. Một cảnh tượng “xưa nay chưa từng có”. Cảnh cho chữ diễn ra
không phải ở một nơi thanh cao mà lại diễn ra giữa chốn ngục tù. Hình ảnh ba
con người hiện lên trong cảnh tượng ấy thật đẹp, họ không còn là người tù, viên
quản ngục nữa mà là những người yêu cái đẹp, tâm đắc với cái đẹp. Cảnh cho
chữ ấy thật thiêng liêng và xúc động, sự gặp gỡ quá muộn màng giữa những con
người yêu cái đẹp, yêu cái vẻ đẹp hoàn thiện nhất. Hình ảnh Huấn Cao vướng
xiềng xích, tung bút viết những chữ vuông vắn nhất thực sự là hình ảnh đẹp
nhất, đáng ngưỡng mộ và khâm phục nhất. Hình ảnh viên quản ngục “vái lạy”
và Huấn Cao đỡ viên quản ngục dây thực sự là hình ảnh ám ảnh khi gấp trang
sách lại.

Nhân vật Huấn Cao đã hiện lên rõ nét, oai phong, đĩnh đạc qua từng nét bút của
Nguyễn Tuân thực sự khiến cho người đọc không thể rời mắt khỏi trang viết.
Ông là hình ảnh tiêu biểu cho những anh hùng hiên ngang bất khuất giữa chốn
nhơ bẩn, bất công của thời đại.

Phân tích nhân vật Huấn Cao - Mẫu 4
Nguyễn Tuân nổi tiếng là một nhà văn tài hoa, giàu cá tính. Ông đã niệm và
theo đuổi suốt đời quan niệm “... mà thầy rằng yêu đẹp có nghĩa là quyết tâm

Tổng hợp Download.vn

14


Bài văn mẫu lớp 11

Phân tích nhân vật Huấn Cao trong Chữ người tù

bảo vệ đến cùng những gì mình đã nhận là đẹp”. Và trong rất nhiều cái đẹp mà
ông cảm khái, theo đuổi ấy ta thấy có cái đẹp ngời sáng giữa cảnh lao tù tăm tối,
cái đẹp của lụa trắng tinh bay những nét mực, cái đẹp từ sâu thẳm lòng người.
Cái đẹp toát ra từ người tử tù Huấn Cao và “Chữ người tử tù”.
Trong tác phẩm, Huấn Cao là một con người tự trọng, sống hiên ngang bất
khuất, không có một sức mạnh quyền thế, bạc vàng nào có thể khuất phục ông.
Hiện lên qua lời nhận xét của viên thơ lại và viên quản ngục là một người “chọc
trời khuấy nước”, Huấn Cao đã dám đứng lên chống lại cái triều đình mục rỗng.
Bị gọi là giặc nhưng là vì nghĩa lớn, vì lý tưởng lớn nên điều đó có hề gì. Đến
khi bị bắt giam, sắp lên đoạn đầu đài vẫn coi thường: Đến cái chết cũng chẳng
sợ nữa… Huấn Cao có những suy nghĩ, hành vi thật phóng khoáng ông vẫn thản
nhiên nhận rượu thịt, coi như đó là một việc vẫn làm trong hứng bình sinh, dù

đang bị cầm tù.
Dưới con mắt Huấn Cao, bọn cầm quyền chỉ là một lũ tiểu nhân thị oai, nên ông
luôn tỏ ra khinh bỉ chúng, dù ở giữa cảnh tàn nhẫn, lừa lọc giữa một đống cặn
bã. Sau khi viên quản ngục khép nép hỏi ông có cần gì nữa không, ông trả lời
như tát vào đối phương: “Ngươi hỏi ta muốn gì? Ta chỉ cần một điều, là ngươi
đừng đặt chân vào đây”. Đó là cái khí phách, cái tư thế hiên ngang dù khi đang
giữa cái nền xám xịt của ngục tù.
Là con người hiên ngang bất khuất nhưng Huấn Cao vẫn biết trọng cái bản chất
tốt đẹp của con người. Trong phần người sâu thẳm mà đôi khi vì hoàn cảnh,
người ta phải giấu kín, việc ông cho chữ và lời khuyên bảo cuối cùng đối với
viên quản ngục thể hiện cái tâm của Huấn Cao. Lời ấy là tiếng lòng, là tâm
huyết của ông: “Ở đây lẫn lộn. Ta khuyên thầy Quản nên thay chốn ở đi. Chỗ
này không phải là nơi để treo một bức lụa trắng với những nét chữ vuông tươi
tắn, nó nói lên những cái hoài bão tung hoành của một đời người… Ở đây, khó

Tổng hợp Download.vn

15


Bài văn mẫu lớp 11

Phân tích nhân vật Huấn Cao trong Chữ người tù

giữ thiên lương cho lành vững và rồi cũng đến nhem nhuốc mất cái đời lương
thiện đi”.
Huấn Cao là người tài hoa rất mực, bên cạnh cầm kỳ, thi, họa, ông còn có tài
viết đẹp, chữ của ông nức cả một vùng, chữ ông đẹp lắm, vuông lắm. Cái tài
hoa ấy chỉ dành riêng cho người tri kỷ. Ông biết cái tài của mình và không vì nó
mà ai ông cũng sẵn sàng cho: “Đời ra cũng mới viết có bộ tứ bình và một bức

trung đường cho ba người bạn của ta thôi”. Và lần cho chữ cuối cùng của đời
ông là một ngoại lệ, một cảnh tượng xưa nay chưa từng có đã xảy ra bởi vì cảm
với tấm lòng, cho chữ có thể nói là một đoạn rất hay thể hiện tài năng của
Nguyễn Tuân miêu tả, dựng cảnh và thể hiện tài năng của nhân vật Huấn Cao.
Cái cao đẹp đối lập với dơ bẩn. Chơi chữ đẹp, viết chữ đẹp là một nét đẹp cao,
trang trọng thường diễn ra trong cảnh thanh khiết của thiên nhiên và con người.
Song ở đây là cả một sự đối lập. Tuy nhiên, đối lập mà không có gì mâu thuẫn
cả. Lấn át tất cả cái dơ dáy hôi hám của tù ngục, ánh sáng của đuốc, mùi thơm
của mực, màu trắng của lụa, đã tỏa sáng lung linh. Tất cả thể hiện nghĩa sâu sắc:
cái đẹp có thể sản sinh từ nơi tội ác ngự trị, giữa mảnh đất chết bởi một người
cũng sắp chết (một tử tù). Lời khuyên của Huấn Cao cho cái đẹp không thể
còng sống với cái ác được.
Nhân vật Huấn Cao như nhiều nhân vật chính diện khác trong “Vang bóng một
thời” là con người tài hoa.

Phân tích nhân vật Huấn Cao - Mẫu 5
Nguyễn Tuân là cây bút tài hoa của nền văn học Việt Nam. Trước Cách mạng,
Nguyễn Tuân nổi tiếng với các tác phẩm: Vang bóng một thời, Chiếc lư đồng
mắt cua, Chùa Đàn… Sau cách mạng nhà văn để lại dấu ấn sâu sắc qua một số
tùy bút: Hà Nội ta đánh Mỹ giỏi, Sông Đà… “Chữ người tử tù” là tác phẩm đặc
sắc nhất của Nguyễn Tuân trích trong tập “Vang bóng một thời” - sáng tác trước

Tổng hợp Download.vn

16


Bài văn mẫu lớp 11

Phân tích nhân vật Huấn Cao trong Chữ người tù

cách mạng. Nổi bật trong tác phẩm “Chữ người tử tù” đó chính là hình tượng
người anh hùng Huấn Cao mang vẻ đẹp tài hoa và khí phách anh hùng lẫm liệt.
Là nhà văn “duy mỹ”, suốt đời đi tìm cái đẹp, Nguyễn Tuân đã thổi hồn vào
những trang viết, mang đến cho người đọc bao hình tượng đẹp. Tập truyện
“Vang bóng một thời” có lẽ là nơi hội tụ những nét đẹp cao quý: thú uống trà
đạo, thú chơi thư pháp, thả thơ, đánh thơ… Gắn liền với những thú chơi tao nhã
ấy là những con người tài hoa bất đắc chí. “Chữ người tử tù” là tác phẩm đặc
sắc của Nguyễn Tuân trích trong tập truyện ấy và Huấn Cao là nhân vật được
ông miêu tả đặc sắc nhất. Đó là anh hùng thời loạn hội tụ những phẩm chất tài
năng: khí phách hiên ngang - thiên lương trong sáng - tài hoa uyên bác. Huấn
Cao được xây dựng từ một nguyên mẫu lịch sử có thật của thế kỉ XIX, là hiện
thân của võ tướng – người anh hùng của cuộc khởi nghĩa Mỹ Lương, một nhà
thơ, nhà thư pháp Cao Bá Quát lừng lẫy một thời. Qua ngòi bút tài hoa của
Nguyễn Tuân, nguyên mẫu lịch sử này đã tự nhiên đi vào trang văn và hiện lên
lung linh sáng tỏa trên từng con chữ.
Sinh thời Cao Bá Quát có hai câu thơ sáng ngời nghĩa khí:
Thập cổ luân giao cầu cổ kiếm
Nhất sinh đê thủ bái mai hoa
(Mười năm lặn lội tìm gươm báu
Chỉ biết cúi đầu trước cành hoa mai)
Ngay từ đầu tác phẩm, Huấn Cao đã hiện lên như ánh hào quang phủ kín cả bầu
trời tỉnh Sơn. Qua lời trò chuyện của quản ngục và thơ lại ta thấy tiếng tăm của
Huấn Cao đã nổi như cồn. Điều làm cho bọn ngục quan phải kiêng nể không chỉ
là tài viết chữ đẹp mà còn là “tài bẻ khóa, vượt ngục” của ông Huấn. Tuy nhiên,
đây không phải là trò của bọn tiểu nhân vô lại đục tường khoét vách tầm thường

Tổng hợp Download.vn

17

Bài văn mẫu lớp 11

Phân tích nhân vật Huấn Cao trong Chữ người tù

mà là hình ảnh của một người anh hùng ngang tàng, một nam tử Hán đại trượng
phu “đỉnh thiên lập địa” không cam chịu cảnh tù đày áp bức, muốn bứt phá
gông cùm xiềng xích để thoát khỏi vòng nô lệ.
Huấn Cao mang cốt cách ngạo nghễ, phi thường của một bậc trượng phu.
Những kẻ theo học đạo Nho thường thể hiện lòng trung quân một cách mù
quáng. Nhưng trung quân để rồi “dân luống chịu lầm than muôn phần” thì hóa
ra là tội đồ của đất nước. Ông Huấn đã lựa chọn con đường khác: con đường
đấu tranh giành quyền sống cho người dân vô tội. Bị triều đình phán xét là kẻ tử
tù phản nghịch, xử tội chém. Huấn Cao bị triều đình coi là “giặc cỏ” nhưng
trong lòng nhân dân lao động chân chính ông lại là một anh hùng bất khuất, một
kẻ ngang tàng “chọc trời khuấy nước” sống ngoài vòng cương tỏa, lừng lẫy
chẳng khác gì 108 vị anh hùng Lương Sơn Bạc ở Trung Hoa năm xưa. Tuy chí
lớn của ông không thành nhưng ông vẫn hiên ngang bất khuất, lung linh sáng
tỏa giữa cuộc đời.
Trước uy quyền của nhà lao, con người ấy càng sáng tỏa. Trò tiểu nhân thị oai,
dọa dẫm của bọn tiểu lại giữ tù càng làm cho ông thêm phần ngang ngạo. Ông
vẫn giữ thái độ bình thản, xem thường, dỗ gông, phủi rệp, hóm hỉnh đùa vui.
Huấn Cao “cúi đầu thúc mạnh đầu thang gông xuống đất đánh thuỳnh một cái”
làm vỡ tan đi chốn trang nghiêm của chốn ngục tù. Đó là thái độ ngang tàng, bất
chấp luật pháp của một xã hội dơ bẩn.
Người xưa thường nói “Nhất nhật tại tù thiên thu tại ngoại” (Một ngày ở trong
tù bằng nghìn thu ở ngoài). Thay vì buồn rầu, chán nản “gậm một mối căm hờn
trong cũi sắt” thì ông lại thản nhiên nhận rượu thịt và ăn uống no say coi như
một việc vẫn làm trong cái hứng sinh bình. Chứng tỏ ông nào xem nhà tù là

chốn ngục tăm tối mà chỉ xem nhà tù như một chốn dừng chân để nghỉ ngơi
“Chạy mỏi chân thì hẵng ở tù”.

Tổng hợp Download.vn

18


Bài văn mẫu lớp 11

Phân tích nhân vật Huấn Cao trong Chữ người tù

Đối với quản ngục, Huấn Cao rất: lạnh lùng, khinh bạc xưng hô "ta - ngươi",
miệt thị hạ nhục: “Ngươi hỏi ta muốn gì? Ta chỉ muốn có một điều. Là nhà
ngươi đừng đặt chân vào đây”. Cách trả lời ngang tàng, ngạo mạn đầy trịch
thượng như vậy là bởi vì Huấn Cao vốn hiên ngang, kiên cường; “đến cái chết
chém cũng còn chẳng sợ nữa là…”. Ông không thèm đếm xỉa đến sự trả thù của
kẻ đã bị mình xúc phạm. Huấn Cao rất có ý thức được vị trí của mình trong xã
hội, ông biết đặt vị trí của mình lên trên những loại dơ bẩn “cặn bã” của xã hội.
“Bần tiện bất năng di, uy vũ bất năng khuất”. Nhân cách của Huấn Cao quả là
trong sáng như pha lê, không hề có một chút trầy xước nào. Đối với ông, chỉ có
“thiên lương”, bản chất tốt đẹp của con người mới là đáng quý. Có lẽ chính vì
vậy mà khi nghe tin xử trảm: ông vẫn thản nhiên, không sợ hãi, chỉ khẽ mỉm
cười, bất chấp cái chết, coi thường cái chết.
Bên cạnh dũng khí ngất trời của một bậc hảo hán, vẻ đẹp của Huấn Cao còn là
vẻ đẹp của con người tài hoa. Ông có tài viết chữ đẹp. Trong thị hiếu thẩm mĩ
của người xưa, ở Việt Nam cũng như ở Trung Quốc, viết chữ đẹp là cả một nghệ
thuật cao quý (Thư pháp). Chơi chữ đẹp là một thú chơi thanh tao. Tài viết chữ
đẹp của Huấn Cao do đó là biểu hiện của nét đẹp của văn hoá một thời. "Chữ
ông Huấn Cao đẹp lắm, vuông lắm". Đẹp đến mức người ta khát khao, ngưỡng

vọng "có được chữ ông Huấn mà treo là có một báu vật trên đời". Tuy nhiên,
ông lại là người có ý thức giữ gìn cái đẹp, có lòng tự trọng: “ Ta nhất sinh không
vì vàng ngọc hay quyền thế mà ép mình viết câu đối bao giờ”. Nỗi khổ của quản
ngục là có Huấn Cao trong tay, dưới quyền mình nhưng lại không thể nào có
được chữ ông Huấn. Quản ngục và Huấn Cao là hai con người ở hai thế giới
cách biệt, đối lập nhau: Quản ngục đại diện cho thế lực nhà tù, nắm giữ pháp
luật; Huấn Cao là kẻ tử tù. Huấn Cao là người sáng tạo cái đẹp; quản ngục là
người yêu quý cái đẹp lại là người bị ông trời “chơi ác, đem đày ải những cái
thuần khiết vào giữa một đống cặn bã”. Trên bình diện xã hội họ là hai kẻ đối

Tổng hợp Download.vn

19


Bài văn mẫu lớp 11

Phân tích nhân vật Huấn Cao trong Chữ người tù

lập nhưng trên bình diện nghệ thuật họ lại là tri âm tri kỷ. Tình huống truyện là
ở chỗ ấy, cả hai kẻ lại gặp nhau trong cảnh éo le này.
Tóm lại, qua truyện “Chữ người tử tù” - hình tượng nhân vật Huấn Cao đã hiện
lên với những vẻ đẹp toàn bích.

Phân tích nhân vật Huấn Cao - Mẫu 6
Những nhân vật trong các tác phẩm văn học của nhà văn Nguyễn Tuân thường
là những người tài hoa, uyên bác. Chính vì vậy, Nguyễn Tuân được đánh giá là
cây bút tài hoa nhất của nền văn học Việt Nam hiện đại. Và tác phẩm “Chữ
người tử tù” được xây dựng dựa trên hình tượng đẹp như vậy và tiêu biểu là
nhân vật Huấn Cao xuất hiện trong chuyện với vai trò là một người tài hoa, khí

phách hiên ngang, thiên lương trong sáng.
Truyện kể về nhân vật Huấn Cao - một kẻ cầm đầu quân phản loạn dám đứng
lên chống lại triều đình. Khi được giải đến nhà giam ở tỉnh Sơn, vì cảm mến
trước tấm lòng viên quản ngục ông đã đồng ý cho chữ. Và đó là một cảnh tượng
xưa nay chưa từng có. Tình huống truyện vô cùng độc đáo. Huấn Cao là người
cho chữ nhưng lại là tử tù chờ ngày ra pháp trường, viên quản ngục là người xin
chữ nhưng đồng thời lại là người quản ngục nơi giam giữ Huấn Cao. Cuộc gặp
gỡ đã tạo nên tình thế vô cùng kịch tính, làm nổi bật lên vẻ đẹp rạng ngời của
nhân vật Huấn Cao.
Trước hết, nhân vật Huấn Cao bước ra với hình tượng được gắn ngay từ đầu là
một người tử tù, cổ đeo gông, nhưng lại mang trong mình một tài hoa đó là tài
viết chữ đẹp nổi tiếng khắp vùng. Với tài “bẻ khóa vượt ngục” dựa theo lời kể
của viên quản ngục, lại có tài viết chữ Hán nhanh và đẹp khiến cho viên quản
ngục hết lần này đến lần khác mong muốn có được chữ của ông.

Tổng hợp Download.vn

20


Bài văn mẫu lớp 11

Phân tích nhân vật Huấn Cao trong Chữ người tù

Tuy nhiên với vị trí là người tử tù, Huấn Cao lại có những hành động thể hiện
khí phách hiên ngang của mình. Ông luôn thể hiện rằng thái độ khinh thường
bọn lính qua hành động giỗ gông. Thêm vào đó là cái tính cách không chịu
khuất phục trước quyền lực và tiền bạc. Với tình cách thản nhiên vô ưu chờ
ngày ra pháp trường kèm theo đó là thản nhiên nhận rượu thịt từ tay viên quản
ngục mà không cần mảnh may suy nghĩ.

Ngoài vẻ đẹp tài hoa uyên bác, một tính cách cũng khiến cho người đọc hiểu và
ngưỡng mộ nhân vật Huấn Cao đó là thiên lương trong sáng. Kiêu bạc là thế,
nhưng khi hiểu được tấm lòng chân thành của ngục quan, ông vui vẻ nhận cho
chữ, mà còn tỏ ra cảm động. “Thiếu chút nữa, ta đã phụ mất một tấm lòng trong
thiên hạ”. Sau khi cho chữ, ông còn chân thành khuyên bảo viên quản ngục.
Huấn Cao ca ngợi thiên lương, tức là cái bản chất tốt đẹp của con người: “Tôi
bảo thực đấy, thầy Quản nên tìm về nhà quê mà ở đã… Ở đây, khó giữ thiên
lương cho lành vững và rồi cũng nhem nhuốc mất cả đời lương thiện đi”. Lời
khuyên bảo cuối cùng đối với viên quản ngục thể hiện cái tâm của nhân vật
Huấn Cao vậy.
Như vậy, qua hình tượng nhân vật Huấn Cao khiến cho người đọc hiểu thêm
được về sự tài hoa, uyên bác, hiểu được thế nào là cái đẹp và niềm đam mê cái
đẹp. Ngoài ra, nó còn là sự hy sinh cho cái đẹp và cái tâm thế luôn luôn bảo vệ
cái đẹp. Nhà văn đã sử dụng ngòi bút tả thực đầy kịch tính kết hợp với việc khắc
hoạ tính cách nhân vật và ngòi bút miêu tả phong cảnh hiện thực lẫn lãng mạn.
Có thể nói "Chữ người tử tù" với bút pháp sắc sảo khi dựng người, dựng cảnh,
với ngôn ngữ văn xuôi giàu có và góc cạnh, với vẻ đẹp tuyệt vời của Huấn Cao,
tác phẩm xứng đáng là một áng văn chương một thời vang bóng và nó mãi mãi
vang bóng trong bạn đọc nhiều thời.

Tổng hợp Download.vn

21


Bài văn mẫu lớp 11

Phân tích nhân vật Huấn Cao trong Chữ người tù

Phân tích nhân vật Huấn Cao - Mẫu 7

Năm 1940, tập truyện “Vang bóng một thời” của nhà văn Nguyễn Tuân ra đời
thể hiện một bút pháp tài hoa, độc đáo, giàu màu sắc lãng mạn. Gồm có mười
một truyện, nhân vật chính phần lớn là các nhà nho, những kẻ sĩ một thời “vang
bóng”. “Chữ người tử tù” là một trong những truyện ngắn đặc sắc được đưa vào
tập “Vang bóng một thời”.
Truyện chỉ có ba nhân vật xoay quanh chuyện xin chữ và cho chữ diễn ra trong
nhà giam tử tù. Bên cạnh viên quản ngục, thầy thơ lại là nhân vật Huấn Cao –
một tử tù – có khí phách hiên ngang, rất tài tử, đến chết vẫn coi trọng thiên
lương – đã được nhà văn Nguyễn Tuân xây dựng và miêu tả một cách tài hoa,
độc đáo, đầy ấn tượng.
Huấn Cao là một kẻ sĩ dám xả thân vì đại nghĩa, dũng cảm đứng về phía nhân
dân để chống lại triều đình phong kiến mục nát đương thời, trở thành “người
đứng đầu bọn phản nghịch”. Trong tâm hồn quản ngục thì Huấn Cao là một con
người “chọc trời quấy nước” coi thường cường quyền bạo lực, “chẳng biết có ai
nữa” trên đầu mình. Với thầy thơ lại thì Huấn Cao “văn võ đều có tài cả”. Với
bọn lính thì Huấn Cao là “thủ xướng”, “hắn ngạo ngược và nguy hiểm nhất
trong bọn”. Cách nhìn nhận ấy của ngục quan, của viên thơ lại, của bọn lính đều
cho thấy Huấn Cao là một lãnh tụ của cuộc khởi nghĩa nông dân, tiếng tăm lừng
lẫy; khi trở thành tử tù vẫn được người đời khâm phục hoặc kinh sợ. Nguyễn
Tuân miêu tả chiếc gông bằng gỗ lim dài đến tám thước, nặng đến bảy tám tạ
“đóng khung lấy sáu cái cổ phiến loạn”, miêu tả cái “dỗ gông” với “một trận
mưa rệp” trước cửa ngục và trước mũi bọn lính, điều đó cho thấy Huấn Cao và
các đồng chí của mình vô cùng hiên ngang, bất khuất, coi thường mọi nhục
hình, đày đọa, trước cái chết vẫn ngẩng cao đầu. Câu nói của Huấn Cao với
quản ngục cũng thể hiện một khí phách ngang tàng trước cường quyền bạo lực:

Tổng hợp Download.vn

22

Bài văn mẫu lớp 11

Phân tích nhân vật Huấn Cao trong Chữ người tù

“Ngươi hỏi ta muốn gì? Ta chỉ muốn có một điều. Là nhà ngươi đừng đặt chân
vào đây”. Chỉ bằng một vài chi tiết nghệ thuật rất chọn lọc về hành động, cử
chỉ, ngôn ngữ nhân vật, một vài lời nhận xét bình phẩm, Nguyễn Tuân đã khắc
họa thành công tinh thần “đại vô úy” của Huấn Cao. Nét vẽ chân dung của
Nguyễn Tuân rất độc đáo và có thần.
Huấn Cao con là một kẻ sĩ tài tử, tài hoa được nhiều người mến mộ - “cái người
mà vùng tỉnh Sơn đã khen cái tài viết chữ rất nhanh và rất đẹp”… Chữ của ông
Huấn là “một báu vật trên đời” tượng trưng cho cái đẹp, cái cao quý trong thiên
hạ. Quản ngục cũng là một người có học đã “biết đọc vỡ nghĩa sách thánh
hiền”. Đã từ rất lâu, “từ những ngày nào, cái sở nguyện của viên quan coi ngục
này là có một ngày kia treo ở nhà riêng mình một câu đối do tay ông Huấn Cao
viết. Chữ ông Huấn Cao đẹp lắm, vuông lắm”. Huấn Cao là một khách tài tử,
không chỉ tài hoa sáng tạo ra cái đẹp mà còn có một tâm hồn thanh cao, trong
sạch. Ông tự biết “chữ thì quý thật”, nhưng không “vì vàng ngọc hay quyền thế
mà ép mình viết bao giờ”. Điều đó cho thấy, Huấn Cao đi “làm giặc” không
phải “mưu bá đồ vương” mà chính là để “cứu vớt dân đen đang đói khổ”; chữ là
một thứ “vật báu” nhưng ông ta không bán văn bán chữ để được phú quý giàu
sang. Huẩn Cao cho chữ không phải vì tiền bạc, danh lợi bởi - “tính ông vẫn
khoảnh, trừ chỗ tri kỉ, ông ít chịu cho chữ”.
Không chỉ vậy, Huấn Cao còn rất coi trọng tình bạn tri âm tri kỷ, mến mộ những
con người có tinh thần biệt nhỡn liên tài trong thiên hạ. Ai đã từng được ông
Huấn tặng chữ? “Nhất sinh” ông mới viết có hai bộ tứ bình và một bức trung
đường để tặng ba người bạn thân. Và ai đã được ông Huấn Cao cho chữ? Khi
chưa hiểu “lòng dạ” quản ngục thì ông Huấn nặng lời “cố ý làm ra khinh bạc
đến điều”. Nhưng khi qua lời thỉnh cầu viên thơ lại, ông Huấn biết quản ngục là

một con người rất yêu quý cái đẹp, khao khát có “chữ” để “treo ở nhà riêng
mình” thì ông đã xúc động nói: “Ta cảm cái tấm lòng biệt nhỡn liên tài của các

Tổng hợp Download.vn

23


Bài văn mẫu lớp 11

Phân tích nhân vật Huấn Cao trong Chữ người tù

người. Nào ta biết đâu một người như thầy quản đây mà lại có những sở thích
cao quý như vậy. Thiếu chút nữa, ta phụ mất một tấm lòng trong thiên hạ”.
Trước lúc bước ra pháp trường, Huấn Cao đã cho chữ quản ngục, đó là một
nghĩa cử. Trên bình diện “phép nước”, quản ngục và tử tù là đối địch, nhưng
trên lĩnh vực nghệ thuật thì hai người lại là tri âm. Khách tài tử không thể nào
“phụ một tấm lòng trong thiên hạ” là vậy. Vượt qua được cái đáng sợ của “phép
nước”, phá tan được hàng rào vị thế hiện tại trong xã hội, Huấn Cao và quản
ngục đã trở thành đôi bạn tri âm, giữa tài tử và người liên tài. Sức mạnh nghệ
thuật hay ánh sáng tâm hồn kẻ sĩ đã tạo nên sự kì diệu ấy?
Cảnh cho chữ là một cảnh tượng “xưa nay chưa từng có” đã làm cho bức chân
dung nhân vật Huấn Cao, ngục quan, thầy thơ lại trong cảnh tượng ấy, vô hình
trung đã trở thành tương tri, tương thân, tâm đắc trong việc sáng tạo cái đẹp.
Ánh sáng đỏ rực của bó đuốc tẩm dầu, mùi mực thơm, màu trắng của tấm lụa
bạch như xua tan đi bóng tối ngục thất đầy mạng nhện, tổ rệp, phân gián, phân
chuột. Ánh sáng đỏ rực của bó đuốc hay ánh sáng thiên lương làm cho hình ảnh
tử tù Huấn Cao thêm ngạo nghễ, uy nghi. Cổ đeo gông, chân vướng xiềng, tử tù
vung bút viết “những nét chữ vuông vắn rõ ràng”. Thật là đĩnh đạc, đường
hoàng, sau khi “đề xong lạc khoản”, Huấn Cao khen mùi mực thơm, “thở dài”

đỡ viên quản ngục đứng thẳng người dậy, nói: “… Tôi bảo thực đấy, thầy quản
nên tìm về nhà quê mà ở đã, rồi hãy nghĩ đến chuyện chơi chữ. Ở đây khó giữ
thiên lương cho lành vững và rồi cũng đến nhem nhuốc mất cái đời lương thiện
đi”. Hình ảnh quản ngục “nước mắt rỉ vào kẽ miệng” vái tử tù một vái, nghẹn
ngào nói: “Kẻ mê muội này xin bái lĩnh” đã làm cho hình ảnh Huấn Cao trở nên
kì vĩ. Sắp bước lên đoạn đầu đài vẫn quyết giữ vững thiên lương. Kẻ “làm giặc”
không thể có cái tâm thế ấy.
Quả thật “Văn Nguyễn Tuân không phải thứ văn để người nông nổi thưởng
thức” (Vũ Ngọc Phan). Nghệ thuật xây dựng nhân vật Huấn Cao rất đặc sắc.

Tổng hợp Download.vn

24


Bài văn mẫu lớp 11

Phân tích nhân vật Huấn Cao trong Chữ người tù

Hầu như không có chi tiết nghệ thuật nào thừa. Tiếng đồn đại, lai lịch, cử chỉ,
ngôn ngữ, hành động… của nhân vật được tác giả lựa chọn rất “đắt” làm hiện
lên một Huấn Cao hiên ngang bất khuất, tài tử tài hoa, quý trọng bằng hữu và
trân trọng những tấm lòng biệt nhỡn liên tài trong thiên hạ. Từ một nhân vật lịch
sử trong thế kỉ XIX gắn liền với những giai thoại, những câu đối: “Một chiếc
cùm lim chân có đế – Ba vòng xích sắt bước thì vương”…, Nguyễn Tuân đã
sáng tạo nên một hình tượng văn học Huấn Cao cho chữ trước lúc ra pháp
trường. Văn học lãng mạn Việt Nam thời tiền chiến chỉ có một hình tượng Huấn
Cao đẹp bi tráng như vậy.
Xây dựng nhân vật Huấn Cao – kẻ sĩ tài tử, anh hùng – nhà văn Nguyễn Tuân
vừa biểu lộ một tấm lòng kính phục, ưu ái đặc biệt, vừa thể hiện một bút pháp

tài hoa, độc đáo tuyệt vời. Ngoài việc ca ngợi một con người tài tử, bất khuất,
anh hùng, truyện “Chữ người tử tù” còn hàm chứa một ý tưởng sâu sắc: thương
tiếc những tài năng bị hãm hại, khẳng định cái đẹp có một sức mạnh kì diệu
không một thế lực tàn bạo nào có thể hủy diệt được. Cái đẹp của tài hoa, cái đẹp
của thiên lương đã làm lung linh nhân cách kẻ sĩ Huấn Cao, để chúng ta ngưỡng
mộ. Thấm thía biết bao bài học thiên lương ở đời. Sống vì thiên lương. Và chết
cũng giữ trọn thiên lương. “Chữ người tử tù” là một truyện ngắn kiệt tác lung
linh vẻ đẹp thiên lương.

Phân tích nhân vật Huấn Cao - Mẫu 8
Nguyễn Tuân là một trong những nhà văn lãng mạn nổi tiếng. Các tác phẩm của
ông đều xây dựng hình ảnh những con người tài hoa. Nổi bật trong đó là hình
tượng Huấn Cao trong tác phẩm “Chữ người tử tù”.
Dưới ngòi bút của Nguyễn Tuân, Huấn Cao hiện lên là con người tài hoa, nghệ
sĩ. Ông có tài viết chữ nhanh và đẹp. Tài đó là tài viết chữ Nho bằng bút lông,

Tổng hợp Download.vn

25