CÁC TRIỆU CHỨNG CƠ NĂNG TRONG BỆNH TIM MẠCH

CÁC TRIỆU CHỨNG CƠ NĂNG
TRONG BỆNH TIM MẠCH
TS.BS. Hoàng Văn Sỹ
Đại học Y Dược Tp.HCM


Mục tiêu
1. Trình bày được các tính chất quan trọng cần khai
thác và một số nguyên nhân thường gặp của triệu
chứng đau ngực.
2. Nêu được các đặc điểm khác biệt giữa khó thở do
suy tim và khó thở do tắc nghẽn đường hô hấp
dưới.
3. Trình bày và phân tích sinh lý bệnh của phù.
4. Nêu và phân tích các nguyên nhân gây ra ngất.
5. Nêu và phân tích nguyên nhân ho ra máu.


Các triệu chứng cơ năng thường gặp
trong bệnh lý tim mạch


Các triệu chứng cơ năng thường gặp
trong bệnh lý tim mạch


Các triệu chứng cơ năng thường gặp
trong bệnh lý tim mạch


Nguyên nhân đau ngực

Thành ngực
Phổi, màng phổi
Tim mạch
Gan – mật – tụy

Thực quản, Dạ dày


Nguyên nhân đau ngực


Nguyên nhân đau ngực đe dọa tính mạng

1. Hội chứng mạch vành cấp
2. Thuyên tắc mạch phổi
3. Bóc tách động mạch chủ

4. Viêm màng ngoài tim, chèn ép tim
5. Tràn khí màng phổi
6. Vỡ thực quản


10 tính chất cần khai thác của đau ngực

1. Vị trí đau

6. Thời gian

2. Hướng lan

7. Yếu tố khởi phát

3. Kiểu đau

8. Yếu tố giảm đau

4. Cường độ đau

9. Triệu chứng đi kèm

5. Hình thức khởi phát

10. Tần suất xảy ra


Đau ngực do bệnh lý động mạch vành
Sự tiến triển mảng xơ vữa theo thời gian
Bọt bào

Vệt mỡ

Tổn thương
trung gian

Xơ vữa

Mảng sợi

Tổn thương

biến chứng

Rối loạn chức năng nội mạc

Phát triển chủ yếu bởi tích tụ lipid
Stary HC, et al. Circulation 1995;92:1355-1374

Cơ trơn và
collagen

Huyết khối,
tụ máu


Đau thắt ngực

Hướng lan điển hình
Levin‘s sign
New York Heart Associates, nyheart.net

Các vị trí đau ngực


7 đặc điểm của đau thắt ngực do bệnh
động mạch vành
1. Đau sau xương ức.

2. Lan lên cổ, hàm dưới, vai, mặt trong cánh tay, cẳng
tay (T), tới ngón tay thứ 4 và 5.
3. Cảm giác nặng ngực, co thắt, bóp nghẹt, xoáy.

4. Cường độ: khó chịu mơ hồ tới dữ dội.
5. Thời gian từ 20 giây tới 20 phút.
6. Xuất hiện khi gắng sức, xúc cảm, lạnh, sau ăn.
7. Đau giảm khi nghỉ ngơi hay ngậm Nitroglycerine
dưới lưỡi.


Phân biệt đau ngực do bệnh mạch vành
và không do tim
Đau do bệnh động
mạch vành

Đau không do tim

Vị trí

Giữa ngực, lan tỏa

Khu trú ngoại vi

Hướng lan

Hàm dưới, cổ, vai, đôi khi
sau lưng

Lan hướng khác hay
không lan

Đặc điểm

Bóp chặt, xiết, đè ép

Sắc nhọn, dao đâm, móc

Khởi phát

Gắng sức, xúc động

Tự phát, không liên quan
gắng sức, tư thế, hô hấp
hay sờ nắn

Yếu tố giảm đau Khi nghỉ, nitrates

Không giảm khi nghỉ,
chậm hay không đáp ứng
với nitrates

Triệu chứng
kèm

Hô hấp, tiêu hóa, vận
động, tâm lý

Khó thở


Phân loại lâm sàng đau ngực
1. Đau thắt ngực điển hình
1.

Đau ngực sau xương ức với tính chất và thời gian đặc trưng

2.

Khởi phát bởi gắng sức hay xúc động tâm lý

3.

Giảm khi nghỉ ngơi hay khi cho nitroglycerin

2. Đau thắt ngực không điển hình
1.

Có hai trong 3 đặc điểm trên

3. Đau ngực không do tim
1.

Có 1 hay không có tính chất đau thắt ngực điển hình


Khó thở
 Phải để ý đến hơi thở của mình.
 Khó thở: bất thường khi xuất hiện lúc ngủ
hoặc xảy ra không tương xứng với mức độ
gắng sức.
 BN than phiền như mệt, hụt hơi, ngộp, nặng
ngực.
 Các bộ phận liên quan tới động tác thở đều

có thể gây khó thở.


4 nhóm nguyên nhân chính khó thở
 Tim
 Phổi
 Phối hợp tim và phổi
 Không do tim-phổi


6 tính chất cần khai thác về khó thở
 Khởi phát đột ngột hay từ từ.
 Xảy ra khi gắng sức hay lúc nghỉ.
 Khó thở khi hít vào hay thở ra.
 Ảnh hưởng của tư thế, môi trường, tình trạng nhiễm
trùng.
 Triệu chứng đi kèm: ho khan, ho đàm, ho ra máu,
ngất, đánh trống ngực, xanh tím,…
 Đáp ứng với các thuốc: dãn mạch, dãn phế quản,
oxy,…


Nguyên nhân khó thở do tim
 Suy tim sung huyết

 Bệnh van tim
 Bệnh mạch vành
 Bệnh cơ tim

 Viêm màng ngoài tim

 Rối loạn nhịp


Cơ chế khó thở

T. Nishino. British Journal of Anaesthesia106(4): 463–74 (2011)


Cơ chế khó thở

T. Nishino. British Journal of Anaesthesia106(4): 463–74 (2011)


Cơ chế khó thở


Nguyên nhân khó thở do tim
 Khó thở khi gắng sức, nghỉ ngơi sẽ giảm.
 Khó thở tư thế nằm, thường xảy ra sau 1 thời gian
khó thở khi gắng sức.
 Khó thở kịch phát về đêm.


Khó thở khi gắng sức

 Nhu cầu oxy tăng khi gắng sức.
 Nhịp tim tăng, thời gian tâm trương rút ngắn.
 Máu trở về tim tăng, tăng sung huyết phổi.

 Độ dàn hồi của phổi giảm.

Khó thở khi nằm và kịch phát về đêm


Khó thở do suy tim trái