Khái luận chung về luật quốc tế

KHÁI LUẬN CHUNG VỀ LUẬT
QUỐC TẾ

Ths. Nguyễn Thị Vân Huyền


I. Khái niệm
1. Định nghĩa
a. Sự hình thành luật quốc tế
-

Sự hình thành các nhà nước và pháp
luật
Sự xuất hiện các quan hệ giữa các Nhà
nước ở những khu vực khác nhau
Sự xuất hiện các mối quan hệ hợp tác
giữa các quốc gia vì nhu cầu khách
quan của sự tồn tại và phát triển ở
từng quốc gia -> Luật quốc tế ra đời


b. Định nghĩa
Luật quốc tế là hệ thống những nguyên tắc, những
qui phạm pháp luật, được các quốc gia và các chủ
thể khác tham gia quan hệ pháp luật quốc tế xây
dựng nên trên cơ sở tự nguyện và bình đẳng,
thông qua đấu tranh và thương lượng, nhằm điều
chỉnh mối quan hệ nhiều mặt (chủ yếu là quan hệ
chính trị) giữa các chủ thể của Luật quốc tế với
nhau (trước tiên và chủ yếu là các quốc gia) và khi
cần thiết, được bảo đảm thực hiện bằng những

biện pháp cưỡng chế riêng lẻ hoặc tập thể do
chính các chủ thể của Luật quốc tế thi hành, và
bằng sức đấu tranh của nhân dân và dư luận tiến
bộ thế giới.


2. Đặc điểm của luật quốc tế
Trình tự xây dựng
Đối tượng điều chỉnh
Chủ thể
Biện pháp đảm bảo thi hành


Trình tự xây dựng
Luật quốc tế không có một cơ quan lập

pháp chung
Các quy phạm luật quốc tế
được hình
thành thông qua con đường thỏa thuận
giữa các chủ thể của luật quốc tế


Đối tượng điều chỉnh
Các quan hệ hợp tác giữa các quốc gia ở

cấp độ chính phủ hoặc trong khuôn khổ
các tổ chức quốc tế liên chính phủ

Chủ thể của Luật Quốc tế
Là những thực thể tham gia vào quan hệ
pháp luật quốc tế một cách độc lập, có đẩy
đủ quyền và nghĩa vụ quốc tế và có khả
năng gánh vác các trách nhiệm pháp lý
quốc tế do chính hành vi của mình gây ra.


Chủ thể
Quốc gia
Các tổ chức quốc tế liên chính phủ
Các dân tộc đang đấu tranh giành quyền

tự quyết
Một số thực thể có quy chế pháp lý đặc
biệt (Vatican, Hongkong, Macao…)


Chủ thể - Quốc gia
Điều 1, Công ước Montevideo 1933:

Quốc gia với tư cách là chủ thể của luật
Quốc tế phải bao gồm các yếu tố cơ bản
sau:
- Có lãnh thổ xác định
- Có dân cư ổn định
- Có chính phủ
- Có khả năng tham gia vào mối quan hệ
với các chủ thể khác của luật quốc tế

Chủ thể - Tổ chức quốc tế liên
chính phủ
Khái niệm:
Tổ chức quốc tế liên chính phủ là những
thực thể liên kết chủ yếu giữa các quốc
gia độc lập,có chủ quyền, được thành
lập trên cơ sở điều ước quốc tế, phù hợp
với luật quốc tế hiện đại, có quyền năng
chủ thể riêng biệt và một hệ thống cơ
cấu tổ chức phù hợp để thực hiện các
quyền năng đó theo đúng muc đích tôn
chỉ của tổ chức


Đặc điểm của tổ chức quốc tế
LCP
Thành viên của tổ chức quốc tế chủ yếu

là các quốc gia độc lập có chủ quyền
Tổ chức quốc tế được thành lập và hoạt
động trên cơ sở điều ước quốc tế
Có quyền năng chủ thể riêng biệt
Có cơ cấu tổ chức thống nhất để thực
hiện tôn chỉ, mục đich của tổ chức


Phân loại tổ chức quốc tế
 Căn cứ vào tiêu chí thành viên:
- Tổ chức quốc tế có thành viên chỉ là các

quốc gia độc lập, có chủ quyền
- Tổ chức quốc tế có thành viên bao gồm cả
các vùng lãnh thổ
 Căn cứ vào lĩnh vực, mục đích hoạt động:
- Tổ chức quốc tế phổ cập
- Tổ chức quốc tế chuyên môn
 Căn cứ vào phạm vi hoạt động:
- Tổ chức quốc tế toàn cầu
- Tổ chức quốc tế khu vực


Các dân tộc đang đấu tranh
giành quyền tự quyết
Dân tộc là một cộng đồng nhiều người,

khối ổn định chung, được hình thành
trong một quá trình lịch sử lâu dài, sinh
ra trên cơ sở một ngôn ngữ chung, một
lãnh thổ chung, và được biểu hiện trong
một nền văn hóa chung.


Các dân tộc đang đấu tranh
giành quyền tự quyết
Điều kiện trở thành chủ thể của luật quốc
tế:
- Dân tộc đó đang bị các quốc gia, các
dân tộc khác áp bức, bóc lột
- Tồn tại trên thực tế một cuộc đấu tranh

với mục đích thành lập một quốc gia độc
lập
- Đã thành lập được cơ quan lãnh đạo
phong trào đại diện cho dân tộc đó trong
mối quan hệ quốc tế


Các thực thể có quy chế pháp lý
đặc biệt

VATICAN




Biện pháp đảm bảo thi hành
Dựa vào sự tự nguyện của các quốc gia

và các chủ thế khác của luật quốc tế
Bằng các biện pháp cưỡng chế cá thể
hoặc tập thể


3. Vai trò của luật quốc tế
 Là công cụ điều chỉnh các quan hệ quốc tế

nhằm bảo vệ lợi ích của mỗi chủ thể trong
quan hệ quốc tế.
 Là công cụ, là nhân tố quan trọng nhất để bảo
vệ hòa bình và an ninh quốc tế.

 Có vai trò đặc biệt quan trọng đối với phát triển
văn minh của nhân loại, thúc đẩy cộng đồng
quốc tế phát triển theo hướng ngày càng văn
minh.
 Thúc đẩy việc phát triển các quan hệ hợp tác
quốc tế đặc biệt là quan hệ kinh tế quốc tế
trong bối cảnh hiện nay.


Lịch sử hình thành và phát
triển
Luật quốc tế thời kỳ chiếm hữu nô lệ (cổ

đại)
Luật quốc tế thời kỳ phong kiến (trung
đại)
Luật quốc tế cận đại (thời kỳ tư bản chủ
nghĩa)
Luật quốc tế thời kỳ hiện đại (thời kỳ
quá độ từ chủ nghĩ tư bản lên chủ nghĩa
xã hội)


II. Quy phạm pháp luật quốc tế
1. Khái niệm
- Là quy tắc xử sự do các quốc gia và các chủ

thể khác của luật quốc tế thỏa thuận xây
dựng nên hoặc cùng nhau thừa nhận giá trị
pháp lý ràng buộc của chúng

- Nội dung bao gồm quyền và nghĩa vụ qua
lại của các chủ thể


2.Phân loại
 Dựa vào nội dung và giá trị pháp lý:
- Nguyên tắc: có giá trị pháp lý cao nhất, bắt

buộc đối với mọi chủ thể
- Quy phạm thông thường: có hiệu lực đối với
các nước thừa nhận nó


Theo phạm vi tác động
- Quy phạm phổ cập: được ghi nhận trong

các điều ước quốc tế đa phương toàn
cầu, có sự tham gia của đại đa số các
quốc gia trên thế giới
- Quy phạm khu vực: chỉ áp dụng cho các
quốc gia ở một khu vực địa lý nhất định


Theo hiệu lực pháp lý
- Quy phạm mệnh lệnh: Có giá trị bắt

buộc đối với mọi chủ thể, áp dụng trong
tất cả các lĩnh vực của quan hệ quốc tế,
các chủ thể không có quyền loại bỏ
chúng kể cả khi có sự thỏa thuận

- Quy phạm tùy nghi: nêu ra nhiều các xử
sự khác nhau để các chủ thể luật quốc
tế áp dụng trong từng điều kiện cụ thể


Căn cứ vào phương thức hình thành và

hình thức thể hiện:
- Quy phạm điều ước: được ghi nhận trong
văn bản pháp lý cụ thể (quy phạm thành
văn)
- Quy phạm tập quán: quy phạm bất
thành văn do các quốc gia thừa nhận