Chỉång 5:
DN THẸP
ξ1.Âải cỉång vãư dn thẹp:
1.1.Cạc loải dn:
1.
Âënh nghéa:
Dn thẹp l kãút cáúu hãû thanh báút biãún hçnh chëu ún, gäưm nhiãưu thanh liãn kãút
våïi nhau tải tám màõt tảo thnh.
2.Âàûc âiãøm:
- Vỉåüt âỉåüc kháøu âäü låïn l
dn
>> l
dáưm
- Tiãút kiãûm âỉåüc váût liãûu do táûn dủng âỉåüc sỉû lm viãûc ca váût liãûu. (Mi thåï
tong tiãút diãûn chëu ỉïng sút âãưu do thanh chè chëu nẹn hay kẹo.).
- Hçnh thỉïc nhẻ, âẻp, linh hoảt, phong phụ, ph håüp u cáưu chëu lỉûc v sỉí
dủng.
3.Phán loải:
a.Theo cäng dủng:
Dn vç ko, dn cáưu, cäüt thạp trủ, cáưu trủc, kãút cáúu chëu lỉûc ca cỉía van..
b.Theo så âäư kãút cáúu:
Hçnh 5.1a,b,c: Dn âån gin, dn liãn tủc, dn mụt thỉìa.
Hçnh 5.1f: Thạp trủ
Hçnh 5.1d,e: Dn kiãøu vm, kiãøu khung
Hçnh 5.1g: Dn liãn håüp
89
- Dn âån gin: chãú tảo v dỉûng làõp dãù nãn dng phäø biãún (hçnh 5.1 a) .
- Dn liãn tủc: cáúu tảo phỉïc tảp, nh hỉåíng do lụn khäng âãưu, nhỉng tiãút kiãûm
váût liãûu v nháút l âäü cỉïng låïn, nãn âỉåüc dng lm dn cáưu (hçnh 5.1b).
- Dn mụt thỉìa: tiãút kiãûm váût liãûu (hçnh 5.1c).
- Dn kiãøu vm, khung, thạp tru (hçnh 5.1d,e,f)û.
- Dn liãn håüp: kãút håüp giỉỵa dáưm v dn, cọ nhëp låïn. Thỉåìng låüi dủng kãút cáúu
dáưm âãø bäú trê âỉåìng di chuøn ti trng nhỉ dn cáưu, dn cáưu chảy (hçnh .1g).
c.Theo kh nàng chëu lỉûc:
Dn nhẻ: Bao gäưm:
Hçnh 5.2
: Dn 1
thẹ
p gọc
- Dn thẹp trn: nhẻ, màõt âån gin. Dng cho nh mại nhẻ
L ≤ 15m, x gäư räùng.
- Dn 1 thẹp gọc: ph håüp våïi loải dn khäng gian cọ tiãút
diãûn chỉỵ nháût (hçnh 5.2), hçnh vng nhỉ dn cáưu trủc, cäüt âỉåìng
dáy ti âiãûn. Loải ny dãù sån, chäúng ré täút.
- Dn 2 thẹp gọc: ch úu trong kãút cáúu nh.
Hçnh 5.3: Dn 2 thẹp gọc
- Dn thẹp äúng: liãn kãút phỉïc tảp, nhỉng nhẻ, thoạng giọ nãn ti trng giọ tạc
dủng lãn bn thán kãút cáúu nh, khäng âọng bủi áøm nãn chäúng ré täút. Ph håüp våïi cäng
trçnh cao nhỉ thạp, trủ.
- Dn thẹp dáûp bn mng: tr
ng lỉåüng nh nháút.
Dn nàûng:
Hçnh 5.4: Dn nàûng
Tiãút diãûn thanh dn thỉåìng l tiãút
diãûn täø håüp I, U, H. dng khi näüi lỉûc thanh
dn låïn nhỉ trong dn cáưu.
Ngoi ra cn chia ra cạc loải:
- Dn thỉåìng
Hçnh 5.5: Dn ỉïng sút trỉåïc
- Dn ỉïng sút trỉåïc
- Dn phàóng
- Dn khäng gian
- Dn liãn håüp.
1.2.Cạc hçnh dảng ca dn:
Cạc u cáưu khi chn hçnh dảng ca dn:
- Y/c sỉí dủng: âäü cỉïng ton hãû mại, phỉång phạp liãn kãút dn v cäüt.
- Y/c kiãún trục: hçnh thỉïc cỉí tråìi, loải váût liãûu låüp.
- Y/c kinh tãú: tiãút kiãûm thẹp v cäng chãú tảo.
90
Hỗnh daỷng cuớa daỡn bao gọửm:
1.Daỡn tam giaùc:
Hỗnh 5.6
: Daỡn tam giaùc
Sổớ duỷng: - Vỗ keỡo maùi coù i > 1/5 dóự thoaùt nổồùc: tọn, fibrọximng, ngoùi .
- Yóu cỏửu chióỳu saùng cao.
ỷc õióứm: - Chố lión kóỳt khồùp vồùi cọỹt nón õọỹ cổùng khọng gian nhoớ.
- Goùc hồỹp bồới caùc thanh coù nhióửu goùc nhoỹn nón khoù chóỳ taỷo.
- Sồ õọử chởu lổỷc khọng hồỹp lyù nón
nọỹi lổỷc caùc thanh khọng õóửu, thanh buỷng giổợa daỡn
daỡi maỡ chởu lổỷc lồùn.
Hỗnh 5.7
: Haỷ thỏỳp caùnh dổồùi
daỡn tam
giaùc
óứ khừc phuỷc 2 nhổồỹc õióứm sau , coù thóứ cỏỳu
taỷo haỷ thỏỳp caùnh dổồùi daỡn (hỗnh5.7). Nhổng caùch
naỡy laỡm khọng gian sổớ duỷng bở haỷn chóỳ.
2.Daỡn hỗnh thang:
Hỗnh 5.8: Daỡn hỗnh thang
Caùnh trón hồi dọỳc i = 1/8 ữ 1/12. ổồỹc
duỡng cho maùi lồỹp bũng tỏỳm bó tọng cọỳt theùp.
ỷc õióứm: - Sồ õọử daỡn hồi hồỹp lyù .
- Coù thóứ lión kóỳt cổùng vồùi cọỹt.
3.Daỡn hỗnh õa giaùc & caùnh cung:
ỷc õióứm: - Phuỡ hồỹp vồùi bióứu õọử moment
nón nọỹi lổỷc trong thanh caùnh gỏửn bũng nhau, nọỹi
lổỷc trong thanh buỷng nhoớ, nón tióỳt kióỷm vỏỷt lióỷu.
Hỗnh 5.9
: Daỡn hỗnh thang &
caùnh cung
- Tọỳn cọng chóỳ taỷo.
Sổớ duỷng: - Hồỹp lyù khi nhởp lồùn, taới troỹng lồùn
.
4.Daỡn song song:
ỷc õióứm:
- Caùc thanh coù chióửu daỡi bũng nhau.
Hỗnh 5.10
: Daỡn song song
- Sồ õọử cỏỳu taỷo mừt daỡn giọỳng nhau nón dóứ
cỏỳu taỷo.
- Sồ õọử khọng hồỹp lyù õọỳi vồùi daỡn õồn giaớn,
nhổng hồỹp lyù õọỳi vồùi daỡn lión tuỷc.
Sổớ duỷng: - Laỡm daỡn õồớ keỡo.
- Daỡn cỏửu chaỷy, thaùp truỷ.
- Daỡn maùi nhaỡ, daỡn cỏửu.
91
1.3.Hãû thanh bủng:
Hãû thanh bủng âãø chëu lỉûc càõt. Viãûc chn dảng tiãút diãûn dỉûa vo:
Âiãưu kiãûn tạc dủng ca ti trng.
Dãø cáúu tảo.
Nhẻ.
Cọ cạc loải :
Hçnh 5.11: Hãû thanh bủng
tam giạc
1.Hãû thanh bủng tam giạc:
Ỉu âiãøm: Täøng chiãưu di thanh bủng nh nháút,
êt màõt. Thi cäng nhanh.
Khuút âiãøm: - Cọ thanh bủng di chëu lỉûc nẹn.
α ≈ 45
o
÷ 55
o
l täút nháút.
Hçnh 5.12
: Thãm thanh
bủng âỉïng
Cọ thãø thãm thanh âỉïng (hçnh 5.12) âãø: - Chëu
ti trng củc bäü ca x gäư, tráưn treo. - Gim chiãưu di
tênh toạn ca thanh cạnh.
Sỉí dủng: dn cọ cạnh song song, dn hçnh
thang. Âäi khi dng cho dn tam giạc, nhỉng chãú tảo
khọ vç α nh.
2.Hãû thanh thanh bủng xiãn:
Hçnh 5.13
: Hãû thanh bủng xiãn
Ỉu âiãøm: bäú trê cạc thanh di chëu kẹo, nãn
trng lỉåüng dn nh. Nhỉng â/v dn tam giạc nãúu
bäú trê nhỉ váûy thç cọ α quạ nh, v cọ cạc thanh
bủng di, nãn phi bäú trê ngỉåüc lải.
Hçnh 5.14: Hãû thanh bủng phán nh
α ≈ 35
o
÷ 45
o
l håüp l .
3.Hãû thanh bủng âàûc biãût:
a.Hãû thanh bủng phán nh :
- Chëu ti trng táûp trung trãn thanh
cạnh.
Hçnh 5.15
: Hãû thanh bủng chỉỵ tháûp
- Gim chiãưu di tênh toạn ca thanh
cạnh trong màût phàóng dn.
b.Hãû thanh bủng chỉỵ tháûp:
Dng cho dn cáưn âäü cỉïng låïn , hay khi
dn chëu ti trng 2 chiãưu .
Hçnh 5.16: Hãû thanh bủng hçnh
thoi, chỉỵ K
c.Hãû thanh bủng hçnh thoi, chỉỵ
K:
- Tàng âäü cỉïng cho dn.
- Gim chiãưu di tênh toạn cho thanh âỉïng.
Sỉí dủng: dn cọ chiãưu cao låïn.
92
1.4.Kờch thổồùc daỡn:
1.
Nhởp daỡn L:
Nhởp daỡn L õổồỹc xaùc õởnh theo yóu cỏửu sổớ duỷng.
óứ thọỳng nhỏỳt hoùa trong nhaỡ cọng nghióỷp:
Hỗnh 5.17: Kờch thổồùc daỡn
M = 3m /v: L 18m
M = 6m /v: L > 18m
2.Chióửn cao giổợa daỡn h:
Thổồỡng choỹn theo õióửu kióỷn vỏỷn chuyóứn.
Daỡn coù caùnh song song vaỡ daỡn hỗnh thang:
h = (1/6 ữ 1/9)L
Daỡn tam giaùc:
h = (1/4 ữ 1/3)L
3.Khoaớng caùch mừt caùnh trón d:
ổồỹc xaùc õởnh khi xaùc õởnh hóỷ thanh buỷng vaỡ thuỡy thuọỹc khoaớng caùch xaỡ gọử hay
kờch thổồùc panen maùi. Thổồỡng d =1,5 ; 3m.
1.5.Hóỷ giũng khọng gian cuớa daỡn:
Theo phổồng ngoaỡi mỷt phúng,
daỡn rỏỳt maớnh nón rỏỳt dóứ mỏỳt ọứn õởnh. óứ
daỡn ọứn õởnh ta phaới bọỳ trờ hóỷ giũng.
Hỗnh 5.18: Hóỷ giũng cuớa daỡn
1.Bọỳ trờ:
- Hóỷ giũng caùnh trón: bọỳ trờ ồớ mỷt
phúng caùnh trón cuớa daỡn.
- Hóỷ giũng caùnh dổồùi: bọỳ trờ ồớ mỷt
phúng caùnh dổồùi cuớa daỡn.
- Hóỷ giũng õổùng: bọỳ trờ trong mỷt
phúng caùc thanh õổùng õỏửu daỡn vaỡ giổợa
daỡn.
Hai daỡn lión tióỳp õổồỹc giũng thaỡnh 1 khọỳi bỏỳt bióỳn hỗnh nhồỡ giũng caùnh trón,
giũng caùnh dổồùi vaỡ hóỷ giũng õổùng. Caùc daỡn kóỳ tióỳp õổồỹc ọứn õởnh nhồỡ tổỷa vaỡo khọỳi cổùng
bũng caùc thanh chọỳng (xaỡ gọử hay sổồỡn doỹc cuớa panen).
2.Taùc duỷng:
- Taỷo õọỹ cổùng khọng gian cho toaỡn hóỷ maùi.
- Giaớm chióửu daỡi tờnh toaùn cuớa thanh caùnh theo phổồng ra ngoaỡi mỷt phúng cuớa
daỡn.
1.6.ọỹ vọửng xỏy dổỷng:
93