luận án tiến sĩ rèn luyện kỹ năng nghiên cứu khoa học cho giảng viên ở các trường đại học trong quân đội theo định hướng phát triển năng lực

BỘ QUỐC PHỊNG

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ

BÙI NGỌC HỒNG

RÌN LUN Kü NĂNG NGHIÊN CứU KHOA HọC
CHO GIảNG VIÊN ở CáC TRƯờNG ĐạI HọC
TRONG
QUÂN ĐộI THEO ĐịNH HƯớNG PHáT TRIểN NĂNG
LựC

LUN AN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC


BỘ QUỐC PHỊNG

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ

BÙI NGỌC HỒNG

RÌN LUN Kü NĂNG NGHIÊN CứU KHOA HọC
CHO GIảNG VIÊN ở CáC TRƯờNG ĐạI HọC TRONG
QUÂN ĐộI THEO ĐịNH HƯớNG PHáT TRIểN NĂNG
LựC

Chuyờn ngành: Lý luận và Lịch sử giáo dục
Mã số
: 914 01 02

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
1. PGS. TS Trịnh Quang Từ
2. TS Bùi Hồng Thái

HÀ NỘI - 2020


LỜI CAM ĐOAN

Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu
của riêng tác giả. Các tài liệu số liệu trích dẫn
trong luận án đều trung thực và có xuất xứ
rõ ràng.
TÁC GIẢ LUẬN ÁN

Bùi Ngọc Hoàng


MỤC LỤC
Trang

MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ
MỞ ĐẦU
Chương 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CĨ LIÊN
QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI
1.1.
Những cơng trình nghiên cứu có liên quan đến nghiên cứu khoa học,

kỹ năng nghiên cứu khoa học
1.2.
Những cơng trình nghiên cứu có liên quan đến bồi dưỡng, rèn luyện
kỹ năng nghiên cứu khoa học, định hướng phát triển năng lực
1.3.
Khái quát kết quả nghiên cứu của các cơng trình khoa học đã
cơng bố và những vấn đề đặt ra luận án tiếp tục giải quyết
Chương 2 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ RÈN LUYỆN KỸ NĂNG
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CHO GIẢNG VIÊN THEO
ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC
2.1.
Kỹ năng nghiên cứu khoa học
2.2.
Rèn luyện kỹ năng nghiên cứu khoa học cho giảng viên theo định
hướng phát triển năng lực
2.3.
Những yếu tố tác động đến rèn luyện kỹ năng nghiên cứu khoa
học cho giảng viên theo định hướng phát triển năng lực
Chương 3 NHỮNG VẤN ĐỀ THỰC TIỄN VỀ RÈN LUYỆN KỸ
NĂNG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CHO GIẢNG VIÊN Ở
CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRONG QUÂN ĐỘI
3.1.
Khái quát các trường đại học trong quân đội
3.2.
Tổ chức điều tra, khảo sát
3.3.
Thực trạng kỹ năng nghiên cứu khoa học của giảng viên ở các
trường đại học trong quân đội
3.4.
Thực trạng rèn luyện kỹ năng nghiên cứu khoa học cho giảng

viên ở các trường đại học trong quân đội
3.5.
Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến rèn luyện kỹ năng nghiên
cứu khoa học cho giảng viên ở các trường đại học trong quân đội
theo định hướng phát triển năng lực
3.6.
Nguyên nhân của thực trạng
Chương 4 BIỆN PHÁP VÀ THỰC NGHIỆM BIỆN PHÁP RÈN
LUYỆN KỸ NĂNG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CHO
GIẢNG VIÊN Ở CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRONG
QUÂN ĐỘI THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN
NĂNG LỰC
4.1.
Các biện pháp rèn luyện kỹ năng nghiên cứu khoa học cho giảng viên ở
các trường đại học trong quân đội theo định hướng phát triển năng lực
4.2
Thực nghiệm sư phạm và phân tích kết quả thực nghiệm
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
DANH MỤC CÁC CƠNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CƠNG BỐ CĨ
LIÊN
QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

5
15
15
20
29
35
35

56
76
82
82
84
86
101
115
116

122
122
145
164
166
167


PHỤ LỤC

176


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
TT
1
2
3
4

CHỮ VIẾT ĐẦY ĐỦ
Bộ Quốc phòng
Cán bộ quản lý, giảng viên
Cơ sở thực nghiệm
Điểm trung bình

CHỮ VIẾT TẮT
BQP
CBQL, GV
CSTN
ĐTB

5

Độ lệch chuẩn

ĐLC

6
7
8
9

Giáo dục đào tạo
Khoa học xã hội & nhân văn
Kỹ năng nghiên cứu khoa học
Nghiên cứu khoa học

GD ĐT
KHXH&NV

KNNCKH
NCKH


DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ
TT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
9
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23

Tên bảng
Bảng 2.1
Bảng 2.2
Bảng 3.1
Bảng 3.2
Bảng 3.3
Bảng 3.4
Bảng 3.5
Bảng 3.6
Bảng 3.7
Bảng 3. 8
Bảng 3.9
Bảng 3.10
Bảng 3.11
Bảng 3.12
Bảng 3.13
Bảng 3.14
Bảng 3.15
Bảng 3.16
Bảng 3.17
Bảng 3.18
Bảng 3.19
Bảng 3.20
Bảng 3.21

Nội dung
Tiêu chí đánh giá KNNCKH của giảng viên theo định
hướng phát triển năng lực
So sánh đào tạo truyền thống và đào tạo theo đinh
hướng phát triển năng lực

Thống kê các học viện, trường sĩ quan trong quân đội
Tổng hợp số lượng đối tượng khảo sát
Tổng hợp các sản phẩm NCKH của giảng viên
Tổng hợp ý kiến đánh giá của cán bộ quản lý về thái
độ tham gia hoạt động NCKH của giảng viên
Tổng hợp mức độ đăng ký tên đề tài NCKH
Giảng viên tham gia NCKH
Đồng chí cho biết lý do tham gia hoạt động NCKH
Tổng hợp lý do chủ quan giảng viên chưa tham gia
NCKH
Tổng hợp lý do khách quan giảng viên chưa tham gia
NCKH
Thể hiện nếu tạo điều kiện phù hợp có tham gia
NCKH khơng
Tổng hợp đánh giá của giảng viên về KNNCKH
Tổng hợp đánh giá của cán bộ quản lý về KNNCKH
Biểu hiện KNNCKH của giảng viên thông qua dạy
học và NCKH
Tổng hợp đánh giá nhận thức của giảng viên và cán
bộ quản lý về rèn luyện KNNCKH
Tổng hợp đánh giá của giảng viên và cán bộ quản lý
về thực hiện kế hoạch rèn luyện KNNCKH
Tổng hợp ý kiến của giảng viên về trang bị kiến thức
phương pháp luận NCKH
Tổng hợp nội dung rèn luyện KNNCKH
Tổng hợp thực hiện nội dung rèn luyện KNNCKH
Tổng hợp đánh giá nhận thức của giảng viên và cán
bộ quản lý về rèn luyện KNNCKH
Tổng hợp đánh giá của giảng viên và cán bộ quản lý
về thực hiện kế hoạch rèn luyện KNNCKH

Tổng hợp ý kiến của giảng viên và cán bộ quản lý về

Trang
54
61
82
85
87
88
89
91
92
93
94
95
96
98
100
102
103
105
106
109
110
111
113


24

25
26
27
28
29

30
31
32

33
34
TT
1
2
3
4
5
6
7
8
9

Bảng 3.22

Bảng 4.1
Bảng 4.2
Bảng 4.3
Bảng 4.4
Bảng 4.5

Bảng 4.6
Bảng 4.7
Bảng 4.8

Bảng 4.9
Bảng 4.10.
Tên hình
vẽ
Hình. 2.1
Hình 2.2
Hình 2.3
Hình 3.1
Hình 3.2
Hình 3.3
Hình 3.4
Hình 3. 5
Hình 3.6

hình thức NCKH
Đánh giá của cán bộ quản lý, giảng viên về các yếu tố
ảnh hưởng đến rèn luyện KNNCKH cho giảng viên ở
các trường đại học trong quân đội
Nội dung rèn luyện KNNCKH cho giảng viên ở các
trường đại học trong quân đội
Các tiêu chí đánh giá và thang đánh giá quy trình rèn
luyện KNNCKH
Phân phối tần số điểm đánh giá trình độ đầu vào
KNNCKH nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng
Kết quả khảo sát trình độ đầu vào KNNCKH của

nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng
So sánh kết quả đánh giá về tính tích cực rèn luyện
KNNCKH của giảng viên nhóm thực nghiệm và
nhóm đối chứng
Thống kê kết quả sau thực nghiệm về sự tiến bộ của
KNNCKH
Phân phối tần suất về sự tiến bộ của KNNCKH
Bảng 4.8. Phân phối tần suất tích luỹ kết quả về sự
tiến bộ của KNNCKH của nhóm thực nghiệm và
nhóm đối chứng
Mức độ tiến bộ về KNNCKH sau thực nghiệm
Phân phối các tham số đặc trưng về sự tiến bộ của
các nhóm thực nghiệm và đối chứng

115
128
149
153
153

155
156
157

157
158
160

Nội dung
Các giai đoạn hình thành và phát triển của kỹ năng

Con đường hình thành và phát triển kỹ năng
Các bước hình thành KNNCKH
Tổng hợp đánh giá thái độ tham gia hoạt động NCKH
Tổng hợp mức độ đăng ký tên đề tài NCKH
Tỷ lệ giảng viên có và khơng tham gia NCKH
Ý kiến của giảng viên về cần thiết tổ chức rèn luyện
KNNCKH
Ý kiến của cán bộ quản lý về thực hiện kế hoạch rèn
luyện KNNCKH
Hình thức rèn luyện KNNCKH cho giảng viên

45
46
47
89
90
91
102
104
108


10
11
12
13
14

Hình 4. 1 Quy trình rèn luyện KNNCKH cho giảng viên
Biểu đồ 4.2 So sánh kết quả kiểm tra đầu vào KNNCKH của

nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng
Biểu đồ 4.3 So sánh kết sự tiến bộ KNNCKH của giảng viên
nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng
Đồ thị 4.4 Đồ thị biểu diễn tần suất tích luỹ về sự tiến bộ của kỹ
năng dạy học ở nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng
Biểu đồ 4.5 So sánh về sự tiến bộ của các KNNCKH nhóm đối
chứng và nhóm thực nghiệm

127
153
156
157
158


5
MỞ ĐẦU
1. Lý do lựa chọn đề tài luận án
Trước yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục và đột phá xây
dựng nguồn nhân lực chất lượng cao đang đặt ra yêu cầu không ngừng đổi
mới và nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo ở các trường đại học nói chung
và các trường đại học trong qn đội nói riêng, đặc biệt là cơng tác bồi dưỡng,
chuẩn hóa và nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên. Đối với các trường đại
học trong quân đội, giảng viên là bộ phận quan trọng, cơ bản, chủ yếu trong
các lực lượng sư phạm tham gia trực tiếp vào quá trình giáo dục đào tạo của
nhà trường. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Khơng có thầy giáo thì
khơng có giáo dục” [40, tr.84]. Nghị quyết Trung ương 2 khóa VIII cũng đã
nêu rõ: “Giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng của giáo dục” [23, tr.39].
Nghị quyết Trung ương 8 khóa XI cũng đã khẳng định: “Thực hiện chuẩn hóa
đội ngũ nhà giáo theo từng cấp học và trình độ đào tạo” [28, tr.8]. Như vậy,

giảng viên trong các nhà trường nói chung, giảng viên trong các trường cao
đẳng, đại học nói riêng có vai trị đặc biệt quan trọng, trực tiếp tác động biến
đổi hình thành những nhân cách người học theo mục tiêu đào tạo.
Nhà Tâm lý học người Nga N.V. Cudơmina đã viết: “Hoạt động của
người giảng viên như hoạt động của nhà khoa học, nhà văn, nhà nghệ sĩ và
nhà điêu khắc. Trong đó với đặc trưng tâm lý là nhà khoa học, người giảng
viên giảng dạy bộ môn khoa học đồng thời là nhà nghiên cứu, tìm tịi phát
hiện cái mới làm phong phú và sâu sắc thêm tri thức khoa học bộ môn đang
giảng dạy, đồng thời biết dẫn dắt người học tìm tịi, khám phá theo con đường
của nhà khoa học” [68, tr.168]. Điều đó có nghĩa là hoạt động NCKH của
giảng viên trước hết là để không ngừng nâng cao chất lượng giảng dạy, đồng
thời qua đó đóng góp cho nhân loại những giá trị khoa học mới của mình.
NCKH là một hoạt động, nhiệm vụ chun mơn cơ bản, trọng tâm của giảng
viên trong quá trình sư phạm tại nhà trường. NCKH của giảng viên chịu sự
tác động, quy định của nhiều yếu tố mà trực tiếp là chất lượng nắm và vận
dụng thành thạo hệ thống các KNNCKH. KNNCKH là một thành tố quan


6
trọng của năng lực NCKH, cùng với hệ thống các kỹ năng nghề nghiệp khác
hợp thành năng lực sư phạm của giảng viên. Mức độ thành thạo KNNCKH
không chỉ trực tiếp góp phần nâng cao chất lượng hoạt động dạy học, NCKH
mà còn tạo cơ sở để phát triển và củng cố hệ thống kỹ năng dạy học và giáo
dục qua đó nâng cao chất lượng dạy học và giáo dục của giảng viên.
Khi nghiên cứu về các hướng tiếp cận mới trong giáo dục, tiếp cận
năng lực và định hướng phát triển năng lực là một hướng tiếp cận chú ý đến
phát triển khả năng người học theo chuẩn đầu ra nhằm giúp cho quá trình dạy
học thực sự đạt hiệu quả, với tư cách chủ thể của quá trình nhận thức định
hướng phát triển năng lực, mục tiêu học tập của môn học được mô tả thông
qua các năng lực. Kết quả học tập được mô tả chi tiết và có thể quan sát, đánh

giá được. Định hướng phát triển năng lực nhằm đảm bảo chất lượng đầu ra
của việc dạy học, thực hiện mục tiêu phát triển toàn diện các phẩm chất nhân
cách, chú trọng năng lực vận dụng tri thức vào giải quyết các tình huống của
cuộc sống và nghề nghiệp.
Đào tạo và NCKH là hai nhiệm vụ cơ bản của người giảng viên đại học
nói chung và giảng viên ở các trường đại học trong quân đội nói riêng. Trên
thực tế hiện nay, nhiều giảng viên mới chỉ chăm lo thực hiện tốt nhiệm vụ
giảng dạy, chưa chú ý đến nhiệm vụ NCKH vì chưa nhận thức đúng đắn mối
quan hệ giữa giảng dạy và NCKH, chưa thấy được vai trò của NCKH đối với
chất lượng giảng dạy, mặt khác họ cũng thiếu hiểu biết và thiếu KNNCKH. Do
đó, chất lượng NCKH của giảng viên ở các trường đại học trong quân đội chưa
cao biểu hiện ở số lượng và chất lượng các cơng trình NCKH do giảng viên
thực hiện chưa nhiều, hoạt động NCKH của giảng viên ở các trường chưa phát
triển mạnh, việc nắm và vận dụng hệ thống các KNNCKH của giảng viên cịn
có những hạn chế cả chất lượng nắm, vận dụng hệ thống kiến thức về phương
pháp luận NCKH vào thực tiễn và khả năng sử dụng thành thạo các kỹ năng,
phương pháp trong quá trình nghiên cứu. Nguyên nhân chủ yếu là các trường
đại học trong quân đội cũng chưa thực sự coi trọng hoạt động NCKH của giảng
viên, chưa yêu cầu gắt gao và tạo điều kiện cho giảng viên thực hiện nhiệm vụ


7
NCKH. Vì vậy, địi hỏi việc rèn luyện KNNCKH cho giảng viên ở các trường
đại học trong quân đội cần được tổ chức một cách khoa học, có kế hoạch, theo
quy trình chặt chẽ. Mặt khác, cũng cần địi hỏi cao ở sự tự rèn luyện thường
xuyên, liên tục của mỗi giảng viên ở các trường đại học trong quân đội. Qua
những vấn đề phân tích trên cho thấy hoạt động giảng dạy và NCKH là một
trong những nhiệm vụ rất quan trong trong việc nâng cao chất lượng giáo dục
đào tạo, nhưng thực tế cho thấy KNNCKH của giảng viên ở các trường đại học
trong quân đội còn nhiều hạn chế bất cập, đòi hỏi phải tiến hành nhiều nội

dung, trong đó lựa chọn và sử dụng các biện pháp khoa học rèn luyện
KNNCKH cho giảng viên là yêu cầu cấp thiết hiện nay.
Vấn đề phát triển năng lực, định hướng phát triển năng lực cho các đối
tượng đang thu hút được sự quan tâm nghiên cứu của nhiều nhà khoa học, tuy
nhiên, nội dung cụ thể về rèn luyện KNNCKH cho giảng viên ở các trường đại
học trong quân đội theo định hướng phát triển năng lực chưa được tác giả nào
quan tâm nghiên cứu một cách có hệ thống. Chính vì vậy chúng tơi lựa chọn đề
tài “Rèn luyện kỹ năng nghiên cứu khoa học cho giảng viên ở các trường đại
học trong quân đội theo định hướng phát triển năng lực” nhằm khắc phục
những bất cập, hạn chế trên đây và góp phần nâng cao tồn diện chất lượng dạy
học và NCKH của giảng viên ở các trường đại học trong quân đội hiện nay.
2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn về rèn luyện KNNCKH,
luận án đề xuất các biện pháp rèn luyện KNNCKH theo định hướng phát
triển năng lực nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy và NCKH cho đội ngũ
giảng viên, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo của các trường đại học
trong quân đội hiện nay.
Nhiệm vụ nghiên cứu
Tổng quan các cơng trình nghiên cứu có liên quan đến rèn luyện
KNNCKH cho giảng viên nhằm kế thừa những thành tựu, đồng thời xây dựng
hướng nghiên cứu mới cho đề tài luận án.


8
Làm rõ cơ sở lý luận về rèn luyện KNNCKH cho giảng viên ở các
trường đại học trong quân đội theo định hướng phát triển năng lực.
Khái quát tình hình và đánh giá thực trạng rèn luyện KNNCKH cho
giảng viên ở các trường đại học trong quân đội hiện nay.
Đề xuất các biện pháp rèn luyện KNNCKH cho giảng viên ở các

trường đại học trong quân đội theo định hướng phát triển năng lực.
Tổ chức thực nghiệm sư phạm để kiểm chứng tính khả thi của biện
pháp được đề xuất.
3. Khách thể, đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Khách thể nghiên cứu
Hoạt động NCKH của giảng viên ở các trường đại học trong quân đội.
Đối tượng nghiên cứu
Quá trình rèn luyện kỹ năng nghiên cứu khoa học cho giảng viên ở các
trường đại học trong quân đội theo định hướng phát triển năng lực.
Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi về nội dung: Luận án tập trung nghiên cứu những vấn đề lý
luận và thực tiễn về rèn luyện KNNCKH, đề xuất biện pháp rèn luyện
KNNCKH cho giảng viên KHXH&NV ở các trường đại học trong quân đội
theo định hướng phát triển năng lực.
Định hướng phát triển năng lực (năng lực thực hiện) chú trọng vào phát
triển năng lực hoạt động NCKH thơng qua bồi dưỡng, bổ sung và hồn thiện
các kỹ năng thực hành trong hoạt động NCKH.
Đối tượng được rèn luyện KNNCKH là đội ngũ cán bộ giảng dạy ở các
trường đại học trong quân đội. Trong đó tập trung vào các giảng viên có chức
danh giảng dạy là trợ giảng và giảng viên.
Phạm vi về không gian: Luận án tập trung khảo sát ở một số trường đại
học tiêu biểu trong quân đội, cụ thể: Trường Sĩ quan Lục quân 1, Trường Sĩ
quan Lục quân 2, Trường Sĩ quan Chính trị, Học viện Hậu cần, Học viên
Phịng khơng - Không quân.


9
Phạm vi tổ chức thực nghiệm: Luận án tổ chức thực nghiệm xây dựng
và thực hiện quy trình rèn luyện KNNCKH cho giảng viên ở các trường đại
học trong quân đội theo định hướng phát triển năng lực (Biện pháp 4.1.2).

Quy trình rèn luyện KNNCKH là thứ tự các khâu các bước của q trình rèn
luyện, tương xứng với nó là hệ thống các KNNCKH cần rèn luyện cho giảng
viên ở các trường đại học trong quân đội.
Phạm vi về thời gian: Các số liệu phục vụ luận án được giới hạn chủ
yếu từ năm 2013 đến nay.
4. Giả thuyết khoa học
Hệ thống KNNCKH cần rèn luyện cho giảng viên ở các trường đại học
trong quân đội là kỹ năng phức hợp được hình thành, phát triển từ việc nắm
vững kiến thức phương pháp luận NCKH với thực tiễn hoạt động dạy học và
NCKH của giảng viên. Nếu, trong quá trình rèn luyện KNNCKH cho giảng
viên ở các trường đại học trong quân đội theo định hướng phát triển năng lực,
các lực lượng sư phạm được nâng cao ý thức, trách nhiệm, thực hiện quy trình
rèn luyện hợp lý cùng với nội dung, hình thức rèn luyện phù hợp, phong phú
đa dạng, đồng thời khuyến khích được giảng viên tham gia rèn luyện, tích
cực, chủ động, sáng tạo, linh hoạt tiếp thu được kiến thức phương pháp luận
NCKH, phát triển được hệ thống KNNCKH dựa trên sự trải nghiệm và trình
độ chun mơn của mỗi giảng viên… thì, KNNCKH của giảng viên ở các
trường đại học trong quân đội được hình thành, phát triển vững chắc, đáp ứng
yêu cầu nhiệm vụ dạy học và NCKH của nhà trường trong bối cảnh đổi mới
giáo dục và đào tạo hiện nay.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
Phương pháp luận
Dựa trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử
của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng
Cộng sản Việt Nam, Quân ủy Trung ương về giáo dục - đào tạo và xây dựng,
phát triển đội ngũ nhà giáo. Trong quá trình nghiên cứu, tác giả tiếp cận vấn
đề theo các quan điểm phương pháp luận trong NCKH đó là:


10

Tiếp cận hệ thống - cấu trúc
Kỹ năng nghiên cứu khoa học của giảng viên là một hệ thống toàn vẹn
bao gồm nhiều kỹ năng quan hệ mật thiết với nhau như: Nhóm kỹ năng chuẩn
bị nghiên cứu; nhómk kỹ năng triển khai nghiên cứu; nhóm kỹ năng trình bày
kết quả nghiên cứu và nhóm kỹ năng chuyên biệt. Khi xem xét q trình rèn
luyện KNNCKH cho giảng viên, khơng thể xem xét một cách riêng lẻ mà
phải luôn đặt chúng vào hệ thống, chịu sự ảnh hưởng, tác động từ bên trong
và cả bên ngoài của các mối liên hệ của những hệ thống đó.
Tiếp cận thực tiễn
Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn về KNNCKH của giảng viên và rèn
luyện KNNCKH cho giảng viên ở các trường đại học trong quân đội. Thể
hiện sự thống nhất, gắn kết chặt chẽ giữa thực tiễn dạy học và NCKH của
giảng viên với nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo trong bối cảnh đổi mới
giáo dục. Từ đó tạo thành động cơ thúc đẩy quá trình hình thành và phát triển
KNNCKH của giảng viên ở các trường đại học trong quân đội.
Tiếp cận năng lực
Mỗi cá nhân đều cần đạt đến những năng lực nhất định trong các hoạt
động của công việc bản thân họ đang làm cũng như trong đời sống xã hội của
họ. Như vậy, trong hoạt động NCKH mỗi giảng viên cần có những năng lực
NCKH để thực hiện hiệu quả nhiệm vụ nghiên cứu. Rèn luyện KNNCKH cho
giảng viên theo định hướng phát triển năng lực là hình thành và phát triển các
năng lực thực hiện, năng lực hoạt động NCKH. Do đó, khi nghiên cứu xây
dựng biện pháp rèn luyện KNNCKH bằng chính năng lực NCKH của mình.
Phương pháp nghiên cứu
Đề tài sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu của khoa học
chuyên ngành và liên ngành, bao gồm:
Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý thuyết
Nghiên cứu các tài liệu, các cơng trình nghiên cứu trong và ngoài nước
về hoạt động NCKH, KNNCKH; sự hình thành phát triển kỹ năng và về bồi
dưỡng, rèn luyện KNNCKH cho giảng viên nói chung và bồi dưỡng, rèn

11
luyện KNNCKH cho giảng viên ở các trường đại học trong quân đội nói riêng
theo định hướng phát triển năng lực thơng qua phân tích, tổng hợp, so sánh,
hệ thống hóa, khái quát hóa, từ đó rút ra những kết luận khái quát làm cơ sở lý
luận cho đề tài nghiên cứu.
Nghiên cứu các văn kiện của Đảng, các chỉ thị, chủ trương, quyết định
của Nhà nước, các Bộ ngành có liên quan đến đào tạo, phát triển, bồi dưỡng
cho đội ngũ giảng viên.
Nghiên cứu các quan niệm mới trong giáo dục như: Tiếp cận năng lực
và định hướng phát triển năng lực làm cơ sở cho việc nghiên cứu, xây dựng
khung lý luận của rèn luyện KNNCKH cho giảng viên ở các trường đại học
trong quân đội theo định hướng phát triển năng lực.
Nguồn tài liệu phục vụ nghiên cứu là: Các giáo trình, tài liệu, đề tài về
NCKH, kỹ năng, KNNCKH, bồi dưỡng, rèn luyện KNNCKH của người
giảng viên…; các cơng trình khoa học, bài báo khoa học có liên quan đến đề
tài đã được cơng bố và đăng tải trên các tạp chí, kỷ yếu hội thảo khoa học
trong và ngồi nước.
Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp điều tra: Được xây dựng trên cơ sở lý luận và thực tiễn
của vấn đề được nghiên cứu. Luận án điều tra, khảo sát ý kiến bằng phiếu
ankét đối với 90 cán bộ quản lý, 390 giảng viên trực tiếp giảng dạy các môn
KHXH&NV của 05 học viện, nhà trường trong quân đội, cụ thể: Trường Sĩ
quan Lục quân 1, Trường Sĩ quan Lục quân 2, Trường Sĩ quan Chính trị, Học
viện Hậu cần và Học viện Phịng khơng Khơng qn nhằm tìm hiểu thực
trạng về hoạt động NCKH và KNNCKH và rèn luyện KNNCKH cho giảng
viên ở các trường đại học trong quân đội hiện nay.
Phương pháp quan sát: Quan sát hoạt động giảng dạy và NCKH của
giảng viên và hoạt động rèn luyện KNNCKH, từ đó rút ra những kết luận có

liên quan đến nội dung nghiên cứu.
Phương pháp phỏng vấn: Sử dụng mẫu phiếu phóng vấn sâu
đối với giảng viên và cán bộ quản lý về vấn rèn luyện KNNCKH. Phương


12
pháp được sử dụng nhằm thu thập thông tin định tính đánh giá khách quan
nhận thức của giảng viên về rèn luyện KNNCKH, làm sáng rõ thực trạng
rèn luyện KNNCKH cho giảng viên ở các trường đại học trong quân đội và
kết quả thực nghiệm.
Phương pháp tọa đàm: Trao đổi với cán bộ, giảng viên ở các khoa giáo
viên và cán bộ quản lý các khoa ở các trường đại học trong quân đội, nhằm
làm rõ hơn nữa thông tin thu được về hoạt động rèn luyện KNNCKH cho
giảng viên, từ đó rút ra những kết luận phục vụ nghiên cứu.
Phương pháp nghiên cứu sản phẩm: Nghiên cứu phân tích các sản
phẩm NCKH và hoạt động NCKH của giảng viên, qua đó đánh giá trình độ
năng lực, hệ thống các KNNCKH để có kết luận cho đề xuất các biện pháp
rèn luyện KNNCKH cho giảng viên.
Phương pháp phân tích và tổng kết kinh nghiệm: Tổng kết kinh nghiệm
thực hiện rèn luyện KNNCKH cho giảng viên ở các trường đại học trong
quân đội tạo cơ sở thực tiễn cho việc đề xuất các biện pháp rèn luyện
KNNCKH cho giảng viên phù hợp nhu cầu và năng lực của đội ngũ giảng
viên và điều kiện thực tiễn của các trường đại học trong quân đội.
Phương pháp chuyên gia: Xin ý kiến chuyên gia của một số nhà khoa
học, nhà sư phạm có uy tín trong và ngồi qn đội đã và đang tham gia vào
quá trình dạy học và NCKH ở bậc đại học, nhằm đánh giá sự tường minh của
lý luận và tính khả thi của biện pháp rèn luyện KNNCKH cho giảng viên ở
các trường đại học trong quân đội theo định hướng phát triển năng lực.
Phương pháp thực nghiệm sư phạm: Tổ chức thực nghiệm biện pháp
cho 30 giảng viên đang dạy học và NCKH tại Trường sĩ quan Lục quân 1

nhằm chứng minh tính đúng đắn và tính hiệu quả biện pháp rèn luyện
KNNCKH cho giảng viên đã đề xuất trong luận án.
Phương pháp nghiên cứu trường hợp: Nghiên cứu, đánh giá hai trường
hợp cụ thể của Trường Sĩ quan Lục quân 1 và Trường Sĩ quan Chính trị thuộc
phạm vi nghiên cứu của luận án, gắn với giả thuyết nghiên cứu liên quan đến
hình thành các KNNCKH thơng qua trường hợp cụ thể, điển hình từ đó rút ra


13
nhận định khoa học về hình thành KNNCKH. Phân tích mức độ hoàn thành
nhiệm vụ dạy học và NCKH, kết quả tham gia các hoạt động thực tiễn ở đơn
vị. Phân tích nhận thức thái độ, nhận thức và kỹ năng của giảng viên trong
quá trình thực hiện hoạt động NCKH.
Phương pháp thống kê toán học: Đề tài sử dung phương pháp thống kê
toán học và phần mềm SPSS để xử lý số liệu cho phần thực trạng và thực
nghiệm nhằm rút ra những kết luận cần thiết.
6. Những đóng góp mới của luận án
Luận giải làm sáng tỏ cơ sở lý luận của rèn luyện KNNCKH cho
giảng viên theo định hướng phát triển năng lực. Xây dựng được các nhóm
và hệ thống các KNNCKH cụ thể cần rèn luyện cho giảng viên ở các
trường đại học trong quân đội. Phát triển các khái niệm về định hướng
phát triển năng lực và định hướng phát triển năng lực trong NCKH. khái
quát những yếu tố tác động tới rèn luyện KNNCKH cho giảng viên ở các
trường đại học trong quân đội.
Phác họa bức tranh về thực trạng KNNCKH của giảng viên và rèn
luyện KNNCKH cho giảng viên ở các trường đại học trong quân đội hiện nay.
Qua đó làm rõ những mặt đạt được, chưa đạt được, những yếu kém, những
khó khăn của giảng viên khi tham gia vào hoạt động NCKH. Đồng thời cũng
phản ánh những vấn đề còn bất cập, cịn thiếu sót trong rèn luyện KNNCKH
cho giảng viên ở các trường đại học trong quân đội.

Trên cơ sở đó đề xuất các biện pháp rèn luyện KNNCKH cho giảng
viên ở các trường đại học trong quân đội theo định hướng phát triển năng lực
xuất phát từ yêu cầu nhiệm vụ giáo dục đào tạo, NCKH, mục tiêu và nội dung
chuẩn hóa đội ngũ giảng viên nhà trường trong quân đội, nâng cao nhận thức
và phát huy có hiệu quả vai trò của các lực lượng sư phạm trong mỗi nhà
trường và phù hợp với đặc điểm của giảng viên ở các trường đại học trong
quân đội. Thực nghiệm sư phạm chứng minh các biện pháp mà luận án đề
xuất là khả thi và áp dụng hiệu quả, có góp phần nâng cao chất lượng hoạt
động dạy học và NCKH của giảng viên


14
7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án
Ý nghĩa lý luận
Kết quả nghiên cứu cung cấp những luận cứ, cơ sở khoa học góp phần
phục vụ cho công tác lãnh đạo, chỉ đạo, nâng cao chất lượng giảng dạy và
NCKH của giảng viên ở các trường đại học trong quân đội, đồng thời luận án
có thể làm tài liệu tham khảo phục vụ nghiên cứu, giảng dạy và các hoạt động
giáo dục đào tạo của mỗi nhà trường.
Ý nghĩa thực tiễn
Trên cơ sở kết quả nghiên cứu của luận án, có thể làm tài liệu tham
khảo và vận dụng vào trong thực tiễn rèn luyện KNNCKH của giảng viên ở
các trường đại học trong quân đội hiện nay.
8. Kết cấu luận án
Luận án được kết cấu gồm: Mở đầu; 4 chương (14 tiết); kết luận, kiến
nghị, danh mục các cơng trình khoa học của tác giả đã công bố, danh mục tài
liệu tham khảo và phụ lục.


15

Chương 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
CĨ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI
1.1. Những cơng trình nghiên cứu có liên quan đến nghiên cứu
khoa học, kỹ năng nghiên cứu khoa học
1.1.1. Các nghiên cứu ở ngoài nước
Hoạt động NCKH đã được các giới tri thức quan tâm ngay trong quá trình
đào tạo. Tác giả M.T.Lubixuna và A.A.Gơroxepxki (1971), Tổ chức công việc tự
học của sinh viên [30]. Cho rằng NCKH của sinh viên đại học là một trong
những hình thức hồn thiện nhất về mặt đào tạo khoa học, có hiệu quả thiết thực
đối với việc nâng cao trình độ của sinh viên, NCKH là một hình thức tổ chức
dạy học cơ bản và rất quan trong ở các trường đại học.
Tác giả P.T. Prikhodko (1979), Tổ chức và phương pháp công tác
NCKH [61], đã giới thiệu những nét đặc trưng cơ bản của hoạt động NCKH
của sinh viên, tác giả đánh giá tầm quan trọng của việc tổ chức cho sinh viên
làm niên luận, khóa luận tốt nghiệp, coi đây là những hình thức tập dượt
NCKH, nhờ đó mà sinh viên có khả năng tự học suốt đời.
Tác giả S.I.Ackhanghenxki (1979), Những bài giảng về lý luận dạy
học [1]. Cho rằng: khóa luận, đồ án tốt nghiệp là những cơng trình độc lập
cuối cùng của sinh viên ở giai đoạn cuối khóa học và được coi là cơng trình
khoa học độc đáo, bởi vì nó trình bày một trong những vấn đề cấp thiết của
ngành chun mơn nào đó mà sinh viên nghiên cứu.
Tác giả S.I.Zinoviev (1982), Quá trình dạy học ở trường Đại học Xô
Viết [99], đã nhấn mạnh đến ý nghĩa của việc làm khóa luận của sinh viên đại
học trong quá trình đào tạo. Theo tác giả, hoạt động NCKH của sinh viên đại
học có vai trị, ý nghĩa to lớn, giúp sinh viên phát triển tính độc lập, phẩm
chất, năng lực NCKH.
Tác giả KenBain (1998), Phẩm chất của những nhà giáo ưu tú [54].
Tác giả cho rằng phẩm chất của nhà giáo ưu tú là tổng hợp nhiều yếu tố như
tri thức, kinh nghiệm, kỹ năng, các cơng trình, sản phẩm NCKH... Nhưng để

16
tích luỹ, hồn thiện những phẩm chất đó, nhà giáo phải theo đuổi những phát
triển NCKH trong phạm vi chuyên mơn của mình.
Ở Hoa Kỳ, trong Chiến lược 1988-2000 của Bộ Giáo dục đã ghi nhận
NCKH góp phần cải thiện nền giáo dục quốc gia và họ đã xác định những vấn
đề ưu tiên tổ chức cho sinh viên NCKH. Fancesco Cordasco và Elliots
S.M.Galner (Hoa Kỳ), viết tài liệu “Research and Report Writing” (Nghiên
cứu và viết báo cáo), tài liệu đã chỉ dẫn những kỹ năng cụ thể để sinh viên
thực hiện cơng trình nghiên cứu như lựa chọn đề tài, cách sử dụng thư viện để
thu thập, nghiên cứu tài liệu, các kỹ thuật kết cấu bản báo cáo.
Tác giả Gary Anderson (1990), Fundamentals of educational Research
(Các nguyên tắc cơ bản của nghiên cứu khoa học giáo dục) [21]. Tác giả chỉ
ra cho sinh viên và những người nghiên cứu ở mọi lĩnh vực cách xây dựng kế
hoạch nghiên cứu với những phương pháp cần thiết. Tác giả đặt trọng tâm vào
việc giới thiệu các nguyên tắc, phương pháp cũng như những công cụ, kỹ
thuật cần thiết khi NCKH giáo dục và cung cấp cho sinh viên lý thuyết về
KNNCKH như tiến hành một cuộc điều tra mẫu, thiết kế một bảng câu hỏi và
kỹ thuật sử dụng phương pháp phỏng vấn.
Tác giả John P. Keeves (1996), Education Research, Methodology and
Measurement (Tổ chức nghiên cứu khoa học) [21]. Trong tài liệu này, các tác
giả đã giới thiệu quá trình tổ chức và hướng dẫn NCKH, đặc biệt tác giả chú ý
đến việc hướng dẫn sinh viên các thủ tục và kỹ thuật nghiên cứu, phương pháp
đo lường, sử dụng máy tính và các thiết bị trong NCKH.
Những cơng trình trên cho thấy, các tác giả đã trình bày khá toàn diện
các vấn đề về lý thuyết NCKH và phương pháp luận NCKH như: cách thức,
phương pháp, hình thức tổ chức và kỹ năng tiến hành hoạt động NCKH. Về
kỹ năng và cách thức tổ chức, rèn kỹ năng nghiên cứu, cách kiểm tra đánh giá
và những điều kiện khác để thực hiện việc NCKH đạt kết quả các tác giả đề

cập ở mức độ khái quát chung chưa đi vào cụ thể. Đây thực sự là những gợi
mở bước đầu quan trọng, là tiền đề giúp tác giả xây dựng cơ sở lý luận cho đề
tài nghiên cứu của mình.


17
1.1.2. Các nghiên cứu ở trong nước
Nghiên cứu khoa học và KNNCKH đã được nhiều nhà khoa học trong
nước quan tâm nghiên cứu:
Nguyễn Thị Hảo (1986), Tìm hiểu quá trình hình thành kỹ năng nghiên
cứu khoa học giáo dục của sinh viên các trường Đại học Sư phạm [31], đã
đưa ra hai biện pháp cơ bản để hình thành KNNCKH giáo dục cho sinh viên
các trường đại học sư phạm, đó là: dạy lý thuyết về phương pháp NCKH giáo
dục và tổ chức cho sinh viên thực hiện các bài tập sáng tạo giúp họ hình thành
hệ thống KNNCKH. Đã đề xuất các biện pháp hình thành KNNCKH giáo dục
cho sinh viên, trong đó đáng chú ý là biện pháp nâng cao ý thức thái độ của
sinh viên đối với hoạt động NCKH của giáo viên; tăng cường hướng dẫn sinh
viên thực hiện các bài tập sáng tạo; tạo điều kiện cơ sở vật chất, nguồn tài
liệu, kinh phí tối thiểu cho hoạt động NCKH của sinh viên.
Tác giả Trần Đình Tuấn (2008), Phương pháp luận nghiên cứu khoa
học, [80]. Đã làm rõ những vấn đề chung về phương pháp luận NCKH; quan
điểm phương pháp luận trong NCKH; phương pháp NCKH; đề tài NCKH;
công bố và đánh giá kết quả NCKH; tổ chức NCKH của học viên; quản lý
hoạt động NCKH trong quân đội.
Nguyễn Văn Phúc (2008), Nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học
cho học viên đào tạo cán bộ chính trị cấp phân đội ở Học viện Chính trị quân
sự hiện nay,[57]. Tác giả đã luận giải về đặc điểm NCKH, tiêu chí đánh giá
chất lượng, đánh giá thực trạng, xác định nguyên nhân, rút ra những kinh
nghiệm nâng cao chất lượng NCKH của học viên ở Học viện Chính trị quân
sự hiện nay. Xác định những yếu tố tác động, phương hướng, yêu cầu, đề xuất

một số giải pháp cơ bản, cấp thiết để nâng cao chất lượng NCKH cho học
viên đào tạo chính trị viên tại Học viện Chính trị quân sự.
Phạm Thị Thu Hoa (2008), Kỹ năng nghiên cứu khoa học của sinh viên
khoa học xã hội nhân văn [38]. Hệ thống hóa những cơ sở lý luận về
KNNCKH của sinh viên dưới góc độ tâm lý học. Đánh giá thực trạng
KNNCKH của sinh viên và xác định nguyên nhân của thực trạng đó. Qua đó


18
tác giả tổ chức thực nghiệm sư phạm thấy được tác động nhằm hình thành và
phát triển KNNCKH của sinh viên.
Tác giả Vũ Ngọc Hải (2010), Kinh nghiệm của một số nước về phát triển
giáo dục và đào tạo, khoa học cơng nghệ gắn với xây dựng đội ngũ trí thức [90],
cuốn sách gồm 535 trang giới thiệu kinh nghiệm phát triển giáo dục và đào tạo,
khoa học công nghệ gắn với xây dựng đội ngũ trí thức của: Cộng hoà Liên bang
Đức, Hàn Quốc, Hoa Kỳ, Nhật Bản, Singapo, Trung Quốc.
Tác giả Vũ Cao Đàm (Chủ biên, 2012), Phương pháp luận nghiên cứu
khoa học [19], sách gồm 207 trang giới thiệu các vấn đề cơ bản về phương
pháp luận NCKH. Tác giả khẳng định: NCKH là hoạt động trí tuệ sáng tạo
của các nhà khoa học nhằm nhận thức thế giới, tạo ra hệ thống tri thức có giá
trị và ứng dụng chúng vào việc cải tạo thế giới khách quan. Đồng thời tác giả
phân loại NCKH theo chức năng gồm có: nghiên cứu mơ tả; nghiên cứu giải
thích; nghiên cứu giải pháp; nghiên cứu dự báo. Phân loại theo các giai đoạn
nghiên cứu gồm: nghiên cứu cơ bản; nghiên cứu ứng dụng; nghiên cứu triển
khai. Đây là cơ sở quan trọng để nghiên cứu sinh lựa chọn kế thừa, phát triển
phương pháp NCKH trong luận án của mình.
Bài báo của tác giả Trần Mai Uớc (2012), “Nghiên cứu khoa học của giảng
viên, yếu tố khoa học góp phần nâng cao chất lượng đào tạo ở các trường Đại học
hiện nay” [87]. Hiện nay, bất cứ một trường đại học nào cũng đều có hai nhiệm vụ
chính và quan trọng nhất đó chính là: đào tạo và NCKH. Đây là hai hoạt động có

mối quan hệ hữu cơ, hai nhiệm vụ cơ bản chiến lược của nhà trường, trong đó
việc giảng viên nhà trường tích cực tham gia các hoạt động NCKH là một trong
những biện pháp quan trọng, bắt buộc, cần thiết để hướng đến nâng cao chất
lượng đào tạo, đáp ứng tốt hơn nhu cầu ngày càng khắt khe của xã hội.
Nguyễn Trọng Tuấn (2013), “Thực trạng kỹ năng nghiên cứu khoa học
của giảng viên ngồi cơng lập tại Thành phố Hồ Chí Minh” [78]. Trong những
năm qua sự phát triển của đội ngũ giảng viên chưa đạt đến mức tương thích
với sự gia tăng quy mơ và yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục đại học ở
nước ta. Cần phát triển mạnh mẽ đội ngũ giảng viên cả số lượng và chất
lượng theo mục tiêu đề ra của chiến lược phát triển giáo dục 2011-2020.


19
Trong đó hoạt động NCKH của giảng viên là một trong những nhiệm vụ
chính có vai trị đặc biệt quan trọng trong việc giúp giảng viên mở rộng, đào
sâu kiến thức chuyên môn để giảng dạy tốt hơn. Một trong những yếu tố quan
trọng quyết định trực tiếp chất lượng, hiệu quả đào tạo đó chính là trình độ
của đội ngũ giảng viên. Trình độ của giảng viên được thể hiện qua năng lực
dạy học và NCKH vì vậy cần phát triển KNNCKH cho giảng viên. Kết quả
khảo sát cho thấy KNNCKH của giảng viên còn hạn chế, hứng thú với hoạt
động NCKH không cao, mức độ thực hiện các cơng trình NCKH thấp. Do đó,
cần nâng cao và hồn thiện hệ thống KNNCKH cho giảng viên yếu tố quan
trọng nâng cao chất lượng, hiệu quả NCKH.
ĐàoThị Oanh (2014), “Năng lực nghiên cứu khoa học giáo dục của giảng
viên đại học” [55]. Nội dung bài báo đề cập đến thực trạng năng lực NCKH của
giảng viên đại học sư phạm được thể hiện ở 3 mặt gồm: “KNNCKH giáo dục”,
“Kinh nghiệm thực tiễn về giáo dục, về NCKH” và “Kĩ năng phổ biến ứng dụng
kết quả NCKH giáo dục vào giảng dạy thực tiễn”. Trên cơ sở thực trạng này,
nhóm nghiên cứu đề xuất một số kiến nghị về giải pháp nâng cao năng lực
NCKH giáo dục cho giảng viên nhằm góp phần nâng cao chất lượng đào tạo của

trường đại học sư phạm. Đây là một trong những nội dung nghiên cứu thuộc
Chương trình Khoa học Giáo dục cấp Bộ “Đổi mới đào tạo giáo viên trong
trường Đại học Sư phạm đáp ứng yêu cầu giáo dục phổ thông thời kỳ cơng
nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế”. Đồng thời, vai trò của giáo dục
đối với sự phát triển của một quốc gia đã ngày càng được khẳng định khiến cho
nhiều nước trên thế giới đang nỗ lực thực hiện các cuộc cải cách sâu rộng trong
lĩnh vực giáo dục dựa trên kết quả những nghiên cứu nghiêm túc, quy mô về
khoa học giáo dục. NCKH giáo dục là một nhu cầu khẩn thiết để xây dựng cơ sở
lý luận dẫn đường cho cải cách giáo dục, cho những quyết sách về giáo dục.
Nguyễn Ngọc Cường (2018), “Bồi dưỡng kỹ năng nghiên cứu khoa học
cho đội ngũ giảng viên trẻ ở các trường đại học, cao đẳng hiện nay” [15].
KNNCKH của giảng viên trẻ ở các trường đại học, cao đẳng là tổng hợp các yếu
tố về trình độ tri thức, khả năng tư duy sáng tạo, phương pháp khoa học, những
kiến thức, kinh nghiệm thực tiễn đã được trang bị, được tích lũy của giảng viên trẻ


20
vận dụng vào việc phát hiện, giải quyết đúng đắn những vấn đề lí luận và thực tiễn
nhằm nghiên cứu thành cơng các cơng trình, sản phẩm khoa học theo u cầu,
nhiệm vụ. Trong q trình NCKH có những vấn đề phức tạp và những mâu thuẫn
xuất hiện trong từng giai đoạn nghiên cứu, vì thế địi hỏi đội ngũ giảng viên trẻ
phải có những KNNCKH cơ bản mới giải quyết được mục đích, nhiệm vụ nghiên
cứu đề ra như: Nhóm kỹ năng phát hiện vấn đề nghiên cứu, nhóm kỹ năng triển
khai vấn đề nghiên cứu và nhóm kỹ năng công bố kết quả nghiên cứu.
Các sách tham khảo, luận án, đề tài, cơng trình khoa học, các bài báo,
bài tham gia hội thảo liên quan đến NCKH trên đã có những đóng góp nhất
định cả về lý luận và thực tiễn, chỉ ra các quan niệm về kỹ năng, NCKH, hoạt
động NCKH, vị trí vai trị của hoạt động NCKH trong nhà trường quân đội...
Nghiên cứu sinh trân trọng kế thừa, phát triển, đi sâu làm rõ vấn đề kỹ năng,
bồi dưỡng KNNCKH cho giảng viên ở các đại học trong qn đội mà các

cơng trình chưa đề cập hoặc đề cập nhưng chưa sâu sắc.
1.2. Những công trình nghiên cứu có liên quan đến bồi dưỡng, rèn
luyện kỹ năng nghiên cứu khoa học, định hướng phát triển năng lực
1.2.1. Các nghiên cứu ở ngoài nước
Hoạt động NCKH và rèn luyện, bồi dưỡng cho giảng viên ở các
trường Cao đẳng, Đại học được các nước trên thế giới quan tâm đầu tư và
phát triển, thể hiện ở các nước như sau:
Các trường Đại học, Cao đẳng ở Mỹ giảng viên để trở thành học giả
thì đầu tiên phải trở thành một nhà nghiên cứu và công bố các bài viết khoa
học là thước đo chính của hoạt động NCKH. Những mâu thuẫn về chức
năng học thuật trong NCKH đã làm ảnh hưởng đến tính tích cực của các
giảng viên, làm yếu đi sức sống của trường học và tạo ra những ảnh hưởng
xấu đối với người học. Theo nghiên cứu, tư năm 1738 các trường đại học,
cao đẳng vẫn luôn nỗ lực NCKH. Năm 1738, nhà khoa học Jonh Winthrorp
đã có một phịng thí nghiệm riêng chun dùng để tiến hành thực nghiệm.
Năm 1802 khi Benami Siliman trở thành giảng viên hóa học đầu tiên của
Đại học Yale, ngồi ơng ra cả nước Mỹ cũng chỉ có 21 giảng viên thực hiện
chế độ làm việc cả ngày về khoa học.