SKKN một số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 4

MỞ ĐẦU

I.LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Dân gian ta có câu:“Nét chữ, nết người”, quả đúng như vậy, chữ viết cũng là
một trong những biểu hiện của tính nết con người. Ở tiểu học, bậc học được
xem là nền tảng đặt cơ sở ban đầu cho việc hình thành nhân cách con người thì
chữ viết lại càng giữ vị trí quan trọng. Ngoài những kiến thức cơ bản, rèn chữ
viết là con đường hình thành nhân cách, thói quen và những đức tính đẹp nhất
cho lứa tuổi tiểu học. Như cố thủ tướng Phạm Văn Đồng đã từng dạy “ Chữ viết
cũng là biểu hiện của nết người. Dạy cho học sinh viết đúng, viết cẩn thận, viết
đẹp là góp phần rèn luyện cho các em tính cẩn thận, tính kỉ luật, lịng tự trọng
đối với mình cũng như đối với thầy cơ và bạn đọc bài vở của mình”. Lên lớp 4,
do yêu cầu phải viết nhiều hơn nên chữ viết của học sinh ở khối này có chiều
hướng đi xuống. Chính những yêu cầu và lí do trên mà tôi đã quyết tâm chọn đề
tài“MỘT SỐ BIỆN PHÁP RÈN CHỮ VIẾT CHO HỌC SINH LỚP 4”

II.MỤC ĐÍCH CỦA ĐỀ TÀI
1. Chia sẻ với đồng nghiệp về những phương pháp đã sử dụng và đã áp dụng có
hiệu quả trong việc rèn chữ viết cho học sinh lớp 4.
2. Nhận được những lời góp ý chân tình của ban giám hiệu nhà trường, của Ban
giám khảo Phòng GD-ĐT, Sở GD-ĐT và của các đồng nghiệp để tôi phát huy
hơn nữa những ưu điểm, khắc phục những hạn chế, thiếu sót.
3. Rèn luyện tinh thần ham học hỏi, sự say mê sáng tạo chữ viết và lịng nhiệt
huyết trong cơng tác giáo dục.


III.NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ TÀI
1. Tìm hiểu những thuận lợi và khó khăn trong việc dạy và học rèn chữ
cho

học sinh khối lớp 4

2. Đề ra một số biện pháp nhằm góp phần rèn chữ viết đẹp cho hoc sinh
khối lớp 4

IV.PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI
1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu
2. Phương pháp điều tra
3. Phương pháp làm mẫu
4. Phương pháp thực hành
5. Phương pháp so sánh, đối chiếu
V.ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
Học sinh lớp 4 trường tiểu học An Bình B


NỘI DUNG
A.CƠ SỞ LÍ LUẬN:
Viết chữ là một cơng cụ quan trọng được sử dụng trong nhiều môn học. Viết
chữ kém-chậm, có thể ảnh hưởng đến việc học tất cả các mơn học khác. Hơn
nữa, khi viết chữ được nhìn nhận như một hoạt động gian khổ và tốn nhiều thời


gian thì động cơ viết chữ cũng giảm sút rất nhiều, dẫn đến việc thiếu luyện tập.
Tình trạng này tạo thành những khó khăn cho hoạt động luyện viết. Chính vì
vậy cần có biện pháp giúp các em đam mê rèn chữ viết, không chỉ ở tiết Tiếng
Việt mà ở tất cả các tiết học khác.

B.THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ:
I.THUẬN LỢI
- Đa số giáo viên khối 4 trong trường đều nắm bắt được quy định, quyết định
của BGD&ĐT về việc rèn chữ viết cho học sinh qua các môn học.

- Một số học sinh rất có ý thức tự giác trong việc rèn chữ viết.
- BGH nhà trường rất quan tâm đến việc rèn chữ của học sinh. Mỗi năm, nhà
trường đều tổ chức thi “Sao khuê” nhằm phát hiện ra các tài năng viết chữ, đồng
thời phát huy tinh thần hiếu học và yêu chữ Việt của học sinh.

II.KHÓ KHĂN
- Ở trong trường tiểu học, trong những năm học gần đây, học sinh viết chữ xấu
là một tình trạng đáng báo động. Hiện nay học sinh lựa chọn đủ các loại bút để
viết, đặc biệt là học sinh rất u thích với chiếc bút bi của mình hơn là những
loại bút máy. Mặt khác, chữ viết của khá nhiều giáo viên chưa đúng quy định
cũng ảnh hưởng rất nhiều đến việc rèn chữ viết của học sinh.
- Nhiều học sinh chưa được phụ huynh quan tâm đúng mực nên các em
thường sử dụng viết bi, viết lông kim thay vì cây bút máy; có nhiều phụ huynh


chỉ quan tâm đến học lực của con mà không quan tâm đến chữ viết của các
cháu.
- Bên cạnh những học sinh có ý thức rèn chữ viết cũng có những em chỉ viết
chữ một cách qua loa, đại khái, khơng ham thích rèn chữ viết.
Từ những thực tế nêu trên, tôi đã suy nghĩ rất nhiều và đi đến xác định
nhiệm vụ của mình là phải làm sao cho chữ viết của học sinh lớp tôi
ngày càng tiến bộ. Các biện pháp cụ thể như sau:

C.BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
1. Điều tra về tình hình chữ viết của cả lớp:
Khảo sát chất lượng rèn chữ viết vào đầu năm học. Việc làm này khá quan
trọng vì giúp cho GV nhìn rõ được khả năng viết chữ của các em, từ đó đưa ra
biện pháp phù hợp với từng đối tượng học sinh. Tôi đã khảo sát học sinh lớp tôi,
kết quả như sau:

Xếp loại vở sạch-chữ đẹp Sĩ số học sinh: 39
A

2

B

28

C

9


D

0

Sau khi khảo sát, tôi thấy chữ viết của phần lớn các em rất tệ. Đa số đều viết
chữ thiếu nét, chưa đúng độ cao, khoảng cách và sai về cách bỏ dấu thanh và
đặc biệt là cách trình bày vở cịn dơ, chưa cẩn thận. Từ đó tơi phải suy nghĩ để
làm sao cho chữ viết của lớp mình tiến bộ và tôi đã áp dụng những phương pháp
tiếp theo sau đây.

2. Sử dụng phương pháp trực quan:
Là mẫu chữ viết trong bảng chữ cái, chữ viết mẫu của giáo viên trên bảng phụ
hay bảng chính, lời miêu tả quy trình viết các con chữ hay chữ của giáo viên
viết khi sửa bài hay ghi bảng là những phương tiện trực quan quan trọng dùng
để hướng dẫn cho học sinh nắm bắt cách viết các con chữ, các chữ. Giáo viên
vừa viết, vừa phân tích từng nét của chữ cái hoặc từng kĩ thuật nối liền nét các

con chữ trong một chữ. Việc viết mẫu của giáo viên còn có tác dụng tạo niềm
tin cho học sinh, mặt khác học sinh cũng dễ tiếp thu hơn, tạo điều kiện cho việc
rèn kĩ năng viết liền mạch, viết nhanh. Khi chấm bài, chữa bài, lời phê, chữ viết
của giáo viên được học sinh quan sát như một loại chữ mẫu. Vì vậy giáo viên
cũng cần phải chú ý rèn chữ viết cho mình được đúng mẫu, rõ ràng, đều, đẹp.
Bản thân tôi cũng phải rèn chữ từng ngày, từ khi bắt đầu học sư phạm cho đến
bây giờ. Trong những năm đi dạy, tôi thấy đa số học sinh đều muốn bắt chước
chữ của tơi. Ngồi ra, mỗi lớp cũng nên có một bộ chữ mẫu đúng cỡ chữ, in
hoa, thường… thật chính xác, có ghi dấu bước đặt bút , hướng đi của chữ.


Đồng thời cũng cần có bảng chữ hoa sáng tạo để những em viết chữ đẹp và có
hướng luyện tập thêm.

3.Sử dụng phương pháp đàm thoại, gợi mở:
Phương pháp này được dùng kết hợp với phương pháp trực quan để giúp học
sinh nắm được cách thức viết và biểu tượng của những chữ cụ thể: các nét cấu
tạo nên chữ cái, độ cao, kích thước của chữ, nhận ra nét giống nhau nét khác
biệt giữa các chữ cái. Dựa vào những biểu tượng có trong trí nhớ của mình, học
sinh mới dễ dàng viết đúng. Phương pháp đàm thoại, gợi mở thường áp dụng
cho tiết tập viết ở các lớp dưới. Tuy nhiên, lên lớp 4, giáo viên vẫn cần phải
nhắc lại những quy tắc về chữ viết, nhắc lại các nét cơ bản trong hệ thống chữ
Tiếng Việt, một mặt để ôn lại kiến thức cho học sinh, mặt khác cung cấp kiến
thức cho những em chưa biết ( do em đó từ trường khác chuyển đến hoặc do
giáo viên lớp dưới không nắm chắc quy tắc về viết chữ hoặc ít sửa sai cho học
sinh).
4. Sử dụng phương pháp luyện tập thực hành:
Đây là một phương pháp hết sức quan trọng. Giáo viên phải thường xuyên
nhắc nhở học sinh luyện chữ ở mọi lúc mọi nơi, không chỉ ở mơn chính tả mà
cịn ở tất cả các mơn khác, môn nào cũng cần chữ viết để ghi nội dung bài. Các

bài tập cho học sinh luyện tập cần chú ý. Các chữ có nét giống nhau thì cùng
xếp vào một nhóm để rèn. Rèn chữ với số lượng ít nhưng lặp lại nhiều lần với
yêu cầu cao dần. Cho học sinh viết đi viết lại nhiều lần một bài để giáo viên dễ


dàng nhận ra lỗi sai của học sinh đồng thời cũng dễ nhận xét sự tiến bộ của học
sinh.
Giáo viên cần hướng dẫn kĩ ở những tiết dạy đầu cách cầm viết, tư thế ngồi, kĩ
thuật lia bút, nối nét. Nếu học sinh cầm viết sai hay tư thế ngồi chưa đúng, giáo
viên phải hướng dẫn và sửa cho các em từ từ để hình thành thói quen.
Hướng dẫn học sinh luyện tập phải tiến hành từ thấp nên cao, tăng dần độ
khó để học sinh dễ tiếp thu: viết đúng rồi viết nhanh, viết đẹp. Việc luyện chữ
phải được tiến hành một cách đồng bộ ở lớp cũng như ở nhà, phân mơn chính tả
cũng như các mơn học khác.

5.Tổ chức thi đua trong lớp
Giáo viên cần lựa chọn thời gian phù hợp để cho các em thi đua viết chữ với
nhau. Đối với lớp tôi, một tháng tôi cho các em thi đua viết chữ đẹp hai lần, sau
đó tơi sẽ chấm điểm và tun dương những em viết có tiến bộ, khuyến khích
những em chưa tiến bộ để cả lớp cùng nhau quyết tâm luyện chữ. Những bài
viết đẹp được dán vào một góc lớp để các em cùng trau dồi, học hỏi lẫn nhau.
Đây cũng là khoảng trời mà các em thực hành những kĩ năng sống như giao lưu,
trao đổi, kĩ năng giao tiếp…Ngoài ra, GV cũng rất cần bảng đánh giá tổng kết
xếp loại rèn chữ viết cuối tháng, cuối đợt thi đua và có phần thưởng dành cho
những em viết đẹp nhất lớp.

6. Giáo viên cần nắm những điều cơ bản về chữ viết


6.1 Nắm những nét chữ cùng một dạng, một kiểu viết để dễ dàng luyện tập

cho học sinh
a.Nét khuyết: h, l, k, y, b, g
b.Nét móc: i, u, ư, n, m, p, t, y
c.Nét thắt: b, r, s
d.Nét cong: o, a, d, đ, c, x, e, ê
- Nắm được các nhóm chữ và xác định chữ trọng tâm đại diện cho mỗi nhóm
chữ học sinh hay sai, hay gặp khó khăn khi viết các chữ ở nhóm đó.
Nhóm 1: Gồm các chữ : m, n, i, u, ư, v, r, t
Với nhóm chữ này học sinh hay mắc lỗi viết chưa đúng nét nối giữa các nét, nét
móc thường bị đổ nghiêng, khi hất lên thường choãi chân ra nên khơng đúng .Vì
vậy, GV cần ơn luyện học sinh viết nét móc ngược, móc 2 đầu thật đúng, thật
ngay ngắn.
Nhóm 2: gồm các chữ : l, b, h, k, y
Ở nhóm chữ này học sinh hay viết sai điểm giao nhau của nét và chữ viết còn
cong vẹo. Để viết được nhóm chữ này thẳng, ngay ngắn thì cần rèn cho học
sinh biết viết nét sổ thật đúng,thật thẳng rồi mới tiến hành viết nét khuyết .
Nhóm 3 : Gồm các chữ : o, ơ, ơ, ă, â
Với nhóm chữ này nhiều người cứ nghĩ là đơn giản nhưng thực tế hầu hết học
sinh viết sai từ chữ O như chiều ngang quá rộng hoặc quá hẹp, nét chữ không
đều đầu to đầu bé. Chính vì vậy ở nhóm chữ này, tôi xác định cần dạy học sinh
viết đúng chữ O để làm cơ sở cho viết đúng các chữ khác trong nhóm.


Sau khi chia các nhóm chữ, xác định trọng tâm cần dạy kĩ ở mỗi nhóm tơi ln
đặt ra một kế hoạch rèn chữ hàng tuần, hàng tháng một cách cụ thể. Vì lớp 4
học sinh phải học rất nhiều môn nên thời gian rèn cũng rải rác và đan xen vào
các tiết học, mỗi tuần tơi rèn một nhóm chữ nhất định, rèn đúng loại chữ này thì
mới chuyển sang loại chữ khác, loại chữ này viết đúng kỹ thuật mới chuyển
sang rèn loại chữ khác rồi tiến tới rèn viết đẹp nên học sinh rất say mê, phấn
khởi, không căng thẳng lo lắng khi tập viết. Sau khi phát hiện ra nguyên nhân

chỗ viết hỏng, cần giúp trẻ rút kinh nghiệm, tránh vấp phải sai sót tương tự ở lần
sau.
Khi viết thấy mỏi tay,mồ hôi tay ra nhiều , hoặc hoa mắt, nhức đầu, có nghĩa là
ngồi quá lâu, phải nghỉ giải lao, chuyển sang các hoạt động cơ bắp như: vươn
vai , hít thở, tập thể dục…Sau 4 đến 5 phút trở lại ngồi viết sẽ có hiệu quả hơn.
6.2 Rèn kĩ thuật viết đúng, nhanh, đẹp, nối nét
1.

Giáo viên:

- Thường xuyên luyện chữ viết, khi viết trên bảng, hay khi chấm điểm, viết lời
phê vào vở học sinh, GV phải viết thật cẩn thận.
- Cần hướng dẫn học sinh quan sát mẫu chữ và xác định được những nét cơ bản
của con chữ.
- Nắm điểm đặt bút, cách rê bút, lia bút: hướng dẫn học sinh viết nét bắt đầu,
các nét nối giữa các con chữ với nhau, cách đều giữa các con chữ và khoảng
cách giữa tiếng này với tiếng khác
- Chú ý sửa các nét sai cho học sinh. Kiểm tra chữ viết của học sinh ở tất cả các
môn học
- Tập cho học sinh cách trình bày thứ, tên mơn, tên bài,…


- Ngoài dạy học sinh viết chữ đẹp, giáo viên cũng cần phải quan tâm đến việc
viết đúng chính tả của các em, vì viết chữ đẹp mà sai lỗi chính tả thì cũng mất
thẩm mĩ và khơng được điểm cao.

b) Học sinh:
- Chú ý tư thế ngồi:
. Ngồi ngay ngắn, thẳng cột sống, vai ngang bằng, ngồi thoải mái, khơng gị bó,
ngực cách mép bàn ít nhất 1 cm.

. Cột sống ln ở tư thế thẳng đứng, vng góc với mặt ghế ngồi. Hai chân
thoải mái, không chân co chân duỗi.
. Đầu cúi hơi nghiêng, mắt cách vở từ 25-30 cm.
.Tayphải cầm bút, tay trái giữ mép vở, hai khuỷu tay ở trên mặt bàn
. Cầm bút, để vở đúng cách: cầm bút vừa chặt để không tuột bút, không co thắt
cơ tay, bỏ hẳn nắp bút ra khi viết. Cùng với ngón cái, ngón trỏ, ngón giữa để
cầm bút, hai ngón cịn lại và phần dưới của bàn tay làm chỗ tựa khi viết; để vở
hơi chếch về bên trái 15-20 cm so với mép bàn.

Tư thế ngồi

Cách cầm viết

- Khi viết xong, các em cần nắp bút lại để mực không khô và tránh trường hợp
nếu bút bị rơi xuống đất sẽ bị hư ngòi.


D.KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
Tuy những biện pháp mà tôi đã làm rất bình thường nhưng qua 3 năm đứng
lớp, tơi thấy có nhiều khả quan, chữ viết của học sinh lớp tơi chủ nhiệm có tiến
bộ rõ rệt so với đầu năm học, thường được các thầy cô trong trường khen, lớp
cũng có một số em đạt thành tích trong cuộc thi viết chữ giải “Sao khuê”
•

Năm học 2012-2013:

-

Em Mai Thị Uyên đạt giải II “ Sao khuê” cấp Thị

-

Em Nguyễn Thị Anh Thư giải III “Sao Khuê” cấp Thị

-

Em Đồn Ngọc Lan Phương giải khuyến khích “Sao Kh” cấp Thị

-

Cuối năm học, kết quả khảo sát chữ viết của học sinh như sau:

Xếp loại vở sạch-chữ đẹp Sĩ số học sinh: 39
A

14

B

25

C

0

D

0

Một vài bài viết của giáo viên và học sinh
1.

1. Bài viết của học sinh

1.

2. Bài viết của giáo viên



KẾT LUẬN
Học sinh tiểu học, tri giác của các em còn thiên về nhận biết tổng quát đối
tượng. Trong khi đó để viết được chữ, người viết phải tri giác từng nét chữ, từng
động tác kỹ thuật tỉ mỉ. Do vậy khi tiếp thu kỹ thuật viết chữ học sinh khơng
tránh khỏi những lúng túng, khó khăn. Vậy nên muốn thành cơng trong dạy viết
chữ địi hỏi mỗi thầy cơ phải có lịng u nghề, mến trẻ. Giáo viên phải đầu tư
nhiều thời gian nghiên cứu, phải thường xuyên đổi mới, sử dụng tốt các phương
pháp dạy thông qua từng tiết dạy cụ thể sao cho phù hợp với học sinh, kiên trì
bền bỉ từng bước thì chắc chắn sẽ gặt hái được thành quả tốt đẹp. Chữ viết là
phương tiện giao tiếp của con người, không những chỉ phục vụ riêng cho mơn
Tiếng Việt mà cịn góp phần nầng cao chất lượng dạy học nói chung. Dù chúng
ta đang ở thời đại của công nghệ thông tin nhưng chữ viết vẫn cần phải được coi
trọng và phát huy hơn nữa. Là một giáo viên luôn yêu nghề, mến trẻ, đặc biệt
hăng say với sự nghiệp trồng người, tôi cảm thấy vui và tự hào biết bao khi học
sinh lớp mình ngày càng viết đẹp hơn. Điều đó cho thấy rằng những gì mình
cống hiến thật có ích.

ß Hướng phát triển của đề tài:
Trong những buổi họp tổ chuyên môn, tôi sẽ đưa đề tài này cho các thành viên

trong tổ cũng như đồng nghiệp tổ khác tham khảo, góp ý và học hỏi để chữ viết
của học sinh cả khối cũng như cả trường tiến bộ hơn.


Trên đây là một số biện pháp giúp học sinh lớp 4 rèn chữ viết. Kính mong các
cấp lãnh đạo,quý thầy cô và các bạn đồng nghiệp bổ sung thêm ý kiến để đề tài
được hồn thiện hơn. Tơi xin chân thành cám ơn.

An Bình, ngày 14 tháng 1 năm 2014
Người viết

Nguyễn Thị Thúy Hà