TÌM HIỂU hệ THỐNG xử lý nước THẢI CHẾ BIẾN cấp ĐÔNG RAU QUẢ CÔNG SUẤT 300 m3 ngày đêm

Báo cáo thực tập tốt nghiệp

BỘ CÔNG THƯƠNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CƠNG NGHIỆP TP.HỒ CHÍ MINH
VIỆN KHOA HỌC CƠNG NGHỆ VÀ QUẢN LÝ MƠI
TRƯỜNG


BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT NGHIỆP:

TÌM HIỂU HỆ THỐNG XỬ LÝ NƯỚC
THẢI CHẾ BIẾN CẤP ĐÔNG RAU
QUẢ
CÔNG SUẤT 300 m3/ngàyđêm

Giáo viên hướng dẫn:
Đinh Triều Vương
Sinh viên thực hành:
Phạm Thị Ngọc Tiên
Vũ Hồi Thương
Lớp:
CDMT10
TP Hồ Chí Minh, ngày 3 tháng 4 năm 2011.

GVHD: Đinh Triều Vương

1


Ket-noi.com kho tai lieu mien phi
Báo cáo thực tập tốt nghiệp

MỤC LỤC
Trang
LỜI CẢM ƠN .......................................................................................................... i
LỜI NÓI ĐẦU ........................................................................................................ ii
KÝ HIỆU CHỮ ĐẦU VÀ TỪ VIẾT TẮT ............................................................. iii
DANH MỤC HÌNH ................................................................................................ iv
DANH MỤC BẢNG ............................................................................................... v
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... vi
CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN VỀ ĐƠN VỊ THỰC TẬP ................................................................... 5
1.1. Giới thiệu chung ............................................................................................ 5
1.2. Chức năng và nhiệm vụ ................................................................................. 6
1.3. Cơ cấu tổ chức ............................................................................................... 7
CHƯƠNG 2 CÔNG NGHỆ SẢN XUẤT CHẾ BIẾN RAU QUẢ ............................................... 8
2.1. Các công nghệ chế biến rau quả hiện nay....................................................... 8
2.2. Công nghệ chế biến cấp đông rau quả của Công ty TNHH Thụy Hồng ......... 12
2.2.1. Nhu cầu nguyên liệu cho chế biến.......................................................... 12
2.2.2. Nhu cầu nhiên liệu cho chế biến ............................................................ 12
2.2.3. Công nghệ và sản lượng ........................................................................ 12
2.2.4. Đặc điểm nước thải ............................................................................... 14
CHƯƠNG 3 CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ XỬ LÝ NƯỚC THẢI CHẾ BIẾN RAU QUẢ........ 16
3.1. Tổng quan về các phương pháp xử lý nước thải ............................................ 16
3.1.1. Phương pháp cơ học (xử lý bậc 1) ......................................................... 16
3.1.2. Phương pháp sinh học............................................................................ 17
3.1.3. Phương pháp hóa học ............................................................................ 18
3.1.4. Phương pháp hóa-lý ............................................................................... 19
3.1.5. Phương pháp bậc cao ............................................................................. 19
3.1.6. Phương pháp khử trùng.......................................................................... 20
3.1.7. Phương pháp xử lý bùn .......................................................................... 20
CHƯƠNG 4 CÔNG NGHỆ XỬ LÝ NƯỚC THẢI CHẾ BIẾN CẤP ĐÔNG RAU QUẢ

CƠNG SUẤT 300 M3/NGÀYĐÊM ..................................................................................................... 22
4.1. Tính chất nước thải ....................................................................................... 22
4.2. Sơ đồ công nghệ ........................................................................................... 23

GVHD: Đinh Triều Vương

2


Báo cáo thực tập tốt nghiệp

4.3. Thuyết minh công nghệ ................................................................................ 24
4.4. Mơ tả các hạng mục cơng trình thiết bị ......................................................... 25
4.4.1. Song chắn rác ........................................................................................ 25
4.4.2. Bể tiếp nhận kết hợp điều hòa ................................................................ 25
4.4.3. Bể sinh học hiếu khí tiếp xúc ................................................................. 25
4.4.4. Bể lắng sinh học .................................................................................... 26
4.4.5. Hồ chứa ................................................................................................. 26
CHƯƠNG 5 TÍNH TỐN THEO LÝ THUYẾT CÁC CƠNG TRÌNH XỬ LÝ NƯỚC
THẢI CHẾ BIẾN CẤP ĐƠNG RAU QUẢ ...................................................................................... 27
5.1. Tính tốn theo lý thuyết ................................................................................ 27
5.1.1. Song Chắn Rác ...................................................................................... 27
5.1.2. Bể lắng cát ............................................................................................. 30
5.1.3. Bể tiếp nhận kết hợp điều hòa ................................................................ 31
5.1.4 Bể sinh học hiếu khí tiếp xúc .................................................................. 34
5.1.5. Bể lắng sinh học .................................................................................... 41
5.2. Nhận xét ....................................................................................................... 42
5.2.1. Các thông số .......................................................................................... 42
5.2.2. Ưu điểm................................................................................................. 43
5.2.3. Nhược điểm ........................................................................................... 44

5.3. Đề xuất sơ đồ công nghệ ............................................................................... 45
5.3.1. Sơ đồ công nghệ .................................................................................... 45
5.3.2. Thuyết minh .......................................................................................... 46
CHƯƠNG 6 VẬN HÀNH HỆ THỐNG XỬ LÝ NƯỚC THẢI .................................................. 47
6.1. Chi phí vận hành ........................................................................................... 47
6.2. Nguyên lý hoạt động của các thiết bị trên tủ điện .......................................... 49
6.3. Thao tác vận hành ......................................................................................... 50
6.3.1. Tên và ký hiệu các thiết bị trên tủ điện................................................... 50
6.3.2. Vận hành hệ thống ................................................................................. 50
6.3.3. Vận hành hàng ngày .............................................................................. 50
6.3.4. Vệ sinh và bảo dưỡng định kì thiết bị .................................................... 51
6.4. Sự cố và cách khắc phục ............................................................................... 52
6.4.1. Hỏng hóc về bơm .................................................................................. 52
GVHD: Đinh Triều Vương

3


Ket-noi.com kho tai lieu mien phi
Báo cáo thực tập tốt nghiệp

6.4.2. Sục khí .................................................................................................. 52
6.4.3. Sự cố cơng trình sinh học....................................................................... 52
CHƯƠNG 7 KẾT LUẬN - KIẾN NGHỊ ........................................................................................... 55
7.1. Kết luận ........................................................................................................ 55
7.2. Kiến nghị ...................................................................................................... 55

GVHD: Đinh Triều Vương

4

Báo cáo thực tập tốt nghiệp

Chương 1
TỔNG QUAN VỀ ĐƠN VỊ THỰC TẬP
1.1. Giới thiệu chung
Công ty TNHH Cải Tiến Xanh được thành lập vào năm 2008, được tổ chức và hoạt động
theo mơ hình một cơng ty trách nhiệm hữu hạn, tuân thủ theo các quy định của pháp luật hiện
hành.
- Tên đầy đủ:
CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN CẢI TIẾN XANH
- Tên viết tắt:
CAI TIEN XANH CO., LTD
- Logo:

- Trụ sở chính: 19/32 Nguyễn Cửu Đàm, P. Tân Sơn Nhì, Quận Tân Phú, TP.HCM.
- Vốn điều lệ: 1.900.000.000 VNĐ. (Bằng chữ: một tỉ chín trăm triệu đồng chẵn)
- Giấy phép kinh doanh số: 4102066436 cấp tại Sở KHĐT Thành phố Hồ Chí Minh, ngày cấp
03/11/2008. ( Đăng ký thay đổi lần 2: ngày 16/01/2011 )
- Mã số thuế: 0306131641
- Điện thoại: (84 8) 6269 3536 – 6269 3533 – 6672 2945
- Fax: (84 8) 6269 3537
- Email: ;
- Wedsite: www.caitienxanh.com
GVHD: Đinh Triều Vương

5

Ket-noi.com kho tai lieu mien phi
Báo cáo thực tập tốt nghiệp

1.2. Chức năng và nhiệm vụ


Tư vấn

- Tư vấn môi trường: lập báo cáo đánh giá tác động môi trường; cam kết bảo vệ môi trường;
báo cáo hiện trạng môi trường; nghiệm thu mơi trường; chương trình giám sát mơi trường
định kỳ.
- Dịch vụ tư vấn đầu tư: sản xuất sạch hơn, ISO, an tồn mơi trường.
- Dịch vụ giấy phép môi trường: lập đề án xin phép xả nước thải vào nguồn nước; lập đề án
xin phép khai thác nước dưới đất, lập đề án bảo vệ môi trường.
- Cung cấp giải pháp, tư vấn hệ thống quả lý môi trường trong doanh nghiệp.


Thiết kế và thi công

- Các cơng trình xử lý nước thải, nước cấp, chất thải rắn, khí thải,…


Vận hành và bảo trì

- Vận hành, bảo trì, bảo dưỡng các hệ thống xử lý mơi trường.


Huấn luyện và đào tạo

- Vận hành hệ thống xử lý môi trường.

- Kỹ năng chuyên môn về quản lý môi trường, bảo hộ lao động,… trong doanh nghiệp, công
ty, nhà máy, xí nghiệp,… muốn nâng cao hiểu biết của nhân viên về bảo vệ môi trường.

GVHD: Đinh Triều Vương

6


Báo cáo thực tập tốt nghiệp
1.3. Cơ cấu tổ chức

Hình 1.1: Sơ đồ cơ cấu tổ chức của Công ty TNHH Cải Tiến Xanh

GVHD: Đinh Triều Vương

7


Ket-noi.com kho tai lieu mien phi
Báo cáo thực tập tốt nghiệp

Chương 2
CÔNG NGHỆ SẢN XUẤT CHẾ BIẾN RAU QUẢ
2.1. Các công nghệ chế biến rau quả hiện nay
Trái cây và rau củ các loại được nhập về và bảo quản trong kho lạnh, sau đó được rửa
sạch bằng cách phun các dòng nước với áp suất cao trong khi di chuyển trên băng tải dạng
xoay. Nguyên liệu đưa vào được phân loại theo màu sắc, độ cứng, kích thước, khối lượng,
chất lượng và mức độ chín. Phân loại theo kích thước được thực hiện bằng cách chuyển
nguyên liệu qua một loạt các con lăn hoặc băng tải kích thước mắt lưới khác nhau. Rồi sau đó
được tiếp tục tách thành nhóm theo mức độ chín. Cơng đoạn này được thực hiện bằng tay.

Trái cây ban đầu được làm nóng bằng hơi nước hoặc dung dịch kiềm sơi 10-20%. Sau đó
sẽ được lấy vỏ một cách kĩ lưỡng bằng phương tiện cơ khí. Việc lấy lõi của quả được thực
hiện bởi một thiết bị nước hỗ trợ với một bánh xe tuabin nhỏ. Thiết bị đặc biệt gắn trên bánh
xe quay tuabin sẽ giúp loại bỏ các lõi trái cây.
Sau khi bóc vỏ và lấy lõi, trái cây và rau củ theo đường băng chuyền tự động đi qua hệ
thống tách hoặc cắt lát, rồi được đưa vào trong hộp thiếc. Những hộp này trước đó đều được
làm sạch bằng nước nóng. Đối với những loại thực phẩm có hàm lượng acid thấp bao gồm cả
rau, việc chần qua nước nóng (90oC trong 60 giây) trước khi cho vào hộp thiếc thường được
khuyến khích, cơng đoạn này cũng giúp trái cây và rau củ được cho vào hộp dễ dàng hơn. Các
quy trình trên đều được thực hiện tự động bằng máy móc.
Nhằm giúp kéo dài tuổi thọ của sản phẩm và giảm thể tích. Trái cây và các loại rau củ sau
khi cho vào hộp thiếc sẽ được hút chân khơng và được bít kín bằng đường dập đơi.
Trong q trình chế biến, vi khuẩn phát triển có thể gây hư hại và làm giảm chất lượng
sản phẩm. Để tránh điều đó, sau khi đóng kín, những chiếc hộp được thanh trùng bằng nước
sôi ở 100°C (212°F), thời gian từ khi đóng nắp cho tới khi đưa vào thanh trùng khơng q 30
phút. Tùy vào hình dạng và kích cỡ bao bì mà tiến hành các chế độ thanh trùng khác nhau.
Sau khi thanh trùng bằng nhiệt, các hộp thiếc được nhanh chóng làm mát đến khi đạt 35-40oC
để ngăn chặn hiện tượng quá nhiệt và được đem đi dán nhãn, đóng thùng.
Cuối cùng, sản phẩm được kiểm tra lại để loại bỏ những hộp không đạt yêu cầu rồi được
xuất kho và đem đi phân phối ở khắp các siêu thị, cửa hàng.

GVHD: Đinh Triều Vương

8


Báo cáo thực tập tốt nghiệp

Hình 2.1: Sơ đồ cơng nghệ đóng hộp trái cây tươi (Nguồn; [9])

GVHD: Đinh Triều Vương

9


Ket-noi.com kho tai lieu mien phi
Báo cáo thực tập tốt nghiệp

Hình 2.2: Sơ đồ cơng nghệ đóng hộp các loại rau củ (Nguồn: [9])

GVHD: Đinh Triều Vương

10


Báo cáo thực tập tốt nghiệp

Nguyên liệu
(Ngô ngọt nguyên bắp)

Phân loại và làm sạch

Chần

Đường, muối, nước

Cắt và tách hạt

Cân

Rửa, đãi

Phối, trộn

Vào hộp

Đun sơi

Rót dung dịch

Thanh trùng và làm mát

Bảo ơn

Dán nhãn, đóng thùng

Xuất kho

Hình 2.3: Sơ đồ cơng nghệ chế biến ngô ngọt nguyên hạt (Nguồn: [7])

GVHD: Đinh Triều Vương

11


Ket-noi.com kho tai lieu mien phi
Báo cáo thực tập tốt nghiệp

2.2. Công nghệ chế biến cấp đông rau quả của Công ty TNHH Thụy Hồng
- Địa chỉ: 100 Nam Hiệp, Xã Ka Đô, Huyện Đơn Dương, Tỉnh Lâm Đồng.

- Cơ sở có diện tích là 219.558 m2.
- Tổng số lao động: 250 người.
- Thời gian làm việc 8 tiếng/ca, 1 ca/ngày, 6 ngày/tuần.
2.2.1. Nhu cầu nguyên liệu cho chế biến
Nguyên liệu chính là đậu, rau và củ các loại được cung cấp chủ yếu từ vùng rau quả
huyện Đơn Dương, và một số từ huyện Đức Trọng. Nguyên liệu trước khi đưa vào sản xuất
được tuyển lựa kỹ để đảm bảo chất lượng sản phẩm. Trên băng chuyền sản xuất ngun liệu
cịn được cắt gọt theo đúng quy cách. Vì vậy đòi hỏi mức tiêu hao nguyên liệu lớn để tạo ra
một đơn vị thành phẩm.
Bảng 2.1: Nhu cầu sử dụng nguyên liệu
STT

Nguyên liệu

Đơn vị tính

Số lượng

1

Đậu và củ các loại

Tấn/năm

4.000

2

Rau các loại

Tấn/năm

2.500

(Nguồn: Công ty TNHH Thụy Hồng, tháng 12/2009)
2.2.2. Nhu cầu nhiên liệu cho chế biến
- Nhiên liệu sử dụng của dự án chủ yếu điện và nước:
+ Điện: nhu cầu sử dụng điện rất lớn để đáp ứng cho dây chuyền sản xuất và bảo quản
sản phẩm tại kho lạnh – 22oC. Cụ thể nhu cầu điện 120 kWS/ năm.
+ Nước: lượng nước tiêu hao là 10 (m3/tấn) thành phẩm, bình quân nhu cầu nước từ
100–300 (m3/ngày). Nguồn nước sử dụng từ nước ngầm (giếng khoan, giếng đào).
2.2.3. Công nghệ và sản lượng


Thiết bị và công nghệ

- Thiết bị được nhập mới 100%, sử dụng công nghệ cấp đông tiên tiến nhất hiện nay.

GVHD: Đinh Triều Vương

12


Báo cáo thực tập tốt nghiệp
- Mô tả sơ đồ công nghệ:

Nguyên liệu

Rửa nguyên
liệu

Nước thải

Chọn lựa

Cắt tỉa

Hấp hoặc luộc

Nước thải

Làm khơ

Nước thải

Đơng lạnh

Đóng gói

Dị kim loại

Kho lạnh

Xuất hàng

Hình 2.4: Sơ đồ công nghệ chế biến cấp đông rau quả của Công ty TNHH Thụy Hồng

GVHD: Đinh Triều Vương

13

Ket-noi.com kho tai lieu mien phi
Báo cáo thực tập tốt nghiệp
Sản lượng



- Do đặc điểm thiết bị công nghệ sản xuất rau quả cấp đông và nguyên liệu sản xuất có tính
thời vụ, sản xuất sẽ đạt hiệu quả nếu hoạt động có tải liên tục. Vì vậy, sản lượng của cơng ty
bình qn được tính theo năm với cơng suất khoảng 3000 (tấn/ năm), với cơ cấu sản phẩm
như sau:
+ Đậu và củ : 1000 (tấn/năm).
+ Rau các loại : 500 (tấn/năm).
2.2.4. Đặc điểm nước thải
Nước thải có màu sẫm, mùi nhẹ, chủ yếu phát sinh từ khâu rửa nguyên liệu.
Theo mục đích sử dụng, nước thải nhà máy được chia làm 3 loại:
- Nước mưa, nước sau khi dùng để chữa cháy.
- Nước thải sinh hoạt.
- Nước thải từ các công đoạn sản xuất (rửa nguyên liệu, hấp, luộc).


Nước mưa và nước thải từ thiết bị phòng cháy, chữa cháy

Loại nước thải này tập trung trên toàn bộ diện tích khu vực, trong q trình chảy trên bề
mặt có thể mang theo một số chất bẩn, bụi. Nước mưa là loại nước thải có tính chất ơ nhiễm
nhẹ có thể chảy trực tiếp ra hệ thống thốt nước chung của khu vực.
Nước dùng để chữa cháy: do nhà máy khơng sử dụng các hóa chất độc hại nên lượng
nước thải sau khi dùng để chữa cháy được xả trực tiếp vào hệ thống thoát nước chung của nhà
máy không qua giai đoạn xử lý. Lượng nước thải này chỉ có khi nhà máy xảy ra sự cố nên

thường là rất ít.
Như vậy, hai loại nước thải này được xem là nước thải ít gây ơ nhiễm cho mơi trường
xung quanh nên được tính tốn thiết kế xây dựng hệ thống thoát nước riêng dẫn vào hệ thống
thoát nước của khu vực, không cần qua giai đoạn xử lý.


Nước thải sinh hoạt

Nước thải sinh hoạt từ nhà bếp, nhà ăn, căn tin, từ khu sinh hoạt chung, nhà vệ sinh trong
khu vực sản xuất có thể gây ra ơ nhiễm do loại nươc thải này có chứa lượng chất hữu cơ hòa
GVHD: Đinh Triều Vương

14


Báo cáo thực tập tốt nghiệp
tan và lơ lủng tương đối lớn, có chứa các nguồn gây bệnh. Loại nước thải này cần phải được
qua quá trình xử lý mới được thải ra môi trường. Lượng nước thải trong nhà máy dùng cho
sinh hoạt vào khoảng 12 m3/ngày.


Nước thải sản xuất

Do trong quá trình chế biến rau quả lượng nước sử dụng khá nhiều (10m3/ tấn SP), lưu
lượng nước ước tính khoảng 300 m3/ngàyđêm. Đây là lượng nước thải ơ nhiễm chủ yếu của
nhà máy, nước thải này ô nhiễm bởi các thành phần như: cặn lơ lửng(TSS), hàm lượng các
chất hữu cơ, BOD, COD, ngồi ra cịn bị ơ nhiễm bởi độ màu, độ đục, mùi… sẽ ảnh hưởng
nặng đến mơi trng thủy sinh và khu vực xung quanh nếu khơng có biện pháp xử lý. Vì vậy
loại nước thải này được đưa qua hệ thống xử lý tập trung sau đó mới thải ra ngồi mơi trường.

GVHD: Đinh Triều Vương

15


Ket-noi.com kho tai lieu mien phi
Báo cáo thực tập tốt nghiệp

Chương 3
CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ XỬ LÝ NƯỚC THẢI
CHẾ BIẾN RAU QUẢ
3.1. Tổng quan về các phương pháp xử lý nước thải
3.1.1. Phương pháp cơ học (xử lý bậc 1)
Nhằm loại bỏ khỏi nước thải và các chất phân tán thơ, vơ cơ (cát, sỏi…) các chất lơ lửng
có thể lắng được bằng cách gạn, lọc, lắng được thực hiện qua các cơng trình như: song chắn
rác, bể lắng cát, bể tách dầu mỡ, bể điều hòa, bể làm thoáng…
 Song chắn rác được ứng dụng để loại bỏ khỏi nước thải các loại rác và các tạp chất có
kích thước lớn hơn 5mm .Đối với các tạp chất nhỏ hơn thường sử dụng các loại lưới
lược rác với nhiều cỡ mắc lưới khác nhau.


Bể lắng cát được thiết kế nhằm loại bỏ các tạp chất vô cơ mà chủ yếu là cát có trong
nước thải.



Bể tách dầu mỡ thường được ứng dụng trong xử lý nước thải công nghiệp có chứa dầu
mỡ, các chất nhẹ hơn nước và các dạng nước thải khác. Đối với các dạng nước thải
khác, do hàm lượng dầu mỡ khơng lớn nên có thể tách chúng ngay ở bể lắng đợt I nhờ
các thanh gạt thu hồi dầu mỡ, chất nổi trên bề mặt bể lắng.



Bể điều hòa thường được ứng dụng để điều hịa lưu lượng và nồng độ các chất ơ
nhiễm trong nước thải cơng nghiệp.



Bể lắng có nhiệm vụ tách các chất lơ lững còn lại trong nước thải (sau khi qua bể lắng
cát) có tỷ trọng hơn hoặc nhỏ hơn tỷ trọng của nước.Thơng thường bể lắng có 3 loại
chủ yếu: bể lắng ngang, bể lắng đứng và bể lắng ly tâm. Ngồi ra cịn có một số bể
lắng khác như bể lắng nghiêng, bể lắng xoáy được thiết kế nhằm tăng cường hiệu quả
lắng .



Bể lọc được ứng dụng để loại bỏ các chất lơ lửng có kích thước nhỏ và được lọc qua
lớp vật liệu lọc hoặc lưới lọc, màn lọc chuyên dụng. Bể lọc thường được ứng dụng
trong xử lý nước thải của một số ngành công nghiệp hoặc xử lý bổ sung sau giai đoạn
xử lý sinh học .

GVHD: Đinh Triều Vương

16


Báo cáo thực tập tốt nghiệp
Đối với nước thải đô thị và nhiều loại nước thải công nghiệp khác nhau, xử lý cơ học là
một q trình hầu như khơng thể thiếu trong các hệ thông xử lý nước thải. Nó có thể lọai bỏ
đến 60% các chất khơng tan và hàm lượng NOS (BOD)có thể giảm 20÷30% .

Để tăng hiệu suất cơng tác của xử lý cơ học có thể ứng dụng các biện pháp kích thích q
trình lắng như làm thống và đơng tụ sinh học. Q trình làm thoáng thường được thực hiện
ở mương, máng dẫn nước thải vào bể lắng đợt I hoặc ở trong công trình riêng biệt. Bể làm
thống được đặt trước bể lắng. Hiệu suất lắng đạt đến 60% so với 40÷50% khi khơng có làm
thống .
3.1.2. Phương pháp sinh học
Bản chất của phương pháp sinh học trong quá trình xử lý nước thải sinh hoạt là sử dụng
khả năng sống và hoạt động của các vi sinh vật có ích để phân hủy các chất hữu cơ và các
thành phần trong ô nhiễm nước thải.
Phân hủy các hợp chất hữu cơ ở dạng hòa tan, dạng keo, phân tán nhỏ nhờ sự hoạt động
của vi sinh vật. Có 2 cách phân loại:


Xử lý hiếu khí: ứng dụng cho xử lý nước thải có hàm lượng BOD5 thấp.



Xử lý hiếu khí: ứng dụng cho xử lý nước thải có hàm lượng BOD5 cao >1000mg/l.

Tùy theo cách cung cấp oxy mà quá trình xử lý sinh học hiếu khí được chia làm 2 loại :


Xử lý sinh học hiếu khí trong điều kiện tự nhiên (oxy được cung cấp từ khơng khí tự
nhiên, do quang hợp của tảo và thực vật nước) với các cơng trình như: cánh đồng tưới,
cánh đồng lọc, hồ sinh học,…



Xử lý sinh học hiếu khí trong điều kiện nhân tạo (oxy được cung cấp bởi các thiết bị
sục khí cưỡng bức, thiết bị khuấy trộn cơ giới,…) với các q trình, cơng trình tương

ứng như sau:
Q trình vi sinh vật lơ lửng (q trình bùn hoạt tính):
+ Bể bùn hoạt tính thổi khí (Aerotank)
+ Mương oxy hóa
+ Hồ sinh học

GVHD: Đinh Triều Vương

17


Ket-noi.com kho tai lieu mien phi
Báo cáo thực tập tốt nghiệp

Q trình vi sinh vật dính bám (q trình màng vi sinh vật):
+ Bể lọc sinh học nhỏ giọt (Biophin)
+ Bể lọc sinh học cao tải
+ Tháp lọc sinh học
+ Bể lọc sinh học tiếp xúc dạng đĩa quay (RBC): cơng trình này cịn cho phép
kết hợp xử lý nito và phơtpho trong nước thải (xử lý bậc cao)
Q trình vi sinh vật kết hợp bể sinh học hiếu khí tiếp xúc.
Hiệu quả xử lý của quá trình xử lý sinh học nhân tạo có thể đạt 90-95% theo NOS
(BOD).
Trong kỹ thuật xử lý nước thải, xử lý sinh học thường được tiến hành sau giai đoạn xử lý
cơ học.
Trong xử lý sinh học sinh khối bùn hoạt tính tăng lên liên tục và đồng thời các lớp màng
VSV luôn được tách ra khỏi các vật liệu lọc, do đó phải loại bỏ chúng ra khỏi nước thải ở bể
lắng II.
Tuy giai đoạn xử lý sinh học nhân tạo đạt hiệu quả khá cao nhưng cũng không loại bỏ hết
các vi trùng trong nước thải, do vậy cần thực hiện giai đoạn khử trùng trước khi xả nước thải

vào nguồn tiếp nhận.
3.1.3. Phương pháp hóa học
Thực chất của phương pháp xử lý hóa học là đưa vào nước thải chất phản ứng nào đó để
gây tác động với các tạp chất bẩn, biến đổi hóa học và tạo cặn lắng hoặc tạo dạng chất hịa tan
nhưng khơng độc hại, khơng gây ô nhiễm môi trường, ưu điểm của phương pháp là có hiệu
quả xử lý cao, thường được sử dụng trong các hệ thống xử lý nước khép kín.
Dựa trên các phản ứng hóa học gồm có các phương pháp xử lý sau:


Trung hịa



Oxy hóa - khử



Điện hóa phân hủy các chất độc hại…

GVHD: Đinh Triều Vương

18


Báo cáo thực tập tốt nghiệp
3.1.4. Phương pháp hóa-lý
Xử lý hóa lý là một trong những phương pháp thơng dụng trong xử lý nước thải cơng
nghiệp.Nó có thể là giai đoạn xử lý độc lập hoặc xử lý kết hợp với xử lý cơ học, sinh học, hóa
học trong dây chuyền công nghệ xử lý nước thải.
Các phương pháp thường dùng để xử lý nước thải gồm: keo tụ, tuyển nổi, hấp phụ, trích

ly, trao đổi ion.


Keo tụ là quá trình dính kết các hạt keo chứa trong nước thải do chuyển động
nhiệt, xáo trộn tạo thành hạt keo có kích thước lớn hơn và lắng xuống đáy. Các
chất

keo

tụ

thường

dùng

là

phèn

nhơm

(AL2(SO4)3.18H2O),

phèn

sắt(FeSO4.7H2O).


Tuyển nổi là q trình dính bám phân tử của các hạt chất bẩn đối với bề mặt phân
chia của 2 pha: khí-nước và hình thành hỗn hợp “hạt rắn-bọt khí” nổi lên trên mặt

nước và được loại bỏ đi.



Hấp phụ là quá trình thu hút hay tâp trung các chất bẩn trong nước thải lên bề mặt
của chất hấp phụ. Các chất hấp phụ thơng dụng: than hoạt tính, than hoạt tính bột,
than xương,…



Trao đổi ion thường được ứng dụng để xử lý các kim loại nặng có trong nước thải.

3.1.5. Phương pháp bậc cao
Xử lý bậc cao nhằm loại bỏ các chất dinh dưỡng (N, P) trong nước thải để tránh xảy ra
hiện tượng phú dưỡng hóa các nguồn tiếp nhận nước thải, cũng như khi yêu cầu xử lý cao để
tái sử dụng nước thải. Các phương pháp xử lý bậc cao thường được áp dụng:


Quá trình sinh học từng mẻ (A/O)



RBC (Rotating Biological Contactors)



Hấp phụ



Làm trong và khử màu (keo tụ-lắng)



Lọc

GVHD: Đinh Triều Vương

19


Ket-noi.com kho tai lieu mien phi
Báo cáo thực tập tốt nghiệp

3.1.6. Phương pháp khử trùng
Khử trùng nhằm mục đích loại bỏ các vi sinh vật và vi trùng gây bệnh có trong nước thải.
Các phương pháp khử trùng thơng dụng là:


Khử trùng bằng hóa chất (Chlorine): bể tiếp xúc



Khử trùng bằng nhiệt



Khử trùng bằng tia bức xạ



Khư trùng bằng tia ozon

3.1.7. Phương pháp xử lý bùn
Trong quá trình xử lý nước thải thường tạo ra một lượng đáng kể bùn hay cặn lắng:


Cặn tưới ở bể lắng đợt I



Màng vi sinh vật/bùn hoạt tính dư ở bể lắng đợt II



Rác đã được nghiền nhỏ ở song chắn rác



Cặn lắng ở bể tiếp xúc



Cặn lắng từ quá trình keo tụ - khử màu,…

Xử lý bùn nhằm mục đích ổn định cặn hữu cơ tránh tạo ra các mùi hôi và giảm độ ẩm của
cặn để thuận lợi cho việc vận chuyển và sử dụng/thải bỏ bùn cặn.
Để xử lý ổn định cặn tươi (phần lớn là các chất cặn bả hữu cơ) thường áp dụng phương
pháp phân hủy sinh học kỵ khí (len men cặn) trong các cơng trình tương ứng:


Bể tự hoại



Bể lắng 2 vỏ



Bể mêtan



UASB (bể bùn kỵ khí dịng chảy ngược)



Hồ sinh học kỵ khí



Túi ủ khí sinh học

GVHD: Đinh Triều Vương

20


Báo cáo thực tập tốt nghiệp
Để làm giảm độ ẩm của cặn/bùn đã được xử lý ổn định, có thể áp dụng các phương pháp

sau:


Phương pháp cơ học:
- Bể nén bùn trọng lực
- Bể tuyển nổi bùn
- Thiết bị ly tâm bùn
- Thiết bị lọc ép bùn (dạng băng tải, dạng tấm)
- Thiết bị lọc chân không



Phương pháp nhiệt:
- Sân phơi bùn
- Thiết bị sấy khô bùn
- Thiêu đốt bùn.

GVHD: Đinh Triều Vương

21


Ket-noi.com kho tai lieu mien phi
Báo cáo thực tập tốt nghiệp

Chương 4
CÔNG NGHỆ XỬ LÝ NƯỚC THẢI CHẾ BIẾN CẤP
ĐÔNG RAU QUẢ CƠNG SUẤT 300 m3/ngàyđêm
4.1. Tính chất nước thải
Bảng 4.1: Tính chất nước thải

STT

Thơng số

Đơn vị

Đầu vào

Đầu ra
QCVN 24 :2009/BTNMT
cột B

1

BOD5

mgO2/l

112

50

2

COD

mgO2/l

164

100

3

SS

mg/l

112.5

100

4

pH

---

7.5

5.5-9

5

Nitơ tổng

mg/l

2.9

30

6

Photpho tổng

mg/l

5.5

6

(Nguồn: Trung tâm Ứng dụng KHCN và Tin học tỉnh Lâm Đồng, ngày 24/12/2009)
Theo kết quả phân tích mẫu nước ở bảng 4.1 cho thấy nước thải từ dây chuyền chế biến
cấp đơng rau quả có hàm lượng BOD là 112 (mgO2/l) và COD là 164 (mgO2/l).
Tỉ số

BOD
> 0.5 nên lựa chọn công nghệ xử lý sinh học đối với loại nước thải này.
COD

BOD = 112 (mgO2/l) nên áp dụng cơng trình sinh học hiếu khí để xử lý nước thải. Hàm lượng
SS là 112,5 (mg/l) nên không cần bể lắng 1. Chỉ số pH = 7,5 nằm trong giới hạn cho phép của
đầu vào cơng trình sinh học. Hàm lượng N, P thấp nên không cần phải xử lý. Từ các yếu tố
trên, có thể thấy đối với nguồn nước thải này chỉ cần xử lý chất hữu cơ.

GVHD: Đinh Triều Vương

22

Báo cáo thực tập tốt nghiệp
4.2. Sơ đồ cơng nghệ

Hình 4.1: Sơ đồ công nghệ xử lý nước thải chế biến cấp đông rau quả của Cty TNHH Cải
Tiến Xanh công suất 300 (m3/ngàyđêm)

GVHD: Đinh Triều Vương

23


Ket-noi.com kho tai lieu mien phi
Báo cáo thực tập tốt nghiệp

4.3. Thuyết minh công nghệ
Nước thải sinh hoạt và từ các khâu sản xuất của công ty được dẫn đến hệ thống xử lý
nước thải tập trung.
Đầu tiên nước thải chảy qua song chắn rác để tách các cặn thô, giúp bảo vệ bơm, đường
ống... Cấu tạo thanh chắn gồm các thanh inox, sắp xếp cạnh nhau và cố định trên khung. Theo
tính chất nước thải và qui mơ đầu tư, ta chọn loại song chắn rác với phương pháp vớt rác thủ
cơng và kích thước khe hở song chắn loại trung bình (5 mm).
Nước thải qua song chắn rác sẽ chảy vào bể lắng cát. Tại đây, dưới tác dụng của trọng
lực, cát nặng sẽ lắng xuống đáy và kéo theo một phần chất đông tụ. Lượng cát lắng được sẽ
tránh gây tắc nghẽn đường ống và tránh gây hư hại cho các cơng trình sau. Cát sau khi lắng sẽ
được đưa đến sân phơi cát.
Tiếp sau đó, nước thải được đưa đến bể tiếp nhận kết hợp điều hịa. Thơng thường trong
q trình sản xuất lưu lượng nước thải trong các chu kì khác nhau cũng khác nhau. Do đó,
mục đích xây dựng bể tiếp nhận kết hợp bể điều hòa là nhằm cho nước thải trước khi chảy
vào hệ thống xử lý luôn ổn định cả về lưu lượng lẫn nồng độ các chất ô nhiễm. Từ đó giúp

cho hệ thống họat động ổn định hơn và hiệu quả hơn, tránh dẫn đến tình trạng quá tải.
Qua bể điều hòa, nước thải được bơm vào bể xử lý sinh học hiếu khí tiếp xúc. Bể sinh
học hiếu khí tiếp xúc gồm 2 phần: phần sinh trưởng lơ lửng và phần sinh trưởng dính bám.
Nước khi vào bể sẽ đi qua phần sinh trưởng lơ lửng trước, sau đó sẽ đi qua phần sinh trưởng
dính bám. Trong bể sinh học hiếu khí tiếp xúc, hàm lượng các chất hữu cơ hòa tan cùng với
các chất lơ lửng còn lại trong nước thải sẽ được xử lý tiếp với sự tham gia của các vi sinh vật
thông qua hai q trình sinh trưởng lơ lửng và bám dính. Khi ở trong bể, các chất lơ lửng
đóng vai trị là các hạt nhân để cho sinh vật cư trú, sinh sản và phát triển dần lên thành các
bông cặn gọi là bùn hoạt tính. Các vi sinh vật sống dùng chất nền (BOD) và chất dinh dưỡng
(N,P) làm thức ăn để chuyển hóa chúng thành các chất trơ khơng hịa tan và thành các tế bào
mới. Vật liệu tiếp xúc là giá đỡ cho vi sinh vật bám dính trên bề mặt. Trong các lồi vi sinh
vật, có những lồi sinh polysacarit có tính chất như chất dẻo (polyme sinh học), tạo thành
màng (màng sinh học). Quá trình này cho phép kết hợp khử các chất ô nhiễm cũng như nito
và photpho. Lượng bùn sinh ra cũng ít hơn giúp giảm bớt chi phí xử lý bùn thải. Qua bể này
hiệu quả khử BOD có thể đạt 85 - 90%.

GVHD: Đinh Triều Vương

24


Báo cáo thực tập tốt nghiệp
Để tăng hiệu quả của quá trình xử lý sinh học một phần bùn tại bể lắng sinh học được
tuần hòan lại trở lại bể sinh học hiếu khí tiếp xúc. Phần bùn dư được đưa đến bể nén bùn rồi
đưa đến sân phơi. Bùn được đưa vào bể nén, để tách bớt nước, nước này được tuần hồn lại bể
điều hịa. .
Nước sau lắng đạt tiêu chuẩn được dẫn vào hồ chứa phục vụ tưới cho nông trại.
4.4. Mô tả các hạng mục công trình thiết bị
4.4.1. Song chắn rác
Sử dụng 4 song chắn rác lắp đặt cách đều nhau trên đường đi của nước thải trước khi đến

các bể trong hệ thống xử lý. Mỗi song chắn có khoảng cách các khe hở là 5 (mm) . Song chắn
rác sẽ loại bỏ những cặn rắn khơng tan trong nước có kích thước lớn hơn 5 (mm).
4.4.2. Bể tiếp nhận kết hợp điều hòa
Bể có khả năng tiếp nhận lưu lượng 300 (m3/ng.đ), với thời gian lưu nước 2 (giờ). Thể
tích bể là 35.25 (m3), có kích thước LBH = 4.73.752.5 (m), với diện tích bề mặt
17.625 (m2). Bể được xây bằng bê tơng cốt thép dạng hình chữ nhật, thành dày 200mm.
Trong bể có lắp hệ thống sục khí gồm 4 đĩa phân phối khí có đường kính 270mm.
Bể có chức năng điều hịa lưu lượng và nồng độ nước thải, tạo mơi trường đồng nhất và
tránh mùi hơi do q trình phân hủy yếm khí trong bể điều hịa, khơng khí được sục vào từ
máy thổi khí và được phân bố đều nhờ các đĩa phân phối khí được đặt chìm dưới đáy bể.
4.4.3. Bể sinh học hiếu khí tiếp xúc
Bể có dạng hình chữ nhật bằng bê tơng cốt thép, thể tích 120 (m3), thành dày 200mm, có
kích thước LBH = 134.72.5 (m), với diện tích bề mặt 61 (m2). Có khả năng tiếp
nhận lưu lượng 300 (m3/ng.đ), với thời gian lưu nước 8 (giờ). Trên một nửa diện tích bề mặt
đáy lắp đặt hệ thống sục khí bằng đĩa có đường kính 270 mm, phần cịn lại là lớp vật liệu tiếp
xúc cao 1m được gắn cố định nhờ các thanh inox cách đáy bể 70 - 80 cm.
Bể kết hợp hai quá trình xử lý sinh trưởng lơ lửng và bám dính. Một lượng oxy thích hợp
được đưa vào thơng qua đĩa phân phối khí đặt ở đáy bể. Nước thải chảy dọc theo chiều dài
của bể và được sục khí khuấy đảo nhằm tăng cường lượng oxy hịa tan, tăng cường q trình
oxy hóa chất bẩn hữu cơ có trong nước. Các chất lơ lửng là nơi cho vi khuẩn bám vào để cư
trú, sinh sản và phát triển dần thành các bông cặn. Các hạt này dần to và lơ lửng trong nước,
chúng chính là bùn hoạt tính.
Song song với q trình sinh trưởng lơ lửng thì chất hữu cơ nhiễm bẩn trong nước thải
cũng bị oxy hóa bởi quần thể VSV ở màng sinh học khi nước thải đi qua lớp vật liệu tiếp xúc.
GVHD: Đinh Triều Vương

25