Bài giảng Quản trị kinh doanh thương mại: Bài 3 - PGS.TS. Nguyễn Thị Xuân Hương

BÀI 3
MÔI TRƯỜNG KINH DOANH
THƯƠNG MẠI
Giảng viên: PGS. TS. Nguyễn Thị Xuân Hương
Trường Đại học Kinh tế Quốc dân

v1.0014111214

1


TÌNH HUỐNG KHỞI ĐỘNG
Cơng ty Viettel
Cuối những năm 1990, dịch vụ điện thoại di động có bước phát triển rất mạnh mẽ. Tuy
nhiên, trong vài năm trở lại đây, ngành kinh doanh này bị áp lực rất mạnh do việc thực hiện
lộ trình giảm giá cước viễn thơng (thậm chí mức giảm giá cước đã đạt tới 61%). Lợi nhuận
của các nhà cung cấp bị đe dọa nghiêm trọng. Tuy mơi trường kinh doanh bất lợi như vậy,
nhưng vẫn có công ty không chỉ giữ vững được mức lợi nhuận mà cịn tăng trưởng. Đó là
Cơng ty Viễn thơng qn đội (Viettel). Để có thể tồn tại và phát triển trong mơi trường cạnh
tranh ngày càng ác liệt và thích nghi lộ trình giảm giá cước viễn thơng, Cơng ty đã quyết
định tung ra thị trường nhiều dịch vụ và kết quả là thị phần của Công ty đã tăng khá mạnh.

v1.0014111214

2


TÌNH HUỐNG KHỞI ĐỘNG
Có 2 yếu tố làm cho Viettel thành cơng là: mức cước thấp và sự tín nhiệm của khách hàng.
Cơng ty có được mức cước thấp do nhiều nguyên nhân mà trước hết và chủ yếu là do áp
dụng công nghệ tiên tiến trong lĩnh vực điện thoại di động và nâng cao hiệu suất làm việc của

nhân viên. Tài sản q giá nhất của Cơng ty là đội ngũ nhân viên có năng lực, nhiệt tình trong
việc phục vụ khách hàng và năng suất lao động cao. Công ty cũng rất quan tâm đến hoạt
động quảng cáo và xây dựng hình ảnh riêng có. Khẩu hiệu “Hãy nói theo cách của Bạn” trở
thành khá thân quen với nhiều khách hàng, đặc biệt là những người có thu nhập thấp và u
cầu cơng việc khơng địi hỏi thường xuyên đi xa. Sự trung thành của khách hàng đối với
Cơng ty được hình thành từ nhiều ngun nhân. Cơ cấu chi phí thấp đã cho phép Cơng ty
cung cấp dịch vụ với giả rẻ hơn so với các Cơng ty cạnh tranh. Điều này gây dựng nên lịng
trung thành của khách hàng, đồng thời sự trung thành này cịn được củng cố bằng uy tín của
Cơng ty. Cơng ty luôn cố gắng cung cấp dịch vụ như đã hứa với khách hàng, với một thái độ
phục vụ của nhân viên được đánh giá cao. Những hành động đó đã giúp cho Cơng ty tạo nên
hình ảnh một Cơng ty cung cấp dịch vụ viễn thông quan trọng trên tồn quốc và qua đó, tăng
thị phần trong điều kiện cạnh tranh mạnh mẽ.

v1.0014111214

3


TÌNH HUỐNG KHỞI ĐỘNG

1. Các yếu tố của mơi trường kinh doanh có tác động như thế nào đến hoạt
động của các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ thông tin di động nói chung và
Viettel nói riêng? Phân tích các yếu tố thuộc môi trường vĩ mô và môi trường
tác nghiệp (mơi trường ngành) để thấy các tác động tích cực và tiêu cực?
2. Thực hiện phân tích SWOT để thấy các cơ hội kinh doanh do tác động của
môi trường kinh doanh đến Công ty Viettel.

v1.0014111214

4

MỤC TIÊU
•

Hiểu được sự tác động của mơi trường kinh doanh đến hoạt động kinh doanh
thương mại.

•

Hệ thống các yếu tố của môi trường vĩ mô và môi trường vi mơ tác động đến
hoạt động kinh doanh.

•

Mối quan hệ giữa yếu tố ảnh hưởng khách quan, chủ quan trọng việc lựa chọn
cơ hội trong kinh doanh.

•

Các biện pháp khai thác môi trường kinh doanh trong hoạt động kinh doanh
thương mại.

v1.0014111214

5


NỘI DUNG
Mơi trường kinh doanh và ảnh hưởng của nó đến hoạt động kinh doanh của các

doanh nghiệp
Các yếu tố hợp thành môi trường kinh doanh thương mại

Biện pháp khai thác môi trường kinh doanh của doanh nghiệp

v1.0014111214

6


1. MƠI TRƯỜNG KINH DOANH VÀ ẢNH HƯỞNG CỦA NĨ ĐẾN HOẠT ĐỘNG KINH DOANH
CỦA CÁC DOANH NGHIỆP
1.1. Khái niệm môi trường kinh doanh và phân loại môi trường kinh doanh
1.2. Ảnh hưởng của môi trường kinh doanh đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp

v1.0014111214

7


1.1. KHÁI NIỆM VỀ MÔI TRƯỜNG KINH DOANH VÀ PHÂN LOẠI MƠI TRƯỜNG KINH DOANH
•

Khái niệm:
 Mơi trường là tập hợp những yếu tố, điều kiện bên
trong và bên ngoài có ảnh hưởng trực tiếp hay gián
tiếp đến hoạt động.
 Môi trường kinh doanh là tập hợp những yếu tố,
điều kiện bên trong và bên ngồi có ảnh hưởng
trực tiếp hay gián tiếp đến hoạt động kinh doanh

của doanh nghiệp.

v1.0014111214

8


1.1. KHÁI NIỆM VỀ MÔI TRƯỜNG KINH DOANH VÀ PHÂN LOẠI MƠI TRƯỜNG KINH DOANH
•

Phân loại:
 Xét theo giác độ ngành kinh tế và nền kinh tế:


Môi trường vĩ mô;



Môi trường tác nghiệp;



Mơi trường bên trong.

 Xét theo nhóm yếu tố của mơi trường kinh doanh:


Nhóm các loại thị trường;



Nhóm mơi trường, chính trị, kinh tế và xã hội;



Nhóm mơi trường sinh thái;



Nhóm mơi trường hành chính, kinh tế.

 Xét theo mối quan hệ chủ thể và khách thể:


Môi trường bên trong;



Mơi trường bên ngồi.

v1.0014111214

9


1.2. ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG KINH DOANH ĐẾN HOẠT ĐỘNG KINH DOANH
CỦA DOANH NGHIỆP

•

Mơi trường kinh doanh là cơ sở để tổ chức bộ máy kinh doanh;

•

Ảnh hưởng đến thủ pháp kinh doanh, phương thức kinh doanh và lợi nhuận;

•

Là cơ sở để xây dựng chiến lược và kế hoạch kinh doanh;

•

Là yếu tố quyết định đến thành bại của doanh nghiệp trong hoạt động kinh doanh.

v1.0014111214

10


1.2. ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG KINH DOANH ĐẾN HOẠT ĐỘNG KINH DOANH
CỦA DOANH NGHIỆP

•

Mơi trường kinh doanh là cơ sở để tổ chức bộ máy kinh doanh;

•

Ảnh hưởng đến thủ pháp kinh doanh, phương thức kinh doanh và lợi nhuận;

•

Là cơ sở để xây dựng chiến lược và kế hoạch kinh doanh;

•

Là yếu tố quyết định đến thành bại của doanh nghiệp trong hoạt động kinh doanh.

v1.0014111214

11


2. CÁC YẾU TỐ HỢP THÀNH MÔI TRƯỜNG KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP
2.1. Môi trường vĩ mô
2.2. Môi trường tác nghiệp
2.3. Môi trường nội bộ

v1.0014111214

12


2.1. MƠI TRƯỜNG VĨ MƠ

Chính trị,
luật pháp

Hạ tầng và
điều kiện

tự nhiên

Văn hóa
xã hội

v1.0014111214

Kinh tế

Khoa học
cơng nghệ

13


2.1. MƠI TRƯỜNG VĨ MƠ (tiếp theo)
MƠI TRƯỜNG VĂN HĨA XÃ HỘI

v1.0014111214

14


2.1. MÔI TRƯỜNG VĨ MÔ (tiếp theo)
MÔI TRƯỜNG KINH TẾ

v1.0014111214

15

2.1. MƠI TRƯỜNG VĨ MƠ (tiếp theo)
MƠI TRƯỜNG CHÍNH TRỊ, PHÁP LUẬT

v1.0014111214

16


2.2. MƠI TRƯỜNG TÁC NGHIỆP
Khách
hàng

Đối thủ
cạnh tranh
tiềm ẩn
Mơi trường
tác nghiệp

Hàng hóa
thay thế

v1.0014111214

Đối thủ
cạnh
tranh
hiện hữu

Nhà

cung cấp

17


MƠI TRƯỜNG CẠNH TRANH
•

Loại cạnh tranh:
 Độc quyền;
 Cạnh tranh.

•

Mức độ khốc liệt:
 Cạnh tranh hoàn hảo;
 Cạnh tranh hỗn tạp;
 Cạnh tranh độc quyền.

•

Cạnh tranh tiềm ẩn:
 Hàng hóa thay thế;
 Mức độ cạnh tranh tương lai.

v1.0014111214

18

CÁC YẾU TỐ TẠO NÊN SỨC CẠNH TRANH CỦA DOANH NGHIỆP

Qui mơ vốn và tình
hình tài chính

Marketng

Cơ cấu tổ
chức

Hệ thống
thơng tin

Chất lượng
nhân lực

Năng lực
điều hành
của BLĐ

v1.0014111214

Công nghệ cung
ứng dịch vụ

Uy tín

Sức cạnh
tranh của
doanh

nghiệp

Quản trị
chiến lược

19


HỆ THỐNG CÁC CHỈ TIÊU ĐÁNH GIÁ SỨC CẠNH TRANH CỦA DOANH NGHIỆP
Chất lượng cao:
- Nhân viên;
- Thủ tục giao dịch;
- Độ an tồn chính xác.

Thỏa mãn khách hàng:
- Số lượng khách hàng;
- Thị phần..

Liên tục đổi mới:
- Đổi mới dịch vụ;
- Địa điểm cung ứng;
-…

Hiệu quả kinh doanh

Sức cạnh tranh

v1.0014111214

20

2.3. MÔI TRƯỜNG NỘI BỘ
Sản phẩm. lĩnh
vực kinh doanh
của doanh
nghiệp
Hệ thống thông
tin trong doanh
nghiệp

Công tác quản trị
nhân sự của
doanh nghiệp

Môi trường
nội bộ

Nghiên cứu
và phát
triển

Quản trị
tài chính
kế tốn

Nề nếp
văn hóa

v1.0014111214

21


TIỀM NĂNG CỦA DOANH NGHIỆP

v1.0014111214

22


3. BIỆN PHÁP KHAI THÁC MÔI TRƯỜNG KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP

•

Biện pháp 1: Xây dựng và hồn thiện hệ thống thông tin trong doanh nghiệp:
 Hệ thống thông tin bên trong doanh nghiệp.
 Hệ thống thơng tin bên ngồi doanh nghiệp.

•

Biện pháp 2: Lựa chọn phương thức thâm nhập và mở rộng thị trường.

•

Biện pháp 3: Phân tích đầy đủ và tồn diện các yếu tố thuộc mơi trường kinh doanh.

•

Biện pháp 4: Xây dựng chiến lược kinh doanh.

•

Biện pháp 5: Hoàn thiện nghiệp vụ kinh doanh cho phù hợp với điều kiện thị trường.

•

Biện pháp 6: Góp phần hồn thiện mơi trường kinh doanh.

v1.0014111214

23


GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG
1. Mơi trường vĩ mơ: lộ trình giảm giá cước theo quy định của nhà nước; nhu cầu khách hàng
về sản phẩm/dịch vụ cao và ổn định. Mơi trường ngành: khách hàng trung thành, tín nhiệm.
2. Phân tích SWOT:
•

S: cơng nghệ tiên tiến; đội ngũ lao động có năng lực và năng suất cao;…

•

W: tính cứng nhắc của một doanh nghiệp quân đội; mức độ linh hoạt khơng cao;…

•

O: nhu cầu khách hàng cao và ổn định; cơ hội mở rộng ra thị trường ngồi nước;…

•

T: các đối thủ cạnh tranh tiềm ẩn; sự bão hòa của thị trường nội địa;…

v1.0014111214

24


CÂU HỎI MỞ
Để thành công trong kinh doanh, tại sao các doanh nghiệp phải nghiên cứu các yếu tố của
môi trường kinh doanh?
Trả lời: Hoạt động kinh doanh thương mại chịu sự tác động của rất nhiều nhân tố ảnh hưởng
khác nhau, trong đó có yếu tố quan trọng là môi trường kinh doanh. Để ra các quyết định chiến
lược và các quyết sách đúng trong quá trình kinh doanh, cần có sự nghiên cứu một cách tồn
diện và hệ thống các yếu tố của quá trình kinh doanh. Mục đích nhằm để tìm kiếm, phân tích và
lựa chọn các thơng tin phục vụ cho q trình ra quyết định kinh doanh.

v1.0014111214

25