vai trò của mạng lưới xã hội

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (90.84 KB, 7 trang )

<b>TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN</b>
<b>KHOA LỊCH SỬ</b>

<b>---TIỂU LUẬN</b>

<i><b> CHUYÊN ĐỀ:</b></i>

<b> PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU TRONG DÂN TỘC HỌC – NHÂN HỌC</b>

<b> VAI TRÒ CỦA MẠNG LƯỚI XÃ HỘI TRONG Q TRÌNH DI DÂN TỰ</b>
<b>DO NƠNG THƠN ĐÔ THỊ</b>

Sinh viên : Phạm văn Hậu
Lớp : K48 – Nhân học

Giảng viên chuyên đề : TS . Nguyễn văn Chính

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<b>1.</b>

<b>Giới thiệu</b>

“Di dân vừa là hệ quả vừa là nguyên nhân của sự phát triển”. Ở Việt Nam
vấn đề di dân . Đặc biệt là di dân tự do theo hướng nôn thôn đô thị, diễn ra mạnh
mẽ trong những thâp kỷ gần đây. Nhất là kể từ khi chính sách đổi mới kinh tế
(1986) của Đảng và nhà Nước, được thực hiện và có hiệu quả. Đã làm cho dịng
di dân này, tăng đột biến về số lượng vào những năm 1990 trở lại đây. Cùng với
quá trình di dân đó, là hệ quả mà nó tạo ra. Bên cạnh tính tích cực, như thúc đảy

q trình phát triển kinh tế – xã hội (tạo việc làm, tăng thu nhập, góp phần cải
thiện đời sống cho người di cư cũng như gia đình của họ). Tuy nhiên. Bên cạnh
những ưu điểm , thì quá trình di cư này cũng đã để lại nhiều hậu quả cho xã hội.
Như gây ra xáo trộn dân cư cho cả nơi xuất cư và nơi nhập cư :Vấn đề tăng dân
số cơ học ở thành phố, dẫn đến quá tải thành phố kéo theo vấn đề việc làm, nhà ở
đơ thị, các cơng trình công cộng. Cùng với những tệ nạn xã hội (cờ bạc, mại dâm,
nghiện hút...). Đây là những vấn đề bức xúc cho tồn xã hội. Trước những thực
trạng đó, đây không chỉ là vấn đề quan tâm của những nhà làm chính sách xã hội.
Mà cả giới khoa học. Để đưa ra những biện pháp hữu hiệu nhất cho sự phát triển
bền vững.

<b>2.</b>

<b>Lịch sử nghiên cứu vấn đề.</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

động về mặt văn hoá - xã hội, đặc biệt là vai trò của mạng lưới xã hội trong q
trình di dân. Gần đây đã có một số nghiên cứu đề cập đến vấn đề này như: “Vai
trò của mạng lưới xã hội trong di dân” của tác giả Đặng nguyên Anh, đăng trên
tạp chí xã hội học số 2 năm 1998 hay “nhóm khơng chính thức của người lao
động ngoại tỉnh ở Hà Nội” của tác giả Vũ Dũng đăng trên tạp chí tâm lý học.
Nhưng những bài viết này tác giả mới chỉ đề cập đến vai trò của mạng lưới xã hội
như một nguyên nhân (quyết định vấn đề di chuyển, lựa chon nơi chuyển đến...),
cũng như chức năng trợ giúp (như chỗ ở, việc làm, thu nhập, tiền gửi về cho gia
đình,...). Nhưng lại rất ít hay chưa đề cập nhiều dến vấn đề tác động về mặt văn
hoá xã hội (như tác động về mặt nhận thức, tâm lý, tư tưởng, truyền thống, phong
tục tập qn (gia đình, họ hàng, làng xóm), những dư luận xã hội.

V

ề mặt phương pháp. Những bài viết này, các tác giả chủ yếu sử dụng các
phương pháp thu thập thơng các số liệu mang thính định lượng. Phương pháp này
có tác dụng tìm ra được xu hướng như là: Nhu cầu của những người di cư có cần
mạng lưới xã hội hay khơng? Cũng như giới tính có ảnh hưởng bởi mạng lưới xã
hội hay khơng?... Nhưng lại chưa sử dụng nhiều phương pháp định tính để hiểu

tâm tư tình cảm của chính những người di cư cũng như gia đình của họ và những
người có liên quan... Từ thực tế đó, thiết nghĩ cần phải có những nghiên cứu sâu
về mạng lưới xã hội trong quá trình di dân để thấy được những tác động về mặt
văn hố xã hội của nó.

<b>3.</b>

<b>Vấn đề nghiên cứu.</b>

Trọng tâm nghiên cứu đề tài này là:“ Những tác động của mạng lưới xã hội
đối với quá trình di dân tự do nông thôn đô thị”.

Câu hỏi nghiên cứu được đặt ra là:

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

Tại sao mạng lưới xã hội lại tác động đến quá trình di dân?
Khi nào mạng lưới xã hội tác động đến quá trình di dân?

C

ó phải ảnh hưởng của mạng lưới xã hội đối với tất cả đối tượng di cư?
Hay có sự khác nhau giữa các thành phần ( tuổi, giới, học vấn ...)?

Mạng lưới xã hội được hình thành như thế nào? và hoạt động ra sao?


C

ơ sở lý luận va giả thiết.

Xuất phát từ những chức năng cụ thể của mạng lưới xã hội đối với quá
trình di dân (như là một nguyên nhân, là động lực,...). Vì vậy cơ sở lý luận phải
dựa trên những thực tế đó. Từ đó giả thiết chung của nghiên cứu này là quá trình
di dân chịu tác động bởi mạng lưới xã hội như : Những quyết định di chuyển,
hướng di chuyển, thành phần tham gia di chuyển (tuổi, giới tính, trình độ học
vấn,...). Mà đặc biệt là nó như là động lực tác động đến những giá trị chuẩn mực
đạo dức truyền thống đã ăn sâu trong tiềm thức của người Việt Nam.

 Khái niệm “Mạng lưới xã hội” (Networt).

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

<b>4. Phương pháp nghiên cứu.</b>

 Thu thập thông tin.

Để trả lời cho những câu hỏi nêu trên, đề tài này cần phải thu thập những
nguồng tài liệu : Thứ nhất là những tài liệu đã viết về di dân. Như những sách về
di dân, những cơng trình khoa học nghiên cứu về di dân của các tổ chức, các cá
nhân (luận án tiến sĩ, thạc sĩ,...), các bài nghiên cứu đăng trên các tạp chí, tham
luận của các hội thảo về di dân cũng như các kết quả về điều tra dân số,... Những
nguồn tài liệu này có thể tiếp cận được ở thư viện , trên internet. Thứ hai là tài
liệu thực địa, đó là những nguồn thơng tin sống và có thể tiếp cận được bằng các
phương pháp như : Định lượng là dùng các bảng hỏi đã cấu trúc sẵn. phương
pháp này có tác dụng là tìm ra xu hướng xem nhu cầu của người di cư có cần
mạng lưới xã hội này hay không? Hay đối tượng nào trong di dân (giới, tuổi, học
vấn...) chịu tác động bởi mạng lưới xã hội.... Phương pháp này đã được các tác
giả đi trước sử dụng rất thành cơng bởi các điều tra của mình và đã tìm ra được xu
hướng là người di cư chịu tác động bởi mạng lưới xã hội cũng như ảnh hưởng của
mạng lưới này là hkác nhau giãư các thành phần (nữ giới tác động nhiều hơn nam
giới...).Có thể tơi sẽ tham khảo và sử dụng một phần kết quả của họ cho nghiên
cứu của mình. Cùng với định lượng là phương pháp định tính, đó là tiến hành
phỏng vấn sâu, nhất là phỏng vấn mở. Qua đó hiểu được tâm tư tình cảm cũng
như nguyện vọng của những người trong cuộc (đặc biệt là câu chuyện đời sống
được đặc biệt chú ý).Giãư các phương pháp này có sự kết hợp linh hoạt trên thực
địa.

 Lựa chọ địa bàn nghiên cứu.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

bàn xuất cư sẽ là một làng được chọn ngẫu nhiên hoặc là chọn một làng có tỷ lệ
người xuất cư cao đến thành phố. Cịn địa bàn nhập cư sẽ là những thành phố lớn
có tỷ lệ người nhập cư cao như Hà Nội. Việc lựa chọn địa bàn nghiên cứu này là

chủ yếu thuận tiện cho việc tác giả thu thập thông tin.

 Dự kiến kết quả của đề tài.

Nghiên cứu này cố gắng hiểu biết thêm phần nào về những nguyên nhân
và động lực của của quá trình di dân. Cũng như những tác động của nó bởi yếu tố
văn hố xã hội

 Tài liệu trích dẫn.

1. Đặng nguyên Anh,1998. “Vai trị của mạng lưới xã trong q trình
di cư” Tạp chí xã hội học số 2 (62) trang 16 – 23.

2. Đặng nguyên Anh,1998. “Các hình thái di cư và phát triển kinh tế
ở Việt Nam”. Những vấn đề kinh tế thế giới, số 3 (53) tr 38 – 44.
3. Đặng ngun Anh,1997. “Vai trị của di cư nơng thơn đơ thị trong

sự phát triển nơng thơn”, Tạp chí xã hội học số 4. trang 15 – 19.
4. Vũ Dũng, 1997. “Nhóm khơng chính thức của lao động ngoại tỉnh

ở Hà Nội”,Tạp chí tâm lý học, số 2 trang 27 – 31.

5. Đỗ văn Hoà, Trịnh khắc Thẩm ,1999. “Nghiên cứu về di dân ở
Việt Nam”, NXB NN HN.

6. Nguyễn văn Chính, 1997. “ Biến đổi kinh tế – xã hội và vấn đề di
chuyển lao động nông thôn đơ thị ở miền bắc Việt Nam”,Tạp chí
xã hội học số 2 trang 25 -38.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7></div>