Kiểm sát điều tra vụ án trộm cắp tài sản từ thực tiễn quận phú nhuận, thành phố hồ chí minh

BÙI THỊ HƯƠNG LIỄU

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

BÙI THỊ HƯƠNG LIỄU

LUẬT HÌNH SỰ VÀ TỐ TỤNG HÌNH SỰ

KIỂM SÁT ĐIỀU TRA VỤ ÁN TRỘM CẮP TÀI SẢN
TỪ THỰC TIỄN QUẬN PHÚ NHUẬN
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ
LUẬT HÌNH SỰ VÀ TỐ TỤNG HÌNH SỰ

KHĨA IX ĐỢT 2 NĂM 2018

HÀ NỘI, năm 2020
HÀ NỘI - năm


VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

BÙI THỊ HƯƠNG LIỄU

KIỂM SÁT ĐIỀU TRA VỤ ÁN TRỘM CẮP TÀI SẢN
TỪ THỰC TIỄN QUẬN PHÚ NHUẬN
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Ngành:

LUẬT HÌNH SỰ VÀ TỐ TỤNG HÌNH SỰ

Mã số:

8.38.01.04

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
TS. PHẠM MẠNH HÙNG

HÀ NỘI, năm 2020


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn “Kiểm sát điều tra vụ án trộm cắp tài sản từ
thực tiễn quận Phú Nhuận, Thành phố Hồ Chí Minh” là cơng trình nghiên cứu
khoa học của riêng tơi, dưới sự hướng dẫn khoa học của TS. Phạm Mạnh
Hùng. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn được sử dụng trong luận văn có nguồn
dẫn rõ ràng đảm bảo tính chính xác, tin cậy và trung thực. Tơi hồn tồn chịu
trách nhiệm về kết quả nghiên cứu và tính trung thực của luận văn.
Tôi xin chịu trách nhiệm về lời cam đoan trên của mình.
Tác giả luận văn

Bùi Thị Hương Liễu


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ............................................................................................................ 1
Chương 1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KIỂM SÁT ĐIỀU TRA

CÁC VỤ ÁN TRỘM CẮP TÀI SẢN ............................................................... 8
1.1. Khái niệm, đặc điểm kiểm sát điều tra các vụ án trộm cắp tài sản .............. 8
1.2. Phân biệt kiểm sát điều tra với thực hành quyền công tố trong giai
đoạn điều tra các vụ án trộm cắp tài sản ............................................................. 12
1.3. Nội dung kiểm sát điều tra các vụ án trộm cắp tài sản ................................ 16
1.4. Các yếu tố bảo đảm chất lượng kiểm sát điều tra các vụ án trộm cắp tài
sản........................................................................................................................ 17
Chương 2. QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT HIỆN HÀNH VÀ THỰC
TRẠNG KIỂM SÁT ĐIỀU TRA CÁC VỤ ÁN TRỘM CẮP TÀI SẢN
TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN PHÚ NHUẬN, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ... 21
2.1. Quy định của pháp luật hiện hành về kiểm sát điều tra các vụ án trộm
cắp tài sản ............................................................................................................ 21
2.2. Thực trạng kiểm sát điều tra các tội trộm cắp tài sản trên địa bàn quận
Phú Nhuận, Thành phố Hồ Chí Minh từ năm 2015 đến năm 2019 .................... 45
Chương 3. NHỮNG GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ
HOẠT ĐỘNG KIỂM SÁT ĐIỀU TRA CÁC VỤ ÁN TRỘM CẮP TÀI
SẢN ..................................................................................................................... 68
3.1. Tăng cường giải thích, hướng dẫn áp dụng pháp luật .................................. 68
3.2. Nâng cao trình độ, năng lực, ý thức trách nhiệm của đội ngũ cán bộ,
KSV ..................................................................................................................... 69
3.3. Tăng cường quan hệ phối hợp và ước chế giữa Viện kiểm sát với Cơ
quan điều ra trong giai đoạn điều tra các vụ án hình sự ..................................... 71


3.4. Chú trọng công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành của Lãnh đạo VKS và
của VKS cấp trên đối với VKS cấp dưới ............................................................ 73
3.5. Các giải pháp khác ....................................................................................... 75
KẾT LUẬN ........................................................................................................ 79
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

BLHS

Bộ luật Hình sự

BLTTHS

Bộ luật Tố tụng hình sự

CQĐT

Cơ quan điều tra

Cơ quan CSĐT

Cơ quan cảnh sát điều tra

ĐTV

Điều tra viên

KSĐT

Kiểm sát điều tra

KSV

Kiểm sát viên

THTT

Tiến hành tố tụng

THQCT

Thực hành quyền cơng tố

TTHS

Tố tụng hình sự

VKS

Viện kiểm sát

Viện KSND

Viện kiểm sát nhân dân


DANH MỤC CÁC ĐỒ THỊ
Biểu đồ 2.1. Tổng số vụ án trộm cắp tài sản khởi tố mới so với tổng số vụ án
hình sự khởi tố trong giai đoạn 2015 - 2019……………………...……..…..47
Biểu đồ 2.2. Tổng số vụ án và bị can phạm tội trộm cắp tài sản trên địa bàn
quận Phú Nhuận giai đoạn 2015 – 2019……….………………………….48

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Phú Nhuận là quận trung tâm, nội thành của Thành phố Hồ Chí Minh,
tuy diện tích nhỏ nhưng mật độ dân cư cao, các dịch vụ cao cấp như tài chính,
tín dụng, thương mại, du lịch… có xu hướng phát triển mạnh. Đời sống vật
chất, tinh thần của cư dân trên địa bàn quận Phú Nhuận ngày càng được nâng
cao. Bên cạnh những thành tựu đạt được thì mặt trái của nền kinh tế thị
trường, nơi tập trung đông dân cư cũng gây khơng ít khó khăn trong cơng tác
quản lý nhà nước về an ninh trật tự - an toàn xã hội, tình hình tội phạm trên
địa bàn diễn biến hết sức phức tạp như: cướp tài sản, cướp giật tài sản, trộm
cắp… có xu hướng ngày càng gia tăng.
Tình hình an ninh trật tự bất ổn kéo theo tỷ lệ tội phạm bị phát hiện,
xử lý ngày càng cao. Để đảm bảo hoạt động điều tra được thực hiện đúng quy
định của pháp luật, Đảng và Nhà nước giao cho Viện kiểm sát nhân dân là cơ
quan thực hiện chức năng kiểm sát việc tuân theo pháp luật đối với các hoạt
động tư pháp, trong đó có hoạt động điều tra vụ án hình sự.
Cơng tác kiểm sát hoạt động điều tra các vụ án hình sự đóng vai trị
hết sức quan trọng trong hoạt động tố tụng hình sự. Cơng tác KSĐT hiệu quả
góp phần bảo đảm hoạt động điều tra được thực hiện đầy đủ, chính xác, kịp
thời, tội phạm được phát hiện kịp thời, nhanh chóng, đúng người, đúng tội,
đúng pháp luật, tránh oan sai, bỏ lọt tội phạm.
Trong những năm qua, Viện KSND quận Phú Nhuận đã có nhiều cố
gắng thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao và đã đạt được những thành
tích đáng ghi nhận trong cơng tác kiểm sát hoạt động tư pháp nói chung, kiểm
sát hoạt động điều tra nói riêng. Tuy nhiên, so với yêu cầu của cải cách tư
pháp trong thời kỳ mới, công tác KSĐT của Viện KSND quận Phú Nhuận còn

1

có những tồn tại, thiếu sót nhất định và cơng tác KSĐT các vụ án trộm cắp tài
sản cũng không nằm trực trạng chung đó.
Từ những thực tế nêu trên, việc nghiên cứu những vấn đề lý luận và
thực tiễn trong công tác kiểm sát hoạt động điều tra các vụ án hình sự nói
chung, vụ án trộm cắp tài sản nói riêng trên địa bàn quận Phú Nhuận là hết
sức cần thiết để tìm ra những nguyên nhân, yếu kém tồn đọng. Qua đó, đề
xuất những giải pháp nhằm khắc phục những tồn tại, yếu kém, nâng cao hơn
nữa chất lượng kiểm sát hoạt động điều tra các vụ án hình sự nói chung, vụ án
trộm cắp tài sản nói riêng của Viện KSND quận Phú Nhuận. Do vậy, tôi đã
lựa chọn nghiên cứu đề tài: “Kiểm sát điều tra vụ án trộm cắp tài sản từ
thực tiễn quận Phú Nhuận, Thành phố Hồ Chí Minh” làm đề tài luận văn
thạc sĩ.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Trong những năm qua, đã có nhiều cơng trình nghiên cứu về KSĐT
vụ án hình sự nói chung được công bố trên các sách báo, trong các luận văn
thạc sỹ, luận văn tiến sỹ, các tạp chí chuyên ngành và các đề tài nghiên cứu
cấp bộ do Viện KSND tối cao thực hiện. Đáng chú ý là các công trình nghiên
cứu đã được cơng bố như:
Giáo trình luật Tố tụng hình sự của các trường đại học như: Đại học
Luật Hà Nội, Đại học Kiểm sát Hà Nội; Đại học Luật Thành phố Hồ Chí
Minh, Khoa Luật trường đại học Quốc Gia Hà Nội…; Giáo trình đào tạo
nghiệp vụ kiểm sát hình sự dùng cho kiểm sát viên tập 2, 3 của trường Đào
tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm sát năm 2018; “Sổ tay Kiểm sát viên hình sự”
của Viện KSND tối cao tập I -2006; “Kỹ năng thực hành quyền công tố và
kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong tố tụng hình sự”, Nxb Đại học Quốc
gia Hà Nội năm 2006…

2

Luận văn thạc sỹ: “Áp dụng pháp luật trong thực hành quyền công tố
ở giai đoạn điều tra các vụ án hình sự” của tác giả Trần Văn Ngọc; “Gắn cơng
tố với hoạt động điều tra trong tố tụng hình sự theo tinh thần Nghị quyết Đại
hội Đảng lần thứ X – Một số vấn đề lý luận và thực tiễn” của tác giả Bùi
Mạnh Cường năm 2012….
Đề tài nghiên cứu cấp bộ: “Nâng cao chất lượng kiểm sát hoạt động tư
pháp và thực hành quyền công tố trong công tác kiểm sát hình sự”, năm 2004
của tác giả Ngơ Văn Đọn chủ biên; “Nâng cao chất lượng thực hành quyền
công tố và kiểm sát điều tra các vụ án về trật tự xã hội theo yêu cầu cải cách
tư pháp của Việt Nam hiện nay”, năm 2012 của tác giả Vũ Việt Hùng và các
KSV Vụ 1A – Viện KSND tối cao…
Một số bài viết trên các tạp chí chuyên ngành luật như: “Bản chất của
hoạt động điều tra trong tố tụng hình sự” của tác giả Nguyễn Viết Hoạt đăng
trên tạp chí Khoa học pháp luật số 03/2007; “Điểm mới về kiểm sát điều tra
trong BLTTHS năm 2015” của tác giả Trần Thanh Thủy đăng trên tạp chí
Kiểm sát số 16/2016…
Tuy đã có một số cơng trình nghiên cứu về chức năng KSĐT trong tố
tụng hình sự, song các cơng trình này chưa đi vào nghiên cứu về kiểm sát hoạt
động điều tra trong từng loại vụ án cụ thể. Việc nghiên cứu làm rõ cơ sở lý
luận để áp dụng quy định của pháp luật về KSĐT trong vụ án trộm cắp tài sản
hiện nay còn rất ít được nghiên cứu. Hiện nay chưa có cơng trình nào nghiên
cứu về KSĐT các vụ án trộm cắp tài sản từ thực tiễn quận Phú Nhuận, Thành
phố Hồ Chí Minh. Do vậy, việc nghiên cứu, hoàn thiện đề tài “Kiểm sát điều
tra vụ án trộm cắp tài sản từ thực tiễn quận Phú Nhuận, Thành phố Hồ
Chí Minh” là vấn đề mang tính cấp thiết góp phần hồn thiện, nâng cao chất
lượng hoạt động KSĐT của VKS trong quá trình KSĐT vụ án hình sự nói
chung, các vụ án trộm cắp tài sản nói riêng.

3

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Đề tài phân tích làm sáng tỏ lý luận, cơ sở pháp lý và thực tiễn hoạt
động KSĐT các vụ án trộm cắp tài sản theo pháp luật TTHS Việt Nam từ
thực tiễn quận Phú Nhuận, Thành phố Hồ Chí Minh, từ đó đề xuất một số giải
pháp nhằm hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả hoạt động KSĐT các
vụ án trộm cắp tài sản trên địa bàn quận Phú Nhuận, Thành phố Hồ Chí Minh
nói riêng và trên tồn quốc nói chung trong thời gian tới.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận về KSĐT các vụ án
trộm cắp tài sản như: Khái niệm, đặc điểm, mối quan hệ giữa KSĐT và
THQCT, các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động KSĐT…
- Nghiên cứu, phân tích các quy định của pháp luật hình sự, TTHS về
KSĐT nói chung và KSĐT các vụ án trộm cắp tài sản nói riêng.
- Nghiên cứu, khảo sát, đánh giá thực trạng việc thực hiện công tác
KSĐT các vụ án trộm cắp tài sản của Viện KSND quận Phú Nhuận, đồng thời
phân tích làm rõ những tồn tại, hạn chế của công tác này và những nguyên
nhân cơ bản của nó.
- Đề xuất những giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động
KSĐT các vụ án trộm cắp tài sản trên địa bàn quận Phú Nhuận.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn đúng là những vấn đề lý luận và
thực tiễn về kiểm sát điều tra vụ án trộm cắp tài sản từ thực tiễn quận Phú
Nhuận, Thành phố Hồ Chí Minh.
Đề tài nghiên cứu những vấn đề lý luận cũng như những quy định của
pháp luật hình sự và TTHS Việt Nam về hoạt động KSĐT và thực tiễn về

4

hoạt động KSĐT vụ án trộm cắp tài sản do Cơ quan CSĐT - Công an quận
Phú Nhuận thụ lý; Viện KSND quận Phú Nhuận THQCT và kiểm sát hoạt
động điều tra.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Về nội dung: Luận văn nghiên cứu dưới góc độ luật TTHS Việt Nam,
trong đó, tập trung nghiên cứu hoạt động KSĐT các vụ án trộm cắp tài sản
theo pháp luật TTHS Việt Nam.
Về thời gian: Luận văn tập trung nghiên cứu việc thực hiện các quy
định có liên quan đến hoạt động KSĐT vụ án hình sự nói chung và KSĐT vụ
án trộm cắp tài sản nói riêng từ năm 2015 đến năm 2019.
Về chủ thể, địa bàn: án do Cơ quan CSĐT - Công an quận Phú Nhuận
thụ lý; Viện KSND quận Phú Nhuận, Thành phố Hồ Chí Minh THQCT và
kiểm sát hoạt động điều tra.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
Việc nghiên cứu đề tài dựa trên sự vận dụng phương pháp luận của Chủ
nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước và pháp luật; các
chủ trương, đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà
nước về cải cách tư pháp và đấu tranh phòng, chống tội phạm.
Luận văn sử dụng một số phương pháp nghiên cứu khoa học như:
Phương pháp phân tích, tổng hợp; Phương pháp thống kê, so sánh; Phương
pháp tổng kết thực tiễn… trên cơ sở lý luận khoa học TTHS để làm sáng tỏ
nội dung cần nghiên cứu của đề tài.
Cụ thể, tác giả sử dụng những số liệu thống kê, tổng kết hàng năm của
Viện KSND quận Phú Nhuận, Thành phố Hồ Chí Minh – cơ quan chủ quản
công tác thống kê tội phạm; nghiên cứu các quyết định tố tụng liên quan đến
hoạt động KSĐT vụ án, tổng hợp các tri thức khoa học pháp luật TTHS và
các vấn đề tương ứng được nghiên cứu trong luận văn. Ngoài ra, tác giả tham

5


khảo ý kiến của các ĐTV của Cơ quan CSĐT – Công an quận Phú Nhuận
trực tiếp tiến hành các hoạt động điều tra vụ án trộm cắp tài sản cũng như
quan điểm, nhận thức của bản thân tác giả cùng với các ý kiến của KSV trực
tiếp THQCT và kiểm sát hoạt động điều tra các vụ án trộm cắp tài sản của
Viện KSND quận Phú Nhuận, Thành phố Hồ Chí Minh.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
- Về mặt lý luận
Đây là cơng trình khoa học được nghiên cứu, phân tích tồn diện và sâu
sắc để làm sáng tỏ về mặt lý luận của hoạt động KSĐT vụ án trộm cắp tài sản
theo luật TTHS Việt Nam.
Luận văn này là cơng trình nghiên cứu khoa học có tính hệ thống và
tương đối tồn diện về hoạt động KSĐT vụ án trộm cắp tài sản từ thực tiễn
quận Phú Nhuận, Thành phố Hồ Chí Minh ở cấp độ luận văn thạc sĩ . Kết quả
nghiên cứu của luận văn có ý nghĩa nhất định về mặt khoa học góp phần xây
dựng một cách nhìn tồn diện về công tác KSĐT vụ các vụ án trộm cắp tài
sản của VKS, vai trị của cơng tác này trong cơng cuộc đấu tranh phịng, ngừa
tội phạm.
- Về mặt thực tiễn
Luận văn đã cố gắng phân tích thực trạng hoạt động KSĐT vụ án trộm
cắp tài sản từ năm 2015 đến năm 2019 do Cơ quan CSĐT- Công an quận Phú
Nhuận, Thành phố Hồ Chí Minh thụ lý, Viện KSND quận Phú Nhuận KSĐT.
Kết quả nghiên cứu của luận văn là tư liệu tham khảo cho VKS và các KSV
nâng cao hiệu quả hoạt đọng KSĐT các vụ án hình sự, trong đó có KSĐT các
vụ án trộm cắp tài sản. Bên cạnh đó, tác giả cũng hy vọng luận văn có thể
được sử dụng là tài liệu tham khảo trong công tác nghiên cứu đào tạo, bồi
dưỡng của các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ về luật.

6


7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, các phụ lục và danh mục tài liệu tham
khảo, nội dung của luận văn được chia thành 03 chương:
Chương 1. Những vấn đề chung về KSĐT các vụ án về trộm cắp tài
sản
Chương 2. Quy định của pháp luật hiện hành và thực trạng kiểm sát
điều tra các vụ án trộm cắp tài sản trên địa bàn quận Phú Nhuận, Thành phố
Hồ Chí Minh.
Chương 3. Những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động KSĐT
các vụ án trộm cắp tài sản

7


Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KIỂM SÁT ĐIỀU TRA CÁC VỤ ÁN
TRỘM CẮP TÀI SẢN
1.1. Khái niệm, đặc điểm kiểm sát điều tra các vụ án trộm cắp tài
sản
1.1.1. Khái niệm kiểm sát điều tra các vụ án trộm cắp tài sản
Để có thể đưa ra khái niệm về KSĐT các vụ án trộm cắp tài sản, trước
hết, cần thiết phải làm rõ một số khái niệm có liên quan như: “giai đoạn điều
tra vụ án hình sự”, “hoạt động điều tra vụ án hình sự”, “kiểm sát hoạt động tư
pháp”, “kiểm sát hoạt động điều tra”…
Quá trình giải quyết vụ án hình sự nói chung được chia thành nhiều giai
đoạn, mỗi giai đoạn TTHS sẽ có nhiệm vụ giải quyết những yêu cầu khác
nhau và tương ứng với nó là cơ quan THTT có thẩm quyền thực hiện những

nhiệm vụ, quyền hạn nhất định do pháp luật quy định. Giai đoạn điều tra vụ
án hình sự là giai đoạn thứ hai trong quá trình TTHS, được bắt đầu từ khi
khởi tố vụ án hình sự cho đến khi kết thúc điều tra, đề nghị truy tố. Trong
trường hợp vụ án bị đình chỉ, giai đoạn điều tra kết thúc khi cơ quan THTT
ban hành quyết định đình chỉ điều tra.
Giai đoạn điều tra vụ án hình sự có chức năng chứng minh sự kiện
phạm tội và người thực hiện hành vi phạm tội, bên cạnh đó nhằm xác định rõ
những nguyên nhân và điều kiện phạm tội, để kịp thời kiến nghị các cơ quan
và tổ chức hữu quan áp dụng đầy đủ các biện pháp phòng ngừa tội phạm.
Có quan điểm cho rằng, giai đoạn điều tra vụ án hình sự được hiểu là
“một giai đoạn tố tụng hình sự trong đó Cơ quan điều tra sử dụng các biện
pháp do luật tố tụng hình sự quy định để thu thập chứng cứ chứng minh tội
phạm, người phạm tội và những vấn đề khác làm cơ sở cho việc xét xử của
Tòa án” [24, tr.09].

8


Hoạt động điều tra là “tổng hợp tất cả các hành vi, quyết định của
CQĐT, cơ quan được giao một số hoạt động điều tra tiến hành trong giai
đoạn điều tra vụ án hình sự nhằm xác định sự thật của vụ án một cách khách
quan, toàn diện và đúng pháp luật”.
Hoạt động điều tra vụ án hình sự của CQĐT phải chịu sự chế ước và
kiểm sát chặt chẽ của VKS. Hiến pháp năm 2013 và Luật Tổ chức Viện
KSND năm 2014 quy định Viện KSND có chức năng, nhiệm vụ THQCT và
kiểm sát hoạt động tư pháp. Đây là chức năng hiến định của Viện KSND,
thuật ngữ “kiểm sát hoạt động tư pháp” đã xuất hiện trong các văn kiện của
Đảng lần thứ IX và trong các Nghị quyết của Bộ chính trị… tuy nhiên, các
nhà lập pháp nước ta chưa đưa ra được một định nghĩa pháp lý cụ thể về
“kiểm sát hoạt động tư pháp”, dẫn đến nhiều quan điểm, nhận thức khác nhau

về khái niệm này.
Theo tác giả, kiểm sát các hoạt động tư pháp là sự giám sát trực tiếp các
hoạt động cụ thể của các cơ quan tư pháp trong quá trình tiến hành tố tụng với
mục đích là nhằm bảo đảm cho pháp luật được thực hiện nghiêm chỉnh và
thống nhất trong quá trình giải quyết các vụ, việc. Bản chất của chức năng
này trong TTHS là kiểm sát tính có căn cứ và tính hợp pháp trong các quyết
định của các cơ quan có thẩm quyền THTT, và các hành vi của người có thẩm
quyền THTT.
Như vậy, có thể đưa ra khái niệm chung nhất về kiểm sát các hoạt động
tư pháp trong TTHS là: việc giám sát trực tiếp các hoạt động của các cơ quan
tư pháp trong quá trình giải quyết vụ án hình sự, nhằm bảo đảm cho pháp
luật TTHS được thực hiện một cách nghiêm chỉnh, thống nhất.
Có thể nói, kiểm sát hoạt động tư pháp trong đó có kiểm sát hoạt động
điều tra vụ án hình sự của VKS thực chất là kiểm sát việc tuân theo pháp luật
của CQĐT và các cơ quan khác được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt

9


động điều tra cùng với hành vi của người tiến hành tố tụng cũng như người
tham gia tố tụng trong quá trình giải quyết vụ án hình sự. Bản chất của chức
năng này là việc kiểm tra tính có căn cứ và tính hợp pháp của CQĐT khi thực
hiện các hoạt động TTHS trong giai đoạn điều tra các vụ án hình sự nhằm bảo
đảm việc khởi tố, điều tra, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, không để lọt
tội phạm, không làm oan người vô tội. Như vậy, KSĐT là một trong số các
nhiệm vụ và quyền hạn của VKS được pháp luật quy định khi thực hiện chức
năng kiểm sát hoạt động tư pháp. Hoạt động điều tra của CQĐT, Thủ trưởng,
Phó Thủ trưởng CQĐT, ĐTV là phải chịu sự kiểm sát của VKS.
KSĐT các vụ án hình sự là hoạt động của Viện KSND để kiểm sát tính
hợp pháp của các hành vi, quyết định tố tụng của các cơ quan, người có thẩm

quyền tiến hành các hoạt động điều tra, nhằm bảo đảm các hành vi, quyết
định đó tuân thủ đúng pháp luật và giải quyết đúng đắn vụ án hình sự, chống
oan sai bảo vệ quyền con người, quyền cơng dân trong tố tụng hình sự.
Cơ sở để phát sinh hoạt động KSĐT của VKS là các quyết định tố tụng
của CQĐT, Cơ quan được giao tiến hành một số hoạt động điều tra, các hành
vi tố tụng của những người THTT trong giai đoạn điều tra các vụ án trộm cắp
tài sản.
Viện kiểm sát có trách nhiệm kiểm sát việc tuân theo pháp luật của
CQĐT, cơ quan được giao tiến hành một số hoạt động điều tra, Thủ trưởng,
Phó thủ trưởng CQĐT, các ĐTV và những người tham gia tố tụng. Từ đó
VKS ban hành các văn bản pháp lý thể hiện rõ quyền hạn và trách nhiệm khi
thực hiện chức năng kiểm sát điều tra như kiến nghị, yêu cầu hoặc áp dụng
các biện pháp khác theo quy định của pháp luật để việc điều tra vụ án trộm
cắp tài sản được đảm bảo đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, kịp thời yêu
cầu khắc phục, sửa chữa những hạn chế, thiếu sót, vi phạm trong hoạt động
điều tra.

10


Từ những phân tích trên đây, có thể đưa ra khái niệm KSĐT các vụ án
trộm cắp tài sản như sau: Kiểm sát điều tra vụ án trộm cắp tài sản là hoạt
động của Viện kiểm sát sử dụng các quyền năng pháp lý để kiểm sát việc tuân
theo pháp luật các hoạt động của Cơ quan điều tra, cơ quan được giao tiến
hành một số hoạt động điều tra, của các cá nhân có liên quan đến q trình
điều tra vụ án trộm cắp tài sản nhằm bảo đảm cho hoạt động điều tra theo
đúng các quy định của pháp luật.
1.1.2. Đặc điểm kiểm sát điều tra các vụ án trộm cắp tài sản
Thứ nhất, KSĐT tội phạm nói chung và tội trộm cắp tài sản chỉ do
VKS là cơ quan Nhà nước duy nhất thực hiện. Pháp luật chỉ quy định cho

Viện trưởng, Phó Viện trưởng, KSV, Kiểm tra viên có thẩm quyền theo quy
định của BLTTHS là chủ thể tiến hành kiểm sát hoạt động điều tra vụ án hình
sự nói chung, vụ án trộm cắp tài sản nói riêng.
Thứ hai, KSĐT tội phạm nói chung và KSĐT các vụ án trộm cắp tài
sản của VKS phải tuân thủ theo trình tự, thủ tục do pháp luật TTHS quy định.
VKS chỉ được áp dụng các biện pháp được pháp luật quy định và theo chức
năng, quyền hạn được quy định trong giai đoạn điều tra để KSĐT hiệu quả.
Thứ ba, KSĐT tội phạm nói chung và trong KSĐT các vụ án trộm cắp
tài sản của VKS được diễn ra trực tiếp, đồng thời và toàn diện mọi hành vi tố
tụng của CQĐT, cơ quan được giao thực hiện một số hoạt động điều tra và
của người có thẩm quyền THTT cũng như người tham gia tố tụng của giai
đoạn điều tra nhằm mục đích bảo đảm tuân thủ pháp luật trong giai đoạn điều
tra; tạo điều kiện thuận lợi cho giai đoạn truy tố, xét xử vụ án trộm cắp tài
sản.
Thứ tư, hoạt động KSĐT các vụ án trộm cắp tài sản của VKS được tiến
hành từ thời điểm khởi tố vụ án và kết thúc khi vụ án được chuyển sang giai
đoạn truy tố hoặc vụ án được đình chỉ điều tra theo quy định của pháp luật

11


TTHS. Hoạt động KSĐT của Viện KSND được tiến hành cơng khai theo
đúng trình tự, thủ tục do Bộ luật Tố tụng hình sự cũng như các văn bản hướng
dẫn thực hiện Bộ luật Tố tụng hình sự.
Thứ năm, đối tượng của hoạt động KSĐT các vụ án trộm cắp tài sản
của VKS là các hành vi và quyết định của Cơ quan CSĐT, cơ quan được giao
nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, cơ quan, tổ chức, cá nhân khác
có liên quan đến hoạt động điều tra.
Như vậy, KSĐT các vụ án trộm cắp tài sản của Viện kiểm sát là hoạt
động mang tính quyền lực Nhà nước, được Hiến pháp và pháp luật quy định,

được thực hiện bởi Viện kiểm sát nhân dân và do các chủ thể có thẩm quyền
như: Viện trưởng, Phó Viện trưởng, Kiểm sát viên hoặc Kiểm tra viên thực
hiện, thông qua những trình tự, thủ tục pháp lý chặt chẽ do pháp luật quy
định, nhằm cá thể hóa những quy phạm pháp luật hình sự vào các trường hợp
vi phạm cụ thể đối với những cá nhân cụ thể nhằm thực hiện đúng chức năng,
nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của VKS.
Khi KSĐT các vụ án hình sự nói chung và các vụ án trộm cắp tài sản
nói riêng, Viện KSND phải trên cơ sở vụ án cụ thể đã xảy ra trong thực tiễn,
lựa chọn quy phạm pháp luật phù hợp cho trường hợp cụ thể của vụ án trộm
cắp tài sản đã xảy ra để áp dụng. Việc KSĐT các vụ án trộm cắp tài sản phải
tuân thủ đúng những quy định của pháp luật, quy chế của ngành kiểm sát về
trình tự, thủ tục khi thực hiện công tác KSĐT đối với loại án này; KSĐT phải
giải quyết và xử lý đúng người có hành vi trộm cắp tài sản một cách nhanh
chóng, kịp thời, chính xác với những chi phí thấp nhất cho Nhà nước và xã
hội, đảm bảo tính răn đe, giáo dục, phịng ngừa chung.
1.2. Phân biệt kiểm sát điều tra với thực hành quyền công tố trong
giai đoạn điều tra các vụ án trộm cắp tài sản

12


Trong hệ thống chính trị và bộ máy nhà nước Cộng hòa XHCN Việt
Nam, Viện KSND thực hiện hai chức năng cơ bản là THQCT và kiểm sát
hoạt động tư pháp trong đó có KSĐT vụ án hình sự.
Quyền cơng tố được hiểu là: “quyền nhân danh Nhà nước thực hiện
việc buộc tội”, hay nói cách khác là quyền nhân danh quyền lực công thực
hiện việc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người phạm tội [15, tr.21].
Ở nước ta, chức năng THQCT được giao cho Viện KSND. Điều 3 Luật
Tổ chức Viện KSND 2014 quy định: “Thực hành quyền công tố là hoạt động
của Viện kiểm sát nhân dân trong tố tụng hình sự để thực hiện việc buộc tội

của Nhà nước đối với người phạm tội, được thực hiện ngay từ khi giải quyết
tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố và trong suốt quá trình khởi tố,
điều tra, truy tố, xét xử vụ án hình sự” [16, tr.01]. Căn cứ vào các quy định
của Hiến pháp, BLTTHS, các luật về tổ chức và các văn bản pháp luật có liên
quan cùng khái niệm, phạm vi quyền cơng tố, thì THQCT được hiểu là “việc
xử dụng tổng hợp các quyền năng pháp lý thuộc nội dung quyền công tố để
thực hiện việc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người phạm tội trong các
giai đoạn điều tra, truy tố, xét xử” [15, tr.21].
Trong giai đoạn điều tra các vụ án trộm cắp tài sản, THQCT là việc
Viện KSND sử dụng tổng hợp các quyền năng pháp lý thuộc nội dung quyền
công tố do pháp luật TTHS quy định để thực hiện việc truy cứu trách nhiệm
hình sự đối với người phạm tội trộm cắp tài sản trong giai đoạn này.
BLTTHS 2015 và Luật tổ chức Viện KSND năm 2014 quy định cho
Viện KSND THQCT trong giai đoạn điều tra vụ án trộm cắp tài sản, với
những nội dung cơ bản sau đây: Yêu cầu CQĐT khởi tố hoặc thay đổi quyết
định khởi tố vụ án, quyết định phê chuẩn, không phê chuẩn các quyết định
của CQĐT…; quyết định áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp bắt, tạm giữ,

13


tạm giam và các biện pháp ngăn chặn khác; quyết định đình chỉ hoặc tạm đình
chỉ điều tra vụ án và bị can…
Căn cứ vào phạm vi quyền công tố trong giai đoạn điều tra vụ án trộm
cắp tài sản, thì phạm vi THQCT bắt đầu từ khi khởi tố vụ án đến khi kết thúc
việc điều tra, CQĐT ra bản kết luận điều tra đề nghị truy tố hoặc đình chỉ điều
tra.
KSĐT vụ án hình sự là hoạt động kiểm sát việc tuân theo pháp luật của
Viện KSND trong việc điều tra của CQĐT, của các cơ quan khác được giao
nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra trong quá trình điều tra vụ án

hình sự nhằm bảo đảm cho việc điều tra được tiến hành theo đúng các quy
định của pháp luật, qua đó bảo đảm pháp chế XHCN trong TTHS, tôn trọng
và bảo vệ các quyền và tự do của con người, của công dân, góp phần đấu
tranh phịng, chống tội phạm.
Như vậy, KSĐT vụ án hình sự nói chung, vụ án trộm cắp tài sản nói
riêng là những hoạt động do Viện KSND chịu trách nhiệm trực tiếp thực hiện.
Đây là các hoạt động có tính quyền lực Nhà nước nhằm bảo đảm cho pháp
luật được áp dụng nghiêm chỉnh và thống nhất trong quá trình điều tra vụ án.
KSĐT vụ án hình sự, vụ án trộm cắp tài sản là những hoạt động phát
hiện vi phạm và yêu cầu xử lý vi phạm của các cơ quan và người có thẩm
quyền tiến hành các hoạt động điều tra, nhằm đảm bảo cho pháp luật được
chấp hành nghiêm chỉnh và thống nhất trong quá trình điều tra vụ án. Trong
điều tra các vụ án trộm cắp tài sản, Viện KSND tiến hành KSĐT với những
nhiệm vụ cơ bản sau đây: Kiểm sát việc khởi tố, kiểm sát các hoạt động điều
tra và việc lập hồ sơ vụ án của CQĐT; kiểm sát việc tuân theo pháp luật của
người THTT, người tham gia tố tụng; giải quyết các tranh chấp về thẩm
quyền điều tra…

14


Tóm lại, ở giai đoạn điều tra các vụ án trộm cắp tài sản, THQCT và
KSĐT có những điểm khác nhau sau đây:
Về mục đích: THQCT là nhằm chứng minh tội phạm và người phạm
tội, đảm bảo mọi hành vi phạm tội đều phải được phát hiện nhanh chóng, xử
lý kịp thời, không bỏ lọt tội phạm, không làm oan người vơ tội. Cịn mục đích
KSĐT là nhằm phát hiện vi phạm trong hoạt động điều tra, kiến nghị, yêu cầu
khắc phục vi phạm đảm bảo cho các hoạt động điều tra mang tính chính xác,
khách quan, tuân thủ đúng các nguyên tắc, trình tự, thủ tục do pháp luật quy
định.

Về đối tượng tác động: Đối tượng của công tác THQCT là tội phạm
trộm cắp tài sản, còn đối tượng của KSĐT là việc tuân theo pháp luật trong
hoạt động điều tra của CQĐT, người THTT và người tham gia tố tụng hình sự
trong vụ án trộm cắp tài sản;
Về hình thức hoạt động: THQCT được thực hiện thơng qua các hình
thức ban hành các quyết định có tính chất mệnh lệnh như quyết định phê
chuẩn, hủy bỏ… còn KSĐT thì ban hành các văn bản có tính chất kiến nghị,
yêu cầu thực hiện.
Về hậu quả pháp lý: khi THQCT ban hành các văn bản pháp lý sẽ dẫn
đến các hậu quả pháp lý như: Truy cứu hoặc không truy cứu trách nhiệm hình
sự… Cịn khi tiến hành KSĐT thì các văn bản pháp lý được ban hành sẽ dẫn
đến việc xử lý các vi phạm, thiếu sót trong hoạt động điều tra của CQĐT, cơ
quan được giao tiến hành một số hoạt động điều tra và các cá nhân tiến hành
tố tụng có liên quan.
THQCT trong giai đoạn điều tra và KSĐT có mối quan hệ mật thiết với
nhau, phần lớn đều đan xen, hỗ trợ, tác động qua lại và bổ sung cho nhau.
Mối quan hệ giữa chúng song song cùng tồn tại cho đến khi CQĐT kết thúc
điều tra. Chỉ thi thực hiện tốt cả hai chức năng này thì VKS mới có thể đáp

15


ứng và hoàn thiện tốt yêu cầu nhiệm vụ đặt ra: không để người nào bị bắt, bị
khởi tố, bị tạm giữ, tạm giam, bị hạn chế quyền công dân, bị xâm hại tính
mạng, sức khỏe, tài sản… một cách trái pháp luật; không để lọt tội phạm,
không làm oan người vơ tội, việc truy cứu trách nhiệm hình sự với người
phạm tội phải đúng quy định của pháp luật, có căn cứ rõ ràng, việc điều tra
phải được tiến hành một cách khách quan, toàn diện…
1.3. Nội dung kiểm sát điều tra các vụ án trộm cắp tài sản
Đối tượng của KSĐT các vụ án hình sự chính là các hành vi xử sự của

các cơ quan có thẩm quyền tiến hành hoạt động điều tra, người tham gia tố
tụng trong quá trình giải quyết vụ án hình sự. Khi tiến hành KSĐT thì VKS
phải dựa trên các căn cứ pháp lý để kiểm tra, xem xét bảo đảm sự tn theo
pháp luật, bảo đảm tính có căn cứ và hợp pháp của các hành vi TTHS mà chủ
thể bị kiểm sát thực hiện.
Hoạt động KSĐT các vụ án trộm cắp tài sản gồm:
Thứ nhất, kiểm tra tính hợp pháp của hành vi, quyết định... của cơ quan
tiến hành điều tra tội trộm cắp tài sản: Kiểm sát việc khởi tố bị can; kiểm sát
các hoạt động điều tra trong vụ án trộm cắp tài sản như kiểm sát khám nghiệm
hiện trường; khám dấu vết phương tiện, kiểm sát hoạt động hỏi cung bị can;
kiểm sát hoạt động lấy lời khai người làm chứng; kiểm sát hoạt động thu giữ,
tạm giữ tài sản, phương tiên, công cụ, của CQĐT...; kiểm sát quyết định đình
chỉ, tạm đình chỉ điều tra tội trộm cắp tài sản của Cơ quan CSĐT; kiểm sát
hoạt động lập hồ sơ vụ án trộm cắp tài sản; kiểm sát việc áp dụng, thay đổi,
hủy bỏ biện pháp ngăn chặn trong vụ án trộm cắp tài sản.
Thứ hai, kiểm sát việc tuân theo pháp luật của người tiến hành tố tụng
trong điều tra vụ án trộm cắp tài sản: Theo quy định của pháp luật thì, VKS
kiểm sát hoạt động TTHS của người THTT; yêu cầu, kiến nghị cơ quan, tổ
chức, cá nhân có thẩm quyền xử lý nghiêm minh người THTT vi phạm pháp

16


luật. Kiến nghị các cơ quan, tổ chức hữu quan áp dụng biện pháp phòng ngừa
tội phạm và vi phạm pháp luật. Thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn khác trong
kiểm sát hoạt động tư pháp theo quy định của BLTTHS. Thực hiện quyền
năng này thể hiện qua việc KSV chủ động yêu cầu ĐTV giải thích và đảm bảo
quyền và nghĩa vụ của người bị bắt, bị tạm giữ, bị can và những người tham
gia tố tụng khác trong hoạt động điều tra được thực hiện theo quy định của
pháp luật. Việc giải thích quyền và nghĩa vụ của người tham gia tố tụng phải

được ghi vào biên bản và đưa vào hồ sơ vụ án theo quy định của BLTTHS.
Mọi vi phạm pháp luật liên quan đến việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của
người tham gia tố tụng phải được phát hiện và khắc phục kịp thời.
Thứ ba, thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn khác trong kiểm sát điều tra vụ
án trộm cắp tài sản: Đó là các hoạt động như giải quyết việc tranh chấp về
thẩm quyền điều tra; Yêu cầu CQĐT cung cấp tài liệu liên quan để kiểm sát
việc tuân theo pháp luật trong việc khởi tố, điều tra khi cần thiết; Kiến nghị,
yêu cầu CQĐT, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều
tra khắc phục vi phạm trong việc khởi tố, điều tra; Yêu cầu Thủ trưởng
CQĐT, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra thay
đổi ĐTV, cán bộ điều tra; xử lý nghiêm minh ĐTV, cán bộ điều tra vi phạm
pháp luật trong hoạt động tố tụng; Kiến nghị cơ quan, tổ chức hữu quan áp
dụng biện pháp phòng ngừa tội phạm và vi phạm pháp luật; Thực hiện nhiệm
vụ, quyền hạn khác trong KSĐT án hình sự theo quy định của BLTTHS.
1.4. Các yếu tố bảo đảm chất lượng kiểm sát điều tra các vụ án
trộm cắp tài sản
Mục đích của KSĐT các vụ án hình sự nói chung, vụ án trộm cắp tài
sản nói riêng là phát hiện vi phạm trong hoạt động điều tra, kiến nghị, yêu cầu
khắc phục vi phạm nhằm đảm bảo cho các hoạt động điều tra chính xác,

17


khách quan và tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc, trình tự, thủ tục theo
đúng quy định của pháp luật.
Để KSĐT vụ án hình sự, vụ án trộm cắp tài sản đảm bảo chất lượng cần
phải chú trọng các yếu tố sau:
Thứ nhất, bảo đảm yêu cầu về tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa
trong công tác KSĐT: pháp chế là tình trạng xã hội khi pháp luật được các cơ
quan nhà nước, các tổ chức xã hội và mọi công dân tôn trọng và thực hiện

một cách nghiêm chỉnh. Pháp chế bao gồm hệ thống pháp luật và việc thực
hiện pháp luật trong cuộc sống, tăng cường pháp chế là một địi hỏi khách
quan của q trình quản lý và lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, đó là nguyên
tắc hiến định ở Việt Nam. Việc KSĐT các vụ án trộm cắp tài sản phải được
thực hiện đúng thẩm quyền, tuân thủ đúng quy định của pháp luật, quy chế
của ngành kiểm sát về trình tự, thủ tục khi thực hiện công tác KSĐT đối với
loại án này.
Thứ hai, yêu cầu đảm bảo nguyên tắc xử lý đúng người, đúng tội: Xử lý
đúng người, đúng hành vi phạm tội, không để lọt tội phạm cũng như không
làm oan người vô tội là yêu cầu cần thiết của TTHS. Việc thực hiện tốt chức
năng KSĐT có ý nghĩa vơ cùng quan trọng, bảo đảm tính hiệu quả của hoạt
động đề ra, giải quyết và xử lý đúng người có hành vi trộm cắp tài sản một
cách nhanh chóng, kịp thời, chính xác với những chi phí thấp nhất cho Nhà
nước và xã hội, đảm bảo tính răn đe, giáo dục, phòng ngừa chung.
Thứ ba, yêu cầu bảo đảm việc bố trí cán bộ: cơng tác KSĐT là một
trong những khâu công tác trọng tâm, quan trọng của ngành kiểm sát vì cơng
tác này liên quan trực tiếp đến việc phát hiện, xử lý những vi phạm trong quá
trình điều tra vụ án của CQĐT, của Thủ trưởng, Phó thủ trưởng CQĐT, ĐTV,
người có thẩm quyền tiến hành một số hoạt động điều tra và các cơ quan hữu
quan. Vì vậy, khi bố trí cán bộ, KSV thực hiện nhiệm vụ của khâu công tác

18