nghiên cứu xây dựng hệ thống các bài tập phát triển thể lực cho đội tuyển sinh viên bóng đá futsal nam trường đại học đồng tháp

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH

TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỂ DỤC THỂ THAO THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

--------  --------

TRẦN NGỌC MINH KHOA

“NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG HỆ THỐNG CÁC BÀI TẬP
PHÁT TRIỂN THỂ LỰC CHO ĐỘI TUYỂN
SINH VIÊN BÓNG ĐÁ FUTSAL NAM
TRƢỜNG ĐẠI HỌC ĐỒNG THÁP”.

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2015


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH

TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỂ DỤC THỂ THAO THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

--------  --------

TRẦN NGỌC MINH KHOA

“NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG HỆ THỐNG CÁC BÀI TẬP

PHÁT TRIỂN THỂ LỰC CHO ĐỘI TUYỂN
SINH VIÊN BÓNG ĐÁ FUTSAL NAM
TRƢỜNG ĐẠI HỌC ĐỒNG THÁP”.
Chuyên ngành: Giáo dục thể chất
Mã số : 60.14.01.03
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học:
TS. Nguyễn Thành Lệ Trâm

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2015


LỜI CAM ĐOAN
- Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng bản thân tơi.
- Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là hoàn toàn trung thực và
chƣa từng đƣợc công bố trong bất kỳ cơng trình nghiên cứu nào khác.
Tác giả

Trần Ngọc Minh Khoa


LỜI CẢM ƠN
Với lịng biết ơn chân thành nhất, tơi xin trân trọng cảm ơn Trƣờng Đại
học TDTT Thành phố Hồ Chí Minh đã tổ chức lớp cao học và tạo điều kiện
thuận lợi cho tôi và các học viên cùng lớp hồn thành khóa học này.
Tơi xin bày tỏ sự biết ơn chân thành và sâu sắc đến quý Thầy, Cơ giảng
dạy lớp cao học khóa 18, đã dành nhiều thời gian, tâm huyết để truyền thụ cho
chúng tôi những kiến thức quý báu về công tác giáo dục thể chất, về lý luận
và thực tiễn trong công tác tuyển chọn, huấn luyện và đào tạo tài năng thể
thao. Và đó cũng là những tiền đề rất quan trọng và là nền tảng cho luận văn

đƣợc hoàn thành.
Đặc biệt xin cảm ơn cô hƣớng dẫn TS. Nguyễn Thành Lệ Trâm
đã tận tâm hƣớng dẫn cho tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hồn
thành luận văn.
Tơi xin bày tỏ lòng biết ơn đến các cá nhân và tập thể:
 Ban giám hiệu trƣờng Đại học TDTT Thành phố Hồ Chí Minh.
 Khoa đào tạo sau Đại học – Trƣờng Đại học TDTT – TP.HCM.
 Gia đình, bạn bè và các đồng nghiệp.
Đã quan tâm, động viên và tạo mọi điều kiện về tinh thần cũng nhƣ vật
chất để tôi hồn thành tốt chƣơng trình học tập.
Tp.HCM, ngày 15 tháng 10 năm 2015
Tác giả

Trần Ngọc Minh Khoa


MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU .................................................................................................. 1
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ..................... 5
1.1. Lịch sử phát triển mơn bóng đá Futsal ....................................................... 5
1.2 Cơ sở lý luận huấn luyện các tố chất thể lực .......................................... 11
1.3.Những đặc điểm hoạt động thể lực chủ yếu của cầu thủ Futsal
......................................................................................................................... 13
1.4 . Một số nét về bóng đá Futsal của tại Trƣờng Đại học Đồng Tháp ......... 21
1.5 Đặc điểm tâm sinh lý khách thể nghiên cứu lứa tuồi sinh viên (18-22) .. 29
1.6. Một số cơng trình nghiên cứu có liên quan .............................................. 32
CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP VÀ TỔ CHỨC NGHIÊN CỨU ............. 34
2.1 Phƣơng pháp nghiên cứu ........................................................................... 34
2.1.1 Phƣơng pháp tham khảo tài liệu .................................................... 34
2.1.2. Phƣơng pháp phỏng vấn bằng phiếu ............................................. 34

2.1.3. Phƣơng pháp kiểm tra sƣ phạm: ................................................... 35
2.1.4.

............................................... 38

2.1.5.Phƣơng pháp thống kê toán............................................................ 38
2.2 . Tổ chức nghiên cứu ................................................................................. 40
2.2.1. Đối tƣợng nghiên cứu ................................................................... 40
2.2.2. Khách thể nghiên cứu ................................................................... 40
2.2.3. Địa điểm nghiên cứu ..................................................................... 40
2.2.4. Tiến độ nghiên cứu ....................................................................... 41
CHƢƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN ....................... 42

............................................................................................... 42
3.1.1. Hệ thống và lựa chọn test đánh
.................................................. 42


3.1.2. Đánh giá thực trạng thể lực của các VĐV bóng đá Futsal nam của
trƣờng Đại học Đồng Tháp ..................................................................... 48
3.1.3 Bàn luận kết quả nghiên cứu về xây dựng chỉ tiêu đánh giá thực
trạng thể lực của đội tuyển sinh viên bóng đá Futsal nam Trƣờng Đại học
Đồng Tháp và đánh giá thực trạng thể lực cho đội tuyển sinh viên bóng
đá Futsal nam Trƣờng Đại học Đồng Tháp. ........................................... 51

............................................................................. 53
3.2.1. Tổng hợp và lựa chọn nội dung bài tập ........................................ 53
3.2.2. Ứng dụng các bài tập phát triển thể lực cho vận động viên bóng đá
Futsal nam trƣờng Đại học Đồng tháp. ................................................... 60
3.2.3. Bàn luận về quá trình lựa chọn các bài tập phát triển thể lực và

ứng dụng các bài tập đó vào chƣơng trình tập luyện của đội tuyển sinh
viên bóng đá Futsal nam Trƣờng Đại học Đồng Tháp. .......................... 62

............. 64
3.3.1. Kết quả thực nghiệm ở giai đoạn I ................................................ 64
3.3.2 Kết quả thực nghiệm ở giai đoạn II ............................................... 66
3

......................................................... 69
KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ .......................................................................... 73
A.KẾT LUẬN
B.KIẾN NGHỊ
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
VIẾT TẮT

THUẬT NGỮ TIẾNG VIỆT

VĐV

Vận động viên

HLV

Huấn luyện viên

TDTT

Thể dục thể thao

GDĐT

Giáo dục đào tạo

ĐBSCL

Đồng Bằng Sơng Cửu Long

TNCS HCM

Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh

ĐH

Đại học

CĐ

Cao đẳng

ĐHĐT

Đại học Đồng Tháp

ĐHCT

Đại học Cần thơ

DANH MỤC ĐƠN VỊ ĐO LƢỜNG VIẾT TẮT
VIẾT TẮT

ĐƠN VỊ ĐO LƢỜNG

cm

Centimet

km

Kilomet

s

Giây

h

Giờ


DANH MỤC CÁC BẢNG

BẢNG

TÊN BẢNG

TRANG

Bảng 3.1

Sau 46

Bảng 3.2

48
sau 7 ngày.

Bảng 3.3

Bảng thành tích kiểm tra thực trạng về thể lực VĐV
đội bóng Futsan nam của trƣờng Đại học Đồng Tháp.

49

Bảng 3.4

Bảng so sánh giá trị trung bình các test thể lực của
VĐV bóng đá Futsal của trƣờng Đại học Đồng Tháp
và VĐV bóng đá Futsal Đại học Cần Thơ.

50

Bảng 3.5

Kết quả phỏng vấn về việc lựa chọn bài tập huấn luyện

56

Bảng 3.6

Kế hoạch huấn luyện thể lực cho đội tuyển bóng đá
Futsal nam của trƣờng Đại học Đồng Tháp

Sau 61

Bảng 3.7

Kết quả kiểm tra các chỉ số về thể lực sau giai đoạn I
đội tuyển bóng đá Futsal nam trƣờng Đại học Đồng
Tháp.

64

Bảng 3.8

Kết quả kiểm tra các chỉ số về thể lực trong giai đoạn
II đội tuyển bóng đá Futsal nam trƣờng Đại học Đồng
Tháp

67

Bảng 3.9

Tổng hợp nhịp tăng trƣởng về thể lực của đội tuyển
bóng đá Futsal nam trƣờng Đại học Đồng Tháp qua 2
giai đoạn thực nghiệm huấn luyện.

70


DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, PHỤ LỤC

NỘI DUNG

TT

TRANG

BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 3.1

Nhịp tăng trƣởng của các test kiểm tra thể lực của
VĐV đội tuyển bóng đá Futsal nam trƣờng Đại
học Đồng Tháp sau giai đoạn thực nghiệm 1.

65

Biểu đồ 3.2

Nhịp tăng trƣởng của các test kiểm tra thể lực của
VĐV đội tuyển bóng đá Futsal nam trƣờng Đại
học Đồng Tháp sau giai đoạn thực nghiệm 2.

69

Biểu đồ 3.3

Nhịp tăng trƣởng của các test kiểm tra thể lực của
VĐV đội tuyển bóng đá Futsal nam trƣờng Đại
học Đồng Tháp sau huấn luyện.

71

PHỤ LỤC
Phụ lục 1

Phiếu phỏng vấn

Phụ lục 2

Phiếu phỏng vấn

Phụ lục 3

Bảng số liệu kiểm tra thể lực và kỹ thuật
thực nghiệm và sau 1 năm tập luyện

Phụ lục 4

Số liệu kiểm tra ban đầu và sau 7 ngày

Phụ lục 5

Số liệu kiểm tra ban đầu và sau thực nghiệm lần 1

Phụ lục 6

Số liệu kiểm tra sau thực nghiệm lần 1 và sau thực nghiệm
lần 2

sinh viên trƣớc


1

LỜI MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong sự nghiệp đổi mới hiện nay, yếu tố con ngƣời luôn chiếm vị trí
quan trọng hàng đầu, bởi vì con ngƣời vừa là mục tiêu vừa là động lực phát
triển kinh tế xã hội. Chỉ có con ngƣời lao động năng động và sáng tạo, mới có
thể thực hiện mục tiêu “Dân giàu, nƣớc mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và
văn minh”. Vì thế, con ngƣời cần phải đƣợc phát triển tồn diện, phát triển
cao về trí tuệ, cƣờng tráng về thể chất, phong phú về tinh thần và trong sáng
về đạo đức. Trong đó, giáo dục thể chất là một nhân tố quan trọng không thể
thiếu trong hệ thống giáo dục của đất nƣớc.
Giáo dục thể chất cho thế hệ trẻ là một bộ phận cơ bản trong hệ thống
giáo dục thể chất cho nhân dân. Trong đó, các bài tập thể dục thể thao là biện
pháp quan trọng nhằm đem lại sức khỏe cho mọi ngƣời và sự cƣờng tráng về
thể chất cho thế hệ trẻ mai sau.
Theo lời của Bác Hồ: “Một trí óc minh mẫn trong một thân thể tráng
kiện”, nên Đảng và Nhà nƣớc ta thể hiện sự quan tâm đó bằng nhiều chủ
trƣơng chính sách, nhằm khuyến khích việc nâng cao sức khỏe cho mọi công
dân, đặc biệt là trong hệ thống giáo dục ở các cấp, từ bậc mầm non, trung học
phổ thông, đến trung cấp, cao đẳng và đại học.
Trong thời đại ngày nay, thời đại của nền kinh tế trí thức, nguồn lực
con ngƣời là nhân tố quyết định đến sự phát triển kinh tế- xã hội và thế hệ trẻ
chỉ thực sự trở thành động lực của sự phát triển kinh tế đất nƣớc khi đƣợc

giáo dục và đào tạo và đƣợc chuẩn bị thể lực tốt. Vì vậy, cơng tác giáo dục thể
chất trong các trƣờng Đại học, Cao đẳng và Trung học chuyên nghiệp luôn
đƣợc Đảng và Nhà nƣớc quan tâm, đƣợc thể hiện bằng nhiều chủ trƣơng,
chính sách phát triển giáo dục đào tạo trong thời kỳ mới đƣợc nghị quyết TW,


2

khóa VIII xác định: “Giáo dục là quốc sách hàng đầu, nhằm thực hiện mục
tiêu nâng cao về trí tuệ, cƣờng tráng về thể chất, trong sáng về đạo đức và
phong phú về

Mục tiêu đào tạo trong các trƣờng sƣ phạm là đào tạo đội ngũ giáo viên
có kiến thức chun mơn, có kỹ năng, có phẩm chất đạo đức tốt, có năng lực
sƣ phạm đáp ứng yêu cầu thực tế xã hội, có năng lực tổ chức các hoạt động
giáo dục trong nhà trƣờng. Nhiệm vụ của giáo viên trong nhà trƣờng phổ
thơng thực hiện hai chức năng, đó là dạy học và tổ chức hoạt động giáo dục.
Nội dung tổ chức các hoạt động giáo dục bao gồm: Phát động các phong trào
thi đua, tổ chức sinh hoạt đồn thể, tổ chức các hoạt động văn hố, văn nghệ,
thể thao, trong đó thể thao là hoạt động diễn ra hàng ngày. Hơn nữa, mục đích
của giáo dục thể chất cho sinh viên là góp phần đào tạo đội ngũ giáo viên có
thể chất cƣờng tráng, có phẩm chất đạo đức tốt, có tri thức và tay nghề, đáp
ứng đƣợc nhu cầu xã hội.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt đƣợc thực trạng công tác giáo
d

chế, ý thức ngƣời học còn thấp. Đòi hỏi các ngành, các cấp quan tâm hơn nữa
đến công tác giáo dục thể chất.
Ngày 17/04/1993 Bộ Giáo dục – Đào tạo và Tổng cục Thể dục Thể
thao đã ra thông tƣ Liên Bộ số 04/04/GDĐT-Thể dục thể thao về việc đẩy

mạnh và nâng cao chất lƣợng giáo dục thể chất trong học sinh sinh viên, đƣa
hoạt động ngoại khóa thể dục thể thao vào trƣờng học để phát động phong


3

trào luyện tập rộng khắp trong nhà trƣờng các cấp với mục tiêu: “Mỗi sinh
viên, học sinh biết chơi một môn thể thao”.
Từ khi đất nƣớc đổi mới đến nay đã có nhiều mơn thể thao phát triển
sâu rộng, mạnh mẽ trong đó có “bóng đá”.
Là mơn thể thao đƣợc mệnh danh là mơn thể thao vua, có sức cuốn hút
rất lớn trên tồn thế giới. Nên các loại hình bóng đá ngày càng đa dạng. Có rất
nhiều loại hình bóng đá đƣợc sản sinh ra từ bóng đá truyền thống trong đó
bóng đá Futsal là một loại hình đƣợc nhiều ngƣời quan tâm hƣởng ứng và
tham gia tập luyện thi đấu vì nó gần gũi với con ngƣời và có thể dễ dàng chơi
ở bất cứ đâu vì khơng gian không cần quá lớn và đặc biệt là tạo cho con ngƣời
có sức khỏe. Ngồi ra, cịn rèn luyện cho con ngƣời phẩm chất đạo đức nhƣ:
tính kiên trì, lịng dũng cảm từ đó góp phần làm phát triển con ngƣời một cách
tồn diện.
Bóng đá Futsal đã đƣợc gầy dựng tại trƣờng Đại học Đồng Tháp từ khá
lâu nhƣng chỉ chính thức đƣợc tập trung đầu tƣ từ năm 2012. Qua thực tiễn
huấn luyện và quan sát các trận đấu của sinh viên trƣờng Đại Học Đồng Tháp
tham gia tại các giải trong tỉnh và khu vực hàng năm. Tơi thấy thể lực của các
em cịn yếu, chƣa đáp ứng đủ yêu cầu của một trận đấu mang tính chất nhanh
và căng thẳng nhƣ mơn Futsal.
Vì những lý do nêu trên và nhằm mục đích phát triển thể lực cho đội
bóng futsal nam trƣờng Đại học Đồng Tháp tơi mạnh dạn thực hiện nghiên
cứu đề tài: “ Nghiên cứu xây dựng hệ thống các bài tập phát triển thể lực
cho đội tuyển sinh viên bóng đá Futsal nam Trường Đại học Đồng Tháp
2. Mục đích nghiên cứu

Xây dựng hệ thống các bài tập phát triển thể lực cho đội tuyển sinh
viên bóng đá Futsal nam Trƣờng Đại học Đồng Tháp nhằm nâng cao thành
tích đội tuyển trong tƣơng lai.


4

3. Nhiệm vụ nghiên cứu
Nhiệm vụ 1: Vây dựng chỉ tiêu đánh giá thực trạng thể lực của đội
tuyển sinh viên bóng đá Futsal nam Trƣờng Đại học Đồng Tháp và đánh giá
thực trạng thể lực cho đội tuyển sinh viên bóng đá Futsal nam Trƣờng Đại
học Đồng Tháp.
Nhiệm vụ 2: Nghiên cứu lựa chọn các bài tập phát triển thể lực và ứng
dụng các bài tập đó vào chƣơng trình tập luyện của đội tuyển sinh viên bóng
đá Futsal nam Trƣờng Đại học Đồng Tháp.
Nhiệm vụ 3: Đánh giá hiệu quả ứng dụng các bài tập phát triển thể lực
cho đội tuyển sinh viên bóng đá Futsal nam Trƣờng Đại học Đồng Tháp.
4. Giới hạn nghiên cứu của đề tài
tuyển sinh viên bóng đá Futsal nam Trƣờng
Đại học Đồng Tháp

5. Cấu trúc của đề tài
Phần mở đầu
Chƣơng 1. Cơ sở lý luận của đề tài
Chƣơng 2. Phƣơng pháp và tổ chức nghiên cứu
Chƣơng 3. Kết quả nghiên cứu
Phần kết luận và kiến nghị
Tài liệu tham khảo

5

CHƢƠNG 1
TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.1. Lịch sử phát triển mơn bóng đá Futsal
1.1.1. Nguồn gốc phát triển mơn bóng đá Futsal
Qua hơn một trăm năm phát triển, kể từ ngày ra đời (1863) thế giới đã
đƣợc chứng kiến những bƣớc phát triển mạnh mẽ của bóng đá. Sự phát triển
diễn ra cả về lƣợng và chất. Từ 7 thành viên đầu tiên của tổ chức bóng đá thế
giới, đến ngày nay FIFA đã trở thành gia đình bóng đá với trên 200 nƣớc
thành viên. Bóng đá ngày nay có mặt và phát triển khơng ngừng ở khắp các
châu lục. Từ những nƣớc chậm phát triển còn nghèo đói của Châu Phi, Châu
Á đến những nƣớc giàu có với nền kinh tế và khoa học hùng mạnh nhất thế
giới nhƣ Mỹ, Nhật, Châu Âu, nơi nào bóng đá cũng đƣợc mọi tầng lớp trong
xã hội đón nhận với sự quan tâm đặc biệt [2].
Sau chiến tranh thế giới thứ II, vào những năm 50-60 bóng đá có bƣớc
tiến bộ mới: tính kỹ chiến thuật đƣợc đề cao, cầu thủ thi đấu theo các tuyến rõ
rệt đã làm tăng tốc độ thi đấu và linh hoạt của cầu thủ đƣợc phát huy. Sơ đồ
chiến thuật 4-2-4 và về sau là 4-3-3 giúp cho lối chơi cân bằng giữa tấn cơng
và phịng thủ. Cầu thủ di chuyển nhiều hơn, mức độ va chạm và tốc độ thi đấu
đƣợc đẩy lên cao. Nói cách khác, lối chơi năng động hơn và mạnh mẽ hơn.
Tuy nhiên cũng có khơng ít xu hƣớng bóng đá “phịng thủ bê tơng” làm giảm
đi phần nào nét đẹp của bóng tấn cơng tích cực [2].
Vào những năm cuối của thế kỉ 20, đầu thế kỉ 21 bóng đá đã hƣớng
phát triển mới, lấy tinh thần của bóng đá tổng lực với mục đích tạo số đơng
trong tấn cơng cũng nhƣ trong phịng thủ nhƣng lối chơi đƣợc thực hiện linh
hoạt hơn và đa dạng hơn; tập trung vào từng khu vực chọn lọc. Có thể gọi đây


6

là lối chơi tổng lực linh hoạt với đội hình luôn biến đổi theo sơ đồ chủ đạo 44-2; 3-5-2 [8].
Bóng đá chuyên nghiệp phát triển mạnh mẽ đã mang lại nhiều điều kiện
thuận lợi cho sự phát triển bóng đá hiện đại ngày nay. Tuy nhiên, bên cạnh
tích cực cịn có cả mặt trái, đó là tính thƣơng mại đã chi phối quá mức cần
thiết làm phần nào giảm đi “tính tự chủ” của bóng đá.
Phát triển mạnh mẽ, tầm ảnh hƣởng rất lớn, bóng đá ngày nay, đã vƣợt
ra ngồi phạm vi của một mơn thể thao bình thƣờng và trở thành một bộ phận
không thể thiếu của xã hội. Bóng đá là mơn thể thao có số lƣợng khán giả lớn
nhất không chỉ so với các môn thể thao mà có thể so với bất cứ mơn nghệ
thuật trình diễn nào khác. Khi mới ra đời, bóng đá chỉ đơn thuần là một mơn
thể thao giải trí. Theo thời gian bóng đá đã phát triển, trở thành một hình thái
hoạt động mang tính nghệ thuật cao, chiếm vị trí đặc biệt trong đời sống xã
hội và trở thành động lực góp phần thúc đẩy xã hội phát triển. Bóng đá đã là
phƣơng tiện hữu hiệu trong lĩnh vực kinh tế. Bóng đá cịn có một chức năng
rất lớn, đó là cầu nối giữa các dân tộc, các quốc gia. Bóng đá làm cho các dân
tộc xích lại gần nhau, là tiếng nói của hịa bình, hữu nghị giữa các dân tộc,
cấp quốc gia trên thế giới dù khác nhau về chính trị, tơn giáo hay màu da.
Trên con đƣờng hơn một thế kỉ, bóng đá đã qua nhiều giai đoạn phát
triển về chất lƣợng để có một nền bóng đá hiện đại nhƣ ngày nay. Từ lối chơi
bóng đá thƣờng sơ khai với những hoạt động ngẫu hứng, tự phát đến thứ bóng
đá có tổ chức chặt chẽ trong chiến thuật, phong phú và đa dạng, hoa mỹ trong
kỹ thuật nhƣ ngày nay. Bóng đá đã qua khơng ít giai đoạn thăng trằm và đã
vƣợt qua nhiều “mặt trái” ít mang tính tích cực.
Một biến thể khác của mơn Bóng đá là mơn Futsal ra đời dựa trên nền
tảng của mơn Bóng đá. Sự phát triển của futsal có thể truy nguyên từ năm
1930 tại Montevideo, Uruguay, cùng năm tổ chức lễ khai mạc World Cup ở


7

nƣớc này. Môn futsal đầu tiên này đƣợc phát triển bởi Juan Carlos Ceriani để
thi đấu tại YMCAs. Trò chơi của Ceriani đƣợc thiết kế cho 5 cầu thủ mỗi đội
và có thể chơi trong nhà hoặc ngồi trời. Cũng khoảng năm đó, một lại bóng
đá tƣơng tự chơi trên sân bóng rổ đƣợc phát triển ở São Paulo, Brazil. Những
loại bóng đã mới này nhanh chóng đƣợc chấp nhận khắp Nam Mỹ. Liên đoàn
thể thao Brazil đặt ra luật lệ chính thức đầu tiên cho futebol de salão vào năm
1958.
FIFUSA (Federación Internacional de Fútbol de Salón, International
Futsal Federation) Liên đoàn Futsal thế giới đƣợc thành lập năm 1971 để
quản lý môn này, và tổ chức giải vô địch futsal thế giới đâu tiên ở São Paulo
năm 1982. Do một cuộc tranh cãi với FIFA về việc quản lý fútbol, FIFUSA
lập ra futsal năm 1985.
FIFA sớm bắt đầu quản lý môn futsal của riêng họ, tạo ra một phiên
bản riêng với những luật lệ và tổ chức giải vô địch futsal thế giới lần đầu tiên
năm 1989 tại Rotterdam, Hà Lan. Một trong những thay đổi đáng kể nhất là
tăng trọng lƣợng và giảm kích cỡ của quả bóng (kích cỡ số 4 so với bóng tiêu
chuẩn) nhằm giảm độ nảy của bóng 30%, điều đó cho phép chơi nhanh hơn và
lần đầu tiên, có thể ghi bàn bằng đầu (dù nó vẫn cịn khó khắn và khơng phổ
biến).
Năm 2002, các thành viên của Liên đoàn Futsal Liên Mỹ
PANAFUTSAL (La Confederación Panamericana de Futsal, The PanAmerican Futsal Confederation) thành lập Hiệp hội Futsal Thế giới AMF
(Asociación Mundial de Fútbol de Salón, World Futsal Association), một tổ
chức futsal quốc tế độc lập với FIFA và là tổ chức kế tục của FIFUSA. Cả
FIFA và AMF tiếp tục cùng quản lý futsal.


8

1.1.2. Vài nét về phong trào Futsal Việt Nam

Với bóng đá Futsal, chi phí cho mơn này thấp hơn nhiều so với bóng đá
11 ngƣời, lại khơng bị ảnh hƣởng bởi thời tiết và cịn có thể tổ chức thi đấu cả
ngày lẫn đêm nhờ có hệ thống chiếu sáng hồn chỉnh. Vì thế Futsal đã thực sự
trở thành mơn thể thao “hot”, thu hút đông đảo thanh thiếu niên tham gia tập
luyện, thi đấu. Cũng nhờ điều kiện phù hợp về thời gian, chi phí con ngƣời,
Futsal đã đƣợc nhiều cơ quan, doanh nghiệp chọn là một trong các mơn thi
đấu chính thức trong các hoạt động thể thao hằng năm của mình. Qua đó, góp
phần khơng nhỏ trong việc thúc đẩy phong trào thể thao trong nƣớc. Điển
hình nhƣ Thái Sơn Nam với cách đầu tƣ cho Futsal rất bài bản và chuyên
nghiệp đã góp phần lớn đƣa Futsal Việt Nam lên hàng tốp đầu châu Á.
Riêng với ngành Giáo dục – Đào tạo, nhiều năm qua, Futsal đã trở
thành một trong những môn học thể dục gần nhƣ bắt buộc. Ngoài ra, các
trƣờng cũng đồng thời tạo điều kiện để các câu lạc bộ bóng đá Futsal của các
trƣờng có điều kiện giao lƣu, thi đấu, nâng cao chất lƣợng chuyên môn.
1.1.3. Đặc điểm và xu thế phát triển môn Futsal hiện đại
1.1.3.1. Đặt điểm chung môn bóng đá Futsal
Bóng đá Futsal là mơn thể thao tập thể. Đội hình chính của một đội
gồm 5 VĐV, trong đó có 1 thủ mơn. Thi đầu 2 hiệp, mỗi hiệp thi đấu 20 phút
(khơng kể thời gian bóng chết). Thời gian chỉ đƣợc tính kghi bóng trong cuộc.
Tất cả VĐV của một đội đều liên kết bởi mục tiêu chung: Làm thế nào để đƣa
bóng vào cầu mơn đối phƣơng nhiều nhất và hạn chế tối đa bóng vào cầu mơn
đội nhà. Hoạt động của từng cầu thủ có định hƣớng và nhiệm vụ cụ thể, căn
cứ vào từng vị trí VĐV trên sân. Đội hình đƣợc chia các cầu thủ ở mỗi vĩ trí
khác nhau với nhiệm vụ cụ thể khác nhau theo đội hình thi đấu tùy chiến thuật
trên sân. Điều này thể hiện tính đa dạng trong chun mơn hóa ở các vị trí


9

trên sân, cũng nhƣ sự đa dạng trong thực hiện các kỹ - chiến thuật trong tấn

công cũng nhƣ trong phòng thủ.
Thi đấu Futsal là hoạt cách quãng với mật độ và cƣờng độ ngày càng
cao, do vậy càng nâng cao năng lực sức bền tốc độ (sức bền yếm khí) làm nền
tảng nhƣng sức mạnh tốc độ và sức mạnh bộc phát là then chốt. Sức bền
chung (sức bền ƣa khí) tạo điều kiện cho sự vận chuyển oxy trong hoạt động
cao, đồng thời phát triển quá trình hồi phục.
Tất cả các vị trí trong đội hình thi đấu đƣợc tích hợp với những khả
năng rất tồn diện về hình thái chức năng và các tố chất thể lực, các năng lực
chung và chuyên môn, cũng nhƣ các tố chất về tâm lý
Quá trình phát triển của Futsal gắn chặt với việc giải quyết mâu thuẫn
trên hai phƣơng diện tấn cơng và phịng thủ với mục đích cuối cùng là bảo vệ
cầu mơn của đơi mình, đồng thời đƣa đƣợc bóng vào cầu mơn đối phƣơng
càng nhiều càng tốt và giành thắng lợi trong trận đấu. Các phƣơng thức giải
quyết mâu thuẫn đã thôi thúc nhiều chuyên gia, huấn luyện viên trên khắp thế
giới không ngừng nghiên cứu, cải tiến chiến thuật và ngày càng tạo nhiều sự
hấp dẫn, lôi cuốn ngƣời hâm mộ trên khắp hành tinh đến với mơn bóng đá.
1.1.3.2. Đặc điểm và xu thế phát triển môn Futsal hiện đại
Hiện nay, Futsal thế giới đang phát triển cao độ toàn diện trên ba mặt:
Kỹ thuật, thể lực và trí tuệ. Bóng đá hiện đại địi hỏi các cầu thủ phải có trình
độ kĩ thuật điêu luyện, phải có thể lực tốt, tồn diện và đặc biệt phải có tri
thức, có trình độ học vấn để phân tích, đánh giá và nhận định đúng mọi diễn
biến trên sân trong quá trình thi đấu
Theo nhận định của các của AFC trực tiếp giảng dạy tại Việt Nam đối
với xu hƣớng phát triển của Futsal hiện đại bao gồm các điểm sau:
Futsal hiện đại là bóng đá tấn công, lối chơi tấn công đƣợc triển khai
với nhịp độ nhanh, tồn đội tấn cơng, lấy số đơng đánh ít, cầu thủ di chuyển


10

với tóc độ nhanh, bất ngờ dứt điểm ghi bàn ở mọi tình huống trên cơ sở phịng
ngự chặt. Nếu bị mất bóng khi tấn cơng, tồn đội chuyển sang phịng thủ sự
tranh chấp tay đơi diễn ra quyết liệt giữa các cầu thủ từ trên không cho đến
dƣới mặt đất, tồn đội ln có ý thức hỗ trợ bọc lót trên tất cả các tuyến. Để
phịng thủ vững chắc đòi hỏi các cầu thủ phải thành thạo chiến thuật phịng
ngự.
Các cầu thủ phải có thể lực tốt và khá toàn diện bao gồm cả: sức bền
chung, sức bền tốc độ, sức mạnh bộc phát…, để duy trì nhịp độ cao trong suốt
trận đấu và thậm chí ngay cả những hiệp đấu phụ. Có nhƣ thế mới đảm bảo
tồn đội tấn cơng và tồn đội phịng thủ.
Trên cơ bản mỗi cầu thủ phải đƣợc phát triển toàn diện, biết tƣ duy hoạt
động của từng vị trí trên sân. Từ đó với năng lực chuyên môn, cầu thủ phải
đƣợc chuyên môn hóa vị trí, đảm đƣơng một nhiệm vụ có thể bên trái hoặc
bên phải và hồn thành tốt cả cơng lẫn thủ.
Kết hợp tính nguyên tắc, tính kĩ luật trong phối hợp chiến thuật thi đấu
với phát huy tính sáng tạo, tính ngẫu hứng của từng cầu thủ, khả năng quan
sát, phán đốn, nhạy bén trong tình huống, nhanh chóng chớp thời cơ, chuyển
hƣớng bất ngờ với mục tiêu ghi bàn. Thơng thƣờng một đội bóng có đẳng cấp
cao ở tuyến đều có cầu thủ dẫn dắt, điều khiển nhịp độ trận đấu, lối chơi của
đội xảy ra theo tình huống trên sân, các cầu thủ này đƣợc thể hiện kinh
nghiệm và bản lĩnh.
Các tuyến tấn cơng và phịng thủ luôn ứng biến với lối chơi của đối
phƣơng mà định ra chiến thuật thi đấu cho đội mình.
Trong Futsal hiện đại, việc chuẩn bị tâm lý cho một trận đấu ln đƣợc
coi trọng vì mỗi cầu thủ ln bị những áp lực từ bên ngồi nhƣ: Khán giả, sự
thiếu vơ tƣ của trọng tài, tiểu xảo của đối phƣơng, sự phối hợp thiếu ăn ý của
đồng đội… trƣớc những tình huống ấy, cầu thủ phải biết tự kiểm chế, bản lĩnh


11

tự tin, chế ngự cảm xúc, nỗ lực ý chí, bình tĩnh xử lí tình huống tất cả vài mục
đích chiến thắng.
1.2 Cơ sở lý luận huấn luyện các tố chất thể lực
Khái niệm về các tố chất thể lực thể lực
Thể lực cầu thủ bóng đá thể hiện qua các tố chất nhƣ sau:
+ Sức mạnh:
Sức mạnh là khả năng khắc phục lực cản bên ngoài hoặc bên trong
bằng sự nỗ lực của cơ bắp trong quá trình vận động.
Sức mạnh là cơ sở cho những tố chất thể lực khác. Ở cầu thủ bóng đá,
sức mạnh và sức chịu đựng của cơ bắp sẽ đƣợc tăng lên qua nhiều mùa thi
đấu. Rèn luyện sức mạnh ngoài việc nâng cao thành tích cịn có yếu tố quan
trọng khác là phịng ngừa chấn thƣơng thƣờng gặp trong thi đấu bóng đá.
Sức mạnh tốc độ lấy sức mạnh tối đa làm cơ sở, tốc độ ở cầu thủ bóng
đá đƣợc thể hiện bằng khả năng thực hiện chuyển động trong khoảng thời
gian ngắn nhất trong điều kiện đối phƣơng cản phá tích cực. Mức độ phát
triển sức mạnh bộc phát rất cần thiết cho mỗi cầu thủ để di chuyển nhanh trên
sân, tăng tốc trong khoảnh khắc, nhanh chóng dừng lại khi đang chạy với tốc
độ cao, lấy đà sút mạnh, chính xác, tranh cƣớp bóng cũng nhƣ kèm sát đối thủ
của mình có hiệu quả. Trong q trình tập luyện, sức mạnh tốc độ đƣợc xác
nhận là có sự thay đổi ít nhất so với các tố chất vận động khác. Biểu hiện của
nó phụ thuộc rất nhiều vào năng khiếu bẩm sinh và đặc biệt là rất khó hồn
thiện nó ở VĐV có đẳng cấp cao [28].
+ Sức nhanh:
Sức nhanh là một tổ hợp những đặc điểm chức năng của con ngƣời, xác
định trực tiếp và chủ yếu tính chất nhanh của động tác, xác định thời gian của
phản ứng vận động.


12

Sức nhanh trong bóng đá bao gồm: phản ứng nhanh, nhanh trong cử
động đơn và nhanh trong di chuyển. Trong thi đấu bóng đá, VĐV phải thƣờng
xuyên tiếp nhận đánh giá tình huống, tốc độ di chuyển của bóng cũng nhƣ của
đối phƣơng và đƣa ra quyết định nhanh nhất .
+ Sức bền:
Sức bền là khả năng chịu đựng của cơ thể, chống lại sự mệt mỏi trong
quá trình hoạt động, đáp ứng đƣợc những yêu cầu trong thi đấu với cƣờng độ
cho trƣớc.
Bóng đá có yêu cầu rất cao về trình độ sức bền của VĐV, khả năng sức
bền phát triển tốt là rất quan trọng vì:
- Cho phép VĐV giữ đƣợc cƣờng độ cao trong suốt cả thời gian thi đấu
- Tạo sự phục hồi nhanh sau những gắng sức trong trận đấu.
- Có sức bền chung tốt sẽ ảnh hƣởng tốt tới các phẩm chất vận động
khác nhƣ sức mạnh, sức nhanh, khả năng sáng tạo trong thi đấu, giữ vững độ
ổn định, chính xác của kĩ thuật …. [28]
+ Độ khéo léo:
Độ khéo léo của cầu thủ bóng đá đƣợc xác định bằng khả năng nhanh
chóng thực hiện những chuyển động mới hay nói cách khác là khả năng điều
tiết sự thay đổi vận động của cơ thể một cách nhanh chóng, chính xác trong
điều kiện luôn thay đổi phức tạp.
Độ khéo léo là một tố chất phức tạp, có quan điểm gọi là khả năng phối
hợp vận động. Khi đánh giá phải dựa vào các yếu tố sau đây:
- Độ chính xác khi di chuyển.
- Sự phối hợp động tác khó trong chuyển động.
- Thời gian thực hiện chuyển động.
Sự hoàn thiện độ khéo léo của cầu thủ bóng đá có ý nghĩa thiết thực
trong q trình huấn luyện, giúp cho VĐV thích nghi nhanh chóng, có những

13

phản xạ xử lí phù hợp với hồn cảnh và tình huống xảy ra trong thi đấu.
Ngồi ra, nó cịn là điều kiện để cầu thủ phát triển phản xạ phức tạp và ứng
phó kịp thời đạt hiểu quả cao trong thi đấu [28].
+ Mềm dẻo:
Độ dẻo trong bóng đá đƣợc thể hiện bằng khả năng thực hiện động tác
với biên độ lớn nhƣ sút bóng, chuyền bóng, tranh cƣớp bóng, xoạt phá bóng,
dừng xoay trở và đổi hƣớng di chuyển. VĐV bóng đá độ dẽo biểu hiện ở góc
độ hoạt động của các khớp xƣơng đó là khớp hơng, khớp gối, khớp cổ chân,
cột sống. Tất cả những khớp xƣơng ấy là điều kiện không thể thiếu trong việc
nắm vững và nâng cao trình độ kĩ thuật cho VĐV.
1.3. Những đặc điểm hoạt động thể lực chủ yếu của cầu thủ Futsal
1.3.1. Đặc điểm thể lực trong bóng đá Futsal
Cũng nhƣ bóng đá Futsal là mơn thể thao có ảnh hƣởng lớn nhất và
phát triển rộng rãi nhất trên tồn thế giới, có một số quốc gia coi bóng đá nhƣ
là môn thể thao số một của đất nƣớc mình nhƣ: Brazin, Aghentina,… Sở dĩ,
bóng đá có sức hấp dẫn và ma lực nhƣ vậy chủ yếu là co mối quan hệ giữa
đặc điểm và tác dụng của nó. Bóng đá là mơn thể thao khơng mang tính chu
kì, kĩ thuật, chiến thuật bóng đá bị sự cản phá, hạn chế và sự chống đối quyết
liệt của đối phƣơng.
Trong hoạt động thi đấu đòi hỏi sự phối hợp tập thể một cách nhuần
nhuyễn từng cá nhân, từng nhóm, từng vị trí: biên, trung lộ, từ phịng thủ cho
đến tấn cơng và ngƣợc lại. Tính đối kháng quyết liệt do đối phƣơng thƣờng
xuyên đeo bám kiềm chặt để tranh cƣớp bóng bảo vệ cầu mơn, cũng nhƣ sử
dụng mọi khả năng khéo léo, nhanh nhẹn vƣợt qua đối phƣơng truy cản để
dứt điểm ghi bàn, hay ta có thể nói bóng đá là mơn dùng nhiều thủ pháp, thủ
thuật để xử lý khơn khéo tình huống diễn ra trong q trình thi đấu trên cơ sở
của một sự chuẩn bị chu đáo trƣớc đó.

14

Thể lực của VĐV bóng đá phải tồn diện để nâng cao năng lực hoạt
động của cơ thể. Thể lực tốt sẽ tạo tiền đề cho việc thực hiện kĩ thuật và chiến
thuật, đồng thời thúc đẩy việc học tập và nắm vững kỹ thuật, chiến thuật tăng
cƣờng khả năng chịu đựng lƣợng vận động trong tập luyện và thi đấu, đề phịng
chấn thƣơng, nâng cao thành tích và kéo dài thời gian duy trì thành tích của
VĐV. Thể lực trong bóng đá bao gồm thể lực chung và thể lực chun mơn.
Mục đích của việc chuẩn bị thể lực chung là đạt đƣợc khả năng làm
việc cao nhất, tạo nên sự phối hợp chặt chẽ trong hoạt động của các cơ quan,
chức phận trong cơ thể và tác động tích cực vào sự phát triển thể hình cho
VĐV .
Thể lực chung hƣớng đến sự phát triển toàn diện cho VĐV, vì thế để
hồn thiện nó cần áp dụng các loại bài tập của các môn thể thao hỗ trợ cho
bóng đá: các bài tập cho các mơn điền kinh, thể dục, bóng rổ, bóng ném,…
các bài tập này có ảnh hƣởng tốt đến sự phát triển và củng cố các chức năng
vận động nhƣ dây chằng, cơ, khớp, chi dƣới, đồng thời tạo nên điều kiện để
thúc đẩy các chức năng hoạt động của cơ thể.
Thể lực chuyên môn giải quyết các nhiệm vụ chủ yếu là phát triển và
hoàn thiện các tố chất thể lực cần thiết cho hoạt động thi đấu bóng đá. Trong
giai đoạn này, cần phải lựa chọn các phƣơng tiện và các phƣơng pháp theo
hƣớng nâng cao các năng lực chuyên môn phù hợp với trình độ của VĐV.
Bóng đá hiện đại địi hỏi sự phát triển cao tất cả các tố chất thể lực. Cầu
thủ bóng đá phải thƣờng xuyên di chuyển, thay đổi nhịp độ chạy trong suốt
thời gian thi đấu.
Theo tài liệu nghiên cứu của nhiều tác giả đã cho thấy cầu thủ Futsal di
chuyển rất nhanh trong các đọan ngắn và trung bình trong một trận đấu, bao
gồm các hình thức chạy xen kẽ: chạy nƣớc rút cự ly ngắn, chạy tốc độ. Rất ít
khi chạy trung bình và đi bộ trên sân.

15

Chạy nƣớc rút chiếm hầu hết tổng quãng di chuyển của một trận đấu
với tốc độ 6,92 đến 8,15m/s (cự ly 15-40m), chạy tốc độ trung bình và chạy
chậm chiếm khơng đáng kể.
Do đó họ có sức bền chun mơn cao trong việc giải quyết các tình
huống thi đấu nhƣ chạy chỗ, kèm ngƣời, phối hợp bật tƣờng (1 x 2 chạm) đòi
hỏi cao về sức mạnh, đặc biệt là sức phát nhanh về sức bền tốc độ.
Để thực hiện đƣợc các cú sút cầu môn từ khoảng cách xa và các đƣờng
chuyền bóng dài, mạnh, chuẩn xác, những động tác bật nhảy đánh đầu và
tranh cƣớp bóng trên khơng, các động tác va chạm dùng sức hợp lí theo quy
định của luật, VĐV phải có sức bật tốt, sức mạnh tốc độ và sức bền.
1.3.2. Những tính chất về thể lực của cầu thủ bóng đá Futsal
* Tính hệ thống:
Ngày nay căn cứ vào quy luật phát dục và trƣởng thành của con ngƣời
và quy luật “thời kỳ nhạy cảm” của các tố chất thể lực, ngƣời ta chia hệ thống
huấn luyện thể lực từ lứa tuổi nhi đồng đến ngƣời trƣởng thành bao gồm 3
giai đoạn:
- Giai đoạn từ 7-11 tuổi: là giai đoạn phát triển chủ yếu các năng lực có
liên quan đến việc hệ thống thần kinh (tốc độ phản ứng vận động), sức bền
chung, khả năng phối hợp vận động.
- Giai đoạn 12-17 tuổi: thời kì phát triển tồn diện các tố chất thể lực, tập
trung phát triển sức mạnh tốc độ và sức bền chung. Trên cơ sở đó, từng bƣớc
kết hợp huấn luyện tố chất thể lực mang đặc tính chun mơn của bóng đá.
- Giai đoạn từ 18 tuổi trở lên: là thời kì huấn luyện chuyên sâu. Trên cơ
sở phát triển các tố chất sức mạnh, sức nhanh, sức bền, trọng tâm huấn luyện
thể lực chuyển dần sang thể lực chuyên môn. Ở VĐV cấp cao, huấn luyện thể
lực chuyên môn là chính.

16

- Trong quá trình huấn luyện nhiều năm, phải đảm bảo tính tuần tự của
sự chuyển tiếp các giai đoạn huấn luyện, tuyệt đối tránh nơn nóng áp đặt huấn
luyện chun mơn q sớm. Hậu quả của nó sẽ giới hạn thành tích và thu hẹp
thời gian duy trì thành tích thi đấu của VĐV.
* Tính khoa học:
Trong q trình huấn luyện thể lực cho VĐV, việc áp dụng các thành
tựu mới về khoa học kĩ thuật sẽ làm tăng hiệu quả huấn luyện. Ngày nay,
những kiến thức khoa học về sinh lý học, sinh hóa học, sinh cơ học trong lĩnh
vực thể dục thể thao tƣơng đối phong phú và hoàn chỉnh. Những tiến bộ kĩ
thuật mới trong lĩnh vực điện tử cho phép nâng cao hiệu quả đo lƣờng thành
tích và thu nhận thơng tin giúp cho việc kiểm tra và điều chỉnh quá trình huấn
luyện.
Việc huấn luyện luôn theo xu hƣớng tăng lƣợng vận động tới giới hạn,
tăng cƣờng khả năng chịu đựng lƣợng vận động của VĐV trong điều kiện thi
đấu căng thẳng. Vì vậy, việc vận dụng các biện pháp y học và phục hồi về
mặt tâm lí trở thành một khâu quan trọng trong q trình huấn luyện bóng đá
nói chung và huấn luyện thể lực nói riêng.
Theo PGS.TS Nguyễn Thiệt Tình – Huấn luyện và giảng dạy bóng đá
(1997): Hiệu quả của việc vận dụng các biện pháp y học vào tâm lí sẽ cho
phép tăng khả năng chịu đựng lƣợng vận động của VĐV từ 5-10%.
* Tính chất tổng hợp:
Xu thế huấn luyện hiện nay của bóng đá đỉnh cao là huấn luyện đồng
bộ các yếu tố kĩ chiến thuật thể lực, tâm lý, trí tuệ. Vì vậy, trong cơng tác
huấn luyện thể lực cần sử dụng nhiều bài tập mang tính đối kháng cao, diễn ra
với tốc độ nhanh, có kết hợp với bóng. Các bài tập huấn luyện nhiều bóng,
huấn luyện trong điều kiện gần giống nhƣ thi đấu đƣợc sử dụng khá nhiều và

phổ biến.